AİLE DANIŞMANLIĞI.

... konulu sunumlar: "AİLE DANIŞMANLIĞI."— Sunum transkripti:

1 AİLE DANIŞMANLIĞI

2 Aile Danışmanlığı SAMSUN
Yrd. Doç.Dr. Sibel Dinçyürek

3 Etkinlik 1 İleride sahip olacağınız ailenizde hangi ihtiyaçlarınızı gidermeyi amaçlamakta ve giderme yollarınız nelerdir ?

4 Ailenin Hayatımızdaki Önemi
Gelişmiş ülkeler için aile önemli bir rol oynar İhtiyaçların en çok karşılandığı doğal ortam ailedir. Bu ihtiyaçlar: Samimiyetlik: İlişkiler (Homojen ve hetorojen) Güç: İş yaşamı Anlamlılık: Çocuk sahibi olma Not: Genelde ailelerin bu üç noktada ihtiyaçlarını toplayabiliriz.

5 Ailenin Tanımı: Aile birimindeki birey sayısı kaç ve ne türden olursa olsun (çocuksuz tek ebeveyinli, çekirdek, geniş, hiç evlenmemiş v.s) bugün dünyada aile kavramı çok çeşitli kombinasyonları, yakın ve etkili ilişkilerin kalıcığı ölçüsüne bağlı olarak içine almaktadır.

6 Aile Sistemi Elementler ve yapıyla ilişkilidir. Aile üyeleri bir sistemin elementleri gibidir. Her elementin kendine ait özellikleri vardır. Ailedeki ilişki birbirine bağlı şekilde fonksiyonu vardır. Bütün bunlar bir yapıyı oluşturur ya da elementler arasında toplam bir ilişkiyi oluşturmaktadır. Bu sistemin içerisindeki üyelik vardır. Bu sistemin ve bulunduğu çevre arasında da sınırlar mevcuttur.

7 Sistem olarak aile Aile kendini oluşturan parçaların toplamından daha fazla özelliklere sahiptir 4 1 3 2

8 Sistem olarak aile Ailenin işleyişini düzenleyen belirli kurallar vardır

9 Sistem olarak aile Sistemler alt sistemlerden oluşmuştur,kendileride üst sistemlerin parçasıdır

10 Sistem olarak aile Sınırlar farklılığı korur Ailenin sınırları vardır
Katı/ belirsiz/ belirgin

11 Sağlıklı Aile (İşlevsel)
İşlevsel aile:Gelişim odaklı ve açık bir sistem olarak tanımlanır. Bireyler neler hissetiklerini, gördüklerini ve düşündüklerini açık bir şekilde hem kendilerine hem de ailelerine rahatlıkla ifade ederler. İletişim merkezlidir. Aile içerisinde birbirlerine duygusal beslenme verirken iyimserlik ve birbirlerine bağlılık söz konusudur.

12 Sağlıksız Aile (İşlevsel)
İşlevsel olmayan aile psikolojik sağlığı koruyamayan ve gelişimi engelleyen aile sistemleri olarak tanımlanır.

13 İşlevsel Ailenin Özellikleri
Aile bireyleri birlikte olmaktan keyif alır,bu süreç destekleyici ve yüreklendiricidir. Birbirlerinin bakış açılarına saygılıdırlar. Aile bireyleri ihtiyaçları fark eden ve karşılayandır. Aile dayanışmasını tamamlayıcı, duygusal ve sağlamdır. Yakınlaşma ve otomatik olarak ortaya çıkar. Diğerlerinin kişilikleri farklı ama kabul edilir olarak algılanır. Doğal bir etkileşim vardır. Etkileşim zorunluluk olarak değerlendirilmez. İstek ve motivasyona karşı kontrol değil anlayışlı bir bakış açısı vardır.

14 İşlevsel Olmayan Ailenin Özellikleri
Bireyler birbirlerine karşı özensizdir ve kendilerini açmazlar. Diğerine karşı bakım konusunda reddetme görülür. Bu durum çaresizlik ve yalnızlık duygularının yaşanmasına neden olur. Aile bireylerinin diğerlerinin istediği gibi davranma eğilimindedir.Karşı taraf nasıl biri olduğunu yansıtmadığı için beklenildiği gibi davranmaya çalışılır. Tatminsizliğin duygusal acısını gizlemek için çok çaba harcanır. Bu durum genellikle somatik yakınmalara veya antisosyal davranışlara neden olur. İhtiyaçların karşılanmamasından dolayı, yapay bir çaresizlik veya güç gösterisi yoluyla diğerleri kontrol edilmeye çalışılır.

15 Etkinlik 2 İşlevsel ve İşlevsel olmayan Ailelerin özelliklerine denk gelecek olan SIFATLARI yazınız. (İki ayrı liste halinde)

16 Etkinlik 2 İşlevsel İşlevsel Olmayan Özerk Çaresiz Saydam Katı/Tekrarlayan Açık Savunmacı Atılgan Saldırgan/Çekingen Sorumlu Suçlama/Suç Değişme Devam ettirme İlgilenme Kontrol etme Besleyici Kullanma Doğrudan Bellirsiz Arayan Kaçan Güvenli Kaygılı Farkında Karışmış Açığa çıkarma Kapatan Keyifli Hayal kırıklığı Anı yaşayan Geçmiş/Gelecek Olumlu kabul İnkar eden

17 Etkinlik 3 Sevildiğinizi nasıl hissediyorsunuz? Sizi sevenler nasıl bir yolla sizi sevdiklerini gösteriyor? Siz nasıl sevginizi gösteriyorsunuz?

18 Beş Sevgi Dili Onay sözleri Nitelikli beraberlik Armağan alma
Hizmet davranışları Fiziksel temas “Sıradan bir günde hediye alma, kahve yapmak, evdeki herkesin her şeyine yetişmeye çalışmak, sarılmak, dokunmak, güzel sözler söylemek”

19 Yaygın 4 Aile Yapısı Kapalı Aileler: Gelişi güzel Aileler:
Geleneksel olarak bilinirler Ailede kararlar belli bir lider tarafından belirlenir ve hiyerarşisi vardır. Gelişi güzel Aileler: Kapalı ailenin tam tersinesi olarak birey ön plandadır. Her bireyin ihtiyaç ve amaçlarına önem verilir.

20 Açık Aileler: Eş zamanlı aileler: Değerler karışıktır
Bireyselliğin yanısıra gruba da önem verirler Kararlar tüm aile üyeleri tarafından alınmaktadır Eş zamanlı aileler: İletişim kapalı ve bu nedenle sözel olmayan iletişim çok önemlidir Başarılı aile üyeleri sözel olmayan mesajları okuyabilme becerisine sahiptir.

21 AİLE YAŞAM DÖNGÜSÜ

22 Aile yaşam döngüsü Evliliğin başlamasından, eşlerin ölümüne kadar geçen süreçte, roller ve ilişkilerde değişimin gerektiği farklı aşamalar Döngünün her aşamasında aile çeşitli sorunlarla yüz yüze gelir ve yeni beceriler kazanır Aile bu yeni duruma uyum sağlayamazsa kriz yaşanır

23 Ailenin yaşam döngüsü Bağımsızlık Yeni evlilik dönemi
Hamilelik ve doğum Anne-babalık, çocuk yetiştirme Çocuğu okula gönderme Ergenlik Yetişkin çocukların evden ayrılması Boş yuva Emeklilik, yaşlılık, dulluk

24 Bağımsızlık Köken aldığı aileden farklı bir birey olmak
Kimlik oluşturmak İş kurmak İnisiyatif kullanmak Ahlak kuralları benimsemek

25 Yakınlık Sözleşme Benzerlik ve ortaklıklar Rekabet Bağlanma
Aile üyeleri dışında birisine bağımlılık Bazı duyguları paylaşma

26 Nişanlılık Evlenmek üzere sözleşmek
Evliliğin gerekleri ve gerçekleri üzerine düşünmek Yakınlık oluşturmak ve çift olmak

27 Nişanlılıkta duygular
Anksiyete Olgunlaşma& bağımlılık Kayıplar Seçilen eşe ilişkin soru ve kuşkular Cinsel rol çatışmaları Yüceleştirme ve yanılsama Kendini tanıma (zayıf ve güçlü yanlarını)

28 Evlilik Evlenmeden önce birbirini kaybetme korkusu
Evlendikten sonra kendisini kaybetme korkusu Kimlik pazarlığı- ilişkide rollerin uyumu Rollerin tanımları üzerinde antlaşmak Rollerde değişiklik yapmaya dair antlaşmak

29 Balayı etkisi Evliliğe uyum, “çift” olma kimliği edinme
Doyum en yüksek noktadadır Sorunlar görmezden gelinir

30 Yeni evlilik-karşılıklı bağımlılık
Finansı yönetmek Ortak yaşam stili oluşturmak Öncelikleri belirlemek Hobi ve ilgiler, birbirleriyle zaman geçirmek Cinsellik Sadakat Arkadaşlık, duygusal destek sağlamak

31 Yeni evlilik-karşılıklı bağımlılık
Rolleri belirlemek Aile içi rollerde Cinsel kimliklerde anlaşmaya varmak Sınır oluşturmak Köken ailelerle Kendi aralarında Arkadaşlarla

32 Yeni evlilik-karşılıklı bağımlılık
Karşıdakinin ihtiyaçlarını kendi ihtiyaçlarının önüne koymak Kişilerarası ilişkide derinleşmek Problem çözme becerilerini geliştirmek Ortak ruhsal ve duygusal gelişim amaçları belirlemek Ortak değerler benimsemek

33 Aile yaşam döngüsü (Turnbull & Turnbull, 1990)
Erken çocukluk (Doğum- 5 yaş) Okul çağı (5-12 yaş) Ergenlik (12-21 yaş) Yetişkinlik (21+ yaş)

34 Öğretmen-Arkadaş-Komşular
Anne-Baba Öğretmen-Arkadaş-Komşular Akrabalar Sevgili-Uzman Sosyal Atom & Sosyal Destek Diğer Kimseler Psikolojik Çevre

35 Erken çocukluk- çocuk yetiştirme
Yeni gelecek bireye ailede yer açma ve büyüyen aile yapısına uyum sağlama Yeni doğana bakma Anne, babalık roller alma Olumlu bir gelişim çevresi oluşturma

36 Erken çocukluk- çocuk yetiştirme
Beklentileri belirleme Ortak karar alma İlginin paylaşılması Köken ailelerle ilişkilerin yeniden düzenlenmesi

37 Okul öncesi Çocuğun aile dışına çıkmasına izin veren bir ebeveyn-çocuk ilişkisine geçmek Çocuğun ihtiyaç ve ilgilerini doyurmak Evdeki ilgi ve enerji talebine, mahremiyetin azalmasına uyum sağlayabilmek

38 Okul dönemi Eğitimdeki başarısını geliştirmek
Toplumsal yaşama katılma, uyum sağlama

39 Ergenlik Ergenin daha bağımsız olmasına izin vermek, yardım etmek
Onların bağımsızlıklarıyla başa çıkabilmek Çocuk bakımı dışında yeni ilgiler geliştirmek

40 Çocukların evden ayrılması
Çocuklar olmaksızın aileye yeniden odaklanmak Büyüyen çocuklarla yetişkin yetişkine ilişki kurmak Onların çocuklarıyla büyükbabalık/büyükannelik rollerini benimsemek Kariyer sorunlarını yeniden ele almak Köken aile bireylerine ilginin artması

41 Boş yuva Bazen evlilik sorunlarını belirginleştirebilir ve boşanmaya yol açabilir Boomerang kuşak: Çocukların çeşitli nedenlerle eve dönmesi

42 Emeklilik Yaşlanan bedene, emeklilikle değişen aile ve sosyal rollere uyum sağlamak İlgiler geliştirmek Aile üyelerine (kendisinden öncekilere ve sonrakilere) destek sağlamak Aile sisteminde yaşlı bireyin bilgeliği ve tecrübeleri için saygın bir yer oluşturmak Kayıplarla başa çıkmak Yaşamını gözden geçirerek, öğrendiklerini sonraki kuşaklara aktarmak Ölüme hazırlanmak

43 Yaşam döngüsü 18-21 yaşlar : Köklerini geliştirme
22-28 yaşlar : Yetişkinliğe hazırlık 29-31 yaşlar : 30’lu yaşlara geçiş 32-39 yaşlar : Duraganlık 40-42 yaşlar : Orta yaş geçişi 43-59 yaşlar : Orta yaş yetişkinliği 60+ yaşlar : Yaşlılık

44 Yaş dönemi Bireysel görevler Evlilik görevleri Yakınlık Güç Sınırlar
18-21 Otonomi geliştirmek Köken ailede ayrılma, yeni bağlanmalar Kırılgan yakınlıklar Güç denemesi Ebeveynle çatışmalar 22-28 Meslek özdeşimi, yakınlık kurmak Flört, söz, nişan Derin fakat ikilemli yakınlıklar Çatışma çözümü yöntemleri geliştirme Arkadaşlar, potansiyel sevgililer 29-31 İş ve eş seçimi Evlilik Mesafe, sınır oluşturmak Güç ve baskınlık için keskin rekabet Evlilik dışı geçici ilişkiler 32-39 Derin ilişkiler, uzun süreli amaçlar Üretkenlik Yakınlığın artması Karar verme ve baskınlık yöntemleri gelişt. Çekirdek ailenin sınırları 40-42 İç ve dışın uyumunu sağlamak Geçmişi değerlendirme, yeni amaçlar Diğerleri ile zayıf ilişkiler ya da ilişki fantezileri Dışardaki gücün içerde sınanması Yeniden değerlendirme, sınır dağılmaları 43-59 Öncelikleri güncellemek Evlilikle ilgili çatışmalar çözümleme Yaşlanma ve can sıkıntısı ile yakınlığın tehditi Çatışma artışı (Güven sarsılması vs) Krizler dışında stabil sınırlar 60 + Yaşlanma, hastalık ve ölümle uğraşma Diğerlerinin üretkenliğini destekleme Yakınlığı sürdürme ya da bitirme Ölüm korkusu ile kontrol ve baskınlık Ailenin, arkadaşların kaybı

45 Evlilik Öncesi Danışmanlık

46 Potansiyel Eşi Tanıma

47 Etkinlik 1 Potansiyel eşiniz nasıl özellikleri olmalıdır?

48 Eşi Tanımak Niçin Gereklidir?
Eşi Tanımanın Amacı Eşi Hangi Yönleriyle Tanımak Gereklidir? Sağlık: Yetenekler: Kişilik: Benlik: İhtiyaçlar: Sosyal Destek Sistemi: Aile Özellikleri: Yaşam Öyküsü:

49 EVLİLİK DANIŞMASI

50 EVLİLİK DANIŞMASI Evlilik danışması, bireysel danışma veya aile danışmasından farklıdır. Bireysel danışmada bir birey, sorunları ve gelişimi ele alınır Aile danışmasında tüm aile üyeleri danışma sürecine katılır ve aile sistemi üzerinde durulur. Evlilik danışmasında çiftler danışma sürecine alınır. Sorunları ele alınır, çiftlerin hem kişisel hem de ilişkilerinin gelişmesi amaçlanır. Evlilik Danışmasında; Eşler teker teker danışmaya alınabilir. Eşler birlikte danışmaya alınabilir. Eşler eş zamanlı olarak farklı danışmanlara gönderilebilir.

51 Etkinlik 2 Geleceğin Aile Danışmanları olarak, sizce evlilik danışması hangi durumlarda gereklidir?

52 Evlilik danışması hangi durumlarda gereklidir?
Bireysel danışma, evli bireyin sorununu çözmede ve bireyin gelişmesinde yetersiz kalırsa Bireysel danışma tekniklerini uygulamak güçleştiğinde Çiftler arasında yaşanan olumsuz bir olaydan sonra çiftlerden biri, ani ve önemli bir belirti gösterdiğinde Çiftler birbirleriyle sürekli çatışma halinde olduğunda

53

54 Eşler Arasında Çatışmanın Nedenleri
Evlilik süreci karmaşık ve dinamik bir süreçtir. Evlilik gönüllü veya zorunlu evlilik olabilir. Eşlerin evlilik ilişkilerini nasıl algıladıkları ve nasıl tanımladıkları önemlidir.

55 Eşler Arasında Çatışmanın Nedenleri Devam..
Zorunlu Evlilik: Bir kadın kocasıyla birlikte yaşamaya en küçük bir arzusu olmadığı halde, dinsel inançları nedeniyle kocasıyla birlikte yaşamak zorunda olduğunu düşünebilir. Evlilik öncesi girdikleri cinsel ilişki sonucu iki genç birbiriyle evliliğe zorlanmış olabilirler. Aslında bu iki genç istemedikleri halde evliliklerini sürdürmek zorunda kalabilirler. Ya da nişanlısının kendisini terk edeceğini duyan bir kız kendisini arabanın önüne atar. Sakat kalan kızla erkek evlenmek ve evliliğini sürdürmek zorunda kalabilir. Ya da, bir kadın kocasını umursamazmış veya evliliğine değer vermezmiş gibi görünmesine karşın, kocasına çamsakızı gibi yapışabilir ve adama nefes aldırmayabilir.

56 Eşler Arasında Çatışmanın Nedenleri Devamı…
Eşlerin boşanması çok kolaysa, eşlerin evlilikte sorunlara göğüs germesi olasılığı zayıflar. Eşlerin boşanması çok zorsa, eşler gerçekten birbirlerini isteyip istemedikleri konusunda kuşkuya düşebilirler. Sonuç olarak, boşanmanın çok kolay (gönüllü) ya da çok zor (zorunlu) olduğu evlilik ilişkisinde sorunların çıkması kaçınılmaz görünmektedir. Örneğin, zengin bir kadın, bir adamla evlenir… Kadın kendi işinde çalışmaktadır. Adam karısından iş yerini satmasını ister…

57 Eşler Arasında Çatışmanın Nedenleri Devamı…
Zorunlu evlilik ilişkisinde ya köle-sahibi ilişkisi egemendir; ya da eşlerden biri diğerini hep “alttan almak-(sözde hoşgörü)” durumundadır. Eşler arasındaki ilişki iki hücre mahkumu arasındaki ilişkiye benzemektedir. Yani istedikleri için değil zorunlu oldukları içinde birlikte yaşamaktadırlar. Eşler evliliklerini zorunlu evlilik diye algılamaya başladıklarında evliliğin heyecanı ortadan kalkmakta ve eşler arasında çatışmalar yaşanmaktadır.

58 Eşler Arasında Çatışmanın Nedenleri Devamı…
Zorunlu bir ilişkide eşlerin her davranışları birbirine batmaya başlar. Eşlerden biri diğerine ters davrandığında diğer eş alttan alarak ilgi gösterebilir. Karşılık göremeyen eş boşanmayı gündeme getirebilir. Bu kez de diğer eş aslında eşini sevdiğini ve boşanmak istemediğini dile getirebilir. Böyle bir ilişkide eşler ne birlikte olabilirler, ne de tümüyle birbirlerinden kopabilirler. Bu eşler psikolojik danışmaya başvurduklarında ne istediklerini, sorunlarının ne olduğunu saptamak oldukça güçtür.

59 Eşler Arasında Çatışmanın Nedenleri Devamı…
Bunlar sıklıkla birleşir ve ayrılırlar. Sıklıkla küserler, ilk barışan olmak istemezler. Eşlerden biri ayrılmak ister, diğer eş de ayrılmak isteyince tekrar diğer eş ayrılmaktan vazgeçer. Bu arada cinsel yaşamları altüst olmuştur. Örneğin, kadın bir başka adamla ilişkiye girer. Koca tüm tartışmalardan sonra bu ilişkiyi tolera eder ama bir türlü de aklından çıkaramaz. Bunun üzerine kadın boşanmanın en iyisi olduğunu söyler. Adam, aslında karısını sevdiğini söyler birlikte yaşamak için yeşil ışık yakar…. Bunun üzerine danışman şöyle bir taktik uygular: Ayrı yaşamayı sürdürdüğünüz müddetçe danışmaya devam edemeyeceğim. Gerçekten yardım almak istiyorsanız birlikte aynı evde yaşamalısınız. Bunun üzerine eşler karar verirler ve BOŞANIRLAR.

60 Eşler Arasında Çatışmanın Nedenleri Devamı…
Bir evlilikte eşlerden biri diğerinin yanlış davranışlarını sürekli sözde hoşgörü ile karşılar, hep alttan alırsa, göz yumarsa, bu ilişki de zorunlu bir ilişkiye dönüşür. Bazı kimseler eşlerinin kendisinin yaptığı her şeyi hoşgörü ile karşılamasını bekleyebilir. Ancak böylece kendisini sevdiği sonucuna varabilir. Eşinin kendisini sınamak için akıl almaz davranışlarda bulunarak eşinden hoşgörü bekleyebilir.

61 Evlilik çatışmaları Her konuda anlaşmak mümkün değildir.
Her zaman rasyonel olmak mümkün değildir Ailede bazı kurallar vardır. Uyulması gerekir. Birbirleriyle tartışamayan eşler zamanla birbirlerine karşı yabancılaşır ve birbirlerinden soğurlar. Bu nedenle danışman, danışma sürecinde eşlerin birbirleriyle tartışmalarını kışkırtabilir. Eşler arasında güç savaşımı (power struggle) vardır. Güç savaşımı süresince eşler birbirlerine karşı tehdit, sabotaj, fiziksel saldırı, çaresizlik gösterme, cinsel ilişkiyi reddetme gibi taktikleri kullanabilirler.

62 Evlilik çatışmaları Kural ötesi (meta rule) kuralların ilişkinin diğer kuralları ile çatışması: Örneğin uzlaşılamayan konularda son kararı koca verir kararına varılabilir. Ama koca, ben yine de eşimin kararını da almak istiyorum derse bir karara varılamaz çatışma devam edebilir. Seksüel ilişkiler: “Hayır” diyebilmek sağlıklı bir ilişkinin göstergesidir. Ancak, cinsellik karşı tarafa karşı bir koz olarak kullanılmamalıdır. Örneğin adam her sevişmek istediğinde kadın başının ağrıdığını söylerse çatışma çıkar. Örneğin adam, karısından seksi olmasını ister, kadın seksi olunca da onu hafif meşreplikle suçlarsa kadın ilişkilerinde nasıl davranacağı konusunda kararsızlık yaşayabilir. Çatışma çıkabilir.

63 Değişmeye karşı direnç

64 Değişmeye karşı direnç
Danışma sürecinde eşler birbirlerini korumaya, aile sırlarını açıklamamaya özen gösterirler. Örneğin bir kadın hoş olmayan bir davranışını kocasının yüzüne söylerse onu inciteceğini düşünebilir. Oysa iyilik diye kocasına kötülük yapmış olur. Danışman her şeyin güven ilişkisi içinde konuşulmasını teşvik eder. Örneğin bir kadın kocasından yüksek statüye sahip olmamak için öğrenimini yarıda kesmiş olabilir. İleride bu durumu kocasına karşı bir koz olarak kullanabilir. Örneğin, karısı kendisinden daha tahsilli olan bir koca, eşinin tüm davranışlarını kontrol etmeye kalkışabilir.

65 Değişmeye karşı direnç
Eşlerden birinin yardım alması, değişmesi eşler arasında yeni çatışmalara kaynaklık edebilir. Eşler genellikle karşı tarafın değişmesi gerektiğini, karşı tarafta bir sorun olduğunu belirterek başvururlar. Histerik belirti ile danışmaya başvuran kadın iyileştikçe eşler arasında yeni çatışma konuları ortaya çıkabilir. Aslında histerik belirti ilişkinin sürmesine neden olmaktaydı.

66 Evlilik danışmasında danışman kişinin rolü

67 Evlilik danışmasında danışman kişinin rolü
Çatışma halindeki eşler, genellikle karşı tarafı suçlamak için danışmaya başvururlar. Bunun için danışmanın yanlarına çekme taktiklerin başvururlar. Danışman notr cümle söyleyemez. Ama tuzaklara da düşmemelidir. Objektif ve saydam olmalıdır. “Bakın bu önemli, Bunun üzerinde durmalıyız” diyerek onları yönlendirebilir. Eşlere nasihat yerine, yönergeler verebilir. Bu yönergeler eşlerin yönlendirdiği yönergeler olmamalıdır. Dost ve akraba yönergeleri bu nedenle çok işe yaramaz.

68 Yönergeler

69 Yönergeler Farklı davranmayı sağlayacak yönergeler
Alışageldikleri gibi davranmaya yüreklendirecek yönergeler

70 Yönergeler Örneğin, birbirleri ile barışmaya can attıkları halde bunu beceremeyen eşlere bu akşam birlikte dışarıda yemek yemeleri yönerge olarak verilebilir. Bir kadın “kocamın dışarı çıkması yerine evde oturması daha doğru değil mi? “ derse, danışman kadınla aynı görüşte olmak veya ona nasihat etmek yerine, “kocanız neden akşamları evde oturamıyor, bunu konuşmamız sizler için daha yararlı olabilir” diyebilir. Bir koca, karısından her isteğine boyun eğmesini isteyebilir. Danışma sürecinde bunu gözleyen danışman, kocanın yanında kadına: “kocanızın isteklerinden en az bir tanesine bu hafta boyunca hayır demenizi istiyorum” diyebilir. Böylece ilişkinin doğası sarsılmaya ve ilişki yeniden tanımlanmaya başlar.

71 Yönergeler Alışageldikleri gibi davranmaya yüreklendirmek, mutsuz çiftleri değiştirebilmenin en etkili yollarındandır. Örneğin yatmadan önce çıkardığı çoraplarını rastgele atan adamla karısı çatışmaktadır. Burada nasihat edileceğine adama ” çoraplarını istisnasız her akşam savurması..” yönergesi verilebilir (paradoksal yönerge). Birbiriyle sürekli kavga eden bir çifte danışan “bu akşam eve gittiğinizde ……. konuda kavga edip birbirinize aklınızın estiğini söylemenizi istiyorum” diyebilir.

72 Dikkat !!! Etkili bir danışman, öncelikle eşleri alışageldikleri gibi davranmaya daha sonra da farklı davranmaya yöneltir. Eşlerin değişmesini sağlayan esas etmen eşlerin iç görü kazanmaları veya kendilerini anlamaları değil, danışmanın kullandığı paradoksal taktiklerdir. Bu nedenle bir danışman paradoksal taktikleri etkili biçimde kullanabilmelidir.

73 Etik Kurallar

74 Etik Kurallar Danışana Karşı Sorumluluk:
Evlilik ve aile danışmanları ailelerin ve bireylerin iyilik hallerini artırır. Kendilerinden yardım almak isteyen insanların haklarına saygı duyarlar ve verdikleri hizmetin yararlı olması için özen gösterirler. Gizlilik: Danışma ilişkisinde birden fazla danışan olabileceği için evlilik ve aile danışmanları gizlilik konusunda son derece hassastırlar. Danışmanlar her bir danışanın güvenini korur ve buna saygı duyarlar. Mesleki Yeterlik ve Bütünlük: Evlilik ve aile danışmanları yüksek mesleki yeterlik ve bütünlük standartlarını korurlar. Öğrencilere, Çalışanlara ve Amirlere Karşı Sorumluluklar: Evlilik ve aile danışmanları öğrencilerinin, çalışanlarının ve amirlerinin güvenini istismar etmezler.

75 Etik Kurallar Araştırmaya Katılanlara Karşı Sorumluluk:
Denetçiler /kontrol eden kişiler, araştırmacılar katılımcıların onuruna saygı duyar ve araştırmada katılımcıların çıkarını korur. Araştırmanın yapılmasını düzenleyen yasaların ve mesleki standartların farkındadırlar. Mesleğe Karşı Sorumluluk: Evlilik ve aile danışmanları meslektaşlarının hak ve yükümlülüklerine saygı duyar ve mesleğin hedeflerini geliştiren etkinliklere katılırlar. Mali Düzenlemeler: Evlilik ve aile danışmanları danışanlarla, üçüncü kişilerle ve muhasebecilerle mümkün olan mali düzenlemeler yapar ve kabul edilmiş mesleki uygulamalara ters düşemezler. Tanıtım: Evlilik ve aile danışmanları, alan dışından kimselerin bilgi verme temelinde mesleki hizmetler seçmesini sağlayan etkinlikler dahil olmak üzere uygun bilgilendirme toplantılarına katılırlar.

76 Anne Baba-Çocuk- Öğretmen İlişkisi

77

78

79 Kültürel Olarak Çeşitlik Gösteren Ailelerle
Tek- Ebeveyinli Boşanma sürecinde olan aileler Birleşmiş ailelerle

80 KURAMLAR

81 Milan Modeli Positif İma-Yükleme (Selvini Palazzoli) Ritüeller
Döngüsel Sorgulama

82 1960’larda Önemli Aile Terapistleri
Jay Haley ( ) Salvador Minuchin (1921-) Virginia Satir ( ) Carl Whitaker Satır da üzerinde duracaklarımızdandır

83 Bowen’ın Aile Sistem Terapisi

84 Aile danışmanı,aile sistemine yer vermektedir.
Aile danışmanlığı kuramları, psikolojik danışma kuramlarına benzerlik gösterir ve onların tekniklerinden faydalanır. Ancak, bu tamamen aile danışması kuramlarının psikolojik danışma kuramlarının aynısı olduğu anlamına gelmemektedir. Aile danışması ile diğer yaklaşımların birbirinden bağımsız ilkeleri, ilgi alanları ve güçleri vardır. Danışma kuramları bireyi merkez alır ve değişim için bilinçaltına ve transferansa odaklanır (Holmes, 1993). Aile danışmanı,aile sistemine yer vermektedir. BUNLAR BİZİM İLK ÖNCE DONANIMLI BİR PSİKOLOJİK DANIŞMAN OLMAMIZI GEREKTİRİR. O YÜZDENDİR Kİ, İYİ BİR PSİKOLOJİK DANIŞMAN OLMADAN AİLE DANIŞMANLIĞI ALANINA YÖNELMEMEK LAZIMDIR.

85 Aile danışması, aile üyelerinin birbirleriyle nasıl etkileşim kurduğu ile ilgilenir, niçin öyle etkileşmede bulunduğuna bakmaz. Aile danışması aileyi etkileşimde bulunan bir sistem olarak ele alan bir danışmadır, bireylerle ilgilenmez (Foley, 1989).

86 İlişkilerimizdeki üçgen ne demek ?
ÜÇÜNCÜ KİŞİ DEĞİLDE İŞ YENİ KAZANILAN HOBİLER, OYUNLAR, UĞRAŞLAR, VB ŞEYLER YERİNİ ALABİLİR. ÖRNEK OLARAK KENDİ AİLE YAPINIZI DÜŞÜNÜNÜNÜZ

87 Üçgen.. Bütün duygusal önemli ilişkiler üçüncü bir kişi tarafından gölgelenir (akraba, arkadaş, nesneler, iş, hatıralar) İlişkiler dinamiktir; mesafe yakınlığı döngüleri vardır. Üçgenler genelde mesafe zamanlarında gelişirler. İlişkilerde, en çok stres yaşayan partner muhtemelen ilişki dışında biriyle ortaklık kuracaktır. Bazen, önemli diğerleri kaygı veya bir çatışma hisettiklerin de destek sunarlar.

88 YAŞANTI Yaşantı-experimental therapy.

89 Yaşantısal Aile Terapisinin Tarihçesi
1960’larda hümanistik-varoluşcu yaklaşımlardan ortaya çıkmış Arka Planda.. Gestalt Terapi Psikodrama Danışan merkezli yaklaşım Etkileşim grup hareketi YAŞANTISAL AİLE TERAPİSİ DE KURAMLARIN ÖNEMLİ BİR PARÇASINI OLUŞTURUR.

90 Temel Varsayımları Aile problemlerinin temelinde bastırma ve dürtülerin inkarı Aile Üyeleri-Yetkin roller Aileyi İlişkilendirme (bridging)-İkinci Öncelik

91 Ana Kavramlar Özgürlüğe vurgu Duygusal Yaşantılar Şimdi ve burada
Dürüst duygular Aileden Önce Birey Exceptions to the therapist’s focusing on an individuals before family were:

92 Felsefi Dayanakları.. Hümanistik İnsan doğası iyidir Dürüst duygular
İnsan kaynaklara sahip, enerjik ve yaratıcıdır Varoluşsal İnsan seçme özgürlüğüne sahiptir Come back to this slide

93 Öncüleri.. Carl Whitaker (1912-1995) Anti-kuramsal Kedin ol Sezgi
Virginia Satir ( ) İletişim Kişisel kendini ifade etme Carl Whitaker Intuition tends to lead to liberating family members to be themselves. Virginia Satir moved audiences

94 Yapısal Aile Terapisi

95 Yapısal Aile Terapisinin Öncüleri
Salvador Minuchin. Braulio Montalvo, Bernice Rosman, Harry Aponte, Charles Fishman.

96 Salvador Minuchin 1921 de doğmuş Arjantin de Rus Yahusi göçmen
1948’de İsrail ordusunda doktor 1950, Amerika ve Bruno Bettleheim ile çalışma niyeti     Nathan Ackerman ile buluşması    1954 psikoanaliz çalışmaya başlaması

97 Sistem Terapisti 1959 da sosyo-ekonomik düzeyi düşük ailelerle çalışmaya başlaması Başarısızlık (pasif ve uzun süreli çaba) Dramatik ve aktif müdahaleye ihtiyaç olduğu düşüncesi İç içe geçmiş Kaotik ve Sıkıca birbirine kenetlenmiş Ayrışık Yalnız ve İlişkisiz İki temel aile yapısı

98 Anahtar Kavramlar Ailenin yapı ve örgütlenmesini anlamak için aile etkileşimlerine odak Semptomlar veya mevcut problemler yapısal sorunlardan kaynaklanır Kişilerin semptomları azaltılmadan ailede yapısal değişiklikler olmalıdır

99 Terapistin İşlevleri Terapötik işlem aileyi işlevsizlikten yeni bir konuma taşımaktır (farklı bir yapı ile daha çalışır hale getirmek) Katılım ve uyum ile aile birliğini yapısal değişim başlatmaya teşvik Katı etkileşim kalıplarıyla mücadele Aileyi işler hale getirmek- aile bireylerinin hepsinin dahil edilmesi. O yüzdendir ki bireysel danışmadan farkı tüm aile üyelerinin danışma sürecine katılımı istenmektedir. Bir kez danışmaya katılan aile üyeleri-değişim için ordadır.

100 Aile Yapısı Aile üyelerinin birbirleri arasındaki ilişkiyi organize ettikleri işlevsel görülmez kural ve talepler Üyelerin kendilerini ilişkilendirme kalıpları Her aile özgü kalıplar mevcuttur

101 Aile Alt Sistemleri Eş: Karı ve Koca Ebeveyn: Anne ve baba
Kardeş: Çocuklar Geniş aile: Büyük ebeveynler, diğer akrabalar Aile üyeleri ait oldukları alt sisteme bağlı olarak farklı roller oynarlar Yapısal zorluk bir alt sistem diğerine üstün gelmeye çalıştığında ortaya çıkar Alt sistemin aslında bir üst sistemin üstüne çıkması…Sorunu ortaya çıkarır.

102 Veri Toplama Müdahale için gerekli verileri/bilgileri toplama
Aileyi temsil eden yapıyı ortaya çıkarma Aile üyelerinin birbirlerine nasıl ilişkilendirildiklerini gözleme Kim kime ne der Hangi yollarla nasıl Hangi sonuçları alır Bunları sorgulamak ailenin nasıl bir yapısı olduğunu ortaya koymaktadır. Kimin kime ne dediğini öğrenmek bir katkı sağlar sürece.. Hangi yollarla bunu nasıl yaptıgını bilmede. Ve hangi sonuçları alır.

103 Hipotez Kurmak Veriler ışığında sahip olunan problemin
Nasıl oluştuğu Nasıl geliştiği Nasıl sürdürüldüğü Ana yapısı Aile kalıplarının esnekliğini araştırma ve test etmek Bir takım veriler toplanması, ail ile ayşenin var olan sorunu, aslında birbirlerini dinlememekle ve dinleme olayının süre gelmesi ve bu şekilde tartışmalara yol açması ve uzlaşmazlık. Yani bizim hipozetimiz, aile ile ayşenin birbirini dinlememesi.

104 Yapısal Amaçlar Temel hipotezin izin verdiği takip edilecek müdahaleyi belirlemek İşlevselsizliğin semptomlarını azaltmak Yapısal değişiklikler yapmak Sınırlar çok katı veya geçirgen Alt sistemler uygun olmayan görev ve işlevlere sahip Bunları sorgulayıp yapısal amaçlar belirlenirse ailenin işlevselliğini artırır.

105 Müdahale Etkili olmayan yapıyı dönüştürmek için müdahale yolları
Terapist: (a) aile üyeleri arasındaki etkileşim kalıplarının değişimini kolaylaştırmak (b) diğer değişkenleri kontrol ederek müdahale etkisini belirleyebilmek Aile kurallarına karşı koymak, sınırların yeniden organizasyonunu teşvik etmek, çatışma çözümüne ortam hazırlamak, etkili hiyerarşik yapı yaratmak, aile etkileşimlerinde serbestlik derecesini artırmak, işlevsiz aile yapısını değiştirmek, aile üyelerinin daha çok bireyselleşmelerini desteklemek Geri besleme Aile üyelerinin müdahaleye tepkilerine dayalı olarak terapist döngüye ikinci adımdan yeniden başlar

106 Yapısal Teknikler Katılmak Sistemik bakış açısını uygulamak
Yeniden yapılandırma Kural/ilişkileri bilinir kılmak Yoğunluk Döngüsel sorgulama Dengeyi bozma Üçgenleme/Karşı üçgenleme Harekete geçme Sınır yapma Yeniden ifade/yansıtma Paradoksal teknikler Dizginlemek Semptomu tanımlama

107 Rol Oynama

108 Stratejik Aile Terapisi

109 Kuramsal Temelleri Emir mesajları aile kuralları olarak işlem görür ve tekrarlayıcı aile etkileşimlerinde ortaya çıkar Don Jackson-Aile kuralları Düzenlilik, düzenleme değil Kuralları koyan belirli bir kişi yoktur. Aile genelde kuralların varlığından da haberdar değildir

110 Kuramsal Temeller Aile kuralları aile homeostasisi korumaya yönelik işlev görür Homeostasis aileyi başlangıç durumuna taşımaya yarar (Eguilibrium) Jackson’un homeostatis tanımı daha çok negatif geri beslemeye benzer

111 Teknikler MRI Yaklaşımı
Danışma ortamını oluşturma Sorgulama ve problemi belirleme Sürdürücü davranışları belirleme Danışma amaçlarını saptama Davranışsal müdahale yöntemi seçme ve uygulama Sonlandırma

112 Size gelen danışanlarla ilgili kendinize neler sormalısınız?

113 SİZE GELEN DANIŞAN; DANIŞMANDAN NE İSTİYORLAR? (Danışanın sizden beklentileri nelerdir ?) BANA YÜKLENEN GÖREV NE? (Danışmandan neler yapmanızı istiyor) BEN NE YAPABİLİRİM (Danışman ne yapabilir?) Not: hipotezler/metaforlar

114 Psikolojik Danışma Sürecinde Aşamaları
BASAMAK 1.İlişki Oluşturma BASAMAK 2. Problemim belirlenmesi BASAMAK 3. Amaç Oluşturma BASAMAK 4. Psk. Danışma Müdahalesi I.Oturum I1.Oturum III. Oturum IV. Oturum V. Oturum VI. Oturum

115 -Daha kişisel ve daha yorumlamaya elverişli veri toplanmasını sağlar.
I- Görüşme Teknikleri -Daha kişisel ve daha yorumlamaya elverişli veri toplanmasını sağlar. -Tüm aile bireyleri ile birlikte yapılan mülakatlarda aile yapısı, dinamikleri, güç ve etkileşim konusunda daha fazla bilgi edinilir. -Aile sistemine nasıl müdahale edilirse değişim sağlanabileceğine dair danışmana ipucu verir.

116 Aile ile Görüşme -İlk görüşmeye bütün aile üyelerini davet etmeliyiz. -Aileyle görüşme herhangi bir mekanda gerçekleşebilir (Ev ziyareti, okul ya da ofisiniz). -İlk görüşme ailenin kim olduğu, sorunları, konuları ve stres kaynakları hakkında büyük resmi görmemizi sağlar.

117 İlk Görüşme Soru Örnekleri-
-Kim –Kimler bu ailenin üyeleridir? –Kim bu sorunu yaşamaktadır? –Kim bu meseleyle daha fazla ya da daha az ilgilenmektedir? –Kim bu meseleden dolayı daha fazla ya da daha az etkilenmektedir? –Bu görüşmeye gelmek kimin fikriydi?

118 İlk Görüşme Soru Örnekleri-2
–Hangi mesele/sorun aileyi buraya getirmiştir? –Her bir aile üyesi için bu sorunun anlamı nedir? –Hangi çözüm yollarını denemişlerdir? –Bu mesele ya da sorunun devam etmesini ne sağlamaktadır? –Bu soruna ilişkin ailenin düşünceleri/inançları nedir? –Hangi sorunlar bu düşüncelerin/inanışın devam etmesini sağlamaktadır?

119 İlk Görüşme Soru Örnekleri-3
-Neden? –Aile yardım almaya neden şimdi gelmiştir? –Ailenin değişmesi neden önemlidir? -Nerede? –Aileye göre sorun nereden kaynaklanmaktadır? –Değişim olmazsa aile nereye doğru gitmektedir?

120 İlk Görüşme Soru Örnekleri-4
-Ne zaman –Sorun ne zaman başladı? –Sorun ne zaman daha çok gözleniyor? –Sorun ne zamanlar gözlenmiyor?

121 İlk Görüşme Soru Örnekleri-5
-Nasıl –Bu sorun olmasa aile nasıl davranır, nasıl hissederdi? –Bu sorun olmasa aile ilişkileri nasıl olurdu? –Aile üyelerinden birinin değişimi diğer üyeleri nasıl etkiler? –Aile bu sorunun devam etmesini nasıl sağlıyor? –Bu sorunun ortadan kalktığını aile nasıl anlayacak?

122 İlk Görüşme Soru Örnekleri-Tipik Bir Gün
Genellikle nereden ve nasıl başlayacaklarını bilemeyen ailelere yön verici bir sorudur. Aynı konuların ve davranış biçimlerinin gün içinde de tekrar edip etmediğini gözlemleyebiliriz. –Bana tipik bir gününüzü anlatır mısınız?

123 Dairesel Sorular -Aile ile görüşme esnasında en fazla bilgi veren soru biçimidir. -Diğer bakış açısından olayın/sorunun/fikirlerin/nasıl anlamlandırıldığını keşfetmemizi sağlar. -Aile üyeleri arasındaki görüş farklılıklarını inceledikçe hangi davranışların sorun olarak algılandığını anlarız.

124 Dairesel Soru Örnekleri-1
-Şimdiki Durumu İncelemek İçin: –Kim, ne zaman, ne yapar? –Sonra ne olur? –Daha sonrasında ne olur? –Bu olurken o nerededir? –O ne yapar? –Sonra onlar ne yapar? –İlk kim fark eder? –Nasıl cevap verir?

125 Dairesel Soru Örnekleri-2
-Geçmişteki Bir Durumu İncelemek İçin: –Kim, ne zaman, ne yaptı? –Hangi çözümler denendi? Gelecekteki Bir Durumu İncelemek İçin: –Böyle yapmasaydı, daha farklı ne yapardı? Farklılıkları İncelerken: –Her zaman böyle midir? –Ne zaman farklıydı? –Nasıl farklı?

126 Dairesel Soru Örnekleri-3
-Açıklama/Anlam: –Sizin buna ilişkin açıklamanız ne? –Sizin için bunun anlamı ne? –Sizce bu neden oldu? –Sizce eşiniz/çocuğunuz/anneniz/vb. bunu nasıl açıklardı? -Uyuşma/Uyuşmazlık: –Kim sizinle aynı fikirde?

127 Aile Gelişimine İlişkin Sorular
Evli çiftler danışmaya geldiği zaman: -Kaç senedir evlisiniz? -Çocuğunuz var mı? -Kaç çocuğunuz var? -İlk çocuğunuzun yaşı? Diğerlerinin yaşları? -Özellikle ilk çocuğun yaşı, aile yaşam döngüsünü anlamak (ailenin kritik gelişimsel görevleri) için önemlidir.

128 ETKİNLİK YAP Aile inaçları etkinliği Duygu- Düşünçe- Davranış etkinliği Eş seçimi 15 dakika DANIŞMANDAN NE İSTİYORLAR? (Danışanın sizden beklentileri nelerdir ?) BANA YÜKLENEN GÖREV NE? (Danışmandan neler yapmanızı istiyor) BEN NE YAPABİLİRİM (Danışman ne yapabilir?) Not: hipotezler/metaforlar

129 EVLİLİK VE AİLE DANIŞMANLIĞI İLKE VE TEKNİKLERİ
Tartışma Soruları Bir problemi tanımlamak oldukça güç bir süreçtir. Problem kelimesi aslında görevli bir anlam taşır. İnsanlar problemleri nasıl tanımlarlar? Bir psikolojik danışman bir problemi nasıl tanımlar

130 Tartışma Soruları Problemin tanımında dünya görüşlerinin etkisi varmıdır? Bir psikolojik danışman kendi ve danışanın dünya görüşünün problemin tanımlanması sürecine etkisini nasıl ele alabilirler? Yabancı bireylerin sorunlarını anlamada birey ve sorun hakkında ne tür bilgilere sahip olmak gereklidir?

131 Danışma Sürecinde Aşamalar
İlişki Kurma Danışanın sunduğu Problemin belirlenmesi ve değerlendirilmesi. Amaç Oluşturma. Müdahale biçiminin seçilmesi ve uygulanması Sonlandırmanın Planlanması ve sonlandırma sevk ve izleme

132 Psikolojik Danışma Sürecinde Aşamaları
BASAMAK 1.İlişki Oluşturma BASAMAK 2. Problemim belirlenmesi BASAMAK 3. Amaç Oluşturma BASAMAK 4. Psk. Danışma Müdahalesi

133 Psikolojik Danışma Sürecinde Aşamaları
BASAMAK 1.İlişki Oluşturma BASAMAK 2. Problemim belirlenmesi BASAMAK 3. Amaç Oluşturma BASAMAK 4. Psk. Danışma Müdahalesi I.Oturum I1.Oturum III. Oturum IV. Oturum V. Oturum VI. Oturum

134 Tartışma Soruları Yeni bir ilişkiye nasıl başlarsınız? Bu durum sizi kaygılandırır mı? Yoksa daha çok mutlu mu eder? Yeni bir ilişki kurmada diğer insanlar size nasıl yaklaşırlar? Bir ilişkide nasıl bir yapı ararsınız? İlişkinin bir yapısı olmasını istermisiniz? Yoksa İstemezmisiniz?

135 Değerlendirme Amacı Danışan hakkında bilgi toplama sürecini kolaylaştırır Psikolojik danışmanların danışanlara müdahale şekline destek olur. Müdahale planının etkili olmasını kolaylaştırır. Belli bir psikolojik danışma tekniği veya müdahale biçiminin danışan işin uygun olup olmadığını belirlemeye yardımcı olur.

136 Değerlendirme Sürecinin Aşamaları
Ön görüşme yap‎lıması‎ veya dan‎‏ışanın hikayesinin al‎nmas‎ı • Problemin Tan‎ımlanma Biçimi Problemin Bile‏şenleri Problemle ilgili olaylar‎ın etkisi Problemin Süresi Dan‎‏an‎ışanın Ba‏şa çıkma becerileri, güçlü Yanlar‎ ve Kaynakları

137 Danışanın Hikayesi I. Kimlik bilgileri
A. Danışanın adı,iletişim bilgileri, danışanın adresi(adres bazı ipuçları verebilir) Yaş, cinsiyet,iş okul,sınıf, danışan yetişkin mi yoksa çocuk mu?(yasal sorumluluklarınızın ne olabilir)

138 Danışanın Hikayesi II. Danışanın sunduğu problem
A. Problem danışanın yaşamını ne düzeyde etkilemektedir B.Problem üzerinde etkili olan duygu,düşünce ve davranışlar nelerdir? C.Problem hangi sıklıkla ortaya çıkmaktadır? İlk olarak ne zaman ortaya çıkmıştır? Belirli olay vamıdır? D. Danışan problem ile ilgili başka olaylar tanımlamaktamıdır? E. Danışanın şimdi psikolojik danışma almasına etki eden nedenler nelerdir? Neden şimdi

139 Danışanın Hikayesi III. Danışanın şimdiki Yaşam Biçimi
A. Danışan tipik bir gününü veya haftasını nasıl geçirmekte? B. Danışanın sahip olduğu sosyal,sportif,dini, kültürel veya kendini yenilemeye yönelik etkinlikleri var mı? C. Danışanın kültürel, etkinlik, yaşam biçimi veya fiziksel durumu ile ilgili özellikleri var mi?

140 Danışanın Hikayesi IV. Aile hikayesi
A. Baba veya annenin yaşı, işi, kişilik özellikleri, aıle rolleri, birbirleriyle ilişkileri B. Kerdeşlerin durumu, kardeşler arası ilişki, danışanın kardeşleri ile ilişkisi. C. Ailede ruh sağlığı problemi hikayesi bulunuyor mu? D. Ailenin istikrarı hakkında bilgi. Aile sık sık taşınmış mı? Aile bireylerinin iş problemleri var mı?

141 Danışanın Hikayesi V. Kişisel Geçmişi
A. Sağlık durumu: hastalıklar ve yaralanmalar, kazalar, intihar girişimi B.Eğitim durumu: Akademik ilerlemesi C. Askerlik deneyimi D. Mesleki hikayesi E. Cinsel ve evlilik hikayesI F. Daha Once danışma veya psikolojik/psikıyatrik destek almış mı? Bu konudaki düşünceleri neler? G. Alkol ve madde kuııanımı H.Danışanın yaşamında kişisel hedefleri nelerdir?

142 Danışanın hikayesi VI. Danışanın görüşme sırasında durumu Fiziksel görünümü Kişisel bakımı Jest ve mimikleri Giyimi Sözel kalite Danışamanın danışmaya katılımı Danışanın motivasyonu H. Danışanın bilişsel durumunda işlev bozukluğu var mı? I. Konuşmasının içeriğı arasında bağlantılar bulunuyor mu?

143 Problemin Bileşenleri
Duygusal (Problemle birlikte sunulan ana duygu, kızgınlık, depresyon, korku, kaygı) Bilişsel (düşünceler, inançlar, önyargılar, iç konuşmalar) Davranışsal (danışanda ve çevresindekilerde gözlenen davranışlar) Fiziksel (Danışaın söz ettiği fiziksel güçlükler, sesler duyması, yutkunma güçlüğü, yeme bozukluğu) Kişilerarası ilişkiler (uzakta bulunan aile bireyleri, anne baba, sevgili, eş)

144 Danışanın Başa Çıkma Becerileri Güçlü Yanları ve Kaynakları
Danışan bu problemin bu ana kadar nasıl üstesinden gelmeye kalktı? Danışan diğer problemlerle başarılı bir şekilde başa çıktı mı? Danışana en çok destek olacak kişiler kimlerdir? Danışanın kültürel dünya görüşü? Komşuluk ilişkileri? Dini ve kültürel destek?

145 Psikolojik Danışmada Amaç Oluşturma

146 Amaç Oluşturma Her hangi bir etkinlik gibi psikolojik danışmanında bir amacı olmalıdır. Psikolojik danışmanın uygulamalar sırasında odaklandığı alanlar: Danışan Psikolojik danışma süreci Danışanın sahip olduğu problemler • Psikolojik danışmandan beklenen sonuçlar. Amaç belirleme sürecinde danışan ve psikolojik danışmanın değerleri, inançları, yaşam biçimi kısaca dünya görüşü psikolojik danışma amaçlarını belirleyen unsurlardır.

147 Strateji Belirleme ve Müdahale Yaklaşımının Seçilmesi

148 Psikolojik Danışmada Amaç Oluşturma

149 Süreç ve Sonuç Amaçları
Sureç (Process) Amaçları Raport kurma Tehdit edici olmayan bır ortam oluşturma Uygun empati kurma Danışana karşı koşulsuz kabul ve saygı gösterme Sonuç (Outcome) Amaçları Danışanın kendine saygı düzeyini yükseltme Gelecek altı haftalık süre boyunca danışanın kendisini cesaretleridirici ifadelerini % 5O oranında artırmak.

150 Tartışma Soruları Bir planlayıcı olarak kendinizi nasıl
değerlendirirsiniz? Karmaşık bir etkinliğe plansız bir şekilde katıldığınızda ne olur? En iyi tanımaya başladığınız insanlar daha çok size mi benzerler yoksa sizden çok mu farklıdırlar?

151 Olgu Kavramsallaştırma Becerileri
Kuramsal temeller Dünya görüşü Tanı keskinliği Terapötik amaçlar Zaman yönelimi Müdahale stratejileri Danışanın ayırdedici özellikleri

152 Düşünceler Danışanınız kendine neler söylüyor?
Söyledikleri probleminin nasıl bir parçası olabilir' Hangi kültürel mesajlar kendisiyle konuşmasının bir parçasıdır? Kültürel değer yargılarının kendi kendine ilişkin ifadelerindeki rolü nedir ve hangi alternatif kendini ifade etme biçimleri mümkün olabilir?

153 İlişkiler Danışanınızın diğer kişilerle ilişkisi nasıldır?
Erkeklerle ilişkisi nasıldır? Öğretmenlerinin bu resimdeki yeri nedir? Onun yokluğunda ebeveynleri nasıl davranmışlardır? İlişkilerin durumu problemi ne şekilde destekliyor? Evliliğe dair kültürel beklentileri nelerdir?

154 Duygular Sorun, danışanınızın nasıl hissetmesine sebep oluyor?
Duyguları, sorunu değiştirme çabasını nasıl etkiliyor? Duyguları problemi nasıl besleyebilir? Başka hangi duygular sorunu değiştirebilir? Danışanınızın sorununa eşlik eden duygulara karşı kültürel bakış açısı nedir?

155 Davranışlar Sorun ortaya çıktığında danışanınız neler yapıyor?
Bu davranışlar sorunu nasıl besliyor? Hangi davranışlarını değiştirebiliyor ve böylece sorunun etkilerini azaltabiliyor? Danışanınızın hissetmeye ve zıttı anlamında yapmaya karşı kültürel yatkınlıkları nelerdir?

156 Müdahale Planı Müdahale planınızın klinik açıdan olduğu kadar kültürel açıdan da yeterli bilgiyi içerdiğinden ve konuya uygun olduğundan emin olunuz; yanı plan sizin değil danışanın külturel kimliğine ait değerlerı ve dünya görüşlerini yansıtmasıdır. Müdahale planınızın, danışanın sistemindeki rahatsızlık verici koşulları içerecek şekilde (ama bununla sınırlı kalmaksızın) danışanın bireysel olduğu kadar sosyal sisteminin de gereksinimlerine ve etkilerine hitap ettiğinden emin olunuz. Müdahale planınızın, aile yapısı ve haricı destek sistemleri gibi önemli alt sistemlerın ve kaynakların danışanın hayatında oynadığı rolün önemini göz önüne aldığından emin otunuz

157 Tartış‎‏ma Sorular‎ Bazı insanlar belirli duygulara sahip olduklar‎ını‎ redetmekte. Baz‎lar‎ da duygular‎ın utanacak ‏şeyler veya zay‎fl‎ık belirtisi olarak kabul etmektedirler. Baz‎ kültürel, duygular‎ ki‏sisel olaylar olarak kabul eder. Duygunun insanlar‎ın sorunlar‎ndaki rolü ned‎ir? Sorunun kaynağım‎ıd‎ır? Yoksa sonucu mudur? insanlar birşey hakk‎nda hissetme biçimini nas‎ıl deği‏ştirirler? Bir duygu örneğin ilg‎isizlikten beğeniye doğru değş‏irse bu durum ki‏şin‎in dünyas‎na ait alg‎lanma yansı‎r m‎ı?

158 Temel Duygusal Beceriler
Duyguları yeniden ifade etme. Dan‎ış‏anı‎n ortaya koymuş‏ olduğu bir duygunun tan‎mlanmas‎ında dan‎‏ışanı‎n kelimelerinin kullan‎lması. Duyguları yans‎tma. Danış‎‏anı‎n ortaya koymu‏ş oldugu bir duygunun tan‎mlanmas‎nda kendi kelimelenini‎zi‎n Kullan‎lmas‎ı Duygulan yeniden ifade etme Danış‎‏anın taraf‎ndan ortaya konulmu‏ş birden fazla duygunun bir araya getirilmesi veya bu duygularla iliş‏ki kurulmas‎ için kendi kelimelerinizin kullan‎lmas‎ı

159 Duygular ile İlgili Müdahaleler

160 Bilişsel Müdahaller

161 Düşünce-Duygu Duygularımızla düşüncülerümiz sıklıkla karıştırılmaktadır? Çoğu insan düşünceleri ve duyguları arsında ayrım yapamaz. Duygular genellikle iletişim becerilerinde ihmal edilir. Düşünme insanların sahip olduğu çok özel bir niteliktir, fakat yanlış kullanılabilir. Yanlış, kullanıldığında insanlar depresyona girer, hastalanır, hatta intihara teşebbüs eder.

162 Tartışma Soruları Çok fazla düşünür müsünüz?
Yanlış anlamalarla karşılaştınız mı? Bir konu üzerinde çok fazla düşündünüz için kaç kere başınızı derde soktunuz? Kendi kendinize neler söylerdeiniz? Kendi kendinize söyledikleriniz sıklıkla gerçekleşir mi?

163 Bilişsel Müdahallerde Yaygın Olarak Uygalandığı Alanlar
Kaygını giderilmesi Stres yöntemi Öfke Kontrolü Alışkanlık Kontrolü Aşırı şışmanlık Depresyon Fobik bozukluklar Cinsel İşlev Bozuklukları

164 Davranışcı Müdahaleler

165 Sistematik Müdahaleler

166 Sistemlerin Önemini Vurgulayan Kuramlar
Nesne İlişkileri Aile sistemleri Yapısal aile terapisi Stratejik müdahale Çözüm odaklı Öyküsel terapi

167 Sistematik Beceriler Uzlaşma Aile yapısını değiştirme Katılım
Dairisel sorular sorma Etkileşim oluşturma Koalisyonları tanıma

168 Sistematik Müdahaleler
Genogram Aile heykeli Güçlendirme Yüzleştirme Aile sınırlarını yeniden yapılandırma Üçlemelerle başa çıkma Yansıtma Talimat verme Çelişki Semtom oluşturma

169 Psikolojik Danışmada Sonlandırma sevk ve İzleme

170 ETKİNLİK YAP Bir aile oluşturmak Aile Danışma görüşme formu
Psikolojik Danışma Raporu