YÜKSEK RİSKLİ AİLE Disfonksiyonel aile.

... konulu sunumlar: "YÜKSEK RİSKLİ AİLE Disfonksiyonel aile."— Sunum transkripti:

1 YÜKSEK RİSKLİ AİLE Disfonksiyonel aile

2 Aile: Çocuğun yaşamındaki en önemli etken
İlk ve en önemli sosyalizasyon ajanı Çocuğun değer, inanç ve davranışlarının şekillendiği ortam Ailenin organizasyonu, yapısı ve fonksiyonları büyüme-gelişme dönemleri boyunca çocukları etkiler.

3 DİSFONKSİYONEL AİLE İşlevlerini uygun şekilde yerine getiremeyen ailelerdir. Bir ünite olarak normal işlevlerini sürdüremeyen ailelerdir Çevresel stressörleri yönetmekte güçlüğü olan ailelerdir Aile içi iletişimde güçlüğü olan ailelerdir.

4 Ailenin karakteristikleri
Her aile küçük bir sosyal sistemdir Her ailenin kendi kültürel değerleri ve kuralları vardır Her ailenin yapısı vardır Her ailenin belirli temel fonksiyonları vardır. Her aile yaşam döngüsündeki evrelerden geçer

5 Niçin aile? Bir ya da daha fazla aile üyesini etkileyen herhangi bir disfonksiyon büyük olasılıkla diğer üyeleri ve bütün olarak aileyi etkiler Ailenin iyilik / gönenç durumu sağlık bakımında ailenin rolüne bağlıdır. Bir bütün olarak ailenin iyilik hali / gönenç düzeyi ancak yaşam şekli ve çevresel riskleri azaltan bir bakımla yükseltilebilir.

6 Niçin aile? Bir bireyin fonksiyon düzeyi hakkında net bir anlayış, ancak birey aile kapsamında değerlendirilir ise kazanılabilir. Aile; tedavi planlarına uyum sağlama gereksinimi olan bireylerin yaşamsal bir destek kaynağıdır.

7 Pediatri Kliniklerinde hemşirenin amacı
AMAÇ: Çocuklara şimdi ve gelecekte sağlıklı olmak için en iyi şansı sunmak YAKLAŞIM: Disfonksiyonel büyüme ve gelişmeye yol açabilecek, potansiyel güçlükleri olan aileleri tanımlamak riskli /yüksek riskli aileler

8 riskli /yüksek riskli aileler
Erken müdahale disfonksiyon olasılığını tersine çevirebilir ve aile işlevlerini geliştirebilir Disfonksiyonel aile ve aile üyelerinin gereksinimlerinin erken tanımlanması önemlidir

9 Aile kuramları (ailelerin gereksinimlerini karşılamaya yönelik yaklaşımlar)
1 . Evlilik ve kan bağına dayanan, karı, koca, çocuklar, kardeşler arasındaki ilişkilerin oluşturduğu toplum içindeki en küçük birlik. 2 .  toplum bilimi  Karı, koca ve çocuklardan oluşan topluluk: 3 .  Aynı soydan gelen veya aralarında akrabalık ilişkileri bulunan kimselerin tümü: 4 .   Birlikte oturan hısım ve yakınların tümü. 5 .    Eş, karı. 6 .   Aynı gaye üzerinde anlaşan ve birlikte çalışan kimselerin bütünü. 7 .   Temel niteliği bir olan dil, hayvan veya bitki topluluğu. FAMILY Father And Mother I Love You

10 Aile kuramları (ailelerin gereksinimlerini karşılamaya yönelik yaklaşımlar)
Sistem yaklaşımları Yapısal yaklaşımlar Fonksiyonel yaklaşımlar Gelişimsel yaklaşımlar Aile Sistem Teorisi Etkileşim Teorileri Ex-change teorileri

11 Aile yapısı (Wright & Leahy, 1994)
İnternal yapı Eksternal yapı İçerik/ Konteks

12 Aile yapısı (Wright & Leahy, 1994)
İnternal yapı Aile kompozisyonu Cinsiyet Sıralama (aile üyelerinin yaş & cinsiyete göre pozisyonu) Aile işlevlerini yerine getiren alt sistemler Sınırlamalar (aile sistemine kim ve nasıl katılabilir)

13 Geniş aile (aile orijinini içerir)
Eksternal yapı Geniş aile (aile orijinini içerir) Geniş sistem (iş, sağlık, sosyal güvenlik vb. içerir) İçerik Aile sisteminde yer alan kişilik ya da bir olayla ilgili durum / koşullar/ geçmişi içerir 5 kategorisi vardır; Etnik Din Irk Çevre Sosyal sınıf

14 Aile- Fonksiyonel değerlendirme (Wright & Leahey, 1994)
Aile üyeleri birbirine nasıl davranmakta 2 kategori: Enstrumental işlevsellik İfade edilen / gösterilen işlevsellik

15 Aile- Fonksiyonel değerlendirme (Wright & Leahey, 1994)
Enstrumental işlevler Günlük yaşam aktiviteleri (boşaltım, uyku, yeme, ya da insulin verme) Bir üye hastalandığında, normal fonksiyonlarını yerine getiremez olduğunda diğerlerine güvenir

16 Aile- Fonksiyonel değerlendirme (Wright & Leahey, 1994)
İfade edilen / gösterilen işlevler (İletişim) Emosyonel Sözel Sözel olmayan Sirküler Problem çözme Roller Etkileyebilirlik / sözü geçerlik İnanışlar Birlik ve koalisyonlar

17 Aile- Kavramsal çerçeve
Von Bertalanffy: Sistemler çerçevesi Duvall: Gelişimsel çerçeve

18 AİLE BİR SİSTEMDİR AİLE BİR SİSTEMDİR
Genel Sistem Teorisine göre aile, sosyal gruplar, birey, kültürler birer sistemdirler: AİLE BİR SİSTEMDİR Sistemin tüm öğelerini içerir: yapısı, amaçları ve fonksiyonları vardır Aile; aralarında kan/ evlilik bağı olan, iki ya da daha fazla bireyin uzun süre birlikte yaşadığı bir sosyal sistemdir

19 aile, sosyal gruplar, birey, kültürler birer sistemdirler:
Birbiri ile ilişkili ve birbirinden bağımsız parçalardan (subsistemlerden) oluşur. Sistemin hiç bir parçası diğer parçalarından ayrı olarak bütün gibi çalışamaz Sistemin bir parçasındaki değişim tüm sistemi etkiler Yaşayan sistemler dinamiktir; makrosistemdeki değişimlerden etkilenir ve makrosistemi etkiler

20 Aile Sistemler Kuramı Genel sistemler kuramına dayalı bir yaklaşımdır (von Bertanlanffy, 1968) Sistem parçalarının toplamı değildir, bütünlük ve ünite ile karakterizedir. Aile; üyeleri ve çevre ile sürekli etkileşimde bulunan bir sistem olarak tanımlanır. Aile sistemi içinde ilişkiler birbirine yakından bağlıdır. Bu nedenle bir bireydeki değişiklik, diğerlerinde de değişiklikle sonuçlanır.

21 AİLE SİSTEM TEORİSİNİN MAJOR KABULLERİ
Ailenin parçaları/öğeleri birbiri ile bağlantılıdır Ailenin bütünü anlaşılmadan bir parçası/öğesi anlaşılamaz Ailenin işleyişi ailenin her bir parçası anlaşılmadan anlaşılamaz Ailenin yapı ve organizasyonu aile üyelerinin davranışlarını belirleyen önemli faktörlerdir Aile sisteminin karşılıklı etkileşim örüntüleri üyelerinin davranışlarını şekillendirir

22 Aile yaşayan bir sistemdir
Aile yaşayan bir sistemdir. Dış sistemle sürekli etkileşimdedir Emosyonel bir güçle doludur. Bu güç kendini korumayı ve dış etkenlere direnç göstermeyi sağlar

23 AİLE ÖZGÜN BİR SİSTEMDİR:
Sınırsız adaptabilite ve geçirgenlik özelliği Üyeleri arasında özgün bir sempati ve duygu paylaşımı Özgün bir sosyo-ekonomik uyumu Devamlı ve dayanıklı duygusal ve emosyonel bağlar

24 AİLE ÖZGÜN BİR SİSTEMDİR:
“Bir aile üyesi sistemde kendi kimliğini kaybetmez.” “Aile sisteminin birey üzerine gücü, bireyin de aile sistemine etkisi vardır” “Bu doğal insan grubu basit bir topluluk değildir. Kendi kuralları, rolleri, yapıları ve prosedürleri olan özgün bir gruptur.”

25 AİLENİN ALT SİSTEMLERİ VARDIR
Eşler boyutu: Karı-koca; koca-karı Ebeveyn boyutu: Baba/ anne-çocuk; çocuk – anne/baba Kardeşler boyutu: Kız kardeş-erkek kardeş Kız kardeş-kız kardeş Erkek kardeş- erkek kardeş Çift yönlü subsistemler

26 Domestike - çekirdek aile ÖZELLİKLER
Bireysellik Kişisel seçimle oluşturulmuş evlilik bağı Yakın, emosyonel bağlarla bağlı bir grup Aile/ ev mahramiyetine / özel yaşamına oldukça önem veren Uyumluluk ve geçimliğe önem veren Çocukları yetiştirme aile yaşamının en önemli meşguliyeti

27 AİLE Yapısal Sistem gelişimsel fonksiyonel
“Aile ünitesi yüz yüze ilişkiler, duygu-sevgi, sadakat, emosyonel ve finansal ortaklık, uyum ve süreklilikle karekterize, aileye özel/ortak alışkanlıklar, rutinler ve davranışların bulunduğu, dengenin sürdürüldüğü bir ünitedir.” gelişimsel fonksiyonel

28 Gelişimsel Teori: Birkaç çerçeve ile uyumludur.
Ailenin Tanımı Kişiye Bakış Açısı Yaklaşım/Odak Etkileşen Kişilikler Serisi; Çiftli pozisyonların (baba, eş, kardeş, çocuk) organizasyonu; her bir pozisyonu tanımlanmış rol davranışının karşılıklı ilişkileri konusunda normlar; dönemlere göre şekillenen-tahmin edilen doğal öykü. Kişi grubun bir üyesidir; her bir yeni üye etkileşimin karmaşıklığını artırır. Aile Çalışmaları: Aile yaşam döngüsünün her bir evresindeki rol davranışlarına yöneliktir; etkileşimin tipi ve niteliği çalışılır (Aile değişimi-üyelerin yaşı ve kompozisyonuna göre aile değişir) Odak: Her bir aile yaşam döngüsündeki gelişimsel gereksinimler ve görevler analiz edilir; aile davranışları; gelişimsel görev ve beklentilerinin değişimi ayrıca karmaşıklık yönünden analiz edilir; çocuk ve ebeveynler ve aile ünitesi bir bütün olarak analiz edilir. Aile yaşam döngüsünün her evresindeki kültürel etkenler göz önünde bulundurulur.

29 Yapısal-Fonksiyonel Teori: Aileye bir sistem olarak odaklaşır
Ailenin Tanımı Sosyal sistem dış etkenlere ve geçişlere açıktır; sistemin taleplerine cevap vererek ya da aile sınırları içinde hareket ederek sınırlarını sürdürür; eksternal güçlere kendini değiştirerek cevap vermekten çok kendini uyumlandırarak cevap verir. Kişiye Bakış Açısı Kişi rollerini yerine getirmede reaktif ve sosyal sistemde statü sahibi olarak görülür. Yaklaşım/Odak Aile çalışması diğer sosyal yapılarla ya da sosyal sistemlerle ilişkilidir; bu ilişki roller bakımından ele alınır. Odak: Aile örüntülerinin diğer kurumlaral-toplumla nasıl ilişkili olduğunu tanımlamaya yönelik konular; aile fonksiyonları (üreme, çocukların sosyalizasyonları, fiziksel gereksinimlerin sağlanması vb.) çalışılır.

30 Etkileşim Teorisi: Rol teorisinin ve psikodinamik teorinin reddi.
Ailenin Tanımı Bireysel üyelik bakımından tanımlanır; Atanan pozisyon ve roller, beklentiler, davranış normları ile etkileşen kişilikler birimidir; Dış kurumlar, birliklerle ya da kültürlerle çok az ilişkileri olaN, kapalı ünite olarak görülür. Kişiye Bakış Açısı Kişi rolleri yerine getirilişi ve etkileşen bir varlık olarak görülür. Kişi; cinsiyete, yaşa, sosyal normlara, statülere göre değişen özelleşmiş ya da paylaşılan roller bakımından tanımlanır. Yaklaşım- Odak Aile çalışması, açık etkileşimler, etkili rollerin yerine getirilişi konularındadır. Odak: Rolleri, statüler arası ilişkileri, otonom konularını, iletişim süreçlerinde, çatışmalar, problem çözme ve karar verme süreçlerinde ele alınan eylemleri analiz etmektir.

31 Rol Teorisi Yaşam rollere göre yapılanır. Roller ise başkaları ile iletişimde kişi tarafından kabul edilen ya da atanılan rollerdir; roller sosyalizasyon yoluyla öğrenilir.

32 Rol Teorisi Ailenin Tanımı Kişiye Bakış Açısı- Yaklaşım- Odak
Üyelerin rol etkileşimleri bakımından tanımlanır; roller aile ünitesine aşağıdaki şekillerde katkıda bulunur: Davranışları kısıtlar Sosyal pozisyonu, tepkileri ve beklentileri tanımlar Grup bağlantılarını etkiler Etkileşim amaçlıdır Aile ya da grup için normlar sağlar Kişiye Bakış Açısı- Roller gelişim ve ailenin esnekliğine, stabilitesine, beklentilerin düzenlenmesine göre değişir. Kişi rollerde karışıklığı, tamlığı ya da zorlanmayı deneyimler. Rollerin Karışıklığı: Ortak alışveriş; karar verme ve bağlılıkta paylaşılan duygular; kişisel ve ailenin gereksinimlerinin karşılanması; iş bölümünde ortak bağımlılık; büyüme potansiyeli aileye vaadde bulunma ve çatışmaları azaltmak Rol Kapsamı. Aile üyeleri birbirleriyle ilişkilerinde rollerini tanımlar ve ayırteder; büyümek için fırsattır; bazen ortak doyum/takdir duygusu yoktur; kimlik bir başkasının verdiği ödünle onaylanabilir; roller rijit ise geçişler güçtür. Yaklaşım- Odak Aile çalışmaları, rol etkileşimlerinin farklılıklarını, ayrımlarını, rol değişimlerindeki rol zorlanmalarını inceler. Odak: Rollerin karışıklıklarının kapsamındaki zorlanmaları analiz eder.

33 “Ailede üyeler birbirine koşulsuz sevgi, sempati, sabır, tolerans, destek göstererek birbirini besler. Ancak şiddet, düşmanlık, depresyon, istismar da yaşanabilir.” “Sağlıklı aile kendi sistemlerinin büyüme ve gelişmesini sağlar ANCAK aile sağlıksız ve disfonksiyonel bir aile de olabilir”

34 Aile: Çocuğun yaşamındaki en önemli etken
İlk ve en önemli sosyalizasyon ajanı Çocuğun değer, inanç ve davranışlarının şekillendiği ortam Ailenin organizasyonu, yapısı ve fonksiyonları büyüme-gelişme dönemleri boyunca çocukları etkiler.

35 Fonksiyonel Aile Stres durumları ile etkili bir şekilde başeden ailelerdir. Yüksek bir gönenç halini sürdürebilen ailelerdir. Stresi genellikle pozitif bir tutumda ele alma öyküleri vardır. Yeterli içsel ve dışsal destek kaynakları da vardır.

36 Fonksiyonel ailelerin özellikleri
Eylemlerinde sorumluluk alma Ortak yararlar ve bireysel iyiliği/gönenci geliştiren töreleri, değerleri öğretme ve öğrenme Geleneklerden hoşlanma Dinsel inançlarda paylaşım Birbirinin mahremiyetine /özel yaşamına saygı Etkili/ effektif iletişim Birbirine saygı ve destek Aile dışından kişilere saygı Birbirine güven Birlikte eğlenmek için vakit ayırma, aile üyeleri arasında dengeli bir şekilde ifade edilen hoşnutluk, espiri anlayışı

37 Çocuk hemşireliğinin amacı
AMAÇ: Çocuklara şimdi ve gelecekte sağlıklı olmak için en iyi şansı sunmak YAKLAŞIM: Disfonksiyonel büyüme ve gelişmeye yol açabilecek, potansiyel güçlükleri olan aileleri tanımlamak riskli /yüksek riskli aileler

38 riskli /yüksek riskli aileler
Erken müdehale disfonksiyon olasılığını tersine çevirebilir ve ail işlevlerini geliştirebilir Disfonksiyonel aile ve aile üyelerinin gereksinimlerinin erken tanımlanması önemlidir

39 İZMİR, (DHA)

40 DİSFONKSİYONEL AİLE İşlevlerini uygun şekilde yerine getiremeyen ailelerdir. Bir ünite olarak normal işlevlerini sürdüremeyen ailelerdir Çevresel stressörleri yönetmekte güçlüğü olan ailelerdir Aile içi iletişimde güçlüğü olan ailelerdir.

41 DİSFONKSİYONEL AİLE Kendi kendine ya da yardımla stressörleri yönetemeyen ebeveyn Ebeveynlik rolünde işlev görmede güçlük Problemi olan çocuklar Aile ünitesine ek stres ve işevlerde zorlanma- rahatsızlık

42 DİSFONKSİYONEL AİLE Problemi olan çocuklar
Ebeveynlik rolünde işlev görmede güçlük Kendi kendine ya da yardımla stressörleri yönetemeyen ebeveyn Problemi olan çocuklar Aile ünitesine ek stres ve işevlerde zorlanma- rahatsızlık

43 Disfonksiyonel Aile işlevlerini uygun şekilde yerine getiremeyen ailelerdir.
Aile üyelerinin bireysel olarak çatışmaları çözme ve karar verme güçlükleri vardır. Bir ebeveyn genellikle aşırı yeterli görünür, diğeri ise tamamen işlevsizdir. Sonunda bir ya da daha fazla çocuk korku ve konfüzyonu dışa vurur. Problem çözemezler, problemi çözücü bir şekilde ele alamazlar. Evlilikte, eşler arası tartışmalar tekrarlayıcıdır ve çözümsüzdür.

44 AİLE YAŞAMINDA MALDAPTİF TEPKİLER
Suçlama- “günah keçisi bulma- yapma” Koalisyon ya da ayırımcılık Emosyonel bağlardan çekilme Sürekli / yineleyen şekilde kavga etme Aile mitleri ve geleneksel Teslimiyet ya da uzlaşma (ödün verme) Hakemlik/ arabuluculuk için birisini atama

45 Maladaptasyon belirtileri
Eşler arasında iletişim ve anlayışın olmaması Birbirini yok sayma, birbirini rahatsız etme Birlikte karar verme durumunun olmaması Çocukların / ebeveynlerin birbirine sahip çıkmaması- hükmetmesi Çocukların / ebeveynlerin birbirini küçümsemesi- aşağılaması Eş ve kendi ailesi arasında aşırı yakınlık Görevlerin yerine getirilmesi için ebeveyn otoritesine ihtiyaç gösterilmesi Ebeveynlerin/ çocukların çok az arkadaşlarının olması Güçlüklerde birbirini suçlama- günah keçisi yapma Evde yüksek düzeyde anksiyete ve güvensizliğin olması Yaratıcılığın- eglence aktivitesinin olmaması Ebeveynlerde / çocuklarda immatür, reğresif davranışlar olması

46 Yüksek riskli aile Bİr ünite olarak normal işlevlerini sürdüremeyen,
işlevlerini uygun şekilde yerine getiremeyen; çevresel stressörleri yönetmekte ve aile içi etkileşimde güçlüğü olan ailelerdir.

47 Potansiyel Disfonksiyonel Aile

48 DİSFONKSİYONEL AİLE FONKSİYONEL AİLE

49 FONKSİYONEL AİLE Durumla pozitif bir tutumla ilgilenir.
Yüksek bir refah düzeyine sahiptir. Stresi pozitif-sağlıklı bir tavırda ele alır. Kriz ve travma sürecinde güçlerini korur. Yeterli destek kaynağı bulur. Spesifik kriz sürecinde fonksiyonel durumu sürdürmeye yardım

50 POTANSİYEL OLARAK DİSFONKSİYONEL AİLE
Stresli durumları ele almada güçlüğü vardır. Hastalık, travma, ölüm, ekonumik krizle sarsılır. Krize uyum sağlayamaz. Zorlanan-bunaltıcı, güç iletişim gerektirir. Üyelerinin fiziksel, sosyal, duygusal gereksinimlerini karşılayamaz. Duygularını açıklayamaz. Yardım için başvuramaz ya da uygun şekilde kullanamaz. Gelecek patolojiyi önlemek için yardım

51 Patolojiye yol açan faktörleri elimine etmeye yardım
DİSFONKSİYONEL AİLE Açıkça tanımlanan bir patoloji vardır: evlilikte çatışmalar, disfonksiyonel eş, problemin çocuğa yansıması Sorunları çözemez. Çocuk (lar) tarafından dışavurum Tekrarlayan disfonksiyonel olaylar vardır. Etkin başetme mekanizmaları kullanmada yetersizlik Patolojiye yol açan faktörleri elimine etmeye yardım

52 Yüksek riskli aile Yüksek riskli aile Yüksek riskli alt sistem
Ebeveyn subsistemi Çocuk subsistemi Ebeveyn subsistemi Problem çözemeyen Stressörleri yönetemeyen ebeveyn Çocuk subsistemi Problemi olan çocuk Aile ünitesine ek stres katar

53 Ailenin değerlendirilmesi II. SAĞLIĞI ALGILAMA- SAĞLIĞIN YÖNETİMİ
Subjekif veriler Ailenin son yıllardaki genel sağlığı Ortak – yaygın aktivitelere katılım (iş, okul, spor). Sağlıklı kalmak için ne yaparlar Kimden- nereden sağlık bakımı alırlar Ailede hangi davranışlar sağlıksız olarak görülür. Aile üyeleri hastalandığında kim bakar, kime haber verirler? Objektif veriler Aile üyelerinin görünümü Evin görünümü (güvenlik araçları ve tehlikeler, pişirme- temizlik olanakları, bireysel alanlar..) Alkol - madde kullanımı sabahtan itibaren Tartışmak yerine kavga Negatif ve deprese mood Aile üyeleri arasında duyguların etkisiz ifade edilişi, sadece belirli aile üyelerinin duygu ifadesine izin verilmesi Göz iletişiminin yokluğu Çocukların iletişimde daha aşağı rolde olması Geniş aile üyelerinin olmaması Toplumsal kurumlar ile iletişim- temas kurma yeterliliğinin olmaması Toplumsal sosyal destek sistemlerinin yokluğu Sosyal sistemlerle yetersiz temas Sağlık hizmetlerine tekrarlı başvuru – etkisiz kullanım

54 ROL- İLİŞKİLER ÖRÜNTÜSÜ
Subjetif veriler Birbirini nasıl desteklerler, duygu, kaygı paylaşımı Aile üyeleri arasında ilişki problemleri Aile kaynakları (finansal, bilişsel, destek sistemleri) Toplumla ve Komşularla ilişkiler Ev halkı sorumlulukları Kullanılan disiplin yöntemi, ödül- ceza…. Objectif Veri- Gözlenenler Aile içi sözel- sözel olmayan etkileşimler Aile aktivitelerinde üyelerin sorumluluk alma durumları Üyelerin yaşam alanları Duygular serbestçe ifade edilemez Ebeveynler arası sık tartışma, kavga, küskünlük Aile işlevlerine katılamama Ebeveyn- çocuk tartışmaları kaba, duygu ve sıcaklıktan yoksun Aile üyesinde alkol, madde kullanımı

55 BESLENME- METABOLİK ÖRÜNTÜ
Subjektif veriler Bir aile olarak yemek yeme örüntülerini, tipik kahvaltı, öğlen, akşam ve ara yemeklerini tanımlayınız Gün boyu ve gece genellikler ne tip içecekler içerler Ailenin iştah durumunu / yemekle arasını genel olarak nasıl tanımlarsınız? Diş bakımı alma durumları, sıklığı? Ailenizde diş problemleri var mı? Ailenizde herhangi birinde deri döküntüleri ya da yara iyileşmesi ile ilgili sorunlar var mı? Açıklayınız Ailede yemekleri genellikle kim hazırlar, kim alış veriş yapar? Objektif veriler Olanaklı ise, mutfak araç gereçlerini, sağlanabilen besinlerin ne olduğunu, besinlerin evde saklanış şeklini gözlemleyiniz. Olanaklı ise, bir yemeğin hazırlanışını gözlemleyiniz. Aile üyelerinde malnutrisyon ya da obesite belirtilerini değerlendiriniz. Genellikle standartların altında alım Genellikle CHO ağırlıklı alım Düzensiz yemek yeme Beslenme konusunda bilgisizlik İlgisizlik Çocuklar genellikle 5. presantil altı

56 BİLİŞSEL ÖRÜNTÜ Subjektif Veri
Major kararlar nasıl verilir, kim verir. Aile üyelerinin eğitim düzeyi Aile üyesini etkileyen hastalık ve tadaviyi anlama düzeyleri Ailesel gelişim aktiviteleri (tv seyretme, kurslara gitme…) Objektif Veri- Gözlenenler Aile içinde kullanılan dil , kullanılan sözcükler, görüşleri ve kendini ifade etme, tepkilerin gözlenmesi Kararların şimdiye ve geleceğe yönelik kararlar, karar verme stratejileri Çocukların okula gitmesi, başarısı, katılımı

57 KENDİNİ ALGILAMA- BENLİK KAVRAMI ÖRÜNTÜSÜ
Subjektif veri Ailenizin genel moodunu tanımlayınız (örn. Üzgün, mutlu, deprese, içe kapanık, gergin, esnek, keyifli...) Kendinizi ailenize yakın biri olarak görüyor musunuz? Birlikte iken zamanınızı nasıl geçirirsiniz? Bu vakitler mutlu olur musunuz, doyumlumudur? Aile üyelerinizin ortak amaçları varmıdır? Açıklayınız. Birlikte iken genellikle ne yaparsınız? Anlaşmazlık durumlarında ne yaparsınız? Aile üyeleri duygularını, ilgilerini, kaygılarını nasıl ifade ederler? Serbestçe ifade etmelerine izin verilir mi? Açıklayınız. Bir aile üyesini etkileyen problemleri aile olarak tartışır mısınız? Açıklayınız. Değişim durumlarında aileniz ne yapar? Objektif Veri Ailenin tartışmasını gözlemleyin Ailenin huyunu, genel ruhsal durumunu (moodunu) gözlemleyin Aile üyelerinin çatışmaları nasıl ele aldığını gözlemleyin Aile üyelerinin birbirinin gereksinimlerine ve isteklerine nasıl ilgi gösterdiğini / göz önünde bulundurma durumlarını gözlemleyin

58 DEĞER- İNANÇ ÖRÜNTÜSÜ Subjektif veriler Objectif Veri
Aileniz yaşamda en önemli olrak gördüğü şey nedir? Ailenizin yaşamdan beklediği- istediği şey nedir? Aileniz için korunması en önemli olan kurallar nelerdir? Aileniz için din önemli midir? Aile üyelerinin dini nedir? Aileniz için hangi dinsel uygulamalar önemlidir? Tanrıyla ilişki aileniz için önemli midir? Aileniz gelecekten neler beklemektedir? Ailenizde ümidin kaynağı nedir, gücünü nereden alır? Objectif Veri Ailenin ritüellerini ve / veya geleneklerini gözlemleyiniz Evdeki resimleri ve diğer tabloları, kitap vb. Gözlemleyiniz. Aile üyeleri arasında evde tartışılan genel konuları dinleyiniz Aile üyelerinin izlediği televizyon programlarının tipini, hangi aile üyesinin hangi tip müzik dinlediğini gözlemleyiniz. Observe family rituals and/or traditions.

59 fonksiyonellik- disfonksiyonellik çizgisinin
herhangi bir noktasında olan her aile farklı bir yaklaşım gerektirir

60 Potansiyel disfonksiyonel aile Disfonksiyonel aile YAKLAŞIM
gereklidir Çok boyutlu bir sorundur Çok boyutlu değerlendirme gerektirir Çok boyutlu müdehale gerektirir Özel iletişim becerisi Aile süreci bilgisi empati

61 BAKIM- DEĞERLENDİRME eksternal yapı internal yapı
Disfonksiyonun özel doğası ne olursa olsun, aile sisteminin ve yapısının her işlevsel yönü değerlendirilmelidir Gelişimsel Yapısal Ekonomik Sağlık örüntüleri Subsistemler Roller üyeler internal yapı eksternal yapı

62 Bakım- Tanılama EBEVEYNLİKTE YETERSİZLİK
Etkisiz Aile İçi Başetme: Yetersizlik

63 AİLE BAŞETMESİNDE YETERSİZLİK
Aile Başetmesinde Yetersizlik: Fiziksel, psikolojik ya da bilişsel kaynakların yetersizliği nedeniyle, içsel ve dışsal stressörleri yönetmekte yetersiz kalmaya tepki olarak yıkıcı davranışlar gösteren ya da bu riski taşıyan bir ailedeki durumdur.

64 AİLE BAŞETMESİNDE YETERSİZLİK İLİŞKİLİ FAKTÖRLER
Herhangi bir kronik /akut hastalığa sekonder, rol sorumluluklarını yerine getirme yeterliliğinin bozulmasına, zayıflamış olması Bağımlılık (alışkanlık)- Alkolizm Olumsuz rol modeli Düşük benlik saygısı Kendi ebeveynleri ile etkili olmayan ilişki öyküsü Kendi ebeveynleri ile istismar içeren bir ilişki öyküsü Sekonder olarak, stressörleri yapıcı olarak yönetebilme yeterliliğinin bozulmasına, zayıflamış olmasına bağlı

65 EBEVEYNLİKTE YETERSİZLİK
Ebeveynlikte Yetersizlik: Bir bakım vericinin (anne ya da babanın) ya da birden fazla bakım vericinin (anne- babanın) çocuğunun (çocuklarının) büyüme ve gelişmesini destekleyen/ besleyen nitelikte yapıcı bir çevre sağlama konusunda mevcut ya da potansiyel bir yetersizlik göstermesi durumudur.

66 EBEVEYNLİKTE YETERSİZLİK TANIMLAYICI ÖZELLİKLER
Major (Bir ya da Daha Fazlası Mevcut Bulunmalıdır) Duruma uygun olmayan ya da destekleyici/besleyici olmayan ebeveyn davranışları Ebeveyn bağlılık davranışlarının olmaması Minör (Mevcut Bulunabilir) Bebek/ çocukla ilgili olarak doyumsuzluk ya da hayal kırıklığının, sık sık ve sözel olarak ifade edilmesi Role ilişkin hayal kırıklığı /engellenmiş olma duygularının sözel olarak ifade edilmesi Gerçek ya da algısal bir yetersizlik duygusunun sözel olarak ifade edilmesi Bebeğe verilen görsel, dokunsal, işitsel uyaranların uygunsuz/ uyumsuz olması ya da azalması Çocuk ihmali ya da suistimali kanıtlarının bulunması Bebeğin/ çocuğun büyüme ve gelişmesinde gerilikler olması

67 EBEVEYNLİKTE YETERSİZLİK İlişkili faktörler
Ebeveynlik etmekte güçlükler yaşayan ya da güçlükler geliştirme riskinde olabilen bireyler ya da aileler: Ebeveyn(ler) Tek ebeveynlik Adölesan ebeveynlik Küfürbaz, istismarcı Emosyonel bozukluğu olan Alkolik İlaç bağımlılığı olan Terminal hastalığı olan Akut sakatlık yaşayan Kaza kurbanı olan Çocuk İstenmeyen gebelikten olma İstenmeyen cinsiyetten olma İstenmedik özelliklerde olma Fiziksel olarak handikaplı olma Mental olarak handikaplı olma Hiperaktif özelliklerde olma

68 EBEVEYNLİKTE YETERSİZLİK İlişkili faktörler
Durumsal (Kişisel, Çevresel) Hastalık (çocukta, ebeveynde), mahkumiyet, taşınmaya sekonder olarak, güven-sevgi ve ilgiye dayalı ilişki sürecinin kesintiye uğramasına bağlı Çekirdek aileden ayrılmaya bağlı Bakım vericilerin ya da bakım verme tekniklerinin tutarsızlığına bağlı Bilgisizliğe bağlı Rol modeli olmamasına bağlı İlişki problemlerine bağlı (spesifik) Evlilikte uyuşmazlık, Boşanma, Ayrılma, Üvey ebeveynler Taşınma Hastalık, yeni bir bebek, yaşlı birinin (yakının) bakımı, ekonomik problemler, madde bağımlılığı ile ilgili stressörlere uyumsuzluğa bağlı

69 EBEVEYNLİKTE YETERSİZLİK İlişkili faktörler
Maturasyonel Adölesan Çocuğun gereksinimleri ve kendi gereksinimlerini karşılamada öncelik çatışmasına bağlı Kendi ebeveynleriyle ineffektif ilişki öyküsüne bağlı Kendi ebeveynleriyle suiistimal edici ilişki öyküsüne bağlı Ebeveynlerin çocuktan gerçeküstü beklentilerde bulunmasına bağlı Ebeveynin kendisinden gerçeküstü beklentilerde bulunmasına bağlı

70 Bakım- Uygulama Kollobratif Çocuğun desteklenmesi Öğretim
Durumu yönetmede yeni yollar Risk davranışının nasıl elimine edileceği Risk davranışının nasıl azaltılacağı Yeni baş etme stratejileri Sevk / refer etme Hizmetlerin tanınması ve prosedüre uygun sevk Kayıt / belgeleme

71 Bakımın sonucu Müdehalelerin etkinliği
Ebeveynlik becerileri ile ilgili bir problem olduğunu kabul etme durumu Ailenin çocuğun güvenliğini sürdürme yeterliliği Çocuk için güvenli bir çevre sağlanması Ebeveynlik becerilerini iyileştirme ile ilgili sağlanabilecek yardım-destek kaynaklarını tanımlama durumu