TRAKYA ÜNİVERSİTESİ BALKAN ARBORETUMU VE EDTU HERBARYUMU UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ.

... konulu sunumlar: "TRAKYA ÜNİVERSİTESİ BALKAN ARBORETUMU VE EDTU HERBARYUMU UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ."— Sunum transkripti:

1 TRAKYA ÜNİVERSİTESİ BALKAN ARBORETUMU VE EDTU HERBARYUMU UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

2 Üniversitesimizde Arboretum kurmak için gerekli olan Mimarlık Fakültesinde Mimarlık ve Peyzaj Mimarlığı Bölümleri, Fen Fakültesi Biyoloji Bölümünde Botanik Anabilim Dalı bulunmaktadır. Bu birimlerde eğitim, öğretim ve araştırma yapılmaktadır. ARBORETUM'LARIN KURULMASI İÇİN İKİ ÖNEMLİ BİRİM 1.Botanik Bilim Dalı 2. Peyzaj Mimarlığı Bölümü

3 Botanik Anabilim Dalında; Sistematik Araştırma Laboratuvarı, Hücre Biyolojisi Laboratuvarı, Bitki Doku kültürü laboratuvarı, Bitki Sistematiği ve Bitki Fizyolojisi Laboratuvarı (öğrenci lab.), Herbaryum odası bulunmaktadır.

4 TRAKYA ÜNİVERSİTES İ HERBARYUMU Herbaryum, bitki örneklerinin saklandığı bir kolleksiyondur. Bu kolleksiyonda –Kurutulmuş ve kapanmış bitkiler –Tohumlar –Odun kolleksiyonu –Polen kolleksiyonu –Mikroskopik preperatlar –Dondurulmuş DNA özütleri –Bazı sıvılar içinde saklanan bitki kısımları (çiçekler, meyveler) bulunmaktadır.

5 Trakya Üniversitesi Herbaryumu (EDTU) EDTU, Edirne Trakya Üniversitesi Herbaryumu'nun uluslararası literatürlerdeki kısaltılmış rumuzudur. New York Botanical Garden tarafından (kısaca NYBG) olarak taranan "Index Herbarium" ağına kayıtlıdır. Herbaryum adresi http://edtuherbarium.trakya.edu.tr/

6 13280 adet 133 familyaya ait Vasküler bitki örneği vardır. 2010 yılı kayıtlarına göre; 9234 adet bitki örneği tür ve tür altı düzeyinde teşhisi yapılmış olup, teşhisi yapılmamış örnek sayısı 3065 civarındadır. Teşhisli örnekler 1336 adet tür ve tür altı taksonuna aittir. 1126 takson Trakya Florası, 86 takson Anadolu, 124 takson Türkiye dışındaki floraların elemanı Endemik takson sayısı: 70 tir. Dünya için Yeni Taksonlar: 4 adet Türkiye için Yeni Kayıt: 8 adet Trakya için Yeni kayıt: 25 adet Ekonomik Botanik Kolleksiyonu: 10 adet Fosil kolleskiyonu: 1 örnek Kasaplıgil Kolleksiyonu: 292 örnek bitki Mantar kolleksiyonu: 161 adet kayıtlı örnek Tohum / Meyva kolleksiyonu: 528 adet (1996 - Tohum Kataloğu) Odun / Kozalak kolleksiyonu: 82 adet bulunmaktadır. EDTU HERBARYUMU

7 Afrika, Japonya, Hong-Kong ve Amerika’dan toplanmış 500 adet bitki örneği herbaryumda vardır. Saroz Körfezi kumul ve kıyı bitkilerini, bazı eğrelti türleri, nadir ve endemik türler Edirne’nin yeşil alanlarında 214 tür ağaç ve çalının varlığı tespit edilmiş ve büyük bir kısmı EDTU herbaryumuna kazandırılmıştır. EDTU HERBARYUMU

8 Botanik ABD öğretim elemanları, “Trakya Florası Atlası” serisini çıkarmıştır (1992-1998) Dünya için, Türkiye için ve Trakya için yeni kayıtları düzenli olarak ulusal ve uluslararası kataloglara göndermektedir Halen Phytologia Balcanica yayını üyeliği devam etmekte olup, hazırlanacak olan Balkan bitkilerini içerecek kitap yayını için Trakya ve özellikle Edirne yeni kayıtları aylık olarak ilgili yayına ve " İndeks Herbaryum" ağına göndermektedir.

9 TARİHÇE 1997 YILINDA TEMA Vakfı ve üniversitenin işbirliği içersinde ARBORETUM kurulması gerektiği düşünülerek Rektör Sn. Prof. Dr. Osman İNCİ Botanik Anabilim Dalı Başkanı Sn. Prof. Dr. Göksel OLGUN’u Güllapoğlu deresi çevresinde Arboretum oluşturulması ve projelendirilmesi çalışmalarının organizasyonu ile görevlendirmiştir. 1998 YILINDA Biyoloji Bölüm Binasının arka kısmında 12.000 metrekarelik alanda BOTANİK BAHÇESİ kurulması planlanmış, toprak yapısı iyileştirilmiş ve sulama sistemi kurulmuş, çeşitli ağaç türlerinden 450 fidan ekilmiştir.

10 TARİHÇE 1998-2004 YILLARI ARASINDA Ağaç türlerinin envanteri, sulama kuyusu, yolların açılması, göletin yapımı, alanda çalı ve kuru ağaç temizlenmesi, bitkilerin numaralandırılması, alanın toprak analizleri, alanın topografyasının çıkarılması, istinat duvarının inşası, yola bakan kısımların çitle çevrilmesi, giriş kısmında sulama alt yapısı yapılmış ve devreye sokulmuş (fakat üzeri şu anda molozlarla örtülüdür), alanın peyzaj planının çizilmesi gerçekleştirilmiştir. 2011 YILINDA Peyzaj Mimarlığı Bölüm Başkanı Yrd. Doç. Dr. Candan ZÜLFİKAR ve ekibi tarafından Bulgaristan Türkiye Sınır Ötesi İşbirliği Programına arboretum proje teklifi yapılmak istenmiş fakat üniversitenin maddi destekleri yetersiz kaldığından amaca ulaşılamamıştır. 2013 YILINDA Rektörümüz Sn. Prof. Dr. Yener YÖRÜK yeniden yapılanma aşamasını başlatmıştır.

11

12 Bu aşamada Arboretum Yürütme Kurulu oluşturulmuştur. Görev dağılımları yapılarak hızlı bir şekilde çalışmalara başlanmıştır. Projede yer alacak uzman ve araştırmacılar çalışma alanlarına göre belirlenmiştir.

13 TRAKYA ÜNİVERSİTESİ BALKAN ARBORETUMU YÜRÜTME KURULU Prof. Dr. Yener YÖRÜK Trakya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Feruzan DANE Fen Fak. Biyoloji Bölümü Botanik ABD Bşk. Yrd. Doç. Dr. Candan ZÜLFİKAR Müh. Mim. Fak. Peyzaj Mimarlığı Böl. Bşk. Yrd. Doç. Dr. Gökçen BAYRAK YILMAZ Çevre Y. Müh. Mimarlık Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü (Teknik Sekreter) Biyolog Uzman Müşerref GİZERLER Ergene Havzası Çevre Düzeni Planı (İdari Sekreter)

14 Harita ve Rölöve İşleri Doç. Dr. Hüseyin İNCE Öğr. Gör. Serkan DÖNMEZ Öğr. Gör. Doğan SAVRAN Mimari Projeler Öğr. Gör. Mimar Aycan ÖZENÇ Öğr. Gör. Mimar Gülay DALGIÇ Peyzaj Proje Çizimi Yrd. Doç. Dr. Candan ZÜLFİKAR Y. Peyzaj Mimarı Deniz Gözde ERTİN Peyzaj Mim. Beste KARAKAYA

15 Bitkilendirme ve Bitkilerin adlandırılması çalışmaları Prof. Dr. Feruzan DANE Doç. Dr. Mehmet AYBEKE Doç. Dr. Gülden YILMAZ Doç. Dr. Necmi AKSOY Yrd. Doç. Dr.Güler DALGIÇ Yrd. Doç. Dr.Necmettin GÜLER Dr. Hüseyin ERSOY Lisans üstü öğrencileri Sinem LEVENTER Müge TÜRKOĞLU Vildan SALIK Bedia KÖSE

16 Seraların kurulması ve bakımı Doç. Dr. Çiler MERİÇ Yrd. Doç. Dr. Hayati ARDA Öğr. Gör. Dr. Sergun DAYAN Öğr. Gör. Adnan ÇOLAK

17 Mikrobiyolojik Analizler Doç. Dr. Ece ŞEN Lisans üstü öğrencileri WEB Sayfası Tasarımı Doç. Dr. Gülden YILMAZ Öğr. Gör. Dr. Sergun DAYAN Gerekli Çevre Analizleri (Su ve toprak analizleri ) Prof. Dr. Halide AKBAŞ Yrd. Doç. Dr. Gökçen BAYRAK YILMAZ Yrd. Doç. Dr. Cem TOKATLI

18 Arboretum alanının, bitkilerin fotoğraflanması, matbaa ve genel arşivleme işleri Prof. Dr. Feruzan DANE Yrd. Doç. Dr. Nuran EKİCİ Sinem Leventer (Dr. öğrencisi)

19 Yapılanma Uzman, araştırmacı ve öğrencilerden oluşan ekip bir karşılık beklemeksizin büyük bir özveri ile katkıda bulunmaya başlamıştır. Konu ile ilgili kurum, kuruluş ve kişilerle çeşitli toplantılar yapılmış ve yol haritası belirlenmiştir. Çeşitli yer ve zamanda yaklaşık 10 kadar toplantı gerçekleştirilmiştir.

20 Yapılan toplantılarda 1. Görev dağılımına göre Botanik grubu Çevre grubu Harita grubu Mikrobiyoloji grubu Peyzaj gurubu Sera grubu Web sitesi tasarımı grupları oluşturuldu. 2. Öncelikli konular belirlendi

21 Faaliyetler Web sitesi tasarımı Projeler  Kampüs florasının tespiti (2 Y.Lisans projesi)  Güdümlü proje (Kalkınma ajansı) Arboretum toplantı odası

22 Gerçekleştirilen Faaliyetler Arboretum alanının pafta/ krokiler alındı Alanın topografik haritası çıkarıldı Su analizleri (mikrobiyolojik ve kimyasal) yapılmaya başlandı Flora tespiti ve bitkilerin dağılımı çalışmaları başladı Yüksek lisans projelerinden bahçe bakım malzemelerinin ve gerekli makinaların temini sağlandı

23 ARBORETUM ALANI Yüzölçümü (m2) :264370.63 Yüzölçümü (hektar) :26.4 Çevre Uzunluğu (m) :2387 EŞYUKSELTİ EĞRİLERİ

24 GPS ALETİ İLE ÖLÇÜMÜ YAPILAN NOKTALAR *Arazi Çalışmaları Harita ve Röleve ekibi tarafından yapılmıştır. *Jeodezik GPS aletleri ve Elektronik Takeometreler kullanılmıştır. *Yaklaşık 2000 noktanın alımı yapılmıştır. El GPS ALETİ İLE ÖLÇÜLEN BİTKİLERİN EŞYUKSELTİ EĞRİLİ HARİTA ÜZERİNE AKTARILMASI

25

26 Yapılacak İşler (Kısa dönemde) Demir kapı ve bazı tel çitlerin onarımı Tabelaların yaptırılması Ağaç bakım, budama ve çalı temizliklerinin yaptırılması İZİN ALINDI, ÇALIŞMA BAŞLIYOR Bazı ağaçlara tabela yaptırılması Ağaçlara numaralandırma çalışmalarının tamamlanması Bitki çimlendirilmesi için beton saksıların yaptırılması SAKSILAR YAPILDI

27 BALKAN ARBORETUMU VE EDTU HERBARYUMU Bölge halkı ile yerli ve yabancı ziyaretçilere, yörenin (Edirne, Tekirdağ, Kırklareli, Çanakkale ve Balkanlar) bitki örtüsü hakkında kısa sürede bilgi alabilecekleri açık hava müzesi olacaktır. Doğal mirasın gelecek kuşaklara aktarılmasına yönelik sürekli canlı ve gelişimi gözlenebilecek farkındalık yaratacak bir alan olarak kentleşme, sanayileşme ve tarımsal etkinlikler nedeniyle tahrip olan doğal bitki örtüsündeki birçok bitki türünün yok olmasını da engelleyecektir.

28 YURTİÇİ VE YURTDIŞI ÖRNEKLERİ Yurt İçi Örnekleri  Ege  Balıkesir  Adnan Menderes  Çanakkale Onsekiz Mart  Süleyman Demirel  Adana  Akdeniz Üniversitelerinde kurulan merkezler

29 YURTİÇİ VE YURTDIŞI ÖRNEKLERİ Yurt Dışı Örnekleri Dünyada 533 kadar Botanik Bahçesi bulunmaktadır. Bunların çoğu eğitim ağına bağlıdır. Bunlardan bazıları aşağıda verilmiştir. Bakü: “ Dendrological Park Mardakyany Academy of Sciences” Mymensingh : “Bangladesh Agricultural University Botanic Garden” Sarajevo: Sarajevo Botanical Garden (Botanicki vrt Zemaljskog muzeja BiH Sarajevo) Campinas: Centre of Vegetable Genetic Resources and Botanic Gardens Ougadougou: “Centre National des Semences Forestieres” Valdivia: Arboretum (Institute of Silviculture, Forestry Faculty) Helsinki: “University of Helsinki Botanical Garden” Bailleul :“Centre Regional de Phytosociologie” Tbilisi: “Central Botanical Garden Georgian Academy of Sciences” Lucknow : “National Botanical Research Institute” Thessaloniki: “The Balkan Botanic Garden at Kroussia Mountains” Kuching: “ Botanical Research Centre SEMENGOH” Thiruvananthapuram: “ Tropical Botanic Garden and Research Institute” Athens: “ University of Athens Botanic Garden of J.& A.N.” Bogor: “ Center for Plant Conservation - Bogor Botanic Gardens” Eldoret: “ MOI University Botanic Garden” Maseno: “ Maseno University Botanic Garden” Idaho: “ University of Idaho Arboretum & Botanical Garden” Iowa: “ Des Moines Botanical Center”

30 FİZİKİ OLANAKLAR 1. Trakya Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümünde “TUBAHEM” Merkez çalışmalarının yürütüleceği Balkan Arboretum ofisi 2013 Mayıs ayında hazırlanmıştır. 2. Şu anda 13.288 adet bitki örneğini içeren bir Herbaryum (EDTU) Biyoloji Bölümünde bulunmaktadır. 3. Herbaryum çalışmalarının yapılacağı Araştırma Laboratuvarı Biyoloji Bölümünde mevcuttur. 4. Arboretumda dikilecek bitkilerin yetiştirileceği özel üretim parselleri ve bir sera Biyoloji Bölümü Bahçesi’nde mevcuttur. Ayrıca bölümde tam donanımlı Bitki Doku Kültürü Laboratuvarı’da bulunmaktadır. 5. Arboretumun şekillenmesinde yardımcı olacak projeler Mimarlık Fakültesi’nde görevli Peyzaj mimarları ve mimarlar tarafından hazırlanacaktır. 6. Arboretum alanındaki çeşme, gölet ve derelerin kirlilik analizleri için gerekli laboratuvar TUTAGEM Araştırma Merkezi’nde bulunmaktadır.

31 TRAKYA ÜNİVERSİTESİ BALKAN ARBORETUMU VE EDTU HERBARYUMU UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ Sayın Müşerref GİZERLER’e teşekkürler 03.07.2013 tarihinde Rektörlüğe arz edildi 20.11.2013 tarihli Yükseköğretim Yürütme Kurulu toplantısında incelenmiş ve 2547 Sayılı Kanun’un 2880 Sayılı Kanun’la değişik 7/d-2 maddesi uyarınca uygun görülmüştür

32 MERKEZİN AMACI 1.Öğrencilere ve halka bitkiler hakkında bilgi vermek, 2.Bitkileri, yetişme alanlarında tanıtmak, 3.Doğa koruma bilincine katkıda bulunmak, 4.IUCN’in kırmızı listesinde tehlikedeki türleri korumak ve yok olmalarını önlemek, 5.Dünyadaki endemik bir bitkiyi bulundurdukları için, bölgedeki topluma o bitkiyi tanıma ve görme imkanı sunmak, 6.Erozyonu azaltmak,

33 7.Halk için sosyoekonomik ve kültürel bir kaynak oluşturmak, 8.İnsana her mevsimde doğal güzellikleri sunmak ve psikolojik açıdan rahatlatmak, 9.Modern taksonomi ve Deneysel Botanik bilimi dallarının geliştirilmesine yardımcı olmak, 10.Halka odunsu bitkilerden süsleme değeri bakımından iyi olanları seçme imkanı sağlamak,

34 MERKEZİN FAALİYET ALANLARI a) Uluslararası standartlarda bilimsel veritabanı oluşturmak, b) Başlangıçta Balkan ve Trakya Florası türlerinin korunması ve sürdürülebilirliği için pilot bölge uygulamasını gerçekleştirerek sürdürülebilirliği için donatı (seralar, fidanlık vb) alanlarını kurmak, c) Biyolojik çeşitlilik ile ilgili bilimsel araştırma yapmak, materyal toplama, teşhir, değişim, koleksiyonlar oluşturma, bölgesel, ülkesel ve küresel iletişim, işbirliği ve değişim programlarını takip etme, ç) Eğitim kurumlarına, araştırmacılara, koleksiyonerlere imkan sunma, materyal sağlama, d) Çalışma alanında akademik, idari ve teknik personel yetiştirme,

35 MERKEZİN FAALİYET ALANLARI e) Başta bölgesel ekoturizm potansiyeli oluşturup erişilebilir ve görünürlüğü sağlayacak, benzer örneklerin çoğaltılmasında küçük ve orta ölçekli girişimler için finansal kaynak oluşturmakla, bölgesel turizme katkı sağlayarak ayrıca yeşil ekonomi ayağı oluşturmak, f) İlk öğretimden itibaren eğitim kurumları için çevre eğitimi ve ekosistem bilincinin yerleştirilmesine zemin oluşturacak programlar ile eğitim misyonunu gerçekleştirmek ve yeni eğitim dallarının açılmasına yön vermek, g) Peyzaj Mimarlığı, Süs Bitkileri Üretimi Teknikerliği, Bitki Üretim-bakım Teknikerliği, Tıbbı ve Aromatik Bitkiler Uzmanlığı gibi disiplinlerin sektörel ihtisaslaşmasını sağlayacak mesleki birlikler ile işbirliği, tanıtım, eğitim, teknik gezi programları gerçekleştirmek,

36 MERKEZİN FAALİYET ALANLARI h) Staj programları oluşturmak, i) Tam zamanlı ve kısmi zamanlı istihdam olanakları sağlamak, l) Tanıtım materyalleri hazırlamak, yarışmalar düzenlemek, m) Merkezin amaçlarına uygun çalışmaların yürütülmesi ve yararlanıcılara hizmet vermek üzere merkeze kaynak sağlayacak işletme esaslı laboratuar kurmak/mevcut laboratuarları geliştirmek. Laboratuar işleyişi ve çalışma esaslarını belirlemek, n) Üniversite kaynakları dışında özerk kaynak alanı yaratmak için finansal yapı oluşturmak, yapının işleyişi ve çalışma esaslarını belirleyecek dokümanları hazırlamak,

37 MERKEZİN YÖNETİM ORGANLARI a) Müdür b) Yönetim Kurulu c) Danışma Kurulu

38 Şu ana kadar yapılmış olan çalışmalara verdiği destekten dolayı Rektörümüz Sn. Prof. Dr. Yener YÖRÜK’ e ve emeği geçen tüm araştırıcılara içtenlikle teşekkürlerimi sunuyorum.