SPORCULARDA VÜCUT KOMPOZİSYONUNU DEĞERLENDİRME

... konulu sunumlar: "SPORCULARDA VÜCUT KOMPOZİSYONUNU DEĞERLENDİRME"— Sunum transkripti:

1 SPORCULARDA VÜCUT KOMPOZİSYONUNU DEĞERLENDİRME

2 TANIMLAR ANTROPOMETRİ: İnsan vücudunun fiziksel özelliklerini çeşitli ölçme esaslarıyla boyutlandırıp, fiziksel yapı özellikleri ortaya koyarak sınıflandırma yapan antropolojinin bir dalıdır. KİNANTROPOMETRİ: İnsan bedeninin yapısal bileşenleri ve fiziksel özelliklerinin, fiziksel aktivite düzeylerinin biyometrik ve antropometrik esaslara göre ölçülüp değerlendirilmesidir.

3 SOMATOTİP: Vücut tipi SOMATOMETRİ: Morfolojik ve Fizyolojik farklara göre sınıflanması (değişik spor dallarındaki vücut yapısı tipi).

4

5

6

7 Düzenli egzersiz ile kahverengi yağ hücresi miktarında artış görülmüştür. Bu durum noradrenaline duyarlılığı arttırmaktadır. Şişmanlarda: Beyaz yağ hücreleri çap ve miktarı fazladır

8

9

10

11 Duerenberg ve ark.(1991 yılında)
aşağıdaki denklem ile BKI kullanarak erişkinlerde vücut yağ yüzdesinin hesaplanabileceğini öne sürmüşlerdir: Vücut yağ yüzdesi= 1.2 (BKI) (yaş) (cinsiyet*) - 5.4 • Denklemde cinsiyetin sayı değeri kadınlar için 0, erkekler için 1'dir.

12

13 SPORCULARIN VÜCUT AĞIRLIĞI DEĞERLENDİRMESİNDE BKİ’NİN KULLANILMASI UYGUN DEĞİLDİR.

14

15 LABORATUVAR METODLARI
TOMOGRAFİ MANYETİK REZONANS(MR) ULTRASON SU ALTINDA AĞIRLIK ÖLÇÜMÜ

16 SAHA METODLARI BİYOELEKTRİKSEL EMPEDANS(BIA) FOOT AND FOOT
HAND TO HAND

17 SKINFOLD (DERİ KIVRIM KALINLIĞI) KALİPER ÇEŞİTLERİ • Holtain, • Harpenden, ♦ Lange, vb.

18 (ANTROPOMETRİK) DEĞERLENDİRME – 1
VÜCUT KOMPOZİSYONUNU (ANTROPOMETRİK) DEĞERLENDİRME – 1 Deri kıvrım kalınlıkları (DKK), Çap ve Çevre, Ağırlık ve Uzunluk ölçümlerinin CEŞİTLİ FORMULLERDE kullanılarak hesaplanan tahmini olarak vücut bileşimini saptamaya yönelik pratik, saha metotlarıdır.

19 (ANTROPOMETRİK) DEĞERLENDİRME - 2
VÜCUT KOMPOZİSYONUNU (ANTROPOMETRİK) DEĞERLENDİRME - 2 Epidemiyolojik araştırmalarda yaygın kullanımı vardır. Antropometrik ölçümlerle vücut densitesine dayalı ve bazıları da gruba özel olmak üzere çok çeşitli formül geliştirme çalışmaları bulunmaktadır. Formül geliştirme çalışmaları, günümüzde referans olarak (gold standart) kabul edilebilen su altı tartımı veya DEXA’ya göre yapılmaktadır.

20 VÜCUT YAĞ YÜZDESİNİ HESAPLAMAK İÇİN
(DKK ölcümleri ve çevre ölçümleri kullanarak) Sporcularda “Jackson Pollock” Sedanterlerde “Durnin WomersIey” formüllerini kullanmak daha uygundur.

21 (ANTROPOMETRİK) DEĞERLENDİRME
VÜCUT KOMPOZİSYONUNU (ANTROPOMETRİK) DEĞERLENDİRME Antropometrik Ölcumlerin Güvenirliğini Etkileyen Faktörler: * Ölçüm yapan kişinin ölçüm aletini kullanım tekniği * Ölçümün doğru bölgeden yapılması * Ölçüm aletinin niteliği (Harpenden, Lange, Holtain) * Elde edilen verilerin uygun formüller ile değerlendirilmesi * Ölçüm zamanı (antrenman sonrası ölçülmemeli)

22 SPOR DİYETİSYENİ/BESLENMECİSİ
ÜLKEMİZDE YENİ BİR ALAN Sporcuların çoğu günümüzde başarıya ulaştıracak ileri teknoloji ürünü alet ve malzeme ile tanışmakla birlikte çoğu performanslarını hızla ve önemli ölçüde artıracak Beslenme arayışı içindedirler.

23 MOTİVASYON ANTREMAN DOĞAL YETEMEK DOĞRU BESLENME BİLGİ ve UYGULAMALARI performansın anahtarıdır.

24 SPORCULAR Günlük antrenmana uygun diyet, Kazanma şansını yakalamaya
yardımcı diyet, Sağlıklı yaşam icin gerekli yiyecek seçimi ile ilgili bilgilenmek, Dayanıklılık / ultra dayanıklılık sporcuları yorulmadan bitirmek Sıklet sporcuları, fazla kilosu olan sporcular başarılı kilo vermek, Hızlı toparlanma ve ergojenik yardım konularında bilgilenmek istemektedirler.

25 Sporcu beslenmesi egzersiz ve spor
bilimlerinin ya da beslenmenin alt alanı olarak ele alınmaktadır. Spor beslenmecisi veya spor diyetisyeni akademisyen, araştırmacı ve uygulamacı görevler üstlenmektedir. SPORCU BESLENMESİ; SPORCUMUN PERFORMANSINI ARTIRMAYA YÖNELİK BESLENME İLE İLGİLİ CALIŞMALARI İÇEREN, SPORCULARIN BİLGİLENDİRİLDİĞİ UYGULAMALI BİR ALANDIR.

26 Spor hekimliği, egzersizi, biyomekaniği gibi
alanlarda yapılan çalışmalar sporun büyüyen ve gelişen yapısı nedeniyle, Sporcu Beslenmesi, Psikolojisi, Sosyolojisi, Felsefesi, Pedagojisi... gibi alanları da içine alan ve spor bilimleri adı verilen yeni bir bilim dalının oluşumunu başlatmıştır.

27 Ülkemizde sporcu beslenmesi alanında çalışan diyetisyenler,
DANIŞMAN EĞİTİCİ ARAŞTIRMACI UYGULAMACI olarak görev yapmaktadır.

28 Sporcu beslenmesi alanının
egzersiz ve spor konularında lisansüstü master, doktora yapmış veya sertifika programlarına katılmış, beslenme ve diyetetik eğitimi görmüş diyetisyen unvanlı meslek mensuplarına gereksinimi vardır. Spor ve egzersiz alanımdan gelen kişiler lisansüstü beslenme eğitimi ile araştırıcı rolü yürütebilirler.

29 Spor Beslenmecisinin Uygulamadaki Rolü * Performansı artıran, sağlıklı kalmayı sağlayan beslenme ile ilgili önerilerde bulunma, * Sporcuların beslenme durumlarını değerlendirme, * Antrenör, sporcu ve ailelerine eğitim ve danışmanlık hizmeti verme, * Sağlıklı kilo verme ve kazanma konusunda rehberlik,

30 Kaybedilen vücut sıvılarının
uygun şekilde karşılanması için öneriler, Performansı artırmaya yönelik, ekonomik ve hoşlanılan menüler düzenleme, Müsabaka öncesi, sırası ve sonrası sporcuyu izleme, Yemek saatlerinin belirlenmesi, Sporculara gereksinimlerini, yemek hazırlama ve pişirme ilkelerini anlatmak ...

31 Spor Beslenmecisinin Eğitimci/ Araştırmacı Rolü
Sporcu beslenmesi konusunda teknik adam, sporcu, antrenor ve ailelerin bilgilendirilmesi, Eğitici kitap ve broşür hazırlanması, Performansı etkileyen beslenme sorunlarının saptanması, onerilerde bulunmak icin araştırmalar planlaması ve s yürütülmesi, • Diyetisyenlerin konu ile ilgili eğitim ve araştırma yapmalarına yardımcı olmak...

32 ABD, Kanada ve Avrupa ülkelerinde sporcu beslenmesi ile ilgili kuruluşlar oluşmuştur.
ABD ve Kanada Diyet Dernekleri özel kurslarla gönüllü diyetisyenlere eğitim vermekte, bu diyetisyenler spor diyetisyeni olarak pek çok klüp, spor eğitim ve araştırma merkezlerinde uygulamalı çalışmalar, bilimsel yayınlarla sporcuları bilinçlendirmektedir.

33 EFAD’A üye ülkelerden sadece Belçika ,Yunanistan, İrlanda,
Hollanda, Norveç, İngiltere de bazı profesyonel standartlar belirlenerek diploma ve ihtisaslaşma sağlanmaktadır.

34

35 Spor beslenmecisi; Spor hekimleri
Egzersiz fizyologları, psikolog, fizyoterapistler Sporcu ve sporcu aileleri Egzersiz ve spor severlerden oluşan büyük bir grupla birlikte çalışmaktadır.

36 Spor Beslenmecisi ; Olimpiyat sporcuları, Elit sporcular,
Yıldız ve genç sporcular| Amatö r ve profesyonel sporcular, Sağlık için egzersiz / s p o r yapanlara hizmet vermektedir._

37

38

39

40 BESLENME DESTEK ÜRÜNLERİ IADSA International Alliance of Dietary/Food Suplemant Associations

41 IADSA 1998 yılında, beslenme destek ürünleri pazarlarının ve artan
dengeleyici mÜcadelelerin küreselleşmesine başlamak amacıyla Uluslararası Beslenme Destek Ürünleri Birliği IADSA kurulmuştur.

42 Altı kıtada, 50’nin üzerinde
Beslenme Destek Ürünleri (BDU) derneklerini bir araya getiren lADSA’nın amacı; beslenme destek ürünleri marketlerinin tüm dünyada gelişmesini sağlayacak kanun yapıcı ve politik ortamı oluşturmaktır.

43 Bir organizasyon olarak; lADSA’nın
etkili çalışması, bilgi ve fikirleri tüm dünyadaki düzenleyiciler, tüketici organizasyonları, sağlık kuruluşları, ulusal dernekler ve şirketlerle bir iletişim oluşturmak için kullanabilme becerisine bağlıdır. Bu biIgi aktarımı ve İletişim Brüksel’de bulunan (ADSA başkan ve sekreteri tarafından yürütülmektedir.

44 IADSA bünyesinde oluşturulan
çalışma gruplan, beslenme destek ürünleri sektöründe bilimsel bir taban oluşturmak ve endüstrinin kalite standartlarının geliştirilmesi için çabalamaktadır.

45 Besin suplemanlarının kategorize edilmesi
• Etkisi aşikar (emin ve etkili), • Etkisi mümkün {teorik bilgi mevcut, performansa etkisi araştırmalarla açıklanmalı), • Etkisi olduğunu söylemek için erken (yetersiz araştırmalar ile desteklenmiş teoriler), • Etkisi olmadığı aşikar (teorik gerçek az sayıda araştırma ile destekli ve/veya etkisi yok).

46 WADA (Dünya Anti-Doping Ajansı) Kasım 1999’da dopingsiz sporu yücelten ve teşvik eden bir vizyon ile oluşturulmuştur. Eğitim, danışmanlık, araştırma ve onculuk yoluyla ulusal ve uluslar arası düzeyde dopinge karşı savaşı desteklemek ve koordine etmek için çalışmaktadır. 1 Oca k 2004'ten İtibaren laboratuvarları akredite etmeye, yasaklı madde listesi hazırlama ve yayınlamaya başlamıştır.

47 sorunları en aza indirmek için neler yapılmaktadır?
Ürün kullanımından kaynaklanan sorunları en aza indirmek için neler yapılmaktadır? WADA, Kanada Olimpik Komite işbirliği İle Montreal’de düzenlenen sempozyum sonucu; • Sporcuların hangi ürünleri ne amacla, doğru veya yanlış kullanımlarını belirlemek için koordine bir araştırma programının harekete geçirilmesi,

48 • Ürünlerle ilgili global bir veri taban
oluşturulması (güvenilir, güncel bilgi ulaşımını sağlamak için), • Endüstri tarafından desteklenecek ürün test etme ve sertifikalandırma programının değerlendirilmesi, • Kaliteyi artırmak, kirlenmeyi en aza indirmek, doğru etiketlemeyi sağlayan oto kontrol programlarının entegresi için endüstri onayı,

49 * Halk sağlığı, tüketici güvenliği ve
eğitimdeki sorumluluklar nedeniyle gerekli düzenlemelerin kanunlaştırılması, * Konu ile ilgili sempozyum organizasyonları...

50

51

52

53

54 Günde adım atınız Önümüzdeki günlerde adim düşünülüyor!... !

55 Egzersiz birçok sakatlayıcı veya ölümcül
hastalığı engelleyebilen veya tedavi eden bir ilaçtır. İlaç gibi alınmayıp yapılsa da egzersiz reçetesi de İlaç reçetesine benzer. Günlük egzersiz hedefi; 30-60’ (günün %2-4’ u) egzersiz ve gunun 16 saati vücudun farklı aktiviteler (ev işi, çalışma, alışveriş, bahçe işi, ziyaret) yapmasıdır

56

57 Egzersizin temeli aerobik olmalı (koşu, yuruyuş,
bisiklet, yüzme ...), çeşitlilik ise reçetenin önemli bir kısmıdır. En az 2-3 farklı aktivite örneğin; koşu- yürüyüş-tenis veya yürüyüş- bisiklet yüzme önerilebilir. Haftada 2-3 kez ağırlık (direnç çalışmaları} ve germe çalışmaları (ısınma ve soğuma için) ile günlük artan yaşam aktiviteleri (merdiven kullanma, bahçe ve ev İşi – hayal gücünüzü çalıştırın) yapılmalıdır. ■ Orta derecede yorulacak şekilde egzersiz yapın.Terleyebilir, hızlı soluyabilirsiniz ancak; nefes nefese kalacak derecede çalışmayın.

58 Egzersiz kalp hızınızın anormal belirti ve
bulguları tetikleyen düzeyin 10 veya daha fazla {atım/dakika) altında olmalıdır. "Nabız 130” aktivite programlan, kalbin aktivite suresince yaklaşık -130 atim/dakika atmasıdır. Bu düzeyde kalp ve dolaşım sistemi en uygun; en ekonomik ve sağlık acısından en iyi düzeyde çalışmaktadır

59 EGZERSİZ • Günlük olmalı, • Eğlenceli olmalı, • Ağrısız, aşırı yorucu olmamalı, Kişinin tercihlerine uygun olmalı, • Yapılabilir, ulaşılabilir olmalı, Eve, işe yakın olmalı, Giysi, ekipman ve/veya klup üyelikleri ucuz olmalı • Başkalarına bağımlı olmamalı, • Yaşam boyu katılıma uygun olmalıdır.

60

61 Egzersiz İyi bir ilaçtır. Fakat düzenli bir
egzersiz programını sürdürmek zor olabilir. Engeller “egzersiz cok sıkıcı” olan “egzersiz yapacak tipte değilim” e kadar değişmektedir. Yoğun calışma temposu olanlar zaman bulamadığını belirtmekte, zamanı olanlar ise egzersiz yapmayı kabul etmemektedir