MADDE BAĞIMLILIĞI.

... konulu sunumlar: "MADDE BAĞIMLILIĞI."— Sunum transkripti:

1 MADDE BAĞIMLILIĞI

2 Bağımlılığa yol açan maddeler; genel olarak yaşamı sürdürmek için gerekli olmadığı halde keyif verici özellikleri nedeniyle tüketilirler ve kullanıcılarda bedensel, ruhsal, davranışsal ve bilişsel değişikliklere yol açarlar.

3 SİGARA BAĞIMLILIĞI Tütün Ne Kadar Bağımlılık Yapar?
Bu soruya verilebilecek en kısa cevap "eroinden daha fazla"dır. Sigaradaki nikotin, ciddi bağımlılık yapan bir maddedir, insanları genellikle yetişme çağında kendisine esir etmektedir. İnsanlar sigaraya genç yaşlarda başlar ancak yaşlandıkça onu bırakmak zorlaşır. Ergenlik döneminde sigaraya başlayan çocuklar, hayatları boyunca sigara bağımlısı olma riski taşırlar. Gençlerin 1/3'ü sigarayı denemektir ve bunların yarısı sigara bağımlısı olma riski taşımaktadırlar. Ne yazık ki, hayatındaki ilk iki sigarasını tamamen bitiren gençlerin %85'i sigara bağımlısı olmaktadır. Kısacası bir kere başlayınca bir daha zor bırakılan bu korkunç alışkanlık, her yıl giderek artan rakamlarda can almaktadır.

4 Neden Başlıyorlar? Sigara bağımlılığının çok az fiziksel yönünün yanı sıra, asıl beynimizde oluşan alışkanlık yönü vardır. Sık sık tekrar edilen her eylem zamanla, beynimizde alışkanlık yapar. Genelde alışkanlıklar hayatımızı sürdürmemiz için çok önemlidir. Yürümek, okumak, yazmak, yüzmek, araba kullanmak; tekrar yapa yapa kazandığımız faydalı alışkanlıklardır. Bir de sigara gibi kötü alışkanlıklar vardır ki; bunlar da tekrar edilerek alışkanlık kazanılır. Bu alışkanlığınızı hatırlatacak bütün nesneler ve eylemler ile otomatik olarak alışkanlığın gereğini yerine getirmeniz için, beyin emir verir. Bu otomatik şartlanmalarda, bu şartlanmanın sebebini bilirsek daha rahat karşı koyabiliriz. O nedenle size bu alışkanlığımızı körükleyecek bu şartlandıran nesne ve eylemlere "ÇIN" lamalar adını vereceğiz. Asla unutmamalısınız; "siz sigara içmek istemiyorsunuz" seçiminiz budur. Fakat uzun yıllar sürdürdüğünüz sigara içme alışkanlığınız, bulunduğunuz çevre ile bağlantılar yapmış durumdadır. Bazı eşyalar (çakmak, küllük, çay, kahve gibi) ya da durumlar (yemek sonrası, televizyon seyrederken, arkadaş sohbetleri, araba kullanırken vs.) size çağrı yapacaktır.

5 Sigaranın içinde ortalama 44 adet zehirli madde vardır.
SİGARANIN İÇİNDEKİ ZEHİRLİ MADDELER Sigaranın içinde ortalama 44 adet zehirli madde vardır. Sigarada bulunan zehirlerden birkaçı:Polonyum (kanserojen), Radon (radyosyon), Metanol (füzeyakıtı), Toluen (tiner), Kadmiyum (akü metali), Bütan (tüpgaz), DDT (böcek öldürücü), Hidrojen Siyanür (gaz odaları zehiri), Aseton (oje sökücü), Naftalin (güve kovucu), Hidrojen Siyanür (gaz odaları zehiri), Arsenik (fare zehiri), Amonyak (tuvalet temizleyicisi) , Karbon (eksoz Monoksit gazı), Nikotin ve toksik madde. Sonuç olarak ciğerlerimizde oluşan Katran (asfalt).

6 İlk nefes ... ve sonrası Sigara içtiğiniz anda, vücudunuz etkilenmeye başlar. Nabzınız yükselir, daha hızlı nefes alıp vermeye başlarsınız. Kan dolaşımınız yavaşlar. Sigara içinde yaklaşık zehirli madde barındıran bir karışımdır. Bunların büyük bir bölümü kanserojendir. En zararları da karbon monoksit, hidrojen siyanid ve amonyaktır ve bu zehirli kimyasal maddeler, bir nefes sigarayla kan dolaşımınıza karışır. Bunun sonucunda, astım, ciğer yangısı, göğüs ağrıları başlar. Daha sık nezle, grip ve soğuk algınlığı geçirmeye başlarsınız. Her on üç saniyede bir kişi, sigaraya bağlı bir hastalıktan hayatını kaybetmektedir. Her yıl dünyada milyon kişi sigara yüzünden hayatını kaybetmektedir. Bu ölümlerin başlıca sebebi akciğer kanseridir, ikinci önemli sebep kalp hastalıkları ve diğer kanser türleridir.

7 SİGARANIN PSİKOLOJİK ETKİLERİ
Sigara tiryakileri sigara içme isteklerini genellikle şöyle açıklar: - Gergin olduğum zaman içiyorum. - Dikkatimi toplamak için içiyorum. - Canım sıkkın olduğu zaman içiyorum. - Üzgün olduğum zaman içiyorum. - Sinirli olduğum zaman yatışmak için içiyorum. Yalnızca bir sigara bu kadar çok şey verebilir mi? Bu sorunun cevabı sigaranın barındırdığı kimyasal maddelerin psikolojik etkilerinde yatıyor.

8 SİGARANIN GENÇLER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
Sigaranın gençler üzerinde kısa vadede yaptığı etkiler, genellikle solunum yollarında yoğunlaşmaktadır. Ergenlik çağındaki sigara bağımlılarında ortaya çıkan nefes darlığı önemli bir problemdir. Ayrıca, sigara diğer uyuşturuculara bir basamak olmaktadır. Sigara kullanan gençlerin büyük bir kısmı içki de içmeye başlamaktadırlar. Sigara içmeyen gençlere göre sekiz kat daha fazla uyuşturucu kullanma riski taşımaktadırlar. Sigara içen gençlerde davranış bozukluğu da görülmektedir, bunlar; kavgacılık, belli bir çeteye girme yada dikkatsiz ve tedbirsiz cinsel ilişkiler olarak ortaya çıkmaktadır. Sigaraya alışan gençler, başka bir uyuşturucu kullanmasa bile, sigara bağımlısı yetişkinler haline gelmekte ve sağlıklarını tehdit eden kimyasal maddelere bir ömür boyu maruz kalmaktadırlar.

9 SİGARAYI BIRAKMANIN KOLAY YOLU
Kendinize inanın ve güvenin. Sigarayı bırakabileceğinize inanın. Hayatınızda daha önce başardığınız zor işleri düşünün. Sigarayı da bırakabileceğiniz düşünün. Bu listeyi okuduktan sonra, önerileri kendinize uyarlayın ve sigarayı bırakmak için kendi planınızı yapın. Sigarayı bırakma sebeplerinizi ve bırakmakla kazanacaklarınızı yazın: Örnek: daha uzun yaşamak, kendinizi daha iyi hissetmek, para biriktirmek, daha iyi kokmak. Sigara içen herkes bunun zararlarını bilir ve bırakmak ister, siz bunu yazılı hale getirin ve her gün okuyun. Ailenizden ve arkadaşlarınızdan sigarayı bırakma kararınızı desteklemelerini isteyin. Size yardımcı olmalarını ama kesinlikle sizi suçlamamaları gerektiğini söyleyin. Sigarayı bıraktığınız ilk günlerde zorlanacağınızı ve size anlayış göstermelerini rica edin. Sigarayı bırakmak için bir gün belirleyin. Bugünün yeni hayatınız için bir başlangıç olduğunu düşünün. Sigarayı bırakmak için bir doktora danışabilirsiniz ve onun yardım ve önerileriniz alabilirisiniz. Kendinize bir egzersiz programı belirleyin. Spor yaparken sigara içmek aklına gelmeyecektir, üstelik sigara verimli egzersiz yapmanızı engelleyecektir. Spor yapmak stresinizi azaltacak ve sigaranın vücudunuz yıllarca yaptığı zararı tamir etmesine yardımcı olacaktır. Haftada 3-4 kere, dakika spor yapın. Hergün 3-5 dakika nefes egzersizi yapın. Gözlerinizi kapatın. Burnunuzdan derin nefes alın, nefesinizi birkaç saniye tutun ve çok yavaş bir şekilde ağzınızdan verin. Nefes egzersizini yaparken, her seferinde daha temiz ve daha rahat nefes aldığınızı göreceksiniz. Birisi size sigara ikram ederse reddedin, kullanmıyorum diyin. Bu sizin kendinize olan güveninizi artıracaktır. Sigarayı tamamen bırakacağınız güne yaklaştıkça, sigara miktarını azaltın. Her gün kaç adet sigara içeceğinizi planlayın, bu rakamı her gün bir tane azaltın. Her gün başka bir marka sigara alın, bir önceki günden kalan paketi çöpe atın. Sigara paketinizi bir başkasına verin, böylece her sigara içmek istediğinizden ondan istemek zorunda kalacaksınız.

10 ALKOL Alkollü içkiler, mayalanmış şekerli besinlerden bilinen yöntemlerle elde edilen maddelerdir. Alkollü içkiler, aklı, şuuru etkilemek sûretiyle sarhoşluk veren maddelerdir. Her çeşit alkollü içkideki etil alkol miktarı değişik olup, alkol miktarı çoğaldıkça tahribatı ve sebep olacağı olaylar da o oranda artar.

11 ALKOL BAĞIMLILIĞI Alkolizm, çoğunlukla genetik yoldan geçen, biyokimyasal bir bozukluktur. Ancak, yüksek dozda ve çok sık alkol tüketimine bağlı olarak geliştirilen alkol bağımlılığı da yoğunlukla görülmektedir. Bunların yanı sıra psikolojik ve sosyal baskılar hastalığı etkinleştirici sebeplerdir. Alkolizm hastalığının en önemli belirtisi, kişinin sürekli ve çok miktarda alkol alarak bunun sonucunda da davranış değişikligi göstermesidir.

12 Alkol almadığı zaman titreme, terleme, çarpıntı gibi şikayetler yaşar.
Alkolizmin Belirtileri Niyetlendiginden daha fazla miktar ve sürede alkol almak. Örnegin kisi bir bardak içmek için başlar, ama bir şişe bitirmeden kalkamaz. Kişi bırakmayı istediği ya da defalarca bırakmayı denediği halde yeniden içmeye başlar. Zaman zaman bir kaç gün ya da ay içmeyebilir. Bunu ' istedigi zaman bırakabildiğinin ' kanıtı olarak göstermeye çalışabilir. İçkiye fazla vakit ayırır. Bazılari gün içinde kimseye fark ettirmemeye çalışarak içebilir. İçki içmeye fırsat bulamadığı sosyal faaliyetleri, hobileri, başka zevk verici aktiviteleri azaltır ya da terk eder. Alkol almadığı zaman titreme, terleme, çarpıntı gibi şikayetler yaşar.

13 Alkol ne zaman sorun olmaya başlar
Alkol ne zaman sorun olmaya başlar? Alınan alkolün cinsi, süresi, miktarı ne olursa olsun, alkol kişinin beden yapısına, psikolojik yapısına veya sosyal yapısına zarar verdiği halde o kişi içmeye devam ediyorsa, bir problem var demektir Alkol bağımlısı demek için hangi belirtiler bulunmalı? İstediği etkiyi yakalamak için dozu artırmaya başlar. İkinci veya üçüncü kadehten sonra kendini tutamaz, devam eder. Alkolün etkisi geçince tekrar alma isteğini hisseder. Hep kendini bir kısır döngüye bağlı gibi görür. Bu durum nedeniyle acı çeker, kendini umutsuz hisseder. Zaman zaman da delicesine alkol alma arzusu vardır. Alkol bağımlılığı oluştuktan sonra artık içki içmek zevk vermez. Artık sadece ayakta durmak için içer. Kaçamak içmeler olur. Kendine ve başkasına bu durumu inkâr eder.

14 Alkolün vücuttaki zararları
Alkol ne gibi ruhsal sorunlara neden olur? Alkol var olan bir ruhsal sorunun ortaya çıkmasını kolaylaştırdığı gibi, birçok ruhsal hastalığa da neden olur. Sıkıntı, depresyon, cinsel bozukluklar, sapıklık görülebilir. Şüphecilik ve bunama belirir. Paranoya oluşabilir. Alkolün vücuttaki zararları Alkole bağlı ya da alkolle artan fiziksel (karaciğer hastalığı, yüksek tansiyon, gastrit vb), kalp ve cilt damarlarını genişletir, Kalbin çalışma hızını artırır, kan dolaşım düzenini bozar, damarların sertleşmesine,tansiyonun artmasına,felç ve ânî ölümlere sebep olur. El titremeleri, tikler, felçlerden tutun, bütün ani ölümlere varıncaya kadar nice felaketlere sebebiyet verir. Heyecan, telaş, korku, sinir buhranları ve kıskançlık, çeşitli rûhî bozukluklar, içkinin meydana getirdiği normal hallerdendir.

15 Alkolizmin Tedavisi Alkolizmde kurtuluş şansı;kişinin geçici bir süre alkolden uzaklaşmasından ibarettir.Alkolizmin tedavi edilebileceğine uzmanların büyük kısmı inanmamaktadır. İstatistikler, tedaviden sonra 2 yıl kullanmama ihtimalinin %5-%10 arasında olduğunu göstermektedir.Buna rağmen tedaviye başvurulmalıdır. Tedavinin gerekli aşamaları özet olarak şunlardır ve göze alınmalıdır: Hasta; 1) Önce 15 gün tıbbi bakım altında kalacak, 2) Sonra 3 ay yine hastanede çeşitli tedaviler tek başına veya birlikte uygulanacak, 3) Daha sonra da uzun süre periyodik kontroller ve grup toplantılarına devam edilecek. 4) Bütün bunlara karşılık,tedaviye alınan her 100 alkol bağımlısından 5-10 kadarı 2 yıl alkol kullanmamayı başarabilecek,90-95’i ise hiçbir şey yapılmamış gibi hayatını “yaşayan ölü” olarak sürdürecektir.Evet,hiç başlamamak bu afetin tek kurtuluş yolu ve yegane perhizidir.

16 Uyuşturucu Nedir? Uyuşturucu maddeler: “kullanıldığı zaman merkezi sinir sisteminde, his ve davranışlarda değişiklik ve dengesizliğe sebep olan, tekrar kullanma halinde alışkanlık meydana getiren, ileri safhasında bağımlık yapan, yokluğu esnasında ise, ruhi ve fiziki reaksiyonlara yol açan zehirleyici maddeler” olarak tarif edilmektedir. Uyuşturucu maddelerin en büyük özelliği toksin etkisinin bulunması, keyif verici özellik taşıması alışkanlık yaparak devamlı kullanma ihtiyacı göstermesi ve zamanla artan dozda alınma gereğini hissettirmesidir.

17 Neden İnsanlar Uyuşturucu Madde Kullanmaya Başlar?
Merak ettikleri için, Yeni bir şey denemek amacı ile, Taklit ve özenti, Uykusuz kalabilmek amacı ile, Zayıflamak amacı ile, Sıkıntıdan uzaklaşmak amacı ile, Arkadaş grubuna kendisini kabul ettirmek amacıyla, Arkadaşının teklifini reddedemediği için uyuşturucu madde kullanmaya başlar.

18 Kişiyi Uyuşturucu Madde Bağımlılığına İten Sebepler Nelerdir?
a. Aile sevgisi ve ilgisinin yeterince sağlanamaması veya aşırı baskı sonucu ailesinden uzaklaşmak için, b. Uyuşturucu maddelerin kolayca temin edilebilmesi, c. Teşvik ve tavsiyeler d.Uyuşturucu bağımlısı yakınlarının olması, e.Medya kuruluşlarının özendirici ve merak uyandırıcı programları, f.Kişinin daha önceden sahip olduğu alkol ve sigara bağımlılığı.

19 Uyuşturucu Madde Bağımlıları Nasıl Tespit Edilir?
Kişinin ilaçları saklamaya ve gizlemeye çalışması, Cilt üzerinde dövmeye benzeyen siyah ve mor iğne lekelerinin olması, (bunlar deri altına iğne yapıldığına işaret eder ve genelde kollara ve hatta ellerin üstünde olur) Damarlar üzerinde ve damarların yüzeye yaklaştığı yerlerde su toplanmasını andıran iltihapların olması. Uyuşukluk, uykulu olma, veya kendinden geçme, aynı zamanda kaşıntı varmış gibi vücudu kaşıma eğilimi (bu bazen uyuşturucu maddenin dozunun fazla kaçırılmış olduğunu ifade eder) Tamamen tecrid edildiği veya gözaltında tutulduğu takdirde bağımlı olduğu ilacı alamamaktan ötürü bazı yoksunluk belirtileri göstermesi, Göz bebeklerinin ebatının büyük ölçüde değişmesi Kişinin oturup gözlerini boş bir noktaya dikmesi Ateşe tutmak için sapı arkaya bükülmüş çay kaşığı veya tel saplı metal şişe kapağı, şırınga gibi uyuşturucu kullanımında kullanılan aletlerin bulunması. Kişinin belirli zamanlarda (genellikle 4-5 saatte bir ) ortadan kaybolma eyleminde bulunması (uyuşturucu kullanabilmek için) Kişinin kazancıyla diğer ihtiyaçları dışındaki harcamaları arasında dengesizlik olması, Önceden güvenilir olan bir kişinin cinayet (kiralık katil) soygun, beyaz kadın ticareti hırsızlık, zimmetine para geçirme, kalpazanlık, fahişelik vb. suçlara yönelmesi. Uyuşturucu madde bağımlılarının sinirli oluşu, enjekte zamanı yaklaştığında gözlerinin sulanması, burunlarının akması, ağrı, kaşıntı ve esnemelerinin olması, göz bebeklerinin büyümesi Uyuşturucu madde kullananların lisanı olan özel argonun bilinmesi.

20 Aileye Düşen Görevler        Uyuşturuculardan korunmada en büyük vazife aileye düşmektedir. Aile toplumun temel çekirdeğidir. En başta anne ve baba, çocuklara örnek olmalıdır. Çocuklar, her türlü sıkıntılarını ve problemlerini öncelikle anne ve babalarına açabilmelidirler. Problemlerin ilk defa aile büyüklerince değerlendirilmeleri şarttır.

21 Bu konuda gençlerimizin dikkat edecekleri noktalar;
Gerek sevgiyi ve mutluluğu muhakkak ki kendi yuvalarında aramalıdırlar. Kötü arkadaş guruplarından uzak durmaları gerekir. Böyle kişiler davranışlarından, hareket ve sözlerinden anlaşılır. Boş zamanları en iyi şekilde (okumak, kültürel ve diğer faydalı faaliyetlerde bulunmak gibi meşguliyetlerle) değerlendirmelidirler.Yine gençlik dönemi ; halk arasında söylendiği şekliyle "delikanlılık" devresidir. Bu yaşlarda kişilik icabı, gelecek için her an problem oluşturabilecek hareketlere girilebilir, kararlarda isteksizlik olabilir. Gençler bu hususu daima göz önünde tutmalı büyüklerin uyarılarını dikkate almalıdırlar.

22 Tedavinin ilkeleri      Bu maddeleri kullanan kişilerin tedavisi kişiye, kullanılan maddenin cinsine ve kullanım süresine göre değişiklikler göstermektedir.       Tedavinin başarısı için iki önemli etken sayılabilir: Bunlardan birincisi kişinin tedavi olmayı istemesidir. Eğer kişi tedavi olmayı kendisi istemiyor ise, kimse ona zorla bıraktırmayı başaramaz. Diğeri ise kişinin maddeyi bırakmaya kendini hazır hissetmesidir. Çünkü, kişi maddeyi bıraktığı zaman alışkanlıklarını, yaşadığı ortamı değiştirmek zorunda kalabilecektir. Eğer tüm bunlara hazır değilse, yapabilecek fazla bir şey yoktur.Uyuşturucu madde kullanan kişide bağımlılık geliştiyse, tedavi daha güç olacak ve daha uzun sürecektir.        Ayrıca, uyuşturucu kullanımı ile daha da artan aile içi iletişim bozukluklarının, kopukluklarının giderilmesi için anne ve babanın da tedaviye katılması gerekir.

23 Madde bağımlılığını önlemek için gençlerle olan iletişime önem verilmelidir.

24 İletişim İpuçları; Dikkatle dinleyin Sözünü kesmeyin
Dinleme; Dikkatle dinleyin Sözünü kesmeyin Çocuğunuz konuşurken kendi söyleyeceğinizi hazırlamakla meşgul olmayın Çocuğunuzun sözünün bittiğinden emin olana kadar bekleyin.

25 Gözleme; Çocuğunuzun yüz ifadesi ve vücut dilini anlayın.
Çocuğunuz sinirli ve rahatsız mı veya rahat mı görünüyor? Konuşma süresince çocuğunuzun söylediklerini ona eğilerek, omzunu tutarak ve başınızı sallayarak ve göz teması kurarak dinleyin. Çocuğunuzun konuşmalarını ciddiye alın.

26 Cevap verin; "Şunu yapmalısın", "senin yerinde olsam" veya "ben senin yaşındayken" ile başlayan cümleler yerine “çok ilgimi çekti" , "anlıyorum ki bu bazen zordur" gibi cümlelerle başlamak cevap vermek için daha uygundur. Eğer çocuğunuz size duymak istemediğiniz şeyler söylüyorsa, sakın bunları yadsımayın. Her durum için çocuğunuza önerilerde bulunmayın. Bunun yerine anlattığı şeylerin ardında ki duyguları anlamaya çalışın. Çocuğunuzun kastettiği şeyi anladığınızdan emin olun. Çocuğunuzun içinde bulunduğu güç durumu sizinle paylaştığı için pişman olmasına neden olmayın. Her zaman onun yanında olacağınızı hissettirin.