Sunuyu indir
Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz
1
AKCİĞER FONKSİYON TESTLERİ ve ARTER KAN GAZLARI
Prof Dr Nurhayat YILDIRIM
2
SPİROMETRİK İNCELEME Solunum fonksiyonlarını değerlendirmede kullanılan en temel test yöntemidir. Obstrüktif ve restriktif akciğer hastalıklarının tanısında, hastalığın şiddetini ve tedaviye yanıtını saptamada, meslek hastalıklarının tanı, tarama ve maluliyet değerlendirmesinde rutin kullanılır.
4
Spirometrik inceleme Spirometre soluk alma ya da verme sırasında oluşan akım ya da volüm değişikliklerini zamanın türevi olarak ölçebilen aletlerdir. 1. Basit spirometrik inceleme 2. Akım-volüm halkası
5
Volüm-zaman eğrisi Akım-volüm halkası
6
TEST SAYISI Her hastaya en az 3 test yaptırılmalıdır.
Eğer 8 kez tekrarlanmasına karşın halen geçerli manevra elde edilemiyorsa test sonlandırılmalıdır.
7
ÖRNEKLERDEN DEĞERLERİN SEÇİLMESİ
Test Örnek 1 Örnek 2 Örnek 3 En İyi Sonuç FVC (L) 5200 5300 5350* 5350 FEV1 (L) 4410* 4350 4360* 4410 FEV1/FVC (%) 85 82 FEF25-75 (L/s) 3.87 3.92 3.94 PEF (L/s) 8.39 9.44 9.89
8
VOLÜM VE KAPASİTELER Akciğerin tek kompartmanlarına volüm,
birden fazla kompartmanlarına kapasite denir.
9
VT ve IRV Tidal Volüm (VT): İstirahatte alınan hava hacmi
İnspiratuvar rezerv volüm (IRV): Normal bir inspirasyondan sonra zorlu bir inspirasyon ile alınan hava hacmi
10
EKSPİRATUVAR RESERV VOLÜM
Normal bir ekspirasyondan sonra zorlu bir ekspirasyon ile çıkarılan hava hacmi.
11
REZİDÜEL VOLÜM (RV) Zorlu ekspirasyonun bitiminde akciğerlerde kalan hava volümüdür. RV = FRC – ERV RV = TLC – IVC
12
FONKSİYONEL REZİDÜEL KAPASİTE (FRC)
Normal ekspirasyonun bitiminde akciğerler ve havayollarında bulunan hava volümüdür. FRC =RV + ERV
13
TOTAL AKCİĞER KAPASİTESİ
Maksimal inspirasyonun bitiminde akciğerlerde bulunan hava volümüdür. TLC = RV + VC TLC = FRC + IC IC
14
İNSPİRATUVAR KAPASİTE (IC)
İstirahatteki bir ekspirasyonun sonunda yapılan derin bir inspiryumla alınan hava hacmi. IC=VT+IRV IC
15
VİTAL KAPASİTE Vital kapasite (VC): Maksimal inspirasyondan sonra yapılan maksimal ekspirasyon ile çıkarılan hava hacmi. FVC= IC+ERV
16
FEV1 Zorlu bir ekspirasyonun ilk 1. saniyesinde çıkarılan hava VOLÜMüdür. Aslında AKIM HIZIdır !! (mL/1san) Obstrüktif akciğer hastalıklarında azalır.
17
KOAH KOAH Saniye
18
BRONŞ DUYARLILIK TESTLERİ
1. REVERSİBİLİTE 2. BRONŞ PROVOKASYON TESTLERİ
19
REVERSİBİLİTE ‘Tanım’
Havayolu obstrüksiyonu olan olgularda, farmakolojik bir ajan verilerek obstrüksiyondaki değişimin incelenmesi. Kabaca obstrüksiyonun ne kadarının geri döndürülebilir olduğunun saptanması BRONKODİLATÖR YANIT
20
KLİNİK KULLANIM Astım tanısı, Astım-KOAH ayırımı,
Hastanın o anki en iyi değerini saptamak, Özellikle KOAH’ta prognoz tahmini, Tedavi etkinliğinin belirlenmesi Bronkodilatör Kortikosteroid Klinik araştırmalar.
21
ÖLÇÜM PARAMETRELERİ FEV1 (En sık kullanılan) FVC PEF
FEF25-75 (%20-30) SGaw (spesifik konduktans) (%30-40) Raw (> Δ%35)
22
MUTLAK DEĞİŞKENLİK Bronkodilatör sonrası ve ilk FEV1 değerleri arasındaki mL cinsinden fark. (post bron FEV1 – ilk FEV1)
23
Başlangıç değeri üzerinden değişkenlik
Post FEV 1-ilk FEV1 x100 ilk FEV1 Başlangıç değerinden etkilenir. Predikt değere oranla daha kolay reversibilite saptanır.
24
Predikt (beklenen) değer üzerinden değişkenlik
Post FEV1 –ilk FEV1 x 100 pred FEV1 Başlangıç değerinden etkilenmez. Daha zor reversibilite saptanır.
25
Pre FEV1=1200 Post FEV1=1430 %19
26
GOLD-2001 (Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease)
Beta-2 agonist mcg Antikolinerjik mcg Ya da ikisinin kombinasyonu 30-45 dakika sonra FEV1’de; Bazal değere göre %12 ve Mutlak değer olarak 200mL artış.
27
GINA-2002 Spontan, Bronkodilatör inhalasyonu ya da
Kortikosteroid tedavi sonrası FEV1 de %12 düzelme
28
REVERSİBİLİTENİN ANLAMI
FEV1 de %12’lik düzelme astımı destekler! (GINA 2002) Bronkodilatör sonrası FEV1 normal predikte değere dönüyorsa bu büyük olasılıkla astımdır! (GOLD 2001)
29
GEÇ REVERSİBİLİTE ΔFEV1 %15, İnh Steroid 6 hafta-3ay Oral steroid
mutlak değer 200mL (GOLD-2001) 14 gün Prednizolon 30 mg/gün ΔFEV1 %15, mutlak değer 200mL (BTS-2003)
30
GEÇ REVERSİBİLİTE 2-6 haftalık uygun dozda oral ya da inh KS
FEV1 ve FVC’de %15, PEF’de %20 artış
31
SONUÇ Reversibilite testi yardımcı bir testtir. Astım- KOAH ayırımında ya da tedavi etkinliğinin önceden belirlenmesinde tek başına yeterli olamamaktadır. Ancak diğer tanı yöntemleri ile birlikte kullanıldığında yararlı olabilmektedir.
32
BRONŞ DUYARLILIK TESTLERİ
1. REVERSİBİLİTE 2. BRONŞ PROVOKASYON TESTLERİ
33
AKIM-VOLÜM HALKASI
34
AKIM-VOLÜM HALKASININ ÇİZDİRİLMESİ
37
~ Akım-volüm halkasının kalitesini etkileyen hatalar II. Ekspirasyonun RV seviyesine aniden kesilmesi
38
Zorlu ekspirasyonun istemli azaltılması nasıl önlenir?
39
Akım-volüm halkasının şeklini etkileyen güçler
40
Geri çekim basıncı Geri çekim basıncı
42
Geri çekim basıncı Geri çekim basıncı
43
Periferik havayolu hastalıklarında akım-volüm halkası
44
Toraks kafesi içindeki ve dışındaki solunum yollarını inspirasyon ve ekspirasyonda etkileyen güçler
47
Toraks kafesi içindeki ve dışındaki solunum yollarını inspirasyon ve ekspirasyonda etkileyen güçler
49
FEV%50/FIV%50= 1 FEV%50/FIV%50>1 FEV%50/FIV%50<1
50
İNTERTİSYEL AKCİĞER HASTALIKLARINDA AKIM-VOLÜM HALKASI
53
ARTER KAN GAZLARI
54
AKG endikasyonları Ani açıklanamayan dispne, Siyanoz,
Anormal solunum sesleri, Şiddetli ve açıklanamayan takipne, Solunum kaslarının aşırı kullanılması, Akçiğer grafisinde anormal gölgeler varlığında YAPILMALIDIR. Tedaviye cevabı, Hastalığın şiddetini, prognozunu değerlendirmek için de AKG tetkiki yapılır
55
EKİPMAN Eldiven, Heparin, 0.5 lik lidokain,
Steril cam veya geçirgenliği düşük plastik şırınga, 20-22 lik iğne, İsopropil alkol veya povidon iyodin (betadin), İçi buz parçaları içeren kap ve tıpa.
56
Hasta işlem hakkında bilgilendirilmeli ve onayı alınmalıdır.
İşlem oturur yada yatar pozisyonda yapılmalıdır. 2-4 mL kan yeterlidir. Kan şırıngaya kendi kan basıncı ile dolmalıdır. Kan alınan arter mutlaka tampone edilmelidir.
57
KONTRENDİKASYONLARI Negatif Allen testi,
Cerrahi şant alanının distali, Hastane koşulları dışında Femoral arter ponksiyonu, Kuagulopati sorunu ve yüksek dozda antikuagulan tedavi.
58
AKG ölçümü için nereden kan alınır?
59
Radiyel arter Ulnar arter
62
OKSİJENASYON yeterli mi ? akut mu kronik mi ?
PaO2, SaO2, Htc
63
HİPOKSEMİ PaO2 < 40 mmHg şiddetli hipoksemi,
PaO mmHg orta hipoksemi, PaO2 = 60 mmHg hafif hipoksemi
64
SOLUNUM YETERSİZLİĞİ HİPOKSİK +HİPERKAPNİK HİPOKSİK Kr. Solunum Hast.
Akut Solunum Hast. KOAH Astım Atağı Dif.Akciğer Hast. LOKAL DİFÜZ Pnömoni Pul. Emboli ARDS Kardiyak Ödem
65
TEDAVİ OKSİJENASYONUN TEMİNİ
OKSİJEN VERİLMESİ Burun kanülü Rezervuarlı kanüller Oksijen maskeleri Transtrakeal kanüller Sıkıştırılmış oksijen, oksijen konsantratörleri ve sıvı oksijen DİFÜZYONUN ARTTIRILMASI,
67
SOLUNUM YETERSİZLİĞİ HİPOKSİK +HİPERKAPNİK HİPOKSİK NORMAL AKCİĞER
ANORMAL AKCİĞER Sedatif Alımı Nöromüsküler Hast. Yukarı Sol. Yolu Dar. KOAH Astım Atağı
68
VENTİLASYON yetersizliğinin tedavisi
Alveoler hipoventilasyonun giderilmesi NPBV, NBV, İMV Şantın giderilmesi
69
SAĞLIKLI ERİŞKİNDE PA-aO2’NİN HESAPLANMASI
PAO2 = FIO2 x (PB-47) – PACO2/RQ PAO2 = 0,21 x (760-47) – 40/0,8 PAO2 = 0,21 x PAO2 = 149, PAO2 = 100 mmHg PA-aO2=100-95=5mmHg
70
PA-aO2’ nin hesaplanması
PAO2 = FIO2 x (PB-47) – PACO2/RQ PA-aO2 = 140 –(PaO2+PaCO2)
71
Hipoventilasyon + 2 veya 3
PaO2 ↓ PaCO2 ↓,N Hipoventilasyon + 2 veya 3 PA-a O2 N PA-a O2 ↑ PaCO2 ↑ FiO2 ↓ Yükseklik hastalığı O2 tedavisi PaO2 ↓ ,PaCO2 N,↓ PaO2 ↑ Şant intrakardiyak, Şant intrapulmoner, Atelektazi, Alveollerde sıvı vs 2 V/Q defekti KOAH, Astım, İntertisyel ak hast, Tromboemboli
72
DEĞERLENDİRME
77
ΔFEV1=300mL (%12)
78
ΔFEV1=120mL (%15)
81
OKSİJENASYON yeterli mi ? Akut mu kronik mi ?
PaO2 Htc SaO2
82
PaO mmHg PaCO mmHg pH SaO %87 Tanı; Tip I solunum yetersizliği
83
PaO mmHg PaCO mmHg pH SaO %82.2 Tanı; Tromboemboli
84
VENTİLASYON yeterli mi ? Akut mu kronik mi ? Kompanse mi değil mi ?
PaCO2 BE SB
85
Tip II solunum yetmezliği
PaO mmHg PaCO mmHg pH SaO %88 BE mEq/L SB mEq/L Tip II solunum yetmezliği V A
86
Arter kan gazı bulguları -I
PaO mmHg 52,4 SaO % PaCO2 mmHg 68,2 pH 7,30 BE mEq/L 4 SB mEq/L 24
87
30 dak., 3 L/dak. Oksijen vermeyi takiben AKG bulguları -II
PaO mmHg 63,2 SaO % 91 PaCO2 mmHg 78,3 pH 7,30 BE mEq/L 4 SB mEq/L 24
88
Kontrollü oksijen tedavisi
PaO2 yi 60 mmHg, SaO2 yi %90, PaCO2 yi 10 mmHg den daha fazla yükseltmeden yapılacak OKSİJEN tedavisidir.
89
Arter kan gazı bulguları -I
PaO mmHg 52,4 SaO % PaCO2 mmHg 65,2 pH 7,36 BE mEq/L 10 SB mEq/L 34
90
Teşekkürler
91
Sol. Mer PaO 2 VE Kan Gaz PaCO2 pH Akciğer Serebral Kan Akımı
Hipotalamus Yuk. Sol.Yol.Kas. San.Kem. Korteks Kan K-B Bar İnt. Kos. Sol. Mer Mot. Nör. Toraks Per. Kem. Diafrag PaO 2 VE Kan Gaz PaCO2 pH Akciğer
92
Oksijen tedavisinde izlenen hiperkapni nedenleri
1- Solunum Merkezinin Dürtüsünde Azalma (VT/TI ) 2- O2 verildiğinde O2Hb oluşur, CO2Hb azalır, CO2 serbest kalır, Halden Etkisi. 3- PaCO2 , pH , HCO3 Kan beyin bariyerinde H+ + HCO3 - H2CO3 4- PaCO2’nin narkotik etkisi
93
AKG endikasyonları Ventilasyonu (PaCO2) Asit-baz dengesini (pH, PaCO2)
Oksijenasyonu (PaO2, SaO2) Oksijen taşıma kapasitesini (PaO2, HbO2, total Hb, dishemoglobin) Tedaviye cevabı, Hastalığın şiddetini, prognozunu değerlendirmek için AKG tetkiki yapılır.
94
ENDİKASYONLAR
95
1. Bir Akciğer Hastalığının Varlığını yada Yokluğunu Göstermek
Pulmoner Semptomlar Dispne, Wheezing Öksürük, balgam Göğüs ağrısı,ortopne Fizik Muayene Bulgular Laboratuar Bulguları PA-grafi AKG
96
Nöromuskuler Hastalıklar
2. Bilinen bir hastalığın solunum fonksiyonlarına yansımasını saptamak. Akciğer Hastalıkları KOAH Astım İnterstisyel Akciğer Hastalıkları Kardiyak Hastalıklar Nöromuskuler Hastalıklar
97
3. Çevresel ve Mesleksel maruziyetin saptanması
Sigara İşyeri kirliliği
98
4. Tedavinin etkinliğinin saptanması
Bronkodilatörler, steroidler Kardiyak ilaçlar Akciğer rezeksiyonu, transplantasyon Pulmoner rehabilitasyon
99
5.Preoperatif Değerlendirme
Akciğer rezeksiyonları Toraks cerrahisi Abdominal cerrahi 6.Maluliyet- yetersizlik durumunun saptanması
Benzer bir sunumlar
