EĞİTİMDE ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME

... konulu sunumlar: "EĞİTİMDE ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME"— Sunum transkripti:

1 EĞİTİMDE ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME
DOÇ. DR. ÖMER FARUK KESER

2 Neden Ölçme ve Değerlendirme?
İçerik Neden Ölçme ve Değerlendirme? Güncel Öğretim Programların Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımı Öğretimi ve Ölçmeyi Şekillendiren Faktörler Ölçme ve Değerlendirmede Kullanılan Bazı Araç ve Yöntemler

3 Öğrenme Nedir? Öğrenme ve ölçme kavramları arasındaki ilişki nedir?
Alan bilgisi ve ölçme arasındaki ilişki nedir? Ölçme öğrenmeye yönelik bir geçerlik çalışmasıdır. Başarı nedir? Bir eğitim öğretim etkinliğinin başarısı nasıl belirlenir? (ön test ve son testlerin gerekliliği, dershaneler örneği)

4 Ölçme; Bir niteliğin gözlemlenip gözlem sonuçlarının sayı veya sembollerle ifade edilmesidir.

5 Değerlendirme; Gözlem sonuçlarının bir ölçütle kıyaslanıp bir karara varılması işidir.

6 Neden Ölçme ve Değerlendirme?
Öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeylerini belirlemek. Öğrencilerin gelişimlerini izlemek. Öğrencilerin gelişimlerine yönelik geri bildirimde bulunmak. Öğrenme güçlüklerini belirlemek. Öğretimin ve öğretim materyallerinin etkinliğini belirlemek.

7 Neden Ölçme ve Değerlendirme?
Gelecekteki öğrenme süreçlerini planlamaya veri sağlamak. Öğrencilerin güçlü ve zayıf yönlerini ortaya çıkarmak. Öğretim programlarının yeterliliğini belirlemeye bilgi sağlamak. Öğrencilerin yeteneklerinin hem kendileri tarafından hem de öğretmenler tarafından farkındalığını sağlamak.

8 Ölçme Değerlendirme Nedir?
Yeteneğin Ölçülmesi Zekânın Ölçülmesi İlgilerin Ölçülmesi Tutumların Ölçülmesi Alternatif Ölçme Değerlendirme Klasik Ölçme Değerlendirme

9 Günümüz Ölçme Değerlendirme
Yaklaşımları

10 Geleneksel (klasik) ölçme ve değerlendirme araçlarının
Son yıllardaki bilimsel ve teknolojik değişim ve gelişmeler, toplumun bireylerden beklediği nitelik, bilgi ve becerilerin farklılaşmasına sebep olmuştur. Bu farklılaşma öğretim programlarına da yansımıştır. Öğretim programlarındaki değişimler, toplumun bireylerden beklediği bilgi ve becerilerin kazanılıp kazanılmadığının ve ne oranda kazanıldığının değerlendirilmesinde; Geleneksel (klasik) ölçme ve değerlendirme araçlarının Performansa dayalı ölçme ve değerlendirme yaklaşımı öğrencinin sahip olduğu bilgi, beceri, yetenek ve tutumların gerçek yaşamdakine benzer bir durumda ya da ortamda kullanılıp kullanılamayacağının tespit edilmesi ve gelişimi hakkında öğrenciye geri bildirim verilmesidir. çoktan seçmeli, boşluk doldurma, eşleştirme, doğru-yanlış vb. madde türleri

11 Güncel Öğretim Programların Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımı
Daha az vurgu Daha çok vurgu Geleneksel ölçme değerlendirme yöntemleri Alternatif ölçme değerlendirme yöntemleri Öğrenme ve öğretmeden bağımsız bir değerlendirme Öğrenme ve öğretmenin bir parçası olan değerlendirme Ezbere ve kolay öğrenilen bilgileri değerlendirme Anlamlı ve derin öğrenilen bilgileri değerlendirme Birbirinden bağımsız parçalı bilgileri değerlendirme Birbirine bağlı, iyi yapılanmış bir bilgi ağını değerlendirme Bilimsel bilgiyi değerlendirme Bilimsel anlama ve bilimsel mantığı değerlendirme Öğrencinin bilmediğini öğrenmek için değerlendirme Öğrencinin ne anladığını öğrenmek amacı ile değerlendirme Dönem sonu değerlendirme etkinlikleri Dönem boyunca devam eden değerlendirme etkinlikleri Sadece öğretmenin değerlendirmesi Öğretmenle beraber grup değerlendirmesi ve kendi kendini değerlendirme

12 Klasik Ölçme Değerlendirme
Tamamlama (boşluk doldurma) soruları Uzun cevaplı yazılı yoklamalar Kısa cevaplı yazılı yoklamalar Çoktan seçmeli testler Doğru yanlış soruları Eşleştirme soruları Soru-cevap

13 Alternatif Ölçme Değerlendirme
Proje Performans Görevleri Öğrenci Ürün Dosyası (Portfolyo) Dereceli Puanlama Anahtarı Derecelendirme Ölçekleri Kontrol Listeleri Öz Değerlendirme Kavram Haritaları Akran Değerlendirme Tanılayıcı Dallanmış Ağaç Kelime İlişkilendirme Yapılandırılmış Grid Gözlem Formları Gösteri Drama Görüşme Poster Yazılı Raporlar

14 Ünite: Hücre, Organizma ve Metabolizma
Sınıf: 9 Ders: Biyoloji Ünite: Hücre, Organizma ve Metabolizma Kazanım: Hücre zarından madde geçişinin nasıl gerçekleştiğini örneklerle açıklar. GELENEKSEL ÖLÇME DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI Hücre zarından pasif madde taşınmasında aşağıdakilerden hangisi veya hangileri etkili değildir? I. ATP miktarı II. Enzim yoğunluğu III. Molekül büyüklüğü IV. Molekül yoğunluğu Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) III ve IV Öğrencinin bilgi düzeyini sonuca dayalı olarak ölçüyoruz.

15 YENİ (PERFORMANSA DAYALI) ÖLÇME DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI
Sınıf: 9 Ders: Biyoloji Ünite: Hücre, Organizma ve Metabolizma Kazanım: Hücre zarından madde geçişinin nasıl gerçekleştiğini örneklerle açıklar. Performans Görevi Hücre Zarından Madde Geçişi Amaç: Difüzyon ve osmoz süreçlerini anlamak ve uygulamak Problem: Osmoz ve difüzyon hücre dışındaki madde konsantrasyonundan nasıl etkilenir? Hipotez: Öğrencilerden verilen bir konsantrasyondaki şekerli suda 24 saat bekletilen patateslerin nasıl etkileneceğine dair bir hipotez geliştirmeleri istenir. Araç-Gereç: Bir patates, 3 beher, 3 petri kabı, cam karıştırıcı, bıçak, sükroz, kağıt havlu, dereceli silindir. Deney: Öğretmenin yönlendirmesiyle deney gruplar halinde yapılır. Gruplar bu deneyden elde ettikleri verilerin analizi sonucunda ulaştıkları bulgular ışığında hipotezlerini test eder ve vardıkları sonuçları sınıfla paylaşırlar.

16 Dereceli Puanlama Anahtarı
ALTERNATİF (PERFORMANSA DAYALI) ÖLÇME DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI Dereceli Puanlama Anahtarı Öğrenci değerlendirme kriterlerinden haberdar oluyor. Değerlendirme bireyselleştiriliyor. Sürece odaklanılıyor. 1 (Zayıf) 2 (Orta) 3 (İyi) 4 (Çok iyi) Hipotez kurmak için bir çaba gösterilmemiş. Bir hipotez kurulmuş ancak konuyla ilgisi yok. Konuyla kısmen ilgili, doğrulanabilir veya yanlışlanabilir bir hipotez kurulmuş. Doğrudan bu konuyla ilgili bir hipotez kurulmuş. Kütle ölçümleri doğru yapılmamış. Kütle değişim yüzdesi doğru hesaplanmamış Kütle ölçümleri kısmen doğru yapılmış. Kütle değişim yüzdesi doğru hesaplanmamış. Kütle ölçümleri doğru yapılmış. Kütle değişim yüzdesi doğru hesaplanmamış. Kütle ölçümleri doğru yapılmış. Kütle değişim yüzdesi doğru hesaplanmış. Kütle değişimi / Konsantrasyon grafiği doğru çizilmemiş. Kütle değişimi / Konsantrasyon arasındaki ilişki doğru kurulmamış. Kütle değişimi / Konsantrasyon grafiği doğru çizilmiş. Kütle değişimi / Konsantrasyon arasındaki ilişki doğru kurulmamış. Kütle değişimi / Konsantrasyon grafiği doğru çizilmiş. Kütle değişimi / Konsantrasyon arasındaki ilişki kısmen doğru kurulmuş. Kütle değişimi / Konsantrasyon grafiği doğru çizilmiş. Kütle değişimi / Konsantrasyon arasındaki ilişki doğru kurulmuş. Verilerin analizi doğru şekilde yapılmamış. Verilerin analizi sonucunda ulaştıkları bulgular hipotezlerini test edemiyor. Verilerin analizi sonucunda ulaştıkları bulgular hipotezlerini kısmen test edemiyor. Verilerin analizi sonucunda ulaştıkları bulgular hipotezlerini doğrulukla test edemiyor. KRİTER Hipotez Belirleme Matematiksel Hesaplama Grafik Yorumlama Verilerin Analizi

17 Güncel Öğretim Programların
Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımı Değerlendirme, öğrenmenin ayrılmaz bir parçası olarak görülür. Öğrencilerin ezber bilgileri değil, üst düzey becerilerinin değerlendirilmesi hedeflenir. Sadece öğrenme ürünü değil, öğrenme süreçleri de değerlendirilir. Değerlendirme, öğrencilerin neyi bilmediğini değil, ne bildiklerini görmeye yarayan bir araçtır.

18 Güncel Öğretim Programların
Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımı Not vermenin yanı sıra etkili ve zamanında geribildirime ağırlık vermeyi önemsemektedir. Öğrencinin gerçek yaşam durumlarını yansıtmasını, gerçek yaşamla kendi bilgileri arasında ilişki kurmasını gerektirir. Öğrencilerin karşılaştığı problemlere farklı çözüm yolları üretebilmesini önemser.

19 Güncel Öğretim Programların Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımı
Ne kadar öğrenildiğini tespit etmenin yanı sıra nasıl öğrenildiğini de belirlemeyi vurgular. Değerlendirme sürecine öğrenciyi de katar. Öğrencileri değerlendirmek için farklı ölçme tekniklerinden yararlanmayı önerir. Klasik ölçme ve değerlendirme yaklaşımları yanında yeni ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarının (performans – otantik/asla dayanan değerlendirme) kullanımını da önerir.

20 Güncel Programlardaki Ölçme ve Değerlendirme Sürecinde Becerilere Önem Verilmektedir
Okuduğunu anlama, kritik etme, yorumlama, Bilgi toplama, analiz etme ve bir sonuca ulaşma, Grafik ya da tablo halinde verilen bilgilerden sonuç çıkarma, Gözlem yapma, gözlemlerden sonuca ulaşma, Günlük hayatta karşılaşılan problemleri çözebilme, Sahip olduğu bilgileri yeni durumlarda kullanabilme, Araştırma yapma, Öğrendikleri ile gerçek yaşam arasında ilişki kurma,

21 Ortaöğretimde Öğrenme Üzerinde Etkili Faktörler Neler Olabilir?
Sizce bunlardan hangisi daha etkili?

22 ALTERNATİF ÖLÇME-DEĞERLENDİRME
Ölçme ve Değerlendirmede Kullanılan Bazı Araç ve Yöntemler ALTERNATİF ÖLÇME-DEĞERLENDİRME

23 DERECELEME ÖLÇEKLERİ (RUBRİC)
Öğrenci performansını tanımlayan kriterleri ve farklı seviyedeki performansı bu kriterlerle birlikte puanlamaya yarayan rehberdir. Öğrencilerin sınavlarını, dosyalarını veya performanslarını değerlendirmek için önceden belirlenmiş kriterler kümesidir (Korkmaz,2004).

24 Dereceleme Ölçekleri Ne Tür Etkinliklerin Değerlendirilmesinde Kullanılır?
Sözel projeler (sınıf tartışması, rol oynama, görüşme, sözel sunular, hikaye anlatma,münazara vb.) Ürünler (koleksiyon ya da sergi, broşür hazırlama, poster hazırlama, gazete çıkarma vb.) Deney raporları, grafik çizme, problem çözme, proje hazırlama vb. Araştırma ve yazı çalışmaları (mektup, dilekçe, hikaye, kompozisyon yazma) Sanatsal çalışmalar

25 Dereceleme Ölçekleri Geliştirme Aşamaları
Ölçeği ne amaçla geliştirileceğinizi belirleyin, Yeterlik düzeylerine karar verin, Ölçeğin ölçmeye çalıştığı davranışlar, ürünler ya da becerilerin anahtarını oluşturun, Davranış, ürün yada her bir becerinin yeterlik düzeyi için kısa kriterler yazın. Burada önemli olan düzeyler arasında kriterleri iyi ayırt edebilmektir. Kullanılacak ölçeğin taslağının hazırlayın, Taslak üzerinde gerekli düzeltmeleri yapın ve öğrencinin performansını değerlendirmek için kullanın.

26 Dereceleme Ölçekleri amaca göre;
1. Bütüncül dereceleme ölçekleri Bütüncül dereceleme ölçekleri, öğretmenin genel süreci veya ürünü bir bütün olarak, parçalarını dikkate almadan, puanlamasıdır. Öğrenme ürünleri toplam puan olarak değerlendirilmek istendiğinde kullanılır.

27 Bütüncül Dereceleme Ölçeği Örneği
Puan Ölçütler 4 Konuyu tümüyle iyi anladığını gösterdi. Konuyla ilgili öne sürülen düşünceler mantıklı gerekçelerle desteklenmiştir. Konuyu farklı örneklerle açıkladı. Olaylar arsında farklı bağlantılar kurdu. Konuyla ilgili çelişkili açıklama yapılmadı. 3 Konuyu anladığını gösterdi. Konuyla ilgili öne sürülen düşünceler mantıklı gerekçelerle desteklenmişti fakat yeterli değildi. Yazılı açıklamalar yeterliydi. 2 Konunun çoğunu anladığını gösterdi. Konuyla ilgili öne sürülen düşünceler desteklenmişti fakat yeterli değildi. Anlatımda çelişkili açıklamalar yapıldı. 1 Konunun birazını anladığını gösterdi. Örnekler yeterli değildi. Önemli eksikler var.

28 2. Analitik dereceleme ölçekleri
Analitik dereceleme ölçekleri, önce performans veya ürünün parçalarının ayrı ayrı puanlanmasını sonra da bu puanları toplayarak toplam puanın hesaplanmasını gerektirir. Bu ölçekler, çalışmanın ya da ürünün farklı boyutlarına farklı notlar vermek amacıyla oluşturulur.

29 Performans Değerlendirme
Performans değerlendirme, Öğrencilerin, bireysel özellikleri dikkate alınarak, bunları eyleme dönüştürmelerini sağlayacak durum ve ödevleri içerir. Süreç içine yayılmıştır, zamana bağlı değildir. Öğrencinin yeni bilgiyi yapılandırmasını gerektirir. Öğrencinin günlük yaşamındaki problemleri nasıl çözeceğini ve problem çözmek için sahip olduğu bilgi ve becerileri nasıl kullanacağını göstermesini ister.

30 Öğrencilerin becerilerini “gerçek yaşam” ortamında değerlendirmeyi hedefler.
Gözlenebilen bir performans veya somut bir ürünle sonuçlanır. Performans ödevlerinde, tek bir cevap yoktur. Ödevi tamamlamak için değişik yollar bulunmaktadır. Bu nedenle iyi tanımlanmış bir ölçütle değerlendirmelidir. Başarılı bir değerlendirme yapmak için her bir performans ödevi bir dereceleme ölçeği (rubric) ile eşleştirilmelidir.

31 Öğrencilerin bilgi ve becerilerini ortaya koyarak oluşturduğu cevap ve ürünlerin değerlendirilmesidir. Öğrencinin yeni bilgiyi yapılandırmasını gerektirir. Süreç içine yayılmıştır, zamana bağlı değildir. Öğrencinin günlük yaşamındaki problemleri nasıl çözeceğini ve problem çözmek için sahip olduğu bilgi ve becerileri nasıl kullanacağını göstermesini ister.

32 Öğrencilerin becerilerini “gerçek yaşam” ortamında değerlendirmeyi hedefler.
Gözlenebilen bir performans veya somut bir ürünle sonuçlanır. Performans görevlerinde, tek bir cevap yoktur. Görevi tamamlamak için değişik yollar bulunmaktadır. Bu nedenle iyi tanımlanmış bir ölçütle değerlendirmelidir. Başarılı bir değerlendirme yapmak için her performans görevi bir dereceli puanlama anahtarı (rubric) ile eşleştirilmelidir. Performans değerlendirmek için en çok kullanılan araçlar; performans ödevleri, projeler, öğrenci ürün dosyaları, posterler vb.dir.

33 Yapılacak Değerlendirmenin Performansa Dayalı Değerlendirme Olabilmesi İçin;
Ürün: yazılı bir makale, kompozisyon, grafik çizme, deney düzeneği oluşturma, proje hazırlama, inceleme yazısı yazma vb. Gözlenebilir performans:Ürünün ortaya konmasında geçen süreç (bir ders veya bir dönem) takip edilerek geri bildirim verilmesi, değerlendirilmesi. Üst düzey düşünme becerileri: Öğrencilerin bilgiyi aynen aktarmalarından çok bilgiyi edinme, düzenleme, kullanma, kritik etme, yaratıcılığı kullanma vb. üst zihinsel süreçlere dönük olmalıdır. Grup çalışması ve sosyal beceriler: Grup çalışmasına yatkınlık, başkalarının fikirlerine önem verme, kendini ifade etme, sunum yapabilme vb. becerilerin gelişmesi beklenir. Disiplinler arası geçişin ve bilgi alış verişinin sağlanmış olması gereklidir.

34 Performans Değerlendirme Sürecini Planlarken ve Uygularken
Atılacak Adımlar Amacınızı Belirleyiniz. Performansın Değerlendirileceği Etkinliği Belirleyiniz. Kriterleri Belirleyiniz. Derecelendirme ölçeğini oluşturunuz.

35 Hangi Tür Etkinlikler Performansa Dayalı Değerlendirme Sürecinde Kullanılabilir?
Ürünler: Kompozisyon, çizimler, araçlar vb. Üst düzey düşünme becerileri: Açık uçlu sorular, projeler vb. Gözlenebilir performanslar: Deney yapma, kroki, resim çizme vb. Alışkanlıklar ve sosyal beceriler: Grup çalışmasına yatkınlık, başkalarının fikirlerine önem erme, kendini doğru ifade etme vb.

36 Performans Değerlendirme Sürecini Planlarken ve Uygularken Atılacak Adımlar
Amacı açıkça ifade etme, neyi ölçeceğine karar verme Uygun görev tanımlama Performansın ölçütlerini açıkça belirleme Belirlenmiş ölçütlere göre dereceli puanlama anahtarını geliştirme

37

38 DERECELEME ÖLÇEĞİ

39

40 DERECELEME ÖLÇEĞİ

41

42

43 Kendi Kendini Değerlendirme
Öğrencilerin kendi katılımlarını, süreçlerini ve ürünlerini değerlendirmeleridir. Öğrencilerin okulda yaptıkları çalışmaları, nasıl düşündüklerini ve nasıl yaptıklarını değerlendirmelerini gerektirir.

44 Öğrencinin Kendini Değerlendirmesinin Avantajları
Kendi kendini değerlendirme, öğrencilerin kendi güçlü ve zayıf yönlerini tanımalarına yardım eder. Öğrencilere değerlendirme sürecinin bir parçası oldukları duygusunu verir. Öğrencilerde motivasyonu artırır. Öğrencilerin kendi öğrenmeleri konusunda sorumluluk almalarını cesaretlendirir. Kendilerine dışarıdan bakma yetisi geliştirir.

45

46 KENDİ KENDİNİ DEĞERLENDİRME
Öğrencilerin kendilerini değerlendirmesi; ilgileri, özellikleri, güçlü ve zayıf yönleri hakkında bilgi toplamasına yardım ederek güçlü ve zayıf yönlerini tanımalarına yardım eder. Performansının düzeyi hakkında karar vermek için kişisel yada kişiler arası kriter koymada öğrencilere fırsatlar sunar. Kendini değerlendirmesiyle öğrencinin motivasyonunun yükselmesine yol açar. Başlangıçta kendin değerlendirme, öğrencilerin deneyimsizliği nedeniyle yanılgılara neden olabilir. Yine de öğrenciler daha fazla deneyim kazandıkça aldıkları kararlar daha doğru olacaktır.

47 Kendi kendini değerlendirme

48 Kendi kendini değerlendirme

49 KAVRAM HARİTALARI Kavram haritaları,temel bir kavram etrafında, bu temel kavramla ilişkili diğer kavramları ve bunların birbiriyle olan ilişkilerini gösteren grafiksel yapılardır (Korkmaz, 2004). Bilginin, daha uzun süre hatırlanması ve daha verimli bir şekilde kullanılabilmesi için grafiklerle temsil edilmesi yöntemidir.

50 Kavram Haritaları Düşünceleri geliştirme, Karışık fikirleri aktarma,
Konuyu özetleme, Yanlış anlamayı tespit etme, Anlamlı öğrenmeyi gerçekleştirme, Değerlendirme yapmaya yardımcı olur.

51 Kavram Haritalarını Değerlendirmek İçin Kullanılabilecek Ölçütler
Kavramların uygun şekilde nitelendirilmesi Kavramlar, en fazla üç sözcükle temsil edilmelidir. Kavramların yerleşimi genelden özele doğru hiyerarşik olarak sıralanmalıdır. Bağlama sözcüklerinin uygun şekilde nitelendirilmesi Haritada kavramlarla bağlantılar arasındaki ayrım belirgin olmalıdır. İki kavram arasındaki bağlantılar anlamlı olmalıdır. İlişkiyi doğru şekilde temsil etmelidir.

52 Kavramların çapraz bağlanması
En iyi haritalar, kavramlar arasındaki çapraz bağlantıları yeterli ölçüde gösterenlerdir. Çapraz bağlantılar, öğrencinin, birbirine bağlı çok sayıda düşünceyi bildiğini gösterir. Çapraz bağlantılar, yaratıcılığı ortaya çıkarır.

53

54 Örnek: Besin zinciri konusunda bir kavram haritası
(Bahar,2005)

55 ÖĞRENCİ ÜRÜN DOSYASI (PORTFOLYO)
Öğrencilerin zaman içindeki çalışmalarının sistemli olarak bir araya getirilmesidir. Öğrencilere ve öğretmenlere, öğrencilerinin gelişimini ve büyümesini değerlendirme konusunda yardımcı olur.

56 Öğrenci ürün dosyası Hazırlama Sürecinde Öğretmenin Yapacakları
Öğrenci ürün dosyasını hazırlamadan önce, hangi kazanıma yönelik çalışmak istediğinizi belirleyiniz. Öğrenci ürün dosyasını sınıfınıza tanıtınız. Varsa elinizde bir örnek bunu öğrencilerinize gösteriniz. Öğrencilerinize ürün dosyasının bir değerlendirme aracı olduğunu söyleyiniz. Öğrenci ürün dosyalarında nelerin bulunabileceğini söyleyiniz (sınavlar, projeler, değerlendirme ölçekleri, yazılar vb.).

57 Dosyaya fazla ürün koyarak öğrencilerin cesaretlerini kırmayınız (başlangıçta 4-5 madde).
Öğrencilerden, her öğrenme ürünüyle ilgili materyali seçmek için bir gerekçe göstermeleri ve çalışmalarını eleştirmelerini isteyiniz. Öğrencilere akranlarıyla birlikte ürünlerini paylaşma fırsatı veriniz. Her aşamanın nasıl değerlendirileceğini açıklayınız (Öğrencilerinize puanlama ve dereceleme ölçekleri konusunda bilgi veriniz.).

58 Öğrenci Ürün Dosyasının İçeriği
Dosyanın “içindekiler” bölümü Önsöz, özet (ya da Özgeçmiş) (Burada öğrenci çalışmalarının başlangıçtan o ana kadarki gelişimini anlatır. Öğrenci başlangıçta neredeydi? Bu aşamaya nasıl geldi?) Öğrenci tarafından dosyaya konulan tüm ürünler ya da çalışmalar. Yapılan her çalışmanın değerlendirilmesi ile ilgili dereceleme ölçeği, kontrol listesi ya da öz değerlendirme formları gibi araçlar.

59 Her ürünün dosyaya konulmasının nedeni?
Burada öğrenci kendisi ile ilgili görüşlerini belirtir. Bundan ne öğrendim? Bu çalışmayı neden sakladım? Çalışmayı yaparken beklemediğim nelerle karşılaştım? Benim için bu çalışmanın anlamı nedir? Hangi alanda zayıfım? Öğrenci Ürün dosyasının değerlendirilme Ölçütleri

60 Öğrenci Ürün Dosyası neler içerir?
Öğretmen tarafından hazırlanan rehber Öğrencilerin yazılmış ödevleri(taslak yada bitmiş parçaları) Araştırmalar, problemler ve stratejiler Diyagramlar, fotoğraflar, resimler Videoteypler ve audioteypeler Grup ödevleri ve projeler Öğretmen anektodları Kelime geliştirme çalışmaları Öğrencilerin mektupları, şiirleri, raporları Bir kitap incelemesi Öğretmen kontrol listeleri Öğrencilerin zorlukla tekrar yapmak istediği ödevler Özel ödevlerin içinden seçtiği örnekler Değerlendirme kağıtları (öğrenci çalışmalarındaki gelişimleri nasıl değerlendirileceğini gösteren kağıtlar)

61 PROJE Öğrencilerin grup hâlinde veya bireysel olarak istedikleri bir alan veya konuda inceleme, araştırma ve yorum yapma, görüş geliştirme, yeni bilgilere ulaşma, özgün düşünce üretme ve çıkarımlarda bulunmaları amacıyla ders öğretmeni rehberliğinde yapacakları çalışmalarıdır.

62 Proje Proje geliştirme süreci uzun, karmaşık ve zorlu bir süreçtir.
Bu ödevler, öğrencilerin yaratıcılık, araştırma, iletişim gibi üst düzey zihinsel becerilerini geliştirir. Projenin tasarımından ortaya konulmasına kadar geçen süreç, bilimsel süreç basamaklarını içereceğinden bilimsel süreç becerilerinin gelişmesine yardımcı olur.

63 Proje Proje konuları zümre öğretmenleri tarafından belirlenebileceği gibi öğrenciler de kendi ilgi duydukları alanlara göre bireysel ya da grup olarak proje konusu belirleyebilirler. Grup halinde yapılacak projelerde gruplardaki öğrencilerin cinsiyet, başarı durumu vb. özellikleri bakımından heterojen olmasına dikkat edilmelidir. Grup çalışmalarında, ortak bir amaç için işbirliğine dayalı öğrenme yöntemi uygulanır. Böylece grubu oluşturan bireyler, hem öğrenirler, hem de diğer üyelerin öğrenmesini sağlarlar. Grup üyeleri birbirlerine destek olurlar, birbirlerini takdir ederler, cesaretlendirirler.

64 Proje İşbirliğine dayalı öğretme yöntemi, sorumluluk duygusunu geliştirir. Grup üyeleri aralarında iyi iletişim kurarlar ve çatışmaları en iyi şekilde çözümleyebilirler. İşbirliğine dayalı öğrenme öğrencide eleştirel düşünme, problem çözme, kalıcı öğrenme, duyuşsal ve sosyal gelişimlerine katkı, bir gruba ait olma duygusu, başkalarına saygı, liderlik, iletişim kurma, öğretmenden bağımsız öğrenebilme, risk alma gibi becerilerin gelişimine ortam sağlar.

65 Proje Grup çalışmalarında grup üyelerinin görev dağılımı projenin her aşaması için net olarak yapılmalıdır. Görev dağılımı grup üyeleri tarafından yapılarak öğretmenin onayı alınır. Projenin her aşamasında görevlerin yapılıp yapılmadığı aşamanın bitiminde öğretmen tarafından kontrol edilir ve grup üyelerine geri bildirim verilir. Görevini yeterince yerine getirmeyen öğrencilerin bireysel özelliklerine de dikkat edilerek gerekli önlemler alınır.

66 Proje Öğrenci merkezli bir öğrenme yöntemi olan proje bireysel ve grup etkinlikleri için uygundur. Bilimsel süreç ve bilimsel düşünme becerilerinin, yaratıcılığın, iletişimin, eleştirel düşünmenin, ilgi ve motivasyonun geliştirilmesi açısından son derece önemlidir. Bütün araştırma projelerinde bir takım temel ortak noktalar vardır: bir konunun seçilerek problemin tanımlanması, bu problemi cevaplayabilmek kullanılan yöntem, yöntem sonucunda elde edilen bulgular ve bunların yorumlanmasını içeren son bölüm.

67 Projeyi oluşturan öğeler
1- Konunun seçilmesi: 2- Amacın belirlenmesi: 3- Bilgi toplama: 4- Deney yapma: 5- Bulgular ve tartışma:

68 Projeyi oluşturan öğeler
6- Yazım: Şu ana kadar yapılan tüm işlemlerde elde edilen yazılı veya sözlü tüm verilerin yazılı biçimde düzenlenmesi önemlidir. Yazılı olarak düzenlediğiniz (ki bu bir poster biçiminde de düzenlenebilir) metinde şu sıra takip edilebilir: i) proje ile ilgili bir özet (en üstte öğrenci ile ilgili bilgiler (isim, adres vb) hemen altında amaç, metot, ve sonuç) ii) Proje başlığı, iii) Projenin içindekiler, iv) projenin amacı, v) bilgi toplama aşamasında elde edilen veriler, vi) materyal ve metot, vii) bulgular ve tartışma, viii) sonuç ve öneriler. Bu sıralamayı proje süreci esnasında kullandığınız tüm kaynakları içeren kaynakça bölümü takip etmelidir.

69 Proje Değerlendirme Ölçeği

70 Proje Değerlendirme Ölçeği

71 Proje Değerlendirme Ölçeği

72 Proje Değerlendirme Ölçeği

73 YAPILANDIRILMIŞ GRİD

74 Yapılandırılmış Grid Analiz Yöntemi
Her sorunun cevabı için uygun kutucukların seçilmesi Bu formüle göre öğrencilerin puanları –1, 0 ve +1 arasında değişir. Bu puanı on üzerinden değerlendirmek için önce negatifliği ortadan kaldırmak amacı ile 1 ile toplanır ve elde edilen sayı 5 ile çarpılır.

75 Yapılandırılmış Grid Analiz Yöntemi
Kutucuk numaralarının mantıksal veya işlevsel sıraya göre dizilmesi (Cevap 5,6,9,7 ve 2) Soru 1- 5 numara 6’dan önce mi? Cevap evet ise art arda mı geliyor? Soru 2- 6 numara 9’den önce mi? Cevap evet ise art arda mı geliyor? Soru 3- 9 numara 7’den önce mi? Cevap evet ise art arda mı geliyor? Soru 4- 7 numara 2’dan önce mi? Cevap evet ise art arda mı geliyor?

76 Yapılandırılmış Grid (Örnek etkinlik)

77 Yapılandırılmış Grid (Örnek etkinlik)

78 1.Soruya öğrencinin cevabı 2,3,4,5,6,8,9 olsun.
Seçilen doğru kutucuk sayısı (C1): 4 Toplam doğru kutucuk sayısı (C2): 5 Seçilen yanlış kutucuk sayısı (C3): 3 Toplam yanlış kutucuk sayısı (C4): 4 C1 _ C3 = _ 3 C2 C = 0,8 – 0,75 = 0,05 + 1 = 1,05 * 5 = 5,25

79 Yapılandırılmış Grid (Örnek etkinlik)

80 YAPILANDIRILMIŞ GRİD Bu tekniğin en önemli amacı, öğrencilerin bilgi seviyesini, eksikliklerini, ve kavram yanılgılarını tespit etmektir. Bu teknikte, öğrencinin seviyesine uygun olarak 9 ya da 12 kutucuk hazırlanır. Gridi hazırlamak üzere öğretmen, konuyla ilgili bir soru hazırlar ve sorunun yanıtını rastgele, kutucuklara yerleştirir. Daha sonra ikinci soruyu hazırlar ve yine kutucuklara yanıtları yerleştirir. İkinci sorunun yanıtını teşkil eden kutucuklardan bir kısmı birinci soru için de geçerli olabilir.

81 YAPILANDIRILMIŞ GRİD Öğrencilerden, her soru için doğru kutucuğu bulmaları ve kutucuk numaralarını mantıksal ve işlevsel olarak sıralamaları beklenir (Bahar, 2002). Öğrencilerin verdiği cevap o konudaki bilgi seviyesini , bilgi eksikliğini, kavramsal bağları veya yanlış kavramları gösterir.

82 YAPILANDIRILMIŞ GRİD ÖRNEĞİ

83 YAPILANDIRILMIŞ GRİD ÖRNEĞİ

84 YAPILANDIRILMIŞ GRİD ÖRNEĞİ

85 YAPILANDIRILMIŞ GRİD ÖRNEĞİ

86 YAPILANDIRILMIŞ GRİD -ANALİZİ-
Grid tekniğinin analiz yönteminde ise şu formül kullanılır: C1/C2-C3/C4 C1= Doğru seçilen kutucuk sayısı C2= Toplam doğru kutucuk sayısı C3= Yanlış seçilen kutucuk sayısı C4= Toplam yanlış kutucuk sayısı

87 YAPILANDIRILMIŞ GRİD -ANALİZİ-
Bu formüle göre öğrencilerin puanları -1, 0 ve +1 arasında değişir. Bu puanı on üzerinden değerlendirmek için, önce negatifliği ortadan kaldırmak amacı ile bu puan 1 ile toplanır ve elde edilen sayı 5 ile çarpılır.

88 YAPILANDIRILMIŞ GRİD -AVANTAJLARI-
Bu teknik ile hazırlanmış sorularda kutucukların içerisine kelimeler, resimler, sayılar, eşitlikler, tanımlar veya formüller konulabilir. Hem doğru kutucukların seçimi, hem de bunların mantıksal sıraya dizilmesi konuyu çok iyi bilmeyi ve anlamayı gerektirir. Yanlış seçilen kutucuklar öğrencilerin konu hakkındaki eksik veya yanlış bilgilerini ortaya çıkarır.

89 YAPILANDIRILMIŞ GRİD -AVANTAJLARI-
Yapılandırılmış grid tekniğinde kısmi bilgi de değerlendirilir ve ödüllendirilir. Öğrenci seçtiği her doğru kutucuk için puan alır. Bu teknikte çoktan seçmeli testlerin aksine doğru olmayan bilgiler sorulmaz; yani kutucuklardaki her bilgi bir soru için gerekli cevap olmayabilir; ama diğer bir soru için mutlaka cevap teşkil eder. Bu nedenle yanlış şıkları eleyerek doğru cevabı bulma stratejisi saf dışı edilmiş olur.

90 YAPILANDIRILMIŞ GRİD -AVANTAJLARI-
Bu teknikte soru hazırlanması başlangıçta öğretmenler için biraz zahmetli olabilir, ama zamanla bu metot etkili bir biçimde kullanılabilir. Hazırlanan sorular çok kısa zaman diliminde uygulanabilir.

91 Yapılandırılmış Grid İle;
Anlama “kişiye özeldir”. Öğrencilerin bilgisi öğretmenin bilgisi ile tamamıyla örtüşmez. Çünkü bilgi bilişsel yapıda halihazırda var olan bilgi ile yapılandırılır. İki öğrencinin anlatılan bir konu üzerinde aynı şeyleri anlamaları mümkün değildir. Bu sebeple, değerlendirme yapabilmek için, öğrenciye ne bildiğini serbestçe ortaya koyabilmesi için fırsatlar verilmeli çoklu ölçme ve değerlendirme soruları sorulmalıdır.

92 Yapılandırılmış Grid İle;
Öğrencinin verdiği her yanlış cevabın, verdiği her bir doğru cevap kadar önemli olduğu dikkate alınmalıdır. Sadece doğru cevabın dikkate alındığı bir değerlendirme yönteminden ziyade, yanlış cevapların da belirlenmesine yönelik metotların kullanılması ve yanlış kavramların arkasında yatan nedenlerin ortaya çıkarılması gerekmektedir

93 Kelime İlişkilendirme

94 Kelime İlişkilendirme: Uygulama Metodu

95 Kelime İlişkilendirme: Değerlendirme
Öğrencilerin her anahtar kelimeye verdikleri cevap kelimelerin sayısı ve niteliği Anahtar kelimelere verilen cevap kelimeleri arasındaki örtüşme ve yakınlık (İlişki Katsayısı) Zihin haritası (tanılama amaçlı)

96 Grup değerlendirmesi Öğrencilerin oluşturduğu küçük grupların iş birliği içerisinde, ortak öğrenme amaçlarını en üst düzeyde gerçekleştirmek amacı ile çalışma esnasında ortaya koydukları performans ve çalışma sonundaki ürünü değerlendirmek amacı ile yapılan değerlendirmelerdir.

97

98 Grup değerlendirmesi ile ilgili açık uçlu sorular
Grup çalışmasındaki konunuz hakkında ne düşünüyorsunuz? Bugün grubunuzda neler oldu? Bu konuda neler hissediyorsunuz Grup çalışmanızda iyi olan neydi? Daha iyi ne yapılabilirdi? Öğrendikleriniz hakkında ne düşünüyorsun ?

99 KAYNAKÇA Bahar, M. (2002). Yapılandırılmış Grid Metodu İle Lise Öğrencilerinin Newton’un Hareket Yasası, İş, Güç ve Enerji Konusundaki Anlama Düzeyleri ve Hatalı Kavramalarının Tespiti. [Online]. 28 Ocak 2005 tarihinde World Wide Web’ ten sağlanmıştır: Bahar, M. (2001). Çoktan Seçmeli Testlere Eleştirel Bir Yaklaşım ve Alternatif Metotlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, Haziran 2001 Korkmaz, H. (2004). Fen ve Teknoloji Eğitiminde Alternatif Değerlendirme Yaklaşımları. Yeryüzü Yayınevi, Ankara. Kutlu, Ö. (2003). Cumhuriyetin 80. yılında: Ölçme ve Değerlendirme. Milli Eğitim Dergisi, Sayı: 160. Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2004). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi (4–5. Sınıflar) Öğretim Programı. M.E.B. Ankara

100 Haladyna, T.M. (1997). ). Writing Test Items to Evaluate Higher Order Thinking. Boston: Allyn and Bacon. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, EARGED (2003). Öğrenci Merkezli Eğitim Uygulama Modeli, Milli Eğitim Basımevi: Ankara. Korkmaz, H. (2004). Fen ve Teknoloji Eğitiminde Alternatif Değerlendirme Yaklaşımları.Ankara:Yeryüzü Yayınevi.