Prof.Dr. Nilgün Okay BMT Kadın Araştırmaları Merkezi Maden Fakültesi.

... konulu sunumlar: "Prof.Dr. Nilgün Okay BMT Kadın Araştırmaları Merkezi Maden Fakültesi."— Sunum transkripti:

1 Prof.Dr. Nilgün Okay BMT Kadın Araştırmaları Merkezi Maden Fakültesi

2 Mevcut Durum: Gerek TÜİK verilerine gerekse Uluslarası Toplumsal Cinsiyete dayalı Gender Gap Index’ine göre: Türkiye’de Ekonomik iş gücüne katılım Avrupa ülkelerinin alt sıralarında yer aldığını biliyoruz. Son TÜİK verilerine göre Kadının iş gücüne katılımı %30’dan az

3 Eğitim düzeyi, Kadınların işgücüne katılımıyla doğrudan ilişkili: Eğitime ulaşamama / Yetersiz eğitim – iş yaşantısına katılamamasına neden ! Eğitim düzeyine göre işgücüne katılım oranına bakıldığında, Yüksek öğretim mezunu Kadınlarda %70 Lise-altı eğitimlilerde ise %22

4 Mühendislik ve Teknoloji alanlarında çalışan Kadın sayısı Türkiye’de %20’lerde AB ülkelerinde ise %10’ların altında Mevcut BT lisans mezuniyet gidişatı devam ederse, – 2020 yılına kadar Kadınlar sektörün yalnızca %30’u dolabilecek Oysa Cisco araştırmasına göre: – 4 yılda 4 kat büyümesi öngörülen Bilişim Sektöründeki kadın uzman sayısı %25’lerde 2015'te Avrupa'da bilişim sektörü için 800 bin kişiye ihtiyaç duyulacak

5 Üniversitelerde Lisans eğitimini sürdüren toplam öğrencinin %45’ini, Yüksek lisans ve doktora programlarına devam eden öğrencilerin ise %44’ünü kadınlar oluşturmakta Mühendislik bilimlerde okuyanların %70’inden fazlasını erkek öğrencilerin oluşturduğu görülmektedir. İTÜ’de (2013): – Toplam Öğrencinin %34’ü Kadın

6 Mühendislik ve Teknik alanlarından Mezun Kadın İstatistikleri (2012-2013) Makina 9 Uçak 10 Petrol 13 İnşaat 15 Elektrik 16 Maden 16 Metalürji 20 Bilgisayar 28 Jeo, Cevher 35 Çevre 49 Meteoroloji 50 Kimya 63 Mimarlık 66 Biyomüh 68 Gıda 73 Türkiye’de %32 Amerikada %20’lerde

7 Akademide Kadın ÖSYM (2012-2013) Genel Mühendislik Prof2520 Doç3324 YDoç3831 Öğ.G4334 Uzman4843 ArGr4940 İTÜ’de (2013) Akademik Personel % 45,5 Prof. % 35

8 Alanlarına göre Prof/Ydoç Pet0/1Jeof20/17 Md4/19End21/36 Mak 5/16Jeo26/62 Met 7/30Gıda35/54 Bil10/20Çevre 36/56 İnşaat 12/22Teks44/50 Elek 13/17Mim52/63

9 Gözlemler Teknolojinin artık hayatımızın her alanına dokunduğu gerçek, Geleceğin meslekleri birebir bilişimle alakalı olacak, – çok sayıda uzmana daha ihtiyaç var

10 Araştırmalar Gençler, özellikle de Kadınların  daha yaratıcı, özgür olduğuna,  internette Kadınların daha çok ürettiği,  teknolojinin Kadınları daha da özgürleştirdiğine işaret ediyor. Sürekli değişim halinde olan genç sektörlerde Kadınlar değişime çok daha hızlı adapte oldukları için daha başarılı

11 Araştırmalar Avrupa'da ve İTÜ’de doktora yapanların %40- 45'i Kadın Yani Kadınların bilim ve teknolojide aslında yapabilecekleri çok şey var. Demek ki Kadınların “sadece doğru yönlendirilmeye ve rol modellerine ihtiyaçları var”. Doğum yapmış Kadınlar iş hayatına % 21 oranında geri dönüyor. Kuzey ülkelerinde bu oran % 83'lerde.

12 Kadınlar bilişim teknolojilerinde başından beri var 40’lı, 50, 60’lı yıllarda ilk super bilgisayar yazılımcıları geliştiren Kadınlar var 2. DünyaSavaşında bir deniz subayı Grace Hopper IBM Harvard Mark I bilgisayarı ile çalışan 3. kişiydi. – 50 yıllarda bilgisayar komutlarını derleyen ilk kişi. – 1985’te emekli olduğunda Amiralliğe yükselmişti. lider Cisco’nun kurucularından biri Kadın İlk web girişimcileri SlideShare Kurucusu, CEO’su yapımcısı Google'ın Bşk Yard. Kadın

13 En ileri ülkelerde bile “Erkek teknik işlerden daha iyi anlar” algısı Ayrımcılık Mobbing “cam tavan” / sistemden ayrılma nedenleri (leaking pipeline) Kadınların - üst düzeye gelmelerini -gelme sürelerini engelliyor

14 Neler Yapılabilir - Çözüm Önerileri Yapılacakları Bireysel İşveren Toplumsal olarak ayrı ele almak gerekiyor

15 Türkiye'de önemli bir sorun 'yetenek açığı' Günümüzde eğitimden bilişime teknolojileri kullanan sektörlerde, Hiç kimse deneyimin arkasına saklanarak kalıcı olması mümkün değil! Bilişim sektörü genç bir sektör, tecrübeden, birikimden uzak bir sektör. Bu nedenle de herkes aynı koşullarda çalışıyor. Türkiye'de Yöneticilerinin yaş ortalamalarına bakıldığında, en genç yöneticilere sahip olduğu görülen sektör (31) 'bilişim' sektörü. yöneticilerinin yaş ortalaması en yüksek olan sektör ise kamu (45-50).

16 Bireysel-Kadına düşen Kadınların ekonomik bağımsızlıklarını kazanmaları için eğitim ihtiyaçları olan donanıma sahip olmak için kendilerini sürekli yetiştirmeleri son derece önemli Sürekli olarak teknik bilginin güncellenmesi Farklı konularda Genç önü-açık, gelişmeye müsait sektörlerde Disiplinlerarası uzmanlaşmak Kadının daha rahat hareket etmesini sağlıyor

17 İşveren olarak Işyerleri Kadın çalışan sayısındaki artışı desteklenmesi – sürdürülebilir kalkınma açısından olmazsa olmaz koşul Erkeklerin yanısıra Kadın-Kadına destek vermesi gerekiyor. Toplumsal cinsiyete dayalı stratejilerin geliştirilmesi? Kadın’ın Durumunu Değerlendirme Çalışma Grupları – Anketleme – Etki Analizi – Planlama/Ödüllendirme – İzleme

18 Toplumsal Kadın Mühendislerin mesleki kariyerlerinin her aşamasında destek verecek bir oluşuma, Network’a ihtiyacı vardır. – Mevcut oluşum ayrımcılığa odaklanmış bir STK Kariyer Merkezi Sürekli Eğitim Kadın’ın Durumunu Değerlendirme/İzleme Destek, Ödüllendirme Bilimsel Kongreler Sürdürülebilir bir Sektör-Kamu-Üniversite İşbirliği’ne

19 Üniversitelerde Mühendislikte Kadın Merkezleri’nin kurulması – Örnek: İTÜ Bilim Mühendislik ve Teknolojide Kadın UYGAR Merkezi Dünya’da yegane Teknik Üniversitede bir Kadın Merkezi Akademi ve Sektörde kadının temsili, daha fazla gözle görülür olması için başarılı olması, liderlik pozisyonuna erişmesi sorunları üzerine araştırmalar yapmayı amaçlamaktadır. – Çalışma Grupları Akademide ve Sektörde Kadın’ın Daha Fazla Görünür Hale Gelmesini destekleyen – Sadece sayısal olarak değil, nitelik olarak Başarısının (yayın, proje) arttırılması, Akademik yükselme süresinin hızlandırılması – Erkek meslektaşlarına göre Kadın daha yavaş yukarı tırmanıyor Kadın Yöneticiler Kızların mühendislik alanlarına yönlendirilmesi

20 Sürekli Eğitim Mesleki kariyerlerinin her aşamasında Kadınları güçlendirmek için: Eğitimle kendine güvenin arttırılması Başarılı olmalarını Kaynaklara erişim sağlamak Ağ avantajlarından yararlanarak Mesleki Gelişim Teşvik ve danışmanlık Liderlik becerileri geliştirme İletişim becerileri Kaynak yaratma Kariyer koçluğu konularında danışmanlık, eğitim hizmeti

21 Öğrenme ve İletişim Araçları E-Dergi, Bülten Blog OnlineCourses Webinar: Web Seminerleri, Video sunumlar kullanmak

22 Yeniden işe dönmek isteyenlere tavsiyeler Yıllardır evde oturan, kariyerine ara veren bir mühendis için : “tabii ki teknoloji çok değişti, her şey farklı! komutların bazılarının isimleri bile değişti ama artık çok fazla seçenek var! Ama her gün daha hızla yol almak mümkün " Profesyonel meslek kuruluşlarının dernek toplantılarına gitmek Son gelişmelerin tartışıldığı Bilimsel Konferanslara katılmak Meslek kuruluşları tarafından sunulan online özel eğitim programları Üniversitelerin programlarından ders almak, – kısa kurslar, sertifika programlarını takip etmek Gönüllü görev ve çalışmalarına katılarak yeni sektörlere kaymak mümkün

23 Kariyer Merkezi Mühendislik alanlarında önde gelen şirketler için elektronik iletişim ve nitelikli yetenek havuzu kaynağı Yeni İş Arayanlar, ya da üst aday arıyanlar için online iş bankası – arama ve kariyer gelişimi için ek kaynaklara erişebilir. – işverenler bu havuzu kullanarak insan kaynağına erişebilir

24 Destekler: Burs ve Ödül Mühendislik ve bilgisayar bilimleri alanında öğrencilere destek bursları temin etmek yeni nesil ilham verecek Kadın rol modelleri teşvik etmek, ödüllendirmek Proje ve çalışmaları desteklemek – başarılı projeleri ödüllendirmek Örnek: Kadın Mühendisler Derneği ‘ni destekleyenler Chevron, bp, Schlumberger, Exxon IBM, intell, Hp, Texas Instrument dupont, Ford, Toyota Verizon Savunma Bakanlığı

25 Sürdürülebilir bir Sektör-Kamu-Üniversite İşbirliği için hep birlikte el vermek üzere