Prof. Dr. Gülay KOÇOĞLU Halk Sağlığı Anabilim Dalı

... konulu sunumlar: "Prof. Dr. Gülay KOÇOĞLU Halk Sağlığı Anabilim Dalı"— Sunum transkripti:

1 Prof. Dr. Gülay KOÇOĞLU Halk Sağlığı Anabilim Dalı
DİYABET ve BESLENME Prof. Dr. Gülay KOÇOĞLU Halk Sağlığı Anabilim Dalı Sağlık Slayt Arşivi:

2 Diyabet; Pankreastan salgılanan insülin hormonu yetersizliğinde veya kullanımında bozukluk sonucu ortaya çıkan ve CHO, yağ, protein metabolizmasında bozukluklarla seyreden bir hastalıktır.

3 İnsüline bağımlı (IDDM-Tip 1), (%5-10)
İnsüline bağımlı olmayan (NIDDM- Tip 2) (% 90-95) Gestasyonel % 2-3 (Tüm gebelerin % 7’sinde)

4 Prediyabet IGT(Bozulmuş glukoz tolerans testi)-
(yemekten 2 saat sonraki kan şekeri mg/dl) IFG (Bozulmuş açlık kan şekeri)- (AKŞ mg/dl)

5 Görülme Sıklığı Dünya genelinde % 2,
2000 yılında toplam 160 milyon vaka varken, 2010 yılında ise 200 milyon vaka olacağı tahmin edilmektedir. Türkiye yetişkinlerde % glikozüri olduğu bildirilmiştir.

6 1995 verilerine göre dünya nüfusunun % 7
1995 verilerine göre dünya nüfusunun % 7.4’inde kan şekeri yüksekliği sorunu var. 2025’de % 9 beklenmekte ABD de yaş arası prevalans %6.6 bilinmeyen olguların % 50 civarında ABD de bozuk glukoz tolerans testi oranı % 15.6 Bozulmuş açlık glukozu % 8.1

7 World wide epidemic India: 2000:32 mill 2020: 81 mill
This slide shows the estimated increase of diabetes over the next 10 years from WHO. As you can see that the expected numbers of individuals with diabetes in Asia will increase with 57% from 84.5 mill to 132,3 mill. In the latest updated data from WHO in January this year it is expected that the numbers of individuals with diabetes in India more than doubled over the next 20 years from 32 mill in 2000 to 81 mill individuals in 2020. Zimmet, Nature 2001

8 Türkiye’de TÜDEP 20-80 yaş grubu %7.2, BGT %6.7
Kuzey Kıbrıs %11.3, BGT %13.5 Bilinmeyen diyabet olguları %30 Öztürk ve ark. %5.6 Pala ve ark. % sıklık Acemoğlu ve ark. %4.2

9 Türkiye’de Yapılan Çalışma Sonuçlarına Göre; %
Türk Diyabet Cemiyeti 2-2,5 glikozüri T.E.K. H.A.R.F. (1990) 3.4 (E 2.8 , K 4.2) (1995) E Ciddi artış, K hafif artış Kayseri (1995) 6.9 AKŞ yüksekliği Ulaş (20 +) (1998) 5.3 AKŞ yüksekliği Sivas il merkezi (65 +) 2001 19.7 AKŞ yüksekliği DSÖ Türkiye Tahmini 1-2 diyabetli

10 (İstanbul Tıp Fakültesi, Sağlık Bakanlığı, DSÖ)
Türkiye’de Diabetes Mellitus (2000 yılı 20+ yaş erişkin nüfus sayımına göre) (İstanbul Tıp Fakültesi, Sağlık Bakanlığı, DSÖ) Oran Hasta sayısı Diyabet. % Yeni DM % Bilinen DM % IGT % (Satman İ, TURDEP Group: D Care 2002)

11 Epidemiyolojik Özellikleri
I- Coğrafik Dağılım IDDM Yıllık İnsidans(Yüz binde) Finlandiya Japonya Ülkelere göre 36 kat fark var. NIDDM Prevalans(%) Pima Yerlileri Malenezyalı Japonya

12 II- Etnik Dağılım Aynı çevre içinde yaşayan değişik etnik gruplar arasında farklılık gösteriyor. III-Yaşa Göre Dağılım IDDM  Genç yaşlarda (adolesan)-%90 NIDDM  Genelde orta yaşlarda, Özellikle 50 yaştan sora düzenli artıyor

13 IV-Yaşam Biçimi Özellikle NIDDM için ; Batılaşmış biçim etken Yüksek kalorili Rafine ve az posalı besin Fazla basit şeker, tatlı ve alkol Az fiziksel aktivite NIDDM hastaların % 80’i şişman

14 Ti 2 diyabet oluşumunda yaşam stili faktörleri
Delil Riski azaltanlar Riski arttıranlar İnandırıcı Fazla kilolu ve şişmanların zayıflaması Fiziksel aktivite Fazla kilolu olma, şişmanlık Abdominal şişmanlık Fiziksel inaktivite Maternal diyabet Çok muhtemel NSP(Posa) Doymuş yağlar I.U.M Muhtemel n.3 yağ asitleri Düşük Gİ besin Yeterli emzirme Total yağ alımı Trans yağ asitleri Yetersiz Vit. E, Cr, Mg, Biraz alkol Aşırı alkol

15 V- Mevsim IDDM insidansı yaz aylarında azalıyor. Viral etyoloji- Akut stress? VI- Genetik IDDM  HLA DR3 DR4 etkili , risk 4-8 kat  NIDDM  DNA polimorfizm

16 Beslenme – Diyabet Etkileşimi
Şişmanlık: Her şişmanda Tip 2 diyabet gelişmez. Kilosu fazla olmayanlarda da Tip 2 diyabet olabilir. Genetik yatkınlığı olanlar şişmanlarsa ortaya çıkabilir. Genetik dispozisyon bağımsız olarak şişmanlığa ve insülin rezistansına yol açabilir, ki bu da Tip 2 diyabet riskini arttırır.

17 Şişmanlık; İnsülin gereksinimini arttırır. Beta hücrelerinden salınım yanıtı yetersiz olur. Hücrelerde insüline direnç gelişir. İnsülin direnci gelişince önce insülin salınımı uyarılır, hastalık ilerledikçe insülin azalır, kan şekeri yükselir. İnsülin salınımı azalınca karaciğerde glikoz yapımı artar(glikotoksisite)

18 Daha sonra adipositlerde de duyarlılık azalır, serbest yağ asitleri yükselir, bu pankreasın insülin salınımını azaltır. KC glikoz üretimini arttırır (lipitoksisite )

19 Diyetin doymuş yağ içeriğinin fazla olması bozulmuş glikoz toleransı, açlık kan şekeri yüksekliği ve fazla insülin salınımı riskini arttırmakta. Doymamış yağ asitlerinin daha fazla alınması Tip 2 diyabet riskini azaltmakta, açlık kan şekeri ve 2-saatlik p.p. glukoz konsantrasyonlarını düşürmekte Uzun zincirli yağ asitlerinin arttırılması insülin duyarlılığını arttırmakta.

20 Toplam yağ miktarının fazla oluşu açlık insülin düzeyinin yüksek oluşu, insülin duyarlılığı indeksinin düşük oluşu ile ilgili Hastalığın çabuk ilerlemesinde de etkili

21 Diyetteki Saf Şeker Oranı: Sukrozu çok tüketen toplumlarda daha çok görülüyor.
Diyetteki Posa Miktarı: Posalı besinlerin kan şekerini düşürücü etkisi var, insülin gereksinimini azaltırlar (NSP). Bozulmuş glukoz toleransını düzeltirler.

22 Yağ Asitleri ve Na tuzlarının fazla alınması veya B6 eksikliği triptofan metabolizmasını bozar, bu aşırı xanturonik asit yapımına yol açar ve insülin bağlanır

23 Protein ve mineral yetersizlikleri enzimatik reaksiyonları bozar
Protein ve mineral yetersizlikleri enzimatik reaksiyonları bozar. (Zn, Cr, B-C vitamini.) Ağır PEM pankreas harabiyeti yapabilir

24 Malnutrisyonda DM Tropikal bölgede görülür Tip 2 2 türlü olabilir;
Fibrokalküloz pankreatik diabet Protein yoksunluğu diabeti

25 Protein yoksunluğu DM Beslenme bozukluğu olan genç erişkinde görülür
İnsulin direnci var. Yüksek dozlarda insulin gerekir

26 KORUNMA

27 Primer Sekonder Tersiyer

28 Primer korunma İnek sütü proteinlerinin neonatal period ve erken bebeklikte verilmemesi Serbest radikal avlayıcı maddelerin verilmesi Antijen toleransının gelişimini desteklemek Beta hücrelerinin dinlenmesine izin vermek immunsupresyon

29 DM ve BGT önleme Beta hücre fonksiyonunu artırma, destekleme
İnsülin rezistansını azaltma

30 İnsülin rezistansını azaltan durumlar
Obezitenin önlenmesi Enerji tüketimin azaltma, yağ içeren yiyeceklerden kaçınma KH içeriğinin büyük bir kısmını çözünebilir lifler, rafine edilmemiş kaynaklar

31 Diabetojen ilaçlardan kaçınma
Artmış fiziksel aktivite

32 Sekonder Korunma Tarama yöntemleri
Amaç: Hastalığa sahip veya geliştirme riski olan ve müdahalenin yararlı olacağı semptomsuz bireyleri belirlemek

33 Kimler Riskli? Aile öyküsü olan
Aktif yaşam tarzını sedanter hayata döndüren, kırsal toplumdan kentsel topluma dönen Gebeliğe bağlı DM, BGT, iri bebek öyküsü Kronik metabolik sendromun diğer unsurları hipertansiyon, dislipoproteinemi, obezite

34 OGTT KİMLERE YAPALIM? Aile hikayesi olan AKŞ mg/dl. Arasında İzah edilemeyen retinopati , nöropati , nefropati , KAH, Periferik damar hastalığı , SVH. Özellikle 50 yaş  da başlarsa AKŞ  N. Glukozüri varsa.

35 Spontan abortus , prematüre doğum ölü doğum , iri bebek , hidroamnios-gebelik toksemisi olan kadınlara

36 Tersiyer Korunma Akut ve kronik komplikasyonların önlenmesi ve geciktirilmesi Hipoglisemi, ketoasidoz ve enfeksiyonlar akut ve yaşamı tehdit eder Kronik komplikasyonlar yaşamı ve yaşam kalitesini tehdit eder

37 DİYABET NASIL KONTROL ALTINA ALINIR?
BESLENME (DİYET), İNSÜLİN ve/veya İLAÇ, FİZİKSEL AKTİVİTE PSİKOLOJİK DESTEK (Gerektiğinde) tedavide birbirini tamamlayan en önemli faktörlerdir. Bunların benimsetilmesi için mutlaka EĞİTİM programları uygulanmalıdır.

38 Diyabette Diyet Tedavisi
1994 yılından itibaren “diyet tedavisi” yerine “tıbbi beslenme tedavisi” (TBT)terimi kullanılmaya başlandı. TBT birbirini izleyen dört aşamadan oluşur. 1. Metabolik ve yaşam tarzı parametrelerini değerlendirme 2. Hedef saptama 3. Eğitim 4. Klinik sonuçları değerlendirme, izleme

39 TBT diyabet tedavisinin temel unsurudur. Amaçları;
İnsüline olan gereksinimi azaltarak kan şekeri düzeyini normale yakın seviyede tutmak, Hipo ve hiperglisemiyi önlemek, İdeal vücut ağırlığını sağlamak, Diyabete bağlı oluşabilecek komplikasyonları önlemek, geciktirmek, Yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığı kazandırmak Yaşam süresini ve kalitesini yükseltmektir.

40 Diyet Tedavisi İlkeleri
Enerji ağırlığa ve fiziksel aktiviteye göre ayarlanır. Şişmansa ılımlı kilo kaybı (toplam 5-10 kg) bile metabolik kontrolü sağlar Enerji Gereksinimi (k.kal/kg vücut ağırlığı) Vücut Ağırlığı Fiziksel Aktivite Düzeyi Düşük Orta Yüksek Şişman 20-25 30 35 Normal 40 Zayıf 35-40 40-45 45-50

41 CHO % 50-60 olacak şekilde. En az % 40 olmalıdır.
Çoğu kompleks CHO tür verilir. % 15 Fruktoz, Laktoz veya Her öğün 10 g çay şekeri verilebileceği tartışılıyor.   Diyetin posa içeriği yükseltilmeksizin CHO verilmesi özellikle Tip II diyabetiklerde trigliserit ve LDL düzeylerini yükseltebilir.   

42 CHO Seçiminde İlkeler Kan ekerini hızlı yükselten basit CHO’ları azaltarak kompleksleri artırmak, Düşük Gİ (Glisemik İndeks)li besinleri seçmek. Glisemik indeks= 50 gr CHO içeren bir besinin 2 saat içinde oluşturduğu kan glikozu artış alanının, aynı miktar CHO içeren referans (Glikoz- beyaz ekmek) besinin oluşturduğu kan glikoz artış alanına oranlanması ile bulunan bir değerdir. Diyet posasını artırmak

43 Karbonhidrat Türleri Hızlı Yükselten (Posa yok) Yavaş Yükseltenler
Düşük posalı Yüksek posalı Çay şekeri Beyaz ekmek Kurubaklagil Bal, pekmez Unlar(rafine) Kepek ekmek Reçel, marmelat Tuzlu bisküvi Bulgur Çikolata Patates Sebzeler Şekerleme Pirinç Meyveler Meşrubat, hazır meyve suları Makarna Çavdar-yulaf ekmeği

44 Bazı Besinlerin Glisemik İndeksleri Tahıllar
Beyaz ekmek 100 Pirinç 83 Corn flakes 115 Tam kepek 74 Darı 103 Bulgur 65 Çavdar gevreği 95 Makarna 64 Çavdar ekmeği 89 Spagetti 38-61 Yulaf Ezmesi 87 Arpa 31

45 Kök Sebzeler Kuru baklagiller Patates püresi 100 Kuru fasulye 57 Haşlama patates 80 Bezelye 65 Haşlanmış havuç 92 Nohut 49 Çiğ havuç 16 Barbunya 45 Kır. Mercimek 37 Soya fasulyesi 20

46 Meyveler Muz 84 Mandalina 55 Kavun 71 Elma 53 Kayısı 72 Şeftali 40
Portakal suyu 67 Armut Portakal 66 Greyfurt 36 Üzüm 62 Erik 34 Karpuz 61 Kiraz 32

47 Bal 87 Çikolata 68 Kuru üzüm 64 Dondurma 36 Süt 34 Fıstık 11

48 Diyetteki Posayı Nasıl Arttırabiliriz?
Kepekli ekmek yenilmeli, Pirinç yerine bulgur tercih edilmeli, Meyve suyu yerine meyve yenilmeli, Meyvelerin mümkünse kabukları soyulmamalı, Öğünlerde bol salata yenilmeli, Günde iki porsiyon sebze yemeği yenilmeli, Haftada en az 2-3 kez kurubaklagil yemeği tüketilmeli

49 MEYVELER ÖLÇÜSÜ Posa (g) Enerji (k.kal) Armut 1 orta boy 4 100 Elma(kabuklu) 3 80 Çilek 1 su bardağı 45 Muz 2 105 Portakal 60 Şeftali(kabuklu) 1 40 Üzüm ½ su bardağı 30 Kuru erik 3 adet Kuru incir 2 adet 95

50 SEBZELER (Pişmiş) ÖLÇÜSÜ Posa (g) Enerji (k.kal) Brokoli ½ su bardağı 2 25 Bezelye 65 Lahana 3 30 Ispanak 20 Kabak 1 Patates fırın (kabuklu) 1 orta boy 4 200 K. BAKLAGİLLER Kuru fasulye 115 Mercimek

51 TAHILLAR ÖLÇÜSÜ Posa (g) Enerji (k.kal) Beyaz ekmek 1 dilim < 1 60 Buğday kepeği 1 yemek kaşığı 2 10 Çavdar ekmeği 3 80 Galeta 1 adet 115 Beyaz pirinç ½ su bardağı 1 Kepekli buğday ekmeği Esmer pirinç 110 Spagetti 100 Yulaf ezmesi ¾ kupa 95

52 DİĞERLERİ ÖLÇÜSÜ Posa (g) Enerji (k.kal) Domates 1 orta boy 2 30 Havuç Ispanak 1 su bardağı 1 10 Kereviz 1 sap <1 5 Marul Salatalık ½ su bardağı Ay çekirdeği ¼ su bardağı 210 Ceviz 95 Fıstık 3 215 Pat. Mısır

53 Protein Yüksek proteinli diyetler glomerüler hasar oluşumunu hızlandırırken düşük proteinli diyetler glomerüler basıncı azaltarak böbrek yapı ve fonksiyonlarını korur. Günlük gr / kg veya % oranında verilir. Nefropati varsa azaltılır ( g / kg). Sürekli peritonal diyaliz yapılan hastalarda amino asitlerin peritonal membrandan dializata geçmeleri sonucu protein kaybı olur, bu nedenle g / kg protein verilir..

54 Yağ Adipoz dokuda lipoprotein lipaz aktivitesi bozulur, serbest yağ asitlerinin mobilizasyonu artar. Karaciğerde VLDL artar. Daha sonra da kanda LDL ve serbest yağ asitleri düzeyleri yükselir. Enerjinin % 25-30’u ( % 7-10 S, % M,% 10 P) yağdan gelecek şekilde düzenlenir. < 300 mg/ gün kolesterol, balık yağı(n.3).

55 Magnezyum Diyabetiklerin % 25’inde hipomagnezemi görülmektedir.
Magnezyum insülin biosentez ve sekresyonunda rol oynar. İnsülin ise magnezyumun eritrositlere taşınmasına neden olur. Hipomagnezemi durumunda retinopati ve kalp-damar komplikasyonları gelişimi kolaylaşmaktadır. mg / gün alınması önerilir.

56 Çinko İnsülinin aktif hale getirilmesinde rol oynar. Diyabetiklerde idrarla Zn atımının arttığı, timülin yapımında (bağışıklık maddesi) azalma olduğu bildirilmektedir. 12-15 mg / gün alımı önerilir.

57   Krom Yetersizliğinde deney hayvanlarında glikoz intoleransı, insanlarda glikoz ve lipit metabolizmasında bozukluklar olduğu gösterilmiştir. Krom insülinin etkisini arttırarak glikozun hücre içine girmesini sağlar. 50 mg / gün alınması önerilir.

58 Selenyum Pankreasın ekzogrin fonksiyonunun devamı için gereklidir.

59 Kalsiyum; Diyabetiklerde intrasellüler Ca artar. Bu da glikolizi inhibe eder, glikoz kullanımı ve glikojen yapımı azalır. Ayrıca Ca metebolizmasında bozukluk olması kapiller permiabiliteyi arttırarak hiperinsülinemiye neden olur. Komplikasyon oluşumu bu şekilde kolaylaşmaktadır. 1200 mg / gün alınmalıdır.

60 Fosfor Diyalize giren diyabet hastalarına verilen yüksek protein ( g/kg) nedeniyle fosfor düzeyleri de yükselir. Diyette fosfor 1200 mg’ın altına düşürülemez. Bu durumda fosfor bağlayıcı ilaçlar (kalsiyum içerenler tercih edilir) kullanılır.

61 Sodyum Barsak lümeninde sodyum ve glikozun aynı taşıyıcı ile emilmesi sodyum tüketimi ile glikoz emilimi arasında pozitif bir ilişkiye yol açmaktadır. Tuz alımının 3-6 g / gün olarak sınırlandırılması yararlı olur. Önerilen her 1000 k.kalori için 1 g alınmasıdır.

62 Vitaminler E ve C vitamini özellikle verilir. Tip II diyabetiklerde lipit peroksidasyonunun artması sonucu metabolik kontrolün azaldığı, oksidatif stresin diyabetik komplikasyonların artmasına yol açtığı öne sürülmüştür. Özellikle E vitamini mg / gün verilmelidir. Her öğün C vitamini içeren besinlerin yenmesi de antioksidan aktiviteyi arttırır. B grubu vitaminler poliüri ve nöropati varsa eklenir.

63 Öğün Sayısı 6-8 kez yemek yemesi önerilir.
Genellikle 3 ana, 3 ara olacak şekilde ayarlanır. Bu şekilde insülin kullanımı dengelenir, insüline ihtiyacın azalması sağlanır.

64 Posa Posa arttırılır. Gastrik boşalmayı geciktirerek CHO emilimini yavaşlatır. Jel oluşturup absorbsiyonu yavaşlatır. Posalı besinlerin içerdiği nişasta ince barsaklardan hızlı sindirilemez, mevcut CHO kolona geldiğinde ya bakteriler tarafından fermantasyona uğrar, ya da feçesle atılır. Bu olumlu etkileri gözönüne alınarak g/gün posa önerilir. Her gün kepek veya kepeği ayrılmamış tahıl ürünleri , kurubaklagiller, sebze-meyve alınması istenir.

65 Alkol Alkol glikoza metabolize olmaz ve glikoneogenezi inhibe eder.
Yağ asidi gibi metabolize olur, trigliserit sentezini arttırır. Düzenli beslenmeyen, öğün atlayanlarda insülin ve/veya OAD etkisiyle birlikte hipoglisemiye yol açabilir. Talepleri olduğu takdirde iyi kontrollü hastalara 60 ml / gün verilebilir. Buna uygun olarak diyet ayarlanmalıdır.

66

67 İnsülin Kullanıyorsa;
İnsülin tipine göre, öğün zamanı ayarlanır. Etkinin maksimum olduğu zamana öğün denk getirilir. Sabah-akşam karışık insülin yapılıyorsa; Total enerjinin 1/12si ara 3/12’si ana öğün veya 2/10 kahvaltı 2.5/10 öğle, 2.5/10 akşam, 1/10 ara veya 2/9 ana, 1/9 ara öğün olacak şekilde 3 ara- 3 ana öğün verilir. Günde 4 kez regüler insülin alanlarda 4 öğüne bölünür.

68 Sabah, öğle, akşam regüler, gece yatmadan önce orta etkili insülin alanlara 3 ana öğün, gece yatmadan 1 ara öğün verilir. Sabah, öğle regüler, akşam karışım alanlara 3 ana, 1 ara öğün verilir. Ara öğünlerin sadece CHO olmaması sağlanır. CHO+ Protein (Peynirli sandviç, yumurta + ekmek vb)

69 Juvenil Diyabet Amaç: Optimal büyümeyi sağlamak
İdeal ağırlığı korumak, şişmanlığı veya zayıflığı önlemek Kan şekerini normale yakın sınırlarda tutmak Lipitlerin yükselmesini önlemek Akut-kronik komplikasyonları önlemek-geciktirmek-tedavi etmek

70 Diyet Tedavisi: Enerji Gereksinimi: 12 yaştan küçüklerde:
K: Yaş X kkal , E: Yaş X kkal . Aktiviteye göre % arttırılıp azaltılabilir. CHO: % CHO (Sükroz %5 eklenebilir) Protein: % Protein, % 20 süt çocuğu, % 15 erken çocukluk, % 12 geç çocukluk, Mikroalbüminüri varsa gr/kg, Diyabetik nefropati varsa % 8 (bazal düzey)

71 Yağ: <% 30 olacak şekilde ve 1/3 S, 1/3 M, 1/3 P şeklinde verilir.
Kolestrol : Her 1000 Kal için mg verilir. n.3 yağ içeren kaynaklar (balıklar) kısıtlanmaz. Posa: g. ( Sebze – meyve –kuru baklagiller) Vitamin- Mineral : Ek gerekmeyebilir. Mg (insülin rezistansı,CHO intoleransı) eksikse verilir. Cr gerekmez. Tuz : 1000 Kalori için gr, toplam <4.5

72 Hasta Komada Gelirse: Hastanın olduğu ağırlık X 30-40 =A Kalori
İlk 6 saatte A / 4 verilir = B Kalori II. 6 saatte B = C Kalori III. “ “ C = D Kalori IV. “ “ D = E Kalori

73 Besin Çeşitleri: I. 6 saatte basit şekerli (limonata vb) II. “ “ protein içerikli (süt-yoğurt) III. “ “ protein + kompleks CHO IV. “ “ uygun değişimli. 2-3 gün kristalize insülin günde 4 kez yemekten ½ saat önce (4 eşit öğünde) yapılır.

74 Yapay Tatlandırıcılar
Sakkarin Tatlılık= (Sukroz=1 ise) Tat Karakteri= Geç algılanır, ağızda kalıcı tat bırakır, ısıya dayanıklıdır. Maksimum Doz: 2.5 mg / kg Aspartam Tatlılık (Sukroz=1 ise) 180 Tat Karakteri= Sukroza benzer, ağızda acı tat bırakmaz, ısıya dayanıksızdır. Maksimum Doz: 40 mg / kg

75 Asesulfam-K Tatlılık (Sukroz=1 ise) Tat Karakteri: Sukroza benzer, çabuk algılanır, ağızda farklı bir tat bırakmaz, ısıya dayanıklıdır. Maksimum Doz: 15 mg / kg Sıklamat Tatlılık (Sukroz=1 ise) 30 Tat Karakteri: Sukroza benzer, ağızda metalik ve acı bir tat bırakır, ısıya dayanıklıdır. Maksimum Doz: 11mg / kg

76 60 kg ağırlığındaki bir insan 1 günde;
Sakkarin içeren Hermestas‘ tan 12 adet, Aspartam içeren Diyet Tat, Sanpa vb.den 120 adet, Ase-sulfam-K içeren Sweet’N Low’dan 120 adet, Siklamat-Sakarin birlikte içeren Dulcaryl’den 50 adet kullanabilir.

77 Diyabetik Ürünler Tatlandırıcı içeren özel diyabetik ürünlerin diyabetli hastaların beslenme programlarının gerekli bir parçası olmadığı ve önemli katkıda bulunmadığı ileri sürülmektedir. “Diyabetik” terimi o yiyeceğin serbestçe kullanılabileceğini ve yararlı, hatta tedavi edici olabileceğini göstermemektedir. Bu konuda hastalara bilgi verilerek günlük alınabilecek dozlar belirlenmelidir.

78 Bunların da enerji verdiği unutulmamalıdır.
Evde tatlandırıcı kullanılarak tatlı yapılabilir. Isıyla bozulma göz önüne alınarak piştikten sonra tatlandırıcı eklemeye dikkat edilmelidir.

79 Egzersiz

80

81

82 Diyabetik Hasta Eğitimi
Kronik bir hastalık olan diyabetin tedavisinde eğitim çok önem taşımaktadır. Bu konuda broşür vb. materyal hazırlanarak periyodik olarak hastaların kişilik gruplar şeklinde eğitime alınmaları gerekir. Medikal tedaviyi takiben 1-3 hafta sonra 5 günlük süre içinde uygulanmalı, sürekliliğini sağlama için 1-2 yıl aralıkla tekrarlanmalıdır. Ülkemizde Ulusal Diyabet Eğitim Grubu (UDEG), 1994 yılından beri bu konuda faaliyet göstermektedir. Tüm büyük hastanelerde uzman hekim, diyetisyen ve hemşireden oluşan bir ekip kurularak diyabet eğitim sertifikası alması sağlanmalı, bu konuda hizmete başlanmalıdır.

83 Hasta eğitiminde ele alınacak konular
Diyabetle ilgili genel bilgi Psikolojik destek Beslenme Egzersiz Tedavi(ilaç-insülin) Kendi kendini takip Akut komplikasyonları önleme Ayak, cilt ve diş bakımı Davranış değişikliği için stratejiler, risk faktörlerini azaltma ve sorunlara çözüm Diyabetik gebelerde ve emziklilerde tedavi

84 DİYABET Hastalar ve sağlık personeli arasında sıkı ve sürekli işbirliğini gerektiren kronik bir hastalıktır

85 Sağlık Slayt Arşivi: