Veri Gazeteciliği Aydın Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü 30 Nisan,Perşembe Florya İstanbul Pınar Dağ @dagmedyaveri http://about.me/dagpinar.

... konulu sunumlar: "Veri Gazeteciliği Aydın Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü 30 Nisan,Perşembe Florya İstanbul Pınar Dağ @dagmedyaveri http://about.me/dagpinar."— Sunum transkripti:

1 Veri Gazeteciliği Aydın Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü
30 Nisan,Perşembe Florya İstanbul Pınar

2 Veri Gazeteciliği Nedir?
Basit Anlamıyla Veri ile Habercilik Yapmak Haberi Olabilecek En İyi Şekilde Aktarmak Okuyucuları Sayılarla Bilgilendirmek Geniş Anlamıyla Araştırmacı Gazeteciliğin Dijital Çağla Uyumu Modern Gazetecilik Gazeteciliğin Alet Çantasının Zenginleşmesi Kelime Gazeteciliğinden Sıfırlar ve Birler Gazeteciliğine Geçiş -DataJournalism Handbook

3 Neden Şimdi? Ne Oldu? Araç: Çevrimiçi Araçlara Erişimin Kolaylaşması
Açık Veri: Devletlerin kamusal verilerini herkesin kullanımına açması, veritabanlarına erişim kolaylaşması Güven: Doğruluğuna emin olunan verileri haberlerde kullanım; daha fazla şeffaflık sağlayarak gazeteciyle okuyucu arasında güven sağlıyor Yenilenen Araçlar: Çok büyük teknik bilgi gerekmeden kolayca güzel haritalar, grafikler ve görsellerin yapılmasını sağlayan araçların artması Farklı Meslek Gruplarının Dahil Olması: Gazeteciliğin/haberciliğin alet çantasına yeni araçlar, yeni meslek disiplinlerinin ekleniyor olması ( İstatistik, Veri Bilimi, Programlama,Tasarım vb.vd) -Simon Rogers, Eva Constantaras, Pınar Dağ

4 Kaynak: School of Data

5 Yeni Değildir Ama Gazeteciliğin Geleceğidir Kaynak: Geçmiş Gazete

6 Yeni bir şey değildir ama gazeteciliğin geleceğidir 16 Şubat 1930, Cumhuriyet Kaynak: Geçmiş Gazete

7 Dünya Nasıl Tanımlıyor Video için resmi tıkla

8 Jeremy Gilbert, Washington Post
“Veri Gazeteciliği bilginin düzenlenebilir, filtrelenebilir olarak kullanılabilmesi.” Michelle Minkoff, Associated Press “Veri Gazeteciliği bilgiyi organize ederek, günümüz dünyası için anlamlı hale getirmek” Alberto Cairo, Miami Üniversitesi “ Veri Gazeteciliği; veriyi gazetecilik için kullanmak” John Keeh, WNYC “Veri Gazeteciliği , gazeteciliktir..” Kaynak: International Symposium on Online Journalism(ISOJ) in April 2015

9 Veri Gazeteciliği Haberleri Nasıl Değiştiriyor
3-

10 Mapping Fatal Migration Incidents in the Mediterranean

11 Veri analizi sporda çok daha profesyonel işler çıkarılmasına olanak sağlıyor
“Sistemli veriler incelendiğinde AKP hiçbir parti ile uzlaşmıyor..”

12 Veri Gazeteciliği Tanımını Şekillendiren Süreç ve Dönüşüm
Wikileaks dosyaları

13 #Swissleaks Britanya merkezli HSBC Bankası’nın İsviçre’de, yılları arasında 203 farklı ülkeden 106 bin müşterisinin vergi kaçırıp mal varlığını gizlemesine yardım ettiği ortaya çıktı. Listede Türkiye’yle bağlantılı 3 bin 105 müşteri var.

14

15 #luxleaks

16 *vice versa/tersi *Ekip çalışması
Nasıl yapılır? Veri Toplama Veri İşleme Görselleştirme Hikaye/Haber *vice versa/tersi *Ekip çalışması Açık Veri sunumu

17 Veri Toplama Veri toplama/ veri kümeleri oluşturma veri gazeteciliğinin en önemli tarafı.Kendi veri setlerinizi oluşturmaya kararverdiğinizde bu durum biraz daha zor olabiliyor. Veri kaynakları: Arama motorları [Csv, xls, pdf dosyaları, endekslenmiş veritabanları, school of data-Kaynak ] Veri sağlayan kurumlar: Resmi veri sağlayan siteler: [ Devlet kurumları-Bilgi Edinme Hakkı/Freedom Of Information), Datacatalogs.org,Tüik,Tübitak, Nasa, Birleşmiş Milletler vb] Özel veri sağlayan siteler: Datahub.io, Scraperwiki, Scraper (Plugin),Silk, Gap Minder vb. İşin uzmanları: Veri gazetecileri, veri uzmanları, veri madencileri, veri bilimcileri, forumlar, School of data, Soru-cevap platformları, Data Driven Journalism.Net, ddj mailing grupları,Google Forum oluşturma /Anket oluşturma, Get the Data, Quora) Kendi verinizi oluşturma: Kitle Kaynak ( Crowdsourcing) **Bu en önemli taraflarından biri!

18 2015 Veri Gazeteciliği Ödülleri Ön Jüri Seçkisi İşçi Ölümleri Açık Veritabanı Bilgi Edinme Hakkı Talebine 1 Yanıt Geldi 5 Ay Sonra. *Global Editors Network Veri Gazeteciliği 2015 Ön Elemelerinde İkinci Oldu Veri İçin Tıkla

19

20 Görselleştirme Bu aşamada, veriyi daha iyi sunmaktan öte işlenen verinin daha iyi anlaşılmasını sağlar. Görselleştirme aşamasında kullanılan araçlar her gün artıyor. Örnek yazılımlar/araçlar: Silk.co, Tableau Public, Many eyes, ColorBrewer,D3.js, FusionCharts , Fusion Tables , Fusion Tables Layer Wizard, Gephi , Google Charts , Google Maps Style Wizard ,HighCharts , Raphaël ,SHP Escape ( Syllabus ) *Irak savaşında ölen yaklaşık 60 bin kişiyi gösteren harita

21 https://docs. google. com/spreadsheet/ccc

22

23 Kayıp Çocuk Verileri Türkiye İstatistik Kurumu 27 Bin
İçişleri Bakanlığı: 15 Bin Yakınlarını Kaybetmiş Aileler (YAKAD): 30 Bin Çocuk Kayıp

24 Berlin’de bir otobüs hattı boyunca değişen sosyal yapı
Berlin’de bir otobüs hattı boyunca değişen sosyal yapı

25 Veri İşleme (Temizleme Süreci)
Sıralama ve filtreleme/temizleme için farklı yazılımlar kullanılabilir. Aşağıda ki tablo temizleme işlemi için kullanılan yazılımların işlevlerini gösteriyor. (Spreedsheet, Google Spreadsheets, Open (libreoffice, Microsoft Excel, Google Refine , Data Wrangler, CometDocs, Ms Excel, Mr. Data Converter vb)

26 Hikayeleştirme 2014 yılının Veri Gazeteciliği Ödülü Alan Çalışmalarından biri: The Migrants File arasında 25 bin mülteci Avrupa’ya giderken öldü. (Güzergahlarda Türkiye de var- Veriler düzenli olarak güncelleniyor- Proje yaptırım da sağlıyor.)

27 2014 En İyi Veri Görselleştirme Projesi
New York’un 12 Yılda Dönümüşü ( Bisiklet yolları, yeni binalar, yeşil alan vb..detayları içeriyor)

28 İlk Veri Gazeteciliği El Kitabının Şekillenmesi
Wikileaks dosyaları sonrasında çok sayıda yayın organının çalışmasıyla şekillendi. 13 dile çevrildi. Türkçesi de tamamlandı. Ağustos 2015’de erişime açılacak.The Australian Broadcasting Corporation, The BBC, The Chicago Tribune,Deutsche Welle, The Guardian, The Financial Times, Helsingin Sanomat, La Nación (Argentina), The New York Times, ProPublica, The Washington Post, The Texas Tribune, Verdens Gang, Wales Online ve Zeit Online

29 Dünyada Açık/ Veri Gazeteciliği Yapan Kurumların Bazıları
The Guardian Datablog , The New York Times UpShot,i100independent, ZeitOnline Datablog, The Washinton Post Data Post, FiveThirtyEight, Propublica, Badhessian.org Türkiye’de Yapan Kurumlar Dağ Medya

30 Veri Gazeteciliği Ödülleri (DJA)

31 Veri Gazeteciliği İletişim Fakültelerinde
Tilburg Üniversitesi, Londra Şehir Üniversitesi, Stanford Üniversitesi, Columbia Gazetecilik Okulu %28.1 (2013) Türkiye ne yapıyor?

32

33 Türkiye’de VG alanında neler yapıyoruz
Veri Gazeteciliği Platformu, Veri Gazeteciliği Okulu, Açık Veri Kongresi Veri Gazeteciliği Atölyeleri /Dersleri ( 3 Yılda 15 Atölye)

34 Görünüm Gazetesi İnternet Sitesi Veri Bölümü Test Yayınına Başladı

35 Veri Gazeteciliği Platformu: Veriden Haber, Haberden Veri Üretme

36 Nasıl başlanır? Merak Düzenli olarak kaynak okuma Etiket takibi #ddj #ddjedu #vg Excel’de zaman geçirme Temel İstatistik öğrenme Gruplara üye olma (Open Data Platform vb) Düzenli olarak örnek projeler inceleme **Altın kural öğrendiklerini paylaşma/açık kaynak olma

37 Veri Gazetecileri Rehberi

38 II.BÖLÜM

39 Açık Veri Nedir?

40 Açık Veri Nedir? Etik Veri Lisansı Kullanım Durumu Veri Kalitesi Formatları Portalları Toplumsal Etkileşim Yayımlama Metadata Açık Veri Örnekleri Dağınık Veri

41 Açık Veri herhangi bir telif hakkı, patent ya da diğer kontrol mekanizmalarına tabi olmaksızın herkes tarafından ücretsiz ve özgürce kullanılabilen, tekrar kullanılabilen ve dağıtılabilen bilgi OpenDefinition.org

42 Açık bilgi; açık verinin erişilebilir, anlaşılabilir, anlamlı ve birinin gerçek sorununu çözmeye yardımcı olmasıdır. Açık Veri ve Açık Bilgi

43 Açık Verinin Özelliği Nedir?
Kullanılabilirlik ve Erişim Tekrar Kullanım ve Dağıtım Evrensel Katılım Veri Hangi Durumda Açık Sayılır? Teknik olarak açıklık Yasal olarak açıklık Açık Verinin Yapısı Nasıldır? (Dünya Bankasına Tanımı) Etkileşimli Yayıncılık Makine Okunabilirliği Tekrar Kullanım İzni Kaynak:

44 Açık Veri Endeksi 2014 97 Ülke Verileri

45

46 Türkiye Detaylı incelemek için tıklayınız

47 Görsel kaynak:https://ece581. files. wordpress

48 Veri Formatları Nelerdir?
Yapılandırılmış Kapalı Açık Yapılandırılmamış Formatların açılımı için tıklayınız

49 ÇEVRİMİÇİ AÇIK VERİ KAYNAKLARI
Türkiye Hava Kirliliği Verileri Ulaşım Verileri (İstanbul) Hükümet Harcamaları Verileri Tam ulaşılamıyor

50 Kayıtlı Şirket Verileri http://www.ticaretsicil.gov.tr/
Devlet Harcamaları Verileri Türkiye İstatistik Verileri Devlet Bütçesi Verileri Mevzuat Verileri Kayıtlı Şirket Verileri Seçim Sonuçları Verileri

51 ÇEVRİMİÇİ DEĞİLSE VERİYE NASIL ULAŞIRSINIZ?
Bilgi Edinme Başvurusu Kendi Verinizi Toplama (Kitle Kaynak*) Web’den ve PDF’den veri kazıma

52 Bilgi Edinme Hakkı /Talebi İşlevsel Hale Gelir?
“14 Ağustos'ta başvurduğumuz bilgi edinme talebine 12 Aralık'ta yanıt” 8 başvuruya henüz bir yanıt gelmedi “30 Ocak’ta Başvurulan Bilgi Edinme Talebine 17 Şubat’ta Yanıt” *Bu kez hem tarih verilmişti hem de gününden önce yanıt alınmıştı

53 BİZ NE KADAR AÇIĞIZ / DÜNYA NE KADAR AÇIK?
NEDEN AÇIK VERİ? BİZ NE KADAR AÇIĞIZ / DÜNYA NE KADAR AÇIK?

54 Neden Açık Veri? Açık Veri =Açık Veri Gazeteciliği
Hayat Kurtarır Gerçeğe Yaklaştırır Sivil Denetimi Güçlendirir İstihdam Yaratır Siyasi Güce Ortak Eder Şeffaflık Sağlar Demokrasiyi Güçlendirir Sivil Otoriteyle Güçlü Bağlar Kurar Devletin Hesap Verebilirliğini ve İyi Yönetilmesine Katkı Sağlar Bilgi Edinme Hakkı /Talebi İşlevsel Hale Gelir

55 #data4children NEW YORK, 30 Ocak 2014 http://mics.unicef.org/
Hayat Kurtarır UNICEF Veri ve Analiz Bölümü: “Veriler, özellikle en yoksullar başta olmak üzere, milyonlarca çocuğun yaşamının kurtarılmasını ve iyileştirilmesini mümkün kıldı.” #data4children NEW YORK, 30 Ocak

56 Gerçeğe yaklaştırır ‘ tarihleri arasında en az bin 224 kadın öldürüldü’ İl il erkek şiddeti haritası Veriler: Bianet,Kadın Cinayetleri Durduracağız, Aile Bakanlığı

57 Devletin Hesap Verebilirliğini ve İyi Yönetilmesine Katkı Sağlar
Global Open Data Index |

58 Açık Veri, Açık Toplum, Açık Devlet ve Veri Gazeteciliği
Neden Veri gazeteciliği için “açıklık” önemli? Açık Veri: Açık Veri Gazeteciliği Açık Devlet: Hesap Verilebilirlik (İstihdam,Hizmet,Ekonomi,İyi Eğitim) Türkiye ne durumda? Türkiye temel devlet verilerinde %53 açık Türkiye 2014 Açık Veri Endeksi sıralamasında 28.sırada

59 Veri Kataloğu / Açık Veri
Türkiye haritada 25 Şubat tarihine kadar yoktu || İlk Portal Eklendi

60 Türkiye’nin İlk Açık Veri Portalı(Test yayın)

61 Türkiye Açık Olmak İçin Ne Yapıyor

62 Açık Yönetim Ortaklığı 2015- 2018 Takvimi Açıklandı

63 DÜNYA NE YAPIYOR AÇIK VERİ EĞİTİMİ /KONGRELER
OpenGovernmentData.org The DataHub DataCatalogs.org OpenSpending.org SchoolOfData.org OpenDefinition.org Introducing Open Data

64 Dünya Açık Veri Portalları

65 Açık Veri El Kitabı

66 Nasıl Anlarsınız Verinin Doğruluğunu?
Güncel Düzenli olarak raporlanıyor olması Kurumun Güvenirliği Çok Çeşitli Kaynaklarla Kıyaslama Olanağı Bulunması Açık Kaynak Dijital İçerik Doğrulama El Kitabı

67 Teşekkürler