İLKÖĞRETİM OKULLARI İÇİN AŞAMALI DEVAMSIZLIK YÖNETİMİ (ADEY)

... konulu sunumlar: "İLKÖĞRETİM OKULLARI İÇİN AŞAMALI DEVAMSIZLIK YÖNETİMİ (ADEY)"— Sunum transkripti:

1 İLKÖĞRETİM OKULLARI İÇİN AŞAMALI DEVAMSIZLIK YÖNETİMİ (ADEY)

2 Aşamalı Devamsızlık Yönetimi (ADEY )

3 2010-2011 Eğitim Öğretim Yılı İlköğretime Devamsız Öğrenci Sayıları
KIZ ERKEK Toplam Genel Toplam Gün Özürsüz Devamsız Öğrenci Sayısı 51 Gün ve Üstü Özürsüz Devamsız Öğrenci Sayısı

4 Sınıflara göre okul terk oranları (%), 2009

5 İlköğretimde devamsızlık önemli bir sorundur
İlköğretimde Devamsızlık ve Okul Terk Riski Durum Saptaması ve İhtiyaç Analizi Araştırması, 2009; Öğrencilerin %34’ü 5 günden fazla devamsızlık yapmaktadır. Toplam devamsızların kayıtlı öğrencilere oranı %5.5’dir. Devamsızlık özellikle altıncı sınıf öğrencilerinde artış göstermektedir. 5 günden fazla devamsızlık yapanlarla, 20 gün veya daha fazla devamsızlık yapan öğrencilerin genel özellikleri birbirine benzerdir.

6 Devamsızlık “domino etkisi” yaratır
Okul başarısızlığı Çalıştırılan çocuk Sokakta yaşama Okul Fobisi Suç işleme Şiddet eğilimi Madde kullanımı İlköğretimde Devamsızlık ve Okul Terk Riski Durum Saptaması ve İhtiyaç Analizi Araştırması, 2009

7 Devamsızlıkta birçok etken önemli rol oynamaktadır*
Tek bir değişken belirleyici değildir. Devamsızlığı etkileyen değişkenleri aşağıdaki başlıklar altında toplayabiliriz - Akademik sorunlar - Düşük ebeveynlik becerisi - Ebeveynin eğitime yetersiz katılımı - Ailevi sorunlar - Ruhsal ve davranışsal sorunlar - Çalışan çocuk olmak - Ekonomik sorunlar - Okula uyum sorunları - Arkadaş ilişkileri sorunları İlköğretimde Devamsızlık ve Okul Terk Riski Durum Saptaması ve İhtiyaç Analizi Araştırması, 2009

8

9 ADEY’İ GELİŞTİRME SÜRECİ
Gözden geçirme çalışmaları (Alanda) Araştırmalar (MEB verileri, akademik araştırmalar ) Çalıştaylar (MEB, Üniversiteler, Taşra TeşkilatıYöneticileri, il eğitim denetmenleri, okul yöneticileri, öğretmenler, uzmanlar, STÖ’ler ) Pilot uygulamalar Gözden geçirme Daha önce bu konuda yapılan araştırmalar gözden geçirilmiştir. Türkiye’de ve farklı ülkelerdeki uygulamalar taranmıştır. e-Okul veri tabanından özel bir örneklemde çalışma yapılmış ve böylece niceliksel ve niteliksel araştırmanın yapıldığı illerin e-Okul veri tabanı analiz edilmiştir. Araştırmalar Niteliksel araştırma: 5 ilde ve ilçelerinde yapılan niteliksel araştırmada derinlemesine görüşme ve odak grup yöntemleri uygulanmıştır. 97 öğretmen, 53 okul yöneticisi, 73 okuldan diplomasız ayrılan çocuk ve 76 ebeveynle görüşme yapılmıştır. Niceliksel araştırma: 5 ilde ve ilçelerinde yapılan niceliksel araştırmada anket yöntemi uygulanmıştır. Araştırmaya okuldaki çocuklar ve öğretmenler dâhil edilmiştir. Niceliksel araştırmada 294 öğretmene ve 1131 çocuğa anket uygulanmıştır. Çalıştaylar İhtiyaçların saptanması, çözüm yöntemlerinin bulunması, ADEY’in geliştirilmesi ve ADEY hakkında okulda çalışanların görüşlerinin alınması için iki tane çalıştay yapılmıştır. Birinci çalıştaya okul yöneticisi, eğitim müfettişi, öğretmen ve akademisyenlerden oluşan 44 kişi katılmıştır. İkinci çalıştaya okul yöneticisi, eğitim müfettişi, öğretmen ve akademisyenlerden oluşan 23 kişi katılmıştır. Pilot uygulama Pilot uygulama amacıyla 3, 5, 6 ve 7. sınıflarda okuyan 10 bin 264 çocuk ve ebeveynle ve 160 öğretmenle çalışılmıştır.

10 ADEY’İN AMACI Çocukların; Okula düzenli devamlarını sağlamak
Okuldan diplomasız ayrılmalarını önlemek Devamsızlık tanımlarına uygun olarak okul devamsızlığını erken tanımak ve değerlendirmek Bireyselleştirilmiş müdahalelerin yapılmasını sağlamak , çocukların takibini yapmaktır.

11 İlköğretime kayıtlı tüm öğrencileri kapsar.
ADEY’İN KAPSAMI İlköğretime kayıtlı tüm öğrencileri kapsar.

12 ADEY’İN HEDEFLERİ Devamsızlığın izlenmesinin önemi hakkında okul içi farkındalığı artırmak, Devamsızlığın takibi için temel kural ve ilkeleri geliştirmek, Devamsızlık ve okul terk riski olan çocukların erken dönemde saptanmasını sağlamak, Risk altındaki çocukların iyi tanımlanmasını ve değerlendirilmesini sağlamak, Müdahalelerin sürekliliğini sağlamak, Kurumlar arası iş birliğini artırarak devamsızlığa yönelik müdahalelerin çeşitliliğini ve etkililiğini artırmak.

13 e-Okul Üzerindeki Yeri

14 ADEY’İN AŞAMALARI 1-Hazırlıkların Yapılması  2-Temel Uygulamalar 3-Uygulanacak Aşamalı Eylem Planları, Eylemler ve Müdahaleler 4-Sürecin Takip Edilmesi 1-Hazırlıkların yapılması Devamsızlıkla ilgili olarak velileri eğitim öğretim yılı başında bilgilendirin ve Okula Devam Taahhütnamesini imzalatınız. e-Okulda çocuk ve veli bilgilerini her eğitim öğretim döneminde güncelleyiniz. Çocuğun izinli olduğunu ve geç kaldığını gösteren belgeleri matbu hale getiriniz. Çocukların devamsızlık yapmasını etkileyen okul yakınındaki mekân sahiplerine (internet kafe, oyun salonu vb) yönelik bilgilendirme çalışması yapınız. Okul Risk Takip Kurulunu (Okul RİTA) kurunuz. Risk İhtiyaç Değerlendirmesi Formunu (RİDEF) doldurunuz.  2-Temel Uygulamalar ADEY için çocuğun devamsızlıklarını her gün düzenli olarak e-Okula işleyiniz. Çocuk okula bir veya yarım gün devamsızlık yaptığı takdirde telefonla velisi/ailesini arayın ve/veya yüz yüze görüşünüz. Riskli devamsızlığı e-Okuldan takip ediniz. 3-Uygulanacak Aşamalı Eylem Planları, Eylemler ve Müdahaleler Riskli devamsızlığı olan çocukların, devamsızlık tipi belirlenmeli ve Aşamalı Eylem Planlarından birisi seçilmelidir. Aşamalı Eylem Planına uygun eylem ve müdahaleler gerçekleştirilmelidir ve e-Okulda Eylem/Müdahale ekranına işlenmelidir. 4-Sürecin Takip Edilmesi Çocuk okula dönmezse İlçe Risk Takip Kuruluna (İlçe RİTA) durum bildirilmeli veya hukuki yaptırım başlatılmalıdır. Çocuk okula dönerse en az iki dönem durumu izlenmelidir.

15 Bileşenler Hazırlık Çalışmaları Temel Uygulamalar e- Okul Uyarısı
Eve mektup gönderme Evin telefonla aranması Aileyi bilgilendirme ve yüz yüze görüşme Ev ziyareti İkinci ev ziyareti Ailenin/Velinin uyarılması Hukuki yaptırım Risk ihtiyaç değerlendirmesi Devamsızlık odaklı müdahale Okula devam sözleşmesi İzleme Özürlü Devamsızlığın nedenlerini araştırılması Okul Korkusu ve okuldan kaçmanın birbirinden ayrılması Okul korkusu olan öğrencilere özel yaklaşım gösterilmesi Rehberlik servisine yönlendirme Müdahaleler Eylemler

16 Özürlü (AEP4) Özürsüz Ardışık Özürsüz Devamsızlık (AEP1) Kesintili
Genel Nedenlere Bağlı Özürsüz Devamsızlık (AEP1a) Mevsimlik Gezici ve Geçici Tarım İşçiliğine Bağlı Özürsüz Devamsızlık (AEP1b) Okul Korkusuna Bağlı Özürsüz Devamsızlık (AEP1c) Resen Kayıtlı Olmaya Bağlı Özürsüz Devamsızlık (AEP1d) Gün İçi Özürsüz Devamsızlık (AEP3) Geç Kalma Derse Devamsızlık Erken Ayrılma Devamsızlık özürlü ve özürsüz olmak üzere 2 ana başlıkta sınıflandırılır. Özürsüz devamsızlık ; .Ardışık Özürsüz devamsızlık Kesintili Özürsüz devamsızlık Gün içi özürsüz devamsızlık olmak üzere 3’e ayrılır. Devamsızlık tanımlarının bu kadar çeşitlendirilmesinin iki önemli nedeni vardır. Devamsızlık durumunda olan bütün çocukların gözden kaçırılmadan müdahale etme gerekliliği Örneğin: 2 gün üst üste gelmeyen çocuğu özürsüz devamsız kabul edip müdahale yapmak uygun görülseydi. Ara ara özürsüz devamsızlık yapan çocukların gözden kaçma ihtimali vardı. Bazı spesifik durumlara farklı müdahale yapma gereği. Örneğin 2 gün üst üste gelmeyen bir çocuğa ya da 15 gün içinde aralıklı 3 gün gelmeyen bir çocuğa uygulanacak eylemler benzerlik gösterirken mevsimlik tarım işçiliği nedeniyle 2 gün gelmeyen çocuğa müdahale farklılaşmaktadır. Yine gün içi devamsızlıklara baktığımızda çocuğun hangi saat gelmediği dersten kaçması ya da okuldan erken ayrılmasının çeşitli nedenleri olabilir. Bir çocuk öğretmeni sevmediği için dersten ayrılırken diğerinin nedeni dersi sevmemek ya da öğrenememek olabilir. Başka bir çocuk ise çalışmak için erken çıkıyor olabilir vb.

17 RİTA (Risk Takip Kurulu)

18 Okul Kurulu Kimlerden Oluşur?
Okul müdürü veya görevlendireceği bir müdür yardımcısı (Kurul Başkanı) Sınıf öğretmeni ve şube rehber öğretmenlerinden birer kişi Okulda varsa okul rehber öğretmeni, yoksa 2005/95 sayılı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetlerinin Geliştirilmesi Genelgesi gereği görevlendirme yapılan öğretmenler, onların da olmadığı durumlarda okul rehberlik işlerinden sorumlu bir öğretmen Okul öğrenci kurul temsilcisi/öğrenci meclis temsilcisi Okul RİTA’ya gündemin konusuna göre kurul üyelerinin kararı üzerine ihtiyaç duyulan diğer kişiler de katılabilir (Veliler, uzmanlar, okul aile birliği temsilcisi, din görevlisi, köy ve mahalle muhtarı, STK temsilcileri)

19 Okul Risk Takip Kurullarının görevleri
İzleme ve Önleme Eylem ve müdahalelerin takibi Okul-çevre koordinasyonu İl/ilçeye yasal süreçle ilgili dosya hazırlamak İzleme ve Önleme: Okul RİTA devamsızlığın izlenmesi ve önlenmesi için uzmanlar, kanaat önderleri, sivil toplum temsilcileri gibi kişilerin yardımı ile gerekli tedbirleri alır. Eylem ve müdahalelerin takibi: Devamsızlık yapan çocuklarla ilgili olarak eğitim desteği, psikolojik destek gibi uygun müdahalelerin takibini sağlar. Okul-çevre koordinasyonu: Okula devamsızlığın önlenmesi konusunda okul müdürü veya müdür yetkili öğretmen, sınıf öğretmeni varsa branş öğretmeni, veliler, muhtar ve din görevlisiyle toplantılar yapar. İl/ilçeye yasal süreçle ilgili dosya hazırlamak: Devamsızlıkla ilgili yasal süreç başlatılacak çocukların dosyasının hazırlar ve okul müdürü veya müdür yetkili öğretmen tarafından ilçeye gönderilir.

20 İlçe Kurulu Kimlerden Oluşur?
İlçe MEM Şube Müdürü (Kurul Başkanı) İlçe AR-GE birim görevlisi Eğitim bölgesi koordinatör müdürü En az iki ilköğretim okul müdürü En az iki rehber öğretmen (Eğitim Fakültesi/Eğitim Bilimleri Fakültelerinden Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bölümlerinden mezun olanlar öncelikli olarak değerlendirilmelidir.) En az iki şube rehber öğretmeni En az iki sınıf öğretmeni

21 İlçe Risk Takip Kurullarının görevleri
1. Öğrenci devamsızlıklarının izlenmesi 2. Okulların devamsızlık durumunun izlenmesi 3. Okulların koordinasyonu 4. Diğer kurum ve kuruluşlarla koordinasyon 5. Raporlama  Öğrenci devamsızlıklarının izlenmesi Okullardaki risk takip kurullarından gelecek dosyalar için yeni çözüm stratejileri oluşturur ve takibini yapar. Yasal süreçleri takip eder. Çözümlenemeyen konularla ilgili farklı politikalar geliştirir. Devamsızlık sorununun çok yaşandığı okullardaki Okul RİTA’larının çalışmalarını yerinde ziyaret ederek okul müdüründen bilgi alır ve geri bildirimlerde bulunur.  2. Okulların devamsızlık durumunun izlenmesi Okulların devamsızlık durumunu ekim, aralık, mart ve mayıs toplantı dönemlerindeki verilere göre takip eder. Okula devamsızlık yapan çocuklara dair yapılan müdahale ve tedbirleri izler. İlçe genelindeki okula devamsızlık yapan çocuklarla ilgili gelen raporları (değerlendirir ve karara bağlar. İlköğretim Kurumları Standartlarının Eğitime Erişim ve Devamın sağlanmasına dair belirlenen standart alanları hakkında okul düzeyinde alınacak ilerleme raporlarını değerlendirir.  3. Okulların koordinasyonu Okullardaki risk takip kurullarında görevli rehber öğretmenlerin her ay ilçe düzeyinde gerçekleştirilen rehber öğretmenler toplantısına katılmasını sağlayarak okullarındaki devamsızlıkla ilgili konuların bu toplantıda değerlendirilmesine fırsat yaratır. Milli eğitim komisyonları, danışma kurulları, okul müdürleri, koordinatör müdürler, zümre başkanlar kurulu, şube öğretmenler kurulu, rehber öğretmenler, lig heyetleri, şiddeti önleme komisyonu, psiko-sosyal müdahale hizmetleri, kalite kurulu ve ilçe koordinasyon kurulu gibi ilçe düzeyinde gerçekleştirilen çeşitli toplantılarda ilçenin ve okulların devamsızlık durumunun değerlendirilmesini sağlar ve ortak stratejiler geliştirmeye çalışır.  4. Diğer kurum ve kuruluşlarla koordinasyon Sağlık kurumları, halk eğitim merkezi, belediye, meslek örgütleri (barolar gibi..) müftülük ve kaymakamlıklarla iş birliği yapar. “İlköğretime Erişim ve Devamın İzlenmesinde Kurumlar Arası İşbirliği Protokolü” gereğince ilçedeki sosyal hizmetler, müftülük, sağlık grup başkanlıkları, emniyet yetkilileriyle ihtiyaç hallerinde toplantı düzenleyerek toplantılarda devamsızlık yapan çocukların durumunu görüşür ve bu kurumların çözüme katkıları konusunda desteğini sağlar (İlgili protokole MEB İlköğretim Genel Müdürlüğü web sitesinden ulaşabilirsiniz.). İlçede düzenlenen koordinasyon toplantılarında çocukların devamsızlık sorununun gündeme getirilmesini sağlar.  5. Raporlama Kurul ilçedeki çocukların devamsızlıklarıyla ilgili hazırladığı raporları her öğretim dönemi sonunda İl Milli Eğitim Müdürlüğüne gönderir.

22 İl Kurulu Kimlerden Oluşur?
İl Milli Eğitim Müdürü tarafından görevlendirilen Müdür Yardımcısı veya Şube Müdürü (Kurul Başkanı) RAM Müdürü AR-GE birim görevlisi En az iki ilköğretim okul müdürü En az iki rehber öğretmen ((Eğitim Fakültesi/Eğitim Bilimleri Fakültelerinden Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bölümlerinden mezun olanlar öncelikli olarak değerlendirilmelidir.) En az iki şube rehber öğretmeni En az iki sınıf öğretmeni

23 İl Risk Takip Kurullarının görevleri
1. İldeki öğrencilerin devamsızlıklarının izlenmesi 2. Diğer kurum ve kuruluşlarla koordinasyon 3. Raporlama 1. İlin çocukların devamsızlık durumunu takip eder, değerlendirir ve İl Milli Eğitim Müdürü ile İl Eğitim Müfettişleri Başkanlığına rapor eder. 2. Devamsızlığa neden olan konularda diğer kurum/kuruluşlarla iş birliği yapar ve yerel çözümler üretir. 3. Devamsızlık sorununun yoğun olarak yaşandığı okullardaki İlçe RİTA’ların çalışmalarını yerinde ziyaret ederek kurul başkanından bilgi alır ve geri bildirimlerde bulunur. 4. İldeki devamsızlık durumu ve gelişmeleri İlköğretim Genel Müdürlüğüne gönderilmek üzere her öğretim dönemi sonunda İl Milli Eğitim Müdürlüğüne rapor eder.

24 Merkez Kurul Kimlerden Oluşur?
Genel Müdür Yardımcısı (Kurul Başkanı) Daire Başkanı Okullar ve İstatistik Şubesi Şube Müdürü AB ve Projeler Şubesi Şube Müdürü Okul Gelişim ve Rehberlik Şubesi Şube Müdürü Strateji Şubesi Şube Müdürü İzleme ve Değerlendirme Şubesi Şube Müdürü YİBO Şubesi Şube Müdürü Taşımalı İlköğretim Şubesi Şube Müdürü *İhtiyaç halinde kurula akademisyen, uzman veya danışman davet edilebilir.

25 Merkez Risk Takip Kurullarının görevleri
İlden gelen raporlardan yararlanarak ülke değerlendirmesini yapmak Devamsızlığı önlemeye ve azaltmaya yönelik ülke politika ve projeleri geliştirmek İl ve İlçe RİTA'ların kapasitelerini geliştirmek için hizmet içi eğitim seminerleri düzenlemek Millî Eğitim Bakanlığının diğer birimleri ile kamu kurum/kuruluşları ve STK'larla devamsızlığı önlemeye ve azaltmaya yönelik işbirliğini geliştirmek.. 1. Devamsızlık konusunda illerden gelen raporlardan da yararlanarak ülke değerlendirmesini yapar. 2. Devamsızlığı önlemeye ve azaltmaya yönelik ülke politikalarını geliştirir. 3. Devamsızlığı önlemeye ve azaltmaya yönelik ülke ölçeğinde projeler geliştirir. 4. İl ve ilçe milli eğitim müdürlüklerinin kapasitelerini geliştirmek için bilgilendirme toplantıları ve hizmet içi eğitim seminerleri düzenler. 5. Milli Eğitim Bakanlığı’nın diğer birimleri ile kamu kurum/kuruluşları ve STK’larla devamsızlığı önlemeye ve azaltmaya yönelik merkezi ve yerel iş birliklerinin geliştirilmesi için girişimde bulunur.

26 ADEY’ye yönelik rehberlik çalışmalarında:
Devamsızlık durumunda hemen müdahale etmeyi kolaylaştıracak hazırlık ve temel uygulamalar gerçekleştirilmiş mi? Tüm yönetici ve öğretmenler ADEY online eğitim programına katılmaları Veli Bilgilendirme e-Okul bilgilerinin güncellenmesi Okul Risk Takip Kurulu Kurulması Risk İhtiyaç Değerlendirmesi Formlarının doldurulması Devamsızlık girişlerinin düzenli yapılması

27 Eylemler Devamsızlığın önlenmesi için devamsızlık türlerine göre ayrıştırılarak oluşturulan eylemler uygulanıyor mu? E-Okuldan riskli devamsızlığı olduğu uyarısı gelen öğrencilerin devamsızlık tipinin belirlenmesi Devamsızlık tipine göre aşamalı eylem planının seçilmesi ve uygulanması Örneğin: Mevsimlik Gezici Geçici Tarım İşçiliğine Bağlı Özürsüz Devamsızlık Eylem Planı (AEP 1b) Uygulanan Aşamalı eylem planının e-Okula işlenmesi

28 Müdahaleler Çocuğu devamsızlığa iten risk faktörlerinin belirlenmesi ve risklerin ortadan kaldırılması için uygun müdahaleler belirlenmiş mi? Risk Değerlendirme Formunun analizinin yapılması Çocuğun önceliklerinin belirlenmesi Uygun müdahalenin okul içi işbirliği içinde yapılması

29 Sürecin Takip Edilmesi
Çocuğun devamsızlığı izleniyor mu? Okul içi düzenlemelerle çözümlenemeyecek sorunlar için yönlendirme ( RAM, hastane vb.) yapılması ve sürecin takip edilmesi Çocuğun devamsızlık sorunu çözümlenmediyse ilçe risk takip kuruluna bildirilmesi Hukuki yaptırımın başlatılması Devamı sağlanan çocukların 2 dönem boyunca izlenmesi Devamsızlık tekrar başlarsa doğru müdahalenin belirlenmesi ve uygulanması

30 Doğrulama Kaynakları E-Okul ADEY ekranları Okul devamsızlık çizelgesi
Okul RİTA tutanak ve dosyaları Rehberlik servisi kayıtları Öğrenci, öğretmen ve yönetici görüşleri

31 “El koyduğumuz İlköğretim ülküsünü gerçekleştirmek için, Türk yurdunun dağlarında, kıyılarında ve kırlarında ayrıca en ücra yerlerinde kendi kendine açıp solan çiçek bırakmayacağız” Hasan Ali YÜCEL

32 Teşekkürler….