AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

... konulu sunumlar: "AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI"— Sunum transkripti:

1 AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

2 AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI
İçerik Akıllı sistemler Zeka ve Öğrenme Akıllı Sistemler ve Uygulamaları AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

3 Akıllı bir sistem nedir ?
Yapmak istediğim her şeyi yapan & istemediğim hiçbir şeyi yapmayan İnsan-benzeri muhakeme Başarısızlıktan kendini toparlayan Hatalarından öğrenen Çevresine adapte olan Davranışların uygunluğu hakkında kararlar alabilen bir sistemdir. AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

4 AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI
Biyolojik sistemleri anlama (insan, hayvan) Akıllı sistemlerin prensipleri İnsan eliyle yapılan faydalı uygulamalar AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

5 Akıllı Sistemler nelerdir?
Lojik Anlama Bilimi İnsan gibi düşünen sistemler Rasyonel düşünen sistemler İnsan gibi davranan sistemler Rasyonel davranan sistemler Rasyonel davranma: Doğru şeyi yapma, verilen uygun bilgiyle beklenen hedefe ulaşma, her zaman düşünme gerektirmez (refleks) Turing Testi Etmenler AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

6 Turing İmitasyon Oyunu: Faz 1
AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

7 Turing İmitasyon Oyunu: Faz 2
AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

8 AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI
Turing Test Turing testini geçmek için ne gerekir? Doğal dil işleme Bilgi temsili Makine öğrenmesi Otomatikleştirilmiş muhakeme İngiliz bilimci Alan Turing AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

9 AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI
Zeka ? Lojik muhakeme Adaptiflik Yaratıcılık Yeteneklerin öğrenilmesi Etkileşim Davranış farklılıkları Analiz yapma AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

10 AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI
Zeka ? Süreç planlama Seçicilik Soyutlama ve genelleştirme yeteneği Kritik düşünüş Hayal etme Bilgi oluşturma Duygular Vs. AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

11 AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI
Eğiticili Öğrenme AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

12 AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI
Eğiticisiz Öğrenme AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

13 Akıllı sistemlerin objektifleri
İnsanoğlunun günlük rutinleri: görme, dil işleme, sağduyulu muhakeme, öğrenme, Yapay rutinler: oyunlar, matematik, lojik, programlama. Uzman sistemler AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

14 Klasik Yapay Zeka - Başarılar
Arama motorları Yazı işleme sistemleri Veri madenciliği Araç-gereçler (bulaşık ve çamaşır makineleri, buzdolapları, kameralar, vs.) Arabalar (yakıt enjeksiyonu, navigasyon sistemleri) Doğal dil sistemleri (bilgi sistemleri, çeviri destek sistemleri) Kontrol sistemleri (asansörler, metrolar) Vs. AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

15 Klasik Yapay Zeka - Başarısızlıklar
Kalabalıkta bir yüz tanıma Gerçek dünyada görme/algılama Nesnelerin idare edilmesi Duyusal-motor koordinasyon Yürüme, hareket etme Sağduyu Konuşma (günlük doğal dil) AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

16 Araştırıcı ve kullanıcılar
Matematikçiler Bilgisayar bilimciler Mühendisler Ve diğerleri AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

17 Akıllı sistem yazılım kategorileri
Tüm yazılım Bilgi tabanlı sistemler Kural tabanlı sistemler Uzman sistemler İşlemsel Zeka YSA Bayes teoremi, Kesinlik teorisi, Bulanık Mantık Evrimsel alg. Benzetimli Tavlama Nesneler, çerçeveler, etmenler Bayes teoremi, olasılık kuramının önemli teoremlerinden biridir. İngiliz bilimci Thomas Bayes tarafından ortaya atılmıştır. Bir olayın meydana gelme olasılığının, olaya yönelik ek bilgi edinilmesi halinde nasıl değişeceğini göstren teorem. Benzetimli Tavlama, en iyileme teorisidir. En iyi çözümün en kısa sürede üretimini sağlar. Benzetimli tavlama algoritması; elektronik devre tasarımı, görüntü işleme, yol bulma problemlerinde başarılı sonuçlar vermiştir.

18 AKILLI SİSTEMLERİN UYGULAMALARI
AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

19 Adaptif sistemlerin uygulamaları
Uzman sistemler (örn. medikal teşhis) Veri madenciliği (örn. arama motorları) İşlemsel dilbilim Oyunlar AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

20 AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI
Diğer uygulamalar Paralel hesaplama: Hücresel modellerin gelişimi Moleküler biyoloji: moleküler gelişim, yararlı moleküllerin tasarımı, protein tasarımı Bilgisayar güvenliği: Bilgisayarlar için bağışıklık sistemleri Akıllı etmenler (agents) ve robotik – Internet!! Bilimsel modelleme: evrim, ekolojiler, ekonomiler, böcek toplulukları, bağışıklık sistemleri, organizasyonlar AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

21 AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI
Uygulamalar : Kontrol Ağır endüstri (Matsushita, Siemens, Stora-Enso) Ev aletleri (Canon, Sony, Goldstar, Siemens) Otomobiller (Nissan, Mitsubishi, Daimler-Chrysler, BMW, Volkswagen) Uzay araçları (NASA) AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

22 Uygulamalar : Akıllı Sensörler
Uçak motorları için güvenilirliği yüksek motor kontrolu Barkod kontrolü Kağıt kalite tahmini Ph kontrolü Ham petrol damıtımının kontrol ve optimizasyonu AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

23 Uygulamalar : Güç Sistemleri
Ekonomik Yük Dağılımı, Optimizasyon ve Kayıp Azaltılması Arıza Tespiti ve Önceden Haber Verme Yük Frekans Kontrolu Güvenlik ve İyileştirme Yük Tahmini Reaktif Güç ve Gerilim Kontrolu Güç sistemlerinin işletilmesi ve planlanması AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

24 Uygulamalar : Güç Sistemleri
Yük akış analizi Durum tahmini (güvenlik analizi için) Güç santrallerinin analizi Güç sistem analizi Elektrik makinalarının kontrol ve analizi Kapasitör anahtarlama Harmonik kaynağını izleme Güç sistem elemanlarının arıza tespiti AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

25 Uygulamalar : Askeri alanlar
Keşif Hedef bilgileri toplama Otomatik hedef tanıma Ateş kontrolü Yön bulma Güdümleme AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

26 AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI
Uygulamalar : Tıp AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

27 AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI
Uygulamalar : Tıp Bir Çok Kanser Teşhisinde, Karaciger Rahatsızlıklarında Teşhisinde, Hepatit Hastalığının Teşhisinde, Diabet Hastalığı Teşhisinde Tiroid Hastalığı Teşhisinde Kalp ve Damar Hastalıkları Teşhisinde Kalp Krizlerinin Tahmininde Kas ve Kemik Hastalıklarının Teşhisinde Solunum Hastalıklarının Teşhisinde Fetus Gelişiminin Takibinde, Tıbbi Resim İşlemede AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

28 AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI
Uygulamalar : Tıp Duyu Organlarının Analizinde Yapay Organ Tasarımında, DNA, Gen, Kromozom ve Hücre Analizinde ve Dizilişlerinin Tahmininde Protein Yapılarının Tahmininde Bakterilerin Sınıflandırılmasında Biyolojik Sinyallarin Analiz ve İşlenmesinde Tomografi Görüntülerinin Analizinde MRI, EKG, EEG, Ultrason, Radyografi ve mamografi analizlerinde Transplant Zamanlarının Optimizasyonunda, Üroloji Uygulamalarında, Karidovasküler Sistemlerin tasarımında, AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

29 AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI
Uygulamalar : Tıp Ameliyat bıçağında el titremesini kompanze etme AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

30 AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI
Uygulamalar : Robotik Milano’da kurabiye pişiriyorlar Volkanlardan örnek topluyorlar Artık Ford’da arabaları boyuyorlar Paris’te metroyu kullanıyorlar ya da İrlanda’da bombaları bulma konusunda uzman olarak görev alıyorlar. Ve daha binlerce sayısız görevi üstleniyorlar. AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

31 AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI
Uygulamalar : Robotik AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

32 AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI
Uygulamalar : Finans İpotek başvurularında bulanık skorlama, krediye uygunluğun değerlendirilmesi, risk profili analizi, sigorta sahtekarlığı tesbiti, nakit kaynak optimizasyonu, borsa analizi, hisse senedi tahmini, ticaret gözetimi, yatırımcı sınıflama. AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

33 Uygulamalar : İş dünyası
kaynak değerlendirme, müşteri hedefleme, Adres eşleştirme, çizelgeleme, AR-GE optimizasyonu projeler, Bilgi-tabanlı tahmin, bulanık veri analizi Hastane kalma süresi tahmini, TV reklam kuşaklarının değerlendirilmesi, bulanık küme analizi, satış tahminleri, Çok-kriterli optimizasyon AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

34 AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI
Uygulamalar : Diğer İstatistik Sosyal bilimler Davranışsal bilimler Biyoloji Vs. AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

35 AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI
Akıllı Evler Smart ?? Intelligent ?? AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

36 AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI
Akıllı Evler Öğrenebilen, yaşam tarzları hakkında bilgi toplayıp buna göre ayarlamalar yapabilen evlerdir. Otomatik olarak elektronik eşyaların kontrol edilebildiği Klimayı ve TV’yi eve gelmeden açabilmek için uzaktan kumandası olan Bilgisayarınızdaki filmleri TV’de izlemenizi sağlayan AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

37 “Akıllı Evler”de neler var ???
Harekete Duyarlı Işıklar Akıllı Perdeler Akıllı Kameralar Su Taşkını ve Duman Sensörleri Sesli ve Görüntülü Telesekreter Akıllı Kumanda Internetten bilgi takibi (borsa, haber, hava durumu vs.) Televizyondan Kontrol Cep Telefonu ile Kontrol (GPRS) İnternet Üzerinden Kontrol Bilgisayar İle Kontrol Kişiye özel renk seçimleri, ayarlar ve sesleri kullanarak profil oluşturma Yeni Nesil Güvenlik Teknolojileri AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI

38 Akıllı sistemlerin geleceği
AKILLI SİSTEMLER VE UYGULAMALARI