Çift İlişkisinde Bağlanma

... konulu sunumlar: "Çift İlişkisinde Bağlanma"— Sunum transkripti:

1 Çift İlişkisinde Bağlanma
Prof Dr Süheyla Ünal İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD

2 Bağlanma-karşılıklı bağımlılık
İki kişi arasında yakın duygusal ilişki Karşılıklı duygular Sık etkileşim ve yakınlık Seçicilik

3 Internal Working Model-IWM
Yaşamın ilk yılındaki anne- bebek ilişkisi içselleşerek ve sonraki yıllarda ilişkileri belirleyen içerden işleyen bir model (IWM) halini alır.

4 Araştırıcılığımı destekle
Sana ihtiyacım var Sana ihtiyacım var Beni gözetle Yardım et Beni eğlendir GÜVENLİ ORTAM KORUYUCU ZEMİN Araştırıcılığımı destekle Sana ihtiyacım var Sana ihtiyacım var Sana gelmemi bekle Beni koru Rahatlat Keyiflendir Duygularımı düzenle Her zaman büyük, güçlü, akıllı ve sevecen ol İhtiyaçlarımı farket. Gerektiğinde sorumluluğumu al.

5 Bağlanma figürüne ulaşabilme
Tehlikeli uyaran Bağlanma figürüne ulaşabilme Evet Stresin azalması Güvende hissetme Güven temelli, savunmacı olmayan duygu düzenleme stratejileri Geniş ve sağlam yapılanmış bir bağlanma döngüsü Otonomi

6 Bağlanma Kendilik saygısı Kişilerarası güven duygusu

7 Bağlanma Stilleri * (Ainsworth)
Güvenli (%56) Kaçıngan (%20) Kaygılı / İkircikli (%24)

8 Bağlanma-kaygı ilişkisi
YÜKSEK KAYGI YÜKSEK KAÇINMA GÜVENLİ SAPLANTILI KORKULU-KAÇINGAN YADSIYAN-KAÇINGAN DÜŞÜK KAYGI DÜŞÜK KAÇINMA

9 Stil-Şema Bağlanma stilleri kişilik özelliği olmaktan çok bilişsel şemalardır. Değişime açıktır.

10 Güvenli bağlanma stili (%56)
karşılıklı doyum sağlama duygusal açıdan güvenli bir ilişki oluşturma evliliğin gelişimsel görevlerini yerine getirmede başarılı

11 Olumlu kendilik ve öteki algısı
Düşük tehdit Güvenli stil İyimserlik Umut Olumlu kendilik ve öteki algısı Stresli dönemlerde sağlıklı kalma Distresi taşıma ve ifade etme Destek arama, etkili başa çıkış Araştırırıcılık, bilişsel açıklık Başkalarının sorumluluğunu alma yetisi

12 Aşırı aktivasyon stratejileri
Yakınlık arama sürdürülebilir mi? Evet Tehditi zihinde tutma, gerekirse abartma Aşırı etkinleşmiş yakınlık-arama çabası Bağlanma figürü elde edilene, güvenlik duygusu sağlanana kadar bağlanma sistemini aktif tutmak

13 Aşırı aktivasyon stratejileri
Diğerlerine bilişsel, duygusal ve fiziksel yakınlığı arttırmaya çalışma Duygusal, baştan çıkarıcı, asılıcı, ve kontrol edici davranışlarla destek sağlama Korunma ve rahatlık için eşine aşırı güvenme, yaslanma Kendini incinebilir, çaresiz, kendine yetersiz olarak görme

14 Tehditin abartılması ve bağlanma figürünün sürekli kontrol edilmesi
Kaygılı bağlanma Tehditin abartılması ve bağlanma figürünün sürekli kontrol edilmesi En küçük tehditi bile hızla farketme Olumsuz sonuçları abartma Olumsuz duygusal tepkileri yoğunlaştırma Tehditle ilgili endişelere saplanma Eşine karşı artmış bir ilgi Reddedilmeye ilişkin uyarıları hızlı farketme Bilişsel işlevlerin etkilenmesi Bağlanmama davranışının baskılanması

15 Olumsuz kendilik algısı
Karamsarlıkumutsuzluk Yüksek tehdit algısı Tehdit edici olmayan durumlarda bile bağlanma figürünü test etme Strese aşırı duygusal tepki Kaygılı stil Olumsuz duyguların otomatik olarak yayılması Endişe Acı verici anıları anımsama

16 Kaygılı-ikircikli bağlanma (%20)
yakınlık konusunda ikircikli duygular besleme eşlerinin kendilerini gerçekten sevip sevmediği, onunla kalmak isteyip istemediği konusunda endişe duyma ilişkide güvenlik duygusunun artmasına gereksinim duyma

17 Yakınlık arama sürdürülebilir mi?
Aktivasyon azaltma stratejileri Yakınlık arama sürdürülebilir mi? Hayır Yakınlık-arama çabasını azaltma Sevgi ve destek aramama Tehditi görmezden gelme Yalnızlık stresi ile başa çıkma Bağlanma figürünün sağlanamamasından kaynaklanan acıdan kaçınma stratejileri geliştirme

18 Aktivasyon azaltma stratejileri
Bağlanma gereksinimini inkar etme, aşk ve yakınlık konusunu alaya alma Yakın ilişkilerden ve karşılıklı bağımlılıktan kaçınma Başkalarına olan bilişsel, duygusal ve fiziksel uzaklığı artırma Kendine yeterliği artırma

19 Bağlanma figürünün elde edilememesi tehditini baskılama
Kaçıngan bağlanma Bağlanma figürünün elde edilememesi tehditini baskılama Bağlanma sistemini aktive edecek tehditleri baskılama Eş edinme konusuna ilgi göstermeme Kişisel sorunlardan, meydan okuyucu aktivitelerden, yeni yaşantı ve bilgilerden potansiyel tehlikeleri nedeniyle kaçınmak İncinebilirliğini inkar etme yolu olarak kişisel kusurlarını baskılama, güçsüz yönlerini görmezden gelme

20 Acı verici düşüncelerin bastırılması
Olumsuz anıların bastırılması Yakınlık olmaması Ayrılık sözkonusu olduğunda bağlanma sürecininin etkinliğini azaltma Olumsuz kendilik temsilcilerini ayrı tutma Kaçıngan stil Olumsuz özelliklerini başkalarına yansıtma Temel korku ve kaygılarını inkar etme Olumsuz duygularının farkına varmama

21 Kaçıngan bağlanma (%24) yakın ilişkiler kurarken sıkıntıya girme
güvenmekte ve bağlanmakta güçlük çekme ilişkiyi “kontrol” çevresinde kurma

22 Romantik ilişki Güvenli bireyler Kaçıngan bireyler
güven, yakınlık, karşılıklı bağımlılık, bağlılık ve sorumluluk hissederler kıskançlık ve yakınlıktan korkma duyguları taşımazlar Kaçıngan bireyler yakınlıktan korkarlar Kaygılı-ikircikli tipler duygusal iniş-çıkışlar yaşarlar aşırı kıskançlık, tutku ve aşırı güven duygusuna sahiptirler.

23 Eş seçimi İlişkinin başlamamasında İlişkinin devamında benzerlik
elde edilebilirlik aşık olma İlişkinin devamında bağlanma

24 Eş seçimi Benzer bağlanma stiline sahip olan
Tamamlayıcı bağlanma stiline sahip olan Kaçıngan- güvenli Kaçıngan-kaygılı/ikircikli

25 Evliliğin işlevleri bağlanma ilgi ve bakım cinsellik toplumsal üyelik

26 Aile Kendisini düzenleyen ve kendi içinde evrim geçiren bir sistemdir
Her bir üyenin bağlanma stili, evlilik ilişkisini yakından etkiler

27 Evlilik de bağlanma stilini etkiler.
Güvensiz bağlanma stili ile evlilik ilişkisine başlayan bir eş, ilişkide yeterli bir duygusal destek bulduğunda daha güvenli, daha az kaygılı hale gelebilir.

28 Terkedilmeler güvenli bağlanan bireyi güvensiz kılabilir
Bazı kaçınganlar, yeni bir ilişkide güvenli olabilir (Kirkpatrick & Hazan, 1994)

29 Güvenli bağlanma Ailede bütünleştirici ilişki
Etkili sorun çözme stratejileri Destekleyici ortam Açık iletişim

30 Kaygılı-ikircikli bağlanma
İlişkide kontrolün ön plana geçmesi Otonomi ve bağımsızlığa izin verilmemesi Sık çatışma Diğer eşin ilişkiden çekilmesi

31 Kaçıngan bağlanma Sorun çözme ile fazla ilgilenmeme
Eşlerinin gereksinimlerinin, sıkıntılarının farkında olmama Eşin yakın olma isteği karşısında huzursuz olma

32 İlişki doyumu Güvenli bireyler evlilik ilişkilerini doyumlu bulmaktalar Kaygılı-ikircikli bireyler ilişkilerini doyumsuz olarak tanımlamaktalar Kaçınganlar, evlilikten beklentileri düşük olduğu için daha hoşnutlar

33 İlişki doyumu Kaçıngan bir erkek, kaygılı/ikircikli bir kadınla evlendiğinde duygusal açıdan uzak olmak ve daha az bağlanmak istediği için yakın ilişkiden hoşnut olmaz kadının sahiplenici tutumu nedeniyle kendisini tehdit altında hisseder Bu ilişkide kadın da hoşnut değildir Yakınlık ve bağlılık gereksinimi karşılanmamıştır

34 İlişki stabilitesi Kaygılı/ikircikli tipler güvenli ve kaçınganlardan daha hızlı evlenirler ancak bir-iki yıl içinde boşanırlar Güvenli bireyler daha az boşanırlar Kaçıngan erkek, kaygılı/ikircikli kadın evliliği de tüm huzursuzluğuna rağmen uzun sürer

35 İletişim stili Güvenli çiftler daha az küserler ve azsözel saldırganlık sergilerler Çatışma çözümünde Kaçıngan bireyler kaçınma ve küskünlük gösterirler Kaygılı/ikircikli bireyler çatışmaya saplanırlar ve kin güderler

36 Ayrılığa tepki Kaygılı/ikircikli bireyler Kaçıngan erkekler
ayrılığa itiraz ve umutsuzluk duyguları ile tepki verir derindeki reddedilme korkuları, mutsuz da olsalar evliliği sürdürmelerine neden olur Kaçıngan erkekler ayrılığa daha az duygusal tepki gösterirler savunma olarak aktivasyon azaltma stratejilerini kullanırlar