Karapara Aklama ile Mücadelede

... konulu sunumlar: "Karapara Aklama ile Mücadelede"— Sunum transkripti:

1 Karapara Aklama ile Mücadelede
T.C Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu Karapara Aklama ile Mücadelede Kimlik Tespiti Şüpheli İşlemlerin Bildirilmesi

2 Aklama suçu ile mücadelede bankaların yasal yükümlülükleri
Bilgi ve belge verme Kimlik tespiti Şüpheli işlemlerin bildirilmesi Uyum görevlisi atanması İç denetim Eğitim

3 Mali kurumların karşılaşılabileceği riskler
Yasal risk İtibar riski Operasyonel risk Yoğunlaşma riski

4 Kimlik tespit yükümlülüğü

5 FATF’e Göre Müşterinin Tanınması Prensibi
Müşterinin Kimliğinin Tespit ve Teyit Edilmesi Lehdarın Kimliğinin Tespit ve Teyit Edilmesi İş İlişkisinin Kurulma Amacı Hakkında Bilgi Edinilmesi İş ilişkisi boyunca yürütülen işlemlerin müşterinin profili ile uygunluğunu sürekli takip edilmesi

6 Kimlik tespiti yapılması gereken işlem türleri
Parasal sınıra tabi işlemler Parasal sınıra tabi olmayan işlemler

7 12 bin YTL’lik parasal sınıra tabi olmayan işlem türleri
Sigortalama Finansal kiralama Kiralık kasa hizmetleri Mevduat hesabı açma Kar-zarara katılma hesabı açma Cari hesap açma Repo Benzeri hesap açma işlemleri RG /25162

8 12 bin YTL’lik parasal sınıra tabi işlem türleri
Her türlü alım-satım Havale Ödeme Saklama Takas Trampa Borç alma Borç verme Borcun nakli Alacağın temliki Kiralama Kiraya verme Mevduat, kar-zarara katılma hesabı veya cari hesaplardan para çekme veya yatırma Çek ve senet tahsili Sermaye piyasası işlemleri Benzeri işlemler

9 Soru : 12 bin YTL’lik sınırı aşan vergi ile elektrik, su vb
Soru : 12 bin YTL’lik sınırı aşan vergi ile elektrik, su vb. fatura ödemelerinde de kimlik tespiti yapılması zorunlu mu? Evet Hayır

10 Kimlik tespit usulü Türk uyruklu gerçek kişiler için
Nüfus hüviyet cüzdanı Sürücü belgesi Pasaport

11 Soru : Avukatların kimlik belgeleri kimlik tespitinde kullanılabilecek midir?
Evet Hayır

12 Soru : KKTC vatandaşlarının kimlik tespitinde “KKTC Kimlik Kartı” kullanılabilir mi?
Evet Hayır

13 Kimlik tespit usulü Yabancı uyruklu gerçek kişiler için
Kendi ülke pasaportu İkamet tezkeresi

14 Avrupa ülkelerince verilen kimlik belgelerinin kimlik tespitinde kullanılması
En fazla üç aylık bir süre için Türkiye’yi ziyaret eden ve kazanç gayesi gütmeyen ülke vatandaşları Anlaşma* ekindeki listede belirtilen kimlik belgeleri “Kimlik kartı ile seyahat edenler için hudut kapılarından giriş-çıkış formu” * tarihinde Paris’te imzalanan ve tarih ve sayılı R.G.’de yayımlanan “Avrupa Konseyi Üyesi Devletler Arasında Kişilerin Seyahatleri İle İlgili Avrupa Antlaşması”

15 Kimlik tespit usulü Ticaret siciline kayıtlı tüzel kişiler için
Ticaret siciline tescil belgesi örneği ile Adına hareket eden kişinin yetkili olduğuna dair belge ve imza sirküleri

16 Soru : Yurt dışında yerleşik tüzel kişilerin kimlik tespiti nasıl yapılacaktır?
Belgelerin Türk konsolosluğunca onaylanması veya Apostil şerhi düşülmesi Yabancı dilde düzenlenen belgelerin noter onaylı Türkçe tercümeleri

17 Kimlik tespit usulü Vakıflar
Vakıflar Genel Müdürlüğünde tutulan sicil kaydı Dernekler İl Emniyet Müdürlüklerinde tutulan sicil kaydı Tüzel kişiliği olmayan teşekküller İdare etmeye yetkili olunduğuna ilişkin karar

18 Soru : İmza sirkülerinde yer alan kimlik bilgileri, kimlik tespitinde kullanılabilir mi?
Evet Hayır

19 Kimlik tespit usulü Kimlik belgelerin fotokopisinin alınması veya
Evrakın arkasına kimlik bilgilerinin kaydı ile Gerçek kişinin beyan ettiği adres Müteakip işlemlerde kimlik bilgilerinin karşılaştırılması

20 İşlemi yapan gerçek kişinin kimliği de tespit edilir
Kimlik tespit usulü Ticaret siciline kayıtlı tüzel kişiler Dernekler Vakıflar Tüzel kişiliği olmayan teşekküller Adına yapılan işlemlerde İşlemi yapan gerçek kişinin kimliği de tespit edilir

21 Kayıtların saklanması
Kimlik tespitine ilişkin belgelerin, son işlem tarihini takip eden yılın başından itibaren 5 yıl süre ile muhafaza zorunluluğu

22 Örnek: Bugün (22 Mayıs 2006) yapılan 13 bin YTL tutarındaki havale işlemine ilişkin kimlik belgeleri hangi tarihe kadar muhafaza edilmelidir? 8 Mayıs 2011 31 Aralık 2011 Muhafaza zorunlu değil 28 Mayıs 2010

23 Örnek Bay Ali Çelik’in X bankasına açtırmış olduğu ticari mevduat hesabına ticari borçlularınca para yatırılmaktadır. Hesapta biriken paralar bay Ali Çelik’in yetkili kıldığı Kadri Gülmez tarafından çekilmektedir. Yukarıdaki işlemlerle ilgili olarak kimlik tespiti kapsamında bankanın yapması gereken işlemler nelerdir? Hesap açılışı (Ali Çelik) – herhangi bir limit olmadan Hesaba 3. kişilerce para yatırılması – 12 bin YTL Kadri Gülmez tarafından para çekilmesi – 12 bin YTL

24 Örnek Bay Ali Demir adına hareket eden bay Cemil Kaya, AB Ltd.Şti’ne 15 bin YTL göndermek üzere bankaya müracaat etmiştir. AB Ltd.Şti. yetkilisi bay Hasan Kara, gönderilen havaleyi çekmiştir. Bu işlemlerle ilgili olarak kimlik tespiti kapsamında bankanın yapması gereken işlemler nelerdir? Havale gönderen (Cemil Kaya) – 12 bin YTL Adına işlem yapılan (Ali Demir) – 12 bin YTL Parayı çeken (Hasan KARA) – 12 bin YTL Adına işlem yapılan (AB Ltd.Şti.) – 12 bin YTL

25 Örnek Bay Ali Demir, İstanbul’da öğrenim gören çocuğunun X bankasındaki hesabına 700 YTL havale göndermiştir. Bu işlemlerle ilgili olarak kimlik tespiti kapsamında bankanın yapması gereken işlemler nelerdir? Tutar 12 bin YTL’nin altında kaldığı için 4208 S.Kanun uyarınca kimlik tespit zorunluluğu bulunmamaktadır.

26 Şüpheli işlemlerin bildirilmesi

27 ŞÜPHELİ İŞLEM BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ
FATF Tavsiye 13 fonların, suç faaliyeti geliri olduğundan veya terörün finansmanı ile ilgili olduğundan şüphelenildiği veya şüphelenilmesi için gerekli neden bulunduğu durum KANADA kara para aklama veya terörizmin finansmanı suçu ile ilgili olduğundan şüphelenilmesi için geçerli nedenlerin bulunduğu işlem” ABD - İşleme konu paranın suçtan kaynaklandığını, - müşterinin Banka Gizlilik Yasası ile getirilen yükümlülüklerden(kimlik tespiti, nakit işlem bildirimi, kayıtların saklanması) kaçınma niyetini, - İşlemin görünürde yasal bir amacının olmadığını, bilmek veya bundan şüphelenmek veya şüphelenmek için makul nedenlerin bulunması

28 Ülkelerde ŞİB Uygulamasının Başlama Yılı
Ülke Adı Yıl Avusturya 1994 Almanya 1993 Amerika 1986 Belçika Danimarka Finlandiya Fransa 1991 Hollanda İngiltere 1987 İrlanda İspanya İsviçre İtalya Japonya 1992 Kanada 1989 Lüksemburg

29 Şüpheli işlem Yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılan veya yapılmaya teşebbüs edilen işlemlere konu para ve para ile temsil edilebilen değerlerin yasadışı yollardan elde edildiğine dair herhangi bir bilgi, şüphe veya şüpheyi gerektirecek bir husus olması hali

30 Şüpheli işlem bildirim esasları
Şüpheli işlem bildirimi, kimlik tespitinden sonra yapılır Bildirilen şüpheli işlem ile ilgili olarak işleme taraf olanlara bilgi verilemez (tipping off) Herhangi bir parasal sınırlama yoktur MASAK ş. işlem tipi belirlemeye yetkilidir

31 Şüpheli işlem bildirim usulü
Tespit tarihinden itibaren 10 gün içinde bildirilir Bildirim MASAK’a şüpheli işlem bildirim formu doldurularak yapılır Gecikmesinde sakınca görülen hallerde derhal MASAK’a ve C.savcılığına bildirim yapılır

32 Şüpheli işlem bildirim formu

33

34

35

36 Şüpheli işlem bildiriminde işlem sırası
ŞİB Formu doldurulur ve imzalanır İmzalı form bankanın uyum görevlisine gönderilir (İşlemi yapan kişi ile imza yetkisine sahip görevli arasında işlemin şüpheli olup olmadığı konusunda görüş ayrılığı bulunması halinde, Form tek imza ile uyum görevlisine gönderilir) Uyum görevlisi bilgileri değerlendirir ve MASAK’a gönderilip gönderilmeyeceğine karar verir

37 Şüpheli işlem bildiriminde işlem sırası
Bildirimde bulunmama kararı verilen Formlar, yazılı gerekçesi ile 5 yıl süreyle muhafaza edilir İşlemin tespit tarihinden itibaren söz konusu olan 10 günlük bildirme süresi, uyum görevlisinin değerlendirme sürecini de kapsar

38 Şüpheli İşlem Bildirimi (Uyum görevlisi karar verirken)
Ş.İ.B.F. NUN MASAK’A İLETİLMESİ X X X İŞLEMİN TESPİTİ İŞLEMİN YAPILIŞI Ş.İ.B.F. NUN DOLDURULMASI ŞÜPHELİ İŞLEMİN TESPİTİ İLE İŞLEMİN BAŞKANLIĞA İLETİLMESİNDE SÜRE EN FAZLA 10 GÜNDÜR. Ş.İ.B.F. NUN UYUM GÖREVLİSİNE GÖNDERİLMESİ Ş.İ.B.F. NUN UYUM GÖREVLİSİNCE DEĞERLENDİRİLMESİ

39 Şüpheli işlem bildiriminde işlem sırası
Bildirilmesine karar verilen Form, uyum görevlilerince imzalanan bir yazı ekinde MASAK’a taahhütlü postayla veya elden intikal ettirilir. Formun faks ile de gönderilmesi mümkündür, ancak, faks ile gönderilmesi yukarıdaki şekilde intikal ettirilmesine engel teşkil etmez

40 Yıllara göre ŞİB sayıları (Bankalar + ÖFK’ler)

41 Neden şüpheli işlem bildiriminde bulunmuyoruz?
Bildirimde bulunanlara cezai ve hukuki koruma yok Bildirimde bulunanların kimliklerinin gizli tutulduğu konusunda endişelerim var Bankam müşteri kaybedebilir ŞİB konusunda yeterli bilgim yok

42 Neden şüpheli işlem bildiriminde bulunmuyoruz?
Banka yönetiminden çekiniyorum Şüpheli işlem tipi sayısı çok az Bu sistemin, karapara aklama suçunun tespitinde yararı olduğunu düşünmüyorum Bildirimde bulunmasam kim bilecek, tespiti çok zor, hatta imkansız

43 Neden şüpheli işlem bildiriminde bulunmuyoruz?
Başım kötü kişilerle belaya girebilir Bildirim prosedürü çok fazla Paranın akı karası olmaz

44 Yükümlülüklere uymamanın muhtemel sonuçları
Ülke itibarı olumsuz etkilenebilir Banka çeşitli risklerle karşılaşabilir - Yasal risk, itibar riski, operasyonel risk, yoğunlaşma riski Banka çalışanları olumsuz etkilenebilir

45 Yükümlülüklere uymamanın yasal yaptırımları
6 aydan 1 yıla kadar hapis 12 bin YTL’den 120 bin YTL’ye kadar ağır para cezası

46 Dikkatiniz için teşekkür ederim