OMURGA KIRIKLARI Doç.Dr.M.Fatih Korkmaz İnönü Ünv. Tıp Fakültesi

... konulu sunumlar: "OMURGA KIRIKLARI Doç.Dr.M.Fatih Korkmaz İnönü Ünv. Tıp Fakültesi"— Sunum transkripti:

1 OMURGA KIRIKLARI Doç.Dr.M.Fatih Korkmaz İnönü Ünv. Tıp Fakültesi
T.Özal Tıp Merkezi Ortopedi ve Travmatoloji AD.

2

3 OMURGA YARALANMALARI Servikal 7 Torakal 12 Lumbal 5 Sakral 5
Koksigeal 4/5

4 OMURGA YARALANMALARI OMURGA Destek Hareket Koruma

5 OMURGA YARALANMALARI OMURGA Destek Hareket Koruma

6 Anatomi Vertebra Faset eklemler (oriyantasyonu )
Vertebra cisimleri (anterior yüksekliği posterior yüksekliğinden yaklaşık 3 mm daha az) Pediküller (daha çok yukarıdan aşağıya doğru)

7 Torakal Fleksiyona katkısı her segment için 4°
T fizyolojik kifoz 14± 8° T 6-12 fizyolojik kifoz 34± 11° Torakal lateral eğim her segment için 6° Torakal aksiel rotasyon her segment için 8°

8 OMURGA YARALANMALARI ETYOLOJİ Trafik kazaları (%50)
Yüksekten düşme (%21) Ateşli silah yaralanması Dalma kazaları Göçük altında kalma

9 TLISS RADYOGRAFİK GÖRÜNÜMDEN YARALANMANIN MORFOLOJİSİ
POSTERİOR LİGAMENTÖZ KOMPLEKSİN DURUMU,DEVAMLILIĞI HASTANIN NÖROLOJİK TABLOSU

10 Torakolomber yaralanma ciddiyeti skoru (Vaccaro et al, 2005)
3 PUAN VE ALTI KONSERVATİF 5 PUAN VE ÜSTÜ CERRAHİ

11 VERTEBRA KIRIKLARI KIRIK DAĞILIMI (SRS)
T11- L1 % 52 (torakolomber birleşme yeri) L2-L5 %32 T1-T10 % 16 Multilevel % 6-15

12 VERTEBRA KIRIKLARI SINIFLANDIRMA Minör yaralanmalar
Transvers çıkıntı k. Spinöz çıkıntı k. Pars interartikülaris k.

13 VERTEBRA KIRIKLARI SINIFLANDIRMA Majör yaralanmalar
(DENİS SINIFLAMASI) Kompresyon kırıkları Burst ( Patlama) kırıkları Fleksiyon-distraksiyon (Emniyet kemeri) kırıkları Kırıklı çıkıklar

14 Kompresyon Kırıkları Hiperfleksiyon zorlaması Ön kolon kırık

15 Burst Kırıkları Aksiyel yüklenme Ön+orta kolon
Bazen arka kolonda da kırık olabilir Nörolojik lezyon riski

16 Emniyet Kemeri Kırıkları
Fleksiyon - distraksiyon Orta ve arka kolonda distraksiyon, ön kolonda fleksiyon

17 Flex-distraksiyon yaralanmaları
Tek seviye kemik (chance kırığı) Tek seviyeli pür yumuşak doku Kemik orta kolonu içeren iki seviye Ligamentöz orta kolonu içeren iki seviye

18 Kırıklı-Çıkıklar Fleksiyon-rotasyon Makaslama Fleksiyon-distraksiyon
(En instabil kırıklardır) (Nörolojik lezyon riski en yüksek kırıklardır)

19 OMURGA YARALANMALARI Nörolojik değerlendirmesi (FRANKEL )
A-Komplet motor ve duyu kaybı B-Komplet motor ve inkomplet duyu kaybı C-İnkomplet, nonfonksiyonel motor kayıp D-İnkomplet, fonksiyon görebilen motor kayıp E-Normal motor ve duyu fonksiyonu

20 OMURGA YARALANMALARI KAS GÜCÜ Değerlendirmesi 0/5 total paralizi
1/5 görülebilir ya da palpe edilebilir kontraksiyon 2/5 yer çekimsiz ortamda aktif hareket 3/5 yer çekimine karşı aktif hareket 4/5 hafif karşı kuvvete karşı aktif hareket 5/5 tam karşı kuvvete direnç ve aktif hareket

21 OMURGA YARALANMALARI Sakral spearing Bulbo-kavernöz refleks

22 OMURGA YARALANMALARI NÖROLOJİK YARALANMALAR Tam omurilik kesisi
Posterior Omurilik sendromu Anterior Omurilik sendromu Merkezi Omurilik sendromu Brown-Sequard sendromu Tam olmayan omurilik lezyonları Kauda ekuina lezyonları Sinir kökü lezyonları

23 TORAKO-LOMBER OMURGA KIRIKLARI
• Tanı • Sınıflandırma • Endikasyon • Planlama • Uygulama

24 Muayene Tüm travmalarda olduğu gibi ilk değerlendirme “ABC” (havayolu , solunum, dolaşım) Boyunluk yerleştirilir Hasta tibben stabilize edilir Varsa ekstremite kırıkları atellenir Kontrollü olarak sırtı muayene edilir (morarma, hematom, sıyrık, spinoz çıkıntılar arasında açıklık, basamaklanma, hassasiyet aranır)

25 Tanı İyi bir klinik muayene Nörolojik değerlendirme Radyolojik analiz
Kaliteli x-ray BT MRG

26 Tanı Radyolojik Değerlendirme Kemik yapı Yumuşak dokular Disk
Posterior ligament kompleksi

27 X-ray

28 BT

29 MRG

30 Trakolomber vertebra kırıgında MRI bulguları

31 Trakolomber vertebra kırıgında MRI bulguları

32

33

34

35

36 POSTERİOR LİGAMENTÖZ KOMPLEKS
SUPRASPİNÖZ LİG. İNTERSPİNÖZ LİG. LİG.FLAVUM FASET EKLEM KAPSÜLLERİ GERGİ BANDIDIR (EKSESİF FLEKSİYONU, ROTASYONU, TRANSLASYONU, DİSTRAKSİYONU ÖNLER)

37 BU YAPI ZOR İYİLEŞİR CERRAHİ ÖNCELİKLİDİR YARALANMASI 3 TİPTİR
YIRTIK, SAĞLAM, BELİRSİZ İNTERSPİNÖZ MESAFENİN ARTIŞI (7 mm) FASET EKLEM DİASTAZI, FASET SUBLUKSASYONU , PALPABL GAP YIRTIK ANLATIR

38 Denis siniflandirmasi
Sınıflandırma Denis siniflandirmasi Kompresyon Burst Fleks-dist Kırıklı çıkık

39 MC AFEE VE ARK. SINIFAMASI
1)Kama şeklinde kompresyon 2)Stabil burst 3)İnstabil burst 4)Chance kırığı 5)Fleksion-distraksiyon 6)Translasyonel yaralanmalar

40 Tedavi Karar verilmesi gereken faktörler
Stabilite – İnstabilite belirlenmesi Stabil → Konservatif İnstabil → Cerrahi Nörolojik kayıp varlığı Hastanın genel durumu ve eşlik eden yaralanmalar Tıp merkezinin olanakları Teknik olanaklar Personel Hastanın sevk gerekliliği

41 Stabilite - İnstabilite
Vertebral kolonun veya bir segmentinin, fizyolojik yüklenmelerle karşılaştığında, ek ağrı, nörolojik yaralanma anormal hareket olmaksızın görev yapabilme yeteneğinin devam etmesidir.

42 Stabilite - İnstabilite
Torasik omurga instabilitesi Her iki kolonda yaralanma Vertebral kolonda yaralanma ile birlikte toraks yaralanması Vertebra kırığına komşu çoklu kosta kırıkları Sternum kırığı

43 Anstabilite Deformite Nöral elemanların dekompresyonu
Cerrahi Endikasyon Anstabilite Deformite Nöral elemanların dekompresyonu

44 Altın kural Üstün tedavi yoktur! Endike olan tedavi üstündür.

45 Anstabilite Denis’in üç kolon sınıflandırmasına göre:
Orta kolon ile birlikte olan diğer kolon kırıkları

46 + Deformite (SI) (Weidenbaum ve Farcy)
Anstabilite Üç kolon + Yumuşak Doku + Deformite (SI) (Weidenbaum ve Farcy) Total 6 elements

47 Anstabilite derecesi (AD) Sagittal indeks (Sİ)
(Weidenbaum ve Farcy) Tip A: Sİ < 15°, AD < Konservatif tedavi Tip B: Sİ < 15°-25°, AD > Posterior girişim Tip C: Sİ > 25°, AD > Anterior girişim

48 Torakolomber geçiş bölgesinde birden fazla vertebrada kırık
Anstabilite Torakolomber geçiş bölgesinde birden fazla vertebrada kırık

49 Lokal kifoz açısı Sagittal indeks Kompresyon oranı Skolyoz
Deformite Lokal kifoz açısı Sagittal indeks Kompresyon oranı Skolyoz

50 Deformite Lokal kifoz açısı (OKU 2005, AAOS) T2-T10 30° nin üstü
T11-L2 25° nin üstü

51 Sagittal indeks (Gertzbain, SRS) 15° -25°
Deformite Sagittal indeks (Gertzbain, SRS) 15° -25°

52 Kompresyon oranı (Haher ve ark.) % 50 den fazla
Deformite Kompresyon oranı (Haher ve ark.) % 50 den fazla

53 Skolyoz (Glassman ve Farcy) 10° nin üstünde
Deformite Skolyoz (Glassman ve Farcy) 10° nin üstünde

54 Kanal İşgali (OKU 2005, AAOS) T2-L2 arasında % 50 den fazla
Travma Kanal İşgali (OKU 2005, AAOS) T2-L2 arasında % 50 den fazla

55 VERTEBRA KIRIKLARI KONSERVATİF
%50’den az çökme gösteren kompresyon kırıkları Stabil burst ve emniyet kemeri kırıkları Yatak istirahati (en fazla 15 gün) Mobilizasyon Alçı korse TLSO, Jewett hiperekstansiyon korsesi

56 VERTEBRA KIRIKLARI İNSTABİLİTE KRİTERLERİ Nörolojik lezyon varlığı
Kırıklı çıkıklar En az iki kolonun birden kırığı >%50 çökme gösteren kompresyon kırıkları Torakolomber birleşme bölgesindeki multipl kırıklar

57 Planlama Nörolojik durum Direkt dekompresyon İndirekt redüksiyon
Doğrultunun düzeltilmesi

58 Teknik Posterior Anterior Kombine Enstrumentasyon
Planlama Teknik Posterior Anterior Kombine Enstrumentasyon T2-10 T11-L2 L3-S1

59 Planlama Girişim şekli Enstrumentasyon seçimi Seviye tesbiti
Kırık vertebra/vertebraların tesbiti Enstrumentasyon seviyesinin tesbiti

60 Literatür Taraması konservatif tedavi takibinde % 50 spondilolisis
% 40 gibbus % 20 disk kolapsı % 20 skolyoz

61 CERRAHİ TEDAVİ İLE YATAK İSTİRAHATİ SÜRESİ AZALMIŞTIR
KİFOTİK DEFORMİTELERİN DAHA ETKİLİ DÜZELMESİ SAĞLANMIŞTIR. ZAMANLA GELİŞEN İNSTABİLİTENİN ÜRÜNÜ OLAN NÖROLOJİK KAYIBLAR AZALMIŞTIR. GEREKLİ İSE NÖROLOJİK DEKOMPRESYON SAĞLANMIŞTIR.

62 Girişim şekli Anterior Posterior Kombine
Planlama Girişim şekli Anterior Posterior Kombine

63 VERTEBRA KIRIKLARI DEKOMPRESYON İndirek Direk Ligamentotaksis Anterior
Posterolateral

64 Dekompresyon Ön şart: KOMPRESYON ve NÖROLOJİK KAYIP
Genel eğilim kompresyonun olduğu taraftan yapılması: Anterior X posterior Zamanlama Erken dekompresyonun daha yararlı olduğu hissi!...

65 Stabilizasyon Aksi gerekmedikçe posterior
Daha hızlı Daha düşük morbidite Sınırsız genişletilme olanağı Aksi gerekmedikçe pedikül vidaları En stabil Nispeten güvenli (Bransford et al, J Trauma, 2006) >% 90 doğru yerleşim, revizyon oranları % 1.2 (% 0.26), majör komplikasyonları nadir

66 Uygulama Transpediküler vida Kancalar Yan bağlayıcılar Redüksiyon
Greftleme Sagittal denge

67

68 Uygulama Redüksiyon

69 Uygulama Redüksiyon

70 Ne zaman ? Hastaların büyük oranda çoklu travma hastaları olduğu unutulmamalı Hasar kontrollu ortopedi ? Rutges JP, Oner FC, Leenen LP; ESJ 2007 Sistematik literatür taraması Erken kırık fiksasyonu Komplikasyon Hastanede yatış süresi Yoğun Bakımda kalış süresi Nörolojik iyileşme ??

71 “ Cerrahi girişimin zamanı ?”
Hastanın genel durumu Çoklu yaralanmalar Tedavide algoritim Nörolojik durum

72 “ Cerrahi girişimin zamanı ?”
“ İndirekt redüksiyon için uygun zaman? ” Gertzbain : 4 gün Farcy, Weidenbaum, Edwards : saat

73 “ Cerrahi girişimin zamanı ?”
“ Nörolojik dekompresyon için en uygun zaman? ” Akbarnia; ilk 48 saat Dunn; saat

74 Nerede ? “ Uygun hastane koşulları ?” Ekip Ameliyathane Yoğun bakım
Gereksinim duyulan diğer uzmanlar

75 Torakal bölge vertebra kırıkları
Anatomik ve mekanik olarak diğer bölgelerden farklı İntrinsik olarak daha stabil Sınıflandırması farklı değil Ana tedavi sorunları Tanı Enstrumantasyon için nispeten tecrübesizlik Daha yüksek enerjili travmalar

76 MEHMET FATİH KORKMAZ