Dr.Kerim ACAR Tepecik E ğ itim Ve Araştırma Hastanesi Acil Tıp Klini ğ i Asistan E ğ itim Programı Eylül 2010.

... konulu sunumlar: "Dr.Kerim ACAR Tepecik E ğ itim Ve Araştırma Hastanesi Acil Tıp Klini ğ i Asistan E ğ itim Programı Eylül 2010."— Sunum transkripti:

1 Dr.Kerim ACAR Tepecik E ğ itim Ve Araştırma Hastanesi Acil Tıp Klini ğ i Asistan E ğ itim Programı Eylül 2010

2

3 P İ D nedir ? P İ D tanı kriterleri nelerdir? P İ D’de kimlere tedavi başlanır ve tedavi seçenekleri nelerdir? Over torsiyonu kimlerde görülür? Over torsiyonu radyolojik bulguları nelerdir?

4 A-P İ D(Pelvik İ nflamatuar Hastalık) B-Over Torsiyonu C-Tubaoverian Abse

5

6

7 Aşa ğ ıdakilerden hangisi P İ D tanı kriteri de ğ ildir? A-Seksüel aktif tüm kadınlarda vaginal tuşede servikal hassasiyet olması halinde hemen antibiyoterapi başlanmalıdır. B- Ateş>38,3 ve vaginal akıntı olması C-ESR ve CRP’nin yükselmesi D-Endometrial biyopside endometrit tanısı alması E-Pelvik utrasonda P İ D bulgularının olması

8

9 EP İ DEM İ YOLOJ İ ; Dişi üreme sisteminin üst kısmına ait enfeksiyonları kapsar. Serviks ve vajenden asendan yolla yayılarak; salpenjit, endometrit, abse, peritonit, perihepatit yapabilir. Üreme ça ğ ında ki bayanlarda 10-20/1000 oranında A.B.D. de yılda 1,5 milyon vaka oldu ğ u bildirilmiş.

10 EP İ DEM İ YOLOJ İ ; Uzun dönemde; tubal nedenlere ba ğ lı infertilite, ektopik gebelik, kronik a ğ rı olarak hastaların % 25 inde sekel olarak kalmaktadır Yılda 4.2 milyar dolar maliyet ve 250.000 hastanede yatış Hastalar acil servise non-spesifik yakınmalarla başvurur Erken tanı ve agresif tedavi ile olası ciddi sekeller ve bulaş azaltılır.

11 ETYOLOJ İ ; Birçok hastada N.gonore ve C. Trachomatis izole edilmiş. Üst üreme sisteminden alınan kültür materyalleriyle yapılan çalışmalarda etkenin aerob-nonaerob polimikrobiyal oldu ğ u saptanmış Üst genital traktın başlangıç enfeksiyonlarında etkenler klasik Abse varlı ğ ında anaerob ve fakültatif anaeroblar

12 PATOLOJ İ ve R İ SK FAKTÖRLER İ ; Ço ğ u vaka cinsel yolla bulaşan hastalık (STD) etkenlerinin alt genital sistem yoluyla üst genital sisteme yayılması sonucu oluşuyor. %10 -20 oranında tedavi edilmeyen gonokokal ve klamidyal servisit P İ D ye ilerliyor. Ovulasyon ve retrograd mensturasyon asendan yayılım ihtimalini arttırıyor.

13 PATOLOJ İ ve R İ SK FAKTÖRLER İ ; Bakteriler spermler aracılı ğ ıyla uterus ve tubalara yayılabilir Multiparlarda ve postpartum hastalarda daha invaziv seyreder Batın içine yayılırsa peritonit oluşturur

14 PATOLOJ İ ve R İ SK FAKTÖRLER İ ; Direkt veya lenfatik yolla pelvisten hepatik kapsüle yayılarak perihepatite yol açabilir Seksüel aktif hastalarda multiple cinsel partner, geçirilmiş STD öyküsü, cinsel istismar, sık vajinal duş, R İ A (2-9 kat) OKS kullanımı; mukus viskozitesini arttırarak, menstrüel kan akımını azaltarak P İ D riskini azaltır.

15 KOMPL İ KASYONLAR; P İ D nedeniyle hospitalize edilen her üç kadından birinde tuba- ovaryan abse gelişiyor P İ D olanlarda ektopik gebelik riski % 12-15 oranında daha fazla Önceye ait geçirilmiş P İ D sayı ve ciddiyetine ba ğ lı olarak tubal infertilite riski %12-50 oranında artmaktadır. Kronik pelvik a ğ rısı ve disparonisi olan hastaların %18‘inde geçirilmiş P İ D öyküsü mevcut.

16 KL İ N İ K; Alt karın a ğ rısı en sık olan başvuru şikayeti Di ğ er semptomlar; anormal vajinal akıntı, kanama, postkoital kanama, disparoni, bulantı, kusma, ateş, halsizlik. Minimal semptomatik veya asemptomatik olabilir

17 F İ Z İ K MUAYENE; Alt karın hassasiyeti, servikal ve adneksiyal hassasiyet saptanabilir. Aşırı unilateral adneksiyal duyarlılık ve/veya kitle varlı ğ ı ovaryan abse lehine de ğ erlendirilmelidir. Defans ve rebaund peritonit lehine de ğ erlendirilmeli Sa ğ üst kadran duyarlılı ğ ı ve sarılık varlı ğ ı Fitz Hugh Curtis sendromu lehine de ğ erlendirilmeli

18 LABORATUVAR; Mutlaka gebelik testi yapılmalı Ektopik gebelik ve septik abortus ekarte edilmeli, tedavi rejimi ona göre planlanmalı Lökositoz, Sedim, CRP yüksekli ğ i tanıyı destekler Saline ve potasyum hidroksit tatbik edilmiş preparatlar clue cell, trikomonas ve lökore(epitel başına birden fazla PNL varlı ğ ı) açısından de ğ erlendirilmeli

19 RADYOLOJ İ ; Transvaginal USG’de Tubal duvar kalınlı ğ ın > 5mm Tubada inkomplet septa Douglas ‘da serbest sıvı Dişli çark belirtisi Doopler Transvaginal USG’nin P İ D sensitivitesi %100 Molander P, Sjoberg J, Paavonen J, Cacciatore B. Transvaginal power Doppler findings in laparoscopically proven acute pelvic inflammatory disease. Ultrasound Obstet Gynecol. Mar 2001;17(3):233-8.

20

21 RADYOLOJ İ ; Pelvik USG’de: Tuba-ovarian abselerin tanısını kolaylaştırır Ektopik gebelik ayırıcı tanısını kolaylaştırır

22 TANI; Endometrial biopsi histopatolojik olarak endometrit tanısını koymada faydalıdır. Laparoskopi P İ D tanısını koymada altın standart, klinik kriterlerden çok daha sensitif ve spesifiktir. Tubada hiperemi, tubal duvarda ödem, tubal yüzey ve fimbriada eksuda varlı ğ ı P İ D lehine bulgular Prosedür pahalı, invaziv, uygulama için anestezi ve ameliyathaneye ihtiyaç var Laparoskopik bulgularla hastalı ğ ın ciddiyeti arasında korelasyon yoktur % 20 vaka da laparoskopi bulgu vermez

23

24 TANI;

25

26 TEDAV İ ; Tedavide hastanın akut semptomlarının giderilmesi, enfeksiyonun eradike edilmesi ve uzun dönem sekel riskinin en aza indirilmesi amaçlanır. Acil serviste yukarıda bahsi geçen organizmaların hepsini kapsayacak geniş spektrumlu antibiyotikler başlanmalı

27 TEDAV İ ; Tedavi ne kadar erken başlanırsa uzun dönem sonuçları o kadar iyi olur. Tüm hastalar 72 saat sonra klinik ilerleme yönünden de ğ erlendirilmeli R İ A mevcut ise antibiyotik başlandıktan sonra çıkarılması gerekir.

28

29

30

31

32

33

34

35 EP İ DEM İ YOLOJ İ ; Jinekolojik acillerin %3’nü oluşturur. Ovaryum ve fallop tüplerinin vasküler pedikül üzerinde dönmesiyle oluşur. Genç kızlarda ve %60 sa ğ tarafta ençok görülür. Erken gebelik döneminde büyük corpus luteum kisti nedeniyle görülür.

36 EP İ DEM İ YOLOJ İ ; Torsiyon vakaları; Ovariyan tümör(dermoid tümör en sık) Benign neoplazm Büyük ve a ğ ır kistler Polikistik over Overian hiper stimulusyon sendromuyla ilişkilidir.

37 KL İ N İ K; Ani başlangıçlı, şiddetli, birkaç saat içinde şiddeti artan ve tek taraflı alt karın a ğ rısı ile başvurular. Bulantı ve kusma

38 F İ Z İ K MUAYENE; Tek taraflı ele gelen kitle(%50-90) Palpasyonla hasssiyet %30’unda yok %30’unda hafif hassasiyet Peritonit bulguları sık görülmez

39 LABORATUAR; Gebelik Testi Wbc >15.000 üzerindedir ama spesifik de ğ ildir.

40 RADYOLOJ İ ;

41 Dopler USG’de ovariyum hem overian hem uterin arterden beslenmesinden dolayı torsiyonda normal sonuçlar verebilir. Erken torsiyon vakalarında venöz akımın olmaması özellikle en önemli bulgudur. Whirlpool sign

42

43

44

45

46

47 TANI; Laparaskopi, altın standarttır. Tanının do ğ rulanmasında, ayrıcı tanıda ve tedavide kullanılır.

48

49 Seksüel yolla geçen hastalıkların komplikasyonudur Batın operasyonlarına sekonderde oluşur P İ D’li hastaların 1/3’ünde abse görülür.

50 KL İ N İ K; Günler ve haftalar içinde artan a ğ rı Ateş Bulantı ve kusma Anormal vaginal kanama ve akıntı

51 F İ Z İ K MUAYENE; Alt batın hassasiyeti Servikal hassasiyet Adnexial hassasiyet

52 Tubaovarian abselerin ço ğ unlu ğ una Ultrason ile tanı konur Tubaovarian abseler antibiyoterapi ile %30-75 oranında başarı sa ğ lanır 72 saat antibiyoterapiye cevap vermeyen hastalarda cerrahi uygulanır

53

54 P İ D tanı kritelerini hatırla Erken antibiyoterapi sekelleri azaltır

55