Anne Sütünün Bebek Beslenmesindeki Yeri ve Önemi

... konulu sunumlar: "Anne Sütünün Bebek Beslenmesindeki Yeri ve Önemi"— Sunum transkripti:

1 Anne Sütünün Bebek Beslenmesindeki Yeri ve Önemi
Prof.Dr Sevin Altınkaynak Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

2 Gebelik - Laktasyon Besinler Antikorlar Hormonlar vs plasenta Fetus Doğum sonu Anne Sütü

3 İÇERİK Yaşamda Beslenme İnfant GIS’inin erişkinden farkı
Besin gereksinimleri neden farklı? Enerji, protein mineral ve vitamin gereksinimi İnfantta beslenme şekil ve dönemleri Anne sütünün üstünlükleri Miktar ve içeriği etkileyen faktörler Anne sütünün proteinleri, karbonhidratları ve yağları Anne sütünün mineralleri, vitaminleri Anne sütünün büyüme faktörleri, enzim, hormon ve antienfektif faktörleri Anne sütü- inek sütü karşılaştırma Anne sütünün ileri yaşama etkileri Anne sütü kontrendikasyonları Yapay beslenme

4 Yaşamda Beslenme Transplasental beslenme Sütle beslenme
Süt dışı besinler Erişkin tipi beslenme

5 Soğuk Zincir Gerektirmeyen Aşı Nedir

6 Anne Sütü A.S. Üç temel kaynak Bebeğin Fizyolojik
1.Laktositten primer olarak sentezlenen besinler 2.Annenin diyetinden gelen besinler 3.Annenin depolarından gelen besinler Bebeğin Fizyolojik Psikososyal gereksinimini 6 AY TEK BAŞINA ANNE SÜTÜ 2 YIL (APA,DSÖ) Breastfeeding and the use of human milk. Pediatrics 2012;120:827-41

7 Türkiye’de Anne Sütü ile Beslenme Durumu
1998 annelerin %95 değişik sürelerde AS Ek besinlere erken başlama %50 bebek 1 ayda ek besin Kırsal bölge beslenme süresi 3.4 ay fazla Eğitimsiz annelerin ES 8 ay daha fazla Tek başına anne sütü süresi……………….

8 Emzirme süresi 16 ay (TNSA ) WHO ve UNICEF < 4 ay AS alan %39
Annelerin % emzirme 2.ay %68.9, 4- 5 ay %21.9 6 ay AS %20.8 Emzirme süresi 16 ay (TNSA ) WHO ve UNICEF < 4 ay AS alan %39 (Matern Child Nutr. 2012) ABD 6. ayda sadece AS %32.5 (Acta Paediatr 2012) ANNE VE BEBEĞE İLİŞKİN SORUNLAR

9 Laktasyon Başarısını Etkileyen Faktörler
Anne yaşı >29 Emzirme eğitimi Parite > Cinsiyet Rooming- in TNSA % ilk 1 saat % gün Erken tensel temas (< 1saat) Normal Doğum Doğru emzirme tekniği Journal of Practice 2009 Biberon (%41) ve emzik (%43) J Clin Nurs 2008 Ek besinler (1-2 ay %23) TNSA 2008 (4.ay %61) Çocuk sağlığı ve Hastalıkları Der. 2009

10 İnfant GIS’inin erişkinden farkı
Mide kapasitesi Doğumda ml yaşta 200 ml Mide asiditesi ilk birkaç ayda düşük Pepsin ilk 3 ayda düşük Tripsin, enterokinaz ve amilaz aktivitesi düşük

11 Besin gereksinimleri neden farklı?
Bazal metabolizma yüksek Büyüme için fazladan enerji gerekli Yeni dokuların yapımı için protein, mineral ve vitamin gereksinimi Sindirim sisteminin farklı özellikleri

12 Enerji ve protein gereksinimi
0-6 ay : kcal/kg/gün 6-12 ay : kcal/kg/gün Protein 0-6 ay : gr/kg 6-12 ay : gr/kg Ballard O Morrow Al. Human Milk Composition: nutrients and bioactive factors. Pediatr Clin North Am 2013;60:49-74

13 Mineral gereksinimi Kalsiyum :400-600 mg/gün Fosfor :300-500 mg/gün
Demir :İlk 6 ayda 6 mg/gün >6. Ay mg/gün Çinko :İlk 6 ayda 3 mg/gün >6. Ay mg/gün İyot :40-50 mgr Flor :Sudaki miktara göre (0.3 gr/litre) 0.25 mg/gün

14 Vitamin gereksinimi A vit : 375-400gr RE B1(Tiamin) : 0.3-0.4 gr
B2 (Riboflavin) : mg Niasin : 5-6 mg B6(Pridoksin) : mg B12 : gr C vit : mg D vit : 400 IU K vit : 5-10 gr E vit : 3-4 mg

15 İnfantta beslenme şekil ve dönemleri
1.Anne sütü ile beslenme *Tek başına anne sütü ile beslenme *Anne sütünün egemen olduğu beslenme 2.Yapay beslenme 3.Weaning (ek gıdalara başlama) döneminde beslenme 4.Karışık beslenme

16 DOĞAL BESLENME ANNE SÜTÜ AĞIRLIKLI BİBERONLA BESLENME KARIŞIK BESLENME
UYGUN ZAMANLI TAMAMLAYICI BESLENME

17 Anne sütünün üstünlükleri
Yaşa ve fizyolojik özelliklere göre değişen yapı Büyüme faktörleri,anti-infektif faktörleri var Her koşulda verilebilme, kontaminasyon yok Allerjen değil NEC, GSE, Tip I DM, otit, diş çürüğü, PEM, obesite, atopi için önleyici Ekonomik Ruhsal iletişim sağlar Meme Ca riski az Kontraseptif etkili

18 Miktar ve içeriği etkileyen faktörler
Gestasyon yaşı: Az ise uzun zincirli poliansatüre yağlar artar Laktasyon fazı: Erken ise fosfolipid ve kolesterol en yüksek Parite: Fazla ise endojen yağ asit sentezi düşük Miktar: Fazla ise düşük yağ miktarı Beslenme: Emzirme sonuna doğru yağ miktarı artar Maternal diyet: Yağ az ise endojen orta zincirli yağ asidi sentezi artar Maternal enerji durumu: Gebelikte kilo artışı yağ miktarını artırır

19 Anne sütünün proteinleri
Giderek azalma eğilimi Kolostrum : 2.2 gr/dl Matür süt : 1.1 gr/dl Besleyici protein: 0.7 gr/dl Whey/kasein: Erken dönem : 90/10 Matür süt : 60/40 Geç dönemde : 50/50 Düşük fenilalanin ve metionin Yüksek glutamik asit ve taurin

20 BURADA FARK ETTİĞİNİZ DEĞİŞİKLİKLER NELERDİR?
SON SÜT ÖN SÜT Protein Protein Protein Yağ Yağ Yağ Laktoz Laktoz Laktoz İLK SÜT (COLOSTRUM) OLGUNLAŞMIŞ SÜT

21 SÜTLER ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR ?
ANNE SÜTÜ İNEK SÜTÜ KEÇİ SÜTÜ Protein Protein Protein Yağ Laktoz

22 SÜTLER İÇİNDEKİ PROTEİN NİTELİKLERİ ARASINDAKİ FARK
ANNE SÜTÜ İNEK SÜTÜ ANTİ EFEKTAN PROTEİNLER WHEY PROTEİNLER % 80 KAZEİN KESİLMİŞ SÜTÜN KATI KISIMLARI % 35 KAZEİN HAZMI KOLAY HAZMI GÜÇ

23 Anne sütünün proteinleri-2
Whey proteini: Alfa-laktoglobulin, laktoferrin, Lizozim, Ig, albumin içerir Allerjen olan beta-laktoglobulin yok Kazein miçelllerinin yapısı daha küçük Nonprotein nitrojen: üre, kreatinin, glikozamin, serbest a.a.ler: %25 12 ayrı nükleotid mevcut, protein utilizasyonunu artırır

24 Anne sütünün karbonhidratları
Süt şekeri laktozdur Laktoz: glukoz + galaktoz Galaktoz beyin gelişim için gerekli Laktoz laktobasillus bifidusun kolonize olmasına yardımcı Glukoz, galaktoz ve oligosakkaritler

25 Anne sütünün yağları Emzirme sonuna doğru miktarı artar
%98 trigliserid Çoklu doymamış ve esansiyel yağ asitlerinden zengin Yağ globulleri küçük, sindirimi kolay

26 SÜTLERDEKİ YAĞIN FARKLILIKLARI
Lipaz Gereken yağ asidi ANNE SÜTÜ İNEK SÜTÜ

27 Anne sütünün mineralleri
K, Na’dan fazla, böbrek solüt yükü düşük Ca düşük ancak emilimi yüksek Fe düşük, biyoyararlanımı yüksek Çinko emilimi yüksek Flor yeterli mi?

28 Anne sütünün vitaminleri
K ve D vitamini dışında yeterli Vejeteryan anne bebeklerinde B12 eksikliği

29 SÜTLERDEKİ VİTAMİN FARKLARI
ANNE SÜTÜ İNEK SÜTÜ B C A

30 Anne sütünün büyüme faktörleri
GIS’de parçalanmazlar EGF (epidermal growth faktör) NGF (nerve growth faktör) İnsülin benzeri büyüme faktörü-1 Meme kaynaklı büyüme faktörü Koloni stimüle edici faktör Eritropoietin -transferin büyüme faktörü Taurin İnterferon

31 Anne sütünün enzim ve hormonları
Lipaz (yağ sindirimi, antiprotozoal etki) Lipoprotein lipaz Galaktozil transferaz Sülfidril oksidaz Laktoperoksidaz Tiyosiyanat Bakteriyostatik Hidrojen peroksidaz GRH, TRH, T3, T4

32 Anne sütünün antienfektif faktörleri
Sekretuar İg A Laktoferrin Lizozim Bakteriolitik enzimler Laktobasillus bifidus Oligosakkaritler

33 Oligosakkaritler Anne sütünün kaymağında
GIS ve solunum mukozasına patojenlerin bağlanmasını önlerler (E. Coli,H.inf.,S. Pneumonia) Bifidus faktör olarak hareket ederler 100’den fazladırlar

34 Bileşim Anne sütü İnek sütü
Enerji (kcal) Protein (gr) Kazein % %80 Whey protein % %21 Sistin/Metionin / /3 Taurin (gr/dl) Nonprotein nitrojen % %5 Laktoz (gr) Yağ (gr) Minareller Ca (mgr) Fosfor Fe Na (mEq) K (mEq) Böbrek solid yükü(mmol/l)

35 Anne sütünün ileri yaşama etkileri
Obezite önlenebilir Koroner kalp hastalıkları önlenebilir Kognitif fonksiyonlar daha iyi Konuşma problemleri daha az Matematik skorları daha iyi IQ daha yüksek Çene-ağız bozuklukları, diş çürüğü az Otitis media daha seyrek İş ve evlilik hayatlarında daha başarılı

36 Anne sütü kontrendikasyonları
Maternal infeksiyonlar: AIDS Kaviter Tbc Suçiçeği, Boğmaca Memenin herpetik ve sfilitik lezyonları Metabolik hastalıklar Galaktozemi Fenilketonüri Konjenital laktaz eksikliği Medikasyonlar

37 Yapay beslenme Kompozisyonları anne sütüne yakın
Adapte ve yarı adapte formülalar Devam formülaları İnek sütü J Pediatr Gastroenterol Nutr 2010

38 Bir defada verilecek mama miktarı
Yaş Miktar 1-2 hafta 60-90 ml 3 hafta-2 ay ml 2-3 ay ml 3-4 ay ml 5-12 ay ml

39 Günlük beslenme sayısı
Yaş Sayı İlk hafta 6-10 1hafta-1 ay 6-8 1-3 ay 5-6 3-7 ay 4-5 4-9 ay 3-4 8-12 ay 3

40 Adapte formülalar Bitkisel yağ ilavesi ile modifiye edilmiş
Linoleik asit yönünden zengin Nişasta içermez, karbonhidratı laktoz Whey/kazein oranı, osmolaritesi anne sütüne yakın Nükleoprotein, karnitin, taurin, ek demir içerir Preaptamil, Nutrilon-1, SMA-S26, Humana-1, Similac-1

41 Yarı adapte formülalar
Protein içeriği, enerji dansiteleri yüksek Laktoz,mısır şurubu,sükroz takviyeli Osmolariteleri anne sütüne yakın Aptamil-1, Milumil-1, Humana Guigoz-1, 4-6 aylar arasında beslenmede yeterli

42 Devam formülaları 4-6 aydan sonra çocuğun ihtiyaçlarını karşılayacak özellikte Whey/kazein: 20/80 Fe içeriği artırılmış Nutrilon-2, Aptamil-2, SMA-2, Guigoz-2, Humana-3, Milumil-2,

43 Soya bazlı formülalar Tüm nutrientleri içerir Endikasyonları
Galaktozemi Primer laktoz eksikliği Sekonder laktoz intoleransı İnek sütü allerjisi ? Vejetaryen aile çocukları

44 Neden ilk yıl inek sütü verilmemeli?
Protein içeriği yüksek Allerji Linoleik asit eksik Beyin, retina Laktoz düşük Ca emilimi az Ca/P dengesi bozuk Yağ emilimi az ADEK Yağ ve Ca emilimi bozuk Konstipasyon Fe içeriği az Antikor, probiyotik, nükleotid az İshal Bazı antikorlar Otoimmun hast. Hiperosmolar Renal yük

45 İnek sütü İlk ay  Yarı yarıya 1-4 ay  2 süt + 1 su
%3 bitkisel sıvı (1 çay kaşığı) %5 sofra şekeri (1 tatlı kaşığı) 4 aydan sonra sulandırılmamalı 400 ü D vit, 30 mg C vit, 2 mg/kg demir

46