3.11.2013 Dr. Aysun Gürol.

... konulu sunumlar: "3.11.2013 Dr. Aysun Gürol."— Sunum transkripti:

1 Dr. Aysun Gürol

2 Yapılırken heyecan duyulmayan işler başarılamaz.
Emerson Dr. Aysun Gürol

3 ÖĞRETİMDE PLANLAMA PROGRAM GELİŞTİRME ve TEMEL KAVRAMLAR
PROGRAM TÜRLERİ ÖĞRETİM TASARIMI PROGRAMIN ÖGELERİ Amaçlar İçerik Materyaller Yöntem/Teknik/Stratejiler Değerlendirme Planlar Dr. Aysun Gürol

4 EĞİTİMİN AMACI Bireyi Kendisi İçin Yetiştirmek
Bireyi bir meslek sahibi yapmak Toplumsal uyumunu sağlamak Toplumun ekonomik yaşamı için nitelikli insan gücünü sağlamak Bireyi Toplum İçin Yetiştirmek Bireye iş yaşamında esnek, gelişmeye açık, yaratıcı ve verimli olabilecek davranışlar kazandırmak. Dr. Aysun Gürol

5 Temel Kavramlar……… Türkiye’de müfredat programı, eğitim programı, öğretim programı, ders programı gibi kavramlar vardır. Türkiye’de eskiden, basılı okul programlarına müfredat programı denilirdi. Müfredat programı, eğitim kurumlarında okutulacak derslerin isimlerini ve ders saatlerini içeren listelerdir. Dr. Aysun Gürol

6 Temel Kavramlar……… Türkiye’de müfredat programı, eğitim programı, öğretim programı, ders programı gibi kavramlar vardır. Türkiye’de eskiden, basılı okul programlarına müfredat programı denilirdi. Müfredat programı, eğitim kurumlarında okutulacak derslerin isimlerini ve ders saatlerini içeren listelerdir. Dr. Aysun Gürol

7 Temel Kavramlar……… EĞİTİM PROGRAMI Eğitim faaliyetlerinin hedeflerini-genel amaçlarını ve davranışsal amaçlarını; Bu amaçlara ulaşmayı sağlayacak yolları, araçları, etkinlikleri; Bu çabaların başarısını ölçmek için gerekli metot ve araçları tanımlayan bir eğitim projesidir. Dr. Aysun Gürol

8 Temel Kavramlar……… ÖĞRETİM PROGRAMI Öğretim Programı, okul içi deneyimlerle sınırlıdır ve okulda okutulan dersleri veya kursları kapsayan bir kılavuz kitap veya dokümandır. DERS PROGRAMI öğretim programında yer alan bir dersin amaçlarının öğrenci davranışına dönüştürül-mesini, bunların gerçekleşmesi için içeriğin konulara ve alt başlıklara ayrıştırılmasını, buna dayalı öğrenim ortamının organizasyonunun ve değerlendirme araçlarını kapsayan detaylı bir plandır. Dr. Aysun Gürol

9 EĞİTİMDE SİSTEM YAKLAŞIMI
Öğrencilerde istenilen davranış değişikliğinin gerçekleştirilebilmesi öğretme-öğrenme durumlarına etki eden bütün unsurların birlikte düşünülüp organize edilmesi ile yakından ilişkilidir. Bu durum sistem yaklaşımının uygulanmasını gerekli kılar. Dr. Aysun Gürol

10 İŞLEMLER Evet Hayır Eğitimde “Sistem” yaklaşımı Girdiler Çıktılar
Dönüt (Kontrol) Öğrencide davranış değişikliği Öğretim programı Öğretmen özellikleri Öğrenci özellikleri Kaynaklar ve imkanlar Planlama Materyal seçme ve hazırlama Öğretim Değerlendirme Dr. Aysun Gürol

11 Programın dört ögesi Eğitim Felsefesi Sosyal-Konu Alanı Ne İle
Eğitim Psikolojisi Dr. Aysun Gürol

12 PG’de ilk iş İHTİYAÇ ANALİZİ yapmaktır Dinamiktir Öğeler arasında uyum
Döngüseldir Dr. Aysun Gürol

13 Program Geliştirme Sürecinin İlkeleri
Program geliştirme; yetiştirilmesi düşünülen insanda bulunması gereken nitelikleri en etkili ve verimli uygulamalarla kazandırmayı hedefler. Kapsamlı, devamlı ve dinamik bir süreçtir. Bilimsel yaklaşımı ele alır. Uzmanlık, bilgi ve beceri gerektiren bir görevdir. Merkezden okullara, okullardan da merkeze sürekli bir iletişim gerektiren süreçtir. Biri diğerini etkileyen sistemli çalışmalardan oluşur. Uygulama sırasında gelişen sistemli araştırma sürecidir. Dr. Aysun Gürol

14 Program Geliştirme Sürecinin İlkeleri
Denencel bir süreçtir. Planlı bir çalışmadır. Ekip çalışmasını gerektirir. Araştırma-geliştirme sürecidir. Süreklilik gösteren bir çabadır. Süreçlerinde tüm ilgililerin, malzeme ve materyallerin, araç ve gereçlerin, çevre koşullarının geliştirilmesi ve en iyi noktaya getirilmesi, programı daha işlevsel hale dönüştürür. Dr. Aysun Gürol

15 Program Geliştirmeyi Engelleyen Faktörler
Geleneksel içerik ve yöntemlere bağlılık Mesleki gelişim gereksinimine inanmayış Aşırı bireysellik Kayıtsızlık Beceri eksikliği Yaratıcı süreçlerin ihmali Deneysel ve bilimsel yaklaşımdan kaçınmak Araştırma süreçlerinde yetişmemiş olmak Dr. Aysun Gürol

16 Program Geliştirme Süreçlerinde Öğretmenlerin Rol ve Sorumlulukları
Hazırlanan programları öğretmenlere verip, onların programın eğitim durumlarını bir teknisyen gibi uygulamaları doğru değildir. Eğitim programları öğretmenlere örnek eğitim durumlarını sunar. Programların uygulanmasını sağlayan kaynak kitap ve kılavuzları, öğretmenler tartışmalı, programı hazmetmeli ve programın ana çizgisinden ayrılmadan bölge şartlarına göre seçimler yaparak uygulamalıdırlar. Öğretmenler, öğrencilerinin gereksinimlerini, ilgilerini, beklentilerini, motivasyonlarını, gelişim özelliklerini ve problemlerini bilmeli ve incelemelidir. Çevresindeki, ülkesindeki ve dünyadaki sosyal koşulları ve olguları tanımalıdır. Dr. Aysun Gürol

17 Program Geliştirme Süreçlerinde Öğretmenlerin Rol ve Sorumlulukları
Örgün eğitimle yetiştirilmesi planlanan insan tipi konusunda netleşmiş kavram ve süreçlerin farkında olmalıdır. Hedefler doğrultusunda öğretim programını değerlendirebilmeli ve ulaştığı bulguları programı hazırlayanlarla paylaşmalıdır. Programın hedeflerine hizmet edecek öğretim süreçlerini araştırmalı ve geliştirmelidir. Mesleki gelişimin gereğine inanmalı ve yaşam boyu öğrenme anlayışını benimsemelidir. Öğretmen, program geliştirme alanında kendini geliştirdikçe eğitim programlarının da gelişimine katkı sağlayacağı unutulmamalıdır. Dr. Aysun Gürol

18 PROGRAM GELİŞTİRMENİN KURAMSAL TEMELLERİ
Dr. Aysun Gürol

19 PROGRAM GELİŞTİRMENİN KURAMSAL TEMELLERİ
TARİHİ TEMELLER TOPLUMSAL TEMELLER FELSEFİ TEMELLER PSİKOLOJİK TEMELLER Dr. Aysun Gürol

20 PROGRAMIN TEMELLERİ TARİHİ Geçmişte yapılmış olan çalışmalar,
deneyimler, gelişmeler ve anlayışlar EKONOMİK Mevcut olanaklarla uyumlu, TOPLUMSAL Programlar bireyin sosyal gelişimini ve topluma uyumunu sağlamalıdır. FELSEFİ Programlara yön verir Hedefler oluşturulur. Dr. Aysun Gürol

21 1. Tarihi Temeller İlk “Eğitim Programı” kitabı 1918 yılında Amarikalı yazar “Franklin Bobbit” tarafından yayınlanmıştır. Bobbit ve Charters program geliştirmede davranışçı yaklaşımı savunmuşlardır. Dr. Aysun Gürol

22 Bobbit ile Charters ‘ın Etkileri
Amaçlar, hedefler, ihtiyaçlar ve öğrenme yaşantılarını içeren ilkeler geliştirdiler. Hedef- davranışların kullanılmasında öncü oldular. Hedeflerin ihtiyaç çalışmalarıyla ortaya çıkarılabileceğini ileri sürdüler Dr. Aysun Gürol

23 Ralph Tyler’in etkileri
Ralph Tyler, 1949 yılında “Eğitim Programı ve Öğretimin Temel İlkeleri” adlı kitabını yayınladı Ralph Tyler’in etkileri Eğitim yaşantıları nasıl etkin bir şekilde örgütlenebilir? Hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığını nasıl belirleyebiliriz? Dr. Aysun Gürol

24 Tyler’ın Eğitim yaşantıları ile ilgili üç ilkesi
Süreklilik: Öğrenme yaşantıları düzenlenirken aşamalı tekrara yer verilmelidir Sıralama : Öğrenme yaşantıları düzenlenirken sıralı bir gelişim içermeli yeni bir yaşantı bir öncekinin üzerine inşa edilmelidir Bütünleştirme : Öğrenme yaşantıları, eğitim programının diğer ilkeleriyle yatay bir ilişki içinde olmalıdır Dr. Aysun Gürol

25 Hilda Taba, 1962’de “Program Geliştirme, Kuram ve Uygulama” adlı kitabı yayınlamıştır. Tyler’ in izinden gitmiştir. Pestallozzi, 19. yüzyılda ilkokullardaki uygulamaların ve eğitim programlarının yenileşmesine katkıda bulunmuş, eğitim sürecinin çocuğun doğal gelişimine ve duyumsal etkilerine bağlı olması gerektiğini savunmuştur. Frobel, anokulu çalışmalarıyla öne çıkmış, eğitim süreci 3 – 4 yaşlarında başlaması ve öğrencinin kendi etkinliklerine dayanmalıdır. Dr. Aysun Gürol

26 Herbert, bilgi ve ahlak kavramları üzerinde durmuş, eğitimin çocuğun ön bilgilerine, ilgi ve ihtiyaçlarına dayalı olması gerektiğini dile getirmiştir. Herbert Spencer, eğitimin temel amacı yaşama hazırlıktır. Eğitim programları bu temel amaca hizmet etmelidir. Dr. Aysun Gürol

27 TÜRKİYE’DE PROGRAM GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI
İlk önemli çalışma 3 Mart 1924’de çıkartılan Tevhid-i Tedrisat Kanunuyla başladı . Bu yıllarda Türkiye’ye çağrılan John Dewey’in hazırladığı rapor doğrultusunda daha çok ilköğretim programlarının geliştirilmesine ağırlık verildi. Dr. Aysun Gürol

28 1950’li yıllara kadar Türkiye’de program geliştirme çalışmaları daha çok “dersler ve konular listesi
(Müfredat )” hazırlamak şeklinde ele alınmış, 1952’de Türkiye’ye gelerek köy okullarında incelemeler yapan K.V. Wofford’un hazırladığı raporla daha sistematik bir yaklaşımla yapılmaya başlanmıştır. 1961’de kabul edilen 222 sayılı İlköğretim Kanunu ile ilköğretim programlarının değiştirilip geliştirilmesi zorunlu hale gelmiştir. Dr. Aysun Gürol

29 1962’de toplanan VII. milli eğitim şurasında program geliştirmeyle ilgili önemli kararlar alınmış, bu doğrultuda çeşitli komisyonlar çalışarak, bazı illerde pilot uygulamalar yapıldıktan sonra ise 1968 programı uygulamaya sokulmuştur ’li yıllarda 8 yıllık ilköğretim okulu denemesi ve program çalışmaları gündeme gelmiş ve bu çalışmalara hız verilmiştir. Dr. Aysun Gürol

30 1982’de Milli Eğitim Bakanlığı program geliştirme konusunda bir model oluşturmuş ve bu model 2142 sayılı Tebliğler Dergisinde yayınlanmıştır. Bu modelin hazırlama ilkeleri 1984’de yeniden belirlenmiştir. Bu model, amaç-davranış- işleyiş- değerlendirme boyutları içinde programların derslere göre hazırlanması esasını getirmektedir. Dr. Aysun Gürol

31 2004- 2005 Öğretim Yılından itibaren ise
Yapılandırmacı Yaklaşım temeline dayanan yeni bir program geliştirilmiş ve halen okullarımızda uygulama çalışmaları devam etmektedir. Dr. Aysun Gürol

32 2. Psikolojik Temeller Oluşturulan eğitim programlarının, öğrencilerin bedensel ve zihinsel gelişimine uygunluğunu sağlama açısından psikolojiden önemli ölçüde yararlanılmaktadır. Dr. Aysun Gürol

33 Eğitim programları üzerinde en çok davranışçılık, bilişsel ve yapılandırmacılık kuramlarının etkisi olmuştur. Dr. Aysun Gürol

34 A. Davranışçı kuram Program geliştirmeyi etkileyen öğrenme kuramları
Watson, Pavlov, Thorndike, Skinner davranışçı kuramın temsilcilerindendir. Davranışçı kuramın genel özellikleri şunlardır Yalnızca gözlenebilir etkinlikler üzerinde durur. Öğrenmeyi, uyarıcı-tepki bağının oluşmasına indirger. Davranışı sadece ölçülebilirliği ile açıklar. Öğrenme sürecinde, öğrenene edilgen rol verir. Pekiştirme yoluyla davranış değiştirildiğini kabul eder. Dr. Aysun Gürol

35 B. Bilişsel Kuram Temelinde Gestalt psikolojisi vardır. Bu kuramın öncüleri Piaget, Gagne, Guilford'dur. Bu kurama göre öğrenme kompleks ve karmaşık bir yapıdır. Öğrenme sürecinin bilgiyi algılama, karşılaştırma , kodlama ve hatırlama sürecinden oluştuğunu ifade eder. Dr. Aysun Gürol

36 C.Yapısalcı ( oluşturmacı ) kuram
Bilginin yeniden yapılandırılması, üretilmesini ifade eder. Piaget, Vygotsky, Gestalt öncüleri arasında sayılabilir. Dr. Aysun Gürol

37 Dr. Aysun Gürol

38 3. Toplumsal Temeller Dr. Aysun Gürol

39 3. Toplumsal Temeller Dr. Aysun Gürol

40 4. Felsefi Temeller Dr. Aysun Gürol

41 Özellikle hedeflerin belirlenmesinde en fazla felsefeden yararlanılır
4. Felsefi Temeller Program tasarımı ve hedeflerin belirlenmesi aşamasında felsefeden yararlanılır. Eğitim hedeflerinin tutarlılığını sağlar. Öncelikli hedefleri saptar. Geleceğe ilişkin yordamlarda bulunur. Niçin ? sorusuna cevap arar. Her eğitim programının dayandığı bir felsefe olmalıdır Özellikle hedeflerin belirlenmesinde en fazla felsefeden yararlanılır Dr. Aysun Gürol

42 PRAGMATİZM ( YARARCILIK ) EXİSTENTİALİZM ( VAROLUŞÇULUK )
İDEALİZM ( İDEALİST GÖRÜŞ) REALİZM ( GERÇEKÇİLİK ) Eğitim Felsefesi Akımları PRAGMATİZM ( YARARCILIK ) EXİSTENTİALİZM ( VAROLUŞÇULUK ) Dr. Aysun Gürol

43 Dr. Aysun Gürol

44 Dr. Aysun Gürol

45 Dr. Aysun Gürol

46 Pragmatizm ( Yararcılık):
Dr. Aysun Gürol

47 Dr. Aysun Gürol

48 Toplumu geliştirmeye bireyden başlanmalıdır.
VAROLUŞÇULUK Toplumu geliştirmeye bireyden başlanmalıdır. Dr. Aysun Gürol

49 EĞİTİM FELSEFESİ Programlar felsefi görüşler üzerine kurulur
Amaçların tespitinde felsefeden yararlanılır Amaçlar düzene konulur Programın iç ve dış tutarlılığına bakılır Toplum ve konudan ne alınacağını belirler. Dr. Aysun Gürol

50 Eğitim Akımları Daimicilik ( Prennialism = Değişmezcilik =
Klasik Görüş) Esasicilik ( Essentialism = Özcülük) İlerlemecilik ( Progressivizm = Deneyci Görüş) Yeniden Kurmacılık ( Reconstructionism = Yeniden Yapılanmacı Görüş) Dr. Aysun Gürol

51 1. DAİMİCİLİK Dr. Aysun Gürol

52 Dr. Aysun Gürol

53 Esasicilik ( Essentialism = Özcülük)
Dr. Aysun Gürol

54 Dr. Aysun Gürol

55 İlerlemecilik ( Progressivizm =
Deneyci Görüş) Dr. Aysun Gürol

56 İlerlemecilik ( Progressivizm = Deneyci Görüş)
Dr. Aysun Gürol

57 Yeniden Kurmacılık ( Re- Constructionism = Yeniden Yapılanmacı Görüş)
İlerlemeciliğin devamıdır Dr. Aysun Gürol

58 Yeniden Kurmacılık ( Re- constructionism = Yeniden Yapılanmacı Görüş)
Dr. Aysun Gürol

59 PROGRAM GELİŞTİRME SÜRECİNİ ETKİLEYEN EĞİTİM FELSEFESİ AKIMLARI VE ÖZELLİKLERİ
Dayandığı Felsefi Temel Temel Amaç Daimicilik - Realizm (Gerçekçilik) (Rasyonel kişileri eğitmek / üstün zekâlı ve seçkin kişileri eğitme Esasicilik - İdealizm - Realizm (ideal gerçekçilik) Bireylerin zihinsel gelişmesine yardımcı olmak, yetenekli kişileri eğitme İlerlemecilik - Pragmatizm (Yararcılık) Demokratik ve sosyal yaşamı geliştirme Yeniden kurmacılık Toplumu yeniden yapılandırma ve geliştirme. Değişimi ve sosyal reformu gerçekleştirecek eğitim. Dr. Aysun Gürol

60 NEDEN FARKLI PROGRAM? Dr. Aysun Gürol

61 Eğitimde Farklı Program İhtiyacının Doğuşu?
Bilim ve sanayi devrimleri ve demokratik hayatın gelişmesi, eğitim-öğretim programlarında çeşitlenmeye gidilmesi ihtiyacını doğurmuştur. Psikolojinin ve “çağdaş eğitim akımlarının” gelişmesi ile çocuğun incelenmesi ve okulların bireysel ihtiyaçları dikkate alacak şekilde organize olması görüşü önem kazanmıştır. Dr. Aysun Gürol

62 Eğitimde Farklı Program İhtiyacının Doğuşu?
Herkes için zorunlu eğitime geçişin yarattığı öğrenci sayısındaki artışa paralel olarak okula gelen öğrencilerin ilgi, yetenek ve ihtiyaçlarındaki büyük boyutlardaki farklılıklar da bu ihtiyacı pekiştirmiş ve okul programlarında farklılıkların yaratılmasını gerekli kılmıştır. Dr. Aysun Gürol

63 a) yazılıdır, kağıttadır, dokümandır b) resmidir c) tasarıdır
Posner eğitim programı boyutları ya da görünüşleri; resmi, uygulamadaki, örtük, ihmal edilen ve extra olarak beş biçimde tanımlanmıştır: 1. Resmi/Açık/Yazılı program (Offical curriculum/The curriculum on paper/Written curriculum/Formal and Open curriculum/ : Tanımlanmış, öğrencilere kazandırılacak hedefler, bu hedefleri kazandırıcı ünite ve konular, eğitim ve sınama durumları boyutları açıklanarak yazılı bir döküman haline getirilmiş, Okulun ve öğretmenlerin kazandırması, öğrencilerin kazanması gereken eğitim beklentilerini tanımlayan programdır. Ayrıntılı ve ideal özellikler taşıyan programdır. Bu programın özellikleri; a) yazılıdır, kağıttadır, dokümandır b) resmidir c) tasarıdır d) teoriktir e) açıktır, ilan edilmiştir f) okulun kasıtlı eğitim amaçlarını açıklar g)standarttır h) ölçülüp değerlendirilebilir Dr. Aysun Gürol

64 2.Uygulamadaki/Uygulanan/Öğretilen/Gerçekleşen Program
Okulda öğretmen elinde hayat bulan programdır. Resmi programı okulun ve öğretmenin algılayışı ve uygulayışı ile ilgilidir. Okulun ve öğretmenin ne öğrettiği ve nasıl öğrettiği ile ilişkilidir. Resmi ve yazılı program teoriktir. Resmi programda yazılanlar harfiyen hayata geçmeyebilir veya yazılanlardan çok daha fazlası ortaya çıkabilir. Bunda resmi programın algılanışı, öğrencilerin yatkınlıkları, okulun çevresi ve olanakları etkilidir. Resmi program standarttır ancak gerçekleşen/uygulamadaki program okuldan okula farklılık gösterebilir. Bu program öğrenme-öğretme pratiğidir. Resmi programın somut gerçekleşen ve gözlenen boyutudur. Okulda somutlaşan, gözlenen ve gerçekleşen uygulamadaki program resmi programda yazılanlara yakın da olabilir, resmi programda yazılanların azı da çoğu da olabilir. Bu program kağıttan uygulamaya dökülendir. Teoriden paratiğe dönüşendir. Tasarlanan resmi programdan farklı olarak nelerin ortaya çıktığı ile ilgilidir. Dr. Aysun Gürol

65 3. İhmal edilen/Atlanan/Görmezlikten Gelinen/
/Geçersiz Program (Null curriculum): Bir programda nelerin öğretildiği kadar nelerin öğretilmediği de önemlidir. İhmal edilen program resmi programın kasıtlı, bilinçli bir biçimde öğretilmeyen, atlanan, eksik bırakılan, üstün körü geçiştirilen boyutlarını oluşturur. Okulun ve öğretmenlerin yaklaşımları bunda etkilidir. Hatta çeşitli nedenlerle öğrencilerde programın belli boyutlarının ihmal edilmesini, atlanmasını veya geçiştirilmesini isteyebilir. Sınavda soru çıkmayan dersler ya da ders bölümleri, ortalamaya katılmayan dersler, kısa vadede yarar getirmeyen duyuşsal özellikler, güzel sanatlar, estetik, yaratıcılık vb gibi program boyutları çeşitli nedenlerle ihmal edilebilir. Dr. Aysun Gürol

66 Bu programın özellikleri; Açık ve yazılı değildir. Tasarlanmamıştır.
4-Örtük/Gizli/Saklanan/İnformal/Üstü Kapalı Program (Hidden curriculum, Covert curriculum, İnformal curriculum, Unwritten curriculum, Implicit curriculum): Resmi programda yer almayan, kast edilerek kazandırılmayan, yazılı olmayan programdır. Bu program okuldaki sosyal ve psikolojik etkileşimle oluşan yan ve informal öğrenmeleri kapsar. Bu öğrenmeler olumlu da olabilir olumsuz da. Bu program kapsamındaki öğrenmeler resmi programı destekleyici yapıda da olabilir, resmi programla çelişen yapıda da olabilir. Bu programdaki öğrenmeler okul kültürü ve ikliminden kaynaklanan öğrenmelerdir. Okuldaki kültür, iklim, ilişkiler, disiplin anlayışı, kurumdaki bireylerin sahip oldukları inançlar, değerler, tutumlar ile etkileşerek oluşan öğrenmeler örtük program kapsamındadır. Bu programın özellikleri; Açık ve yazılı değildir. Tasarlanmamıştır. İnformal, kendiliğinden ve gizil öğrenmeleri kapsar, Kasıtlı değildir, ima edilen programdır. Resmi programın dışındadır Okul düzeni, disiplini, fiziksel, sosyal, psikolojik çevresi ile okuldaki eğitim personelince resmi program dışı sözlü, sözsüz verilen bütün iletilerle oluşan öğrenmeleri kapsar Değerler, normlar, tutumlarla ilişkilidir. Eğitim otoritsi, okul, öğretmen ve yöneticilerce açıkça onaylanmamış hedefler ve gizli niyetler, kurumsal normlar ve değerler bu programın kapsamındadır Dr. Aysun Gürol

67 5- Extra/Fazladan Program (Extra curriculum/Co-curriculum):
Resmi programın dışındaki planlı sosyal, kültürel, sportif, sanatsal etkinliklerdir. Resmi programın dışındaki ve yukarıda sayılan programların hiçbirisinin kapsamına girmeyen okul korosu, okul bandosu, okul orkestrası, darama çalışmaları, öğrenci toplulukları ve kulüpleri, atelye çalışmaları, konferanslar vb çalışmalardan oluşur. Bu etkinlikler resmi program dışıdır. Ancak planlıdır. Öğretmenlerin gözetim ve rehberliği altındadır. Fazladan ve ek olarak okul çalışmalarında yer alır. Sargın Eğitim : Örgün ve yaygın eğitim dışında kalan bireylerin günlük yaşam içerisinde planlı ve programlı bir eğitim almadan kendiliğinden gerçekleştirdikleri öğrenmelerdir. Liseden mezun olduktan sonra bir başkasından dikiş dikmeyi öğrenmek gibi. Dr. Aysun Gürol

68 Konu Merkezli Öğrenen Merkezli Sorun Merkezli
PROGRAM TASARIMI YAKLAŞIMLARI Konu Merkezli Öğrenen Merkezli Sorun Merkezli 1- Konu Çocuk Yaşam Şartları 2- Disiplin Romantik Çekirdek 3- Geniş Alan Yaşantı Merkezli Toplum.Sorun. 4- Süreç Hümanistik 5- Disiplinlerarası Dr. Aysun Gürol

69 A) KONU MERKEZLİ TASARIMLAR
(Derslere Göre) Daimicilik ve Esasicilik’e dayanır, geleneksel yöntemler kullanılır. Kullanımı yaygındır, programın tüm öğeleri bir bütün olarak ele alınır. Derslerin kendi içlerinde konu alanlarının oluşturulmasıdır. (+) Kolaydır, uzun bir geçmişi vardır, yoğun bilgi birikimi sağlar, pek çok seçme sınavı konu odaklıdır. (-) Konular kopuk-birbirinden bağımsızdır, öğrenci pasiftir, zihinsel gelişim ikinci plandadır. Dr. Aysun Gürol

70 B) ÖĞRENEN MERKEZLİ TASARIMLAR
(Etkinliklere Göre) Pragmatizm ve İlerlemeciliğe dayanır. 20.yy başında ortaya çıktı fakat o dönemlerde ilkokul düzeyinde kaldı. Önemli olan bireydir ve bireysel farklılıklar gözetilir. Öğrencinin yaparak yaşayarak öğrenmesi esastır. (+) Bireyin ilgi ve ihtiyaçları, problem çözme ön plandadır; değerlendirmeye aile ve öğrenci de katılır. (-) Zaman, uzmanlık ve para gerektirir, yaşantılar arası bağ kurmak ve dikkati her daim canlı tutmak zordur. Dr. Aysun Gürol

71 C) SORUN MERKEZLİ TASARIMLAR
(Çekirdek) Yeniden kurmacılığa dayanır. Toplumun karşılanmamış ihtiyaçları merkezdedir. Amaç; toplumun kültürel ve geleneksel değerlerinin güçlenmesi ve toplumun yeniden düzenlenmesidir. Konular arası transfer, aktif katılım ve problem çözme esastır. (+) Konular problematiktir, çağdaş sorunlar ve yaşantı ağırlıklıdır. (-) Hedeften sapma riski fazladır, içerik yüzeysel geçilir, senteze dönük düşünce üretmek zordur. Dr. Aysun Gürol

72 PROGRAM TASARIMI YAKLAŞIMLARI Konu Merkezli 1- Konu 2- Disiplin
3- Geniş Alan 4- Süreç 5- Disiplinlerarası Dr. Aysun Gürol

73 Tablo 1: Konu, Ders Merkezli Programın Özellikleri
ÖĞRENCİ TOPLUM BİLGİ-KONU AMAÇ YÖNTEM Ödül ve ceza ile daha iyi öğrenir Kendisi karar veremez Öğretilenleri öğrenir Yetişkinlerin uygun gördüklerini öğrenirler Sıkı kontrol edilmelidir İnsanlar genelde pasiftirler Toplum olduğu gibi kabul edilmelidir Değişim çok az olur Geçmişle bağ koparılmama-lıdır Bireyleri kontrol etmek toplumun görevidir Konular toplumun ihtiyaçlarına göre belirlen-melidir Çalışmaların ürünüdür ve öğrencilerin dışındadır Konular, disiplinlerin içinde düzen-lenmelidir Bilme, bilginin öğrenilmesi ve becerilerin kazanılmasıdır Bilgi, bilgi içindir Dersler, özel bilgilerden oluşur Konuları öğrenmedir Topluma uyum sağlamadır Öğrenen, pasif ve alıcı durumun-dadır Neyin ve nasıl öğretileceğine öğretmen karar verir Anlatım ağırlıklıdır Öğretmen merkezlidir Dr. Aysun Gürol

74 KONU TASARIMI Konu esastır ve evrensel gerçekleri içerir.
Akıl, insanın sahip olduğu üstün bir yetidir ve bilgiye ulaşmada kullanılır. Bilinen en eski ve en kolay uygulamadır ve sıklıkla kullanılır. Öğretmen uzmandır, sunuş stratejisini kullanır, kaynak kitaptır. Bir çok seçme ve yerleştirme sınavı bu tasarıma göre hazırlanmaktadır. Mevcut öğretmenlerin de bu sistemle yetişmeleri nedeniyle planlanması ve uygulanması kolaydır. Dr. Aysun Gürol

75 Gerçeğin sınıflanmış bilgisini içerir (Fizik, Matematik vb.)
DİSİPLİN TASARIMI Aslı konu tasarımıyla benzer olmakla birlikte öğretilecek ders (disiplin)ler merkezdedir. Gerçeğin sınıflanmış bilgisini içerir (Fizik, Matematik vb.) Konuların ne şekilde verildiği ve bu bilgilerin nasıl kullanılabileceği önemlidir. Dr. Aysun Gürol

76 Diğer konu merkezli tasarımların neden olduğu parçalanmayı eleştirir.
GENİŞ ALAN TASARIMI Üniversite düzeyinde ortaya çıkmakla birlikte daha çok ilköğretim kademesinde kullanılmıştır. Ortak yönleri olan derslerin mantığa uygun şekilde birlikte ele alınması şeklinde düzenlenir (Sosyal bilgiler, Fen bilgisi vb.) Diğer konu merkezli tasarımların neden olduğu parçalanmayı eleştirir. İdari kolaylık sağlar fakat detaylara inmemesi, öğrenciyi pasif kılması, sorumluluk oluşturmaması gibi nedenlerle eğitselliği tartışılmaktadır. Dr. Aysun Gürol

77 Tüm konular için ortak öğrenme yolu önemlidir.
SÜREÇ TASARIMI Tüm konular için ortak öğrenme yolu önemlidir. Amaç; öğrenci en iyi şekilde nasıl öğrenir? Bunu tespit edip problem çözme, karar verme ve kavramayı ön plana çıkarmaktır. En önemli ürünü; eleştirici düşüncedir. Dr. Aysun Gürol

78 DİSİPLİNLERARASI (Korelasyonel - İlişkisel) TASARIM
Farklı dersler ve konular birlikte ele alınır, birbirlerinden bağımsız değillerdir. Üniteler, belli kavramlar etrafında ilişkilendirilerek anlamlı bir biçimde bir araya getirilerek sunulur. Belirlenen ortak konu / tema tüm derslerde ele alınarak işlenir. Öğrencinin aktarılan bilgiyi hayata dair bir bütün olarak algılaması temel amaçtır. Dr. Aysun Gürol

79 PROGRAM TASARIMI YAKLAŞIMLARI Öğrenen Merkezli 1- Çocuk 2- Romantik
3- Yaşantı Merkezli 4- Hümanistik Dr. Aysun Gürol

80 Tablo 2:Öğrenen Merkezli Programın Özellikleri
ÖĞRENCİ TOPLUM BİLGİ-KONU AMAÇ YÖNTEM Kendisi öğrenebilir, en iyiyi ve en doğruyu seçebilir Öğrenme, içsel güçlerin ve kendi yeteneği ile gerçekleşir Bireysel farklılıklar desteklenmelidir Her birey kendine özgüdür ve bunun değiştirilmeye çalışılması yanlıştır Öğrenme, bireyin kendini anlamasıdır Öğrenme, bireyin ilgi ve ihtiyaçlarına göre düzenlenirse daha iyi gerçekleşir Toplumların bireyi sosyalleş tirmeye çalışması ona müdahale etmektir Toplumsal değer ve kültür lerin bireylere aktarılması uygun olmaz Herkesin uymak zorunda olduğu kurallar konulamaz Toplumun görevi yönlendir me değil, alternatifler sunmaktır Bilgi, kişinin kendi benliğini tanıması ve kendini ifade etmesi için bir araçtır Birey, kendisi için önemli saydığı bilgilerin seçicisi olmalıdır Bilgi özeldir ve içseldir Bilgi, öğrenci ihtiyaçlarına göre belirlen-melidir Öğrencini varoluşu nun anlamını bulması, kendisini tanıması-dır Öğrencinin potansiyelini geliştir-mesidir Sınırlandırıl-mayan bir öğretim ortamı düzenlenmelidir Öğrenci isteğine bağlı bir öğrenme ortamı sağlanmalı-dır Öğrencilerin duygu ve düşüncelerini ifade etmelerine ortam hazırlama-lıdır Dr. Aysun Gürol

81 Öğrencinin ilgi, kabiliyet ve ihtiyaçları ön plandadır.
ÇOCUK TASARIMI Öğrencinin ilgi, kabiliyet ve ihtiyaçları ön plandadır. Öğrencinin aktif kılınması esastır çünkü “Kişi yaşadığını öğrenir (Taba)” Öğrenme, öğrencinin yaşantısından ayrılmamalıdır. Hedefe dayalı ve deneyimle iç içe olan öğrenmeyle istenen davranışlar ortaya çıkar. Dr. Aysun Gürol

82 ROMANTİK (Radikal) TASARIM
Okulun işlevi / iş görüsü gözden geçirilmelidir çünkü okul çocuğun doğal gelişimi olumsuz yönde etkilemektedir. Oysa ki “Kişiler, kendilerini en iyi kendi doğalarında bulabilirler (Pestallozi)” Toplumun süre giden etkinliklerine katılım sağlayan programlar düzenlenmelidir Hatta çocuklar hiç gönderilmemelidir şeklinde düşünen radikalleri de vardır. Dr. Aysun Gürol

83 YAŞANTI MERKEZLİ TASARIMI
Çocuk merkezli tasarıma benzemekle birlikte ilgi ve ihtiyaç önceden kestirilemez savı üzerinde şekillenmektedir Program yaşantı sırasında hazırlanmalıdır Uygulamada sorunlar yaşanmaktadır çünkü her öğrenci için uygun olanı seçmek oldukça zor ve zahmetlidir. Dr. Aysun Gürol

84 Biriciklik ilkesi esastır ve birey her yönüyle programın temelindedir.
HÜMANİSTİK TASARIM 1950’li yılların davranışçı psikolojisi ve eğitim programlarına tepki olarak doğmuştur. İnsan davranışları basit bir etki-tepki ilişkisinden çok daha karmaşık bir yapı sergiler. Biriciklik ilkesi esastır ve birey her yönüyle programın temelindedir. Dr. Aysun Gürol

85 PROGRAM TASARIMI YAKLAŞIMLARI Sorun Merkezli 1- Yaşam Şartları
2- Çekirdek 3- Toplum.Sorun. Dr. Aysun Gürol

86 YAŞAM ŞARTLARI TASARIMI
Öğrenciye gerçek dünya sorunlarına ilişkin genelleme becerisi kazandırmak amaçtır. Örneğin; değişen yaşam şartlarına uyum sağlaması. Çevre – konu bağı kurulmalıdır. Sorun çözme süreçleri ve öğretme, en önemli özelliğidir. Dr. Aysun Gürol

87 ÇEKİRDEK TASARIM Konu merkezlidir fakat öğrenci sisteme girmeden önce tasarlanmasına karşın esnek olması ve özellikle öğrencinin toplumun sorunlarını görmesini amaç edinmesi nedeniyle sorun merkezli tasarımlar başlığı altında ele alınır. Ayrı ayrı ders konularının öğretilmesine ve toplumsal gelişimin işlevsel olmayışına bir tepkidir. Genel eğitim üzerinde odaklaşmıştır ve bu nedenle işbirliğine dayalı öğrenme modeli kullanılır. Öğrencinin toplumu laboratuvar olarak görmesi için teşvik edilir. Demokratik eğitim ortamı, hayatla iç içelik, aktif öğrenme ön plandadır. Dr. Aysun Gürol

88 TOPLUMSAL SORUNLAR ve YENİDEN KURMACILIK TASARIMI
Zaman, toplumu sürekli değişmeye zorlar. Toplumun sosyal, politik, ekonomik gelişmelerinin program tasarısı ile bağlantısı ele alınır Toplumun iyileştirilmesine ilişkin katkı önemli görülür Dr. Aysun Gürol

89 EĞİTİMDE PROGRAM GELİŞTİRME MODELLERİ
Bu modeller; bir program geliştirme tasarısı hazırlarken izlenecek sırayı gösterir. Dr. Aysun Gürol

90 PROGRAM GELİŞTİRME MODELLERİ
ABD’de Yaygın Olan Eğitim Programı Modelleri Avrupa’ da Yaygın Olan Eğitim Programları Modelleri Türkiye’ de Yaygın Olan Eğitim Programı Modelleri Dr. Aysun Gürol

91 ABD’DE YAYGIN OLAN EĞİTİM PROGRAMI MODELLERİ
TABA MODELİ TYLER MODELİ TABA-TYLER MODELİ SİSTEM YAKLAŞIMI MODELİ Dr. Aysun Gürol

92 ABD: TABA MODELİ “Tümevarım” yaklaşımı benimsenerek geliştirilen ilk modeldir. Sekiz aşamada program geliştirme modeli sunulmuştur: Hilda TABA (1902 – 1967) Dr. Aysun Gürol

93 ABD: TABA MODELİ Dr. Aysun Gürol

94 ABD: TYLER MODELİ Tyler modeli rasyonel bir model olarak bilinir ve tümevarım yöntemini benimser. Hedefe dayalı model olarak da adlandırılır. Daha kapsamlı olmakla birlikte en akılcı (rasyonel) olarak kabul edilir. Gelen eleştiri; hedef seçerken kaynak belirtilmesi gereksiz görülmesi ve içerik öğesinin es geçilmesi. Dr. Aysun Gürol

95 EĞİTİM PROGRAMI MODELLERİ
Toplum Birey Bilgi Aday amaçlar Eğitim Felsefesi Eğitim Psikolojisi İstenilen Amaçlar Öğretim Yaşantıları Değerlendirme Tyler’ın Doğrusal Programlama Modeli Dr. Aysun Gürol

96 ABD: TABA-TYLER Modeli
1950’ li yıllardan günümüze kadar program geliştirme alanında yaygın olarak benimsenen bir modeldir. Taba ve Tyler Modellerinin harmanlanmış halidir. Dünya’da ve Türkiye’de en çok kabul görüp kullanılan modeldir. Sonuçlar yeterli değilse tekrar amaç saptama aşamasına dönülür. Dr. Aysun Gürol

97 ABD: TABA-TYLER MODELİ
Dr. Aysun Gürol

98 Öğretimin düzenlenmesi ve yönetilmesi
Tanner & Tanner’ın karşılıklı ilişki program modeli Amaçlar Konular FELSEFE Öğretimin düzenlenmesi ve yönetilmesi Değerlendirme Dr. Aysun Gürol

99 ABD: SİSTEM YAKLAŞIMI MODELİ
Wulf ve Schave (1984) tarafından sistem yaklaşımı benimsenerek geliştirilmiştir. Genel olarak üç aşamadan oluşmaktadır. Dr. Aysun Gürol

100 ABD: SİSTEM YAKLAŞIMI MODELİ
Dr. Aysun Gürol

101 AVRUPA`DAKİ YAYGIN MODELLER
RASYONEL PLANLAMA (TEKNOKRATİK) MODELİ YENİLİKÇİ / DURUMSAL MODEL SÜREÇ YAKLAŞIMI MODELİ Dr. Aysun Gürol

102 RASYONEL PLANLAMA (TEKNOKRATİK) MODELİ
Taba-Tyler modeline karşılık gelmektedir. Yeniden kurmacılık felsefi görüşüne dayanmaktadır. Öğretmenlerin yaptığı ders planlama sürecinden esinlenerek geliştirilmiştir. Dr. Aysun Gürol

103 YENİLİKÇİ / DURUMSAL MODEL
Skilllbeck (1984) tarafından geliştirilen modeldir. Okul merkezli program geliştirme anlayışı hakimdir. Hümanist akımdan etkilenmiştir. Dr. Aysun Gürol

104 SÜREÇ YAKLAŞIMI MODELİ
Stenhouse (1975) tarafından geliştirilen bir modeldir. Öğretmenlerin ders planı yapmalarındaki yaklaşımlarından esinlenerek geliştirilmiştir. İlerlemecilik akımından etkilenmiştir. Dr. Aysun Gürol

105 TÜRKİYE’DE YAYGIN OLAN EĞİTİM PROGRAMI MODELLERİ
Türkiye’ de günümüze kadar yaygın olarak Taba-Tyler modeli kullanılmaktadır. Buna göre eğitim programları genelde: Amaçlar (hedefler), Muhteva (İçerik), Öğretme-öğrenme süreçleri (eğitim durumları), Değerlendirme, aşamalarından oluşmaktadır. Dr. Aysun Gürol

106 MEB -2004 Yeni Program Geliştirme Modeli
İhtiyaçların Belirlenmesi MEB Yeni Program Geliştirme Modeli Genel Hedeflerin Belirlenmesi Alanın Kavram, İlke ve Becerilerinin Belirlenmesi Öğrenme Alanları ve Alanın Kazanımlarının Belirlenmesi Diğer Alanlarla Bağlantılar Öğretim Etkinlikleri, Ölçme Değerlendirme ve Öğretmen Kılavuzu Öğrenme Alanlarının Kapsadığı Ünitelerin/Temaların Belirlenmesi Kavram Haritalarının Oluşturulması Paydaşlarla Paylaşımın Sağlanması Materyal Geliştirilmesi Programların Onaya Sunulması Programların Denenmesi İzlenmesi ve Değerlendirilmesi Dr. Aysun Gürol

107 Talim ve Terbiye Kurulu Program Geliştirme Modeli
Dr. Aysun Gürol

108 PROGRAM GELİŞTİRME SÜRECİ
Dr. Aysun Gürol

109 PG’de ilk iş İHTİYAÇ ANALİZİ yapmaktır Dinamiktir Öğeler arasında uyum
Döngüseldir Dr. Aysun Gürol

110 1. İHTİYAÇ SAPTAMA Dr. Aysun Gürol

111 baskı gruplarının istekleri
İHTİYAÇ SAPTAMA İhtiyaç: Toplumun beklentileri ve ihtiyaçları, bireyin ihtiyaçları, konu alanı ile ilgili ihtiyaçların neler olduğu belirlenir. Gözlenen-beklenen ARASI FARK Gelecekte ortaya çıkması olası durumlar Belli olgu ya da eğitim yaşantılarından ortaya çıkan durum Dr. Aysun Gürol baskı gruplarının istekleri

112 TEKNİKLER Delphi Tekniği / Anket Geliştirme: Ortak görüş sağlama, uzmanların görüşü Progel / Dacum Tekniği: İş ortamında iş için gerekli işlemlerin belirleme a. İş b. Beceriler c. İşlemler d. Bunlar gözden geçirilir, e. Bilgi ve beceriler ölçütlere göre sıralanır, f. İşin gerektirdiği işlemler saptanır ve g. Değerlendirilir. Meslek aAnalizi: Meslek, tanımından hareketle işlere ayrılmaktadır. Testler: Kişide aranan özelliklerin ne miktarda varolduğunu belirlemek için yapılmaktadır. Gözlem ve Görüşme: Kaynak Tarama: Dr. Aysun Gürol

113 2. AMAÇ SAPTAMA Dr. Aysun Gürol

114 AMAÇLARI BELİRLEME AMAÇ
HAZIRLAMA Program Çalışma Gruplarının Oluşturulması Çalışma Planı Hazırlama İHTİYAÇ SAPTAMA EĞİTİM FELSEFESİ AMAÇLAR AMAÇLARI BELİRLEME AMAÇ Eğitim-öğretim süreci sonucunda ulaşılmak istenen sonuç, düzeydir İyi vatandaş, iyi insan, iyi öğretmen vb. HEDEF Öğretim faaliyetleri ile öğrenciye kazandırılacak özelliklerdir İletişim becerilerine sahip olma Matematik dersine ilgi duyma DAVRANIŞ Öğretim hedeflerinin gözlenebilir ve ölçülebilir öğrenci tepkileridir. Yazım kurallarına uygun kompozisyon yazar. Noktalama işaretlerini gerektiği biçimde kullanır. Türkçe dersinde dikkatli olur. Dr. Aysun Gürol

115 ÖZEL HEDEFLER BİLİŞSEL DUYUŞSAL PSİKO-MOTOR
UZAK HEDEFLER Ülkenin politik felsefesi ve en genel olarak ifade edilen Eğitim yoluyla yetiştirilmesi planlanan insan tipi belirlenir. Anayasa ve yasalarda belirlenir GENEL Uzak hedeflerin daha somut hale getirilmesidir İdeal insanın nitelikleri belirlenir. Milli Eğitimin genel amaçları, okulların amaçları gibi. ÖZEL Bir ders veya konu düzeyinde kazandırılacak özelliklerdir Gözlenebilir ve ölçülebilir nitelikte olmalıdır. Bunun en önemli nedeni de, ölçme etkinlerini düzenlemektir. YATAY BOYUT ÖZEL HEDEFLER BİLİŞSEL DUYUŞSAL PSİKO-MOTOR Dr. Aysun Gürol

116 Hedeflerin Genel Nitelikleri
Öğrencinin ne yapacağını göstermelidir (öğrenciye dönük) Bir çok davranışı aynı anda gerçekleştirebilmeli hem de tek bir özellik göstermelidir (genellik ve sınırlılık) Değişik yorumlara yol açmamalıdır (açıklık-seçiklik) İçerik, net biçimde yazılmalıdır (bir içerik ile kenetlilik) Öğrencinin ne yapacağını göstermelidir Karar vermeye rehberlik eder İçerik ve faaliyetlerin seçiminde rehberlik eder Programın geliştirilmesinde temel teşkil edecektir Toplum ve bireyin ihtiyaçlarına cevap vermelidir Gerçekleştirilebilir olmalıdır Dr. Aysun Gürol

117 Diğer taraftan Konu başlıkları hedef olamaz
Öğretmenin yapacakları veya okulun görevleri olamaz Öğrenme sürecine dönük ifadeler hedef olamaz (Öğrenci bilimsel yöntemi kullanır hedef olamaz) Bir hedefin kapsamı, diğer hedef ya da hedeflerin kapsamına girmemelidir (binişik değil bitişik olmalıdır) Hedefler arasında çelişki bulunmamalıdır Dr. Aysun Gürol

118 BİLİŞSEL ALAN Değerlen-dirme Sentez Analiz
Uygulama Kavrama Bilgi BİLİŞSEL ALAN Bilgiyi tanıma, hatırlama, onun üzerinde akıl yürütme, kavramlar, genellemeler, kuramlar. Dr. Aysun Gürol

119 Bilişsel alan DÜZEY ÖZELLİK GÖSTERGELERİ 1 BİLME Hatırlama Tanımlama
Maddenin çeşitlerini sınıflama bilgisi Türkçe de yazım kuralları bilgisi 2 KAVRAMA Çevirme, Yorumlame Öteleme, açıklama Pasif cümleleriaktif cümlelere çevrilebilme Ana fikrini çıkarabilme Okuduğu bir parçaya başlık bulma 3 UYGULAMA İlk kez Karşılaşılan bir Durumda uygulama Uygulayabilme, deneme, kullanma, çizme Bir problemi formül kullanarak çözebilme Kuralına uygun cümleler yazabilme Fen bilgisi dersinde deney yapabilme 4 ANALİZ Öğelerine ayırabilme İlişkileri belirleme Şemalaştırma inceleme Alt bölümlere ayırma Okuma parçasını bölümlerine ayırabilme Kimya dersinde maddelerin bileşenleri arasındaki ilişkiyi saptayabilme Öğretim programının öğeleri arasındaki ilişkiyi belirleyebilme 5 SENTEZ Orijinallik Özgün bir bütün Yaratma Kurallara uygun bir kompozisyon yazabilme Özgün bir şiir yazabilme 6 DEĞERLEN DİRME Yargıda bulunma Karar verme Beden eğitimi dersinde bir davranışı ölçütüne göre değerlendirebilme Dr. Aysun Gürol

120 Bloom Düzenlenmiş Bloom
Yaratmak Değerlendirme Değerlendirmek Sentez Analiz etmek Analiz Uygulama Uygulamak Anlamak Kavrama Bilgi Hatırlamak Dr. Aysun Gürol

121 Bloom’un Taksonomisi Gözden Geçiriliyor
1999’da Lorin Anderson ve meslektaşları, Bloom’un taksonomisinin öğrenme ve öğretme üzerinde etkisi olan daha fazla faktörü hesaba katan, güncellenmiş bir versiyonunu yayımladılar. Bilişsel Süreçler Boyutu (Bilişsel Süreçler Örnekler): Hatırla : Zihinden doğru bilgiyi getirin Anla : Eğitim materyalleri veya deneyimlerinden anlam oluşturun. Uygula : Bir prosedür kullanın Analiz Et : Bir kavramı parçalarına ayır ve parçaların bütünle nasıl ilişkili olduğunu açıklayın. Değerlendir : Kriterler ve standartlara dayanarak yargılarda bulunun. Oluştur : Yeni bir şey oluşturmak için parçaları birleştirin ve yeni bir yapının öğelerinin farkına varın. Dr. Aysun Gürol

122 İlgi, tutum ve değerlerle ilgili duygu ve eğilimlerden oluşmaktadır.
.Tercihler yapma . Hoşlanma-hoşlanmama .Sahiplenme- sahiplenmeme Kişilik Haline Getirme Örgütleme Değer Verme Tepkide Bulunma Alma Duyuşsal alan Dr. Aysun Gürol

123 Duyuşsal alan DÜZEY ÖZELLİK ÖRNEKLER 1 ALMA Farkında olma
Almaya açık olma Seçici dikkat Fen Bilgisi dersinde dikkatini konuya yöneltme Bir müzedeki eserlere dikkatle bakma Öğretmenin konuşmasını dinlemeye duyarlılık 2 TEPKİDE BULUNMA Uysallık İstekli olma Soru sormaya ve cevap vermeye istekli olma Sınıfın kurallarına uyma Konuyla ilgili tartışmalara katılma 3 DEĞER VERME Kabullenme Adanma Taktir etme Ders araçlarını korumayı taktir ediş Problem çözmeye isteklilik Bilimin rolünü takdir etme 4 ÖRGÜTLEME Değerle örgütlenmişlik Sınıf kurallarına uymaya önem verme Sınıf kurallarına uymada kararlılık Atatürk’e saygı duymada kararlılık 5 KİŞİLİK HALİNE GETİRME Nitelenmişlik Oluş Atatürkçü kişiliğe sahip oluş Ülkesini ve milletini sahip oluş Yasalara saygı duymayı alışkanlık edinmişlik Dr. Aysun Gürol

124 Devinsel alan DÜZEY ÖZELLİK ÖRNEKLER 1 UYARILMA Algılama
Bedensel hazır olma İlk yardım becerilerini izleyebilme Öğretmenin gösterdiği davranışı izleme 2 KILAVUZLUK YAPMA Uysallık İstekli olma İlk yardım becerilerini öğretmenin yardımıyla yapabilme Bir makete öğreticinin yardımıyla iğne yapabilme 3 BECERİ HALİNE GETİRME Kabullenme Adanma Taktir etme İlk yardım becerilerini yapabilme Bir hastaya iğne yapabilme Bir arabayı kullanabilme Bir deneyi yapabilme 4 DURUMA UYDURMA Örüntü Değeri Kavramsallaştırmış Değerle örgütlenmişlik Farklı bir durumdaki hastaya ilk yardım uygulayabilme Zor yol koşullarında arabayı kullanabilme Benzer özellikler taşıyan bir deneyi Balede yeni bir teknik geliştirme yapabilme 5 YARATMA Nitelenmişlik Oluş Özgün bir resim yapabilme Yeni bir konuda deney yapabilme Dr. Aysun Gürol

125 Ölçüte/Yeterliliğe Hedef Davranışların Unsurları
1. Öğrenci 2. Davranış 3. Koşul Öğrenci amacın hangi koşullarda gerçekleşeceğini bilmelidir. "Kız Meslek Lisesi Giyim Bölümü Öğrencisi, manto dikmek için kalıp seçebilir" açık değildir. "verilen beş kalıptan manto için en uygun kalıbı seçme" şeklinde yazılırsa daha açık olur. 4. Standart (Ölçüt) Öğrenme-öğretme süreci sonunda öğrencinin ulaşması beklenilen davranışın seviyesini ve derecesini tanımlar. Örnek Sorulan 20 sorunun 15'ini 20 dakikada cevaplayabilme. 100 metreyi kum sahada 14 saniyede koşabilme. Bir bluz modelinden bir saatte kalıp çıkarabilme. Dr. Aysun Gürol

126 3. İÇERİK BELİRLEME Dr. Aysun Gürol

127 İÇERİK DÜZENLEME İÇERİK HAZIRLAMA
Program Çalışma Gruplarının Oluşturulması Çalışma Planı Hazırlama İHTİYAÇ SAPTAMA EĞİTİM FELSEFESİ AMAÇLAR İÇERİK İÇERİK DÜZENLEME Dr. Aysun Gürol

128 İçerik Düzenleme Yaklaşımları
Doğrusal Programlama Birbiri ile ardışık sıralı, yakın ilişkili ve zorunlu ya da önkoşul öğrenmelerin ağırlıklı olduğu konuların düzenlenmesinde kullanılır. Özellikle aşamalılık özelliği taşıyan dersler için uygundur. Hayat bilgisi, sosyal bilgiler, fen bilgisinde kullanılır. Dr. Aysun Gürol

129 Türkçe, matematik ve yabancı dilde kullanılır.
2. Sarmal Programlama İçeriğin doğrusal bir sıra izlenmediği, bazı konuların gerektikçe tekrar edilebildiği, esnek bir yapıya sahip yaklaşımdır. Türkçe, matematik ve yabancı dilde kullanılır. Dr. Aysun Gürol

130 Modüller, doğrusal ve sarmaldan yararlanarak düzenlenir.
3. Modüler Programlama Konuların birbirinden bağımsız düzenlendiği, esnek ve içerik arasında aşamalı bir bağ olmayan yaklaşımdır. Modüller, doğrusal ve sarmaldan yararlanarak düzenlenir. Beden eğitimi (basket, futbol, beyzbol vb.). Dr. Aysun Gürol

131 Program esnek değildir.
4. Piramitsel Yaklaşım İçerik, ayrıntılı ve kesin bir biçimde belirlenmiş konular bütününden oluşur. Program esnek değildir. Bilgiler karmaşık ve özel bir formata büründürülür ve konuların kapsamları giderek daraltılır. İçerik bittiğinde uzman olunur. Dr. Aysun Gürol

132 Ortak çekirdek konular ilk öğrenilecek konular
5. Çekirdek Program Ortak çekirdek konular ilk öğrenilecek konular Çekirdek program etrafında her öğrenci ilgi duyduğu ortak çekirdek alanlarda ders alabilir. fen bilgisi konuları çekirdek programla, fizik,kimya, biyoloji konuları da ilgi alanlarıyla alınır ve buna göre içerik düzenlemesi yapılır. Dr. Aysun Gürol

133 6. Konu-Ağı Proje Merkezli Program
Öğrencilere konuların yapısının bir harita gibi çıkarılıp verildiği Belirli zamanlarda nerede olmalarının söylendiği ve öğrencilerin kendi kendilerine ya da grup halinde çalışmalarına imkan tanıyan yaklaşımdır. Dr. Aysun Gürol

134 7. Sorgulama Merkezli Programlama
Öğrencilerin sorularına göre oluşturulur. Öğrencilerin sorularına ve gereksinimlerine yanıt verme gerekliliğini benimser. Özellikle ilkokul düzeyinde öğrenci soruları çok değerli bir öğrenme yaşantısı oluşturabilir. Dr. Aysun Gürol

135 İÇERİK DÜZENLEME KURALLARI Hedeflerle tutarlılık Somuttan - soyuta
İÇERİK DÜZEN. İLKELERİ İÇERİK DÜZENLEME KURALLARI Hedeflerle tutarlılık Somuttan - soyuta Basitten - karmaşığa Kolaydan – zora Güncellik Gerçeklik/süreklilik Anlamlılık Genelden- özele Bugünden-geçmişe Bilinenden-bilinmeyene Yakından-uzağa Bütün-parça-bütün Geçerlilik (Hedeflerle tutarlı olmalı) Güvenirlik (Konular birbiriyle tutarlı olmalı) Öğrenebilirlik (Öğrenme ilkelerine uygun olmalı) Tümdengelim Önkoşullu olmalı Yeni bilgi de eskilere ilişkilendirilmeli Aşamalı olmalı. Yaşama yakın olmalı. Konular ve etkinlikler birbiriyle tutarlı ve ilişkili olmalı (kaynaşıklık). Dr. Aysun Gürol

136 Dr. Aysun Gürol

137 Belirtke Tablosu (Hedef - içerik Çizelgesi)
Hedef — içerik çizelgesi denilmektedir. Belirtke tablosunun işlevleri Hedef-içerik ilişkisini kurmak Dersin özel hedeflerinin hangilerinin daha önemli olduğunu göstermek Programın hedeflerinin niteliğini belirlemek Ölçme aracı için uygun sorular geliştirmek Eğitim durumlarını (öğrenme yaşantılarını) belirlemek Dr. Aysun Gürol

138 Eğitime ilişkin kavramlar bilgisi
Hedefler Konular Bilişsel Alan Bilgi Kavrama Uygulama Eğitime ilişkin kavramlar bilgisi Program geliştirmenin planlanmasını kavrayabilme Eğitim programına uygun plan hazırlayabilme Eğitimde Temel Kavramlar Eğitim: Formal, informal, yaygın, örgün eğitim Öğretim Öğrenme X Program Geliştirmenin Planlanması İhtiyaç belirleme Çalışma grupları Program Geliştirme Süreci Hedef İçerik Eğitim durumları Değerlendirme Ünitelendirilmiş yıllık plan Ders planı Belirtke Tablosu Örneği Dr. Aysun Gürol

139 4. PRAGRAMI DENEME ve DEĞERLENDİRME
Dr. Aysun Gürol

140 PROGRAMI DENEME VE DEĞERLENDİRME
Program Çalışma Gruplarının Oluşturulması Çalışma Planı Hazırlama İHTİYAÇ SAPTAMA EĞİTİM FELSEFESİ AMAÇLAR İÇERİK UYGULAMA PROGRAMI DENEME VE DEĞERLENDİRME Dr. Aysun Gürol

141 Programı Deneme 1 Uygulamanın Planlanması
Denemenin yapılacağı zamanı ve yeri belirlemek ve uygulamanın ön hazırlığını yapmak 2 Uygulama Okul yöneticilerin, Öğretmenlerin ve öğrencilerin belirlenmesi Tüm coğrafi bölgeleri uygun olarak temsil edecek okulların belirlenmesi Yerleşim bölgelerinin uygun temsilini sağlamak Fiziki ve teknik olanaklara uygun okulların belirlenmesi Deneyimli yöneticilerin, öğretmenlerin belirlenmesi 3 Programın Tanıtımı Denenecek programın ilgili birimlere ve kişilere tanıtımının yapılması 4 Programın Uygulanması ve Değerlendirilmesi Programın uygulanması Değerlendirme çalışmaları için bilgi toplama ( anketler, görüşmeler, gözlemler ve test uygulama) Verilerin analizi ve değerlendirme yapma Dr. Aysun Gürol

142 DEĞERLENDİRİLECEK İSE AMACA GÖRE
DEĞERLEN-DİRME Program Çalışma Gruplarının Oluşturulması Çalışma Planı Hazırlama İHTİYAÇ SAPTAMA EĞİTİM FELSEFESİ AMAÇLAR İÇERİK UYGULAMA KIYASLAYARAK DEĞERLENDİRİLECEK İSE AMACA GÖRE Norma Dayalı Değerlendirme Öğrencilerin önceki başarıları ya da diğer öğrencilerin başarısına göre Hedefe Dayalı Değerlendirme Program geliştirme çalışmasında en tutarlı olan değerlendirme türüdür. Tanılayıcı Değerlendirme Programa girişte yapılır. Biçimlendirici Değerlendirme Program sürecinde yapılan değerlendirmedir. Düzey Belirleyici Değerlendirme: Program bitirildikten sonra Program değerlendirmede en etkili olanıdır. Çünkü istenen hedefleri kazandırmadaki etkililiği belirlenir. Başarı ve yeterlilik testleri kullanılır Dr. Aysun Gürol

143 DEĞERLENDİRME DEĞERLENDİRME DEĞERLEN-DİRME
Program Çalışma Gruplarının Oluşturulması Çalışma Planı Hazırlama İHTİYAÇ SAPTAMA EĞİTİM FELSEFESİ AMAÇLAR İÇERİK UYGULAMA DEĞERLENDİRME DEĞERLENDİRME Dr. Aysun Gürol

144 PROGRAMI DEGERLENDİRME
DEĞERLEN-DİRME Program Çalışma Gruplarının Oluşturulması Çalışma Planı Hazırlama İHTİYAÇ SAPTAMA EĞİTİM FELSEFESİ AMAÇLAR İÇERİK UYGULAMA DEĞERLENDİRME PROGRAMI DEGERLENDİRME PG’nin son ve tamamlayıcı halkası olarak eğitim hedeflerinin gerçekleşme derecesini tayin etme sürecidir. Program değerlendirme programın etkililiği hakkında karar verme sürecidir. Değerlendirme sonuçları program geliştirme uzmanlarına programa devam, gözden geçirme ya da yeni bir aşamaya geçme konusunda bilgi vermektedir. Bunun yanı sıra karar vermede, sonuç çıkarmada ve programla ilgili kararları bilgiye dayandırmada program geliştirme uzmanına yetki verir. Dr. Aysun Gürol

145 PROGRAMIN DENENMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ
DEĞERLEN-DİRME Program Çalışma Gruplarının Oluşturulması Çalışma Planı Hazırlama İHTİYAÇ SAPTAMA EĞİTİM FELSEFESİ AMAÇLAR İÇERİK UYGULAMA PROGRAMIN DENENMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ Geliştirilen programlar en az 1 yıl süreyle pilot okullarda uygulanır. Pilot okullarda uygulanan bu programlar değerlendirilir. Değerlendirme sonuçlarına göre programlar geliştirilir. Program geliştirme çalışmaları süreklilik arz eder. Programdan dönüt alınmalıdır. Uygulayıcılar, öğretmenler olduklarından dolayı program hakkındaki fikirleri çok önemlidir. Diğer dönüt ise öğrenci davranışlarıdır. Programların denenmesinde şu sıra takip edilir: Uygulanmanın planlanması Deneme yapılacak okulların ve sınıfların seçilmesi. Okul yöneticisi ve öğretmenlerin seçilmesi Yönetici ve öğretmenlere programın tanıtılması Programın uygulanması Denenen programın değerlendirilmesi Dr. Aysun Gürol

146 PROGRAMIN DENENMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ
DEĞERLEN-DİRME Program Çalışma Gruplarının Oluşturulması Çalışma Planı Hazırlama İHTİYAÇ SAPTAMA EĞİTİM FELSEFESİ AMAÇLAR İÇERİK UYGULAMA PROGRAMIN DENENMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ Programın Deneneceği Okulların Seçiminde Dikkat Edilecek Noktalar: Bütün coğrafi bölgeleri temsil edebilmeli (7 bölge) Yerleşim birimlerini temsil edebilmeli (kent, kırsal) Değişik yörelerdeki okulları temsil edebilmeli Gerekli alt yapı bulunmalı Okulda yeterli eleman bulunmalı. Dr. Aysun Gürol

147 DEĞERLENDİRME TÜRLERİ
Program Çalışma Gruplarının Oluşturulması Çalışma Planı Hazırlama İHTİYAÇ SAPTAMA EĞİTİM FELSEFESİ AMAÇLAR İÇERİK UYGULAMA DEĞERLENDİRME TÜRLERİ A- Planlanışına Göre Değerlendirme: Düzenli (objektif) ve düzensiz (subjektif) değerlendirme olmak üzere ikiye ayrılır: 1. Düzenli (Objektif) Değerlendirme: Hedefler ve ölçütler nesneldir. Dolayısıyla ölçme aracının geçerliği ve güvenirliği de yüksektir. Değerlendirmenin yapılacağı yer, zaman ve kişiler önceden belirlenmiştir. 2. Düzensiz (Subjektif) Değerlendirme: Hedefler ve ölçütler özneldir, dolayısıyla da belirli değildir. Ölçme aracının geçerliği ve güvenirliği saptanmamıştır. Değerlendirmenin yapılacağı yer, zaman ve kişiler belirsiz ve gelişi güzeldir. Dr. Aysun Gürol

148 B- Kıyaslama Esasına Göre Yapılan Değerlendirme
Program Çalışma Gruplarının Oluşturulması Çalışma Planı Hazırlama İHTİYAÇ SAPTAMA EĞİTİM FELSEFESİ AMAÇLAR İÇERİK UYGULAMA B- Kıyaslama Esasına Göre Yapılan Değerlendirme Norma Dayalı (Göreli, bağıl) Değerlendirme: Bir grup içerisindeki bireyleri sıralamak, karşılaştırmak ve bir kuruma (okula) alınacak bireyleri seçmek amacıyla kullanılır. Öğrenci başarısını değerlendirmek amacıyla yararlanılır; ancak program değerlendirmede yeterli olmaz. Ölçüt Dayalı (mutlak, hedef dayanaklı, erişiye bakılarak) Değerlendirme: Öğrencilerin gerçekleşmesi hedeflenen istendik özellikleri kazanıp kazanmadıklarını ortaya çıkarmaya yöneliktir. Programın başında öğrencilerin istenen davranışlara ne kadar sahip olduklarına bakılır. Öğrenme sonucunda öğrencilerin istenen davranışları ne kadar kazandıkları kontrol edilir. Hedeflere ulaşma ölçüt olarak alınır. Aradaki fark programın başarısını ortaya koyar. Program değerlendirmede kullanılır. Dr. Aysun Gürol

149 C- Amacına Göre Değerlendirme
Program Çalışma Gruplarının Oluşturulması Çalışma Planı Hazırlama İHTİYAÇ SAPTAMA EĞİTİM FELSEFESİ AMAÇLAR İÇERİK UYGULAMA C- Amacına Göre Değerlendirme 1.Tanılayıcı Değerlendirme (Diagnostic Testler): Tanıma ve yerleştirme yönelik değerlendirmedir. Öğrencilerin programa girmeden önceki bilgilerini ölçmek için programa girişte yapılır. 2.Biçimlendirici Değerlendirme (Formatif Testler): Biçimlendirmeye ve yetiştirmeye yönelik değerlendirmedir. Program süreci içerisinde öğrencilere uygulanır. Öğrencilerin, eksik yönleri tespit edilip tamamlanmaya çalışılır. Bu aşamada dönüt çok önemli bir yer tutmaktadır. Öğrencilerin yanlış öğrenmeleri ve eksikleri tespit edilip düzeltmek için yapılır. 3.Düzey Belirleyici Değerlendirme (Summatif Testler): Program sonunda öğrencilerin hangi becerileri, davranışları, bilgileri kazandığını ölçmeye yönelik yapılan değerlendirmedir. Bu testler programın eksiklerini görmek için de çok önemlidir. Bu değerlendirmede öğrencideki kritik davranışlar kontrol edilir. Dr. Aysun Gürol

150 D- Türlerine Göre 1.Yetişek Tasarısına Bakarak Değerlendirme:
Program Çalışma Gruplarının Oluşturulması Çalışma Planı Hazırlama İHTİYAÇ SAPTAMA EĞİTİM FELSEFESİ AMAÇLAR İÇERİK UYGULAMA D- Türlerine Göre 1.Yetişek Tasarısına Bakarak Değerlendirme: Tasarlanan eğitim programı /yetişek çağdaş eğitim programları ilkelerine göre hazırlanıp hazırlanmadığına göre değerlendirilir. Hedeflerin kurallara uygun olup olmadığını göstermekten öteye gidemez. Yapılan değerlendirme sonucu uygulanan programın etkililik derecesine karar verilir. 2.Eğitim Ortamına Bakarak Değerlendirme: Sadece eğitim ortamı değerlendirilir. Programın uygulandığı ortamdaki öğretmen, öğrenci, idareci, okul personeli, okulun imkânları, eğitim ortamının koşullarının değerlendirilmesidir. 3.Öğrenci Başarısına Bakarak Değerlendirme: Kriter olan sene sonu sınavındaki başarının sene içindeki öğrenme yaşantılarıyla mı, yoksa başka yollarla mı edinildiği belirlenemediği için bu ölçme sadece öğrenci başarılarını ölçer. Öğrencilerin yılsonu başarılarına bakarak programın etkililiği hakkında karar verilir. Dr. Aysun Gürol

151 D- Türlerine Göre 4.Erişiye Bakarak Değerlendirme:
Program Çalışma Gruplarının Oluşturulması Çalışma Planı Hazırlama İHTİYAÇ SAPTAMA EĞİTİM FELSEFESİ AMAÇLAR İÇERİK UYGULAMA D- Türlerine Göre 4.Erişiye Bakarak Değerlendirme: Öğrencinin programa girişte sahip olduğu giriş davranışları ile programdan çıkışta sahip olduğu davranışlar arasındaki farktan hareket le programın değerlendirilmesidir. 5.Öğrenmeye Bakarak Değerlendirme: Öğrencilerin öğrenme-öğretme süreci içinde kazandıkları tüm davranışlara bakılarak yapılan değerlendirmedir. İstendik ve istenmedik öğrenmeler tespit edilir. İstenilen öğrenmeler ile istenmeden gelen öğrenmeler olacağı için, bizim tam değerlendirme yapmamızı engeller. 6.Ürüne Bakarak Değerlendirme: Öğrenci-öğretmen davranışları ve hatta ortamdaki başka değişkenler de hesaba katıldığı için daha mantıklıdır. Ürünün niteliği ve ürüne etki eden tüm değişkenler değerlendirilir. En kapsamlı değerlendirme türüdür. Dr. Aysun Gürol

152 Değerlendirme 3.11.2013 Dr. Aysun Gürol DEĞERLENDİRME TÜRLERİ
Planlanışına Göre Değerlendirme Düzenli Değerlendirme yeri ve zamanı bilinir. Amaç; ölçme aracı ve ölçüt önceden belirlenir. Objektif ve nesneldir. Düzensiz Öğretmen kanısına dayanır. Düzenli bir ölçme aracı ve ölçüt kullanılmaz. Öznel ve sübjektiftir. Kıyaslamaya Göre Değerlendirme Mutlak Öğrencinin eğitim programına giriş ile çıkış arasındaki başarı farkına bakılır. Hedeflere ulaşma ölçüt olarak alınır. Bağıl Bireyler birbirleri ile karşılaştırılır. Öğrencilerin değerlendirmesinde sınıf ortalaması ölçüt alınır. Amacına Göre Değerlendirme Tanılayıcı Sürecin başında yapılır. Öğrenci düzeyini ve önkoşul davranışları belirlemek için kullanılır. Biçimlendirici Süreç içerisinde yapılır. Amacı öğrenme güçlüklerini ve eksiklerini belirlemek, gerekli tedbirleri almak, koşulları değiştirmek ve geliştirmektir. Düzey Belirleyici Sürecin sonunda yapılır. Nihai kararı vermek amacıyla kullanılır. Türlerine Göre Değerlendirme (Ertürk’e Göre) Tasarı Eğitim programı uygulamaya geçmeden önce taslak olarak değerlendirilir. Her bir öğenin program geliştirme ilkelerine uygunluğu sorgulanır. Ortam Eğitim programının uygulandığı eğitim ortamı değerlendirilir. Eğitim ortamındaki tüm değişkenler sorgulanır. Başarı Hedeflere ulaşma derecesine bakılır. Sonuç değerlendirmedir. İstendik davranışların gerçekleşmesine bakılır. Erişi Öğrencinin programa girişi ile çıkışı arasındaki başarı farkına göre değerlendirilir. Öğrenme Öğrencinin süreç içindeki tüm öğrendikleri değerlendirilir. Hem istendik hem de istenmedik davranışlara bakılır. Ürün Ürünün niteliği ve ürüne etki eden tüm değişkenler değerlendirilir. Dr. Aysun Gürol Değerlendirme

153 PROGRAM DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMLARI
Program Çalışma Gruplarının Oluşturulması Çalışma Planı Hazırlama İHTİYAÇ SAPTAMA EĞİTİM FELSEFESİ AMAÇLAR İÇERİK UYGULAMA DEĞERLENDİRME PROGRAM DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMLARI Dr. Aysun Gürol

154 1. Hedefe Dayalı (Davranışsal) Değerlendirme:
Program Çalışma Gruplarının Oluşturulması Çalışma Planı Hazırlama İHTİYAÇ SAPTAMA EĞİTİM FELSEFESİ AMAÇLAR İÇERİK UYGULAMA 1. Hedefe Dayalı (Davranışsal) Değerlendirme: Tyler tarafından geliştirilmiştir. Tyler’ a göre bir eğitim programının hedef, öğrenme yaşantıları ve değerlendirme olmak üzere üç temel öğesi bulunmaktadır. Hedefler ve öğrenme yaşantılarının etkinliğine bakılır. Deneysel araştırma yöntemlerine uygundur. Öğrenci davranışları programın başında ve sonunda kontrol edilir. Hedeflere ulaşma derecesine bakılır. Aradaki fark programın etkinlik derecesini belirtir. Tyler’ın değerlendirme modelinde; Programın hedeflerini belirleme ve sınıflama Hedefleri davranış cinsinden ifade etme Hedefe ulaşıp ulaşmadığını gösterecek durumu saptama Ölçme tekniklerini geliştirme ya da seçme Öğrencilerin davranış yeterlilikleri ile ilgili veriyi toplama Elde edilen verilerle belirlenen hedefleri karşılaştırma Davranışların kalıcılığını kontrol etmek için programın bitiminden belli bir süre sonra davranışları izleme önemli görülmektedir. Dr. Aysun Gürol

155 2. Metfessel - Michael Modeli:
DEĞERLEN-DİRME Program Çalışma Gruplarının Oluşturulması Çalışma Planı Hazırlama İHTİYAÇ SAPTAMA EĞİTİM FELSEFESİ AMAÇLAR İÇERİK UYGULAMA 2. Metfessel - Michael Modeli: Programın değerlendirilmesine öğretmenler, öğrenciler, yöneticiler ve sıradan vatandaşlar katılır. Bu kişiler programın değerlendirilmesine dolaylı veya direk olarak katılırlar. Metfessel-Michael’e göre değerlendirme sürecinde; Hedefler genelden özele doğru sıralanmalı Özel hedefler programda uygulanabilir bir biçime dönüşmeli Programın etkililiğini bireyler üzerinde ölçebilecek ölçme araçları geliştirilmeli Programın uygulandığı sürece, test ve diğer uygun araçları kullanarak düzenli gözlemler yapılmalı Toplanan bilgiler analiz edilmeli Programı felsefi anlamda değerlendirebilmede kullanılabilecek standartları ve değerleri açıklamalı Genel hedefler, özel hedefler, yaşantılar ve araç-gereçlerin değerlendirmesi yapılmalıdır. Dr. Aysun Gürol

156 3. Provus’un Farklar Yaklaşımı: Provus’un modelinde beş evre vardır.
DEĞERLEN-DİRME Program Çalışma Gruplarının Oluşturulması Çalışma Planı Hazırlama İHTİYAÇ SAPTAMA EĞİTİM FELSEFESİ AMAÇLAR İÇERİK UYGULAMA 3. Provus’un Farklar Yaklaşımı: Provus’un modelinde beş evre vardır. 1. Tasarım 2. Oluşturma 3. Süreçler 4. Ürün-sonuç 5. Maliyet-yarar Bu evrelerde programın yeterliliği, belirlenen program standartları ile performansın karşılaştırılması suretiyle belirlenir. Aralarındaki farka bakılarak değerlendirme yapılır. Standartlar hedef olarak düşünüldüğünde Tyler’ın modeline çok benzemektedir Dr. Aysun Gürol

157 4. Stake’ nin Uygunluk – Olasılık Modeli:
DEĞERLEN-DİRME Program Çalışma Gruplarının Oluşturulması Çalışma Planı Hazırlama İHTİYAÇ SAPTAMA EĞİTİM FELSEFESİ AMAÇLAR İÇERİK UYGULAMA 4. Stake’ nin Uygunluk – Olasılık Modeli: Program değerlendirmeyi üç boyutta ele alır. Bunlar Girdi İşlem Çıktı dır. Değerlendirme sezgisel normlara ve göreli yargıya göre değil, düzenli değerlendirmenin temel ilkelerine göre yapılmalıdır. Tasarlanan ve gerçekleşen çıktının uygunluğuna bakılır. Tasarlananın gerçekleşip gerçekleşmediğine göre değerlendirme gerçekleşir. Dr. Aysun Gürol

158 5. Stake’in İhtiyaca Cevap Verici (Tepki) Değerlendirme Modeli
Program Çalışma Gruplarının Oluşturulması Çalışma Planı Hazırlama İHTİYAÇ SAPTAMA EĞİTİM FELSEFESİ AMAÇLAR İÇERİK UYGULAMA 5. Stake’in İhtiyaca Cevap Verici (Tepki) Değerlendirme Modeli Bu model sonuçlardan çok program etkinlikleri ve sürecin değerlendirilmesi ile ilgilenir. Programın etkinliği ve içeriği ile ilgili bir plan geliştirilir. Değerlendirme uzmanı; Programın öyküsünü anlatır. Özeliklerini anlatır. Müşterilerini ve personelini tanımlar. Önemli konularını ve sorunlarını belirtir. Başarılarını rapor eder. Dr. Aysun Gürol

159 6. Stuftlebeam’in Bağlam , Girdi, Süreç ve Ürün Modeli:
DEĞERLEN-DİRME Program Çalışma Gruplarının Oluşturulması Çalışma Planı Hazırlama İHTİYAÇ SAPTAMA EĞİTİM FELSEFESİ AMAÇLAR İÇERİK UYGULAMA 6. Stuftlebeam’in Bağlam , Girdi, Süreç ve Ürün Modeli: Amaç program hakkında karar verme yetkisine kişilere bilgi vermektir. Çok kapsamlı bir program değerlendirme modelidir. Programın dört farklı aşaması değerlendirilir: 1. Bağlam 2. Girdi 3. Süreç 4. Ürün Şu dört öğe ile ilgili veriler toplanarak program hakkında karar verilir; Planlama ile ilgili kararlar. Yapılaştırma ile ilgili kararlar. Uygulama ile ilgili kararlar. Yeniden düzenleme ile ilgili kararlar. Dr. Aysun Gürol

160 7. Eisner’in Eğitsel Eleştiri Değerlendirme
Program Çalışma Gruplarının Oluşturulması Çalışma Planı Hazırlama İHTİYAÇ SAPTAMA EĞİTİM FELSEFESİ AMAÇLAR İÇERİK UYGULAMA 7. Eisner’in Eğitsel Eleştiri Değerlendirme Eisner’in kurduğu bu modele göre programı uzman kişiler değerlendirmelidir. Uzman değerlendiricilerin okulda neler olduğuna ilişkin elde ettikleri bilgiler veli, toplum ve kamu kuruluşlarına iletilmelidir. Diğer yaklaşımlardan farklı olarak Eisner bu modelde niteliksel incelemeye ağırlık vermiştir. Program uygulandıktan sonra programın niteliksel sonuçları ile ilgili bilgilerin elde edilmesi, bunların yorumlanması ve değerlendirilmesi gerekir. Bu modelin üç boyutu vardır: 1. Betimleme (Eğitimin niteliği ile ilgili) 2. Yorumlama 3. Değerlendirme Dr. Aysun Gürol