Uz.Dr.Esin KULAÇ Kastamonu Sağlık Müdür Yardımcısı

... konulu sunumlar: "Uz.Dr.Esin KULAÇ Kastamonu Sağlık Müdür Yardımcısı"— Sunum transkripti:

1 Uz.Dr.Esin KULAÇ Kastamonu Sağlık Müdür Yardımcısı
KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) SALGINI; Bir Halk Sağlığı Uzmanının Deneyimi Uz.Dr.Esin KULAÇ Kastamonu Sağlık Müdür Yardımcısı

2 SUNUMUN İÇERİĞİ KKKA Kastamonu’daki KKKA Kastamonu

3 KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA)
Etken: KKKA virusu Patoloji: Vasküler sistem hasarı Vücuttaki pek çok organ ve sistemde kanamalar (KC de nekroz, AC lerde ödem…)

4

5 (kırım kongo kanamalı ateşi)
Kolera, sarı humma, veba viral hemorajik ateş (kırım kongo kanamalı ateşi) hastalıklarında 1 olgu bile SALGINDIR!! “KKKA; Ebola virus hastalığı, Marburg virus hastalığı ve Lassa ateşi gibi hastanede yayılma riski vardır.”

6 İNSANLARA BULAŞ YOLU A- İnfekte kenelerle
B- Viremik hayvanların kesilmesi sırasında hayvana ait kan ve dokularla temas C- İnfekte hastalardan (nozokomiyal) 1-Sekresyonlarla direk temas 2-İnfekte doku ve kan teması 3-Laboratuvardan olmaktadır

7 TANI ve BİLDİRİM SİSTEMİ
olgu tanımları (klinik, laboratuar bulguları ve epidemiyolojik öyküye göre)

8 Dünyada KKKA

9 TÜRKİYE’ DE 2005 2004

10 KASTAMONU’DA KKKA

11 Genel Bilgiler Nüfus (ETF -2007) 341.205 Yüzölçümü
(%74’ü dağlık ve orm.lık) km2 Kırsal nüfus oranı (ETF-2007) % 51 Toplam yerleşim birimi sayısı bakımından TR de 1.

12

13 5 müdür yardımcısı (2 si hekim) 11 şube müdürü (4’ü hekim)
KASTAMONU SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ 100 kadar personel 5 müdür yardımcısı (2 si hekim) 11 şube müdürü (4’ü hekim)

14 İLÇE Nüfus ( ETF) HASTANE SAĞLIK OCAĞI MERKEZ İLÇE 3 11 ABANA 3.273 1 AĞLI 3.041 - ARAÇ 18.556 6 AZDAVAY 7.194 2 BOZKURT 8.301 4 CİDE 18.234 ÇATALZEYTİN 5.963 DADAY 10.315 DEVREKANİ 14.024 DOĞANYURT 9.246 HANÖNÜ 5.221 İHSANGAZİ 6.814 İNEBOLU 23.447 KÜRE 7.043 PINARBAŞI 5.021 SEYDİLER 4.092 ŞENPAZAR 5.457 TAŞKÖPRÜ 41.637 7 TOSYA 39.123 10

15 Sağlık Ocaklarının bölge nüfus kategorileri
0- 1000 1001- 2000 2001- 4000 4001- 7000 7001- 10000 10001- 15000 15001- 20000 20001- 30000 S.O.sayısı 6 14 15 16 5 2

16 KIR - KENT SAĞLIK PERSONELİ ORANI 2006

17 HALK SAĞLIĞI LAB. MÜDÜRLÜĞÜ
İldeki salgınlarda görev alma süreci… AÇSAP MERKEZİ ve HALK SAĞLIĞI LAB. MÜDÜRLÜĞÜ

18 Adamın biri kendini tavuk zannediyormuş…

19 Halk sağlığı Lab. Müd’ne gelen yazılarda; halkla ilişkiler uzmanı
Poliklinik günleri Pediatri ve Aile Planlaması Polikliniğinde; uzman AÇSAP Eğitimleri Halk sağlığı Lab. Müd’ne gelen yazılarda; halkla ilişkiler uzmanı

20 GİDEROS-CİDE

21 KASTAMONU’DAKİ KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ

22 2007 yılında kene ısırığı nedeniyle yaklaşık 1500 başvuru olmuştur
KASTAMONU’ DA olgu (kesin) 2005………………..16 olgu (5 kesin) olgu (6 kesin) 2007………………….47 olgu (30 kesin) 2007 yılında kene ısırığı nedeniyle yaklaşık 1500 başvuru olmuştur

23 15 Haziran 2005-AÇSAP Merkezi… Sağlık Müdürlüğü’nden tarafıma gelen telefonla, ilimizde KKKA hastalığı şüpheli olgularının görüldüğü bildirildi. Sağlık Müdürlüğü Eğitim Merkezi’nde akşam toplantı KKKA ile ilgili teorik bilgiler gözden geçirildi.

24 Sivas’taki KKKA toplantısından yeni gelen SM ve BH ŞB Md “kene mücadelesi yapılacaklar arasında yok”
Tarım md ile görüşme…Tokat Tarım Md ne soralım….. “İlaçlama yapılmamış gerek yok” İş akış şeması oluşturuldu

25 HASTANE ENFEKSİYONUNA
Yapılması gerekenler FİLYASYON UYG. HASTA İZLEM VE TED. HASTANE ENFEKSİYONUNA KARŞI ÖNLEMLER başka olgu aranması sağlık per.eğitimi ek araştırma UYGUN BİLDİRİM rapor DENETİM Müdürlük pers. eğitimi

26 Yapılması gerekenler BİREYSEL KORUNMAYI SAĞLAMAK ERKEN TANIYI SAĞLAMAK
KAYNAĞA YÖNELİK ÖNLEMLER KENELERLE MÜCADELE halkın bilgilendirilmesi Tarım Md ikna edildi eğitimler halka ulaşan yazılı materyaller xxx Valilik Makamı ile bağlantı

27 Yapılması gerekenler sağlık per.eğitimi FİLYASYON başka olgu aranması
rapor UYGUN BİLDİRİM ek araştırma UYG. HASTA İZLEM VE TED. Müdürlük pers. eğitimi HASTANE ENFEKSİYONUNA KARŞI ÖNLEMLER DENETİM BİREYSEL KORUNMAYI SAĞLAMAK eğitimler Tarım Md ikna edildi halkın bilgilendirilmesi ERKEN TANIYI SAĞLAMAK KAYNAĞA YÖNELİK ÖNLEMLER halka ulaşan yazılı materyaller xxx KENELERLE MÜCADELE Valilik Makamı ile bağlantı

28 BİREYSEL KORUNMAYI SAĞLAMAK İÇİN
Olgunun ilk çıktığı yerde Tarım Müdürlüğü ile ortak bir halk eğitimi yaptık Kontrollü panik (öz le idarecilere yönelik) Broşür hazırladık

29 BİREYSEL KORUNMA İÇİN YAPILANLARDA YS
Sağlık kurumlarına başvurular arttı (ateş, baş ağrısı) Yapışan kenelere dokunmadılar xxx

30 Yapılması gerekenler sağlık per.eğitimi FİLYASYON başka olgu aranması
rapor UYGUN BİLDİRİM ek araştırma UYG. HASTA İZLEM VE TED. Müdürlük pers. eğitimi HASTANE ENFEKSİYONUNA KARŞI ÖNLEMLER DENETİM BİREYSEL KORUNMAYI SAĞLAMAK eğitimler Tarım Md ikna edildi halkın bilgilendirilmesi ERKEN TANIYI SAĞLAMAK KAYNAĞA YÖNELİK ÖNLEMLER halka ulaşan yazılı materyaller xxx KENELERLE MÜCADELE Valilik Makamı ile bağlantı

31 UYGUN BİLDİRİM HASTA İZLEM VE TEDAVİSİ HEKİMLERE İlgili genelge Olgu tanımları ve sık görülen bulguları içeren bilgiler- resmi yazılar ile tebliğ edildi

32 HASTA İZLEM VE TEDAVİSİNDE YS
1. BASAMAKTA Her kene ısırığı gönderildi (keneyle birlikte/inkübasyon süresi kavramı?)… 2. Basamakta gereksiz yığılmalar 2. BASAMAKTA Hastane acillerinde karşılamalarda sorunlar…SARS giysileri ile *kene var abi gelmeyin!!! Hastanelerde izole oda bulunmaması İL DIŞINA SEVKLERDE Hasta sayısı arttığında sevk sorunları

33 Çözüm Gereksiz sevk yapan birinci basamak hekimleriyle tek tek tel ile görüşüldü DH acillerinde izole oda oluşturuldu Üçüncü Basamağa yapılacak sevklerde Ankara Sağlık Müdürlüğü bağlantı…

34 BİLDİRİMDE EN SIK YAŞANAN SORUN
İl dışından kaynaklandı

35 1.5 ay sonra bildirilenler oldu!!!
Kesin tanı Ankara Numune Hastanesi Ankara Sağlık Müdürlüğü’ne Kastamonu Sağlık Müdürlüğü’ne 1.5 ay sonra bildirilenler oldu!!!

36 Çözüm (?) Numune Hastanesi şefi RSHMB Lab. Sorumlusu
Dahili ve cep telefonlarını edinmek Ancak en çok hasta yakınının cep tel nu almak işe yaradı

37 Yapılması gerekenler sağlık per.eğitimi FİLYASYON başka olgu aranması
rapor UYGUN BİLDİRİM ek araştırma UYG. HASTA İZLEM VE TED. Müdürlük pers. eğitimi HASTANE ENFEKSİYONUNA KARŞI ÖNLEMLER DENETİM BİREYSEL KORUNMAYI SAĞLAMAK eğitimler Tarım Md ikna edildi halkın bilgilendirilmesi ERKEN TANIYI SAĞLAMAK KAYNAĞA YÖNELİK ÖNLEMLER halka ulaşan yazılı materyaller xxx KENELERLE MÜCADELE Valilik Makamı ile bağlantı

38 İlk olgunun görüldüğü bölgedeki sağlık ocağına gidildi…
Hasta yakınlarından kan alınması Hemş. …”parmak ucundan mı?” aynı tüp SM…”doktor hanım broşürlerinizi unuttunuz”

39 FİLYASYONDA SIK YAŞANAN SORUNLAR
S.o larının çoğu filyasyonu bilmiyordu

40 Çözüm Kısa dönemde; Uzun dönemde; Örnek bir filyasyon raporu gönderdik
Olguları birlikte inceledik ve rapor yazdık. Uzun dönemde; Seçilmiş sağlık personeline salgın inceleme kursu yaptık

41 Her ilçeden 2 sağlık personeli Sağlık grup başkanları
Bulaşıcı Hastalıklar Şb. Personeli Senaryo-belgesel

42 Yapılırken heyecan duyulmayan işler başarılamaz…
EMERSON

43 Üniversite ile ortak kurs motivasyonu artırdı

44

45 Yapılması gerekenler sağlık per.eğitimi FİLYASYON başka olgu aranması
rapor UYGUN BİLDİRİM ek araştırma UYG. HASTA İZLEM VE TED. Müdürlük pers. eğitimi HASTANE ENFEKSİYONUNA KARŞI ÖNLEMLER DENETİM BİREYSEL KORUNMAYI SAĞLAMAK eğitimler Tarım Md ikna edildi halkın bilgilendirilmesi ERKEN TANIYI SAĞLAMAK KAYNAĞA YÖNELİK ÖNLEMLER halka ulaşan yazılı materyaller xxx KENELERLE MÜCADELE Valilik Makamı ile bağlantı

46 Enfeksiyon kontrol komiteleri tam olarak işlemiyordu
SIK YAŞANAN SORUNLAR Enfeksiyon kontrol komiteleri tam olarak işlemiyordu Konuya “muatap” bulunamayabiliyordu (yazılar ilgisiz kişilerde) Gezilen bazı kurumlarda yüzey dezenfeksiyonunda kullanılan maddeleri ne kullanan ne de alan biliyordu

47 Çözüm Kısa dönemde; EKK nin işletilmesi istendi Yasal yükümlülükler, UHK, yeniTCK üzerinde duruldu Kuş Gribi pandemi planlarında dezenfeksiyona geniş yer verildi

48 Yapılması gerekenler sağlık per.eğitimi FİLYASYON başka olgu aranması
rapor UYGUN BİLDİRİM ek araştırma UYG. HASTA İZLEM VE TED. Müdürlük pers. eğitimi HASTANE ENFEKSİYONUNA KARŞI ÖNLEMLER DENETİM BİREYSEL KORUNMAYI SAĞLAMAK eğitimler Tarım Md ikna edildi halkın bilgilendirilmesi ERKEN TANIYI SAĞLAMAK KAYNAĞA YÖNELİK ÖNLEMLER halka ulaşan yazılı materyaller xxx KENELERLE MÜCADELE Valilik Makamı ile bağlantı

49 SIK YAŞANAN SORUNLAR Tarım İl Müdürlüğü ile yapılan ilk ve son ortak halk eğitimi Tarımın yazısı (haşerelerle mücadele bizim görevimiz değil)

50 EĞİTİM ÇALIŞMALARI

51 Eğitimlerin yapılacağı gruplar?
Sağlık Personeli Kaymakamlar Belediye başkanları Muhtarlar İl Hıfzıssıhha Kurulu’nda bulunan kurumlar

52 Eğitim içeriği? Gruplar için ayrı ayrı Net mesajlar (tularemi deneyimi) YÖNTEM Her bir grubun sorumlulukları, ilgili mevzuattan son söz

53 SIK YAŞANAN SORUNLAR Hekimler (katılım düşük, merak?) Zaman sorunu

54 Eğitimlerde en aktif grup ÇST En az yorucu grup askerler

55 SIK YAŞANAN SORUNLAR Toplu eğitimlerde Eğitim giderlerinin karşılanamaması Hizmet alımı yapıldığında karşılıyor

56 İL EYLEM PLANI

57 GENELDE SIK YAŞANAN SORUNLAR
EN BÜYÜK SORUN HER ZAMAN ORGANİZASYON

58 GENELDE SIK YAŞANAN SORUNLAR
Yetişmiş personel azlığı (eğitimlerin tekrarı…)

59 SON SÖZ YERİNE Resmi yollardan çok ikili iyi ilişkilerle sorunlar aşılabiliyor Hıfzıssıhha kurullarının önemi

60 İl Hıfzıssıhha Kurulları
Kurumlar arası eşgüdüm İldeki idarecilerin sağlık sorunlarına yaklaşımını belirlemede ÖZEL SAĞLIK KURUMLARI VALİLİK SAĞLIK GRUP BAŞKANLIKLARI MUHTARLAR İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ KAYMAKAMLIK İL HIFZISSIHHA KURULU VALİLİK MAKAMI Başk. İLÇE TARIM MÜDÜRLÜKLERİ BELEDİYE BAŞKANLIĞI İL TARIM MÜDÜRLÜĞÜ JANDARMA ÖZEL VETERİNERLER MÜFTÜLÜK ÇEVRE MÜDÜRLÜĞÜ İMAMLAR

61 (…Sabrınız için teşekkürler…)

62 Bazen yıldızları süpürürsün farkında olmadan/Güneş kucağındadır, bilemezsin/Bir çocuk gözlerine bakar, arkan dönüktür/Ciğerinde kuruludur orkestra, duymazsın/Koca bir sevdadır yaşamakta olduğun, anlamazsın/Uçar gider, koşsan da tutamazsın…” W.SHAKESPEARE