Rahman ve Rahim Olan Allah’ın Adıyla

... konulu sunumlar: "Rahman ve Rahim Olan Allah’ın Adıyla"— Sunum transkripti:

1 Rahman ve Rahim Olan Allah’ın Adıyla
FECR SURESİ

2 وَالشَّفْعِ وَالْوَتْرِ ﴿٣
FECR SURESİ وَالْفَجْرِ ﴿١ 1 (KARANLIĞI) yarıp çıkan sabah vakti (Fecr) şahit olsun! وَلَيَالٍ عَشْرٍ ﴿٢ 2 O tarifsiz on gece şahit olsun! وَالشَّفْعِ وَالْوَتْرِ ﴿٣ 3 Çift ve tek şahit olsun!

3 وَالَّيْلِ اِذَا يَسْرِ ﴿٤
FECR SURESİ وَالَّيْلِ اِذَا يَسْرِ ﴿٤ 4 Sabaha yürüyen gece şahit olsun! هَلْ فٖى ذٰلِكَ قَسَمٌ لِذٖى حِجْرٍ ﴿٥ 5 Ne yani, şunların hepsinde sahibini koruyan oturaklı bir aklı olanlar için, sağlam bir şahitlik yok mudur?

4 اَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعَادٍ ﴿٦
FECR SURESİ اَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعَادٍ ﴿٦ 6 Görmedin mi (Haberin yok mu? Duymadın mı?) Rabbin ne yaptı Âd kavmine, اِرَمَ ذَاتِ الْعِمَادِ ﴿٧ 7 Sütun (gibi bina)lar sahibi İrem Şehrine اَلَّتٖى لَمْ يُخْلَقْ مِثْلُهَا فِى الْبِلَادِ ﴿٨ 8 Ki, o (günün) dünyasında bir benzeri daha inşa edilmemişti?

5 وَثَمُودَ الَّذٖينَ جَابُوا الصَّخْرَ بِالْوَادِ ﴿٩
FECR SURESİ وَثَمُودَ الَّذٖينَ جَابُوا الصَّخْرَ بِالْوَادِ ﴿٩ 9 O Vadide, kayaları yontan Semud’a? وَفِرْعَوْنَ ذِى الْاَوْتَادِ ﴿١٠ 10 Ve kazıklar sahibi Firavun’a? اَلَّذٖينَ طَغَوْا فِى الْبِلَادِ ﴿١١ 11 Onların hepsi de kendi ülkelerinde haddi aşmış kimselerdi;

6 فَاَكْثَرُوا فٖيهَا الْفَسَادَ ﴿١٢
FECR SURESİ فَاَكْثَرُوا فٖيهَا الْفَسَادَ ﴿١٢ 12 Derken oralarda ahlâkî çürüme ve toplumsal yozlaşmayı körüklediler; فَصَبَّ عَلَيْهِمْ رَبُّكَ سَوْطَ عَذَابٍ ﴿١٣ 13 Bu yüzden Rabbin onların üzerine azab kamçısı yağdırdı. اِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصَادِ ﴿١٤ 14 Şu kesin ki Rabbin her zaman ve mekânda herkesi gözetleyicidir.

7 فَاَمَّا الْاِنْسَانُ اِذَا مَا ابْتَلٰیهُ رَبُّهُ
FECR SURESİ فَاَمَّا الْاِنْسَانُ اِذَا مَا ابْتَلٰیهُ رَبُّهُ فَاَكْرَمَهُ وَنَعَّمَهُ فَيَقُولُ رَبّٖى اَكْرَمَنِ ﴿١٥ 15 VE insana gelince… Ne zaman Rabbi onu (varlıkla) sınayıp ona ikram edecek ve nimetlere gark edecek olsa, hemen (Allah’ın kendisini desteklediğini düşünerek) “Rabbim bana ikram etti” der; وَاَمَّا اِذَا مَا ابْتَلٰیهُ فَقَدَرَ عَلَيْهِ رِزْقَهُ فَيَقُولُ رَبّٖى اَهَانَنِ ﴿١٦ 16 Ne zaman da Rabbi onu (darlıkla) sınayıp onun geçim alanını sınırlandıracak olsa, bu kez de “Rabbim beni zelil etti” der.

8 كَلَّا بَلْ لَا تُكْرِمُونَ الْيَتٖيمَ ﴿١٧
FECR SURESİ كَلَّا بَلْ لَا تُكْرِمُونَ الْيَتٖيمَ ﴿١٧ 17 Hayır! (hayır, durum öyle değil) Bilakis siz yetime izzet ikram göstermiyorsunuz, وَلَا تَحَاضُّونَ عَلٰى طَعَامِ الْمِسْكٖينِ ﴿١٨ 18 Yoksulu doyurmaya birbirinizi teşvik etmiyorsunuz, وَتَاْكُلُونَ التُّرَاثَ اَكْلًا لَمًّا ﴿١٩ 19 Emeksiz kazancı (mirası) haram-helâl demeden açgözlülükle boğazınıza geçiriyorsunuz,

9 وَتُحِبُّونَ الْمَالَ حُبًّا جَمًّا ﴿٢٠
FECR SURESİ وَتُحِبُّونَ الْمَالَ حُبًّا جَمًّا ﴿٢٠ 20 Dahası ölçüsüz bir sevgiyle malı seviyorsunuz. كَلَّا اِذَا دُكَّتِ الْاَرْضُ دَكًّا دَكًّا ﴿٢١ 21 Hayır, Hayır, öyle yapmayın! Yeryüzü art arda sürekli bir sarsılışla sarsılıp dümdüz olduğu zaman, وَجَاءَ رَبُّكَ وَالْمَلَكُ صَفًّا صَفًّا ﴿٢٢ 22 Rabbinin (fermanı) da gelmiş ve melekler saf saf dizilmiş olacak;

10 يَقُولُ يَا لَيْتَنٖى قَدَّمْتُ لِحَيَاتٖی ﴿٢٤
FECR SURESİ وَجٖیءَ يَوْمَئِذٍ بِجَهَنَّمَ يَوْمَئِذٍ يَتَذَكَّرُ الْاِنْسَانُ وَاَنّٰى لَهُ الذِّكْرٰى ﴿٢٣ 23 O gün Cehennem de ortaya getirilmiş olacak; o gün (sınavı kaybetmiş) insan (gerçeği) itiraf edecek; ama bu itirafın hiçbir yararı olmayacak. يَقُولُ يَا لَيْتَنٖى قَدَّمْتُ لِحَيَاتٖی ﴿٢٤ 24 O diyecek ki: “Ah n’olaydım, keşke bu hayatım için hazırlık yapmış olaydım!”

11 فَيَوْمَئِذٍ لَا يُعَذِّبُ عَذَابَهُ اَحَدٌ ﴿٢٥
FECR SURESİ فَيَوْمَئِذٍ لَا يُعَذِّبُ عَذَابَهُ اَحَدٌ ﴿٢٥ 25 İşte o gün, Allah’ın yapacağı azabı hiç kimse yapamaz, وَلَا يُوثِقُ وَثَاقَهُ اَحَدٌ ﴿٢٦ 26 Ve O’nun vuracağı bağı da hiç kimse vuramaz. يَا اَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ﴿٢٧ 27 (İMDİ) ey (Allah’la) tatmin olmuş insanoğlu:

12 اِرْجِعٖى اِلٰى رَبِّكِ رَاضِيَةً مَرْضِيَّةً ﴿٢٨
FECR SURESİ اِرْجِعٖى اِلٰى رَبِّكِ رَاضِيَةً مَرْضِيَّةً ﴿٢٨ 28 Rabbine, O’ndan memnun olmuş ve O’nu razı etmiş olarak dön! فَادْخُلٖى فٖى عِبَادٖی ﴿٢٩ 29 Bunu (başarman) halinde gir (sadık) kullarımın arasına, وَادْخُلٖى جَنَّتٖی ﴿٣٠ 30 Ve gir cennetime!

13 FECR SURESİ Nuzul Sıra 11 Ayet Sayısı 30 Nuzul Yılı 2
SURENİN KİMLİĞİ FECR SURESİ Nuzul Sıra 11 Ayet Sayısı 30 Nuzul Yılı 2

14 NÜZUL YERİ

15

16 FECR SURESİ KONUSU (6) Yemin – Akıl İlişkisi Yemin Edilenler; Fecr
On gece Çift ve Tek Gece Akıl sahipleri için Şahitlik.

17 2. Tarihten Üç Zorba Örneği
FECR SURESİ KONUSU 2. Tarihten Üç Zorba Örneği Ad Kavmi Semud Kavmi Firavn Kavmi

18 3. Azgınların Ortak Nitelikleri
FECR SURESİ KONUSU 3. Azgınların Ortak Nitelikleri Azgınlık yapmak Kötülüğü yaygınlaştırmak Bozgunculuğu çoğaltmak

19 4. Azgınların Azabı Haketme Nedenleri
FECR SURESİ KONUSU 4. Azgınların Azabı Haketme Nedenleri Azgınlık yapmak Kötülüğü yaygınlaştırmak Bozgunculuğu çoğaltmak

20 5. Nankör İnsanın Yanlış Değerlendirmeleri
FECR SURESİ KONUSU 5. Nankör İnsanın Yanlış Değerlendirmeleri Serveti, Allah’a yakınlığın ölçüsü, Yoksulluğu, Allah’a uzaklığın ölçüsü olarak değerlendirmek.

21 6. Nankör İnsan Tipi ve Davranışları
FECR SURESİ KONUSU 6. Nankör İnsan Tipi ve Davranışları Yetime İkram etmemek. Yoksulu doyurmaya teşvik etmemek. Kazancında Haram-Helal gözetmemek Malı ölçüsüzce (aşırı) sevmek

22 7. Nankör Tiplerin, Kıyamet ve Sonrasında Yaşayacakları
FESC SURESİ KONUSU 7. Nankör Tiplerin, Kıyamet ve Sonrasında Yaşayacakları Yeryüzünün dağılıp parçalanması İlahi Emrin gelmesi (7 aşama) Diriltilme Toplanma Allah’a az edilme Bilgilendirilme Sorgulanma Değerlendirilme Cennete veya Cehenneme sevk edilme

23 8. Zamanı Geçmiş olan Hatırlama
FESC SURESİ KONUSU 8. Zamanı Geçmiş olan Hatırlama İnsanın dünyadayken yaptıklarını Yapması gerekirken yapmadıklarını

24 9. Ahiret’teki Pişmanlık ve Anlamsızlığı
FESC SURESİ KONUSU 9. Ahiret’teki Pişmanlık ve Anlamsızlığı Keşke dünyadayken, Ahiret için bir şeyler gönderseydim Daha başka yerlerde; Dünyaya geri dönüş isteyeceği (Secde 12) Ölümün ve azabın geciktirilmesi (İbrahim 44) Dünyada peşlerinden gittiklerinden uzak olmak (2/167) Dünyaya dönüp mü’minlerden olmak (Şu’ara 102) Keşke toprak olsaydım (Nebe 40)

25 FESC SURESİ KONUSU 10. İyilere Müjde Ey huzura kavuşmuş insan
Gir Cennete denilecek.

26 Rahman ve Rahim Olan Allah’ın Adıyla
FECR SURESİ

27 FECR SURESİ وَالْفَجْرِ ﴿١ وَلَيَالٍ عَشْرٍ ﴿٢
1 (KARANLIĞI) yarıp çıkan sabah vakti (Fecr) şahit olsun! Cahiliyye karanlığını yarıp çıkan vahyin nurlu sabahı”; وَلَيَالٍ عَشْرٍ ﴿٢ 2 O tarifsiz on gece şahit olsun! Vahyin başlangıcı olan Kadir gecesini içinde barındıran on gece... İnsanlığın Kur’an Vahyi ile buluşturulduğu zaman…

28 FECR SURESİ Fecr: Sabah Namazı Vakti Sabahın Aydınlığı
Vahiy (Kur’an’ın aydınlığı) On Gece Zilhiccenin ilk On günü Muharremin ilk On günü Ramazan’ın son On günü

29 FECR SURESİ Çok özel bir sabah ve Çok özel bir On gece olmalıdır.
Karanlıkları yarıp aydınlığı getiren asıl sabah; insanlığın Kur’an Vahyi ile buluşturulduğu sabahtır. Kur’an’dan yoksun gündüzler karanlıktır. Kur’an’ın bulunmadığı zaman dilimi karanlıktır. On Gece; Vahyin ilk indiriliş gecesi olan Kadir Gecesinin de içinde bulunduğu Ramazan’ın son On günü olduğu muhtemeldir.

30 FECR SURESİ وَالشَّفْعِ وَالْوَتْرِ ﴿٣ وَالَّيْلِ اِذَا يَسْرِ ﴿٤
3 Çift ve tek şahit olsun! Yaratılan ve Yaratan وَالَّيْلِ اِذَا يَسْرِ ﴿٤ 4 Sabaha yürüyen (gelip geçen) gece şahit olsun! Vahiyle, aydınlığa yürüyen Cahiliye gecesi şahit olsun.

31 FECR SURESİ Çift ve Tek Çift: Kainattaki bütün Çiftler
(çift kutupluluk) yani bütün yaratılmışlar. Tek: Allah’tır. MESAJ: Tek olan Yüce Allah, o özel sabahın aydınlığında, Ramazanın son on gününde ve özellikle kadir gecesinde, çift olan yaratıkları ilahi bilgilerle buluşturmuş, bir anlamda yaratıklarla iletişimin vahiy ile sağlandığı mesajını vermiştir.

32 FECR SURESİ Geçip Giden Gece;
Ardını dönüp giden ve bitmekte olan bir zaman. Geçmek olan ‘’gece’’, vahyin aydınlattığı cahiliye gecesidir.

33 FECR SURESİ İlk Dört ayeti şöyle okuyabiliriz.
Kur’an aydınlığının dünyayı aydınlattığı Ramazan’ın son on gecesindeki Kadir Gecesinin sabahında, Tek olan Yüce Allah, çift olan bütün yaratıkları ilahi bilgilendirme ile aydınlatmıştır. Böylece Kur’an ile aydınlanan ilk sabah, cehalet karanlıklarını gidermeye başlamıştır.

34 FECR SURESİ هَلْ فٖى ذٰلِكَ قَسَمٌ لِذٖى حِجْرٍ ﴿٥
5 Ne yani, şunların hepsinde sahibini koruyan oturaklı bir aklı olanlar için, sağlam bir şahitlik yok mudur?

35 FECR SURESİ Yemin edilen beş değerin, akıl sahipleri için büyük önem
arz ettiği ifade edilmektedir. Aklı olanlar; bu yeminlerden yeterince sonuç çıkartırlar, çıkartmalıdırlar. Yemin edilenlere aldırış etmeyen, dahası ilahi bilgilendirmelere kulak vermeyen insanlar, maalesef tarihin her döneminde var olmuştur. Bu tarz vurdumduymaz ve duyarsız tavır sergileyenler ağır faturalar ödemek zorunda kalmışlardır.

36 FECR SURESİ Mesela; Ad, Semud, Firavn kavmi.
Allah, bu kavimlere ait ibret içerikli bir takım sahneler sunarak, Mekke müşriklerinin aslında çok da abartılacak bir güçlerinin bulunmadığını, hem onlara hem de bütün mü’minlere göstermek istemiştir.

37 FECR SURESİ Kıssaların Anlatılma Gerekçesi: Tarihin tespiti değildir.
Tarihi olayların yer ve zamanlarını, şahıs bilgilerinin kronolojisini vermek değildir.

38 FECR SURESİ Kıssaların Anlatılmasındaki Amaç:
Olayların sebep-sonuçlarına dikkat çekmektir. Aynı davranışların benzer sonuçlar doğuracağını bildirmek, doğru davranılmasını sağlamak. Hz Peygamber ve Mü’minlerin gönüllerini motive etmek. İnananların yüreklerine güven ve huzur vermek. İnanmayanların yüreklerine korku, endişe ve pisikolojik ızdırap vermek. İbret almak. İlk beş ayetteki mesaj doğrultusunda, ilahi bilgilendirmeye kulak vermeyenler bağlamında çeşitli kavimler hatırlatılmaktadır

39 اَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعَادٍ ﴿٦
FECR SURESİ اَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعَادٍ ﴿٦ 6 Görmedin mi (Haberin yok mu? Duymadın mı?) Rabbin ne yaptı Âd kavmine, اِرَمَ ذَاتِ الْعِمَادِ ﴿٧ 7 Sütun (gibi bina)lar sahibi İrem Şehrine اَلَّتٖى لَمْ يُخْلَقْ مِثْلُهَا فِى الْبِلَادِ ﴿٨ 8 Ki, o (günün) dünyasında bir benzeri daha inşa edilmemişti?

40 وَثَمُودَ الَّذٖينَ جَابُوا الصَّخْرَ بِالْوَادِ ﴿٩
FECR SURESİ وَثَمُودَ الَّذٖينَ جَابُوا الصَّخْرَ بِالْوَادِ ﴿٩ 9 O Vadide, kayaları yontan Semud’a? وَفِرْعَوْنَ ذِى الْاَوْتَادِ ﴿١٠ 10 Ve kazıklar sahibi Firavun’a? اَلَّذٖينَ طَغَوْا فِى الْبِلَادِ ﴿١١ 11 Onların hepsi de kendi ülkelerinde haddi aşmış kimselerdi;

41 فَاَكْثَرُوا فٖيهَا الْفَسَادَ ﴿١٢
FECR SURESİ فَاَكْثَرُوا فٖيهَا الْفَسَادَ ﴿١٢ 12 Derken oralarda ahlâkî çürüme ve toplumsal yozlaşmayı körüklediler; فَصَبَّ عَلَيْهِمْ رَبُّكَ سَوْطَ عَذَابٍ ﴿١٣ 13 Bu yüzden Rabbin onların üzerine azab kamçısı yağdırdı. اِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصَادِ ﴿١٤ 14 Şu kesin ki Rabbin her zaman ve mekânda herkesi gözetleyicidir.

42 FECR SURESİ اَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعَادٍ ﴿٦
6 Görmedin mi (Haberin yok mu? Duymadın mı?) Rabbin ne yaptı Âd kavmine, Âd’ın hikayesi, cenneti dünyada arayan zavallıların acıklı hikayesidir. Kur’an’da 24 kez geçen ‘Âd kavminin nüzul sürecinde ilk geçtiği yer burasıdır. Nûh kavminin ardından gelir.

43 FECR SURESİ اَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعَادٍ ﴿٦
6 Görmedin mi (Haberin yok mu? Duymadın mı?) Rabbin ne yaptı Âd kavmine, İnsanlık tarihinde dillere destan olmuş efsanevi İrem Bağları’ nın sahibi olan bu uygarlık Ahkaf’ta kurulmuştu. Burası, Arabistan yarımadasının güneyinde okyanusa paralel ve Rub’u’l-Hali çölünün alt kıyısı boyunca uzanan ve bugün adına Hadramevt (Ölüyeşil) denilen vadide bulunuyordu.

44

45

46 FECR SURESİ اَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعَادٍ ﴿٦
6 Görmedin mi (Haberin yok mu? Duymadın mı?) Rabbin ne yaptı Âd kavmine, Peygamberlerini dinlememenin sonucunda, yedi gün sekiz gece kesintisiz süren, kökünden kopartılmış hurma kütükleri gibi insanları öteye beriye savuran şiddetli bir kasırga ile helak edildiler.

47 اِرَمَ ذَاتِ الْعِمَادِ ﴿٧
FECR SURESİ اِرَمَ ذَاتِ الْعِمَادِ ﴿٧ 7 Sütun (gibi bina)lar sahibi İrem Şehrine اَلَّتٖى لَمْ يُخْلَقْ مِثْلُهَا فِى الْبِلَادِ ﴿٨ 8 Ki, o (günün) dünyasında bir benzeri daha inşa edilmemişti? İrem Şehri; Ad kavminin yaşadığı şehrin adıdır. Binalarının büyük ve dayanıklı inşa edilmesiyle, şehir yapısıyla O günün şartlarında Medeni bir şehir..

48

49

50 اِرَمَ ذَاتِ الْعِمَادِ ﴿٧
FECR SURESİ اِرَمَ ذَاتِ الْعِمَادِ ﴿٧ 7 Sütun (gibi bina)lar sahibi İrem Şehrine اَلَّتٖى لَمْ يُخْلَقْ مِثْلُهَا فِى الْبِلَادِ ﴿٨ 8 Ki, o (günün) dünyasında bir benzeri daha inşa edilmemişti? Dersler: Azgınların oluşturduğu bir medeniyet, ilahi kudret karşısında ayakta kalması mümkün değildir. Ad kavmi de bu ihtişam ve güzelliğe rağmen, Allah’a ve O’nun elçisine karşı düşmanlığa girişince, sonunda hak ettiği cezayı bulmuştur. Ey İnsan, malzemeye değil, mühendisliğine değil, Alah’a güven. Ey İnsan, Allah’sız düşünme, Allah’sız konuşma ve Allah’sız hareket etme,

51 FECR SURESİ وَثَمُودَ الَّذٖينَ جَابُوا الصَّخْرَ بِالْوَادِ ﴿٩
9 O Vadide, kayaları yontan Semud’a? Semud: “az su” anlamına gelen semd’den türetilmiştir. Bir su uygarlığıdır. Yılda yağması beklenen bir karış suyu kayalarda açılan sarnıçlarda biriktirip tasarruflu kullanarak inşa edilen görkemli bir medeniyettir.

52 FECR SURESİ Rivayete göre kayalara 1700 mağara-şehir oymuşlardır (Râzî). Semud, ‘Âd’ın yaşadığı tecrübeyi yanlış okudu. ‘Âd’ın helâkini inşaat malzemesinin çürüklüğüne bağladı. Kum tepelerinin (Ahkaf) eteğinde bir medeniyet kurduğu için helâk olduğunu düşündü ve gitti kayalardan kendisine görkemli kentler inşa etti.

53 FECR SURESİ Burası Hicr denen bölgedeki Vadi’l-Kura’dır.
Sorunu böyle çözdüğünü düşünmüştü. Fakat helâk sebebinin yapı malzemesinden değil insandan kaynaklandığını akıl edemedi.

54 FECR SURESİ Sâlih peygamberi yalanladı ve helâke uğradı.
Kamu malı bir deveyi önce susuz bırakıp sonra işkenceyle öldürmeleri bardağı taşıran son damla oldu (bkz. Hûd: 64). Ve sonunda “kaya gibi sağlam” mekânlarında onlar da helâke uğradılar. Şimdi onlardan geriye kalan harabeler, Medain-i Sâlih adıyla anılmaktadır.

55

56

57

58

59 FECR SURESİ وَثَمُودَ الَّذٖينَ جَابُوا الصَّخْرَ بِالْوَادِ ﴿٩
9 O Vadide, kayaları yontan Semud’a? Dersler: Vahyin yol göstericiliğine ihtiyaç hissetmeden yola çıkan akıl, sonunda kayalara toslar. Kayalara değil Allah’a güvenin. Allah’a değil de kayalara güvenmenin sonucu perişanlıktır.

60 وَفِرْعَوْنَ ذِى الْاَوْتَادِ ﴿١٠ 10 Ve kazıklar sahibi Firavun’a?
FECR SURESİ وَفِرْعَوْنَ ذِى الْاَوْتَادِ ﴿١٠ 10 Ve kazıklar sahibi Firavun’a? Kazıklar Sahibi İsminin verilmesi: Kızdığı kişilere uyguladığı ‘’kazık cezası’’ ndan olabilir. İnanca uyguladığı zorbalıktan olabilir. Ekonomik ve askeri açıdan güçlü olduğundan olabilir. İlahlık iddiasının ispatı mahiyetinde piramitler diktirmesi olabilir.

61

62 وَفِرْعَوْنَ ذِى الْاَوْتَادِ ﴿١٠ 10 Ve kazıklar sahibi Firavun’a?
FECR SURESİ وَفِرْعَوْنَ ذِى الْاَوْتَادِ ﴿١٠ 10 Ve kazıklar sahibi Firavun’a? Dersler: Güç göstergeleri; Kişinin azgınlığını artırmaktadır. Haktan uzaklaşmasına neden olmaktadır. Bu durum felaketin habercisidir.

63 اَلَّذٖينَ طَغَوْا فِى الْبِلَادِ ﴿١١
FECR SURESİ اَلَّذٖينَ طَغَوْا فِى الْبِلَادِ ﴿١١ 11 Onların hepsi de kendi ülkelerinde haddi aşmış kimselerdi; فَاَكْثَرُوا فٖيهَا الْفَسَادَ ﴿١٢ 12 Derken oralarda ahlâkî çürüme ve toplumsal yozlaşmayı körüklediler; Azgınların Ortak Nitelikleri: Bulundukları beldede; Haddi aşmak (Vahye sırt dönmek – Toplumsal Zulüm) Ahlaki Çürümeyi körüklemek Toplumsal yozlaşmayı körüklemek

64 FECR SURESİ فَصَبَّ عَلَيْهِمْ رَبُّكَ سَوْطَ عَذَابٍ ﴿١٣
13 Bu yüzden Rabbin onların üzerine azab kamçısı yağdırdı. Azgınların Ortak Sonuçları: Ad : Kasırga ile Semud : Gürültü ile Firavun : Suda boğulma ile Maddi dayanaklardan mahrum bırakılmak ve Allah’ı hesaba katmamanın cezası. Benzer hataları yapanlar benzer akibetlere hazır olmalıdırlar.

65 FECR SURESİ اِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصَادِ ﴿١٤
14 Şu kesin ki Rabbin her zaman ve mekânda herkesi gözetleyicidir. Allah devamlı gözetleyendir: Öncekilerin yaptıklarından haberimiz vardı. Ey Mekke Müşrikleri, sizin, Peygamberime ve Mü’minlere yaptıklarınızdan da haberimiz var. Öncekiler sizden daha güçlüydü, bakın akibetleri ne oldu. Siz de bu hareketlerinize devam ederseniz benzer akibete hazır olun. Kimsenin yaptığı yanına kar kalmayacaktır. Mü’minlere destek ve motivasyon verilmekte, Zalimler ise tehdit edilmekte. Ayağınızı denk alın mesajı verilmektedir. Allah’ın her an gözetlediğinin farkında olarak Allah’lı yaşayın.

66 فَاَمَّا الْاِنْسَانُ اِذَا مَا ابْتَلٰیهُ رَبُّهُ
FECR SURESİ فَاَمَّا الْاِنْسَانُ اِذَا مَا ابْتَلٰیهُ رَبُّهُ فَاَكْرَمَهُ وَنَعَّمَهُ فَيَقُولُ رَبّٖى اَكْرَمَنِ ﴿١٥ 15 VE insana gelince… Ne zaman Rabbi onu (varlıkla) sınayıp ona ikram edecek ve nimetlere gark edecek olsa, hemen (Allah’ın kendisini desteklediğini düşünerek) “Rabbim bana ikram etti” der; وَاَمَّا اِذَا مَا ابْتَلٰیهُ فَقَدَرَ عَلَيْهِ رِزْقَهُ فَيَقُولُ رَبّٖى اَهَانَنِ ﴿١٦ 16 Ne zaman da Rabbi onu (darlıkla) sınayıp onun geçim alanını sınırlandıracak olsa, bu kez de “Rabbim beni zelil etti” der.

67 Nankör İnsanın Yanlış Değerlendirmesi:
Ayet 15: Nimet ve ikramla buluşturulmanın Amacı; Nimet ve İkram, bir hak ediş olarak algılanmamalıdır. Bu anlayış, Karun anlayışıdır. Nimetin bolca verilmesi, Allah’ın o kişiyi desteklediği manasına gelmez. Nimet ve İkramla buluşturulma bir imtihandır. Nimeti hak ettiğini düşünen ve onu imtihan ile buluşturmayan kayıptadır.

68 Nankör İnsanın Yanlış Değerlendirmesi:
Ayet 16: Rızkı daraltmanın Amacı; Nimet ve İkramdaki daralma, Allah’ın o kişiyi önemsememesi olarak algılanmamalı. Nimetin daraltılması bir imtihandır. Önceki anlatılan kıssalarla bağlantı kurarsak; Kendisine ikram edilen nimeti, amacına uygun değerlendirmeyen kişi için bu nimet, onun azgınlığının, sapkınlığının ve zulmünün artmasına ve sonunda helak olmasına sebep olur.

69 كَلَّا بَلْ لَا تُكْرِمُونَ الْيَتٖيمَ ﴿١٧
FECR SURESİ كَلَّا بَلْ لَا تُكْرِمُونَ الْيَتٖيمَ ﴿١٧ 17 Hayır! (hayır, durum öyle değil) Bilakis siz yetime izzet ikram göstermiyorsunuz, وَلَا تَحَاضُّونَ عَلٰى طَعَامِ الْمِسْكٖينِ ﴿١٨ 18 Yoksulu doyurmaya birbirinizi teşvik etmiyorsunuz, وَتَاْكُلُونَ التُّرَاثَ اَكْلًا لَمًّا ﴿١٩ 19 Emeksiz kazancı (mirası) haram-helâl demeden açgözlülükle boğazınıza geçiriyorsunuz,

70 FECR SURESİ وَتُحِبُّونَ الْمَالَ حُبًّا جَمًّا ﴿٢٠
20 Dahası ölçüsüz bir sevgiyle malı seviyorsunuz.

71 FECR SURESİ كَلَّا بَلْ لَا تُكْرِمُونَ الْيَتٖيمَ ﴿١٧
17 Hayır! (hayır, durum öyle değil) Bilakis siz yetime izzet ikram göstermiyorsunuz, Nankör İnsan Tipi ve Davranışları (Nankörlüğün Göstergeleri): Yetime İkram Etmemek Yetim; muhtaç olunan şeyden yoksun olmaktır. (para, mal, sağlık, bilgi, sevgi …. ) Yetime ikram etmek; her neye ihtiyacı var ise, ihtiyaç sahiplerinin ihtiyacının giderilmesi için çabalamaktır. Yetime bakılmayan toplum ahlaken yıkım sürecine girmiş demektir. Yetimine bakmayan toplum medeni bir toplum olamaz. Yetimi itip kakmak, ahreti inkar etmenin bir göstergesidir. Yetime ikram etmek; emaneti sahibine ulaştırmaktır. Yetime ikram etmek; mala sahip olmak demektir, Mala ait olanlar efendilerini azad edemezler.

72 FECR SURESİ وَلَا تَحَاضُّونَ عَلٰى طَعَامِ الْمِسْكٖينِ ﴿١٨
18 Yoksulu doyurmaya birbirinizi teşvik etmiyorsunuz, Nankör İnsan Tipi ve Davranışları (Nankörlüğün Göstergeleri): Yoksulla (Miskin) İlgilenmemek Yoksul; gününü geçirmeye dahi mecali olmamayı ifade eder. Fakir; Başkasıyla ilgilenebilecek yeterlilikte olmamak. Yoksulu doyurmayı teşvik etmemek ahiretteki hesabı yalanlamaktır (Maun 3) Yoksulu doyurmamak, yüce Allah’a iman etmemektir. (Hakka 34) Kur’an’ın toplumsal anlamda en önem verdiği konulardan biridir.

73 FECR SURESİ وَتَاْكُلُونَ التُّرَاثَ اَكْلًا لَمًّا ﴿١٩
19 Emeksiz kazancı (mirası) haram-helâl demeden açgözlülükle boğazınıza geçiriyorsunuz, Nankör İnsan Tipi ve Davranışları (Nankörlüğün Göstergeleri): Mirasa düşkünlük (Haram-Helal gözetmeksizin yemek) Miras hukukuna riayet etmemek. Miras yoluyla sahip olduğu maldaki fakirlerin hakkını vermemek suretiyle başkalarına ait olan malı yemesi. Fakire, yetime, yoksula hakkını vermemek, onlara ulaştırılması gereken bir ekonomik miktarı gasbetmektir.

74 FECR SURESİ وَتُحِبُّونَ الْمَالَ حُبًّا جَمًّا ﴿٢٠
20 Dahası ölçüsüz bir sevgiyle malı seviyorsunuz. Nankör İnsan Tipi ve Davranışları (Nankörlüğün Göstergeleri): Ölçüsüz (Aşırı) Mal Sevgisi İnsana yukarıdaki hataları yaptıran, ölçüsüz mal sevgisidir. Ölçüsüz Mal sevgisi; İkram etmemenin gerekçesidir. Ölçüsüz Mal sevgisi; yoksulu doyurmaya teşvik etmemenin gerekçesidir. Ölçüsüz Mal sevgisi; Mirasa aşırı derecede düşkünlüğün gerekçesidir. Ölçüsüz mal sevgisi; mala sahip olmayı değil, mala ait olmayı doğurur. Kınanan budur. Malı ölçülü sevmeliyiz, çünkü sorumluluğu yerine getirilmeyen mal, kişinin başına dert olacaktır.

75 Buna Göre 15-16.ncı Ayetler;
Yetim ve yoksulla ilgilenmeyip onların dertleriyle dertlenmeyenler, bu duyarsızlıklarının sonucu olarak nimet kısıtlamasıyla cezalandırılmış olabilir. Allah, gariplerle ilgilenmemenin ne demek olduğunu öğretmek için, bizzat kendilerine o sıkıntıları yaşatmayı istemiş olabilir. Nimetin varlığındaki imtihan; onu garibanlarla paylaşmak idi. Yetim ve yoksulla ilgilenmeyip bu imtihanı kaybedenler, bu defa nimet kısıtlamasıyla karşı karşıya bırakılmış olabilir. Ödev ve sorumluluğunu yerine getiremeyeceği bir malı istememeli, sahip olduğunun da hakkını vermeli. Hak edene hak ettiği kadar değer ver mesajı da vardır.

76 كَلَّا اِذَا دُكَّتِ الْاَرْضُ دَكًّا دَكًّا ﴿٢١
FECR SURESİ كَلَّا اِذَا دُكَّتِ الْاَرْضُ دَكًّا دَكًّا ﴿٢١ 21 Hayır, Hayır, öyle yapmayın! Yeryüzü art arda sürekli bir sarsılışla sarsılıp dümdüz olduğu zaman, وَجَاءَ رَبُّكَ وَالْمَلَكُ صَفًّا صَفًّا ﴿٢٢ 22 Rabbinin (fermanı) da gelmiş ve melekler saf saf dizilmiş olacak;

77 يَقُولُ يَا لَيْتَنٖى قَدَّمْتُ لِحَيَاتٖی ﴿٢٤
FECR SURESİ وَجٖیءَ يَوْمَئِذٍ بِجَهَنَّمَ يَوْمَئِذٍ يَتَذَكَّرُ الْاِنْسَانُ وَاَنّٰى لَهُ الذِّكْرٰى ﴿٢٣ 23 O gün Cehennem getirilecektir. İnsan (dünyadayken Yaptıklarını yada yapmadıklarını) hatırlayacaktır. Fakat bu hatırlamanın ona hiçbir yararı olmayacaktır. يَقُولُ يَا لَيْتَنٖى قَدَّمْتُ لِحَيَاتٖی ﴿٢٤ 24 O diyecek ki: “Ah n’olaydım, keşke bu hayatım için hazırlık yapmış olaydım!”

78 FECR SURESİ كَلَّا اِذَا دُكَّتِ الْاَرْضُ دَكًّا دَكًّا ﴿٢١
21 Hayır, Hayır, öyle yapmayın! Yetime İkram Etmemezlik yapmayın Yoksulla (Miskin) İlgilenmemezlik etmeyin. Mirasa düşkünlük (Haram-Helal gözetmeksizin yemek) göstermeyin Ölçüsüz (Aşırı) Mal Sevgisine tutulmayın Çünkü; Yeryüzü art arda sürekli bir sarsılışla sarsılıp dümdüz olduğu zaman,

79 FECR SURESİ Yer yüzü dağılıp parçalanacak.
Diğer dehşet verici hadiseler Dağlar yürütülecek (Tekvir 3) Un ufak edilip savrulacak (Taha 105) Bulutlar gibi harket edecekler (Neml 88) Serpilmesi (Vakıa 5) Yeryüzü ve dağların çarpışması (Hakka 14) Dağların yüne dönüşmesi (Me’aric 9) Etrafa saçlması (Mürselat 10) Yürütülüp yerlerinin srap olması (Nebe 20)

80 FECR SURESİ وَجَاءَ رَبُّكَ وَالْمَلَكُ صَفًّا صَفًّا ﴿٢٢
22 Rabbinin (fermanı) da gelmiş ve melekler saf saf dizilmiş olacak; Rabbin Gelmesi; İlahi Emirin gelmesi Allah’ın görülmesi Kudret ve saltanatının belirtilerinin ortay çıkması

81 FECR SURESİ وَجَاءَ رَبُّكَ وَالْمَلَكُ صَفًّا صَفًّا ﴿٢٢
22 Rabbinin (fermanı) da gelmiş ve melekler saf saf dizilmiş olacak; İlahi Emirin gelmesi – Ahiret’teki Yargılama Emrinin Başlatılması Diriltilme Toplanma Allah’a az edilme Bilgilendirilme Sorgulanma Değerlendirilme Cennete veya Cehenneme sevk edilme

82 FECR SURESİ وَجَاءَ رَبُّكَ وَالْمَلَكُ صَفًّا صَفًّا ﴿٢٢
22 Rabbinin (fermanı) da gelmiş ve melekler saf saf dizilmiş olacak; İlahi Emirin gelmesi – Ahiret’teki Yargılama Emrinin Başlatılması Yargılanan insanlar hakkındaki son kararı Yüce Allah’ın vereceği mesajını içerir.

83 FECR SURESİ وَجَاءَ رَبُّكَ وَالْمَلَكُ صَفًّا صَفًّا ﴿٢٢
22 Rabbinin (fermanı) da gelmiş ve melekler saf saf dizilmiş olacak; Dolayısıyla Dünya yerle bir edilince, insanın cimrilik yapıp kimseye vermediği malının da yok olacağı ona hatırlatılmakta, asıl yatırımın ebedi hayat için olduğu beyan edilmektedir. Mahşer duruşması unutulmadan dünya hayatı yaşanmalıdır. Yani Dünya – Ahiret dengesini iyi kurmak lazım. Bu dengeyi hesaba katmayanlar, yargılama esnasında veya hemen sonrasında bir başka felaketi daha yaşayacaklardır.

84 Nankör Tiplerin Ahiret’teki Halleri
وَجٖیءَ يَوْمَئِذٍ بِجَهَنَّمَ يَوْمَئِذٍ يَتَذَكَّرُ الْاِنْسَانُ وَاَنّٰى لَهُ الذِّكْرٰى ﴿٢٣ 23 O gün Cehennem getirilecektir. İnsan (dünyadayken Yaptıklarını yada yapmadıklarını) hatırlayacaktır. Fakat bu hatırlamanın ona hiçbir yararı olmayacaktır. Zamanı Geçmiş Olan Bir Hatırlama gerçekleşecek Yargılanma esnasında gideceği yer kendisine gösterilecek (Yani idam sehpasını görecek-hissedecek) Yargılanmadan önce insan gerçeğin farkına varacak ve dünyada yaptıkları yanlışları hatırlayacak. Gerçeği fark etmenin ve öğüt almanın yeri burası değil dünyadır. Dünyada gerçeğe uygun yaşamayan kişinin bu son çırpınışları sonucu değiştirmeyecektir. Onun için ey insan, halen hayattasın, gerçeği fark et ve iş işten geçmeden dönüş yap mesajı verilmektedir.

85 Nankör Tiplerin Ahiret’teki Halleri
Gerçeği Ahirette anlayacak ve hatırlayacak olan inkarcı insan tipi, bu anlayışın peşinden çeşitli pişmanlıklar dile getirecektir.

86 FECR SURESİ يَقُولُ يَا لَيْتَنٖى قَدَّمْتُ لِحَيَاتٖی ﴿٢٤
24 O diyecek ki: “Ah n’olaydım, keşke bu hayatım için hazırlık yapmış olsaydım!” Pişmanlıkları; Keşke dünya hayatımda iken iyilikler yapsaydım. Başka Ayetlerde; Dünyaya geri dönüş isteği (Mü’minun ) Ölümün veya azabın geciktirilmesini istemek (İbrahim 44) Dünyadayken gerçeğe kulak verip akledebilme itirafı (Mülk 10-11) Keşke dönüş olsa da mü’minlerden olsaydık (Şu’ara 102) Ah keşke o peygamberle birlikte bir yol tutsaydım (Furkan 27-28) Keşke falancayı dost edinmeseydim. (Furkan 27-28) Keşke hesabımın ne olduğunu hiç bilmeseydim (Hakka 25-29)

87 FECR SURESİ يَقُولُ يَا لَيْتَنٖى قَدَّمْتُ لِحَيَاتٖی ﴿٢٤
24 O diyecek ki: “Ah n’olaydım, keşke bu hayatım için hazırlık yapmış olsaydım!” Gerekçesi ne olursa olsun İçeriği nelerden oluşursa oluşsun, Ahiret’te bu anlamda hiçbir istek dikkate alınmayacaktır.

88 فَيَوْمَئِذٍ لَا يُعَذِّبُ عَذَابَهُ اَحَدٌ ﴿٢٥
FECR SURESİ فَيَوْمَئِذٍ لَا يُعَذِّبُ عَذَابَهُ اَحَدٌ ﴿٢٥ 25 İşte o gün, Allah’ın yapacağı azabı hiç kimse yapamaz, وَلَا يُوثِقُ وَثَاقَهُ اَحَدٌ ﴿٢٦ 26 Ve O’nun vuracağı bağı da hiç kimse vuramaz. يَا اَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ﴿٢٧ 27 (İMDİ) ey (Allah’la) tatmin olmuş insanoğlu:

89 اِرْجِعٖى اِلٰى رَبِّكِ رَاضِيَةً مَرْضِيَّةً ﴿٢٨
FECR SURESİ اِرْجِعٖى اِلٰى رَبِّكِ رَاضِيَةً مَرْضِيَّةً ﴿٢٨ 28 Rabbine, O’ndan memnun olmuş ve O’nu razı etmiş olarak dön! فَادْخُلٖى فٖى عِبَادٖی ﴿٢٩ 29 Bunu (başarman) halinde gir (sadık) kullarımın arasına, وَادْخُلٖى جَنَّتٖی ﴿٣٠ 30 Ve gir cennetime!....

90 فَيَوْمَئِذٍ لَا يُعَذِّبُ عَذَابَهُ اَحَدٌ ﴿٢٥
FECR SURESİ فَيَوْمَئِذٍ لَا يُعَذِّبُ عَذَابَهُ اَحَدٌ ﴿٢٥ 25 İşte o gün, Allah’ın yapacağı azabı hiç kimse yapamaz, وَلَا يُوثِقُ وَثَاقَهُ اَحَدٌ ﴿٢٦ 26 Ve O’nun vuracağı bağı da hiç kimse vuramaz. Alternatif Anlam 1; O gün, kişinin kendisine yaptığı azabı ona hiç kimse yapamaz, vurduğu bağı kimse vuramaz. Kişinin başına gelen sıkıntılar, kendi davranışlarının sonucudur.

91 فَيَوْمَئِذٍ لَا يُعَذِّبُ عَذَابَهُ اَحَدٌ ﴿٢٥
FECR SURESİ فَيَوْمَئِذٍ لَا يُعَذِّبُ عَذَابَهُ اَحَدٌ ﴿٢٥ 25 İşte o gün, Allah’ın yapacağı azabı hiç kimse yapamaz, وَلَا يُوثِقُ وَثَاقَهُ اَحَدٌ ﴿٢٦ 26 Ve O’nun vuracağı bağı da hiç kimse vuramaz. Alternatif Anlam 2; O gün hiç kimse onun gibi bir azaba uğratılmaz, onun gibi bir bağla bağlanmaz. Nankör ve azgın insan; en büyük azaba uğratılacaktır.

92 Kötülerle ilgili bu izahlardan sonra söz, iyilere getirilmektedir.
FECR SURESİ Kötülerle ilgili bu izahlardan sonra söz, iyilere getirilmektedir.

93 يَا اَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ﴿٢٧
FECR SURESİ يَا اَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ﴿٢٧ 27 (İMDİ) ey (Allah’la) tatmin olmuş insanoğlu: اِرْجِعٖى اِلٰى رَبِّكِ رَاضِيَةً مَرْضِيَّةً ﴿٢٨ 28 Rabbine, O’ndan memnun olmuş ve O’nu razı etmiş olarak dön!

94 FECR SURESİ فَادْخُلٖى فٖى عِبَادٖی ﴿٢٩ وَادْخُلٖى جَنَّتٖی ﴿٣٠
29 Bunu (başarman) halinde gir (sadık) kullarımın arasına, وَادْخُلٖى جَنَّتٖی ﴿٣٠ 30 Ve gir cennetime!

95 FECR SURESİ Surenin sonlarına gelmişken,
Umutsuz bir mesajla insanların yürekleri kararmasın diye konu iyilere getirilmekte ve onlara moral vermeyi amaçlamaktadır. Huzura Kavuşmuş İnsanın Ödülü: Allah’ın ondan razı olması. İyi Kulların arasına katılış Peygamberler Sadıklar (hakkı onaylayanlar) Şüheda (Hakka şahit olanlar) Salihun (özü sözü bir olan, bir yanlışı düzelten) Cennet.