ÇOCUKLARIN İHMALİ ve İSTİSMARI

... konulu sunumlar: "ÇOCUKLARIN İHMALİ ve İSTİSMARI"— Sunum transkripti:

1 ÇOCUKLARIN İHMALİ ve İSTİSMARI
ORDU REHBERLİK ve ARAŞTIRMA MERKEZİ PSİKOLOJİK DANIŞMA ve REHBERLİK BÖLÜMÜ Haziran,2011

2 ÇOCUK KİMDİR? Ülkemizde ve dünyada 0-18 yaş arası her birey yasal olarak çocuk kabul edilir.

3 İHMAL Dünya Sağlık Örgütü’nün tanımına göre ihmal, çocuğa bakmakla yükümlü kimsenin, çocuğun gelişimi için gerekli ihtiyaçları karşılamaması veya bu ihtiyaçları dikkate almamasıdır.  Bu ihtiyaçlar sağlık, eğitim, duygusal gelişim, beslenme, barınma ve güvenli yaşam şartlarıdır. Ebeveyn veya bakıcının çocuğa sahip olduğu kaynaklarla orantılı bir yaşama alanı sağlaması gerekir.

4 İhmal çeşitleri nelerdir?
Fiziksel ihmal Eğitimsel ihmal Duygusal ihmal

5 Fiziksel ihmal nedir? Çocuğun temel tıbbi gereksinimlerinin karşılanmaması Çocuğun önlenebilir rahatsızlıklardan korunmaması Ciddi bir sağlık sorununda acil ve doğru tıbbi yardımın aranmaması

6 Fiziksel ihmal nedir?2 Çocuğun, bakacak yetkin kişiler bulunmadan ve uzun süreler boyunca yalnız bırakılması Çocuğun gece geç saatlere kadar nerede olduğunun bilinmemesi ve umursanmaması Çocuğa düzenli ve besleyici öğünlerin, temiz ve yeterli giysinin sağlanmaması

7 Eğitimsel ihmal nedir? Çocuğun zorunlu yaşa gelmesine rağmen okula gönderilmemesi, 18 yaşın altında olmasına rağmen çalışmaya zorlanması Okula devamlılığının sağlanmaması Okula devam etmediği bilinmesine rağmen müdahalede bulunulmaması Eğitimin başarısı için gerekli ihtiyaçların karşılanmaması ve gerekli desteğin sağlanmaması

8 Duygusal ihmal nedir? Çocuğa yetersiz ilgi ve şefkat göstermek
Çocuğun aile içi kötü muamele ve şiddete şahit olmasına izin vermek Alkol ve/veya uyuşturucu kullanmasına izin vermek Çocuğun suç işleme, aşırı saldırganlık gibi uyumsuz davranışlarına destek olmak veya izin vermek Çocuğun duygusal veya davranışsal probleminde gerek duyduğu profesyonel psikolojik desteği almasına engel olmak veya geciktirmek.

9 Bir çocuğun ihmal edildiğini nasıl anlarız?
Eğer bir çocuk; Okuldan sık sık uzak kalıyorsa Yemek veya para için dilencilik yapıyor veya çalıyorsa İhtiyacı olan doktordan mahrum kalıyorsa Sürekli pis giyiniyor ve kötü kokuyorsa

10 Bir çocuğun ihmal edildiğini nasıl anlarız? 2
Vücudu aşırı derecede zayıf düşmüş ise Kendi kendine zarar veriyorsa Alkol veya diğer uyuşturucuları kullanıyorsa Evinde ona bakan kimse bulunmadığını belirtiyorsa, çocuk ihmaline maruz kaldığını düşünebiliriz.

11 En çok hangi çocuklar ihmale maruz kalır?
0-3 yaş arası çocuklar Hasta veya engelli çocuklar Kız çocukları

12 İhmalin çocuklar üzerindeki etkileri nelerdir?
Yalnızlık ve korunmasızlık hissi Öğrenme güçlüğü Davranış problemleri Yaşıtlarıyla ve çevreyle iletişimde başarısızlık Ölüme kadar varabilen sağlık problemleri

13 İhmalin çocuklar üzerindeki etkileri nelerdir? 2
İlgi görebilmek için sağlık problemi yaratma eğilimi, sürekli fiziksel problemler Gelişim geriliği Madde bağımlılığı

14 Çocukluğunda ihmale maruz kalmış olan yetişkinlerde ihmalin etkileri nelerdir?
Topluma ve kendine güven eksikliği Kendine zarar verme ve intihar eğilimi Depresyon Gelişim geriliği ve gelişmemiş benlik bilinci

15 Çocukluğunda ihmale maruz kalmış olan yetişkinlerde ihmalin etkileri nelerdir? 2
Sosyal ilişkilerde iletişimsizlik Şiddet eğilimi Aşırı alışveriş, kumar, alkol, uyuşturucu gibi değişik bağımlılıklara yatkınlık

16 İhmal Sonucu Suça Yönelme
Çocuklarına karşı ilgisiz, sevgi ve şefkatten yoksun ya da onları açık bir şekilde reddeden 42 annenin %33,3’ü, 68 babanın %30,9’unun çocukları suça itilirken, İlgili, normal bir ailede ise 339 annenin %17,4’ü, 286 babanın %16,1’inin çocuklarının suça itildiği ortaya çıkmıştır

17 ÇOCUK İSTİSMARI Sağlığını, Fiziksel gelişimini,
Çocuk istismarı, 0-18 yaş grubundaki çocuğun; Sağlığını, Fiziksel gelişimini, Psiko-sosyal gelişimini Olumsuz etkileyen bir yetişkin, toplum ya da devlet tarafından bilerek veya bilmeyerek çocuğa karşı gerçekleştirilen her türlü harekete maruz kalmasıdır.

18 İstismar tipleri Fiziksel istismar Cinsel istismar Ekonomik istismar
Duygusal istismar

19 Fiziksel İstismar Çocuğun, sağlığını, fizik gelişimini, psikososyal gelişimini olumsuz yönde etkileyen bir yetişkin, tarafından bilerek veya bilmeyerek yapılan davranışlardır.

20 Fiziksel istismar Çocuğun kaza dışı sebeple bir yetişkin tarafından yaralanması ve örselenmesidir Bir tokattan başlayarak çeşitli aletlerin kullanılmasına kadar devam edebilir En yaygın rastlanılan ve belirlenmesi en kolay olan istismar tipidir

21

22

23 Fiziksel İstismar Belirtileri
Yumuşak doku hasarları Yanıklar Kaynar su ile haşlanmalar Kemik, eklem, beyin ve göz hasarları İç organlara ait hasarlar Zehirlenmeler Gelişme gerilikleri

24 Yaralanma bölgeleri Göğüs Sırt Baldır Genital bölge Üst kol Yüz
Üst dudak Damak Göz

25 İstismara Bağlı Ölüm Riski
Çocuk istismarı süreci açığa çıkarılarak kesintiye uğratılabilir. Öncelikle ölümler engellenebilir, Çeşitli yayınlar göstermektedir ki Çocuk İstismarında ölüm % arasında değişebilmektedir.

26 Çocuğa ait riskler İstenmeyen bir gebelik sonrası dünyaya gelen çocuk
Engelli çocuk Özel bir bakım gerektiren (örn: çok küçük prematüre, hastalığı olan) çocuk Hiperaktif çocuk

27 Fiziksel İstismarın Sonuçları
Kısa dönemde görülenler: Morluklar, yaralar, kırıklar,yanıklar.

28 Uzun dönemde görülenler:
Düşük benlik saygısı Saldırganlık Bazen yasal olmayan davranışlar Öfke ve intikam duyguları Kendine yönelik zarar verici davranışlar Kaygı, korku Okul sorunları ve başarısızlık Mutsuzluk ya da depresyon Madde bağımlılığı Evden kaçma

29 Genellikle Fiziksel İstismarcı
Öz baba %50 Üvey baba %25 Anne %12

30 FİZİKSEL İSTİSMARDA TESPİT
Yaşına uygun olmayan, kendi kendine olma olasılığı çok düşük olan yaralanmalarda Ebeveyn tarafından nasıl meydana geldiği çok iyi açıklanamayan morarmalarda Tıbbi yardım almak için başvuruda gecikilen vakalarda

31 FİZİKSEL İSTİSMARDA TESPİT2
Ayrıntılı travma öyküsünün çelişkili olması ve fiziksel bulgulara uymaması Şüpheli travma öyküsünün birden fazla olması Kirli, yırtık, mevsimle uyumsuz giysiler Korku dolu davranışlar, aşırı sinirlilik veya aşırı sessiz davranış, Ailesiyle veya erişkinlerle temas kurmaktan utanma ve çekinme Eve gitmekten korkma

32 Duygusal İstismar Çocuğun gereksinim duyduğu ilgi, sevgi ve bakımdan yoksun bırakılarak psikolojik hasara uğratılmasıdır Tanımlanması en zor ancak en sık rastlanılan istismar türüdür

33 Duygusal İstismar Aşağılama, yalnız bırakma, ayırma,
Korkutma, yıldırma, tehdit etme, suça yöneltme, Önemsememe, küçük düşürme, alaylı konuşma, Lakap takma, aşırı baskı ve otorite kurma

34 Duygusal İstismar Duygusal bakımdan gereksinimlerin karşılanmaması,
Sık eleştirme, yaşının üstünde sorumluluklar bekleme, Kardeşler arasında ayrım yapma, değer vermeme,

35 Belirtileri Dünyaya karşı belli bir ilgisizlik
Depresif ve pasif davranış Karşısındakine çok ihtiyatlı yaklaşmak Kendine güvensizlik Korku Küçük yaşlardaki davranışlara dönüş

36 Ekonomik İstismar Çocuğa bakmakla yükümlü kişinin çocuğu maddi gelir kaynağı olarak görüp ondan kazanç elde etme isteğidir Ebeveynler çok para kazanma dürtülerini tatmin etmek için çocuklarını kullanabilirler

37 HUKUKİ BOYUT 4857 sayılı kanunun 71.maddesine göre;
4857 sayılı kanunun 71.maddesine göre; 15 yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaklanmıştır. Ancak, istisnaen 14 yaşını doldurmuş ve ilköğretimi bitirmiş çocukların nitelikleri belirtilen hafif işlerde çalıştırılabileceği kabul edilmiştir. Ayrıca maddede, çocuk ve genç işçilerin çalıştırılabilecekleri işlerde esas alınacak hususlar ve bu işçilerin işyerinde çalışma süreleri okula gidip gitmediklerine göre yeniden düzenlenmiştir.

38 ÇOCUK İŞÇİLERİN ÇALIŞTIRILABİLECEKLERİ HAFİF İŞLER
1. Düşme ve yaralanma tehlikesi olabilecek şekilde çalışmayı gerektirecek olanlar hariç meyve, sebze, çiçek toplama işleri, 2. Kümes hayvanları besiciliğinde yardımcı işler ve ipek böcekçiliği işleri   3. Esnaf ve sanatkârların yanında satış işleri,    4. Büro hizmetlerine yardımcı işler, 5. Gazete, dergi ya da yazılı matbuatın dağıtımı ve satımı işleri (yük taşıma ve istifleme hariç),   6. Fırın, pastane, manav, büfe ve içkisiz lokantalarda komi ve satış elemanı olarak yapılan işler,

39 Cinsel İstismar Çocuğun, bir erişkinin cinsel gereksinim ya da isteklerinin doyumu için cinsel nesne olarak kullanılması ya da kullanılmasına göz yumulmasıdır. Ensest ise çocuğun, ailesinin birey ya da bireyleri tarafından cinsel amaçlar uğruna kötüye kullanılmasıdır.

40 Cinsel İstismara Uğrayan Çocuk Neler Hisseder?
Shergold (1990), cinsel istimarın çocuğun üzerindeki etkisini ‘ruhun ölümü’ olarak tanımlamıştır. İstismara uğramış bazı çocuklar sanki içlerinde - ta derinlerde birşeylerin bozulduğunu, parcalandığını hissettiklerini dile getirmektedirler.

41 Cinsel İstismara Uğramış Çocuk
İstismar edenden, Sorun çıkardığı için kendinden, Kendi için önemli kişileri kaybetmekten, Farklı Olmaktan KORKAR

42 Cinsel İstismara Uğramış Çocuk
Kendisinde birşeylerin değiştiğini hissettiği için, Başından geçen deneyimde yalnız kaldığı için, İstismara ilişkin konuşmakta güçlük çektiği için YALNIZLIĞA YÖNELİR

43 Cinsel İstismara Uğramış Çocuk
İstismarcıya, Kendisini koruyamayan yetişkine, Kendisine ÖFKE duyarlar.

44 Cinsel İstismara Uğramış Çocuk
Kendisinden birşeyler alındığı için, Bedenlerinden birşeyler kaybettiği için, Çok çabuk büyüdüğü için, Güvendiği kişi ya da kişiler tarafından aldatıldığı için ÜZGÜNDÜR

45 Cinsel İstismara Uğramış Çocuk
İstismarı durduramadığı için, Böyle bir deneyime katıldığı için, Bedenin verdiği tepki için, SUÇLULUK DUYAR.

46 Cinsel İstismara Uğramış Çocuk
Her şeye karşın hala istismarcıyı seviyor olmaktan dolayı, Duygularının sürekli değişiyor olmasından dolayı, KARMASIK DUYGULAR YAŞAR.

47 Anne ve Babaların Duyguları
Kızgınlık Suçluluk, öfke Şok, inanamama Çocuktan uzaklaşma Çaresizlik Yas ve aldatılmışlık İntikam

48 Anne ve Babalarda Ortaya Çıkan Davranışlar
Çocuğa ve diğer çocuklara karşı aşırı koruyucu ve kollayıcı tutumlar Utanç Olayın inkarı Evlilik sorunları

49 Çocuklar yaşadıklarını neden söylemezler?
Kendilerine inanılmayacağından korkarlar. Başlarının belaya gireceğinden korkarlar. İstismarcının tehditlerinden korkarlar. İstismarcıyı korumak isteyebilir, sevebilir ama yaptıklarını sevmezler. Nasıl anlatılacağını bilmeyebilirler.

50 Çocuklar yaşadıklarını neden söylemezler?
Cinsel davranışların yanlış olduğunu bilmeyebilirler. Arkadaşları tarafından dışlanabileceklerinden korkarlar. Homoseksüel olarak adlandırılabileceklerinden korkarlar. Büyüklerle (otorite figürleriyle) cinsel konuları konuşmaktan utanırlar, korkarlar. Gammaz olarak adlandırılmak istemezler. İyi çocukların cinsellikle ilgili sözcükleri kullanmasının doğru olmadığı söylenmiştir.

51 Cinsel istismara maruz kalan çocuklarda görülebilen bulgular nelerdir?
Tekrarlayıcı, rahatsız edici düşünceler, Olayla ilgili kabuslar, Uykuya dalma güçlüğü (karanlık olayı çağrıştırabilir ya da kabus göreceğini düşündüğü için uyumak istemez) Öfke patlamaları, konsantrasyon güçlüğü Olay anını yaşıyormuş gibi hissetmeler-durumu çıldırmış gibi hissettikleri şeklinde açıklamalar

52 Cinsel istismara maruz kalan çocuklarda görülebilen bulgular nelerdir?
Olayı anımsatan nesnelere karşı yoğun psikolojik sıkıntı, Korku reaksiyonu, Olayı anımsatan yerler, kişiler, görüntüler ve konuşmalardan kaçınma, Yineleyici oyunlar (olay sırasında yaşadığı sıkıntıyı oyun sırasında yinelerler).

53 Yaşına uygun olmayan cinsel davranışlar
Cinsel davranışlarda artma, masturbasyon Yaşadıkları cinsel travmayı yeniden yaşama ve tekrarlama eğilimi, cinsel oyunlar oynama, erişkinleri ayartıcı davranışlarda bulunma gibi, Cinsel kimlik bozuklukları, Cinsel işlev bozuklukları, Cinsel istismara uğrayan çocukların %50'sinde travma sonrası stres bozukluğu görülmekte, depresyon, düşük benlik saygısı, intihar davranışları, damgalanmışlık hissi, alkol ve madde kötüye kullanımı eşlik edebilmektedir.

54 Yanlışlar Doğrular Çocuklar cinsel istismarı hayal
güçlerinin genisliği nedeniyle uydururlar. Çocuklar bu konuda genellikle yalan söylemezler. İlk kural çocuğa inanmak olmalıdır. Cinsel istismar olmuş bitmiş ilerde unutulur. Bir kez olan ya da tekrarlayan cinsel istismar çocuğun ruhsal ve fiziksel sağlığı açısından zarar vericidir. Olayı provake eden çocuklar,sirin ve cazip kız çocuklar, evden kaçan çocuklar, ihmal edilmis çocuklar potansiyel kurbanlardır. Kurbanlar her sosyoekonomik ve her sosyo-kültürel gruptan gelen kız ve erkek çocuklar olabilir Parklar,genel tuvaletler,ıssız sokaklar karanlık yerler, bos inşaat sahaları tehlikeli bölgelerdir. Olayın olduğu yer genellikle ev, okul, ev ile okul arasındaki yol gibi çocuğun içinde bulunduğu yakın çevresidir. İstismarcılar genellikle yaslı ve yabancı erkeklerle sokaktaki hırpani serserilerdir. Olguların % 80-95’inde fail 20-40 yasları arasında, kurban tarafından tanınan, evli ve çocuklu erkeklerdir.

55 AÇILMA ORTAYA ÇIKMA TESADÜFEN Başka ruhsal belirtiler
Çocuğun yaşca küçük çocuklarla ya da yaşıtlarıyla oynadığı tekrarlayıcı cinsel içerikli oyunlar Görülme….. İhbar Gebelik Cinsel ilişki ile bulaşan hastalıklar

56 Çocuğun yaşına uygun olmayan bir biçimde cinsel bilgi ve davranışlar sergilemesi
Fiziksel yaralanma PLANLANARAK

57 Risk Etmenleri İstismarın türü
İstismarın özellikleri (süresi, sıklığı, zorlama / tehdit ...) Yaş İstismarcı ile yakınlığı İstismarcı sayısı / kurban sayısı Diğer aile üyelerinin tutumları İstismarcının tepkisi

58 Neler Yapılabilir? Çocuklar size bir şey söylemek istediğinde, ONLARI DİNLEYİN. Çocukların başkaları hakkında anlattıklarını CİDDİYE ALIN. Çocuğunuz okulda başka çocuklar tarafından hırpalanıyor ,alay ediliyor ya da farklı davranılıyor ise bunu DİKKATE ALIN.

59 Çocuğunuzun etrafındaki güvenebileceğiniz büyüklerin çocuğunuzla ilgilenmesini İSTEYİN,
Çocuğunuzu güvenmediğiniz akraba, yetişkin ya da arkadaşlarla yalnız BIRAKMAYIN. Aşırı tepki vermeyin. Sakin ve durumu tepkisel olmadan ele alın. Çocuklar böylece sizin geri bildiriminize GÜVENEBİLSİN. Cezalandırmayın, Bağırmayın, Bilgilendirin.

60 Kurum çalışanlarına Öneriler
Olağan davranın Çocuğa inanın Çocuğu suçlamayın Doğru yerden yardım isteyin Çocuğa güvende olduğu duygusu verin Meraklı olmayın Eskisi gibi sevgi gösterin

61 Çok Önemli***** Çocuğun çeşitli kişiler tarafından tekrar tekrar sorgulanmasını azaltın. İstismarın bir başka türüne aracı olmayın. Mümkünse çoklu disiplin yaklaşımı kullanın.

62 Hukuki Boyut Ordu Valiliği 62

63 3-7-2005 Tarihli Çocuk Koruma Kanunu
5237 Sayılı Türk Ceza Kanun Tarihli Çocuk Koruma Kanunu Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Tarafından 20 Kasım 1989 tarihinde benimsenen sözleşme (2 Eylül 1990 tarihinde yürürlüğe girmiştir.) 2828 Sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu Ordu Valiliği 63

64 Kötü Muamele Madde 232-(1) Aynı konutta birlikte yaşadığı kişilerden birine karşı kötü muamelede bulunan kimse, iki aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (2) İdaresi altında bulunan veya büyütmek, okutmak, bakmak, muhafaza etmek veya bir meslek veya sanat öğretmekle yükümlü olduğu kişi üzerinde, sahip bulunduğu terbiye hakkından doğan disiplin yetkisini kötüye kullanan kişiye, bir yıla kadar hapis cezası verilir.(7)( yarı aç ve susuz bırakma, uyku uyutmama, zor koşullarda çalışmaya mecbur etme kötü muamele kapsamında değerlendirilebilir) Ordu Valiliği 64

65 TCK Madde : Çocuklara cinsel istismarda bulunan kişi 3 yıl ile 8 yıl arası hapis cezası ile cezalandırılır.

66 Suçu Bildirmeme Madde 278-(1) İşlenmekte olan bir suçu yetkili makamlara bildirmeyen kişi, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (2) İşlenmiş olmakla birlikte, sebebiyet verdiği neticelerin sınırlandırılması halen mümkün bulunan bir suçu yetkili makamlara bildirmeyen bir kişi, yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır. (3) Mağdurun 15 yaşını bitirmemiş bir çocuk, bedensel veya ruhsal bakımdan özürlü olan ya da hamileliği nedeniyle kendini savunamayacak durumda bulunan kimse olması halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza, yarı oranında artırılır.(7) Ordu Valiliği 66

67 Kamu Görevlisinin Suçu Bildirmesi
Madde 279-(1) Kamu adına soruşturma ve kovuşturmayı gerektiren bir suçun işlendiğini görevi ile bağlantılı olarak öğrenip de, yetkili makamlara bildirimde bulunmayı ihmal eden veya bu hususta gecikme gösteren kamu görevlisi,altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (2) Suçun adli kolluk görevini yapan kişi tarafından işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkraya göre verilecek ceza yarı oranda artırılır.(7) Ordu Valiliği 67

68 Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirmesi
Madde 280-(1) Görevini yaptığı sırada bir suçun işlendiği yönünde bir belirti ile karşılaşmasına rağmen, durumu yetkili makamlara bildirmeyen veya bu hususta gecikme gösteren sağlık mesleği mensubu, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (2) Sağlık mesleği mensubu deyiminden, tabip, diş tabibi, eczacı, ebe, hemşire ve sağlık hizmeti veren diğer kişiler anlaşılır.( Kamu görevlisi olsun olmasın tüm sağlık mesleği görevlileri) Ordu Valiliği 68

69 Savcılığa dilekçeyle bireysel başvuru.
Rapor ile birlikte kurumsal başvuru. Polis İmdat 155 Jandarma İmdat 156 Sosyal hizmetler 183

70 SABRINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER