MADDE BAĞIMLILIĞI KIRIKKALE REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ.

... konulu sunumlar: "MADDE BAĞIMLILIĞI KIRIKKALE REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ."— Sunum transkripti:

1 MADDE BAĞIMLILIĞI KIRIKKALE REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

2 MADDE BAĞIMLILIĞI? Bir maddenin belirgin bir etkiyi elde etmek için alınması sürecinde ortaya çıkan bedensel, ruhsal ya da sosyal sorunlara rağmen madde alımının devam etmesi, bırakma isteğine rağmen bırakılamaması, aynı etkiyi elde edebilmek için giderek madde miktarının arttırılması ve maddeyi alma isteğinin durdurulamaması durumudur.

3 Bağımlılık diyebilmek için
Bağımlılığın çeşitli ölçütleri vardır. Buna göre aşağıda yer alanlardan sadece üçü bağımlılık tanısı koymak için yeterlidir. 1. Madde kesildiğinde ya da azaltıldığında yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması. 2. Madde kullanımını denetlemek ya da bırakmak için yapılan ama boşa çıkan sürekli çabalar. 3. Maddeyi sağlamak, kullanmak ya da bırakmak için büyük zaman harcamak

4 4. Madde kullanımı nedeni ile sosyal, mesleki ve kişisel etkinliklerin azalması ya da tamamen bırakılması. 5. Maddenin tasarlandığından daha uzun ve yüksek miktarlarda alınması. 6.Fiziksel ya da ruhsal sorunların ortaya çıkmasına ya da artmasına rağmen madde kullanımını sürdürmek.

5 Bağımlılıkta üç ana unsur:
Her durum ve koşulda maddenin alınması için engellenemeyen bir arzu ve isteğin bulunması, Devamlı olarak kullanılan dozun arttırılması zorunluluğu (Tolerans), Kullanılan maddeye ve onun etkilerine karşı psikolojik ve fizyolojik ihtiyacın bulunması (Yoksunluk).

6 Bağımlılık tıbbi bir hastalıktır.
(biyo-psiko-sosyal) Bağımlılık kronik-tekrarlayıcı bir hastalıktır.

7 Bağımlılık Yapıcı Maddeler
Tütün/Sigara Alkol Esrar Uçucu maddeler Ekstazi Eroin Kokain Halusinojenler Sedatif ilaçlar Kafein ve enerji içecekleri Kumar (loto,iddia,at yarışları, internet oyunları vb.) Diğer maddeler

8 SİGARA DUMANI 50’sinin kanser yaptığı bilinen, 250’den fazlasının zararlı olduğuna dair veri olan 4000’den den fazla kimyasal madde içermektedir.

9 SİGARANIN SAĞLIĞA ETKİLERİ
Ses telleri, cilt ve cilt rengi bozulur. Tat alma duyusu ve dişler bozulur. Gözlerde katarakta ve körlüğe neden olabilir. Omurgada bozuklukları ve kemik erimesi artar. Mide ve yemek borusunda kanama, ülser ortaya çıkar. Şeker hastalığına neden olur. Sigara vücudun bağışıklık sistemini baskılar Ses tellerini ve sesin ahengini bozar.Cilt, rengini ve canlılığını kaybeder. Vaktinden önce buruşur ve pörsür. Tükrük salgısını azaltır,Dişleri sarartır, vaktinden önce bozar ve çirkinleştirir. Gözler parlaklığını kaybeder.Gözün beyaz tabakası sarı ve kirli bir renk alır. Yemek borusunun alt ucunun basıncını azalttığı için reflü hastalığına yol açar İnfeksiyonlara zemin hazırlar, İnfeksiyon hastalıklarının tedavisini zorlaştırır Ayrıca, Sigara toplumsal açıdan da problem kaynağıdır. İçen kişinin elleri, nefesi ve elbisesi üzerine sinen kokuda etrafındakiler için tiksinti vericidir. Ses tellerini ve sesin ahengini bozar.Cilt, rengini ve canlılığını kaybeder. Vaktinden önce buruşur ve pörsür. Ayrıca, Sigara toplumsal açıdan da problem kaynağıdır. İçen kişinin elleri, nefesi ve elbisesi üzerine sinen kokuda etrafındakiler için tiksinti vericidir.

10 Sigara İçen Annelerin Çocuklarında;
Büyüme gelişme geriliği, Ateşli havale, Davranış bozukluğu, Alerjik hastalıklar, Akciğer gelişme bozukluğu, Solunumsal Enfeksiyonlar, Astım, Kronik bronşit, Akciğer kanseri, gelişme riski artmaktadır 10

11 Sigaraya Başlama Nedenleri
Yakın çevrede tütün ürünü kullanan kişilerin varlığı 2. Tütün ürün(leri)nin reklamının yapılması 3. Modaya veya güncel akımlara uyma çabası Sıkıntı/stres Eğlenmek için Merak Özenti Formda kalmak için Yalnızlığı gidermek için İlgi çekmek için

12 Sigara içen gençlerin;
Okul başarısı düşüktür Dikkat toplama güçlüğü vardır Kasları zayıftır Göğüs çevresi iyi gelişmez Boyları kısa kalır Sık hasta olurlar

13 SİGARANIN ZARARLARI  DİŞLERİ SARARTIR,VAKTİNDEN ÖNCE BOZAR VE ÇİRKİNLEŞTİRİR.  CİLT RENGİNİ VE CANLILIĞINI KAYBEDER, VAKTİNDEN ÖNCE BURUŞUR VE PÖRSÜR.  GÖZLER PARLAKLIĞINI KAYBEDER. GÖZÜN BEYAZ TABAKASI SARI VE KİRLİ BİR RENK ALIR.  SİGARA ; SESİ, SES TELLERİNİ VE SESİN AHENGİNİ BOZAR.  TİRYAKİLERİN ÇOĞUNUN YABANCI SİGARA İÇMESİ YÜZÜNDEN ÜLKEMİZ BÜYÜK ÖLÇÜDE DÖVİZ KAYBINA DA UĞRAR.  SİGARA; TOPLUMSAL AÇIDAN DA PROBLEM KAYNAĞIDIR. ATEŞİ,KÜLÜ,PAKETİ,KİBRİTİ VE İZMARİTİ İLE TOPLUMA AÇIK YERLERİN BAŞLICA KİRLİLİK UNSURUDUR. İÇEN KİŞİNİN ELLERİ,NEFESİ VE ELBİSESİ ÜZERİNE SİNEN KOKU DA ETRAFINDAKİLER İÇİN TİKSİNTİ VERİCİDİR.

14 BAŞTA AKCİĞER KANSERİ OLMAK ÜZERE LÖSEMİYE,
SİGARANIN, BAŞTA AKCİĞER KANSERİ OLMAK ÜZERE LÖSEMİYE, DUDAK, AĞIZ, DİL, GIRTLAK, ÖZOFAGUS, PANKREAS, BÖBREK VE MESANE KANSERLERİNE, KRONİK BRONŞİT VE AMFİZEME, KRONER KALP HASTALIKLARINA YOL AÇAN FAKTÖRLERİN EN ÖNEMLİLERİNDEN BİRİSİ OLDUĞU KANITLANMIŞ GERÇEKLERDİR.

15 SİGARA VE SONUMUZ...

16 SİGARAYI BIRAKINCA NELER OLUR ?
20 DAKİKA KAN BASINCI VE KALP HIZI NORMALE DÖNER.ELLER VE AYAKLAR DOLAŞIM NORMALE DÖNDÜĞÜ İÇİN ISINMAYA BAŞLAR. 8 SAAT KANDA OKSİJEN DÜZEYİ NORMALE DÖNER.KALP KRİZİ RİSKİ DÜŞMEYE BAŞLAR. 24 SAAT KARBONMONOKSİT (EGZOZ GAZI) VÜCUTTAN ATILIR. AKCİGERLERDEKİ BALGAM VE DİĞER BİRİKİMLER TEMİZLENMEYE BAŞLAR. 48 SAAT NİKOTİN VÜCUTTA ARTIK SAPTANAMAZ.TAT VE KOKU ALMA DUYUSU ARTMIŞTIR. 72 SAAT SOLUNUM YOLLARI GEVŞEDİĞİ İÇİN NEFES ALMAK KOLAYLAŞIR. VÜCUT ENERJİSİ ARTAR. 2-12 HAFTA DOLAŞIM BÜTÜN VÜCUTTA DÜZELİR. YÜRÜMEK KOLAYLAŞIR. 3-9 AY ÖKSÜRÜK,NEFES DARLIGI DÜZELİR. AKCİGER İŞLEVİ YÜZDE 5-10 ORANINDA ARTAR. 5 YIL KALP KRİZİ RİKİ SİGARA İÇENLERİN RİSKİNİN YARISINA İNER. 10 YIL AKCİGER KANSERİ RİSKİ SİGARA İÇENLERİN RİSKİNİN YARISINA İNER. KALP KRİZİ RİSKİ HİÇ SİGARA İÇMEMİŞ BİRİ İLE EŞİT OLUR.

17 ALKOL Alkollü içkiler, mayalanmış şekerli besinlerden elde edilen aklı, şuuru etkilemek suretiyle sarhoşluk veren maddelerdir. 17

18 ALKOL BAĞIMLILIĞI Bireyin beden ve ruh sağlığını, aile içi ilişkilerini, sosyal durumunu ve iş uyumunu bozacak derecede sık ve fazla alkol alması, aynı etkiyi elde edebilmek için gittikçe artan miktarlarda alkol alma ve alkol alma isteğini durduramamasıdır.

19 İnsanlar Neden İçiyorlar?
Zevk almak Duygu durumlarını düzeltmek Stresle başa çıkmak Alkol içme arzusu 19

20 ALKOLÜN SAĞLIĞA ETKİLERİ
Kan dolaşım düzenini bozar. Karaciğer hücrelerinde yağlanma meydana gelir, siroz hastalığına sebep olur. Böbrek iltihabına, idrarda şeker ve cerahat oluşmasına yol açar. Mideyi bozar, ağrı yapar, gastrit ve ülsere sebep olur. Bağırsak çalışma düzeni bozulur. 1. damarların sertleşmesine,felç ve ânî ölümlere sebep olur. 3.İdrar bolluğu veren bira, böbrekleri temizlemez,bilâkis yorar. 5.Bağırsak ishallerine, iltihaplarına ve çalışma düzeninin bozulmasına sebep olur. 20

21 İnsan, irade ve dengesini kaybeder.
Beyni uyuşturur, yürümekte zorluk çekilir, kol ve bacak çekilmelerine, yüz ifadesinde bozukluklara sebebiyet verir. Heyecan, telaş, korku, sinir buhranları ve kıskançlık, çeşitli ruhi bozukluklara yol açar. El titremeleri, tikler, felçler ortaya çıkar. 21

22 Uyuşturucu Maddeler Ve Etkileri

23 Afyon, morfin, eroin grubu uyuşturucular
Bu grup uyuşturucular afyon bitkisinden elde edilir. Güçlü ağrı kesici özelikleri vardır. Merkezi sinir sisteminde yatıştırıcı etki yaparlar. Bu maddeler kullanıldığında sakinleşme, neşelenme meydana gelir. Kaygılar ve sıkıntılar kaybolur. Düşünme yeteneği azalır, irade zayıflar. Kişilik bozukluğu, ilgisizlik, ruhsal çöküntü meydana gelir. Kan basıncı düşer, nabız ve solunum sayısı azalır.

24 Esrar Hint kenevirinden elde edilen bir uyuşturucudur.
Merkezi sinir sisteminde yatıştırıcı etki yapar. Özellikleri ve yoksunluk tablosu afyon ve türevlerine benzer. Kullanıldığında rahatlama ve uyuşukluk meydana getirir. Kişi bir rüya alemine dalar, halüsinasyon görür. Uzun süre kullanıma bağlı olarak karakter kaybı ve akli durumda bozukluklar meydana getirir.

25 Kokain Koka bitkisi yapraklarından elde edilen bir maddedir.
Uyarıcı bir özelliği vardır. Kullanıldığında yalancı bir kuvvet hissi, konuşma isteğinde artma, cinsel uyarı yaratır. Daha sonra ruhsal çöküntü, halüsinasyonlar, kalp ve solunum yetmezliği durumlarına yol açarlar.

26 BONZAİ Bonzai sentetik bir maddedir. Esrarın yol açtığı belirtilere benzeyen etkileri olan psikoaktif bir maddedir. Bu yüzden sentetik esrar olarak da bilinmektedir. Bonzai sentetik esrarın sokaklarda kullanılan ismidir diyebiliriz.

27 Başlıca etkileri; Aşırı endişe, algıda değişiklikler, varsanılar, gevşeme, şüphecilik, kolay yönlendirilebilme, yükselmiş duygu durum, gerçeği değerlendirebilme becerisinde azalma, olayları algılayabilmede sorunlar, aşırı reaksiyon gösterme, bağımlılık, kusma, ağızda kuruluk, çekilme belirtileri, kalp atım hızında artma, çarpıntı, kan basıncında artma, kalp krizi, huzursuzluk ve akıl karışıklığıdır.

28 Bağımlılığı: Bonzaide bağımlılık hızla gelişmektedir. Tolerans yani kullanılan maddeden alınan etkiyi elde edebilmek için daha fazla miktarda madde gerekmesi de hızla gelişmektedir. Gelişen bu tolerans da zaten bağımlılığın iyi bir göstergesidir.

29 MADDE KULLANIMININ SONUÇLARI
 ESRAR;AKCİĞER KANSERİ VE BRONŞİTE NEDEN OLUR.  EROİN ;ŞİDDETLİ BAĞIMLILIK, HEPATİT, AIDS  KOKAİN ; UZUN SÜRELİ KOKAİN KULLANIMI SONUCU BURUN KANAMALARI, BEYİN DAMARLARINDA TIKANMA, BEYİN KANAMASI, CİNSEL İKTİDARSIZLIK ORTAYA ÇIKAR.  UÇUCU ; BAŞAĞRISI, BULANTI, KUSMA, TIKANMA VE BOĞULMA, ANİ ÖLÜMLER MEYDANA GELEBİLİR.  ECSTASY ;KALP RAHATSIZLIĞI, YÜKSEK TANSİYON, SARA HASTALIĞI OLANLARIN BU MADDEYİ KULLANMALARI CİDDİ SORUNLARA NEDEN OLUR.

30 Kişiyi Uyuşturucu Madde Bağımlılığına İten Sebepler Nelerdir?
a. Aile sevgisi ve ilgisinin yeterince sağlanamaması veya aşırı baskı sonucu ailesinden uzaklaşmak için, b. Uyuşturucu maddelerin kolayca temin edilebilmesi, c. Teşvik ve tavsiyeler d. Uyuşturucu bağımlısı yakınlarının olması, e. Medya kuruluşlarının özendirici ve merak uyandırıcı programları, f. Kişinin daha önceden sahip olduğu alkol ve sigara bağımlılığı.

31 Neden İnsanlar Uyuşturucu Madde Kullanmaya Başlar?
Merak ettikleri için, Yeni bir şey denemek amacı ile, Taklit ve özenti, Uykusuz kalabilmek amacı ile, Zayıflamak amacı ile, Sıkıntıdan uzaklaşmak amacı ile, Arkadaş grubuna kendisini kabul ettirmek amacıyla, Arkadaşının teklifini reddedemediği için uyuşturucu madde kullanmaya başlar.

32 BAĞIMLILIK NASIL GELİŞİR
Belki kullanabilirim Korku ve merak Bir kereden bir şey olmaz Bir daha asla Ben bağımlı olmam İstersem bırakırım Bıraktım bir daha başlamam

33 Madde Kullanan Kişilerde İpucu Olabilecek Belirtiler
Giysilerde ve nefeste maddenin kokusu El, yüz ve giysilerde boya ve lekeler Kendisine gösterdiği özenin azalması Yeme alışkanlığının bozulması, zayıflama Bulantı, kusma, terleme, gözlerde kanlanma Kas ve eklem ağrıları, kramplar Ciltte renk değişiklikleri, iğne izleri Halsizlik, yorgunluk, dikkat eksikliği Huzursuzluk, sıkıntı hissi, depresyon

34 … Odasında yalnız kalmayı tercih etme Evde daha az vakit geçirme
Arkadaş çevresinin değişmesi, yeni arkadaşlar edinme Daha fazla para harcama Okul ve iş yaşamında başarısızlık Bazen neşeli, sakin, bazen öfkeli olma Sinirlilik Aile ile ilişkilerinin azalması Yasa dışı davranışlarda bulunma Uygunsuz para harcama

35 Giderek okula, spora, hobilerine karşı ilgisini kaybeder
Hafif uykulu ve yorgun gözükebilir Yalan söyleme, okuldan kaçma gibi davranış değişiklikleri görülebilir Daha saldırgan ve öfkeli olabilir Evden kaçma, çeşitli yaralanmalar, suça karışma görülebilir.

36 MADDE KULLANIMI İLE İLGİLİ YANLIŞ İNANÇLAR
“Ben bağımlı olmam.” “Bir kere denemekle bir şey olmaz.” “Esrar bir ottur, zararı yoktur.” “Esrar hafif bir maddedir.” “Ara sıra kullanmakla bir şey olmaz.” “Esrar, alkolden daha tehlikeli değildir.” “Madde hakkında konuşabilmek için onu denemelidir. ’’ “Herkes kullanıyor bir şey olmuyor”

37 “Madde yaratıcılığı geliştirir, konsantrasyon ve bilinci artırır.”
“Ben kontrol edebilirim” “Madde yaratıcılığı geliştirir, konsantrasyon ve bilinci artırır.” “Benim iradem güçlüdür”

38 Çocuğumuzun madde kullandığını öğrenmek:
Büyük bir hayal kırıklığı Üzüntü Yıkım Anne-babalar ne hisseder: Utanç Suçluluk Korku Öfke

39 … Genellikle ilk konuşmada inkar ederler.
Üzerine gitmek yerine izlemeye devam edin. Uygun bir ortamda tekrar konuşun. Amacımız yargılamak, etiketlemek, suçlamak değil, destek olmaktır.

40 BİR ÇOK KİŞİ BAĞIMLI OLDUĞUNUN FARKINDA DEĞİLDİR.
***Kişi bağımlı olunan durumu hep inkar eder, kabul etmez, istediği zaman maddeyi bırakabileceğini düşünür. ***Kullanılan madde miktarı artar, önceden etki gösteren miktar aynı etkiyi göstermez duruma gelir. Bu durum bağımlılığın en önemli göstergelerindendir.

41 FARKLIDIRLAR Kızdırmaya çalışırlar. Onların bilmeden yaptıkları bu tuzağa düşmeyin. Tartışmaya hazırdırlar. Tartışmaktan kaçının. Tartışma beraberinde savunmayı getirir, madde içme ve kullanma davranışında değişiklik oluşmasını sağlamaz Talepkardırlar. Talepler belli kurallar içerisinde yerine getirilebilir. Israrlı davranırlar. Israrla söylediğinizin arkasında durun.

42 ÖNLEME ÇALISMALARI Birinci derece koruma: Madde kullanımına başlamanın engellenmesidir. İkinci ve Üçüncü Derece Koruma: Madde kullanımının bağımlılık düzeyine gelmesinin önlenmesi, bağımlıya tedavi ve rehabilitasyon hizmetleridir

43 UYUŞTURUCU MADDE BAĞIMLILIĞI DÖNEMLERİ

44 Alışma dönemi: Uyuşturucu maddeyle ilk tanışma dönemidir.
Bu dönemde yalancı bir dünyaya dalarak keyif alma duygusu ön plana çıkar. Kişi kararsızdır, uyuşturucuya başlamamak için direnir. İstediği zaman uyuşturucuyu bırakacağını düşünür. Vücutta kalıcı bir fiziksel hasar yoktur. Gerekli tıbbi yardım yapılırsa kolaylıkla uyuşturucuyu bırakabilir.

45 2) Doyma dönemi: Bu dönemde kişi yaşantısını devam ettirebilmek için uyuşturucu maddeyi kullanmak zorundadır. Artık keyif alma ihtiyacı yoktur. Maddenin yoksunluğunda büyük sıkıntı ve problemler doğmaktadır. Görme bulanıklığı, göz bebeklerinde küçülme, ağız kuruluğu, ellerde titreme, nabız ve solunum sayısında azalma, tansiyon düşüklüğü, kabızlık, hafızada zayıflama, ruhsal durgunluk, dikkatsizlik, irade ve kişilik kaybı, halüsinasyonlar vardır. Karaciğer, kalp, solunum ve sindirim sisteminde hasarlar ortaya çıkmaktadır.

46 3) Düşkünlük dönemi: Bu dönemde organlarda ağır hasarlar ve ruhsal çöküntü görülür.
Kalp ve solunum problemleri, karaciğer hastalıkları ortaya çıkar. Aşrı zayıflama, kusma, kalp ve solunum yetmezliği görülür. Bağımlının hastalıklara karşı direnci azalır. Zatürree hepatit(sarılık) AIDS gibi hastalıklar meydana gelir. Beyin hasarı, kişilik kaybı, ağır ruhsal problemler ortaya çıkar. Kişi kendine bakamaz ve yardıma muhtaç hale gelir.. Yaşantısını devam ettirebilmek için aldığı uyuşturucu miktarını arttırmak zorundadır.

47 UYUŞTURUCU BAĞIMLILIĞININ TEDAVİSİ
Uyuşturucu bağımlılığının tedavisinde önemli iki nokta vardır: 1. Bağımlının kendisinin tedavi olmaya ve bağımlılıktan kurtulmaya istekli olması. 2. Bağımlılığın erken teşhis edilerek tedaviye başlanması.

48 Uyuşturucu madde bağımlılığının tedavisi; tedavi ve rehabilitasyon olmak üzere iki aşamada gerçekleştirilir. Tedavi aşmasında kişi bağımlı olduğu maddeden uzaklaştırılarak yoksunluk belirtileri ile savaşılır. Vücut organlarında meydana gelmiş hasarlar tedavi edilir. Bu safhada bağımlı hastanede gözlem altında tutulmalıdır. 2. Rehabilitasyon aşamasında kişilerin ruhsal problemleri çözümlenmeye çalışılır. Tekrar iş gücü kazandırılarak çalışabilecek ve topluma yararlı olacak hale getirilir.

49 S O N U Ç MADDE KULLANIMINA BAŞLAMADA BİR TEK NEDEN YETERLİDİR
GÜVENLİ BİR MADDE VE GÜVENLİ BİR KULLANIM ŞEKLİ YOKTUR. KULLANAN HERKES İÇİN BAĞIMLILIK GELİŞME RİSKİ EŞİTTİR. BAĞIMLILIĞI ENGELLEMEK KİŞİNİN ELİNDEDİR.

50 BAĞIMLILIK YAPAN MADDELER ÖZGÜRLÜĞÜ ÇALAR, SAĞLIĞI BOZAR ve
UNUTMAYIN !!! BAĞIMLILIK YAPAN MADDELER ÖZGÜRLÜĞÜ ÇALAR, SAĞLIĞI BOZAR ve ÖLÜME NEDEN OLABİLİR…. 50