MESLEĞE YÖNELTME.

... konulu sunumlar: "MESLEĞE YÖNELTME."— Sunum transkripti:

1 MESLEĞE YÖNELTME

2 Meslek nedir? Meslek; insanlara yararlı mal ve hizmet üretmek ve karşılığında para kazanmak için yapılan, belli bir eğitim ile kazanılan sistemli bilgi ve becerilere dayalı, kuralları toplumca belirlenmiş etkiler bütünü olarak tanımlanabilir.

3 Bir faaliyetin meslek olabilmesi için hangi özellikleri taşıması gerekir ?
Meslek devamlı olarak yapılan bir faaliyettir. Meslek yapana maddi ve / veya manevi doyum verir. Meslek belirli bir eğitimi ve / veya tecrübeyi gerektirir. Meslek bireyin yapmaktan haz duyduğu bir faaliyettir. Meslek belli bir dereceye kadar bilgi ve beceri ister. Meslek toplumca kabul gören ve ahlak ilkelerine göre yapılan bir faaliyettir

4 Meslek ile iş arasındaki fark?
- Her kazanç getiren iş meslek değildir. - Meslek belirli şartlarda ve belirli kurallara göre yapılan bir iştir ve toplumda meşru bir ihtiyaca cevap verir. - İş, gelip geçici olan mesleki faaliyetler için kullanılır. Mesleki tecrübe ve eğitim istemeyen, kolaylıkla öğrenilebilen ve sürekli yapılmayan mesleki faaliyetler iş olarak nitelendirilebilir

5 Mesleğe yöneltme nedir?
Bireyin kendi ilgi, yetenek, kişilik, değer vb. özelliklerine en uygun mesleği seçmesine yardım etmek, iş ve meslekleri tanıtmak, iş hayatına atılmasını kolaylaştırmak ve meslek seçimi sırasında karşılaşabileceği güçlükleri azaltmak için yapılan tüm çalışmalar “Mesleğe Yöneltme” veya Mesleki Rehberlik” olarak adlandırılır.

6 MESLEKİ REHBERLİK VE ÖNEMİ
Öğrenim seçimi, meslek seçimi ve eş seçimi hayatın üç önemli kararıdır. Bu üç karar, bireyin hayat tarzını ve bütün hayatının akışını temelde etkiler.          Her insan belki okul öncesi yıllarından itibaren ileride ne olacağını düşünür, geleceğiyle ilgili bazı planlar yapar. Başlangıçta tamamen duygusal ve hayal olan meslek seçimi yaş ilerledikçe daha gerçekçi temellere dayandırılmaya başlar. Ancak gençlerin çoğu temel eğitim ya da orta öğretimi bitirip meslek seçme konusunda kesin bir karar verme durumunda kaldıkları zaman şaşkınlığa düşmekte ve çoğu kez bütün hayatlarını geçirecekleri uğraş alanlarının seçimini tesadüflere bırakmaktadırlar. Öğrencilerin ilgi ve yeteneklerini ve toplumun insan gücü ihtiyacını dikkate almaksızın yaptıkları seçimler hem kendilerini ve yakınlarını hayal kırıklığına uğratmakta hem de toplumun kalkınması bakımından ihtiyaç duyulan insan gücünün israfına yol açmaktadır. Öğrencilerin gerçek dışı seçim yapmalarının nedenlerinden biri, onların çalışma dünyasından yeterince haberdar olamamalarıdır.

7 Doğru ve gerçekçi bir seçim yapılabilmesi için bireyin kendi yetenekleri ile ilgi duydukları meslekler hakkında etraflıca ve objektif yapılan incelemeler sonucunda edinilmiş bilgilere sahip olması gerekir. Mesela bazı öğrenciler seçtikleri mesleklerin istediği fiziksel ya da psikolojik niteliklere sahip olmayabilir; yahut işin gösterişli yanlarına kapılıp sıkıcı, monoton ve hoş olmayan yanlarını görmeyebilirler. Bazı işler için işçi isteği çok azdır ve yetenekli, iyi yetişmiş pek çok aday arasından seçilip işe alınabilme şansı çok zayıf olabilir. Duygusal etmenlerle yapılan bu tür tercihlerin sonunda bireyi hayal kırıklığı ve küçüklük kompleksi bekler. Bu nedenlerle öğrencilere mesleklerin çeşitli yönleri etraflıca anlatılmalıdır.

8 MESLEKİ REHBERLİĞİN AMACI
Mesleğe yöneltmenin, bütün gençlere sosyal ve ekonomik yönden en fazla faydayı temin edecek faaliyet alanlarını ve iş sahalarını bulması gerekmektedir. Böylece bu geçlerle iş alanları arasındaki uzlaşmanın sağlanması, kalkınmamıza da yardım etmiş olacaktır. Her ferdin kendine has zevki, arzu, ihtiras, zekâ, istidat ve kabiliyet ile çeşitli çalışma alanlarından hangisine yöneleceğini araştırmak mesleğe yöneltmenin amacını teşkil eder. Çok hızlı bir şekilde değişen toplumun sosyal, ekonomik şartlarına ve hayatın dinamik isteklerine uyabilecek nitelikte insanlar yetiştirilmesi gerekmektedir. Mesleğe yöneltme bu durumu da gözden uzak tutamaz.

9 Seçilen bir meslek bireyin;
MESLEK SEÇİMİ VE ÖNEMİ Kişinin gelecekteki yaşam tarzını belirlenmesinde dönüm noktası olan mesleğini seçmesi; doğru ve isabetli karar vermesi tüm hayatının kalitesini ve mutluluğunu etkiler. Kişinin mutluluğunda doğrudan etkili olan faktörlerin en önemlisi; çalışma hayatıdır. Seçilen bir meslek bireyin; Hayatı boyunca devamlı bir iş sahibi olup olmamasını, Hayatında başarılı bir insan olup olmamasını, Hayatı boyunca yaşadığı çevrenin niteliklerini ve yerini, Ailenin gelirini ve geçim tarzını, İşini hoşlanarak yapıp yapmamasını, Sorumluluk duygusu olan bir iş adamı olup olmamasını, Hayattan genel olarak doyum sağlayıp, mutlu olup olmamasını belirleyecek derecede önemlidir

10 Ayrıca Meslek, Yaşamı anlamlı kılar, Size toplum içinde belli bir yer sağlar, Bir statü kazandırır, Size bir sorumluluk yükler, Gerçekleştirebileceğiniz performansı ortaya koyar, Yaratıcı olmanıza olanak tanır, Ekonomik özgürlük sağlar, Kendinizi gerçekleştirmenizi sağlar

11 MESLEK SEÇİM SÜRECİ Mesleki Rehberlik Çalışmalarında şu 3 aşama ele alınır. 1- Öğrencileri tanıma 2- Mesleklerin incelenmesi 3-Bireylerin kişisel nitelikleri ile mesleklerin gerektirdiği özellikler arasında bağlantı kurma

12 1)Öğrencileri tanıma:   genel olarak psikolojik danışma ve rehberlikte öğrencileri tanıma çalışmalarının en belirgin amacı onların kendilerini daha iyi tanımalarına yardımcı olmaktır. Öğrenciyi tanırken dikkat edilecek hususlar şunlardır:         Fiziksel özellikleri -         cinsiyet, boy, yaş, ağırlık -         sağlık durumu -         gelişme büyüme özellikleri -         enerjiklik durumu -         görünüşü, ses tonu -         bedensel özellikleri, arızaları         Kişilik özellikleri -         zeka durumu -         özel yetenekleri -         tavırları, ilgileri, değer sistemi -         ihtiyaçları, motivasyonu, umuları -         heyecan dengesi, duygusal olgunluğu, sosyal olgunluk derecesi -         kılık, kıyafeti, temizliği, tertipliği, davranış özellikleri

13 · Akademik özellikleri ve okul faaliyetleri
-         Okuldaki genel başarı derecesi, kuvvetli ve zayıf dersler -         Boş zaman merakları -         Okuldaki kol faaliyetleri, sosyal ve kültürel etkinliklere katılma durumu -         Çalışma tarzı, alışkanlıkları, iş tecrübesi         Sosyal şartlar -         Ailenin sosyo-ekonomik durumu -        Ailenin ihtiyacı Irk, din, bölgesellik, vs. gibi iş bulmayı etkilemesi muhtemel yönleri. -         İşi etkilemesi mümkün yaşantı ve tecrübeleri

14 2) Mesleklerin incelenmesi: Mesleki rehberlik amacı ile mesleklerin incelenmesi ve meslekler hakkındaki bilgilerin bireylere verilmesi oldukça kapsamlı ve türlü tekniklerin kullanılmasını gerektiren sürekli bir iştir. Girilebilecek mesleklerin çok sayıda olması mesleklerin incelenmesinde önemli güçlükler getirmektedir. Kaldı ki bugün bütün meslekler hakkında incelemeye dayalı yeterli bilgi bulunduğu söylenemez. Özellikle mesleklerin gerektirdiği yetenek ve kişilik özelliklerinin neler olduğu da açıkça bilinmemektedir.             

15 Meslekler incelenirken şu sorulara yanıt aranabilir:
-         Mesleğin esasını oluşturan işin özellikleri nelerdir? -         Çalışma ortamı nasıldır? -         Çalışma koşulları nasıldır? -         Çalışanda aranan nitelikler nelerdir? -        Mesleğe girişte sınırlamalar var mıdır? -         Meslekte personel ihtiyacı ve personel alma eğilimi nasıldır?

16 Meslek İnceleme Planı İşin adı ve tarihi İşe girme imkânları İşin mahiyeti Çalışma ortamı Kalifikasyon İşe hazırlama İşe giriş İşin Avantaj Ve Kusurları İşte İlerleme Kazanç Durumu Meslek Kuruluşları İşte Çalışanların Sayısı Ve Ülkedeki Dağılımı

17 3-Bireylerin Kişisel Nitelikleri ile Mesleklerin Gerektirdiği Özellikler Arasında Bağlantı Kurma
Bireyin kendi nitelikleriyle, mesleğin özellik ve gereksinimlerini bir araya getirebilmesini kolaylaştırmak için her öğrencinin “Meslek Seçme Defterim” diye bir defter tutabilir. Bu defter, kancalı dosya tipi bir defterdir. Kancalı olmasının sebebi, icabında sayfaların yerinin değiştirilebilmesi veya yeni bilgiler sağlandıkça uygun kısımlara eklenebilme imkânını vermesidir. “Meslek Seçme Defterim”’in üç kısmı vardır. Bu alt kısımlar şöyledir:

18 A.MESLEKLERE AİT BİLGİLER KISMI a. Genel meslek bilgileri
b. İlgilendiğim meslekler c. Daha çok bilgi toplamam gerektiren sorunlar B.KENDİM HAKKINDA BİLGİLER KISMI a. Genel özelliklerim b. Ders notlarım ve okul başarım c. Test puanlarım d. Tercih ettiğim iş alanları ve meslekler e. Girmeyi ümit ettiğim meslek f. Öğrenim planlarım

19 C.MESLEKLER İLE KENDİMİ EŞLEŞTİRME KISMI
Bu kısımda çocuk, kendi nitelikleri ve mevcut imkânlar ile meslek gereksinimleri, şartları ve özelliklerini grafiksel ve sözel olarak karşılaştırır. Bulgu ve düşünceleri kaydeder. Bu defter, özellikle meslek danışmasında çok yararlı bir araçtır. Her şey, çocuğun aktif katkısıyla ve sistemli bir şekilde değerlendirilerek etkili bir danışma sonucu sağlar. Çocuk her şey daha ayrıntılı ve açık olarak görmeye başlar.

20 MESLEKLER HAKKINDA BİLGİ KAYNAKLARI NELER OLABİLİR?
Öğrenciler seçmek istediği meslekler hakkında nasıl bilgi sahibi olurlar? Bunları maddeler halinde yazarsak; İş ve İşçi Bulma Kurumu, Ticaret ve Sanayi Odaları, Devlet İstatistik Enstitüsü, Resmi ve yarı resmi devlet daireleri, Özel sektörlere ait ticaret ve endüstri kuruluşları, Meslekte bizzat çalışmakta olan kimselerden de meslek bilgileri alınabilir, Meslek seçmek için uğraşan öğrencinin o işte biraz çalışarak işi denemesi ve içinden görmesi,

21 İş yerini ziyaret ve gözlem de ayrı bir bilgi kaynağı olabilir,
Meslek eğitimi veren okulların kataloglarından da bilgi edinilebilir, Meslekle ilgili filmler seyrettirilebilir, Meşhur adamların hayat hikâyeleri, Okulun mezunlarını izleyerek de onların girdikleri işleri, şu andaki pozisyonları vs. hakkında bilgi toplanabilir, Okulda bir “ Meslek Haftası” düzenlenebilir ve bu hafta sürecinde çeşitli mesleklere ait konuşmacıların konuşmaları dinlenebilir, Meslekle ilgili kitap, broşür, roman vs. gibi basılı malzemeler birey tarafından okunup incelenebilir,

22 SAĞLIKLI MESLEK SEÇİMİNİ OLUMSUZ ETKİLEYEN AİLE TUTUMLARI

23 Evlat şu mesleği seç gerisini düşünme ..!
Her mesleğin revaçta olduğu bir dönem vardır. Bazı meslekler toplumdaki yanlış inanış gereği mezuniyetten hemen sonra rahat iş bulunacak mesleklermiş gibi algılanır. Bu algılama ilgili mesleklerin gelecek garantisi sunduğu, yüksek gelir sağladığı, saygınlık ve prestij kazandıracağı inancı ile ortaya çıkmaktadır. Mesleğin sadece bu boyutu düşünülerek yapılan bir seçim ne yazık ki üzücü sonuçlar doğurabilmekte, bireysel özelliklerin göz ardı edilmesine, mesleklerin yeterince tanınmamasına ya da mesleklere önyargıyla yaklaşılmasına neden olmaktadır. Hatta genç-aile arasında çıkan meslek seçimi ile ilgili anlaşmazlıkların temelinde de bu yatmaktadır.

24 Evlat ben çok uğraştım mimar olamadım bari sen ol..!
Geçmişte ulaşmak istediğimiz, gerçekleşmesini isteyip bir türlü beceremediğimiz ve ulaşamadığımız bazı ideallerimiz vardır. Çeşitli nedenlerle gerçekleşmeyen bu ideallerimiz bizim ideallerimiz olmaktan çıkmış, çocuklarımızın ideali olacağına dair yönlendirmeler başlamıştır. Okumayı çok istediği halde olanaksızlıklar nedeniyle yükseköğrenim göremeyen yetişkin, çocuğunun iyi bir fakülteyi kazanmasını ister. 'İyi bir fakülteyi kazanması' istenmekle kalmaz yine yetişkinin kafasındaki bir bölümün kazanılması da güçlü bir tercih olarak öne çıkar. Bu durum her iki taraf içinde sıkıntılara neden olur

25 Komşunun çocuğu diş hekimliğini kazandı senin ondan neyin eksik..!
Üniversiteye hazırlanan gençlerin en sıkıntılı duyguları kıyaslamalarda yaşadıklarını ifade edebiliriz. 'Başkasının çocuğu o bölümü kazandığı için', 'kardeşinin o üniversitede okuyor olması nedeniyle' vb. gerekçelerle meslek tercihlerinin belirlenmesi sağlıklı ve gerçekçi değildir. Bu, sınava girecek birey için çok önemli handikaplar oluşturur

26 Bak kardeşin… Dikkatli bir anne - babaysanız çocukların birbirlerinden ne kadar çok olumlu veya olumsuz etkilendiklerini fark etmişsinizdir.“Bak kardeşin ...” diye başlayan her cümle onların kıskançlığını kışkırtacak, biri bir süre hep başarılı olurken diğeri sürekli başarısızlığa doğru sürüklenecek, başarısız olan kendisini toplamaya başladığında, başarılı olanın birden başarısının düştüğünü göreceksiniz.

27 Ancak senin gibi bir tembel bu alanı seçer.
Çocuğu küçümsemek, değersiz görmek, alay etmenin onun yaşamla mücadelesini zayıflatmanın dışında bir etkisi olmaz. İnsan çalışırsa her işi yapar beklentisi, İnsan çok çalışırsa kapasitesinin mümkün olduğu kadar çocuğunu kullanır ve bir çok  şeyi iyi yapabilir ama gayretle kapasitesinin üstünde başarı göstermesi mümkün değildir. Kapasitesinin üstündeki alanlarda başarıya zorlanan kişiler,  yaşadıkları hayal kırıklığının sonucu olarak kapasitelerinin güçlü olduğu alanlarda da yeterli düzeyde başarı gösteremezler

28 Çocuğunuz için bütün olanaklarınızı seferber eder,
Her türlü desteği sağlarsanız çocuğunuzun, kendi yaradılışına uygun bir meslek planı yapmasına, gizil güçlerini gerçekleştirmesine yardımcı olmuş olursunuz. Ama eğer sizin çocuğunuza vermek istediğiniz biçim onun yaradılışına uygun değilse, bu yoldaki çabalarınızın her ikiniz için de  hayal kırıklığı ile sonuçlanma olasılığı yüksek olacaktır.

29  Çocuğunuzun Mesleki Olgunluk Düzeyinin Gelişmesine Katkıda Bulunmak İçin; 
Yaz tatilinde çalışmak isteyen çocuğumuzu yüreklendirin; Çalışması için olanak sağlayın, Toplumca “kariyeri“ yüksek olduğu belirtilen bir meslekten çok; kendini gerçekleştirebileceği, mutlu ve başarılı olabileceği bir mesleği seçebilmesine fırsat verin, Mesleğin seçilmesi sorumluluğunu mümkün olduğunca çocuğunuza bırakıp üzerinize almayın, biz yetişkinlerin çocuk için neyin iyi olduğuna karar verip bir mesleğe yönlendirin, Meslek seçimi sorumluluğunu çocuğa bırakarak onun kendi geleceği için çaba harcamasını ve uygun alanı keşfetmesine fırsat tanıyın,

30 Deneyimlerimizi mesleği belirlemede, yönlendirmede kullanmak yerine, çocuklarımızın önlerindeki engelleri, seçenekleri, ayrıntıları, bilgiye ulaşma yollarını göstermede kullanın, gençlere daha çok yardımcı olacaktır. Çocuğunuzun zayıf olduğu yönleri yerine güçlü olduğu yönlerini vurgulamaya çalışın. Gençlerin dürüst çabalarını ödüllendirin. Çocuklarımıza verebileceğiniz en büyük armağan Sağlam bir kişiliktir. Unutmayalım, ergenin bireysel bütünlüğüne saygı duymalıyız. Ergen her zaman hayata bizim açımızdan bakmak zorunda değildir

31      Örnek Teşvik Sözler Bu işi yapabileceğini biliyorum. Çaba gösterdikçe başarılı olduğunu görüyorum. Bu yaptıklarını takdir ediyorum. Kararına güveniyorum. Bu konuyu ayrıntılı düşündüğün belli oluyor. Eminim ki bu biçimde çalışmayı sürdürürsen başarılı olacaksın.

32 DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER