Kültür ve Örgüt Kültürü (Kurumsal İletişim)

... konulu sunumlar: "Kültür ve Örgüt Kültürü (Kurumsal İletişim)"— Sunum transkripti:

1 Kültür ve Örgüt Kültürü (Kurumsal İletişim)
HALKLA İLİŞKİLER - 4 Kültür ve Örgüt Kültürü (Kurumsal İletişim)

2 “Kültürü öğrenmek entelektüel bir amaç değil, günlük yaşamımızı nasıl etkilediğini anlamakta, toplumsal kararları vermekte yol gösterici özelliğinden yararlanmaktır”

3 Kültür Bir grubun yaşamını anlamlandırmasını sağlayan ve bu gruba yaşam biçimi istikametlerini sunan karmaşık bir müşterek inançlar, değerler ve kavramlar kümesidir Belli bir kültürün üyesi olmak, kültürün ana metninin okunmasının öğrenilmesi ve bunun içselleştirilmesi olarak algılanan bir kültürlenme sürecidir

4 Davranışları en geniş biçimde etkileyen unsurdur
İnsan davranışlarına etkide bulunan psikolojik ve sosyolojik etmenlerin hepsi kültürün etkisindedir Bir ülkenin kültürü; Toplumun inanç ve değer yargılarının bilinmesi Kültür:Belirli bir toplumun üyeleri tarafından paylaşılan ve aktarılan davranış sonuçları ile öğrenilen davranışlar bütünüdür

5 Kültür, üyelerini zihinsel, fiziksel ve toplumsal olarak etkiliyor
Toplumun bireyleri sadece kurallara uyan “edilgen” bireyler değiller. Kuralları izleme sürecinde onları geliştiriyor ve dönüştürüyorlar Kültürel değer ve kodlar, çoğu zaman yıkılıyor, sorgulanıyor, yeniden düşünülüyor, reddediliyor veya dönüştürülüyor

6 Toplumda Kadın Anlamı ve Rolü nedir?
Geçmişte Farklı Şimdi Farklı Gelecekte Farklı

7 Kültürler açıktır. Başka kültürlerden kolayca etkilenirler
Nereye giderseniz gidin made in USA inanılmaz bir servet kaynağıdır. Reklam ajansı=Hollywood, Büyük promosyon şirketi=NASA (Amerikan teknolojisinin üstünlüğünü dünyaya kanıtlamak) Sinema, alışveriş, eğlence, kot, sigara

8 Kültürün Özellikleri Kültür, öğrenilmiş davranışlar topluluğudur
Kültür gelenekseldir Kültür oluşturulur Kültür değişebilir Kültür, benzerlik olduğu kadar farklılıkları da içerir Kültür, örgütlenme ve bütünleşmedir Kültür toplumun üyelerince paylaşılır

9 Kültürün Öğeleri Değerler (tutuculuk, hazcılık)
Dil (kanka, yapcam etcem) İnanışlar ve mitler (dini inaçlar, noel baba, 13) Gelenekler (kız isteme) Törenler (sünnet, düğün) Yasalar (neler serbest – horoz dövüşü) Materyal göstergeler (tespih, giyim tarzı)

10 Maddi Kültür Öğeleri Evler, binalar Teknoloji Eşyalar
Her türlü araç ve gereçler Giysiler Takılar

11 Manevi Kültür Öğeleri Dil Din İnançlar Değerler Gelenekler Normlar
Düşünce biçimleri

12 Sorular? Kim kimi etkiler? (Maddi –Manevi Kültür)
Herkes bir kültüre, bir alt kültüre ait midir? Kültür öğrenilir mi? Kültür kısa dönemde değişir mi?

13 Kültür ve Davranış Normlar Kültür Değerleri İnsan Davranışı
(İnançlar seti) Normlar İnsan Davranışı Yaptırımlar

14 Alt Kültür Toplum içerisinde alt kültürler bulunr
Gençler, yaşlılar, etnik gruplar Kendi içinde homojen birbirinden farklı gruplar Zenciler Üç boyut: Irk, milliyet, dini inançlar Çerkezler, muhacirler

15 Telli babaya tel götürmek,
Noel baba, Bayramlarda çocuklara elbiseler almak, büyükleri ziyarete gitmek Evlenme, nişan, söz törenleri, kına geceleri, nişan bohçaları Düğünde şerbet, cenaze töreninde helva dağıtılır

16 Değerler Değer (value), bir şeyin önemini belirlemeye yarayan soyut ölçü, bir şeyin değdiği karşılık” Burada açıklanmaya çalışılan değer kavramı; nesne ve olayların bir toplum, bir sınıf ya da bir insan bakımından taşıdığı önemi belirleyen niteliği Değerler, hangi toplumsal davranışın iyi, doğru ve arzulanan olduğunu belirten, paylaşılan ölçüt veya fikirlerdir.

17 Değerler… Değerler, bireyin gelişim sürecinde oluşmaktadır.
Bir başka deyişle, bireyler değerleriyle birlikte doğmamaktadırlar. Değerlerin, çocukların bilinçsizce ve örtülü olarak ilk öğrendiği şeyler arasında olduğu saptanmıştır. Psikologlar, bir çocuğun 10 yaşına kadar temel değerlerin büyük bir çoğunluğunu edindiğini ileri sürmektedirler

18 Değerler… “ Değerlerimizi düşündüğümüz zaman, aslında güvenlik, bağımsızlık, bilgelik, başarı, iyilik ve zevk vb. gibi yaşamımızda nelerin önemli olduğunu düşünürüz. Hepimiz, farklı önem derecelerine sahip çok sayıda değeri barındırmaktayız. Belirli bir değer, bir kimse için çok önemli iken, bir başkası için önemsiz olabilir” S.Schwartz

19 Değerler… Değerler arasında bir üstünlük ve öncelik ilişkisi söz konusudur. Çünkü değerler, tek başına değil, bir başka değere bağlı olarak vardır, fakat aynı önemde değildir Değerlerin birbirleri arasındaki karşılaştırmalar sonucunda “değer önceliği” oluşmaktadır Bireylerin sahip olduğu değerler ve bunların aralarındaki önem sıralamasına göre örgütlenmesi, değerler sistemini oluşturmaktadır Değer sistemi, bir toplumdaki ödül ve cezanın da temelini oluşturmaktadır Her kültür, üyelerinin değer sistemlerini biçimlendirse de, tüm insanları kapsayan genel bir değer sistemi vardır. Genel değerler, özgürlük ve başarı gibi, toplumdan topluma değişiklik göstermeyen ve evrensel nitelik taşıyan değerlerdir

20 Değer Kuramları Rokeach Değerler Sistemi (RVS)
Değerler ve Yaşam Biçimi Sistemi (VALS) Kahle’nin Değerler Listesi (LOV) Hofstede’in Kültürel Değer Kuramı Schwartz’ın Değerler Listesi (SVS)

21 Rokeach Değerler Sistemi (RVS)
Rokeach (1973) değerleri araç ya da amaç olmak üzere iki bölüme ayırmıştır. Rokeach değerler listesi bu iki grup arasında eşit olarak bölünmüş toplam 36 değer içermektedir Rokeach’e göre, tüm bireyler aynı değerlere sahiptir ancak değerlerin yapısı her bireyde farklılık göstermektedir

22 Amaçsal değerler (terminal values), 18 değeri içermekte ve bir kişinin yaşamı boyunca ulaşmak istediği amaçları ortaya koymakta araçsal değerler (instrumental values) ise, bireyin amaçsal değerlerine ulaşmak için sergilediği davranışları belirtmektedir amaçsal değerler kendi içinde bireysel ve toplumsal değerler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır (Gouveia vd., 2002:336). Söz gelimi, kurtuluş ve iç uyumu bireysel değerler; dünyada barış ve gerçek arkadaşlık gibi değerleri ise toplumsal değerler içerisinde değerlendirmiştir Ürünler, amaçsal değerlerle ilişkilendirilebilmektedir Pek çok ürünün iletişiminde, söz konusu ürünün bireyin amaçsal değerlerine ulaşmasında bir araç olduğuna ilişkin ileti sunulmaktadır. Söz gelimi otomobil reklamlarında, amaçsal değerler arasında yer alan “saygınlık” değerine sık sık vurgu yapıldığı görülmektedir.

23 Amaçsal Değerler Araçsal Değerler Sakin bir yaşam (gönençli bir yaşam) İstekli (çalışkanlık, hevesli olmak) Heyecan verici bir yaşam (uyarıcı, etkin bir yaşam) Geniş fikirli (açık görüşlülük) Dünyada barış (çatışma ve savaşların olmaması) Yetenekli (beceriklilik, etkililik) Eşitlik (birlik-beraberlik, herkese eşit fırsat) Neşeli (kaygısız, güleryüzlü) Özgürlük (Bağımsızlık, özgürce seçim yapmak) Temiz (alımlı, düzenli) Mutluluk (memnuniyet) Korkusuz (inançlarını savunma) Ulusal güvenlik (Her türlü saldırıdan korunma) Bağışlama (çevresindekileri bağışlamaya istekli) Haz (yaşamdan zevk alma) Yardımsever (başkalarının gönenci için çalışma) Kurtuluş (sonsuza dek kurtulmuş bir yaşam) Dürüst (içten, doğru sözlü) Toplumsal kabul görme (Saygı ve hayranlık) Yaratıcı (gözüpek, hayal gücü gelişmiş) Gerçek dostluk (yakın arkadaşlıklar) Bağımsız (kendine güvenen, kendi kendine yeten) Bilgelik (ergin bir yaşam anlayışı) Aydın (zeki, düşünceli) Güzel bir dünya (doğa ve sanatların güzelliği) Mantıklı (tutarlı, ussal) Aile güvenliği (Sevdiklerini koruma) Sevecen (şefkatli, ilgili) Gerçek aşk (cinsel ve ruhsal bağlamda) Yumuşak başlı (söz dinleyen, saygılı) Özsaygı (onur) İnce yapılı (terbiyeli, efendi) Başarma amacı (sürekli destek) Sorumluluk sahibi (güvenilir) İç uyum (içsel çatışmalardan kurtulmak) Özdenetimli (ölçülü, özdisipline sahip)

24 Rokeach Değer Kuramı Böyle kapsamlı bir değerler listesinin oluşturulması her ne kadar değerler araştırmasına büyük bir katlı sağlamış olsa da, Rokeach (1973) oluşturduğu değerlerin altında yatan yapıyı ortaya çıkarmamıştır

25 Değerler ve Yaşam Biçimi Sistemi (VALS)
VALS (Values and Lifestyles Systems), Stanford Araştırma Enstitüsü (SRI-Stanford Research Institute) tarafından geliştirilen değer ve yaşam biçimlerini ortaya koymaya yönelik bir ölçektir. Ölçeği geliştirenlerin varsayımı “insanlar, kişiliklerini biçimlendiren ve kendilerini tatmin eden ürünleri, hizmetleri ve deneyimleri satın alırlar” şeklindedir VALS 1 ölçeği, Maslow’un gereksinimler piramidi ve Reisman’ın toplumsal kişilik kuramını temel almaktadır Oluşturulan ölçeğin anket tekniği yardımıyla uygulanması sonucu, değerleri ve yaşam biçimlerine göre sekiz grupta toplandığı belirlenmiştir

26 VALS Grupları Yaşamda kalanlar (survivors), Ait olanlar (belongers),
Öykünenler (emulators), Başarılılar (achievers), Kendine hayranlar (I am me), Deneyimliler (experiental), Toplumsal bilinçliler (societally conscious), Karma gruplular (integrated)

27 Amerikan toplumundaki değişimleri dikkate alınarak, değerler ve yaşam biçimleri ölçeği üzerinde belirli düzenlemeler yapılarak yılında ikincisi (VALS 2) geliştirilmiştir.

28 VALS2 Düşük Kaynaklar Düşük Yenilikçilik Yenilikçiler Düşünürler
Başarılılar Deneyimliler İnananlar Çabalayanlar Yapanlar Yaşamda Kalanlar İdealler Başarı Özyönelim Yüksek Kaynaklar Yüksek Yenilikçilik

29 VALS2 ölçeğinde, kaynaklara göre, yüksek kaynaklı ve düşük kaynaklı gruplar olarak sınıflandırılmıştır. Kaynaklar; gelir, eğitim, kendine güven, zeka, para kazanabilirlik ve enerji düzeyinden oluşan gücü temsil etmektedir

30 1.Yenilikçiler, Başarılı, kendilerini geliştirmiş ve kendilerine güvendikleri için öbür insanların da sorumluluklarını alan bireylerdir. Yüksek düzeydeki kaynaklarından ötürü her üç güdüden de (düşünceler, başarı ve özanlatım) farklı derecelerde etkilenirler. Bunlar, değişim önderleri olarak nitelendirilmektedir.

31 2.Düşünürler, İdealleriyle güdülenen, olgun, tatmin olmuş ve rahat bireylerdir. Kişilikleriyle, bilgiyi, sorumluluğu ve düzeni yansıtırlar. İyi eğitim görmüş bireylerdir ve karar verme sürecinde bilgi arama etkindir. Sahip oldukları gelirleri kendilerine pek çok seçenek sunsa da bunlar tutucu ve yararcı yapıdadırlar. Bu yüzden düşünürler, satın alma davranışlarında dayanıklılık, işlevselliğe değer verirler.

32 3.Başarılılar, Arzularıyla güdülenirler.
Amaç odaklı bir yaşam biçimine sahiptirler. Ailelerine ve kariyerlerine sıkı sıkıya bağlıdırlar. Bu durum toplumsal yaşamlarına da yansır ve ailelerinin, ibadet yerlerinin ve işlerinin çevresinde yaşamlarını sürdürürler. Başarılılar için imaj önemlidir, yaşıtlarına başarılarını yansıtacak prestijli mal ve hizmetleri tercih ederler. Yoğun yaşamları yüzünden kendilerine zaman kazandıran ürünlere ilgi duymaktadırlar.

33 4.Deneyimliler, Kendi kişiliğini ifade ederek güdülenmektedirler.
Bunlar genç ve coşkuludurlar, düşünmeden hareket ederler. Değişiklik ve heyecan arayan deneyimliler, gelirlerinin büyük bir bölümünü modaya, eğlenceye ve toplumsallaşmaya ayırırlar.

34 5.İnananlar, Düşünürler gibi idealleriyle güdülenmektedirler.
Tutucu ve gelenekseldirler. İlişkin oldukları aile, toplumsal ve dinsel örgütlerin belirli programlarını izlerler. Tüketici olarak öngörücüdürler, yerleşik ve bilindik markaları tercih ederler. Genelde sadık müşterilerdir.

35 6.Çabalayanlar, Modayı izler ve eğlenceyi severler.
Başarıyla güdülendiklerinden, öbür insanların düşüncelerine ve onaylarına önem verirler. İsteklerini yerine getirmek için yeterli geliri olmayan çabalayanlar için, para başarı anlamına gelir. Kendilerinden oldukça zengin olan bireylere öykündüklerinden ötürü gösterişli ürünleri tercih ederler. Alışveriş sürecini toplumsal bir eylem ve yaşıtlarına satın alma yeteneklerini göstermek için bir fırsat olarak gördüklerinden, etkili tüketicilerdir. Tüketici olarak, gelirlerinin yettiği ölçüde anlık kararlar vererek birşeyler alırlar.

36 7.Yapanlar (makers), Kendilerini, çalışarak dünyada bir ev sahibi olan, çocuk yetiştiren, bir otomobili olan, sebzelerden konserve yapan ve yaptıkları planları başarıyla yaşama geçirecek yetenek ve enerjiye sahip olan birey olarak görürler. Aileleri ve iş yaşamları gibi geleneksel çevreleri içerisinde yaşarlar, sözü edilen çevrenin dışındakilerle pek fazla ilgilenmezler. Maddi varlıkları umursamazlar. Değeri gösterişe tercih ettiklerinden temel ürünleri satın alırlar.

37 8.Yaşamda kalanlar, Oldukça dar kapsamlı bir yaşam sürmektedirler.
Yaşamla başa çıkabilmek için oldukça az kaynakları olan ve dünyanın çok hızlı değiştiğine inanan bireylerdir. Yaşamda kalanlar için güvenlik ilk sırada gelmektedir. Bu tip tüketicilerin alışveriş tutarları oldukça düşüktür. Özellikle indirimli fiyatla aldıkları sürece, belirli ürünlere karşı sadıktırlar.

38 Kahle’nin Değerler Listesi (LOV)
Değerler Listesi (List of Values-LOV) Değerler listesi dokuz temel değerden oluşmaktadır. Bu değerlerden ilk altısı içsel, son üçü ise dışsal değerlerdir

39 LOV Özsaygı (self-respect),
Başkalarıyla sıcak ilişkiler kurma (warm relationship with others), Başarma amacı (sense of accomplishment), İsteklerini gerçekleştirme (self-fulfillment), Eğlenme ve yaşamdan zevk alma (fun and enjoyment in life), Heyecan (excitement), Sahip olma amacı (sense of belonging), Saygı görmek (being well respected), Güvenlik (security)

40 LOV; Değerler Listesi, Rokeach’ın değerler sistemine göre daha kısa ve anlaşılır olmasından ötürü, tüketici davranışlarını öngörmede ve tüketicileri değerlerine göre bölümlendirmede, Rokech’ın değerler sistemine göre daha kullanışlıdır “Sahip olma amacı” değerinin baskın olduğu bireyler, bu değerin baskın olmadığı bireylere göre daha fazla içki içmekte ve grup eylemlerine daha fazla katılım göstermektedirler.

41 Hofstede’nin Kültürel Değer Kuramı
Yaptığı çalışmaların sonucunda geliştirdiği “kültürel değer” kuramı, toplumlar arasında kültürel değerlerin farklılığını ortaya koymaktadır. Bu kurama göre, kültürleri birbirinden ayırt eden başlıca beş değer boyutu bulunmaktadır. Hofstede (1994), ileri sürdüğü bu beş kültürel değer boyutunun, ülkeler arasında karşılaştırmalar yapılmasına olanak sağlamasına karşın, bireysel düzeyde bir anlam taşımadığının altını çizmiştir

42 Hofstede’in Değer Boyutları
Bireycilik-toplulukçuluk (individualism- collectivism), Güç aralığı (power distance), Erkeksilik-kadınsılık (mascunality- femininity), Belirsizlikten kaçınma (uncertainty avoidance), Uzun dönem odaklılık (long-term orientation).

43 1.Bireycilik-toplulukçuluk boyutu,
Bireylerin kendi gereksinimlerini veya bağlı oldukları toplum ve/veya grubun gereksinimlerini ön planda tutmalarına göre oluşmaktadır. Bireycilik değerinin baskın olduğu toplumlarda kişiler, kendilerini bağlı oldukları gruptan / toplumdan daha önemli olarak görmektedirler. Toplulukçuluk değerinin baskın olduğu toplumlarda ise, bireyler kendilerinden önce bağlı oldukları grubun ya da toplumun çıkarlarını gözetmektedirler. Ayrıca, bireycilik değeri baskın olan toplumlarda; bireysel kararlar, grup kararlarına göre daha yüksek değere sahiptir

44 Hofstede, ülke zenginliği ile bireyciliğin baskınlığı arasında istatistiksel bir ilişki olduğunu dile getirmiştir. Bu bulguya göre, sosyo-ekonomik düzeyi yüksek ülkelerin yurttaşlarında bireycilik değerinin baskın olduğu, Sosyo-ekonomik düzeyi düşük ülkelerin yurttaşlarında ise toplulukçuluk değerinin baskın olduğu bulunmuştur

45 2.Güç aralığı, Toplumlarda güce ve hiyerarşiye dayalı eşitsizliğin ne derece kabul edilebilir olduğunu ifade etmektedir. Güç aralığı geniş olan toplumlarda, güç dağılımında ve buna bağlı olarak fırsat eşitsizliğindeki dengesizlik kabullenmektedir. Güç aralığı dar olan toplumlarda ise, güç sahibi kişilere yakınlaşmak daha kolaydır.

46 3.Erkeksilik-kadınsılık değer boyutu,
Kültürün toplumdaki cinsiyetlere yüklediği rolleri ifade etmektedir. Erkeksilik değeri, “kendini öne çıkarmak, başarımı sergilemek, herkes tarafından görülebilir bir başarı sağlamak ve para kazanmak” üzerinde odaklanırken; Kadınsılık değerleri, “kendini öne çıkarmamak, insan ilişkilerine maddi kazançlardan daha fazla önem vermek, yaşam kalitesini arttırıcı eylemler üzerinde çalışmak, çevreyi korumak, insanlara yardımcı olmak ve güç gösterisinde bulunmamak” gibi eylemlere yansımaktadır.

47 4.Belirsizlikten kaçınma,
Bir topluluğun; bilginin yetersiz olduğu veya açık olmadığı, karmaşıklığın yaşandığı, değişimlerin hızlı ve kestirilemez bir biçimde geliştiği ortamlardan duyduğu tedirginliğin düzeyi ile ilgilidir. Belirsizlikten kaçınma oranının yüksek olduğu kimi toplumlarda, herhangi bir durumda ortaya çıkan risk veya belirsizlik, stres ve kaygıya yol açabilmektedir.

48 5.Uzun dönem odaklılık; Gelecekteki ödüllere, kararlılığa ve tutumluluğa yönelimi açıklamaktadır. Bu bağlamda; uzun döneme yönelik kültür, dinamik ve geleceğe yönelik olarak daha geniş bir görüş açısına sahipken; Kısa döneme odaklı bir kültür, durağan bir özelliğe sahip, geçmiş ya da şimdiki zamana odaklı daha dar bir görüş açısına sahiptir

49 Türkiye’de??? Türk kültürünün,
toplulukçuluk değerinin bireyciliğin önünde yer aldığı, Sanıldığının tersine, erkeksiliğin yerine kadınsılığın üstün olduğu, Belirsizlikten kaçınma eğiliminin yüksek olduğu ve Güç aralığının fazla olduğu ortaya çıkmıştır

50 Schwartz’ın Değerler Listesi (SVS)
geliştirdiği değer ölçeği ile tüm dünyada kabul görmüş ve çok sayıda akademik araştırmalara referans olmuştur. Değerler listesi 57 değerden oluşmaktadır

51 Örneğin; Mahremiyet Anne-babaya ve yaşlılara değer vermek
Sağlıklı olmak İtaatkar olmak Yardımsever olmak Zengin olmak Kibar olmak Sadık olmak Hırslı olmak Alçakgönüllü olmak İsteklerine düşkün olmak Yaşamın kendisine verdiğini kabullenmek

52 Schwartz’ın 57 değeri 10 değer başlığına düşürerek SSVS (Short Version of Schwartz’s Value Survey) ölçeğini geliştirmiştir. Schwartz’ın oluşturduğu değerler listesinin iki boyutu bulunmaktadır (Biel, 2002:4): Yeniliğe açıklık – Tutucu yaklaşım Özaşkınlık – Özgenişletim Boyutu

53 A ÖZAŞKINLIK B İyilikseverlik ÖZGENİŞLETİM
Evrenselcilik İyilikseverlik Geleneksellik Uyma Güvenlik Güç Başarı Hazcılık Uyarılım Özyönelim B A ÖZGENİŞLETİM A.YENİLİĞE AÇIKLIK B. TUTUCULUK

54 Değer tipleri arasında varolduğu düşünülen uyumluluklar ve çelişkiler dairesel biçimde gösterilmektedir. Dairenin çeperi üzerinde birbirinin karşısında yeralan tiplerin (örn. evrenselcilik - güç) çeliştikleri, birbirlerine yakın olarak yeralan tiplerin (örn. evrenselcilik-iyilikseverlik) ise uyumlu oldukları öngörülmektedir.

55 SVS Değer Tipleri Güç: Toplumsal konum ve prestij, insanlar ve kaynaklar üzerinde denetim ve egemenlik. Başarı: Yeterliliği kanıtlanmış toplumsal standartlara uygun kişisel başarı. Hazcılık: Kişisel olarak zevk ve duygusal memnuniyet. Uyarılım: Coşku, yenilik ve yaşamında savaşım verme. Özyönelim: Bağımsız düşünce ve eylem, kendi amaçlarını seçme. Evrenselcilik: Anlayış, değerlendirme ve hoşgörü, tüm insanların gönencini ve doğanın zenginliğini koruma. Yardımseverlik: Sürekli ilişkili olunan insanların gönencini koruma ve arttırma Geleneksellik: Geleneksel kültürün veya dinin töre ve düşüncelerine saygı göstermek, bağlılık göstermek ve bunları kabul etmek. Uyma: Toplumsal normların çiğnenmemesi, başkalarını üzecek ya da incitecek dürtü, eğilim ve eylemlerden kaçınılması. Güvenlik: Bireylerin, bireysel ilişkilerin ve toplumun emniyeti, düzeninin korunması.

56 SVS’ye Göre Türklerin Değerleri
Araştırmaya katılanların en fazla önem yüklediği değerler sırasıyla, “Aile güvenliği-(22)”, “ulusal güvenlik-(13)” ve “sağlıklı olma-(42)” değerleridir. Bunlarından ardından, “toplumsal adalet-(30)”, “anlamlı bir hayat-(10)”, “dürüstlük-(45)”, “anne-babaya ve yaşlılara saygı göstermek-(40)” ve “mahremiyet-(21)” değerleri gelmektedir. Bu bulgular, Türk toplumunun güvenliğe ilişkin değerlere yaşamlarında oldukça önem verdiğini göstermektedir.

57 SVS’ye Göre Türklerin Değerleri-2
Yaşamlarını yönlendiren bir ilke olarak en az önem yükledikleri değer, “sosyal güç sahibi olmak-(3)” değeridir. Ayrıca, “isteklerine düşkün olmak-(57)”, “otorite sahibi olmak-(27)”, “heyecanlı bir yaşantı sahibi olmak-(9)” ve “zenginlik-(12)” değerleri de en az önem derecesine sahip değerler arasındadır. Bu bulgular, güce ilişkin değerlere (sosyal güç sahibi olmak, otorite sahibi olmak, zengin olmak) yaşamlarında oldukça az önem verdiklerini göstermektedir.

58 Kültürel Farklılıklar
Yaşça küçükler, düşük SES grupları, güney - doğuda yaşayanlar beden dilini daha çok kullanırlar Batıda tek taş yüzük, ülkemizde alyans birlikteliğin simgesidir 33 ve 666 rakamları hristiyanlar için uğursuz rakamlar olarak kabul ediliyor Çin’de ise 888 iyi şans anlamına geliyor, 4 ise ölmek anlamını taşıdığı için 4 kötü bir rakam olarak kabul ediliyor İsveç’in % 66’sı yalnız yaşayanlardan oluşuyor. Büyük bir bireyselleşme, yalnız yaşama eğilimi var Türkiye kişi başına altın tüketimde Hindistan’dan sonra ikinci Türk erkeği haftada 2,5-3 gün traş olur, Polonya’da 6 gün, Rusya’da 5 gün Rusya’da kozmetik tüketimi çok fazla Beyaz sabunu Türkler banyoda kullanırken, Avrupalılar markette deterjan raflarından alıp çamaşır yıkamada kullanıyorlar

59 Kültürel Farklılıklar
Japonlar ve İngilizler çay tüketen toplumlardır. (Nescafe???) Yahudiler arasında, etli ve sütlü ürünleri birbirine karıştırmak haram sayıldığı için salamlı ve kaşarlı pizza üretimi başarılı olamayacaktır ABD’deki üstten doldurmalı çamaşır makineleri Türkiye’de insanlar yemekten ve içmekten hoşlanıyor, gıdanın geleceği parlak Japonya’da dört rakamı ölümü simgeler, bu nedenle dört çağrışımı yapan mesajları kabul etmezler Mavi renkli içecekler, bazı kültürlerde ölümü çağrıştırır

60 TÜRK YAŞAMINDAN ÖRNEKLER
Denizi kıyısı olmayan yerlerde gerçekleştirilen dinlenceye tatil denmez. Çay içildikten sonra, çay bardağı üzerine ters çevrilmiş olarak koyulan çay kaşığı, kişinin artık çay içmek istemediğinin işaretidir. Üzerinden araçlar geçsin de temizlensin amacıyla caddeye atılan paspaslar işyerlerine aittir. Durakta değil de her el kaldırılan yolcu gördüğünde duran otobüse halk otobüsü denir. Halkı kırmaz, durur. Türk halkı gazete okur, yeter ki yanında gazete okuyan birini görsün. Tüm düğünlerde damat yolunacak kaz gibi görülür. Bıçak kesmiyor, kapı açılmıyor, deklanşör basmıyor, giden dönmüyor ve daha bir çok olumsuzluk öne sürülerek, damattan para tırtıklanması adettendir. Doktor reçeteye ne kadar ilaç yazarsa, hasta için o kadar değerli olur. Belediyenin yaptığı kazı çalışmalarında kullanılan iş makineleri, etrafında kalabalığın toplanmasını sağlar. İş makinelerinin temposuna hayran olan fertler, saatlerce kazı çalışmalarını seyredebilirler. Bazılarının çalışmaya katılıp “topla gel, indir, kaldır, hopp dur..” demesine az kalmıştır. Eşofman bir spor kıyafeti gibi görünse de, pijama misali değerlendirilip, uyumak için kullanılması yadsınılmamalıdır. Korna bir selamlaşma aracı olarak kullanılabileceği gibi, trafiği açacağı düşüncesiyle öndeki aracı harekete geçirmek maksadıyla da kullanılır.. Taksi, minibüs cinsinden toplu taşıma araçlarında şoförün, yolcu adayı gördüğünde kornaya asılması “Bineceksen tavrımı ona göre belirleyeceğim, yoksa hızlanacağım” anlamına gelir.

61 Türkiye Profili Türkiye’deki hanelerin yaklaşık yüzde 30’ununda bilgisayar, yüzde 20’sinda ise internet erişimi var. Bıyık ve sakal bırakanların sayısındaki düşüş, Türk erkeğinin kişisel bakım, traş sabunu ve losyon gibi harcamalarının arttığının bir göstergesi. “Bir gram et bin ayıp örter” sözüne rağmen, zayıflamak isteyenler artıyor. Bu da diyet gıdalara, spor merkezlerine olan talebin yükseleceğinin sinyalini veriyor. Banyo yapma sıklığının artışına bakarak sabun, şampuan gibi temizlik ürünlerin tüketiminin de yükselme eğilimindedir. Dışarıda zaman geçirme eğilimi arttı. Kahvehaneye gitmek,  tavla ve iskambil oynamak “out”; “spor yapmak” ve sinemaya gitmek “in”… Tüm bu istatistikler eğlence ve restoran sektörünün geleceğinin parlak olduğunu söylüyor. Tatile çıkanların sayısı artıyor. Bu taşımacılıktan hediyelik eşyaya iç turizm ile ilgili çok sayıda sektöre canlılık getirebilecek bir eğilim.

62 Türkiye Kadın Profili Kadınların yüzde 43,5'i hiç deodorant kullanmıyor. Yüzde 72,3'ü yüzme bilmiyor yüzde 66, 1'i hiç kitap okumuyor yüzde 89, 1'i hiç tiyatroya gitmiyor Okuma yazma bilenlerinin yüzde 34,2'si hiç gazete okumuyor Yüzde 84,8'i her gün TV izliyor... Türk kadınının yüzde 86,3'ü hiç dergi almıyor!

63 Ortalama Türk Nasıl Yaşıyor?
Türkiye’deki hanelerin sadece % 14’ü tasarruf yapabiliyor. Orta sınıf ailelerdeki kadınların % 90’nını aşan bir bölümü çalışmıyor. Sabah kahvaltısında peynir, zeytin ve çay olmazsa olmazlar arasında. Öğle ve akşam yemeğinde sulu yemek ve sebze yemeği sofraya geliyor. Nadiren dışarıda yemek yenildiğinde ise genellikle kebapçıya gidiliyor. Ortalama Türk insanı haftada iki kez banyo yapıyor. Ortalama Türk kadını alışveriş yaparken önce fiyat ve kaliteye sonra markaya bakıyor.

64 Türkler Bir yabancı turist İstanbul’da geçirdiği bir haftanın sonunda fikri sorulduğunda şunları söylüyor: “Türklerin evine gittiğinizde, sizi tanımasalar da buyur ediyorlar. Siz oturmadan kimse oturmuyor. Siz sofraya geçmeden kimse geçmiyor. En iyi yere sizi oturtuyorlar. Siz yemeğe başlamadan kimse başlamıyor. Zorla her yemekten tattırıyorlar. Siz kalkmadan kimse, evin çocuğu bile sofradan kalkmıyor. Çay, kahve, meyve vb. ikram bitmiyor. Herkes sizi rahat ettirmek için uğraşıyor. Kumandayı elinize veriyorlar. Sırtınıza, altınıza yastık konuyor. Yorgunluktan ölseler bile siz kalkmadan kimse gidip yatmıyor. Gitmeye yeltendiğinizde bu kez bırakmıyorlar. Yataklarını bile veriyorlar, kendileri kanepede, koltukta yatıyor. Sonra evden çıkıyorsunuz aynı insanlar 180 derece değişiyor. Herkes arabasını üstünüze sürüyor. Otomobilinizin burnunu çıkarmazsanız kimse yol vermiyor. Kornalar, küfürler. Şerit değiştirmek bile mümkün değil. Yayaysanız trafik ışığı olmayan bir geçitten mümkün yok geçemezsiniz. Evde öyle, arabada böyle, nasıl oluyor? Bu işi çözemedim.”

65 Pazaryerindeki kültürü anlamaya çalışmak
Sabah kahvaltısında mısır gevreği yeniliyor mu? Kahvaltıda kahve içiliyor mu? Kimler kahve içiyor? Kimler içmiyor? Satın alma kararını kim veriyor? Erkek mi? Öğle yemekleri yeniyor mu? Ramazan sofrasında hurma ve suyun yerini ne alabilir? Ayran yerine ne içilebilir? Hangi işlerde erkek-kadın ayrımı var? Temizlik konusunda anlayış nedir? Zaman önemli mi? (Arap, Afrika ülkeleri) Dostluklar nasıl kuruluyor?

66 Kurum kültürü Ocak bacalarında biriken veya çevrede savrulan kalın is anlamını da taşır. Kurumun kendine özgü inanç ve değerlerinin, kişiliğinin olmasıdır. (Kurum Kimliği) Bir kurum içinde oluşmuş, paylaşılan ortak inançlar, değerler ve alışılagelmiş davranış kalıplarıdır.

67 Kurum kültürü deyince:
İnsanların; Giyim tarzları, Birbirlerine ve diğer insanlara hitap tarzları Davranışları, sloganları, törenleri, öyküleri Telefon konuşmaları, Toplantı alışkanlıkları, fiziksel ortamları Yeni fikir geliştirme imkanları, Öğrenme ve öğretme yöntemleri, Araştırma kültürleri, Fedakârlık durumları

68 Boğaziçi üniversitesi kültürü ve rektörlük seçimi

69 Kurum kültürü ne yapar? Çalışanlar arasında birlik ve beraberlik sağlar motivasyonu ve verimliliği artırır. İnsanlar mutlu olduğu yere daha fazla bağlanır. Kişilerin birbirleriyle olan ilişki, iletişim ve etkileşim biçimini belirler. Çalışanlara organizasyonda aidiyet hissi verir. İnanç ve değerlere bağımlılık yaratır. Çalışanlar arasında sinerji yaratır.

70 Kurum kültürü nelerden oluşur?
Yazılı olmayan uygulama, alışkanlık ve gelenekler, Yöneticilerin sorumluluklarını yerine getiriş biçimleri, Çalışanların birbirine bağlılığı, morali ve güveni, Eleştiri ve yapılan eleştiriye yaklaşım tarzları, Kurumun iş sonuçları ve çalışanların bu sonuçlara sahip çıkma dereceleri, Vizyon, Misyon, ilke ve değerler, Politika ve prosedürler.

71 Bizim kültürümüz… Planlamaya bakış açısı (vizyon tanımı – kadercilik)
Randevular ve Kusursuz Zaman Yönetimi Uzlaşma = Yenilgi Merak Duygusu (Dedikodu kültürü)

72 Ben sizin babanızım, Ben ne dersem o olur...
Kararlar babacan tavırlı yöneticiler tarafından verilir.

73 AİDİYET KÜLTÜRÜ Bir yere ait olmak için O YERİN diğerlerinden farklılaşan, kendine özgü kültürü ve değerleri olan BİR YER olması gerekir. Bazıları kurumu tamamen sahiplenmeye çalışır,

74 Aidiyette güven Kurumunuzda ya da çevrenizde kimin katladığı paraşütle atlarsınız?

75 Kurumsallaşma Bir kurumun, faaliyetlerini kişilerin varlığına bağımlı olmadan sürdürebilmesini ve geliştirebilmesini sağlayan bir yapı oluşturulması…

76 Kurumsallaşmada 3 Tip Kurum Vardır;
1. Gereğini yapan, (Az sayıda) 2. Olup biteni izleyen, (Biraz daha büyük sayıda) 3. Olup bitene şaşıran (Çok daha fazla sayıda)

77 Kültürü Oluşturan Öğeler
Maddi kültür öğeleri Manevi kültür öğeleri

78 Manevi Kültür Öğeleri Dil Sanat Din (İnanç) Değerler Kurallar

79 Örgüt ve Kültür Örgüt; üyeler tarafından toplumsal olarak oluşturulan ve paylaşılan bir anlamlar sistemidir. Örgüte kültürel açıdan yaklaşım Kültür, örgütsel yapının özünü oluşturur. Aile olarak görme Değişik kültürlere sahip bireyler - örgüt

80 Örgüt Kültürü Örgüt üyelerine farklı bir kimlik veren, onların örgüte bağlanmasına yardımcı olan ve örgüt üyeleri tarafından paylaşılan iç değişkenlerdir. Duygular, normlar, etkileşimler, etkinlikler, beklentiler, varsayımlar, inançlar, tutumlar, değerler

81 Örgüt Kültürünün Özellikleri
Öğrenilmiş / Kazanılmış olması Grup üyeleri arasında paylaşılır olması Düşünce yapısında yer alması Düzenli bir biçimde tekrar eden kalıplar halinde olması

82 Örgüt Kültürünün Temel Unsurları
Varsayımlar Temel değerler İnançlar Kurallar Semboller Hikayeler ve kahramanlar Tören ve toplantılar

83 Semboller ve Davranışlar
Kültür Öğeleri Semboller ve Davranışlar İnanç ve Değerler Varsayımlar

84 YÜKSEK Sembol Davranış GÖRÜLME DERECESİ Değer Varsayım DÜŞÜK DAHA ZOR DEĞİŞİMİN KOLAYLIĞI DAHA KOLAY

85 ÖRGÜT KÜLTÜRÜ İLE İLİŞKİLİ KAVRAMLAR
Örgüt İklimi Örgüt kimliği Örgüt felsefesi

86 İKLİM KÜLTÜR F

87 Örgüt Kültürü Belirtileri
Sorumluluk derecesi Girişimcilik Yaratıcılık Başarı beklentileri Bölümlerin birleşmesi (imece) Denetim Ödül sistemi İletişim kalıpları Sorun çözme Karar verme

88 Örgütlerin baskın bir kültürü ve çok sayıda alt kültürleri vardır.
Baskın kültür – Örgüt kültürü Alt kültür Çekirdek değerler Güçlü kültür- Zayıf kültür

89 Örgüt Kültürünü Açıklamada Kullanılan Modeller
Parsons Modeli Ouchi Modeli Peters ve Waterman Modeli

90 Parsons Modeli AGIL Modeli Adaptation (Uyum)
Goal Attainment (Amaca Ulaşma) Integration (Bütünleşme) Legitimacy (Meşruiyet)

91 Ouchi Modeli Z Teorisi

92 Peters ve Waterman Modeli
MÜKEMMELİ ARAYIŞ çalışması IBM, Walt Disney, McDonalds neden başarılı??? Örgütü başarıya götüren temel kültürel değerler Sekiz temel değer

93 Eylemden yana olmak Müşterileriye yakınlık Özgür düşünce ve girişimciliği destekleme Üretimi insan etkenini iyi kullanarak arttırma Yöneticilerin işin yapılışıyla ve bölümlerle yakın ilgisi Yalın biçim, az kurmay Gevşek ve sıkı özellikleri bir arada tutma En iyi bildiği işi yapmak

94 KÜLTÜR ÇEŞİTLERİ Genel kültür- Alt kültür Baskın kültür – Alt Kültür
Güçlü kültür – zayıf kültür Çeşitli sınıflandırmalar Baskın kültür – Örgütün genel kültürüdür Sadece belli çalışanlar (grup) tarafından benimsenen değerler

95 İKİ ÖRNEK OLAY

96

97

98 Türk Kamu Yönetiminde Örgüt Kültürü ve Önemi
Mevcut devlet kuruluşları, kilo vermesi gereken şişman insanlara benzer. Merkeziyetçi yönetim verimliliği azaltmaktadır.

99 Temel Sorunlar Benzeri olmayan merkezi planlama anlayışı,
Kamu kurumları arasında fazla çatışma alanı olması, Devletten soğutacak kadar kötü devlet hizmeti, Bürokrasi terörü, Milyarlarca liralık devlet israfı ve konut imkanlarıyla gösteriş merakı, Verimsiz çalışan; hantal ve kalitesiz kamu yönetim sistemi. Dünyada eşi olmayan ve bir nevi işsizlik sigortası modeli olan verimsiz devlet istihdam politikası. Siyasi, ekonomik ve sosyal alandaki hukuka ve ahlaka aykırılıklar, Kamu kaynaklarının bölüşümü ve yaygın yolsuzluk.

100 EĞİTİM KURUMLARINDA ÖRGÜT KÜLTÜRÜ VE ÖĞRENCİ ALT KÜLTÜRÜNÜN ALGILAMALARI

101 5 4 3 2 1

102 5 4 3 2 1

103 5 4 3 2 1

104 5 4 3 2 1

105 Üniversitelerde güçlü bir kültürden beklenen, araştırma ve eğitim süreçlerinin etkililiğini sağlamasıdır. Farklılıklara toleransı içeren Eğitim süreçlerinin geliştirilmesini destekleyen İşbirliği kültürü bir model olarak benimsenebilir.

106 İnsan Kaynakları Politikalarına yansıyan Kültür

107 Eczacıbaşı   Değişime açık olmak ön koşul                                               

108 Doğuş Holding Parola: yaratıcılık
 Olaya el koyanlara güveniliyor •  İnsiyatif kullanmaya’ büyük önem veriliyor.

109 Tekfen Holding ‘Meslekten’ olmak şarttır.
Tekfen Holding, işe alacağı kişilerde öncelikle yeterlilik ve mesleki deneyim aramaktadır. ‘Düşünen adam’ı kapmaktadır.

110 Koç Holding Fidanlıktan derlemektedir.
Okul şampiyonlarını seçmektedir. •  Stajlar hariç iş tecrübesine sahip olmamak ve eğitimini iş başvurusunu yaptığı yıl tamamlamış olmak gerekmektedir.

111 Sabancı Holding ‘İşin adamını’ aramaktadır.
Şirket kültürüne uyum sağlayabilmek ön koşuldur.

112 Örgüt Kültürü ve iki kurumda yapılan araştırma

113 Defterdarlık Personelinin Görüşleri
Defterdarlıkta çalışanların %45 i örgütlerin bir vizyonu olduğunu, %57’si Defterdarlık’ın çalışanı olmanın ayrıcalık sağlamadığını; %27’si paylaşılan örgüt kültürü vardır demiştir. %53’ü örgütte lider ve kahramanlar olmadığını; %30’u paylaşılan değerlerin olduğunu; %63’ü örgüt içinde paylaşılan değerlerin önemine inanmakta; %33’ü “üyesi olmaktan gurur duyduğum bir örgüt” %30’u “ekmek kapım” %22’si “sadece para kazanmak için geldiğim bir iş yeridir %15’i “her an terk edebileceğim huzursuz ve stresli bir iş yeridir” %40’ı kurum için önemliyse her türlü özveride bulunmaya hazırdır. %63’ü örgütün kuruluşu ve gelişmesi ile ilgili hikayelerin olup olmadığı konusunda bir fikrinin olmadığını, % 25’i hikayelerin olmadığını % 12’si ise hikayelerin olduğunu ortaya koymuştur. % 50’si örgütlerine özgü ortak bir dil olmadığını; % 73’ü örgütlerinde semboller ve sembolik davranışların olmadığını; % 85 i mesai saatlerine ve kıyafete ilişkin esnek bir politika izlenmediğini ortaya koymuştur.

114 Vakıfbank Personelinin Görüşleri
Vakıfbank’ta çalışanların tamamı, Vakıfbank’ın çalışanı olmanın ayrıcalık sağladığını; %67’si paylaşılan örgüt kültürünün olduğunu; %73’ü örgütte lider ve kahramanların olduğunu; %80’i paylaşılan değerlerinin olduğunu; % 80’i “üyesi olmaktan gurur duyduğum bir örgüttür”, % 20’si “ekmek kapım”; Tamamı, eğer kurum için gerekli ise her türlü özveride bulunmaya hazır olduğunu; %86’sı örgütlerine özgü ortak bir dil olduğunu; %80’i örgütlerinde semboller ve sembolik davranışların olduğunu; Tamamı, örgütlerine ait rozet, flama vb. şeylerin olduğunu; Tamamı, başarılılar ya da emekli olanlar için özel törenlerin yapıldığını; % 87’si mesai saatleri ve kıyafet konusunda esnek bir politika izlendiğini; İşe alıştırma programları% 93’ü işe alıştırma programlarının uygulandığını ifade etmiştir.