HARDDİSKLER GİRİŞ.

... konulu sunumlar: "HARDDİSKLER GİRİŞ."— Sunum transkripti:

1 HARDDİSKLER GİRİŞ

2 S A B İ T D İ S K L E R DOSYA YÖNETİM SİSTEMLERİ VERİ YOLLARI
SCSII – HARDİSK FDİSK İDE & SCSII RAID HAKKINDA TEMEL BİLGİLER HARDDİSKLER HAKKINDA GENEL BİLGİ SABİT DİSK ALIRKEN SATA DİSK TAŞINABİLİR DİSK YEDEKLEME

3 S A B İ T D İ S K L E R GENEL BİLGİ FAT FAT32 NFTS
DOSYA YÖNETİM SİSTEMLERİ VERİ YOLLARI SCSII – HARDİSK İDE & SCSII RAID HAKKINDA TEMEL BİLGİLER HARDDİSKLER HAKKINDA GENEL SABİT DİSK ALIRKEN GENEL BİLGİ FAT FAT32 NFTS

4 S A B İ T D İ S K L E R IDE TARİHÇESİ SCSI TARİHÇESİ SCSI NEDİR?
DOSYA YÖNETİM SİSTEMLERİ VERİ YOLLARI SCSII – HARDİSK İDE & SCSII REİD HAKKINDA TEMEL BİLGİLER HARDDİSKLER HAKKINDA GENEL SABİT DİSK ALIRKEN IDE TARİHÇESİ SCSI TARİHÇESİ SCSI NEDİR?

5 S A B İ T D İ S K L E R SCSI DİSK DRİVE MODELİ MANTIKSAL BLOKLAR
DOSYA YÖNETİM SİSTEMLERİ VERİ YOLLARI SCSII – HARDİSK İDE & SCSII REİD HAKKINDA TEMEL BİLGİLER HARDDİSKLER HAKKINDA GENEL SABİT DİSK ALIRKEN SCSI DİSK DRİVE MODELİ MANTIKSAL BLOKLAR HAREKETLİ SÜRÜCÜ RAM DİSKLER HATA LİSESİ

6 SCSI DİSKLERDE TEKNOLOJI
S A B İ T  D İ S K L E R DOSYA YÖNETİM SİSTEMLERİ VERİ YOLLARI SCSII – HARDİSK İDE & SCSII REİD HAKKINDA TEMEL BİLGİLER HARDDİSKLER HAKKINDA GENEL SABİT DİSK ALIRKEN PERFORMANS HIZ SCSI DİSKLERDE TEKNOLOJI ŞOK KORUMA SİSTEMİ

7 S A B İ T D İ S K L E R RAID Nedir? RAID Neden Gereklidir?
DOSYA YÖNETİM SİSTEMLERİ VERİ YOLLARI SCSII – HARDİSK İDE & SCSII REİD HAKKINDA TEMEL BİLGİLER HARDDİSKLER HAKKINDA GENEL SABİT DİSK ALIRKEN RAID Nedir? RAID Neden Gereklidir? -Raid Sistemleri -

8 DOSYA YÖNETİM SİSTEMLERİ İLE İLGİLİ GENEL BİLGİ
Harddisk, bilgisayarlarımızda bilgilerin kalıcı olarak saklandığı      ortamdır.   Tüm bilgiler,  Harddisk  üzerinde  belli  bir  düzende  saklanırlar. Kullandığımız işletim sistemi  (DOS, Windows  95, Windows  NT vb.) disk     üzerindeki bilgileri “dosya” (file) olarak düzenleyip kullanımımıza hazırlar. İşletim sistemi,  bilgileri  disk üzerine fiziksel olarak kaydederken,   “dosya sistemi”  adı  verilen  özel  yöntemleri  kullanırlar.  Bu kılavuz, işletim    sistemleri tarafından kullanılan değişik dosya sistemlerini incelemektedir.  Modern sabit sürücüleri oluşturan teknoloji o kadar şaşırtıcıdır ki çalışmaları bile bir mucize görünür. Pek çok manyetik kayıt cihazı gibi sabit sürücünün de bir okuma/yazma kafası ve kimi zaman disk de denilen kayıt ortamı bulunur. Bu kayıt ortamı o kadar hassastır ki bir duman tanesi bile kafayla ortam arasına girdiğinde ortama zarar verebilir. Önceki slayt MENÜ İLERİ

9 Maksimum transfer hızı
Aşağıdaki tabloda DMA modu ile veri transfer hızlarının değişimi gösterilmektedir DMA Modu Maksimum transfer hızı Tek kelime Mod 0 2.1MB/s Tek kelime Mod 1 4.2MB/s Tek kelime Mod 2 8.3MB/s Çok kelime Mod 0 Çok kelime Mod 1 Çok kelime Mod 2 16.6Mb/s DMA 33 33MB/s DMA 66 66MB/s MENÜ GERİ

10 DSFD FAT (File Allocation Table) Dosya Sistemi
FAT, 1980lerin başında ilk PCler ortaya çıkarken  geliştirilmiş ilk     dosya  yönetimi  sistemindir.  FAT  (File  Allocation Table - Dosya Yerleşim     Tablosu )  adından  da  anlaşılacağı  gibi,  dosyaların  disk  üzerinde  nereye     yerleştiğini   gösteren   bir   tablodur.  Bu  sistemde,  harddisk   belli   sayıda      (yaklaşık 65000)odacığa bölünür ve dosyaların hangi gözleri  doldurduğu  bu     tabloda  saklanır.Dosyalarla ilgili  yapılan her işlemde (okuma,  yazma,  silme,     yeniden  isimlendirme)  DOS  bu  tabloyu  güncellemektedir. Küçük kapasiteli      hard disklerde FAT en uygun dosya sistemidir. Harddisk kapasitesi  büyüdükçe, FAT dosya yönetimi hem verim-      siz  hale  gelmekte,  hem  de  performanı  düşmektedir.  FAT dosya yönetimi      sisteminde en fazla 2 GB büyüklükte bir alan yönetilebilir.                  FAT bugün için hala en yaygın olarak kullanılan dosya yönetim sistemidir.  Önceki slayt MENÜ

11 FAT32 (32 bit File Allocation Table) Dosya Sistemi
1980’lerin  10-20  MB  kapasiteli  diskleri  için  geliştirilmiş  FAT,    bugün kullanmakta  olduğumuz  1- 2  GB  kapasiteli  harddiskler  için  yetersiz    kalmaktadır. FAT32, FAT’ın gelişen gereksinimlere göre güncellenmiş halidir.   FAT32'nin   en   belirgin    özelliği    32   bit   dosya   adresleme    sistemini kullanmasıdır. Bundan  dolayı  FAT32 ' nin  verimliliği  ve  hızı eski   FAT' a  göre  çok  yüksektir   ve   2   GB 'tan daha   büyük   hard  disklerin   (max:2TB=2000 GB) tek parça olarak  kullanılması mümkündür. Ayrıca  disk   üzerindeki parçalar FAT’e  göre  daha fazla sayıda ve daha küçük olduğu için   daha hızlı ve verimli çalışmaktadır. Ancak,   eski   DOS   programlarının hepsi FAT32 dosya sistemi   üzerinde   çalışmayabilir.  Disk’ e    doğrudan   erişim   yapan   disk  yönetimi   yardımcı programları (Norton Disk Doctor vb)  ve  disk üzerinde sanal bellek   kullanan programlar(AutoCAD vb)  FAT32  dosya   sisteminin  yapısını  bile    bozabilirler.  Böyle  bir  durumda, disk üzerindeki bütün bilgilerin kaybedilmesi   olasılığı bile vardır. MENÜ Önceki slayt

12 NTFS (NT File System) Dosya Yönetimi Sistemi
İşletim  sistemleri  içinde  “yeni nesil” olarak görülen Windows NT  işletim sistemi (NT - New Tecnology)  dosya  yönetimi  konusunda  da,  artan   gereksinimleri karşılayabilecek   teknikler   geliştirmiştir.  NTFS  Windows NT   sürümü ile gelen 32 bit çalışan bir dosya sistemidir.   NTFS, büyük hacimli harddiskler için  tasarlanmış çok fonksiyonel    ve  hızlı  bir  dosya   sistemidir.  NTFS   diğer   dosya  sistemlerinin  getirdiği   sınırlamaları  ( dosya  isimlerinin uzunluğu, maksimum büyüklük  vb ) ortadan   kaldırmaktadır. Ayrıca  NTFS,  disk  bilgileri  sürekli  olarak kaydederek  hata   tespiti   kolaylaşmaktadır. NTFS' te  dosya  ismi  sınırlaması  kalkmıştır, uzun  dosya  isimleri  kullanılabilmektedir. Bilgileri  mümkün  olduğunca   tek   parça    olarak   harddiske    yazarak    bölünme (defragmentation) yapmamaktadır ve     bu sistem hızını önemli ölçüde artırmaktadır. Önceki slayt MENÜ İLERİ

13 NTFS,veri güvenliği konusunda da büyük ilerlemeler sağlamaktadır
NTFS,veri güvenliği konusunda da büyük ilerlemeler sağlamaktadır.   Değişik  kullanıcı  seviyeleri  tanımlanabilmekte,böylece kullanıcıların ulaşma-   ması gereken  bilgiler  gizlenebilmektedir.   İlgili  güvenlik  şifreleri  bilinmeden,    disk üzerinde duran bilgilere erişmenin bir yolu yoktur.  “Bir  harddisk ne kadar büyük olursa o kadar çabuk dolar”. Bu nedenle veri sıkıştırma programları,harddiskimiz ne kadar büyük olursa  olsun asla  vazgeçemediğimiz programlar arasında yer  alır. NTFS, veri  sıkıştırması  konusunu  da  büyük ölçüde kolaylaştırmıştır. Veri sıkıştırması  NTFS’ in  doğal bir parçası olduğu için başka bir sıkıştırma programı kullanmaya göre daha hızlı ve güvenilirdir. FAT32’de olduğu gibi eski DOS programlarının bir kısmı NTFS’de  çalışmayabilir.  Windows   NT’ nin   DOS   penceresinde   çalışabilen   DOS    programları sorunsuz  çalışmaya devam  edeceklerdir  ancak  bilgisayarı  DOS   işletim  sistemi ile açtığınızda,  NTFS kullanan disk bölümleri DOS tarafından   görülemeyecektir. MENÜ GERİ

14 Hard disk FAT16 FAT32 NTFS 7-16MB 2KB Tanımaz 512B 17-32MB 33-64MB 1KB
1025MB-2GB 32KB 2-4GB 64KB 5-8GB 9-16GB 17-32GB 32GB-2TB

15 JUMPER Ayarları Yeni bir harddisk aldığınız ilk yapmanız gereken, aladığınız diskin Master veya Slave olacağına karar vermek. Master ve Slave kavramlarını bilmeyenleri çin bir kaç açıklama yapalım. Anakartlar üzerinde iki adet IDE kanalı bulunmaktadır. Bir IDE kanalına max. 2 aygıt bağlanabilir. Bu kanala iki aygıt bağlayabilmeniz için, aygıtlardan bir tanesi Master yani efendi, diğer ise slave yani köle konumunda olmalıdır. Eğerikiside Master yada Slave olursa, harddiskleriniz çalışmaz. Bazı sistemler ise açılmaz. Jumper'lar ile IDE aygıtının Master veya Slave konumunda olmasını ayarlıyorsunuz. Jumper da nedir ? diyenler için bir kaç resim koyamk mantıklı olacaktır. Soldaki beyaz ufak parçanın ismi Jumper. İşte o gördüğünüz yerden Master / Slave ayarı yapılıyor. Her Harddisk'te bu jumper konfigürasyonu aynı değildir. Örneğin Maxtor diskler yan tarafta gördüğünüz gibi bir şekil koymuştur harddiskin üzerine. Diğer markalarda gerek Jumper ayarlarını ayrıntılı bir biçimde Disklerin üzerinde anlatır. Şu anda alacağınız sistem ya da harddisk en az ATA/100 standardında olacaktır. Öncelikle UDMA/66 standardının getirdiği yeni tip IDE kabloları hakkında bilgi olmayan arkadaşlar için biraz açıklama yapmak gerekebilir. Kabloları takarken dikkat etmeniz gereken, mavi uç sisteme, siyah uç Master aygıta, gri renkli uç ise Slave aygıta bağlanacak. Disk üzerindeki Jumper ayarlarını Cable Select durmuna getirmek gerekiyor. ASlında bu çok güzel bir özellik. Bir diski Master'dan Slave hale geçirmek için jumper'larla uğraşmak yerine sadece kablonun farklı ucunu takmak yetiyor. Adımlar Harddiskinizin kurulumunu başlatmak için elinizde bir tane başlangıç disketi olsun. Gerekecek olan başlangıç disketini Denetim Masası - Program Ekle Kaldır - Başlangıç disketi sekmesinden yaratabilirsiniz. İlk olarak Fiziksel olarak yüklemeyi yapacağız :

16 Bilgisayarınızı kapatın.
Yeni Harddiskinizin Jumper'larını Cable Select moduna getirin. Eski harddiskinizide Cable Select konumuna getirin. Kasa içerisine Harddiskinizi çok sağlam bir şekilde vidalayın. IDE ve Güç kablolarını takın. Kabloları takarken çok dikkat olun. Sizler için derlediğimiz resime çok dikatlice bakın. IDE kablosunda kırmızı bir çizgi var. Güç kablosununda kırmızı bir kablosu var. Bu kırmızılar birbirine bakmalıdır. IDE kablosunun Sisteme takılması gerek kısmıda takmayı unutmuyorsunuz tabiiki. Bu işlem sırasında harddiskin alt tarafını, yani entegreleri olduğu kısmı ellemeyin. Statik elektrikten dolayı harddiskiniz zarar görebilir. Bu işlemi bittikten sonra Bismillah deyip Bilgisayarınız açıyorsunuz. Tebrikler! En zor bölümü başarıyla geçtiniz. BIOS' a girerek IDE aygıtları Auto Detect ettirin. Harddiskinizi sorunsuzca göüyorsa herşey yolunda gidiyor demektir. Bilgisayarınızı açtıktan sonra FDISK yada benzeri bir program kullanarak harddiskinizi kullanılabilir hale getirmeniz gerekiyor. Eğer FDISK kullanma konusunda sıkıntı çekiyorsanız FDISK Nasıl Kullanılır? adlı yazımız işinize yarayacaktır. Eski diskinizdeki bilgileri yeni diskinize kopyalama istediğinizde Drive Copy araçlarını kullanmak gerekiyor. Yada Norton Ghost gibi programlar ile eski diskinizin image'ini alıp, bu image'i yeni diskinize açabilirsiniz. Xcopy parametresi ile de bu iş yapılabilir fakat ben pek önermiyorum.

17

18

19

20

21 nIDE Tarihçesi n ANSI  tarafından  ortaya  konulan  IDE  standardı  üzerinde birçok değişiklik yapılmaktadır. Orijinal IDE standardı ATA, aynı kanal  üzerinde  iki adet cihazın biri efendi (mastır) ve diğeri(slave)köle  olarak  çalıştırılmasıdır.   Bu standart PIO (programlanabilir giriş/çıkış) 0, 1, 2 modlarını, DMA  ( Sirek    bellek erişimi) tek kelime 0, 1, 2 modu ve çok kelime 0 modunu  da    tanımlamıştır. Fakat bu standart ile birtakım   ortaya   çıkmıştır.  Değişik  üreticilere  ait  diskler  aynı  kanal  üzerinde  biri  efendi ve biri köle (Master/Slave) olarak tanıtıldığında çalışmadığına rastlanmıştır. ATA-2 daha hızlı olan PIO 3 ve 4 modlarını, DMA çok kelime 1 ve 2 modlarını,  blok  modunda  veri  transferi yapabilme yeteneğini ve mantıksal blok adresleme (LBA) özelliklerini getirmiştir. n"Fast ATA" ve "Fast ATA-2" teknolojileri Quantum ve Seagate firmalarının buluşudur. ATA-3 standardı ile disklere daha geniş güvenlik özellikleri getirildi ve bu standardın yerini günümüzde kullanılan Ultra ATA (UATA) standardı aldı. UATA standardı UDMA, DMA-33/66 ve ATA-33/66 gibi isimlerle de anılmaktadır. UATA yeni bir standart olmamakla birlikte UATA sürücüler ATA ve ATA-2 sistemlerle uyumludur. Ultra ATA yeni DMA modlarını destekleyerek 33MB/s (UDMA33) ve hatta 66MB/s (UDMA66) veri transfer hızlarını destekleyen sürücülere verilen addır. Önceki slayt MENÜ

22 SCSI Tarihçesi                 1980'li yıllarda yirmi sayfalık bir öneri ile ortaya atılan SCSI teknolojisi günümüzde 600 sayfalık kompleks halini almıştır yılında bir grup üretici bu teknolojinin bir standart olarak benimsenmesi için ANSI'ye baskı yaptılar ve 1986 yılında ilk SCSI standardı olarak bilinen SCSI-1 standardı ortaya çıktı. Bu standart, sisteme takılabilen ve host adaptörü olarak bilinen bir kontrol kartına bağlanabilen maksimum 7 cihaz ve tümleşik veri transfer hızı 5MB/s olan bir teknolojiydi.                 SCSI-1 standardına eklenen gelişmiş komut setleri ve yapılan birtakım geliştirmelerle, SCSI-1 standardındaki bazı kısıtlamalar kaldırıldı ve SCSI-2 standardı ile 16 ve 32 bit veri yolu kullanılarak 15 adet sürücünün bağlanabileceği ve 32 bit mimari kullanıldığında toplam 20MB/s'lik transfer hızına ulaşan bir standart olarak tanımlandı. "Wide SCSI" kelimesi 32 bit'lik sistem mimarisinin kullanılmasını ifade ediyor ve "Fast SCSI" ile 20MB/s transfer hızına ulaşılabiliyordu. SCSI-2 standardı birlikte komut kuyruklama teknolojisini de getirdi. Bu teknoloji maksimum 256 değişik komutun SCSI kontrolörü üzerinde depolanmasına izin veriyor. Ultra SCSI, günümüzde kullanılan paralel mimari ile SCSI-3 olarak adlandırılan yüksek hızlı seri SCSI protokolüne geçişte bir basamak olarak düşünülebilir. SCSI-3 ile birlikte iki fazlı adresleme kullanarak maksimum 15 adet sürücü kısıtlamasının kalkması bekleniyor. Önceki slayt MENÜ

23 SCSI Nedir? SCSI DEZAVANTAJLARI
SCSI, Small Computer System Interface'in (Küçük bilgisayar sistem arabirimi) kısaltmasıdır ve "skazi" diye okunur. PC'ler, Apple bilgisayarlar, Unıx sistemler tarafından çevre birimlerini sisteme bağlamak için kullanılan bir paralel arabirim standardıdır. İlk MAC modelleri ve yenilerdeki iMAC'lar hariç olmak üzere tüm MACINTOSH bilgisayarlar bu arabirime sahiptir. PC'ler de ise ayrı bir SCSI denetleyici kart (SCSI host adapter) veya ana kart üzerinde bütünleşik SCSI denetleyiciler aracılığı ile SCSI cihazlar (sabit disk, CD-ROM sürücü, CD yazıcı, tarayıcı, yazıcı vb. ) sisteme bağlanabilir. SCSI standart seri ve paralel portlardan çok daha hızlı veri iletim hızlarına sahiptir.   Ayrıca bir SCSI porta sabit diskinden tarayıcısına kadar çok çeşitli aygıtlar takılabilir; yani basit bir arabirim değil, gerçek bir I/O (giriş/çıkış) veri yoludur. SCSI arabirimi ve çalışma mantığı IDE, seri ve paralel portlardan farklı olduğu için bu arabirime bağlanacak cihazların da SCSI uyumlu olması gerekir. Yani, ana kartınızın üzerinde bütünleşik olarak veya genişleme yuvalarınıza kart şeklinde takılı bir SCSI denetleyicisi olmadan bir SCSI diski, CD sürücüyü vb. sisteminizde kullanamazsınız. Bunun yanı sıra tek bir SCSI standardı olmadığı için bazı aygıtlar bazı SCSI kartlarla çalışmayabilir. SCSI'NIN AVANTAJLARIFarklı kanaldaki birimlere birbirini geciktirmeden aynı anda yazabilir. Aynı anda çalışan birden fazla uygulamaya sırasız aynı anda yetişebilir. Master-Slave (Ana-Ek) ilişkisi gütmeksizin tek kanala 7 adet SCSI aygıt, disk, CD sürücü takabilirsiniz. IDE' deki gibi birbirinin süratinden taviz verdirmez. Tabiki bu iki kanalda 14 aygıt demek oluyor. Daha uzun ömürlüdür ve garanti süreleri daha uzundur. Sisteme yük bindirmez. SCSI DEZAVANTAJLARI Çok pahalıdır. Kurulumu biraz daha zordur. MENÜ Önceki slayt

24

25 1) SCSI DISK DRIVE MODELİ
SCSI Disk Drive' ın bilgi toplamasına yardımcı olmak için bazı mantıksal bloklar vardır. Bu bloklar herhangi bir zamanda okunup yazılabilir. İlk mantıksal blok 0 dır. Disk Drive'ın mantıksal blokları başka bloklara geçişi (alış verişi) bilginin saydam ve açık olmasına bağlıdır. Genelde host orta boydaki mantıksal bloğun nerede yerleştiğine dair hiçbir bilgiye sahip değildir. 2) MANTIKSAL BLOKLAR   Bir mantıksal bloğun ebadı 1-64 KB. arasındadır. Dos için bunun genellikle 512 Bytelık ebadı kullanılır. Buna ek olarak UNIX işletim sisteminde 4KB lık mantıksal bloklar da vardır. SCSI sürücüsü tek ortalı (Sıngle Medium ) sürücünün üzerindeki tek mantıksal blok genişliğindeki bloklara göre daha çok uyum sağlar. Teoride her bir blok farklı bir ebatta olabilir.   Önceki slayt MENÜ

26 3) HAREKETLİ ORTA BOY SÜRÜCÜ ( REMOVABLE MEDIUM DRIVES)
SCSI sürücünün ortası hareketli veya hareketsiz olabilir. Disket sürücüleri , magneto-optik sürücüler ve removable kartuşlu sürücüler hareketli orta sürücülere örnektir ve medium olarak nitelendirilirler. Medium sürücüler yazmaya ve okumaya hazır olması maksadıyla yüklendiklerinde 'Mounted ' olarak adlandırılırlar.   4) RAM DISKLER   Değişken olmayan durumlarda toplanması gereken bilgiler SCSI disk sürücünün modelinde özelleştirilemezler (Nonspecify ). Bu da Ram diskin dışında disk drive'ın yerleşmesine izin verir. Sonuçta ani bir güç kesilmesinde hızla toplanmış veri ( Storage ) bilgiyi kaybeder.   Önceki slayt MENÜ

27 5) HATA LİSTESİ (DEFECT LİST)
SCSI sürücüde 4 farklı hata listesi vardır. Bunlar ; P List G List Certification List D List Plist analog test cihazlarını kullanan kullanıcıların karşılaştığı veya keşfettiği hataları kapsar. Bunlar ise orta süreli kullanılmış olan cihazlardaki hatalara sebep olan pozisyonların bulunduğu listedir. G list Plist'in daha gelişmiş hata kodlarının bulunduğu listedir. Açılımı ise Grown listtir. C list Certification list , format aşamasında oluşabilecek hata listesidir. D list ise format işlemi başlamadan önce hedefe gönderilen listedir. Önceki slayt MENÜ İLERİ

28 SCSI Bit Transfer Hızı(MB/s) SCSI-1 8 5 Fast SCSI 10 Fast Wide SCSI 16
20 Ultra SCSI Wide Ultra SCSI 40 Ultra 2 SCSI LVD Wide Ultra 2 SCSI LVD Wide Ultra 3 SCSI LVD 160 MENÜ GERİ

29 Performans  Multitasking uygulamalarda ve disk erişiminin yoğun olduğu durumlarda SCSI'nin performansı tartışılmaz. SCSI kontrol adaptörü CPU'ya yük getirmeden sürücüleri kontrol edebilme yeteneğine sahiptir. IDE'ye erişim ve yazma işlemi CPU'ya yük getirir. SCSI zincirindeki sürücüler eş zamanlı çalışabilirler. IDE'de ise aynı kabloya bağlı sürücüler sıra ile çalışabilir. Aynı anda sadece birinde işlem yapılabilir. IDE kanalına maksimum 2 adet sürücü bağlanabilir. SCSI'de günümüz teknolojisinde bu sayı 15'tir. RAID sistemlerinde birden fazla disk kullanarak "striping" teknolojisi ile aynı anda birden fazla diskten okuma ve yazma işlemi yapılarak disk erişimi hızlandırılabilir. Bu sistemin IDE teknolojisi ile yapıldığı düşünülürse, her sistemde 2 IDE kanalı olduğunu varsayarsak striping yapabileceğimiz maksimum disk sayısı 2' dir. SCSI-2 komut kuyruklama teknolojisi kullanır. SCSI adaptör veya kontrolör disk birinci işlemi yerine getirmeden diğer komutları diske gönderebilir. Bu teknoloji okuma ve yazma işlemlerini hızlandırır. Birçok kullanıcının eriştiği sunucu gibi sistemlerde, disk erişimi oldukça önemlidir. Bir dosya sunucusunda örneğin onlarca kullanıcı disk üzerindeki değişik yerlere erişmek istediklerinde SCSI'nin performansı IDE'ye göre oldukça yüksektir. Önceki slayt MENÜ

30 SCSI Disklerde Teknolojiler
 Hız En yeni IDE teknolojisi UDMA 66, 66MB/s hızındadır. Wide Ultra-3 SCSI ise 160MB/s hızındadır. Güvenilirlilik RAID sistemlerinde birden fazla sürücü kullanılarak disk okuma/yazma hızı arttırılabildiği gibi verilerimizin güvenliği de sağlanabilir. Disk sürücülerde meydana gelebilecek problemler RAID teknolojisi ile telafi edilir. Örneğin RAID-5 için minimum 3 adet diske gereksinim duyarız ve bir diskimizin bozulması durumunda diğer disklerdeki bilgiler ile kısa sürede arızalanan diskteki veri kurtarılır. "Hot Swap" SCSI diskler ile sistem kapatılmadan yeni diskler takılıp çıkartılabilir. Kritik uygulamaların çalıştığı sistemlerde sistemin kısa süreli bile olsa kapalı kalması telafi edilemez. Medya bağımsızlığı IDE kanallarına sadece hard disk bağlanabilir. SCSI arabirimi hard disk dışında scanner, yedekleme ürünleri gibi yoğun band genişliğine gereksinimi olan cihazların bağlantısı için kullanılabilir. SCSI Disklerde Teknolojiler Hot Swap : "Hot Swap" teknolojisi RAID sistemlerinde olduğu gibi sistem çalışır durumdayken disklerin takılıp çıkartılabilme özelliğidir. Önceki slayt MENÜ

31 Şok koruma sistemi  Hard diskler hassas cihazlardır. Çok dikkatli taşınmalı ve korunmalıdırlar. Diskimizi çok kısa mesafeden düşürdüğümüzde veya sert bıraktığımızda zarar görebilir ve çalışmayabilir, hatta meydana gelen zarar kendini hemen göstermese de uzun bir süre çalıştıktan sonra ortaya çıkabilir. En çok zarar veren şoklar kısa ve şiddetli olanlardır. Aşağıdaki şekilde şok koruması olmayan bir diske şok uygulandığında diskin başına neler gelebileceği gösterilmiştir. Ayrıca SPS II teknolojisi ile şok sırasında diğer disklerde olduğu gibi, yazmaya devam edilirse mevcut verinin kaybı söz konusu değildir. SPS II veri koruma sistemi ile mevcut veri cache'e atılır ve şok sonrası yazılır. Önceki slayt MENÜ İLERİ

32 Aşağıdaki şekilde şok koruması olmayan bir diske şok uygulandığında diskin başına neler gelebileceği gösterilmiştir. MENÜ GERİ İLERİ

33 Aşağıdaki şekilde ise aynı şok, şok koruması olan bir diske uygulanmıştır
MENÜ GERİ

34 RAID Hakkında Temel Bilgiler
RAID, sunucu bilgisayarlarda kullanılan vazgeçilmez bir sistemdir. RAID Nedir? RAID, Redundant Array of Inexpensive Disks teriminin kısaltılmış şeklidir. RAID, sunuculuk yapan sistemlerde, veri güvenliğini arttırmak için kullanılmaktadır. RAID; kısa ve öz olarak, birden fazla harddiskin tek ünite şeklinde bağlanma metodudur. RAID, bir harddiskin ya da ayrı ayrı bağlanmış harddisklerin sunduğu veri çıkışının daha genişini sunabilir. Önceki slayt MENÜ

35 Verileri paylaştırır (Data Striping).Hata toleransı yoktur. RAID 1
RAID Neden Gereklidir? RAID, bir harddisk bozulduğu zaman, eş zamanlı olarak veri kurtarımını sağlar. Örneğin bu bilgisayar bir network üzerinde server ise veri kurtarmanın yanı sıra, sistemn erişilebilirliğini ve networkun sorunsuz çalışmasına devam etmesini sağlar. Birlikte çalışan harddiskler sistem performansınıda arttırmaktadır. RAID Level Tanım RAID 0 Verileri paylaştırır (Data Striping).Hata toleransı yoktur. RAID 1 Disklerin kopyasını tutar (Disk Mirroring) RAID 0/1 RAID 0 ve RAID 1'in birleşmesiyle oluşur RAID 5 "Multiple-BLOCK Striping"; Hızlı Yazma/ Yavaş Yazma; parite, sistemdeki bütün disklere dağıtılmıştır. Yukarıdaki tabloda, en çok kullanılan RAID Sistemlerini kısa açıklamaları verilmiştir. Bunların açıklamalarını kısaca yapacağız. Aşağıda ise RAID sistemlerinin nasıl çalıştığı görülmektedir. MENÜ Önceki slayt

36 - RAID SİSTEMLERİ - RAID 0 ( Data Striping )
RAID 0 sistemine göre, bütün harddiskler tek disk olarak sayılır ve bu disklere bilgiler paylaştırılarak yazılır. Dolayısı ile bir veri güvenliği söz konusu değildir. Min. 2 diske ihtiyaç vardır. Bunun avantajı daha hızlı olmasıdır.  RAID 1 ( Disk Mirroring ) RAID 1 sistemine göre, bir harddisk üzerindeki bilgilerin aynısı, diğer diskte tutulur. Veri güvenli çok yüksektir. Bir disk arızalandığı zaman, diğeri devreye girerek veri kaybını önler ve çalışma devam eder. Min. 2 diske ihtiyaç vardır. MENÜ

37 Sabit Disk Alırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Eğer ana kartınızdaki chipset destekliyorsa IDE bir disk için ULTRA DMA 66 arabiriminin desteklenmesi sizin için önemli olabilirse de pratikte aradaki fark her zaman hissedilmeyebilir. Bunun nedeni ULTRA DMA 66 ve ULTRA DMA 33 disklerin aslında aynı mekanizmaları kullanmalarına rağmen ULTRA DMA 66 da daha yüksek bir bant genişliği sayesinde daha yüksek veri aktarımının mümkün olması. Fakat bu farkı ev kullanıcıları hissetmesi zordur. Çünkü erişim süresinde bir iyileşme olmaması bir yana aynı mekanizmanın kullanılması yüzünden sadece çok büyük dosyalarla çalışma sırasında bant genişliği farkı ortaya çıkacaktır.  Sabit disklerde ön bellek ve dakikadaki dönüş hızı(RPM-Roll Per Minute) performansı doğrudan etkileyen faktörlerdir. Özellikle SCSI arabirimini destekleyen bir disk almaya niyetliyseniz ön belleğin yüksek olmasına dikkat edin. SCSI disk kullanan sistemlerde dikkat edilmesi gereken bir nokta IDE CD sürücü ya da yazıcı kullanmanın performansı düşürebileceğidir.  Böyle bir durumda tüm cihazların SCSI olması tercih edilmelidir. SCSI disklerin yüksek dönüş hızları dikkate alındığında yoğun kullanımda fazlaca ısınmaları kaçınılmaz olacaktır. Böyle bir durumda sabit diskler için hazırlanan fanlar kullanmak ve kasa içinde hava dolaşımını sağlamak gerekir. Önceki slayt MENÜ İLERİ

38  Özet olarak;  Daha yüksek kapasite elde etmek için sabit disklerin içinde birden fazla disk bulunur. Bu diskler dakikada 5400 hatta kere dönebilirler. Okuma ve yazma kafaları ise bu sırada olağanüstü bir hızda merkezle disk kenarı arasında hareket ederek veri aktarımı sağlarlar. Kafaların bu hareketleri saniyede 50 kere ya da daha hızlı olabilir. Kafalar bu kadar yüksek hızla hareket edebilmek için optimum ağırlıkta üretilirler ve kafaları hareket ettiren mekanizma da sabit diskin en hayati parçalarından biridir.  Sabit disklerin içindeki diskler (ya da plakalar) çift taraflıdır. Dolayısıyla plakanın her iki tarafı da veri yazmak için kullanılır. Bunun için plaketin iki yüzü için iki ayrı kafa gerekir. Yani örneğin içinde 3 tane plaka bulunan bir diskte 6 adet kafa bulunur. MENÜ GERİ

39 SABIT DISK Yüksek kapasitede bilgi saklayan kayıt ortamlarıdır. Günümüzde oyun, program ve özellikle mp3 kullanımının artmasıyla yüksek kapasiteli harddiskler kullanılmaya başlamıştır. Standart olarak kullanılan Hard diskler IDE hard disklerdir... Yapisi: Sert metalden yapılmış diskler, okuyucu kafalar ve bu kafalari hareket ettiren elektronik devrelerden olusurlar. * Bu sert metal diskin üzerine KROM ve PERRIT gibi manyetik iz saklama kabiliyeti olan kimyasal maddeler püskürtülür. Bu kimyasal maddelerin yogunluguna göre disklerin kapasiteleri belirlenir. * Harddiskin okuma kafasinin ucunda bir bobin vardir. Ve bu bobinin harddisk içindeki disk yüzeyine uzakligi bir saç telinin kirk’ta bir’i (1/40) kadardir. * Harddisk içinde her bir disk için 2 tane okuma kafasi vardir. * Harddisk içindeki diskleri dakikadaki dönüs hizlari 3200 – 5400 – 7200 – rpm ile ifade edilir. Önceki slayt MENÜ İLERİ

40 SCSI Harddiskler SCSI harddiskler normal IDE harddisklere oranla daha hizli, daha masrafli Harddisklerdir. SCSI harddisk kullanmak için ilk önce ekstradan anakart içersindeki genisleme yuvalarindan birine bir SCSI kontrol karti takilmalidir. Bundan sonra kendi özel kablosuyla Harddiski sisteminize ekleyebilirsiniz. IDE hardisklerden farklari: IDE’ye göre hizlidir. Ancak SCSI harddiskin en büyük avantaji ag ortamlarinda hizli olmasidir. Tek kullanici yani ev kullanicilarina pek fazla bir katki saglamayacaktir... MENÜ GERİ İLERİ

41 Harddisk’e Bilgi Nasil Yazilir
Harddisk’e Bilgi Nasil Yazilir? Harddiskin okuma kafasinda bir bobin vardir. Disklerin yüzeyinde mikron büyüklügünde çukurlar vardir. Bobinde elektrik akimi sayesinde manyetik alan olusturur ve diskin dönmesiyle beraber bu çukurlara bilgiler 0 ve 1’ler halinde yazilirlar. Bu çukurlar tam doldurulunca 1, yari doldurulunca 0 degerini alir. Bilgiler bu sekilde kaydedilir. MENÜ GERİ İLERİ

42 Harddisk’ten Veriler Nasil Silinir
Harddisk’ten Veriler Nasil Silinir? Dosya silme olayinda kafa silinecek yerde bos gezer. Aslinda harddisk’e yapilan bu islem silme olayi degildir. Sadece bir anlamda verinin üstünün kapatilmasidir. Harddisk’e kaydettigimiz veriler. Hard disk içinde kalirlar. Ama silinme esnasinda tamamen harddisk içinden atilmazlar. Her verinin kalintisi o çukur içinde kalacaktir. Zaman içinde harddisklerin bozulmasi, fiziksel darbeler disinda bad sektörlerin olusmasi genelde bu yüzdendir. Buna çok güzel bir örnek verebilirim... Harddiskten bir sey sildigimiz zaman bunu geri çevirebiliyorduk ama bas harfini yazmak suretiyle. Iste bu az önce anlattigimiza bir örnek. Günümüzde Windows altinda çalisan Geri Dönüsüm Kutusu’da buna örnektir. Sildigimiz veriler ilk önce burada tutulur. Bazi verileri sildikten sonra kurtarabiliriz. Silinen verileri kurtarmak için bir diger yol ise, silinen dosyalari kurtarabilen programlari kullanmaktir... Ama sunu da unutmayin sildiginiz veriler ne olursa olsun harddiskten tamamen gitmezler. "Olsun, ne olacak ben de format atarim" diyenleriniz varsa onlarda yanılırlar. Çünkü format atmakta çözüm degildir. "Olsun... Bende Hard Format atarim." derseniz. Bu seçenek daha kötü bir yoldur, neden derseniz: Söyle anlatayim. Hard format mevcut olan tüm çukurlari bir seviyeye getirir. Bu seviye bir kez yapildi mi geri dönüsümü yoktur. Yalniz bu format çesidi okuma kafasinin ömrünü tüketecek cinstendir. MENÜ GERİ İLERİ

43 Çogu harddiske en fazla 2 kez hard format attiginizda o harddisk bir daha kullanilmayacak hale gelebilir. Sizin yapabileceginiz en güzel seyler. Harddiskinizi mümkün oldugu kadar düzenli kullanmak. Bunun için harddiskinize bakim yapmanizi öneririm. Mesela arada bir harddiskinizi optümize edebilirsiniz. Bunun için Sistem araçlari / Disk Birlestiricisi komutuyla hareket etmelisiniz. Tabii fiziksel darbelere maruz birakmamaya özen gösterin. Mümkün oldugu kadar, birakin kasanizin içinde güvenli bir sekilde dursun... MENÜ GERİ İLERİ

44 Harddis’ten Bilgi Nasil Okunur
Harddis’ten Bilgi Nasil Okunur? Kafanin ucundaki bobinde bir gerilim olusur ve bunun sonucunda bir manyetik alan olusur. Okuma kafasi bu haldeyken çukurlara yaklasirsa, çukurlar bu alana direk etki ederler. Disk dönerken kafa bu çukurlara konuslaninca okuma gerçeklesir. Manyetik olarak çukurlarda saklanan veriler böylece okunmus olurlar. MENÜ GERİ

45

46

47

48

49

50

51

52 Sata Hdd Nasıl Tanıtılır / Resimli anlatım SATA Kurulumu Anakart üzerindeki kontrolcülere göre kurulum prosedürü aşağıda açıklanmıştır. SATA Kontrolcüsü Intel Güney Köprüsü SATA disk eğer standart SATA portuna takılmışsa, bu disk üzerine Windows kurarken fazladan herhangi bir tanıtım işlemine gerek yoktur, güney köprüsü bu diskleri SATA’ları doğrudan tanımaktadır. NOT: SATA disk eğer RAID portlarına takılıysa ve bu disklere Windows kurmak isteniyorsa farklı bir kurulum yöntemi izlenmelidir SATA diske işletim sistemi kurmadan önce bir sürücü disketi oluşturmak gerekmektedir. Sürücü disketi, anakart CD’si içindeki “\\\\Drivers\\\\SATA” dizinindeki dosyaların boş bir bir disket içine kopyalanması ile hazırlanabilir.. Bir sonraki slaytta SATA diskin doğrudan tanındığını BIOS’tan görebilirsiniz

53

54 Daha sonra Windows kurulumu başlangıcında “Üçüncü parti bir SCSI ya da RAID sürücüsü yüklemek isterseniz F6’ya basın…” ibaresi belirdiğinde F6’ya basarak (birkaç kez basmak gerekebilir) SCSI RAID tanıtma menüsünün gelmesi sağlanır. Menü geldiğinde “S” tuşuna basarak ek aygıt belirtme aşamasına gelinir. Bu aşamada hazırlanmış olan disket yerleştirilip “Enter” ile devam edilir Bir sonraki Windows kurulumu sırasında SATA sürücülerini sisteme tanıtmak için F6’ya basmanız gereken ekran görülmektedir Daha sonra gelecek ekranda "S" tuşuna basarak, Windows kurulumunun daha önce diskete kaydettiğiniz sürücüleri taraması sağlanır Son olarak gelebilecek bu ekranda birden fazla sürücü bulunuyorsa, kurduğunuz duruma uygun seçeneği işaretleyerek "ENTER" tuşu ile devam edebilirsiniz

55

56 SATA DİSKLER

57 Yedekleme Nedir ? “Yedekleme”, en genel anlamiyla, bir bilgisayar sistemini işlevsel kilan temel birimlerin, üzerinde çalışan yazılımların ve depolanan verilerin, ariza, hata, hasar durumlarinda çalişmalarin kesintiye ugramasini ve / veya verilerin geri dönülemez biçiminde kaybolmasini engellemek amaciyla birden fazla kopya halinde bulundurulmasini saglayan işlemler bütünüdür. Yedeklemenin Onemi Bilgileriniz değerlidir. Onları tekrar meydana getirmek; zaman, para veya en azından kişisel keder ve göz yaşına mal olabilir. Şayet bu bilgiler bazı deneylerin sonucu ise onları tekrar meydana getirmek mümkün olmayabilir. Bilgileriniz bir yatırım olduğuna göre, onları korumalı ve kaybetmemek için bazı adımlar atmalısınız. Temel olarak bilgi kayıplarının 4 ana sebebi vardır: donanım arızaları, yazılım hataları, insandan kaynaklanan olaylar ve doğal afetler. Modern donanımların oldukça güvenilir olmasına rağmen, halen kendiliğinden arızalar çıkabilecekmiş gibi görünmektedir. Bilgi depolama donanımlarının en kritik parçası sabit disktir, ki bu diskler, elektromanyetik gürültü ile dolu bir dünya içine tam olarak kalabilen manyetik alanlara bel bağlamaktadır. Modern yazılımlar pek güvenilir gözükmese bile, kaya sertliğindeki bir program istisnadır, kural değil. İnsanlar kesinlikle güvenilmezdir, sırf keyif olsun diye veya bir amaç uğruna bilgilerinizi yok edebilirler ve yahut bir hata yapabilirler. Doğa kötü değildir, fakat her şey iyi giderken birden öfke kusabilir. Her şeyi hesaba katınca, her hangi bir şeyin doğru çalışmasının hiç de küçük bir mucize olmadığını görürüz. Yedekleme bilgi yatırımımızı korumanın bir yoludur. Bilgilerimizin çeşitli kopyalarına sahip olursak, her hangi bir kopyanın bozulması bizim için problem teşkil etmez (en fazla yedeklerimizden yüklememizi gerektirir). Düzenli olarak yedeklemek çok önemlidir. Fiziksel dünyaya ait her hangi bir şey gibi, yedeklerde yakında veya ileri bir tarihte hata verebilirler. İyi bir yedekleme yapmanın bir parçası da yedeklerin çalıştığından emin olmaktır; yedeklerinizin çalışmadığını görmek istemezsiniz her halde. Hasara tuz biber olarak, yedekleme işlemi esnasında bir hata meydana gelebilir; elinizde sadece yarım bir yedek varken sizi ortada bırakabilir, tek bir yedekleme aracınız vardır ve bozulabilir. Veya geri yüklemeyi denerken fark edersiniz ki: kullanıcılı alandaki önemli bir kullanıcı veritabanını yedeklememişsinizdir. Hepsinin en iyisi de; bütün yedeklerinin mükemmel bir şekilde çalışıyordur fakat sonuncu teyp sürücünüzün içine bir kova su dolmuş olabilir. İş yedeklemeye geldiğinde, paranoya bu işin mayasında vardır.

58 Neler Kaybedilebilir ? Bilgisayarlar, doğaları itibariyle çok çeşitli amaçlar için kullanılabilirler.örnekler vermek gerekirse Internet erişimi, metin düzenleme, hesap tabloları ile mali durum izleme, fotoğraf işleme, müzik dinleme, posta kullanımı, oyun oynama, eğitim gibi amaçlar sayılabilir. Peki bu amaçlarla kullanılan bir bilgisayar sistemi, hangi kayıplara maruz kalabilir 1. Enerji Kaybı: Genellikle gözden kaçırılan bir nokta olmakla beraber, hem bilgisayarın işlerliğinin kesintiye uğramasına, hem de donanımının zarar görmesine (ve dolayısıyla disklerdeki verinin kaybına) neden olabilen bir sorun, elektrik kesintileri ve enerji sistemi arızalarıdır. 2. Donanım Kaybı: Bilgisayar sisteminin fiziksel varlığını oluşturan tüm yapıya, donanım adı verilir. Donanımın hasar görmesi, depolama birimleri dışında veri kaybına yol açmayabilir, ancak işlerlik kesintiye uğrayacaktır. 3. Yazılım Kaybı: Burada yazılımdan kasıt, bilgisayarın işletimi için kullanılan ve kullanıcı tarafından üretilmiş verilerin dışında kalan tüm program ve program parçalarıdır. İşletim sisteminin kendisi, cihaz sürücüleri, uygulama programları, yardımcı programlar örnek olarak verilebilir. 4. Kullanıcı Ayarlarının Kaybı:İşletim sistemi ve programlar,kullanıcıların tercihlerine göre şekillendirilebilen pek çok özellik barındırırlar.Kullanıcı, kendi tercihleri doğrultusunda sistem ayarlarını yaparak bu ayarların kaydedilmesini sağlar. Bu ayarlar da doğal olarak sistemin depolama birimine kaydedilir. Depolama birimi hasar görürse, veya yazılım işletiminde bir hata olursa, bu ayarlar kaybedilebilir. Örnek olarak çevirmeli ağ bağlantısı için kullanılan telefon numaraları, elektronik posta adresleri, ofis programlarının makrolar,sistemin ekran çözünürlüğü, fon resmi gibi ayarlar verilebilir. 5. Veri Kaybı: Kullanıcı ayarlarını bir kenara bırakırsak, herhangi bir uygulama programı ile oluşturulan herhangi bir dosya, yapılan herhangi bir kayıt, veri adi altında incelenebilir. Alınan ve atılan e-posta mesajları, yazılan metin dosyaları, yapılan çizimler, kaydedilen fotoğraflar hep bu başlık altında ele alınabilir. Kayıplar Nasıl Önlenir ? Benzer bir bakışla, sayılan olası kayıplara karşı, çeşitli önlemleri sıralamak mümkündür.

59 1. Enerji Kaybı: Enerji kaybını önlemek üzere alınabilecek önlemler sisteme ve kullanım yerine göre değişebilir, ancak bazı temel teknikleri sıralamak mümkündür. a. Kasa Seçimi: Sistemin tüm donanım birimleri, barındırıldıkları kasanın güç kaynağından enerji alırlar. Özelleşmiş kasalar kullanılarak, birden fazla güç kaynağının kullanımı mümkündür. Bu sayede kaynaklardan biri bozulursa, diğeri devrede kalır. Buna yedekli güç kaynağı (redundant power supply) kullanımı denir. b. KGK: KGK adıyla anılan kesintisiz güç kaynağı birimleri, içlerinde barındırdıkları aküler sayesinde, hem elektrik kesintilerine, hem de ani gerilim değişikliklerine karşı bilgisayarları korurlar. c. Pil: Batarya adıyla da anılan piller, hemen hemen tüm diz üstü bilgisayarlarda güç kaynağıdır, dolayısıyla bu sistemlerde KGK kullanımına gerek duyulmayabilir. Ancak sistemin uyarıları dikkatle izlenmelidir, ani pil bitmeleri, elektrik kesintisi kadar risk yaratabilir. Bunun dışında, avuç içi bilgisayarlar için kullanılan şarjlı veya değiştirilen piller için de ayni şey geçerlidir Donanım Kaybı: Genel olarak, bilgisayarın tüm parçalarının arızalanması veya hasar görmesi elbette mümkündür. Temel yaklaşım, aksayan çalışmanın kıymeti doğrultusunda, donanımı birden fazla sayıda bulundurmaktır. Basit haliyle, bir yerine iki bilgisayar bulundurmak, amaç fatura kesmekse ve kesintiler kritik sorun yaratacaksa bir yerine iki yazıcı, bir yerine iki kartuş bulundurmak önerilebilir. Ancak kullanımda, ekonomik gerekçeleri de düşünerek, bu önerileri uygulamak mümkün olmayacaktır. Bu durumda, işlem kesintisinden ziyade depolanan verinin kaybolmasını donanım seviyesinde engellemek tercih edilebilir. Bu amaçla, örneğin RAID adı ile anılan disk koruma sistemleri kullanılabilir Yazılım Kaybı: Sisteme yüklü olan yazılımlar, bir hasar veya arıza durumunda kullanılmaz hale gelebilir. Bu durumda sistemi kullanılabilir hale geri döndürmek için, bu yazılımları yeniden yükleme imkanı korunmalıdır. Basit haliyle, işletim sistemi, cihaz sürücüsü ve uygulama programlarının yükleme CD, DVD ve benzeri ortamları, bunların lisans kodları, hatta hangi sırayla yüklenecekleri, önceden kaydedilmeli ve korunmalıdır.

60 4. Kullanıcı Ayarlarının Kaybı: İşletim sistemi ve uygulama programları üzerinde yapılan kişisel ayarlar, sistem normal çalışır halde iken ikinci bir noktaya kaydedilmelidir Veri Kaybı: Bireysel açıdan akıldığında, sistemdeki en kıymetli şey veridir. Çünkü enerji, donanım ve yazılım, yalnızca maddi imkanlarla yerine konabilir. Kullanıcı ayarları da daha kabul edilebilir bir çabayla yerine konabilir. Halbuki kişisel çabayla ortaya çıkartılmış ürünler, daha da ötesinde başkalarının çabaları sayesinde toplanmış veriler (mesela edinilen e-posta mesajları, derlenmiş kaynaklar vb.) maddi imkanlarla yerine konamayacaktır. Alınacak önlem veri yedeklemedir ve ilerleyen bölümlerde ayrıntılı olarak ele alınacaktır. Veri Kurtarmanın Adımları Bu noktadan itibaren, enerji ve donanım yedekleme konularından bahsetmeyeceğiz. yazılım, kullanıcı ayarları ve verinin yedeklenmesini de, ortak temel özellikleri ile veri yedekleme başlığı ile inceleyeceğiz. Veri kurtarma, kulağa sadece kayıp yaşandıktan sonraki işlemleri kapsıyor gibi gelebilir. Gerçekten de, önceden hazırlık yapılmadığı durumlarda da kayıp veriyi kurtarma yolları bulunabilmektedir, ancak bu durum çok sinirli koşullarda işe yarar. O nedenle, bu yazının kapsamında veri kurtarma, kayıp öncesi hazırlanmayı da kapsayan, belirli bir metodolojiyi tanımlamaktadır Yedekleme: Yedekleme, güvenilir bir kurtarmanın en önemli adımıdır. Proaktif bir şekilde, kayıp yaşanmadan gerçekleştirilmeli ve düzenli aralıklarla tekrarlanmalıdır Doğrulama: Doğrulama, kayıp yaşanmadan önce, yedeklenmiş verinin hatasız olduğunun kontrol edilmesidir. Önemli bir adim olmakla beraber, bazı zorluklar ve zaman kullanımını azaltmak üzere ihmal edilebilmektedir Kurtarma: Bir kayıp halinde, alınmış yedeklerden sistemin çalışır hale getirilmesi işlemini kapsar. Yedekleme Yapmak İçin Nelere İhtiyaç Var ? Sağlıklı bir yedekleme yönteminde, çeşitli elemanların doğru biçimde seçilmesi ve bir arada uyumlu çalışır hale getirilmesi gereklidir. Bu elemanlar şu şekilde sıralanabilir:

61 1. Kaynak: Yedeklemesi yapılacak verinin, normal işletim sırasında tutulduğu ortam, yedekleme sistemi için kaynak oluşturacak ortamdır. 2. Yedekleme Donanımı: Verinin kopyalarını oluşturmak üzere kullanılacak donanım bu başlıkta seçilmelidir. Standart depolama cihazları dışında, özel amaçlı yedekleme donanımları da kullanılabilir Yedekleme Yazılımı: Yedekleme işlemini yürütmek üzere, yedekleme ve kurtarma işlemlerini bir arada yapmayı sağlayan yazılımlar kullanılmaktadır. Özel kullanım durumlarında birden fazla yazılımı bir arada kullanmak da planlanabilir Yedekleme Ortamı: Kopyalanan verinin saklanacağı ortam da yapılacak işleme önemli kısıtlar getirmektedir. Bu nedenle yapılacak seçimde ortam seçimi de önem kazanmaktadır. Yaygın Araçlar Yukaridaki seçimlere örnek olmasi açisindan, (tabii ki gelişen teknolojilerin yeni seçenekler de yaratacagini akilda tutarak) bazi seçenekleri bu kisimda kiyaslayacagiz Yedekleme Donanımı: a. Sabit Disk b. Yedek Sabit Disk c. RAID Sabit Disk d. Disket e. CD-R / CD-RW f. DVD-R / DVD-RW g. Zip Disk / LS Disk h. Harici Sabit Disk i. USB Bellek j. Teyp Sürücü k. Aga Bagli Depolama 2. Yedekleme Yazılımı: a. Işletim Sisteminin Dahili Imkanlari (Win 9x / ME / NT / XP / 2000) b. Sikiştirma Programlari (WinZip, WinRAR, vb.) c. CD / DVD yazici programlar (CD Creator, Nero, vb.) d. RAID yazilimi e. Diger üçüncü parti yazilimlar

62 Yedekleme Yöntemi: Yazılımlar, farklı yöntemlerle yedekleme yapılmasına imkan verir. yaygın üç yöntem şöyle sıralanabilir: 1. Tam (Full) Yedek: Bu yöntem, seçilen kaynağın tüm içeriğini yedekler. En güvenilir yöntemdir, ancak zaman ve kapasite ihtiyacı yüksektir. Diğer yöntemler uygulanmadan önce, en az bir kez tam yedek alınmalıdır. 2. Adımlı (Incremental) Yedek: Bu tip yedeklemede, sadece son yedekten bu yana yedeklenmemiş olduğu tespit edilen (“Archive” attribute) dosyalar yedeklenir. Kurtarma sırasında önce tam yedek, sonra sırayla tüm adımlı yedekler kurtarılmalıdır. Bu nedenle güvenilirlik düşer Fark (Differential) Yedeği: Bu tip yedeklemede, son tam yedekten bu yana yedeklenmemiş olduğu tespit edilen dosyalar yedeklenir. Kurtarma sırasında önce tam yedek, sonra son fark yedeği kurtarılmalıdır. Güvenilirlik orta düzeydedir. bazı yedekleme yazılımları, istek üzerine yapılan yedekleme işlemleri dışında, ayarları kaydedilen bir yedekleme işlemini istenen aralıklarla tekrar edecek özellikler de taşırlar. Temel Öneriler !!! Bu kısımda her koşulda akılda tutulması faydalı olacak temel öneriler verilmektedir. 1. İşletim Sistemi: İşletim sisteminizin yükleme disket / cd / dvdlerini ve LİSANS NUMARASINI mutlaka koruyunuz. Mümkün olan hallerde bu disklerin kopyalarını aliniz. Bir bilgisayarda yüklüyken diğer bir bilgisayara da yüklemediğiniz ve kendi yedekleme amacınızla koruduğunuz sürece, bu kopyalar yasadışı değildir Uygulamalar: Kullandığınız uygulamaların da yükleme disklerini koruyunuz ve kopyalarını aliniz Sık Yedekleme: Mümkünse aninda yedekleme sistemi (RAID) ile her an her bilgiden birden fazla kopya tutunuz. Mümkün olmazsa, en azindan günde bir yedek aliniz. Bu sizi en kötü durumda bir günlük işi tekrarlamakla kurtulacak halde korur. 4. Virüs Taraması: Veri kaybi nedeni olarak virüs şüphesi varsa, mutlaka geri yükleme sirasinda sistem aktif hale getirilmeden güncel bir virüs tarama yazilimi ile tarayiniz Neler Yedeklenecek ?: En temel haliyle şu birimleri yedekleyiniz: a. My Documents (Belgelerim) b. Desktop (Masaüstü) c. Address Book (Adres Defteri) d. E-posta dosyaları e. Sayısal İmzanız 6. Çalışma Dosyaları: Mümkünse çalişma dosyalarinizi taşinabilir bir ortamda (USB Bellek / CDRW / DVD-RW) bulundurun, üzerinde çaliştikça sabit diske yedekleyin ve sabit diskten çalişmayin. Bu size her gittiginiz yerde elinizde güncel çalişma dosyalarinizin olmasini, hem de her noktada bir yedeginiz olmasini saglar

63 TAŞINABİLİR DİSKLER usb kablosu sayesinde dilediğiniz her bilgisayara takabildiğiniz hard diskler. bu gün itibari ile 80gb 2.5 inch modellerinin 170$+kdv ile kolayca edinilebildiği güzel bir teknoloji. özellikle mp3 ve film arşivini arkadaşlarla paylaşmak ve onların bilgisayarlarını sömürerek kısa sürede deli arşive sahip olmak isteyenlerin sahip olması hayatlarını kolaylaştıracaktır. tüm hard diskler kabloları çıkarılarak taşınabilir hatta yere düşürülebilir hale getirilebilir taşınabilir denmesi bence aldatıcı bir ifadedir. laptoplarda kullanılan uzatmalı prizlerle çalıştığından ötürü hdd kadar yer kaplayan kabloları ile birlikte taşımak güçtür. 20-30$'a bir kutu alip icini de tercihinize gore bir harddisk takarak kendiniz de yapabilirsiniz... herhangi bir c: sürücüsünden hiz/i$lem farki cok da olmayan, bilgi yedekleme ve ta$inmasini cok cok kolayla$tiran bi icat; "external hd". günümüzde usb 2.0 ve firewire 400/800 baglantili olanlarin alinmasi uygundur. seagate ve maxtor'un 160gb, 7k2 rpm, 8mb cache external hd modelleri $160 civarinda alici bulmaktadir gig olanlari da vardir fakat fiyat farkina degmezler; 80gb'liklar de ayni p/f dü$üklügünden "obsolete" olmu$lardir. arti, büyük kapasiteli fakat dandik lacie ürünleri tercih edilmemelidir. 1 adet kutu icinde ide kablosu ve kucuk bir devre vardir. adaptorle calisir, felaket isinir. birakin dusurmeyi masanin uzerine koyarken bile dikkar etmeniz gerekir. mumkunse paraya kiyilip slim olanlarindan alinmalidir. alinirken dikkat edilecek ozelligi kapasitesinden cok darbeye karsi mukavemetidir usb gblik bir adet noname modelini kullanmis ve hastasi olmusumdur sahsan. elektrigi de usb girisinden temin eden, son derece hizli, hafif mi hafif ince mi ince bu aletler varken bir pcye ikinci sabit disk almak tamamen saçmalik haline gelmistir. büyük ümitlerle 200gb kapasiteli alip eksi sozluk data zirvesi sirasinda yalan ettigim güzel ürün..benimkinin elimde patlamasi hos olmadi tabii ki..format arkasindan çalisirmis gibi bir hali var ama artik pek güvenilir degil önemli bilgileri saklamak için.burdan çikarilan ders bu diskleri tasinabilir düsünsek de tasimamanin daha faideli olacagidir..zaten baslik distan takmali hard disk olarak da açilabilirmis..tasima aksiyonunda zarar görme olasiligi yüksek bir üründür.. film, dvd arsivi pesinde kosmayanlarin aslinda laptop'lar için olan ve enerjiyi usb portundan çeken ufak ve ince modellerini kovalamasi daha mantiklidir.. ipod'larin çok güzel bi sekilde sahip oldugu özelliktir. çok ise yarar çogunlukla eğer kutu ve hard diski ayrı ayrı aldıysanız montajdan önce jumperın masterda olmasına dikkat edin. yoksa "abicim bi yardım et ya, okumuyo bunu, rezil olduk hatuna" diye ağlarsınız işten anlayan bir arkadaşınıza.

64 firewire dururken genelde usb 2
firewire dururken genelde usb 2.0 ile kullanıldığı için aslında verebileceği potansiyeli veremeyen depolama ortamı. lakin sorun şudur ki özellikle tek başına kutu olarak satılan ürünlerde türkiye dahilinde sadece prolific 3507 isimli controller (pardon türkçesini bulamadım, belki yonga olabilirdi...) kullanılmaktadır. bu güzide yonga(?) ise durup dururken çalışmamaktan, durup dururken hd yi uçurmaya kadar her türlü haltı yiyebilir ve kafayı sıyırmanıza neden olabilir. artı linux ile çalışırken iyice sorunludur. firewire kullanmak isteyenlerin oxford 911 veya 912 chipsetli kutulara veya ürünlere yönelmesi tavsiye edilir. benim bildiğim türkiyede sadece maxtor onetouch serisi ürünlerde 911 vardır. sağlıklı şartlarda çalışan bir kutu ve içindeki hızlı bir hd, özellikle laptop gibi 5400 rpm e mahkum sistemleri kullananlara lan dünya varmış be dedirtecek kadar bariz bir şekilde usb'den iyi performans verecektir. ama firewire işi beni yaktı bitirdi ne yalan söyleyeyim, artık denemek için kutu alacak param kalmadı, belki bir gün şu maxtor'u denerim. allah belanı versin prolific diyorum. 1 terabyte'a kadar veri dopalama kapasitesi olanlar bulunmaktadır fakat 320gb'dan sonrası pek stabil olmadığına dair rivayetler vardır. düşürülmek için tasarlanan hard disk. ara sıra yazılı/yaşanmış bilgi, isim, anıları kaybedip arıza çıkarsa da; birden cok hardisk'iniz varsa ve donusumlu olarak kullanacaksaniz, harddisk'leri kutu icine monte etmekle, vidayla, tornavidayla falan ugrasmak istemiyorsaniz, buna alternatif olarak usb to ide & sata adapteri de kullanilabilirsiniz kutusu aluminyum olanlar hdd'nin aşırı ısınmasını önler. turk telekom un adsl fiyatlarinda indirim yapmasinin ardindan turkiye'de sati$larin patlamasi muhtemeldir. $imdilerde 2tb'a kadar piyasada bulunmakta fakat fiyatlari da 1500ytl civarinda. belki biraz daha beklemekte fayda var. ya da daha kucuk kapasiteli olanlardan 3er 4er alinabilir. oh$$.. kanımca 3,5 inçlik, kutusuyla beraber hayvansı bir ebatı olan usb/firewire disklerin girmediği kategori. cebime ya da laptop çantama atıp ağırlığını hissetmeden taşıyamadıktan sonra ne anladım onun taşınabilirliğinden? 16gb flash disk yerine, daha ucuz olan bu aletin 120 gb modeli daha tercih edilesi taşınabilir bilgi deposu. 750 ve 1000gb lik olanlari piyasada "normal" fiyatlarla yer bulmaya basladi. adam sata 2 32mb chaceli hdd yapip koyuyor önüne. istersen alma. ev cakma rapide döndü yemin ederim.

65

66

67

68

69 FDİSK Nedir Nasıl yapılır? Fdisk işlemi Hard diskinizin işletim sistemi (Windows, Linux vb.) tarafından okunup yazılır hale gelebilmesine yarayan bir işlemidir. Burada Windows için Fdisk işleminin nasıl yapılacağı anlatılacaktır... Hard Disk ilk alındığında Kullanılamaz haldedir (Okunup yazılamaz) ve biçimlendirilmesi (bölümlere ayrılması) ve okunur- yazılır hale getirilmesi (Formatlanması) gerekir. Peki nasıl yapılır bu fdisk işlemi? Mantık olarak Fdisk işlemleri şöyledir; önclikle ilk bölüm oluşturulur, sonra isteniyorsa diğer bölümler oluşturulur, aktif olacak bölüm seçilir ve işlem tamamlanır... Nasıl? Burada sıfırdan kurulacak olan bir sistem için fdisk işlemi nasıl yapılır onu anlatacağız.. İlk önce bir başlangıç disketi ya da açılış sistem dosyaları olan(bootable) bir cd ile bilgisayar açılır. Bu iş için Windows başlangıç disketi ya da örneğin bir windows 98 cd'si işinizi görecektir. (fdisk işlemi komut satırından da yapılabilir.) İlk olarak Başlangıç Disketimizi sürücümüze takıyoruz ve disketten açılışımızı yapıyoruz ve Dos Komut satırına düşüyoruz, FDISK yazıp Enter'e Basıyoruz

70

71 FDISK'E GİRİŞ Fdisk Giriş ekranı karşımıza geliyor
FDISK'E GİRİŞ Fdisk Giriş ekranı karşımıza geliyor... Bu ekranda Büyük disk desteğinin etkin yapılıp yapılmayacağı soruluyor (Günmüzde artık 1GB'den çook daha büyük diskler kullanılıyor  ) Bu ekranda E yazıp Enter'e basıyoruz. (Bu adımda Eğer E değil de H deseydik diskimizin gerçek boyuntu yanlış olarak ayrılacaktı ve diskimiz çok küçük olarak formata hazırlanacaktı!...)

72 GİRİŞ EKRANI Fdisk ana menüsü artık karşımızda
GİRİŞ EKRANI Fdisk ana menüsü artık karşımızda.... Bu Menüde Fdisk bize 4 Seçenek sunar; Kod: 1-Yeni bir Bölüm ya da Mantıksan sürücü oluşturur 2-Etkin Bölümü Atar 3-Bir Sürücü ya da Bölüm Siler 4-Bölüm bilgilerini görüntüler

73 Peki Yeni bir bölüm Nasıl oluşturacağız
Peki Yeni bir bölüm Nasıl oluşturacağız? 1'e Basıyoruz ve karşımıza Bölüm ya da sürücü oluşturma ekranı geliyor.. Seçenek olarak (1) girip Enter'e basıyoruz... Yeni Bölüm oluşturma ekranı açılıyor :

74

75 Bu menude yapabileceğimiz iki şey var; Eğer Diskimizin tek bölüm olmasını istiyorsak Bu seçenekte (Evet)'e (E) yazıyor ve Enter'e basıyoruz Diskimizi birden çok bölümlere ayırmak istiyorsak bu seçenekte (Hayır) (H) demeliyiz. Diskimizi iki parçaya bölmek istediğimizi varsayarak Anlatımımıza devam edelim; (H) deyip enter' e basıyoruz...

76 Karşımıza gelen ekranda ilk bölümümüzün (Yani C Diskimizin) ne Kaç Mb olacağını ayarlayabiliriz. Örneğimizde diskimizi iki eşit parçaya böleceğiz. Bunun için diskimizin kapasitesinin yarısını ya da ayırmak istediğiniz alan miktarını kutucuga yazabiliriz.

77 Maksadımız diskimizin bölümlerinin iki eşit parça olması ise hesaplama işlemini daha pratikleştirebiliriz. Bunun için kutucuga (50%) yazıp Enter'e basıyoruz. Böylelikle diskimiz otomatikman iki eşit parçaya bölünmüş oluyor ve karşımıza aşağıdaki bilgi ekranı geliyor. DISKIMIZ OLUŞTU    Bu ekranda Diskimizin geçerli bölüm ismi (C) Bölümün türü (Fat,Ntfs vs.) Kaç Mbyte odugu ve Diskin ne kadarının kullanıldığı (%50) bilgileri bize gösteriliyor... Devam etmek için ESC'ye Basıyoruz....

78 ETKİN BÖLÜMÜ ATAMA. ve karşımıza ilk Fdisk menüsü tekrar geliyor
ETKİN BÖLÜMÜ ATAMA ..ve karşımıza ilk Fdisk menüsü tekrar geliyor. Burada dikat edeceğimiz bir nokta var. Bu adımda işlemi sonlandırabilir ya da devam edebiliriz. Bu adımda Fdisk bizden Açılış bölümünü etkinleştirmemizi isteyecektir (Etkin Bölüm Atama).  (2)'ye basıyoruz ve Etkin bölüm atama ekranını açıyoruz... Etkin bölüm atama işlemi diskimizin başlatılabilir (bootable) bölümünün oluşturulması için gereklidir. (Eğer her hangi bir bölümü etkin olarak atamamışsak işletim sistemini kursak bile sistemimiz Boot sector'e yazamayacak ve bilgisayarımız başlatılamayacaktır...)

79 ETKİN BÖLÜMÜN ATANMASI Etkin olarak atamak istediğimiz sürücünün karşısındaki numarayı seçiyoruzve Enter'e basıyoruz

80 ...Bölümümüz artık etkinleştirildi.. GeriDönmek için ESC'ye basıyoruz

81 DISKIMIZ ARTIK HAZIR Artık diskimiz kullanılmaya ve üzerine işletim sistemi kurulmaya hazır hale geldi.. Fdiskten Çıkmak için ESC'ye basıyoruz ve bilgisayarımızı resetliyoruz.

82 UNUTMAMALI Fdisk işlemi karışık gelse de aslında çok basit ve kolay bir işlemdir. UNUTULMAMALIdır ki Bu işlem üzerinde veri olan bir diske ihtiyaç olmadan ve diskteki veriler yedeklenmeden kesinlikle yapılmamalıdır. Çünkü Fdisk işleminden sonra diskteki tabolar yeniden biçimlenir ve disk üzerindeki tüm veriler silinir. UYARI : Burada verilen bilgiler tamamen Eğitim amaçlıdır ve Yanlış kullanımı verilerinizin kaybolmasına vs sebep olabilir. Bu Site  ve kaanoglu bilgilerin kullanımından meydana gelebilecek her hangi bir hasardan dolayı sorumlu tutulamaz