HEKİM GÖZÜYLE İLLİCH “HARAKİRİYE DAVET”

... konulu sunumlar: "HEKİM GÖZÜYLE İLLİCH “HARAKİRİYE DAVET”"— Sunum transkripti:

1 HEKİM GÖZÜYLE İLLİCH “HARAKİRİYE DAVET”
Dr. OSMAN ELBEK Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi

2 ÇIKAR ÇATIŞMASI BEYANNAMESİ (2007-2010)
Herhangi bir toplantıya katılmak için herhangi bir destek aldınız mı? Evet 2007 ERS Kongresi (Boehringer Ingelheim) 2008 Düzce TB Günleri (GlaxoSmithKline) Konuşma ücreti veya bir eğitim programının organizasyonu için ücret aldınız mı? Hayır Araştırma fonu kullandınız mı? Bir personeliniz veya demirbaş gibi giderler için ödenek kullandınız mı? ‘Koşulsuz’ eğitim veya araştırma desteği aldınız mı? Danışma ücreti aldınız mı? İşe girme, danışma, menkul kıymet, honararium veya patent hakkı aldınız mı? Başka herhangi bir maddi ilişkiniz var mı?

3 SUNU AKIŞI Tıp kurumu nasıl bir yapıdır? Hekimlerin pozisyonu nedir?
Sağlık, hastalık, tedavi ne demektir? Hekimin görevi nedir?

4 KİM? 1926’da Viyana’da doğumlu 1941’de Yahudi sürgünü
Doğa bilimleri, tarih, teoloji, felsefe eğitimi Papaz Katolik Üniversitesi’nde rektör yardımcısı Alternatif eğitim Diktatörlük rejimlerine muhalefet Dünyanın çeşitli üniversitelerinde dersler Sosyal anarşist filozof 2002’de öldü.

5 CİKLET / İLAÇ SORUN: AMAÇ: MUTLULUK:
“İlaç pazarının hasta insanlarla sınırlı olması” AMAÇ: “Sağlıklı insanlara yönelik ilaç üretmek, tıpkı ciklet gibi” MUTLULUK: “Herkese satmaya” muktedir Merck Gadsden H (Merck GM), Fortune, 1976.

6 Serbest piyasa ekonomisi
Tüketimin dayanılmaz cazibesi Renklenen gündelik yaşam İmajların restorasyonu “Beyaz Türkler”in gettoları Yemek, puro ve şaraptan anlamak

7 Wachowski A & L, Matrix, 1999.

8

9 “Sağlıklı olduğunuzu düşünüyorsanız, yeterince test yaptırmamışsınız demektir.”
Dr. ROB RANGNO Moynihan R & Cassel A, Satılık Hastalıklar, 2006.

10

11

12 YARATILAN HASTALIKLAR
Arteryel tansiyonun veya kolesterolün normal değerinin önlenemez düşüşü Kellik Kırışıklık Kadınlarda Cinsel İşlev Bozukluğu Mens Öncesi Disforik Bozukluk Sosyal Anksiyete Depresyon Dikkat Eksikliği Sendromu Menopoz Osteoporoz

13 "0" GOLD Pocket Guide, 2001.

14

15 AĞRININ BİREYSELLİĞİ

16 AĞRI ALGISI Ağrı çekilmemeli
Ağrıyı çeken kişi tarafından dindirilmemeli Rahip, politikacı yada hekim yok etmeli AĞRI

17 "KONTROL" TTD, Astım Tanı ve Tedavi Rehberi, 2009.

18 Kime, nasıl hizmet edileceğinin sınırları çizenler belirler

19 “kendi bedenlerimizle ilgili özgürlüğümüze tecavüz”
TANI METOTLARI “kendi bedenlerimizle ilgili özgürlüğümüze tecavüz”

20 ORDER

21

22

23 DİAGNOSTİK EMPERYALİZM
Etiketleme Tüberkülozlular Alkolikler Orak hücre anemililer Asker olabilenler Araba kullanabilecek olanlar Çalışmaktan uzak durabilecek olanlar Kilit altında tutulması gerekenler Suç işleyebilir ve işlemeye yatkın olanlar…

24 5 Kasım 1776 İmparatoriçe Maria Theresa Adli tabiplerden, sağlıklı, yani “doğru” bir ifade alabilmek için işkenceye müsait olma raporu vermelerini talep eden bir ferman yayınladı. O günden sonra hep rapor, form, imza,…

25 “Toplum bir klinik, tüm yurttaşlar da kan basınçları sürekli gözlenen ve normal sınırlar “içine” düşecek şekilde ayarlanan hastalar haline getirilmiştir.” "HASTALIK AVI"

26

27

28 TANI KOYUNCA NE OLUR? Stresi yoğunlaştırır Yetersizlik saptar
İnaktiviteyi empoze eder Özerklik kaybı Belirsizlik Gelecekteki tıbbi bulgulara bağımlılık Ayrımcılık Uzman personelin otoritesine itaat

29

30 İATROJENEZ (I) İatrojenez; Profesyonel egemenlik
İatros (hekim) + genesis (köken) Profesyonel egemenlik

31 İATROJENEZ (II) Klinik İatrojenez Sosyal İatrojenez
Ağrı, hastalık ve ölümün tıbbi hizmetten kaynaklanması Sosyal İatrojenez Sağlık politikalarının sağlıksızlık yaratan endüstriyel organizasyonlara destek olması Kültürel ve Simgesel İatrojenez Tıpça desteklenen davranış ve kuralların insanların otonomilerini kısıtlaması

32 GERÇEKLERİ MASKELEME

33 KOT TAŞLAMA

34

35

36 TIP KURUMU “Tıp kurumu sağlık için büyük bir tehlike haline gelmiştir.”

37 “Tıp sisteminin iflas etmekten başka yapabileceği bir şey yoktur.”

38 SAĞLIK NEDİR? Hemeostasisin başkası tarafından düzenlenmesi
“Kendini yönetebilen sorumlu insanlar” tarafından düzenlenmesi mi?

39 “Sağlamın hastalaştırılması”

40 Tüm acılar “hastanelik”
“Hastaneye Tapınma” Tüm acılar “hastanelik”

41 “Hekimler kendilerini şarlatanlardan ve rahiplerden ayırdılar, çünkü sanatlarının sınırlarını biliyorlardı. Tıp kurumu bugün, mucizeler yaratma hakkını yeniden talep etmektedir.”

42

43 Bursalı 4 doktor mucize yarattı
“Hekimler kendilerini şarlatanlardan ve rahiplerden ayırdılar, çünkü sanatlarının sınırlarını biliyorlardı. Tıp kurumu bugün, mucizeler yaratma hakkını yeniden talep etmektedir.”

44 “Yoğun bakım, ölüme karşı savaşım veren
tıbbi papazlığın çevresinde düzenlenmiş kamusal bir tapınmanın son noktası”

45 “Yaşamın bencilce bir yarış haline getirilmesi”

46 “Doğal Ölüm”: Tıbbi bakım altındayken, sağlığımız iyi iken, yaşımız epey ilerlemişken, bir anda bizi yakalayan ölüm

47 “Yataklar ne ölü ne de canlı olan cesetlerle dolmuştur.”

48

49 Gazanfer Aksakoğlu’nun izniyle…

50

51 Ölüm bambaşka olabilir, insanca ve onurlu...
Cicely Saunders

52 "DEATH MIDWIFERY" "Gugg-gugg, un-un-un."

53

54 “Sağlıklı olduğu belgeleninceye dek, hastanede tutulması gereken hasta”

55 “Acı, yas ve iyileşme bir tür sapkınlık olarak etiketlenmiş”

56 “Dil bürokratik bir fan-fin-fona dönüşmüş”

57 “Hastanın eli kolu bağlanmıştır, bir uzay adamı gibi denetlenmekte ve televizyonda sergilenmektedir.”

58

59 Hastalık “hastanın elinden alınıp kurumsal bir yatırım için gerekli hammaddeye dönüştürülmüştür.”

60 “İN”LER Yapmak değil Yaratacakları değil
almak Yaratacakları değil satın alabilecekleri Öğrenmek, iyileşmek, kendi yolunu bulmak değil öğretilmek, götürülmek, tedavi edilmek, yol gösterilmek

61 Edilgen kılınan insanlar
Ötekiler üzerinde iktidar kurmaya çalışır Artan stres Suç Şiddet

62 ÖZET

63 MUTLULUK Acı çekmemek mi Yaşama değer vermek mi
Onun kadar acıda yaşadığını duyumsamak mı Yaşama değer vermek mi Onun kadar riske atmak mı

64 ÇÖZÜM Sağlığın profesyonel yönetimini sınırlandırma
Kapitalist üretimin toplum genelinde eleştirilmesi ve sınırlandırılması

65 SAĞLIK Hem özgürlük hem hak Sağlık ideali
“Profesyonel müdahaleyi en aza indirebilen toplum” Sağlıklı evler, su-kanalizasyon sistemleri Sağlıklı diyetler Doğum, büyüme, çalışma, iyileşme ve ölüm için uygun bir çevre Yaşlanmayı, eski haline dönmemeyi, ölümü kabul eden bir kültür İmmünizasyon, sabun-makas kullanımı, antibakteriyel / insektisidler Paylaşma, dayanışma

66 HİZMET ORGANİZASYONU Merkezilikten uzak hizmet dağılımı
Evrensel kamu sigortası Uzmanların grup çalışması Hasta bakımı değil sağlığı koruma programı Hizmet başına para değil hasta başına sabit fiyat Birey değil kurum lisansı Hasta kooperatifleri

67 “BAŞKA BİR TIP MÜMKÜN” Ötekine yaklaşmaya motive eden
Topluma sevecen bir hoşgörü aşılayan Karşılıksız yardım eden İnsanlar arası armağan değişimini destekleyen Toplumda iyilik yapma ilişkileri tanımlayan Yardımseverliği yaygınlaştıran Yaşlılara saygı kültürü inşa edebilen bir tıp…

68 Bohmer R. N Engl J Med, 2007.

69

70 SEÇİLMİŞ KAYNAKLAR McLellan F. Medicalisation: a medical nemesis. Lancet 2007; 369: Lupton D. Limits to medicine. medical nemesis. J Health Serv Res Policy 2005; 10: Illich I. Medical nemesis J Epidemiol Community Health 2003; 57: Barnet RJ. Ivan Illich and the nemesis of medicine. Med Health Care Philos 2003; 6: Levin L. Ivan Illich. J Epidemiol Community Health 2003; 57: 925. Bunker JP. Ivan Illich and medical nemesis. J Epidemiol Community Health 2003; 57: 927. Smith R. Limits to medicine. Medical nemesis: the expropriation of health. J Epidemiol Community Health 2003; 57: 928. İllich İ. Sağlığın Gaspı, Ayrıntı Yayınları, 1995. Killeen RNF. A review of Illich's medical nemesis. West J Med 1976; 125: 67-9. Medical nemesis. Br Med J 1974; 4: Paton A. "Medicalization" of health. Br Med J 1974; 4: Discombe G. A romantic enthusiast. Br Med J 1974; 4: Rhodes P. Indictment of medical care. Br Med J 1974; 4: