Akılcı antibiyotik kullanımı

... konulu sunumlar: "Akılcı antibiyotik kullanımı"— Sunum transkripti:

1 Akılcı antibiyotik kullanımı
Dr.Fehmi Tabak Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı

2 Tarihce 1495-Civa (sifiliz) 1630-Kinin (sıtma)
1908-Sulfonilamid (Gelmo) Salvarsan (Paul Ehrlich; Nobel ödülü) “Magic bullet” “Chemotherapy” “chemical knife” 1924-Actinomycetin(Gratia&Dath)

3 Tarihce 1928-Penicillin (Alexander Fleming) Nobel ödülü “miracle drug”
1939-Sulfonamid (G.Domagk;Nobel ödülü) 1944/5-Streptomycin (S.Waksman;Nobel ödülü) Antibiotic terimi ilk kez kullanıldı. 1945-Penicillin(Florey&Chain;Nobel ödülü) izole edildi ve klinik etkinligi gösterildi.

4 Antimikrobiyallerin gelişimi
ertapenem tigecyclin daptomicin linezolid telithromicin quinup./dalfop. cefepime ciprofloxacin aztreonam norfloxacin imipenem cefotaxime clavulanic ac. cefuroxime gentamicin cefalotina nalidíxico ac. ampicillin methicilin vancomicin rifampin chlortetracyclin streptomycin pencillin G prontosil Etkinliğini arttırmak Dirençden kaçınmak Farmakolojisini düzeltmek (PK/PD)

5 Antibiyotik direnci & antibiyotiklerin gelişimi
Etki ve reaksiyon prensibi … Yeni antimikrobiyal Yeni direnç mekanizması

6

7 E. Faecalis’den S. Aureus’a vanA geninin transferi

8 En sık suiistimal* edilen ilaçlardır.
Antibiyotikler En sık suiistimal* edilen ilaçlardır. *Suiistimal. Ar. (Görevini, yetkisini vb.) Kötüye kullanma, yolsuzluk.

9 Uygunsuz (=Akılcı olmayan) Antibiyotik Kullanımı
Endikasyonsuz kullanım En etkin antibiyotiğin seçilmemesi Etkili dozdan yüksek dozda kullanım Kunin ve ark. Ann Intern Med, 1973

10 Antibiyotik kullanımı
Poliklininiklerde yazılan antibiyotiklerin %50’si uygunsuzdur. JAMA 1999: ABD’de akut solunum yolları enfeksiyonları için yazılan antibiyotikler tüm yazılan antibiyotiklerin %75’idir. Soğuk algınlığı ve USYE’nın yaklaşık %50’sine, bronşitlerin %80’ine antibiyotik yazılmakta.

11 Tehlike! Artan direnç

12 TMP-SMX (1968) E.coli’de direnç gelişimi
1970’lerde %10 1980’lerde %15-20 Günümüzde Latin Amerika ve Asya ülkelerinde E.coli’lerin %40-60’i dirençlidir.

13 S.aureus - Metisilin direnci
Hastanemiz servislerinde : ~%70 Hastanemiz YBÜ’lerinde : ~%90-95 ABD’de toplumdan edinilen enfeksiyonlarda:~%20

14 2005 – ANTİBİYOTİK DİRENCİ %45’i penisilinlere dirençli
Streptococcus pneumoniae %45’i penisilinlere dirençli %7’si 3. kuşak sefalosporinlere %45’ makrolidlere %3’ü moksifloksasine Vancomycin-Resistant Enterococcus Enterococcus faecalis: %5’i Vankomisine dirençli (%0-1999) Entercoccus faecium: %86’sı Vankomisine dirençli (% ) Pseudomonas aeruginosa %26’sı Piperasilin/Tazobaktam’a dirençli %22’si Seftazidime %50’si Siprofloksasine (% ) Escherichia coli %29’u Siprofloksasine (% )

15 Antibiyotik endikasyonu : %55
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları ABD’nda Antibiyotik Kullanımı 1993 yılına ait ilk 1000 dosya Yatış süresince antibiyotik kullanımı : %19 Antibiyotik kullanan olguların %25’inde ateş ve lökositoza rastlanmamıştır. Kültür-Antibiyogram istenme oranı : %42.2 Antibiyotik endikasyonu : %55

16 Antibiyotik yazmadan önce...
10 Soru ??????

17 Belirgin bakteriyal enfeksiyonlar
Soru 1. Klinik bulguların temelinde antibiyotik kullanma endikasyonu var mı? Belirgin bakteriyal enfeksiyonlar Lokalize enfeksiyonlar Pnömoni Üriner sistem enfeksiyonu Yara enfeksiyonu

18 Olası bakteriyal efeksiyonlar
Ateş ve sistemik semptomlara karşın fokal bulgu yoktur Özgül olmayan semptomlar, işaretler ve laboratuvar sonuçları Viral enfeksiyonlar Üst solunum yolları enfeksiyonları İnfluenza

19 Enfeksiyon hastalıklarının acilleri
Septik şok Febril nötropenik hastalar İnfektif endokardit Bakteriyal menenjit Akut nekrotizan sellülit

20 Kan kültürleri Gram boyası Kültürler
Soru 2. Tedavi öncesi klinik örnekler alınıp, incelemeleri ve kültürleri yapıldı mı? Gram boyası Major organizmanın tanınmasında yardımcı GPK, GPB, GNK, GNB Kültürler Kan kültürleri

21 Fokal enfeksiyonlarda sık karşılaşılan etkenler
Üriner sistem enfeksiyonları E.coli / GNB Klebsiella / GNB Proteus / GNB Pseudomonas spp. / GNB S. saprophyticus / GPK Enterococci / GPK

22 Kateter ile ilişkili enfeksiyonlar
S. aureus / GPK S.epidermidis / GPK Enterobacteriaceae / GNB Candida spp. / GP

23 Safra yolları E.coli / GNB Klebsiella / GNB Enterococci / GPK
Bacteroides fragilis / GNB

24 Karın içi enfeksiyonlar
E.coli / GNB B.fragilis / GNB Enterobacteriacae / GNB Enterococci / GPK

25 Sellülit, yara ve yumuşak doku enfeksiyonları
S.aureus / GPK Streptococci / GPK Clostridium spp. / GPB

26 Menenjit S.pneumoniae / GPK N.meningitidis / GNK H.influenzae / GNK-B
L.monocytogenes / GPB S.aureus / GPK

27 Pnömoni S.pneumoniae / GPK H.influenzae / GNK-B
Moraxella catarrhalis / GNK-B Chlamydia pneumoniae Mycoplasma pneumoniae Legionella pneumophila / GNB S.aureus and Enterobacteriaceae / GPK-GNB

28 Pelvik enfeksiyonlar Anaerobik streptokoklar / GPK B.fragilis / GNB
Clostridium spp. / GPB E.coli / GNB Enterokoklar / GPK

29 Septik artrit & Akut osteomyelit
S.aureus / GPK Grup B streptokoklar / GPK H.influenzae / GPK-B Gram-negatif basiller / GNB

30 Soru 3. Enfeksiyona yol açması en olası mikroorganizmalar hangileridir?
Fokal bulgular En sık etkenler Sık karşılaşılan etkenler için seçkin antibiyotikler Yaş Menenjit Seçim ve dozajı etkiler Yaşlı hastalar

31 Yaşlı hastalar Enfeksiyonlar ile sık karşılaşılır Mortalite Morbidite
Atipik seyir Antibiyotik seçimi

32 Epidemiyolojik özellikler
Hastalığın ciddiyeti Epidemiyolojik özellikler Hastaneden edinilmiş enfeksiyonlar Toplumdan edinilmiş enfeksiyonlar Önceden antibiyotik kullanımı Önceki kültür bilgileri

33 Soru 4. Seçkin antibiyotik hangisidir?
Antibiyotik allerjisi? Penetrasyon ve pH Potansiyel yan etkiler Bakterisidal / Bakteriyostatik Ciddi, yaşamı tehdit eden enfeksiyonlar=Bakterisidal

34 Bakterisidal / Bakteriostatik
Penisilinler Sefalosporinler Aminoglikozidler Vankomisin Aztreonam Karbapenemler Fluorokinolonlar Metronidazol Bakteriostatik Eritromisin Klindamisin Tetrasiklin Sulfonamidler Kloramfenikol

35 Tek doz / Multipl dozlar
Maliyet Antibiyotik maliyeti Verilme sıklığı Antibiyotiklerin sayısı IV>IM>Oral Dar / Geniş spektrum Tek doz / Multipl dozlar

36 Soru 5. Birleşik antibiyotik tedavisi gerekli mi?
Endikasyonlar Febril nötropenik hasta, sepsis, IE Çoğul organizmalar (İntraabdominal ve pelvik enfeksiyonlar) Sinerjizm Direnç gelişimini engelleme

37 Antibiyotik kombinasyonları
Penisilin ve gentamisin Anti-pseudomonal kombinasyonlar Beta-laktam+Beta-laktamaz inhibitorleri İmipenem-cilastatin Dezavantajlar Artmış risk (ilaç toksisitesi, dirençli bakterilerle kolonizasyon) Antagonizma ihtimali Yüksek maliyet

38 Soru 6. Antibiyotik seçiminde konak faktörlerinin önemi nedir?
Genetik faktörler Gebelik ve laktasyon

39 Gebelerde antimikrobiyallerin kullanımı
Güvenilir Dikkatli kullan Kullanmayın

40 Böbrek işlevleri Serum kreatinin ? GFR
(140-yaş)x(ağırlık)/72 x serum kreatinin Kadın=Erkek değerinin %85’i Hasta oligürik ise: GFR<10 ml/dk

41 Antibiyotiklerin ana atılım yolları
Karaciğer Sefoperazon Kloramfenikol Klindamisin Doksisiklin Eritromisin Metronidazol Nafsilin Rifampin Sulfametoksazol Böbrekler Aminoglikozidler Aztreonam Sefalosporinler Karbapenemler Kinolonlar Penisilinler Trimetoprim Tetrasiklin Glikopeptidler

42 Karaciğer işlevleri İmmün sistem Yabancı cisim

43 Soru 7. En iyi uygulama yolu nedir?
IV tedavi IM tedavi Oral tedavi

44 Soru 8. En uygun doz nedir? Genel kural Etkin en küçük doz kullanılmalı

45 Negatif başlangıç kültür sonuçları Tedavi değerlendirmesi
Soru 9. Kültür-antibiyogram sonuçları ve klinik yanıta göre başlangıç tedavisinde değişikliğe gereksinim var mı? Dar / Geniş spektrum Negatif başlangıç kültür sonuçları Tedavi değerlendirmesi

46 Soru 10. En uygun tedavi süresi nedir?

47