Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanı

... konulu sunumlar: "Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanı"— Sunum transkripti:

1 Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanı
T.C. Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı Karapara Aklama ile Mücadele - Neden ve Nasıl - Dr. Genç Osman YARAŞLI Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanı MUĞLA, Nisan 2006

2 Kapsam Ekonomik gelişme ve suç profilindeki değişme
Ekonomik suçların nitelikleri Milli gelir – Kayıtdışı ekonomi – Suç ekonomisi ilişkisi Niçin mücadele etmeli? Nasıl mücadele etmeli? Bu mücadelede MASAK’ın Rolü Sonuç

3 Ekonomik Gelişme ve Suç Profilindeki Değişme
Ülke ekonomileri geliştikçe işlenen suçların niteliği değişmekte, klasik suçlara (cebir ve şiddete dayalı suçlar, cinsel suçlar vb.) oranla ekonomik suçlar artmaktadır. Klasik suçların birçoğunda ise suçun saiki değişmektedir.

4 Ekonomik Suçların Nitelikleri
Çok mağdurlu suçlardır, Ekonomideki üretim, değişim, tüketim ve bölüşüm ilişkilerini düzenleyen kuralları ihlal eden eylemlerdir. Korunmak istenen menfaat; Sadece suçtan birinci derecede zarar görenin menfaati değildir, kamunun menfaatidir, Ekonomik hayatın işleyişini korumak, Devletin gelir kaynaklarını korumaktır.

5 Ekonomik Suçların Nitelikleri
Ekonomik suçlar ülke güvenliğini zayıflatabilir, (Banka dolandırıcılığı – zimmet) Çoğu örgütlü suçlardır.

6 Milli Gelir – Kayıtdışı Ekonomi – Suç Ekonomisi İlişkisi

7 Milli Gelir – Kayıtdışı Ekonomi – Suç Ekonomisi İlişkisi

8 Milli Gelir – Kayıtdışı Ekonomi – Suç Ekonomisi İlişkisi

9 Niçin Mücadele Edilmeli?
Suç ekonomisinin yaygınlık göstermesi : Haksız rekabete yol açar, Toplumsal – siyasal – mali Kamu maliyesini tahrip eder, Vergi gelirleri azalır Güvenlik harcamaları artar Borçlanma ve faiz giderleri artar Kaynak dağılımında etkinliği azaltır, Marjinal fayda = Marjinal maliyet (Özel mallarda etkinlik) Negatif sosyal fayda

10 Niçin Mücadele Edilmeli?
Suç ekonomisinin yaygınlık göstermesi : Gelir dağılımını bozar, Vergi adaletinin bozulması yoluyla, Aşırı borçlanma, yüksek reel faiz ödenmesi yoluyla, Güvenlik problemleri sebebiyle kamusal kaynakların dağılımında etkinsizlik (Eğitim ve sağlık yerine güvenlik harcamaları) Sosyal ve siyasal kirlenmeye yol açar, Siyasetçi – İşadamı – Bürokrat üçgeni Kayıtdışı ekonomiyle suç ekonomisi arasında pozitif bir ilişki vardır. Yani birisi artıyorsa diğeri de artar.

11 Niçin Mücadele Edilmeli?
Suç ekonomisinin yaygınlık göstermesiyle : Ticaret ahlakını çöker, Ahlak kamusal bir maldır, Suç ve suçlulukla mücadele başarısız olur. Toplumun meşru güçlerinin dolduramadıkları iktidar alanları, suç örgütleri tarafından doldurulur.

12 Nasıl Mücadele Etmeli? Önleyici tedbirler,
Genel önleyici tedbirler, Aklamayı önleyici tedbirler, Cezalandırma (law enforcement).

13 Nasıl Mücadele Etmeli? Genel Önleyici Tedbirler;
Gelir dağılımının düzeltilmesi, Sosyal güvenlik (işsizlik sigortası), “Kamuoyu duyarlığını arttırmak ve ahlaki davranışlara önem vermek.” (Avrupa Konseyinin yolsuzluğa karşı mücadelede kabul ettiği 20 temel prensipten birincisidir.) Tam rakamlar 2004 –

14 Mali Sektörün Sorumluluğu
Nasıl Mücadele Etmeli? Mali Sektörün Sorumluluğu Mali sektörde özellikle bankacılık alanında faaliyet göstermek devletin vereceği ruhsata bağlıdır, Bu ruhsat, devlet tarafından ruhsat sahibine güvenildiği hatta bir dereceye kadar kefil olunduğu anlamına gelir, Mali sektörün kendisine atfedilen güven ve itimadı koruması gerekir.

15 Nasıl Mücadele Etmeli? Mali Sektörde aklamayı önleyici tedbirler
Müşterini tanı prensibi, Şüpheli işlem bildirimi, Gümrük idaresince yapılacak bildirim, Yükümlülerin çalışanlarına eğitim vermesi, İç denetim- risk kontrol sistemleri.

16 Nasıl Mücadele Etmeli? Suç soruşturması;
Klasik suçları soruşturma yöntemleri yeterli mi? (Parmak izi, DNA testi, otopsi, adli tıbbın diğer imkanları vb.) Kolluk olayların mali bağlantılarını araştırmaya ve mali nitelikli delilleri toplamaya önem vermelidir, Ulusal kurumlar arasında iş ve anlayış birliği gerekli. (bilgi paylaşımı)

17 Nasıl Mücadele Etmeli? Bilgi analizi gereklidir; Nüfus bilgileri,
Mali nitelikli bilgiler (ŞİB, nakit işlem bildirimleri, vergi kayıtları, banka kayıtları…), Adli sicil kayıtları, Polis kayıtları, Servet unsurlarına ilişkin kayıtlar, Ticaret sicili kayıtları.

18

19 Nasıl Mücadele Etmeli? Bilgi analizinin elektronik ortamda olmasının önemi; Suçluya tedbir alma fırsatı tanımamak, Suçsuzun şeref ve haysiyetini (kişilik haklarını) korumak, Büyük hacimde bilgiyi insan gücüyle analiz etmek mümkün değildir, Zaman maliyeti ve parasal maliyet. Uzmanlaşma (kollukta, yargıda).

20 Nasıl Mücadele Etmeli? Mücadelenin uluslararası boyutu;
Bu mücadelenin uluslararası topluma katkısı, (İyilik de kötülük de sirayet edicidir.) Uluslararası işbirliğinin önemi, Örgütlü ve sınır aşan suçlar.

21 Bu Mücadelede MASAK’ın Rolü
Mali İstihbarat Birimi (bilgi analizi), Şüpheli işlem bildirimi, Nakit işlem bildirimi, Diğer veri kaynakları. Düzenleyici ve denetleyici birim, 23 yükümlü grubunu müttefikimiz haline getirmek. Koordinasyon birimi. Aklama suçuyla mücadele ekonomik suçlarla mücadelenin ayrılmaz bir parçasıdır.

22 Bu Mücadelede MASAK’ın Rolü
Aklamanın Önlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı; ŞİB’de bulunanların korunması, gizliliğin sağlanması İstihbari nitelikte bilgi değişimi, Veri toplamayı sağlayacak düzenlemeler Yükümlülüklere aykırılık durumunda idari para cezası, Terörün finansmanının suç sayılması.

23 Sonuç Rekabetçi bir ekonomi, temiz bir siyaset ve kamu idaresi, sağlam bir sosyal yapı oluşturulmak için; suç gelirleriyle ve suç gelirlerinin aklanmasıyla etkin bir şekilde mücadele edilmelidir.

24 Sonuç Ekonomik suçlarla mücadele ederken;
Önleyici tedbirler ihmal edilmemelidir. Bu bakımdan mali kuruluşların rolü kritik önemdedir. Suç araştırmasında yöntemlerimizi gözden geçirmeliyiz, Gerek kolluk ve gerekse yargı safhasında uzmanlaşma gereklidir.

25 Dikkatiniz için teşekkür ederim