Hazırlayan ve copyright: Berna Bridge

... konulu sunumlar: "Hazırlayan ve copyright: Berna Bridge"— Sunum transkripti:

1 Hazırlayan ve copyright: Berna Bridge
Duygusal Zeka Hazırlayan ve copyright: Berna Bridge

2 IQ ile ölçülen zeka, kişilerin okul ve iş yaşamındaki başarısını belirleyen değişmez bir etken midir?

3 Öyleyse, neden yüksek IQ’lu çocuklar, ortalama IQ’ya sahip arkadaşlarına göre yaşamda daha başarısız olabiliyorlar?

4 Araştırma bulgularına göre, iş ve okul yaşamındaki başarıyı IQ kadar EQ (Duygusal Zeka) belirlemektedir.

5 Duygusal zeka yoksunluğu, kişinin aile yaşamından mesleki başarısına, toplumsal ilişkilerinden sağlık durumuna kadar birçok alanda kötü sonuçlar doğurabilmektedir.

6 Dr. Daniel Goleman, EQ’yu kısaca;
Kendisinin ve çevresindekilerin duygu ve isteklerini doğru tanımlayarak, Bu doğrultuda ve Sonuç verecek şekilde davranma yeteneği olarak tanımlıyor.

7 Duygusal zeka nedir? Kendi duygu ve yeteneklerini tanıma,
Bu duygu ve yetenekleri kabul ederek yenilerine açık olma, Kendine ve işine ait hedeflere istekle ve başarıyla kilitlenme,

8 Duygusal zeka nedir? Diğerlerinin duygu, gereksinim ve problemlerini ciddiye alarak iletişim kurma, Ekip çalışması için gereken iletişim, ikna etme, uzlaşma gibi Yeteneklerden oluşuyor.

9 Duygusal Zeka Ne Değildir?
Sürekli gülümseyerek sempatik davranma anlamını taşımıyor. Ne zaman sert davranılacağının, ne zaman yumuşak davranarak cesaret verilmesi gerektiğinin ve ne zaman hangi sorunun ciddiye alınacağının hissedilmesi gerekiyor.

10 Duygusal Zeka Ne Değildir?
Kendine aşırı değer vermek, Diğerlerini dinliyormuş gibi görünürken hiç ciddiye almamak, Ekip içindekileri ikna etmek için yalanlara baş vurmak gibi herhangi bir aşırılık veya zayıflık bulunduğunda uzun vadede başarı sağlanamıyor.

11 Duygusal Zeka Ne Değildir?
Duyguları kontrolsüz bırakmak değildir. Duyguları etkin ve uygun bir biçimde gösterebilmektir.

12 Karakterin sarsılmaz temel taşı kendini terbiye etme yeteneğidir.
Fesefeciler, Aristo’dan bu yana erdemli yaşamın özdenetime dayandığını gözlemlemişlerdir.

13 Karakterin bununla ilgili diğer temel taşı, ister ev ödevini yapmak, ister bir işi bitirmek veya sabahları zamanında kalkmak olsun, her koşulda kendi kendini motive edebilmektir.

14 Doyumu erteleyebilme, dürtüleri kontrol edip yönlendirebilme eskiden irade diye adlandırılan temel bir duygusal beceridir. Arzularımızı ve tutkularımızı kontrol edebilmeliyiz.

15 Duyguyu aklın denetiminde tutabilmek irade gerektirir.

16 İşlenecek konular: Evrimsel uyum yetenekleri
Acil durumlarda önce duygular, sonra düşünceler Duygusal beceriler Bilişsel beceriler Davranışsal beceriler Özbilim müfredatı

17 Soru: Duygusal zihin mi daha hızlıdır, yoksa akılcı zihin mi?
Örnek: Evrim sürecini düşünelim. Bir hayvanla karşı karşıya geldiğimizde ‘bu hayvan beni yer mi, ben mi onu yerim?’ (Zaman azlığında verilen karara duygular mı, akıl mı öncülük eder?)

18 Yanıt: Duygularımızla karar veririz. Örneğin bir aslan ile karşılaşırsak, silahsız ve korunmasız isek korku duygusu ile kaçarız.

19 Duygusal zihin akılcı zihinden çok daha hızlıdır ve bir an bile durup ne yaptığını gözden geçirmeden eyleme atılır. (Ölçülü ve analitik düşünmeye izin vermez.)

20 Daha sonra ‘Bunu neden yaptım’ diye düşünürüz
Daha sonra ‘Bunu neden yaptım’ diye düşünürüz. Duygusal zihin bizim tehlikeye karşı radarımızdır.

21 Bu bizim evrimsel uyum yeteneğimizdir.

22 Duygusal zeka beş alanda incelenebilir:

23 Özbilinç: Kendini tanıma. (Gerçek duygularımızı fark edebilme. Bunu başaran kişiler evlilikten mesleklerine kadar yaşamlarını daha iyi yönetebilirler.)

24 Duyguları idare edebilmek:
Kendini yatıştırabilmek, Yaşamın tatsız sürprizleriyle karşılaştıktan sonra kendini toparlayabilmek, Kendine hakim olabilmek, Fevri davranışları zaptedebilmek, Doyumu erteleyebilmek.

25 Kendini harekete geçirebilmek:
Duyguları bir amaç doğrultusunda toplayabilmek, Dikkat edebilmek, Yaratıcılık, Tıkanıp kalmamak, Motivasyon.

26 Empati: Başkalarının duygularını anlayabilmek. Kökü özbilinçtir,
Duygularımıza ne kadar açıksak, başkalarının duygularını okumayı o kadar iyi beceririz.

27 İlişkileri yürütebilmek:
İlişki sanatı başkalarının duygularını idare etme becerisidir, Arabuluculuk, İçtenlik, Yapıcılık, Köprüler kurmak İyi ilişkilerin anahtarıdır.

28 İnsanlar bu beş alandaki yetenekleri açısından farklılık gösterirler
İnsanlar bu beş alandaki yetenekleri açısından farklılık gösterirler. Örnek; kendi kaygılarını kolay yatıştırırlar, başkalarının kaygılarını yatıştırmakta beceriksizdirler. Ancak, beyin sürekli öğrenen bir organdır. Duygusal becerilerdeki aksaklıklar düzeltilebilir.

29 Temel duygu kümeleri nelerdir?

30 Öfke: Alt kümesi: Hiddet, hakaret, içerleme, kızma, tükenme, sinirlenme, hınç, kin, rahatsızlık, alınganlık, düşmanlık, patolojik olduğunda nefret ve şiddet.

31 Üzüntü: Alt kümesi: Acı, keder, neşesizlik, melankoli, kendine acıma, yalnızlık, can sıkıntısı, umutsuzluk, kasvet ve patolojik olduğunda depresyon.

32 Korku: Alt kümesi: Kaygı, tasa, huzursuzluk, çekinme, ürkme, dehşet, kuruntu, şüphe, hayret, vicdan azabı, çekinme ve patolojik olduğunda fobi ve panik.

33 Zevk: Alt kümesi: Mutluluk, coşku, rahatlama, tatmin, haz, sevinç, eğlenme, gurur, heyecan, hoşnutluk ve en uç noktada mani.

34 Sevgi: Alt kümesi: Dostluk, güven, yakın ilgi, sadakat, hayranlık, aşk, kabul görme, iyilik, sadakat, muhabbet.

35 Şaşkınlık: Alt kümesi: Şok, hayret, affallama, merak.

36 İğrenme: Alt kümesi: Tiksinme, aşağılama, hor görme, küçümseme, itici bulma, hoşlanmama, nefret etme.

37 Utanma: Alt kümesi: Üzülme, küçük düşme, suçluluk, mahcubiyet, hayal kırıklığı, pişmanlık, küçük düşme.

38 Bir çok duygunun bileşimi:
Genelde bir çok duygunun bileşimini aynı anda yaşarız. Örnek: Kıskançlık. İçinde öfke, üzüntü ve korku vardır.

39 Erdemler: Umut, iman, cesaret, bağışlayıcılık gibi duygulara erdem diyoruz.

40 Klasik kusurlar: Kendini beğenmişlik, tembellik, uyuşukluk, can sıkıntısı gibi duygulara kusur diyoruz.

41 Dürtü kontrolü: İd ile ego Dürtü ile kendini tutma
Arzu ile özdenetim Anında doyum ile erteleme Arasındaki sonsuz savaş

42 Dürtü Kontrolü: En temel psikolojik beceri dürtülere, duygulara karşı koyabilmek, dürtüyü geciktirebilmektir. (Yemek rejiminden, tıp okulunu bitirmeye kadar uzanır.) Örnek: Lokum testi

43 Dürtü Kontrolü: Doyumu erteleme yeteneği, IQ’nun kendisinden tamamen ayrı olarak kişinin zihinsel potansiyeline katıda bulunuyor. Çocukluğunda dürtülerini iyi frenleyememe hail, yine IQ’dan daha isabetli biçimde, ileride suç işleme olasılığının göstergesidir.

44 Dürtü Kontrolü: Duygularına ustaca gem vurabilenler başarılı olurlar.
İyi ruh halleri düşünebilme yeteneğimizi güçlendirir, zihinsel ya da sosyal sorunlara çözüm bulmayı kolaylaştırır.

45 Öfke: Öfkeyi dışa vurum yatışmanın en kötü yollarından biridir.
Hiddetli patlamalar beyni iyice uyarır. Öfkeyi yatıştırmanın yolu: Öfkeyi başlatan düşünceleri yakalayıp bunlara meydan okumak.

46 Öfke: Zamanlama önemli: Erken müdahele yararlı olur.
Yatıştırıcı bilgiler varsa, öfkelenen kişi ile paylaşılmalı.

47 Sebat: Her şeyin ötesinde, heves ve engeller karşısında dayanma gücü duygusal özelliklere bağlıdır ve başarının en büyük anahtarıdır. Kuvvetli bir iş etiği, yüksek motivasyon, heves ve sebata dönüşür.

48 Sebat: Yaptığımız işe heves ve hatta uygun bir düzeyde kaygıyla motive olduğumuz ölçüde başarıya ulaşırız. Duygusal zeka tam bu anlamda temel bir yetenektir ve diğer tüm yeteneklerimizi bileyerek ya da körelterek derinden etkileyen bir güçtür.

49 Umut: Okuldaki başarıdan ağır işlere katlanmaya kadar yaşamda kişiyi şaşırtacak kadar güçlü bir rol oynar. Hedefler ne olursa olsun onlara ulaşmak için gereken irade ve yönteme sahip olduğumuz inancı.

50 İyimserlik-Neşe: Gülmek, kahkaha atmak, iyimser olmak başarıda olumlu rol oynar. Duygusal zeka açısından umutlu olmak, zorlu engeller veya yenilgiler karşısında bunaltıcı kaygıya ve teslimiyetçi bir tutuma yenik düşmemek anlamına gelir. İyimserlik de tıpkı umut gibidir.

51 Kaygı: Tasalanma. Yaşamdaki baskıların uyandırdığı sıkıntı.
Aklı zayıflatır. Tasa düşüncelerine meydan okumak gerekir. Gevşeme yöntemi kullanılabilir.

52 Kaygı: Kaygıyı uzaklaştırmak için kendimize sorular sorabiliriz.
Gerçekleşme olasılığı yüksek mi? Gerçekten yararı var mı? Yapıcı önlemler alınabilir mi?

53 Kaygı: Kaygılı, öfkeli, bunalımlı öğrenciler öğrenemezler.
Bilgiyi etkin bir şekilde alamaz, ya da onu işleyemezler. Duygular konsantrasyonu bastırır. Olumlu motivasyon-heves, çoşku, güven başarıda rol oynar.

54 Duygusal Cehalet: Öğrenme çocukların duygularından bağımsız olarak gerçekleşmez. Duygusal okur yazarlık öğrenme için en az matematik ve okuma eğitimi kadar önemlidir.

55 Duygusal Cehalet: Şiddete ve suç işlemeye kadar varan yol birinci ve ikinci sınıfta saldırgan, zor zaptedilen çocuklarla başlar. (Dürtü kontrolünün zayıf olması) Dördüncü ve beşinci sınıfta kabadayı olurlar, arkadaşları olmaz.

56 Arkadaşlık Eğitimi: Verilebilir. Örneğin:
Oyunda kavga eden çocuklara kurallar hakkında bir anlaşmazlık olduğunda kavga etmek yerine alternatif öneriler getirmeyi ve uzlaşmayı, oyun oynarken diğer çocuklarla konuşup onları dinlemeyi, gülümsemeyi, yardım etmeyi öğretebiliriz.

57 Sınıflara Duygusal Okur Yazarlığı Getirmek:
Çocuğun günlük yaşatısının en zorlayıcı yanlarını konuyla ilgisiz meseleler olarak görmek ya da bunlar patlamaya yol açtığında bir disiplin sorunu olarak rehber danışman veya müdüre havale etmek yerine duyguları ve sosyal yaşamın kendisini konu etmektir.

58 Önemli olan çatışmadan tümüyle kaçmak değil, anlaşmazlıkları kavgaya dönüştürmeden gidermeyi öğrenmektir. Çocuklara duyguları doğrudan doğruya ancak öfkeye dönüşmeyecek bir biçimde ifade etmeyi öğretmelidir. (Kendini ortaya koyabilme, etkin dinleme)

59 Problem Çözme Yaklaşımı:
Ne istediğini söylemek, Ne hissettiğini söylemek, İstek ve duygularının nedenini söylemek, Karşısındakinin ne istediğini, ne hissettiğini ve nedenleri ile ilgili anladıklarını özetlemek, Çatışma için üç çözüm yolu bulmak, Çözüm yollarından birini seçip el sıkışmak.

60 Kurallar: Sorunu çözmeyi kabul etmek, İsimle hitap etmemek,
Konuşanın sözünü kesmemek, Dürüst olmak, Bir çözümde anlaşınca onu uygulamak, Arabuluculuk sürecinde konuşulanların gizli kalması.

61 Diğer Öğretilebilecek Konular:
Duygular ve tepkiler arasındaki bağlantıyı sezmeyi, bir karara duyguların mı, düşüncelerin mi hükmettiğini bilmeyi, farklı seçimlerin sonuçlarını öngörmeyi öğretebiliriz. (Örnek: uyuşturucu, sigara)

62 Kişinin güçlü ve zayıf yanlarını tanıması,
Kendini olumlu ama gerçekçi bir ışıkta görmesi, Duyguların yönetimi, Kaygılarla, öfkeyle baş etme,

63 kararların ve hareketlerin sorumluluğunu üstlenmek,
Empati, Dinlemeyi ve sormayı bilmek, İşbirliği, Anlaşmazlık çözümü,

64 Uzlaşma, Öfkeli ya da edilgen olmadan kendini ortaya koyma öğretilebilir. ( Not yok, sınav yaşamın ta kendisi)

65 Uygulama: Dergilerden kesilen insan portreleri ile yüzün ifade ettiği duyguyu adlandırmak, Çocuklar kendi morallerine 0-10 arası not verebilirler, Bu tür çalışmalar dersin içine harmanlanabilir.

66 İş Yaşamında Başarı: Doğru yerde, doğru anda, doğru inisiyatifi göstermek, Verilen görevlerin üstünde ve ötesinde sorumluluk alabilecek derecede kendi kendini motive edebilmek, Hem zamanını, hem de iş taahhütlerini düzenleme anlamında kendi kendini yönetmek, Bu becerilerin her biri duygusal zekanın bir başka yönüdür.

67 Öğretilen Duygusal Beceriler:
Duyguları tanıyıp adlandırmak, Duyguları ifade etmek, Duyguların şiddetini değerlendirmek, Duyguları idare etmek, Doyumu ertelemek, Stresi azaltmak, Duygular ve eylem arasındaki farkı bilmek.

68 Öğretilen Bilişsel Beceriler:
Kendi kendisiyle konuşmak-bir konu ya da zorlanmayla baş etme yolu olarak ya da kendi davranışını pekiştirmek için bir ‘iç dialog’ sürdürmek, Özbilinç. Kendi hakkında gerçekçi beklentiler geliştirmek.

69 Sosyal işaretleri okumak ve yorumlamak,
Sorun çözme ve karar verme aşamalarını kullanmak, Diğerlerinin bakış açılarını anlamak, Davranış normlarını anlamak, Yaşama karşı olumlu bir tavır.

70 Öğretilen Davranışsal Beceriler:
Sözsüz: Göz teması, yüz ifadesi, ses tonu, el, kol hareketleri ve benzeri yollarla iletişim kurmak.

71 Öğrenilecek Davranışsal Beceriler:
Sözel: Açıkca anlaşılır taleplerde bulunmak, Eleştiriye olumlu bir şekilde tepki vermek, Olumsuz etkilere direnmek, Başkalarını dinlemek, Başkalarına yardımcı olmak, Olumlu akran grupları içinde yer almak.

72 Öz Bilim Müfredatı Ana öğeler:

73 Özbilinç: Kendini gözlemleme ve duygularını tanımak,
Duygular için bir sözlük oluşturmak, Duygular, düşünceler ve tepkiler arasındaki ilişkiyi bilmek .

74 Kişisel Karar Verme: Hareketlerini incelemek ve sonuçlarını bilmek,
Bir kararın düşünceden mi, duygudan mı kaynaklandığını bilmek, Bu içgörüleri sigara ve uyuşturucu gibi konulara uygulamak.

75 Duyguları Yönetme: ‘Kendi kendisiyle konuşmayı’ izleyerek içinden geçen kendini aşağılama gibi olumsuz mesajları yakalamak, Bir duygunun temelinin farkına varmak, (öfkenin altında yatan incinme gibi) Korku, kaygı, öfke ve üzüntüyle baş etmenin yollarını bulmak.

76 Stresle Baş etme: Egzersizin, Yönlendirilmiş imgelerin,
Gevşeme yöntemlerinin değerini öğrenmek.

77 Empati: Başkalarının duygularını ve endişelerini anlayıp onların bakış açısından bakmak, Kişilerin görüşleri arasındaki farklılıklara değer vermek.

78 İletişim: Duygular hakkında etkili bir şekilde konuşabilmek,
İyi bir dinleyici ve sorgulayıcı olabilmek, Bir başkasının yaptıkları ya da söyledikleriyle kendi tepkilerini ya da yargılarını ayırt edebilmek, Suçlamak yerine ‘ben’ mesajları gönderebilmek.

79 Kendini Açma: İçtenliğe değer vererek bir ilişkide karşılıklı güven kurmak, Özel duyguları hakkında konuşmanın ne zaman güvenli olduğunu bilmek.

80 İçgörü: Duygusal yaşamındaki ve tepkilerindeki eğilimleri tanımlamak,
Başkalarındaki benzer eğilimlerin farkına varmak.

81 Kendini Kabul: Kendisiyle gurur duymak,
Kendini olumlu bir bağlamda görmek, Güçlü ve zayıf yanlarını tanımak, Kendine gülebilmek.

82 Kişisel Sorumluluk: Sorumluluk almak,
Kararların ve hareketlerin sonuçlarını görmek, Duygularını ve ruh hallerini kabullenmek, Taahhütlerini yerine getirmek. (Örneğin:ders çalışmak gibi)

83 Kendini Öne Sürme: Endişe ve duygularını öfkelenmeden ya da edilgenleşmeden ifade etmek.

84 Grup Dinamiği: İşbirliği,
Ne zaman ve nasıl lider, ne zaman takipçi olacağını bilmek.

85 Anlaşmazlık Çözümleme:
Diğer çocuklar, aile ve öğretmenlerle adil bir biçimde mücadele edebilmek, Bir uzlaşma sağlamakta kazan/kazan modeli uygulayabilmek.

86 SINIFLARA DUYGUSAL OKUR YAZARLIĞI GETİRMENİN BAZI SONUÇLARI:

87 ‘Sosyal ve Duygusal Öğrenme’nin Sonuçları:
Daha sorumlu, Kendini daha iyi öne sürebilen, Daha popüler ve dışa dönük, Sosyalleşmeye daha yönelik ve iyiliksever, özverili, Başkalarını daha iyi anlayan,

88 Daha düşünceli, ilgili, Kişiler arası sorun çözmede sosyalleşmeye yönelik stratejiler, Daha uyumlu, Daha ‘demokratik’, Anlaşmazlık çözme becerileri daha iyi.

89 Sosyal-Bilişsel Becerilerde İyileşme:
Duygu tanıma ve anlamada iyileşme, Daha iyi özdenetim, Bilişsel ödevlerin çözümünde daha iyi planlama, Harekete geçmeden önce daha iyi düşünme, Daha etkili anlaşmazlık çözümleme,

90 Daha olumlu sınıf atmosferi,
Aileye ve okula daha olumlu bağlılık, Erkekler daha az saldırgan, Kızlar kendine zarar vermeye daha az eğilimli, Başarı düzeyi düşük çocukların okuldan uzaklaştırma ve kovulma oranlarında azalma,

91 Uyuşturucuya başlama oranında azalma,
Daha az suç işleme, Standart başarı testlerinde daha yüksek puanlar, Daha yüksek özsaygı, Arkadaşları tarafından yardım isteğiyle aranma, Öğrenmeyi öğrenme becerilerinde düzelme.

92 Sınıf İçi Davranışlarda Düzelme:
Toplum içinde kendini öne sürme becerisi, Göreve yönelme, Arkadaşlık becerileri, Paylaşma, Engellenmeyi kaldırabilme, Sosyal nezaket kurallarına uyma, Özdenetim,

93 Sınıf içinde daha az şiddet gösterisi,
Sınıf içi sözel aşağılamalarda azalma, Daha ilgili atmosfer, İşbirliğine daha istekli olma, Daha fazla empati, İletişim becerilerinde düzelme.

94 Duygusal Anlayışta Düzelme:
Tanıma, Niteleme, Üzüntülü ve bunalımlı olduğunu daha ender belirtme, Kaygı ve çekingenlikte azalma, Sınıf içinde daha az şiddet gösterisi, İşbirliğine daha istekli olma, Daha fazla empati.

95 Bu seminer okulumuz Deniz Kolejinde öğrenci ve öğretmenlerimize Berna Bridge tarafından verilmiştir.
Ayrıca Berna Bridge İzmir’deki birçok okulda bu semineri diğer öğrenci ve öğretmenlere anlatmıştır.