ÇATIŞMA ÇÖZME.

... konulu sunumlar: "ÇATIŞMA ÇÖZME."— Sunum transkripti:

1 ÇATIŞMA ÇÖZME

2 Çatışma çözme

3 MENFAAT ÇATIŞMASINI DÜZENLEME
POZİTİF ÇATIŞMA GRUPLARI Menfaat çatışmasının doğasını anlamak Menfaat çatışmasını düzenlemede kullanılacak 5 temel stratejiyi bilmek Görüşmenin doğasını tanımlamak Kullanılan müzakereler için atılacak adımları tanımlama Grup içinde çalışmanın doğasını tanıma Grup içinde çatışma ile olumlu yöntemleri nasıl belirleyeceğini bilmek

4 Olumsuz Çatışma Grupları
Çatışmayı bir bütün olarak görür Çatışmayı bir problem olarak görür Çatışmayı bastırır, kaçar veya kontrol altına alır Çatışmanın yıkıcı olduğuna inanır Çatışma yapmanın değeri olmadığına inanır Çatışma anksiyete ve savunma yaratır Bireyleri KAZANMA hırsına iter

5 POZİTİF GRUPLAR Farklı çatışma şekillerini tanır
Çatışmayı sorunun bir parçası olarak görür Çatışmaya cesaretlendirir ve çatışma için çabalar Çatışmanın yapıcılığını görür Çatışmanın bir çok değeri olduğunu görür Çatışmalar heyecan, ilgi ve odaklanmayı yaratır Bireyler PROBLEM ÇÖZME ye odaklanır

6 Çatışma… savaş, anlaşmazlık, tartışma, mücadele, kargaşa

7 çatışma

8 Birlikte Yaşama Sanatı

9 MENFAAT ÇATIŞMASININ DOĞASI
Menfaat çatışmasını anlamak için öncelikle ne istenildiğini, neye ihtiyac duyulduğunu tanımlamak gerekir. İstekler kişiye göre farklılık gösterir. İhtiyaçlar ise yaşamın gerekliliğidir. Her insan yaşamak için suya, yürümeye, aşka, sevgiye, paylaşmaya, güce sahip olmaya, özgürlüğe, eğlenceye ihtiyaç duyar. İhtiyaçlarımızın ve isteklerimizin temelinde amaçlarımız yatar. Amaçlar değerlerimizi tanımlama ve başarıya ulaşmada ideal düzenlemelerdir. İlgilerimiz ise amaçlarımızı başarmada güçlü kazanımlardır. Menfaat çatışması ise kişilerin ihtiyaçlarını, kazançlarını bir diğer insanın engellemeye çalışması veya ihtiyaçlarını gözardı etmesiyle ortaya çıkar. Menfaat çatışması; Ihtiyaç, amaçlar ve değerlerin farklılığından Zamanın, paranın, boşluğun, gücün varlığından ve rekabetten ortaya çıkar

10 ÇATIŞMA… İHTİYAÇLAR AMAÇLAR DEĞERLER BAKIŞ AÇISI Hayatta kalma
Sevme Sevilme Özgürlük Güç Eğlenme

11 MENFAAT ÇATIŞMASININ DOĞASI
Çatışma yıkıcı ve yapıcı olabilir. Çatışmanın yıkıcı olması; Kavga çıkarmak Düşmanlık Şiddet Kalıcı kin oluşturabilir ve üzüntü ve acı ile sonuçlanabilir. Bu tür gruplarda ilişkilerdeki çatışmayı sabote etmek, ilişkiyi kesmek, öğrenmeyi ertelemek, grup amaçlarına bireysel engeller koymak davranışları ortaya çıkabilir. Bütün bunlara rağmen çatışma pek çok pozitif getiriler taşır. Çatışma kişilerin problem çözmeye enerji ve motivasyonlarını odaklamalarını sağlar. Çatışma kişiye nasıl bir değişime ihtiyaç duyduğunu açıklar Böylece sadece istek ve değerler, amaçlarla ilgili çatışırsınız bireylerle değil. Çatışma sizi ve değerlerinizin ne olduğunu tanımlar. Başkalarının değerlerini ve kişilik olarak onları anlamamıza yardım eder. Çatışma güçlü ilişkilerdeki darılmaca, gücenme durumlarını görmemizi ve uyuşmazlıkları çözümlemeyi sağlar. Çatışma depresyonları uzak tutar. Çünkü kızgınlık ve öfkeleri içinizde saklıyorsanız bunları ortaya dökmenizi sağlar.Sonuçta çatışma eğlenceye dönüşür. Çatışmada olma yeni amaçlar edinmeyi sağlar, farklı davranışları motive eder, yeni ilgilere yönlendirir. Eğer çatışma olmazsa hayat sıkıcı olabilir.

12 GÖRÜŞMEYİ TAMAMLAMADA 6 ADIM
Ne istediğini tanımlama Ne hissettiğini tanımlama Istek ve DUYGULARIN altında yatan nedenleri tanıma Bakış açılarını değiştirme Üç görüş/öneri ileri sürme Birinde uzlaşma

13 Çözümsüzlük… Öğrenilmiş seçimlilik Alternatifsizlik
Bilişsel Katılık (RIGID!!!!!!!) Kaybetme korkusu Değişime direnç En optimal iyilik halinin mevcut durum olduğuna inanma

14 Çatışma Stratejileri…
Köpek Balığı (Zorlama) Kaplumbağa (Geri Çekilme) Ayı Tedy (Yapıcı) Tilki (Uzlaşma) Baykuş (Problem Çözme)

15 Çatışma Stratejileri Zorlama Kazanma ihtiyacı yüksektir
Amaç odaklı Zorlama Kazan-kaybet müzakeresi Güç kullanımı Yarışmacı Düşmanlık ve psikmanlık Saldırganlık içerir Kazanma ihtiyacı yüksektir İlişki önemsenmediğinde Değişim beklentisi çok zayıfsa İvedilik sözkonusu ise

16 Ayı Tedy… Kolaylaştırıcı, yapıcı İlişki odaklı Fedakar
Bir karar verme gereği zorunlu ise Kaybetmek ilişkide kalmayı sağlıyorsa

17 Baykuş Problem çözme Amaçlara ve ilişkiye büyük derecede önem verme
Kazan-kazan Olumsuz duygular yaşanmaz Fazla zaman ve enerji ister Öğrenme ve gelişim talep ediliyorsa

18 Tilki Amaçlar ve ilişki odaklı
Amaçlarından vazgeçebilirler, başkalarının da vazgeçmesini beklerler Kazan-kaybet veya kaybet-kaybet Kumar oynamak Zaman baskısı yoksa Basit çözüm veya anlaşma olamayacaksa

19 Kaplumbağa En büyük kayıp çözümsüzlüktür
Kaçınma ve geri çekilme En büyük kayıp çözümsüzlüktür Kaplumbağalar çatışmadan korunmak için kabuğuna çekilirler. Eğer amaçlar önemsiz ve başkalarıyla ilişkilerimizi de korumak çok önemli değilse Olumsuz durumlarda eğer yapacak daha iyi bir şeyiniz yoksa sakin olmak ve çekilmek Duyguları kontrol etmek. Kaplumbağa

20 ÇATIŞMA STRATEJİLERİ Çatışma stratejilerini kulanmak için aşağıdaki önemli noktaları iyi bilmek gerekir. A. Eğer çatışma çözmede yetkili iseniz, her bir stratejiyi de uygulamada beceri sahibi olmalısınız. Bir dinazor gibi kendinizi tek bir yolla çözüm getirmeye zorlamayın B.Stratejilerin bazıları diğerlerine ihtiyaç duyduğu gibi tek başına da yeterli olabilir. Çatışma çözümünde bazen düzenleyici, bazen geri çekilen, bazen uzlaşan, bazen de problem çözen olabilirsiniz. C. Stratejilerden biririn diğerine tercih etmek uyumsuzluğa yöneltir. Beş stratejide kendi arasında bağımsız olup, birini seçtiğinizde diğerine göre daha kullanımı yüksek olabilir. D. Kesin görülen stratejiler bazen diğer stratejiler tarafından bozulabilir. Örneğin, Geri çekilmeye çalıştığınızda diğer tartışmacılar sizi kovalar ve geri çekilmenize izin vermeyebilir.Bu nedenle güç kullanarak cevap vermek zorunda kalabilirsiniz. Problem çözme müzakerelerini başlatmaya çalıştığınızda ve diğer tartışmacılar güçle karşılık verdiğinde sizde kazan-kaybet taktiği ile karşılık verebilirsiniz. Eğer süre kısaysa problem çözme görüşmeleri bozulabilir. E. problem çözme veya kazan-kaybet müzakereleri gelecekteki ilişkilerinize bakış bakış açınıza bağlı olarak başlatılır. Çatışma ortaya çıktığında olası kısa vadeli karlar uzun vadeli zararlara göre ağır basabilir. Eğer ilişkilerinizin önemli olmadığını sezerseniz diğer kişilere karşı vazgeçirme, kaçırmaya dönük güç kullanma davranışı ile sadece kazanmaya yönelirsiniz. Olayları ortaya çıkaran diğer insana karşı kızgınsınız veya birbirini etkileyen olaylar sözkonusu olduğundan ilişkileri önemsiz hissedersiniz. Oysa ilişkileriniz önemli hissettiğinizde sizinkiler kadar diğer insanların da amaçlarına ulaşmayı başarmayı hedef alır ve problemi çözersiniz. K

21 ÇATIŞMA STRATEJİLERİ Çatışma Stratejileri Oyunu Tilki Uzlaştırıcı
Risk al-zarlarını salla-şans dile Ayı Tedy kaplumbağa Düzenleyici Geri çekilme Ona kimin daha fazla İstekleri ertele, Ihtiyacı olduğuna karar problem çözmeyi Verir. Ona insanca ver- her iki tarafta isyene Gülme-bazen gülme kadar bekle Problem olabilir.Özür dileme Sana çıkışı bulmana yardım eder köpekbalığı zorlayıcı baykuş asla güç kullanma yüzleştirici tartışma ile yüzleş, görüş istekler için çözümler düşün Eğer bütün bunlar iyi gitmez ve işlemezse bir uzlaşmacıdan yardım iste K

22 Çatışma Oluşumunu Kontrol Etme
ÇATIŞMA STRATEJİLERİ Çatışma Oluşumunu Kontrol Etme Menfaat çatışması ortaya çıktığında genellikle onunla yüzleşme ve çözme tavsiye edilir. Çatışmayı oluşturan durumları Çatışmaya katılanların ilk çıkışlarını anladığında çatışma oluşumunu kontrol edebilirsin. Çatışmayı oluşturan durumlar müzakerelerin başlamasına engel oluşturabilir. İç engeller;olumsuz davranışlar, değerler, korkular, anksiyeteler, tartışmalardan uzak durma, kaçma gibi modeller Dış engeller; mesleki değerler, çatışmadan kaçınma için grup normları, sosyal imajı koruma, birinin kabalığını kötü algılama vb. Fiziksel ayrılıklarda genelde çatışmanın çıkması için engel oluşturabilir. Bu nedenle ; Müzakere engellerinin Çatışmayı ortaya çıkaran nedenlerin bilinmesi gerekir. K

23 Çatışma Stratejileri

24 KALİTE ÇEMBERLERİ VE PROBLEM ÇÖZME ARAÇLARI

25 KALİTE ÇEMBERLERİ Aynı mesleki faaliyet içinde olan veya aynı üniteye bağlı olarak çalışan ve sayıları 5-10 kişi arasında değişen gönüllü kişilerin oluşturduğu küçük bir gruptur. Bir lider tarafından yönlendirilen, düzenli ve sürekli aralıklarla toplanan gönüllü bir iş gören grubudur. Birlikte çalışmak suretiyle periyodik toplantılar yaparak, belirlenen problemlerin kaynaklarını, nedenlerini araştıran, bulan, çözen ve üst kademe yönetime sunan çalışma grubudur.

26 NİÇİN KALİTE ÇEMBERLERİ
Kalite çemberleri kişiye işini daha düzenli olarak yapma ve üretin kalitesini iyileştirme imkanı sağlar. Çalışanların kendi işini yaparken gerekli olan bireysel kapasite ve yeteneklerini geliştirmesine kalite çemberi aracılığı ile fırsat sağlanır. Kurumun kendini kabul ettirmesi ve işlerini en sağlıklı, düzenli ve kısa sürede sonuçlandırabilmesi için, tüm personelde katılım düşüncesi yaratılarak çalışanların katılımının sağlanılması olarak özetlenebilir.

27 KALİTE ÇEMBERLERİNİN AMAÇLARI
Ekip ruhunu geliştirmek. Kalitenin geliştirilmesi, iyileştirilmesi. Çalışanların motivasyonlarını artırmak. Verimi artırmak. İş günü ve iş gücünü azaltmak. Hataların azaltılması. Çalışanların yaratıcı yeteneklerinin ortaya çıkarılması yönünde teşvik etmek.

28 KALİTE ÇEMBERLERİNİN AMAÇLARI
Kurum içerisindeki haberleşmeyi daha etkin hale getirmek. Çalışanların kişilik ve liderlik yeteneklerini geliştirmek. Kurumun geliştirilmesi ve iyileştirilmesine katkıda bulunmak. Lider-çalışan-tedarikçi-müşteri ilişkilerini artırmak.

29 TEMEL ARAÇLAR Beyin Fırtınası Neden/Sonuç Diyagramı Pareto Analizi
Veri Toplamaya ilişkin Teknikler Histogram Grafikler Gant Diyagramı

30 PROBLEM İnsanları rahatsız edici ve mutluluğunu bozucu bir durumdur.
Problem bireyin bir amaca ulaşmasının ve amaca yönelik çalışmalarının engellenmesidir. Cevabı mevcut bilgi birikimiyle bulunamayan, ancak araştırma ve incelemelerle cevaplanabilecek bir sorundur.

31 Burada kurumun etkinliğinin bozulması söz konusudur.
KURUMSAL PROBLEM Kurumun amaca ulaşmasının veya amaca yönelik çalışmalarının engellenmesidir. Burada kurumun etkinliğinin bozulması söz konusudur.

32 PROBLEM ÇÖZMEYE ELVERİŞLİ ORTAM
İyi kurulmuş bir iletişim sistemine, Çalışanlar, tedarikçiler ve müşterilerden gelen eleştirileri içtenlikle dinleyen, benimseyip, gereğini yapabilecek yönetime, Etkinliği yükseltmeye yönelik, öneriler getiren bir denetleme sistemine, Yöneticilerin risk üstlenebilen, yeni düşüncelere açık, denemekten korkmayan ve örgütün etkinliğini artırmak için yenileşmeyi arayan kişiler olmasına ihtiyaç vardır.

33 PROBLEM ÇÖZME SÜRECİ 1-Problemi Teşhis Etmek ve Problemin Seçimi
2- Problemin Nedenlerini Araştırma 3-Çözümler Arama ve Seçme 4-Çözümün Denenmesi 5-Yönetime Sunma

34 Problem Çözme Basamakları
PLANLA 1-Problemi Tanımla 2-Alternatifleri belirle 3-Kriterleri Belirle 4-Alternatifleri Değerlendir 5-En iyi alternatifi belirle Problem Çözme Basamakları Kararı Uygula Önlem al Standartlaştır Problem Çözme Basamakları Kontrol et Sonuçları Değerlendir [Gülser Köksal (ODTÜ)]

35 PROBLEM ÇÖZME ARAÇLARI

36 YÖDGED Bilgi paylaşıldıkça çoğalır
Kalite çalışmalarının hassas noktasını oluşturan bilgi toplama yöntemleri ve bu bilgilerin kullanımı için uzmanlığa ihtiyaç vardır. Bilgi Toplanması ve İşlenmesinde sistematik olarak takip edilmesi gereken 6 TEMEL ADIM 1- Temel bilgilerin toplanması Düşünce ve bilgilerin ölçülebilir hedeflere (parametrelere) dönüştürülmesi Sürecin analiz edilmesi (çözümlenmesi) İyileştirilmiş (geliştirilmiş) süreçlerin tasarlanması (Araç: Düşünce Şapkaları gibi) Standartların oluşturması Performansın yönetimi

37 1-Pareto Çizelgesi

38 Pareto Çizelgesi Problem çözme çalışmasının başlangıç noktasını seçmek veya bir problemin temel nedenini belirlemek için, problem ya da koşulların tümünün göreli önemini göstermek amacıyla kullanılan grafiksel bir araçtır. Kalitenin 7 aracından bir olarak ifade edilir. Kalite sorunlarının büyük kısmını çözmek için hata kaynaklarının en önemlilerini ortadan kaldırmak yetmektedir. Bundan dolayı sorunların önce ölçümlenmesi gereklidir. Beyin fırtınası sonucu belirlenen önceliklere ilişkin oylama sonuçlarının bir pareto diyagramına dönüştürülmesi mümkündür.

39 Pareto Çizelgesi Öğrenci devamsızlığı 1-Ulaşım, 2-Sınavlar
Sonuçların büyük bir çoğunluğunun, sebeplerin küçük bir yüzdesi yüzünden ortaya çıktığını savunan bir kavramdır. 80/20 kuralı olarak bilinir. Oluşan sorunların %80’inin, olası sebeplerin %20’si tarafından oluştuğu ilkesini savunur. Öğrenci devamsızlığı 1-Ulaşım, 2-Sınavlar 3-Öğretmenler 4-Arkadaş ilişkileri En Etkin Önlemler Diğer Önlemler Önlemlerin Paretosu

40 2-Beyin Fırtınası

41 Grupların yeni fikir üretmesini sağlayan en etkili tekniktir.
Beyin Fırtınası Grupların yeni fikir üretmesini sağlayan en etkili tekniktir. Gruplardan en objektif fikirlerin çıkmasına aracılık eder. Bir grubun ortak subjektif fikirleri bir hayli objektiftir.

42 Beyin Fırtınası Amaçları: Toplantılarda düzeni sağlamak.
Herkese eşit fırsat vermek, yararlı ve yenilikçi fikirlerin oluşmasını sağlamak. Zamanı en verimli biçimde kullanmak. Grubun ortak sorunlarını ortaya çıkarmak. Sorunlara ilişkin olarak hangi verilerin toplanacağına karar vermek. Sorunu ortadan kaldırmaya yarayacak önerileri oluşturmak. Yeni bir uygulamada çıkabilecek olası sorunları önceden belirlemek.

43 Uygulama İlkeleri:(1/3)
Zaman sınırlaması yapılmalı ve bir zaman tutucu belirlenmelidir. Beyinler hayalci ve yaratıcı düşünmeye özendirilmelidir. Fikirler belirtildiğinde üzerinde kesinlikle tartışma yapılmaz, eleştirilmez, olumsuz ifadelerle nitelenmez (saçma, yanlış gibi) ancak anlaşılmadı ise açıklama talep edilebilir.

44 Uygulama İlkeleri:(2/3)
Düşünceler özlü ve açık biçimde ifade edilmelidir. Üyeler birbirlerinin görüş ve düşüncelerinden yararlanılarak sinerji oluşturacak yeni düşünceler üretmelidir. Etkili bir oturum süreci uzun tutulmamalıdır. 60 dakika önerilen süredir.

45 Uygulama İlkeleri:(3/3)
Toplantı sabırla sürdürülmelidir. Başlangıçta belki konunun özüne inmeyen veya bilinen düşünceler üretilebilir. Ancak bu düşünceler bittiğinde gerçek beyin fırtınası başlar. Her üyenin çalışmalara iyi niyetle katılması esastır.

46 Uygulama (1/3) Görüşülecek konu belirlenir ve görünür bir yere yazılır. (Tercihan “Flip-Chart”, yani büyük ebat kağıtlar kullanılır.) Toplantı konusu sorun belirleme ise, grup üyeleri olası sorunlar için öneride bulunur. Sorun çözümlemekse, çözüm önerilir. Her üyeye sırayla belli bir süre verilerek düşüncesi sorulur.

47 Uygulama (2/3) Her üye sıra ile söz alarak belli bir süre sınırlaması içerisinde fikir belirtir. Her söz alışta sadece bir fikir açıklanır. Sırası gelen kişinin o anda aklına bir düşünce gelmeyebilir. O zaman üye pas geçer. Tüm fikirler bir yere yazılır.

48 Uygulama (3/3) Ortaya çıkan tüm düşünceler tanımlanarak netleştirilir.
Düşünceler gerekirse eleştirilerek incelenir, kümelenir veya sayıca azaltılır, bulanık fikirler yeniden formüle edilir.

49 Uygulama (4/4) Tüm fikirler ortaya konduktan sonra ilk tur oylamaya geçilir. Fikirler tek tek oylanır. Üyeler istedikleri her öneriye oy verebilirler. İlk tur oylama sonucu en çok oy alan öneriler daire içine alınır ve bunlar üzerinde tartışılır. Yine üyeler sıra ile söz alır. Tüm üyeler pas geçince ikinci tur oylamaya geçilir. İkinci tur oylama sonucu öneriler önem sırasına göre belirlenmiş olur.

50 3-Balık Kılçığı Diyagramı
Neden-Sonuç Analizi Ishikawa Diyagramı

51 Balık Kılçığı Diyagramı
Belli bir sonuca neden olan temel faktörleri bulmaya ve bunların etkilerini belirlemeye yönelik bir analiz ve karar verme tekniğidir. Yöntem beyin fırtınası tekniği kullanılarak etkinleştirilir. Ancak sonuçlara olan sinerji etkisi de dikkate alınmalıdır. (Sinerjik yönetim tüm kritik faktörleri ortaya çıkarmayı hedefler)

52 1-Araştırılacak sorun kutu içine alınarak okla gösterilir.
Sonuç Hedef SONUÇ (HEDEF) Gözlenen Sonuç (Problem) 1-Araştırılacak sorun kutu içine alınarak okla gösterilir.

53 Neden Faktörleri SONUÇ (HEDEF) Gözlenen Sonuç (Problem)
2-Bu soruna sebep olabilecek ana nedenler birer kutu içine alınarak bu oka bağlanır Ana Nedenler

54 3-Her ana nedenin hataya sebep olabilecek alt nedenleri işaretlenir.
Neden Faktörleri SONUÇ (HEDEF) Gözlenen Sonuç (Problem) Alt Nedenler 3-Her ana nedenin hataya sebep olabilecek alt nedenleri işaretlenir. Ana Neden

55 4-Beyin fırtınası ile önem sırasına konulur
Neden Faktörleri SONUÇ (HEDEF) 3 1 4 Gözlenen Sonuç (Problem) Alt Nedenler 4-Beyin fırtınası ile önem sırasına konulur 5 2 Ana Neden

56 Neden Faktörleri SONUÇ (HEDEF) 3 1 4 Gözlenen Sonuç (Problem)
Alt Nedenler 5-Belirlenen bu nedenlerin doğrulanması için veri toplanır, incelenir ve yorumlanır. Sorun giderilene kadar devam edilir. 5 2 Ana Neden

57 Balık Kılçığı Diyagramı
Yöntemin yararları: Sorunların üzerine giden aktif bir yönetimi geliştirir. Diyagramın hazırlanması iletişimi güçlendirir. Herkesin dikkatini bir noktaya toplamasını sağlar. Başlı başına eğitici bir çalışmadır, herkesin bilgisini geliştirir. Verilerin toplanmasını ve konuya bilimsel yaklaşmayı sağlar. Konuya hakimiyeti sınamak için oldukça iyi bir tekniktir. Tüm sorunlara uygulanabilir.

58 YÖDGED Bilgi paylaşıldıkça çoğalır
GÜÇ KAYNAĞI ANALİZİ   Bir problemin çözümünü destekleyen veya karşı olan faktörlerin belirlenmesi için kullanılır. Değişim güçler arasındaki mücadelenin sonucudur. Bu fikri geliştiren tekniğe Güç Alanı Analizi denir. İstenen değişikliğin tüm yönlerini görmeyi sağlar. İki güç vardır : 1- Süreci güç; değişikliğe zorlayan güçtür. 2- Önleyici güç;hareketi engelleyen güçtür.  DEVAMI

59 Güç alanı analizi değişiklik olmasına nasıl yardım eder?
YÖDGED Bilgi paylaşıldıkça çoğalır Güç alanı analizi değişiklik olmasına nasıl yardım eder?    1. Arzulanan değişiklik için insanları her şeyi bir arada düşünmeye zorlar. Burada yaratıcı düşünce desteklenmelidir.  2. Kişileri denge çizelgesinin her 2 yanındaki faktörlerin önceliği hakkında fikir birliğine varmaları için cesaretlendirir. Takımın fikir birliğine çabuk varması için Nominal Grup Tekniği kullanılabilir.  3. Değişime başlamak için hedef seçmede bir başlangıç noktası sağlar.  DEVAMI

60 TYK UYGULAMASI YÖDGED Bilgi paylaşıldıkça çoğalır
TKY Uygulamasını Destekleyen Güçler TKY Uygulamasını Engelleyen Güçler Üst yönetimin kararlılığı Başarı için işbirliği gereksinimi Artan değişim hızı Toplumun değişim beklentisi Yaşam kalitesi Dünyada artan rekabet Teknolojideki hızlı gelişmeler Bağımsız, yaratıcı düşünme Globalleşmenin gerektirdiği bilgi ve beceriler TKY ile artan başarı örnekleri Özel öğretim Okulların ve öğrencilerin kıyaslanması Eski köye yeni adet Yabancı özentiliği Bunlar zaten var !..Biz zaten bunları uyguluyoruz !.. Bilgisizlik Nasıl olsa işe yaramaz Bu sadece fabrika alanında geçerlidir, diğer alanlarda uygulanamaz Birileri yeni puan yarışında !.. Yetkilerim ya elden giderse ?! İşimizi mi yapalım, yoksa TKY ile mi uğraşalım ? Daha hazır değiliz !.. Önce ücretlerimiz düşünülsün !

61 İlişki Diyagramı Hatalı Okunan Sözcük Sayısı 01-25 26-50 51-75 76-100
01-25 26-50 51-75 76-100 Haftalar

62 17- ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNİĞİ
YÖDGED Bilgi paylaşıldıkça çoğalır 17- ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNİĞİ Düşünce ve önerilerin belirli bir düzen içinde sunulması ve sistematikleştirilmesi için kullanılan bir yöntemdir. “Şapkalar” düşüncelerin ayrıştırılması için kullanılan bir semboldür. Şapkaların rengi değiştikçe rengin simgelediği düşüncelerin belirli bir düzen içinde aktarılır. Altı Şapkalı Düşünme Tekniğinin Avantajları Bir konu üzerinde daldan dala atlanarak belirtilen görüşler bir sisteme sokulmuş olur. 2. Fazla zaman kaybı önlenir. 3. Bir karara varma ve sonuçların ortaya çıkması kolaylaşır. DEVAMI

63 Altı Şapkalı Düşünme Tekniği nasıl uygulanır:
YÖDGED Bilgi paylaşıldıkça çoğalır Altı Şapkalı Düşünme Tekniği nasıl uygulanır:  Beyaz Şapka :Net bilgiler (tarafsız şapka) Görüşülen konu ile ilgili net bilgiler, sayılar, araştırmalar, kanıtlanmış veriler ortaya konur. Kırmızı Şapka : Duygular (duygusal şapka) Görüşülen konu ile ilgili olarak, kişilere hiçbir dayanağı olmadan hislerini söyleme şansı verir. Tehlikeler (kötümser şapka) Görüşülen konunun riskleri, gelecekte doğuracağı problemler, eleştiriler ortaya çıkar. Siyah Şapka : DEVAMI

64 Sarı Şapka :Avantajlar (iyimser şapka)
YÖDGED Bilgi paylaşıldıkça çoğalır Sarı Şapka :Avantajlar (iyimser şapka) O işin avantajları ortaya konulur. Getirileri gözönüne alınır. Yeşil Şapka : Yaratıcılık (yenilikçi şapka) Konuyla ilgili alternatifler araştırılır. Yaratıcılık ön planda tutulur ve toplantıya katılanların yaratıcı olmaları teşvik edilir. Önemli olan fikrin saçma olup olmaması değil, orijinal, yeni, üretken olmasıdır. Mavi Şapka :Sonuçlar (serinkanlı şapka) Düşünce sistematize edilir. Toplantının sonuçları ortaya çıkarılır, durum analizi yapılır ve özetlenir.

65 Kalite Yolculuğunda Başarı Dileklerimizle

66 FAYDALANILAN KAYNAKLAR
1. Prof.Dr.İsmail ERBİL – Yönetimde Kalite Çemberleri ve Uygulama Örnekleri 2. T.Timur GÖKSAL – Grup Halinde Problem Çözme Metodu. 3. Canan ÇETİN – Kalite Kontrol Çemberleri 4. Nurdoğan ARKIŞ – Yönetimbilim Açısından Sorun Çözme Grubları 5. Ülke DİCLE – Sorun Çözmede Grup Yaklaşımı 6. Semih YILDIR – “Kalite Kontrol Çemberleri” – İşletme Fakültesi Dergisi 7. Nurdoğan ARKIŞ – Grup Davranışlarının Organizasyon Açısından Önemi ve Kalite Kontrol Grupları

67 ? ? ? ? ? ? ? Sorun Çözme ? ? ? ? ? ?

68 Çalışmanın Adı Sorunların Bilimsel Düşünme Becerisi İle Saptanarak, Sorunlara Alternatif Çözüm Önerileri Üretilmesi

69 Uygulamayı Gerçekleştirenler
Özlem BERBER Kemal GEDİKOĞLU Uygulama süresi: 11-15 Ekim 2004 tarihleri arası 5 çalışma günü Bu uygulama: İlköğretim 6.,7. ve 8.sınıflarda 12 şubede toplam 365 öğrenciyle yapıldı

70 Çalışma “Öğrencilerin kazandığı bilginin yaşam becerisine dönüştürülmesi amacıyla” gerçekleştirilmiştir. Uygulamanın hedefleri: ·   Sorunu tanımlama ·   Sorunları bilimsel yaklaşımlarla analiz etme ·   Sorunlara alternatif çözüm önerilerini işe koşma

71 Çalışma Öğrencilerin, Soruna ve sorunlarına bakışını tespit etmek,
durumlarının tablosunu çizmek, amacıyla çalışmaya anket uygulamasıyla başladık.

72 Anket Sonuçları Öğrencilerin: bilimsel düşünceden uzak olduğu,
yorum yapmakta zorlandıkları, sorunları doğru tespit edemedikleri alternatif çözümler oluşturamadıklarını gösterdi.

73 Materyalin hedefleri:
Öğrenciyi soruna güdüleme Derse olan ilgiyi artırarak katılımı sağlama Varsayımlar ortaya koyma Varsayımları sınama Öğrencinin çıkarımda bulunmasını sağlama Analiz ve sentez becerisi Eleştirel düşünme becerisi

74 Materyalin İçeriği: 1-Konunun ana başlığı olan SORUN kavramını
öğrencilere tespit ettirmek, 2-Soruna bilimsel bir misyon yüklemek için; -birden çok çözüm yolu olması gerektiğini, -bu çözüm yollarının görülebilmesi gerektiğini kavratmak, 3-Sorunun hissedilmesi için iyi bir gözlemci olunmasını, duyarlılık gösterilmesi gerektiğini anlatmak 4-Herkesin sorunlara çözüm yollarını işe koşabileceğini kavratmak

75 SİZİ EN ÇOK ETKİLEYEN BULUŞ NEDİR?
NNEDEN?

76 Bilgisayar

77 BULUŞLARDAKİ SİHİR NEDİR?
Burada beyin fırtınası tekniği kullanılarak zihin haritası yapılmıştır. Öğrencilerin bu soruya verdikleri cevaplar: -merak -ihtiyaç -zamandan kazanma -iş kolaylığı

78 Size göre bu kişi bilim adamı yada düşünür olabilir mi?
Bu kişi ne yapıyor? Size göre bu kişi bilim adamı yada düşünür olabilir mi?

79 İhtiyaç kavramı üzerinde tartışılarak öğrenciler SORUN kavramına yöneltildi.

80 ARAŞTIRMADA EN ÖNEMLİ ŞEY!
Sorunu ortaya çıkarmaktır.

81 Sorun nedir? Kavram haritası kullanıldı. İnsanı rahatsız edici ve onun mutluluğunu bozucu durumdur. Bireyin bir amaca ulaşmasını ve amaca yönelik çabalarının engellenmesidir. Cevabı mevcut bilgi birikimiyle bulunamayan ancak araştırma ve incelemelerle bulunabilecek bir durumdur.

82 Sorun Çevre Kirliliği Eğitim çevre kirliliğini nasıl etkiler?
Bilimsel bakışla sorun Eğitim çevre kirliliğini nasıl etkiler?

83 Sorun

84 Sorun

85 Sorun

86 Problem Çözme Yöntemini Uygulama Etkinlikleri
Problemin Anlaşılması Bilginin Toplanması Problem Çözme Yönteminin Aşamaları Değerlendirme Bilginin Çözümü Ve Yorumu Uygulama Seçeneklerin Değerlendirilmesi En iyi Seçeneğin Bulunması

87 Örnek bir “Sorun Çözme” çalışması yapılır.
Öğrencilerden sorunlara yada sorunlarına yönelik gözlem ve tespitler yapılması ve tespitlerini yazmaları istenir. (Bir günlük çalışma)

88 Araştırmaya yönelik sorunları tespit ederken;
Sorunların: 1-Çözülebilirliğine, 2-Önemliliğine 3-Yeniliğine 4-Etik kurallara uygunluğuna Dikkat edilmesi istenir.

89 Araştırmaya yönelik sorunları tespit ederken;
1-Öğrenci çantalarının ağırlığı 2-Trafik kazalarının olması 3-Okuldaki davranış bozuklukları 4-Sınavlar moralimizi bozuyor 5-Büyükler bize gereksiz yere kızıyor 6-Kavramları doğru kullanamıyoruz

90 DERECELENDİRME ÖLÇEĞİ KULLANILARAK
HEDEFLER BAŞARI ORANI Sorunu tanımlama %92 Sorunları doğru cümlelerle ifade edebilme %75 Sorunlara alternatif çözüm önerileri oluşturma %81

91 KAYNAKÇA 1-Bilimsel Araştırma Yöntemi Prof.Dr.Niyazi KARASAR
2-Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme Prof.Dr.Cemal YILDIRMI 3-Eğitimde Stratejik Planlama ve TKY Doç.Dr.Mualla AKSU 4-Eğitimde Örgütsel Yenileşme Servet ÖZDEMİR 5-Öğrenci Merkezli Eğitim Uygulama Modeli MEB Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi

92 PROBLEM ÇÖZME TEKNİKLERİ

93 PROBLEM NEDİR? Amaçları zedeleyen, bozan, istenilen
şartlarda ürün/hizmet sunumunu engelleyen, ürün/hizmetin birbiriyle tutarlı, uyumlu olmasını önleyen olaylara denir. PROBLEM NEDİR?

94 Bir Problemin Yapısında Neler Vardır?
Amaç Karar verici ya da vericiler Kısıtlar En az iki alternatif çözüm

95 Bilimsel Problem Çözme Basamakları Neler Olmalıdır?
Problemi belirle Problemi formüle et Çözüm alternatifler üret Çözümü uygula Sonuçları değerlendir

96 BEYİN FIRTINASI NEDİR? Fikirlerin, problemlerin, algıların, soruların veya sonuçların bir listesini hazırlamak amacıyla bir ekibin yaratıcı düşüncesini ortaya çıkartmak ve tam katılımı sağlamak için kullanılan tekniktir.

97 Beyin Fırtınası Seansında Uyulması Gereken Kurallar
Takımın bütün üyeleri teşvik edilmeli, hiç bir düşünce ve fikir atlanmamalıdır, Tartışılmamalı, tartışma seans bitiminde gerçekleştirilmelidir, Takım üyeleri birbirlerinin üzerinde yargı veya kritikte bulunmamalıdır,

98 Beyin Fırtınası Seansında Uyulması Gereken Kurallar
Her fikir tam ifade edildiği gibi yazılmalıdır, Bütün fikirler takım üyelerinin görebileceği bir yere yazılmalıdır, Yönlendirilmiş beyin fırtınasında üyeler her turda bir fikir ile yer almalıdırlar.

99 Çoklu Oylama Nedir? Beyin fırtınası ile belirlenen
fikirlerin en önemlilerini takımdaki herkesin eşit katılımına başvurarak tespit etmek için kullanılan tekniktir.

100 Nominal Grup Tekniği Nedir?
Takım üyeleri arasında görüş birliği sağlamak için kullanılan puanlama tekniğidir.

101 NOMİNAL GRUP TEKNİĞİ

102 Sebep Sonuç Diyagramı Nedir?
Herhangi bir problemi doğuran ya da etkileyen sebep ve faktörleri belirlemek amacıyla kullanılan tekniktir.

103 SEBEP- SONUÇ DİYAGRAMI
Potansiyel sebepler ana gruplara ve alt gruplara ayrılır. Görüntüsünden dolayı buna “Balık Kılçığı” adı da verilir. Personel Ekipman Sonuç Malzeme Metot

104 Sebep Sonuç Diyağramı KATEGORİ KATEGORİ SONUÇ KATEGORİ KATEGORİ
Seviye 2 Alt Sebep KATEGORİ KATEGORİ Seviye 1 Alt Sebep Seviye 3 Alt Sebep SONUÇ KATEGORİ KATEGORİ

105 Kuvvet Alan Analizi Nedir?
Bir sorunun çözümünü destekleyen ve engelleyen güçlerin ortaya çıkartılarak pozitif etkenlerin güçlendirilmesi negatif etkenlerin yok edilmesi veya zayıflatılması için kullanılan tekniktir.

106 KUVVET ALAN ANALİZİ + - ÖRNEK SORUN: Toplum Önünde Konuşamamak
İDEAL DURUM: Her durumda güvenli, net ve güzel konuşabilmek

107 AKIŞ NEDİR? ŞEMASI

108 Akış Bir süreçteki bütün aşamaların grafiksel olarak
sembollerle gösterilmesidir.

109 Benzerlik Diyagramı Nedir?
Pek çok fikir, görüş, konu veya faaliyet içinde temel olanları bulmak,onları gruplandırmak ve organize etmeyi amaçlayan tekniktir.

110 Prosedürlerin hayata geçirilememesi
Eğitim Yetersizliği Önceden gerekli eğitimler verilmedi Verilen eğitimler yetersiz kaldı Eğitimden herkes eşit oranda faydalanamadı Prosedürlerin ne işe yaradığı bilinmiyor ISO 9000 anlaşılamadı İşleri kolaylaştıracağına olan inanç eksik Kalite Biriminin Yeterince Tanıtılmaması Kalite biriminin işleri yanlış algılandı Kalite çalışmaları ek bir iş olarak görüldü Kalite birimi çalışanları diğer çalışanlarla yeterince iyi diyalog içinde değil Mekanizma Eksikliği İç denetim eksik Hayata geçmeyen prosedürler için yaptırım yok Prosedürler ilgili birimlerde anlatılmadan dosyalanıyor Motivasyon Yetersizliği Motivasyon eksik Ödül mekanizması yok Düşük ücretler İş yükü fazla Ciddiye alınmıyor Prosedürleri hazırlayanlara gereken önem verilmiyor Yazılım Hatası Prosedürler yeterince açık yazılmıyor İşe uygun prosedürler yazılmadı Prosedürler çok kapsamlı Prosedürler direkt olarak çalışanların katkılarıyla hazırlanmadı Yönetimin İnançsızlığı Yönetim konuya ilgisiz Yönetimin kendisi prosedürlere uymuyor Üst yönetimin desteği yetersiz

111 İlişki Diyagramı Nedir?
Bir grup fikir arasındaki itici güçler ve sonuçlarının incelenmesi amacıyla kullanılan tekniktir.

112 Moral bozukluğu probleminin sebepleri arasındaki ilişki diyagramı
Bir grup fikir arasında mantık ilişkileri kurarak, sebeplerin ve sonuçların anlaşılmasını sağlayan tekniktir. ÖRNEK  Moral bozukluğu probleminin sebepleri arasındaki ilişki diyagramı 2 Taktir eksikliği G1 Ç2 İTİCİ GÜÇ ANA SEBEP 3 Çalışanların katılmaması, değerlendirilmemesi G3 Ç1 1 Etkin ve adil olmayan yöneticiler G0 Ç4 4 Çalışma arkadaşları arasında sürtüşme G2 Ç1 6 Çalışanların yorgunluğu, bıkkınlığı G4 Ç0 5 Hayal kırıklığına yol açan sistemler/problemler G2 Ç2 SONUÇ

113 AĞAÇ DİYAGRAMI NEDİR? Belli bir hedefe ulaşmak amacıyla,
Ağaç Diyağramı Nedir AĞAÇ DİYAGRAMI NEDİR? Belli bir hedefe ulaşmak amacıyla, yapılması gereken işlerin bir haritasını çıkarmaya yarayan tekniktir.

114 ÖRNEK NEDEN- NEDEN AĞAÇ DİYAGRAMI
HEDEF ARA HEDEFLER ALT HEDEFLER Sık Sık Kırılması Sandalyelerin kötü kaliteli olması Biyomedikal Müh. Becerikli değil Problem Hastanede tekerlekli sandalye yetersizliği Yöntem Belirsiz Servislere geri getirilmemesi Kimin sorumlu Olduğu belli değil Neden Sonuçlardan Habersiz olma Yönetim Önemsemiyor Sorumlu yöneticiler Yetkili değil Neden Şikayetler onlara ulaşmıyor Neden

115 Örnek

116 ÖRNEK NASIL-NASIL AĞAÇ DiYAGRAMI
Metot oluştur Eğit; deneme yap Geri dönüş sistemini oluştur. Çözüm Sonuçları izle Kullanıma hazır tekerlekli sandalye sayısını arttır Metodu iyileştir Tamirciyi tekrar eğit Nasıl? Acil durumlar için stok tut Nasıl?

117 Örnek 1.Aşama Hedef belirleyin 2. Aşama Ara hedeflerinizi belirtin
Prosedürleri hayata geçirmek 2. Aşama Ara hedeflerinizi belirtin Hedef Yöntemler-Alt hedefler Prosedürleri hayata geçirmek Personelin eğitilmesi Motivasyonun sağlanması Kalite biriminin tanıtılması Yönetimin desteğinin sağlanması Mekanizma kurulması

118 3.Aşama Ara hedefleri detaylandırın.
Alt Hedef Zorunlu Eğitim Prosedürleri Hayata geçirmek Personelin eğitilmesi Küçük Gruplar Nasıl? Prim Motivasyonun Sağlanması Ödül/ceza Denetim Sıklığı Mekanizma Kurulması Sorumluların Katılımı Yönetimin desteğinin Sağlanması Yönetici Eğitimi Nasıl?

119 ÖNCELİK MATRİSLERİ NEDİR?
Opsiyonların ağırlığını ölçmek, işlerin, konuların veya alternatif ÇÖZÜMLERİN, bilinen kriterlere göre önceliklerini belirlemek için kullanılan tekniktir.

120 ÖRNEK Önemli haberleri, çalışanlara en iyi şekilde iletmenin yolunu belirleme.  
Alternatif Çözümler : 1. Çalışanın evine postala 2. Maaş çekine ekle 3. Kurumda değişik panolara as 4. Bilgisayar aracılığı ile bağlantı kur

121 BİLİNEN KRİTERLER B : Kabul edilebilirlik C : Uygulama kolaylığı
A : Maliyet B : Kabul edilebilirlik C : Uygulama kolaylığı D : Zaman

122 Kriter Kriter 1 : Eşit ölçüde önemli 5 : Daha fazla önemli
: Çok daha fazla önemli 1 / 5 : Daha az önemli 1 / 10 : Çok daha az önemli

123 A Kriteri : Maliyet Alternatifler Alternatifler 1 : Eşit maliyette
: Daha ucuz : Çok daha ucuz 1 / 5 : Daha pahalı 1 / 10 : Çok daha pahalı

124 B Kriteri : Kabul edilebilirlik
Alternatifler Alternatifler : Eşit ölçüde kabul edilebilir : Daha fazla kabul edilebilir : Çok daha fazla kabul edilebilir 1 / 5 : Daha az kabul edilebilir 1 / 10 : Çok daha az kabul edilebilir

125 C Kriteri : Uygulama Kolaylığı
Alternatifler Alternatifler : Uygulaması eşit ölçüde kolay : Uygulaması daha kolay : Uygulaması çok daha kolay 1 / 5 : Uygulaması daha zor 1 / 10 : Uygulaması çok daha zor

126 D Kriteri : Zaman Alternatifler Alternatifler
: Eşit zamanda iletişim sağlar : Daha kısa zamanda iletişim sağlar : Çok daha kısa zamanda iletişim sağlar 1 / 5 : Daha uzun zamanda iletişim sağlar 1 / 10 : Çok daha uzun zamanda iletişim sağlar

127 Kriterler Alternatifler
SONUÇ: 2. Alternatif (maaş çekine ekle ) seçilebilir 4. Alternatif de ( bilgisayar aracılığıyla bağlantı kur ) 2. ye çok yakın değerlendirilmektedir.

128 PROBLEME DAYALI ÖĞRENME (PROBLEM BASED LEARNİNG)
Öğr.Gör.Dr. Şirin KARADENİZ

129 Hayatımızdaki bir problemi düşünelim!!!
Problem: bireyin karşılaştığı güçlükler, içinden çıkılmaz gibi görünen durumlardır. Bireyin hayatında problem olduğunda denge bireyin hayatında yok demektir, öyle değil mi? Dewey problemi; şüphe ve belirsizlik uyandıran herhangi bir şey olarak tanımlamaktadır.

130 Toplamayı biliyorsunuz ama bir öğretmen maaşıyla nasıl geçineceksiniz?
Matematik problemi çözmek gerçek hayattaki problemleri çözmeyi sağlamaz. Toplamayı biliyorsunuz ama bir öğretmen maaşıyla nasıl geçineceksiniz?

131 “Öğretmen ” Geleneksel Öğretim “Öğrenciler”

132 “Öğretmen ” PBL “Öğrenciler”

133 Temel Özellikleri Öğrenme gerçek hayattaki kadar karmaşık bir problem ile başlar Öğrenciler bireysel veya grup halinde çalışırlar Grup çalışması yapabilme ve sosyal becerilerin gelişmesini sağlar

134 Temel Özellikleri Konuları öğrenciye vermek yerine problemi çözmek için gerekli bilgiler araştırılarak edinilir Gerçek hayat problemleri ile çok daha önceden yüz yüze gelmeyi sağlar Öğretmenin rehberlik görevi vardır

135 Problem çözme ve Probleme dayalı öğrenme birbirinden farklı ama birbiri ile ilişkilidir
Problem çözme - bir yöntemdir, öğrencinin önceki bilgilerine dayalı olarak bir karara varması bir çözüm üretmesidir Probleme dayalı öğrenme – bir kuram veya strateji olarak düşünülebilir, öğrenme ihtiyacının hissedilmesi ile yeni bilginin edinilmesi sürecidir.

136 Well, Ill, Unstructured Problem
Yapılandırılmamış Problem Az Yapılandırılmış Problem İyi Yapılandırılmış Problem Problem ile ilgili bilgiler verilmez Tanımlanması güçtür, Kurallar, problemi çözecek olan kişi tarafından bulunmalıdır. Genellikle çözüm için birden fazla yol sunar Farklı sonuçları vardır Problemle ilgili bazı bilgiler verilir Kuralları öğretmen ve öğrenciler belirler Problemle ilgili tüm bilgiler verilir Öğretmen tarafından belirlenen, izlenecek olan kurallar ve işlemler ile çözülür Tek bir doğru sonucu vardır

137 Öğrencilere metabilişsel becerilerini geliştirmeleri için fırsat tanır
Öğrenciler problemler ile çalışırken kendi düşünmeleri hakkında düşünmeyi öğrenmektedirler. Kendilerine şu türde sorular soruyorlar: “Burada olan nedir?”, “Ne biliyorum?”, “Ne bilmeye ihtiyacım var?”, “Nereden bulabilirim?”, “Tüm olasılıklar hakkında düşündüm mü?”, “Bu veriler ne anlama geliyor?”, “Bu bilgiye güvenebilir miyim?”, “Bu sınırlamadan kurtulmanın iyi bir yolu nedir?”, “Çözmeye çalıştığım problem nedir?”, “Yapabileceğim eylemler nelerdir?”, “Eğer her birini yaparsam neler olur?”, “Yapacak en iyi ve doğru olan nedir?”

138 Uygulama Aşamaları Problemin sunulması; Problemin Öğrencilerin
öğrencilerin problemi anladıklarımdan emin olmanız gerekmektedir Problemin bireysel olarak ve grupla analiz edilmesi Öğrencilerin o andaki bilgileri ile hipotezler veya çözüm yolları geliştirmeleri

139 Uygulama Aşamaları Problemi çözmek için daha farklı edinilmesi gereken bilgilerin tanımlanması Problem hakkında ne biliyorum? Problemi çözebilmek için neleri bilmeye ihtiyacım var? İhtiyacım olan bilgiyi nereden bulabilirim?

140 Uygulama Aşamaları Bilgilerin araştırılarak toplanması ve analiz edilmesi Çözüm yollarının geliştirilmesi ve denenmesi Problem için en iyi çözüm yolunun belirlenmesi

141 TAKIM ÇALIŞMASI VE PROBLEM ÇÖZME TEKNİKLERİ
H. Ömer GÜLSEREN

142 Problem çözme tekniklerini kullanma neyi gerektirir?
Sorunu tanımlama Çözüm odaklı olma İlgili ve bilgili kişileri bir araya getirme Takım çalışması yapma Ortak aklı kullanma Tekniklerin kurallarını etkin işletme Etkili iletişim kurma Takım içi informal iletişimi geliştirme

143 Anonim Bir araya gelmek bir başlangıçtır
Bir arada kalmak bir ilerlemedir Bir arada çalışmak ise başarının ta kendisidir

144 Hiçbirimiz hepimiz kadar akıllı değiliz

145 Göç eden yaban kazlarının havada süzülürken "V" şeklinde bir formasyonla uçtuklarını görmüşsünüzdür... Bilim adamları kazların neden bu şekilde uçtuklarını araştırmışlar araştırma sonucunda şu verilere ulaşmışlar; Yaban Kazları

146 1-) "V" şeklinde uçulduğunda, uçan her kuş kanat çırptığında, arkasındaki kuş için onu kaldıran bir hava akımı yaratıyormuş. Böylece "V" şeklinde bir formasyonda uçan kaz grubu, birbirlerinin kanat çırpışlar sonucu ortaya çıkan hava akımını kullanarak uçuş menzillerini % 70 oranında uzatıyorlarmış. Yani tek başına gidebilecekleri maksimum yolu grup halinde neredeyse ikiye katlıyorlarmış. Kıssadan Hisse: Belli bir hedefi olan ve buna ulaşmak için bir araya gelen insanlar, hedeflerine daha kolay ve çabuk erişirler. Kıssadan hisse

147 2-) Bir kaz, "V" grubundan çıktığı anda uçmakta güçlük çekiyor
2-) Bir kaz, "V" grubundan çıktığı anda uçmakta güçlük çekiyor. Çünkü diğer kuşların yarattığı hava akımının dışında kalmış oluyor. Bunun sonucunda, genellikle gruba geri dönüyor ve yoluna grupla devam ediyor. Kıssadan Hisse: Eğer kafamız bir kaz kadar çalışıyorsa, bizimle aynı yöne gidenlerle bilgi alışverişini ve işbirliğini sürekli kılarız. Kıssadan hisse

148 3-) "V" grubunun başında giden kaz hiç bir hava akımından yararlanamıyor.Bu yüzden diğerlerine oranla daha çabuk yoruluyor. Bu durumda en arkaya geçiyor ve bu defa hemen arkasındaki kaz lider konumuna geçiyor. Bu değişim sürekli yapılıyor; böylece her kaz grubun her noktasında yer almış oluyor. Kıssadan Hisse: Yaptığınız her işi, yeri ve zamanı geldiğinde başkasına bırakmak gerekiyor. Kıssadan hisse

149 4-) Uçuş hızı yavaşladığında gerideki kuşlar, daha hızlı gitmek üzere öndekileri bağırarak uyarıyorlar. Kıssadan Hisse: İlerlemek ve yol almak için bazen başkalarının uyarılarına gereksinim duyarız. Bundan alınmamalıyız; tam aksine, böyle uyarıları sevinç ve takdirle karşılamalıyız. Kıssadan hisse

150 Kıssadan Hisse: Adam olmak sadece insanlara özgü değil....
5-) Gruptaki bir kuş hastalanırsa ya da bir avcı tarafından vurulup uçamayacak duruma gelirse; düşen kuşa yardım etmek üzere gruptan iki kaz ayrılıyor ve korumak üzere hasta/yaralı kazın yanına gidiyor. Tekrar uçabilene (ya da eğer ölürse, ölümüne kadar) onunla beraber yaralı kuşu asla terk etmiyorlar. Daha sonra kendilerine başka bir kaz grubu buluyorlar. Hiçbir kaz grubu, kendilerine bu şekilde katılmak isteyen kazları reddetmiyor. Kıssadan Hisse: Adam olmak sadece insanlara özgü değil.... Kıssadan hisse

151 Takım Çalışması

152 Motivasyon

153 İNSANLAR TAKIM OLMAKTA ZORLANIYOR MU ? NEDEN ?

154 TAKIM OLMAKTA ZORLANMA NEDENLERİ
Kendisine çok güvenme güç gösterisinde yapma Toplantılarda lafı kapmak için fırsat kollama karşısındakini dinlememe. Mutlaka düşündüklerini söylemeyi amaçlama Takımda üye olarak çalışmak istememe

155 TAKIM OLMAKTA ZORLANMA NEDENLERİ
Temel görüşü kendi görüşlerinin oluşturmasını isteme Ne pahasına olursa olsun haklı çıkmayı amaçlama Agresif ve reaktif davranışları sonucu haklı olduğu konuda bile zaman zaman eksi puan alarak başlama Takım içinde erimeme

156 TAKIM RUHUNA UYGUN İNSAN DAVRANIŞLARI
Ham fikirlerle ortaya çıkmıyor. Ne iş verilirse yapıyor. Üye ol dersen itiraz etmiyor. Lider ol dersen takımı başarıya taşıyor. Kendinden akıllı kişilerle çalışmaktan rahatsız olmuyor. O konuşmaya başladığı zaman herkes susuyor.

157 TAKIM RUHUNA UYGUN İNSAN DAVRANIŞLARI
Lafı kapmak, illa ki görüşlerini söylemiş olmak gibi bir derdi olmuyor. Haklı çıkmak değil, doğruyu bulmak için gayret gösteriyor. Üslubu doğru oluyor. Görüşlerini ifade ederken karşısındakini rahatsız etmiyor. Herkes kendisine saygı duyuyor. Hedefi büyütücü yönde çalışıyor.

158 TAKIM ÇALIŞMASI SİNERJİ OLUŞTURMADIR
Kalite Güven Kabul Destek Dinleme Farklılık Yetki-sorumluluk SİNERJİ

159 PROBLEM ÇÖZME YÖNTEM VE TEKNİKLERİ
Problem nedir ?

160 Problem Çözme Yöntem ve Teknikleri
Karşılaştığımız sorunu sadece eleştirirseniz iki katına çıkar. Sadece sorunu düşünmekle yetinirseniz sorun yerinde sayar. Soruna çare bulursanız sorun, sorun olmaktan çıkar.

161 Problem Çözme teknikleri
Problem; gerginlik, dengesizlik, uyumsuzluk, belirsizlik durumudur. Problem; bireyin istenilen bir hedefe ulaşmak için topladığı mevcut güçlerin karşısına çıkan engellerdir. ( Bingham, 1971) Problem; bir ortamdan ya da bir durumdan daha çok tercih edilen bir başka ortama veya duruma geçiş esnasında önümüze çıkan engeller, zorluklardır. (Stevens, 1998) Problem; sizin önünüze atılmış, sizi engelleyen bir durumdur. (John Adair, 2000) Problem Çözme teknikleri Her tür problemin üç temel özelliği 1. Bireyin belirlediği bir amacı vardır. 2. Bireyin amaca giden yolunda bir engeli vardır. 3. Birey amacına ulaşmak istediğinde içsel bir gerginlik duyar. ( Bingham, 1971, Akt. Kalaycı, 2001)

162 Problem Bakış Açımız

163 Probleme Bakış Açımız

164 TEKNİKLER PUKÖ Döngüsü Beyin Fırtınası Kuvvet/Güç Alanı Analizi
5N ve 1K Tekniği Sebep-sonuç (Balık Kılçığı) Diyagramı Etkinlik Analizi İlgi Diyagramı İlişki Diyagramı Pareto Analizi Ağaç Diyagramı Akış Diyagramı Kuvvet/Güç Alanı Analizi Nominal Grup Tekniği Altı Şapkalı Düşünme Tekniği Delphi Tekniği Histogramlar Dağılım Diyagramı İşletim Şemaları Kontrol Çizelgesi Kontrol Yaprakları Radar Diyagramı

165 Problem çözme yöntem ve tekniklerini kullanma neyi gerektirir?
Sorunu tanımlama Çözüm odaklı olma İlgili ve bilgili kişileri bir araya getirme Takım çalışması yapma Ortak aklı kullanma Tekniklerin kurallarını etkin işletme Etkili iletişim kurma Takım içi informal iletişimi geliştirme

166 Teknikler Size Hangi Konularda Yardımcı Olabilir
Grubun problem çözme sürecinin aynı aşamalarda ilerlemesine yardımcı olur. Uzun konuşma ve dikkati bozucu davranışların engellenmesine yardımcı olur. Birbirinizi daha iyi anlamanıza yardımcı olur. Çalışmalarınız ve değerli fikirlerinizin bir arada toplanmasına yardımcı olur. Katılımcıları ortak fikirler üzerine odaklaştırılmasına yardımcı olur. Sorunların anlaşılabilirliğinin gerçekleşmesine yardımcı olur.

167 Teknikler Size Hangi Konularda Yardımcı Olmaz
Sorunları sizin yerinize çözmez. Sorunları kolaylaştırmaz.

168 DİKKAT Ciddiyet ile asık suratlılığı karıştırmayın Eğlenin Düşünün
Katılın Katılımı isteyin Değişik görüşleri bekleyin Gelişim ve değişimi isteyin Konuşma yerine fikir üretin Unutmayın, yaptığınız iş eğlenceli olmalı, bu nedenle bunu engelleyen olumsuzlukları ortadan kaldırmalısınız.

169 KALİTE GELİŞTİRME / PROBLEM ÇÖZME YÖNTEM VE TEKNİKLERİNİ SINIFLANDIRMA
A-Fikir Üretme Teknikleri 1. Beyin Fırtınası 2. Altı Şapkalı Düşünme Tekniği 3. Kuvvet/Güç Alanı Analizi 4. Odak Grupları 5. Mülakat

170 KALİTE GELİŞTİRME / PROBLEM ÇÖZME YÖNTEM VE TEKNİKLERİNİ SINIFLANDIRMA
B-Sürekli Geliştirme Teknikleri 1. PUKÖ Döngüsü 2. 5N -1K Tekniği

171 KALİTE GELİŞTİRME / PROBLEM ÇÖZME YÖNTEM VE TEKNİKLERİNİ SINIFLANDIRMA
C- Problem Analiz Teknikleri 1. Akış Diyagramı 2. Sebep-Sonuç (Balık Kılçığı) Diyagramı 3. Pareto Analizi 4. Ağaç Diyagramı 5. İlgi/Yakınlık Diyagramı 6. Yoklama Kağıtları 7. Kuvvet/Güç Alanı Analizi

172 D- Önerileri/Nedenleri Önceliklendirme Teknikleri
KALİTE GELİŞTİRME VE PROBLEM ÇÖZME YÖNTEM VE TEKNİKLERİNİ SINIFLANDIRMA D- Önerileri/Nedenleri Önceliklendirme Teknikleri İlişki Diyagramı Etkinlik Analizi

173 KALİTE GELİŞTİRME / PROBLEM ÇÖZME YÖNTEM VE TEKNİKLERİNİ SINIFLANDIRMA
E- Karar Verme Teknikleri 1. Nominal Grup Tekniği 2. Çoklu Oylama Tekniği 3. Hedef Saptama (Benchmarking) Tekniği

174 KALİTE GELİŞTİRME / PROBLEM ÇÖZME YÖNTEM VE TEKNİKLERİNİ SINIFLANDIRMA
F- Veri Toplama, Veri Analizi ve Değerlendirme Teknikleri 1. Anketler 2. Kontrol Tablosu (çetele) 3. Histogram 4. Pareto Diyagramı 5. Serpme Diyagramı 6. Hareket Çizelgesi 7. Kontrol Çizelgesi

175 1-PUKÖ DÖNGÜSÜ ÖNLEM AL UYGULA PLANLA KONTROL ET P U K Ö

176 Pukö Döngüsü ÖNLEM AL PLANLA KONTROL ET UYGULA Planın tüm noktalarını
Sonraki gelişim planı için üretilen yeni fikirler, Standart hale getirilecek uygulamalar Sınıfta aktif dinleme İyi not tutma Serbest çalışmaya ve zamanı Etkin öğretmen kontrolü Öğrenci ile ekip çalışması Pukö Döngüsü ÖNLEM AL UYGULA PLANLA KONTROL ET P U K Ö Planım ne derece iyi işledi? Öğrenme süreç ve çıktılarını geliştirmek için ne tür değişiklikler yapabilirim? Planın tüm noktalarını uygulama

177 PROBLEM ÇÖZME BASAMAKLARI
Problemi tanımla Alternatifleri belirle Planla Kriterleri Karar belirle Verme Alternatifleri değerlendir Problem En iyi alternatifi Çözme belirle Kararı Uygula uygula Sonuçları Kontrol Et değerlendir Standartlaştır Önlem Al

178 PÇE’nin PUKÖ Döngüsünü Probleme Çözme Sürecinde Kullanması
Okulun Hedef ve Öncelikleri Sürecin İyileştirilmesi Kararı 1. Adım Konunun belirlenmesi 2. Adım Hedeflerin Konması 7. Adım Standartlaştırma P Ö 3. Adım Faaliyetlerin Planlanması K U 4. Adım Hata nedenlerinin Analizi 6. Adım Sonucun Kontrolü-Uygunluğu 5. Adım Karşı tedbirlerin Alınması

179 PUKÖ YÖNETİMİ VE ARAÇLARI
Yoklama kağıtları, Koşu şemaları, Histogramlar, Anketler Karar matrisi, Pareto şemaları, Çoklu oylama Beyin fırtınası, Yakınlık diyagramları, Sebep-sonuç diyagramı, Ağaç diyagramı, İlişki diyagramı, Odak grupları, Kuvvet alanı analizi PUKÖ YÖNETİMİ VE ARAÇLARI 4.iyileştirme fırsatları üzerinde odaklaş Akış şemaları, Odak grupları 3. Ölç ve çözümle 2. Mevcut süreci tanımla 5. Temeldeki nedenleri belirle Beyin fırtınası, Odak grupları, Mülakat Beyin fırtınası, Karar matrisi, Ağaç diyagramı 1.Çıktıları, müşterileri ve beklentileri belirle 6. Çözümleri yarat ve en iyilerini seç PLANLA BAŞLA Beyin fırtınası, Kuvvet alanı analizi, Eylem planları, Ağaç diyagramı, Akış şemaları 12. Takip et ve getirileri sürekli kıl 7. Deneme uygulamasını planla UYGULA Yoklama kağıtları, Koşu şemaları, Anketler, Histogramlar, Kontrol şemaları ÖNLEM AL KONTROL ET 11.Değişikliği standardize et 8. Denemeyi gerçekleştir 10. Önemli sonuçları belirle 9. Sonuçları değerlendir Yoklama kağıtları, Histogramlar Kuvvet alan analizi, Beyin fırtınası, Eylem planları, Ağaç diyagramı, Akış şemaları Pareto şemaları, Odak grupları, Kuvvet alanı analizi Yoklama kağıtları, Anketler, Odak grupları, Histogramlar, Koşu şemaları

180 2-BEYİN FIRTINASI

181 Bir problemin nasıl çözüleceği konusunda
Beyin Fırtınası Bir problemin nasıl çözüleceği konusunda hep birlikte fikirler ortaya atmak üzere bir grup insanın toplanmasına BEYİN FIRTINASI TEKNİĞİ adı verilir. DEVAMI

182 Beyin Fırtınası Kuralları
Her üye sırasıyla düşüncesini belirtir. Fikirler tükeninceye kadar bu işe devam edilir. Her üye sırası geldiğinde bir tek fikir önermelidir. Daha yararlı olmak için çok sayıda fikir üretilmelidir. Sırası gelen kişi “ PAS” diyebilir. Düşünceler eleştirilemez, küçümsenemez. İlk defa katılanlara cesaret verilmeli, teşvik edilmelidir. DEVAMI

183 Beyin Fırtınası Konuları
Çalışma kuralları İsim belirleme Ulaşılmak istenen hedefler İşimizle ilgili varolan sorunlar Kendi iş çevreleri ile ilgili sorunlar Çıkması muhtemel sorunlar Muhtemel çözümler DEVAMI

184 Beyin Fırtınası Oturumu
Lider uzun bir düşünceyi, üyenin onayı ile kısaltabilir. Lider önerilen düşünceler için yorum yapmamalıdır. Fikirler öne sürüldükçe, bir üye bunları yazmalıdır. Düşünceler bitince oturum tamamlanır. DEVAMI

185 Beyin Fırtınası Sırasında
Toplantı öncesi gündemin belirli olması katılımcıların hazırlıklı gelmesini sağlayacaktır. Beyin fırtınasında büyük kağıtlar, panolar, asetatlar kullanarak tartışma ortamı yaratın. Büyük düşünün hayal kurun, tüm fikirlerinizi ortaya koyun. Paranın engel teşkil etmediğini düşünün. DEVAMI

186 Beyin Fırtınası Sırasında
Kendinizi başkalarının yerine koyun. Beyin fırtınası sonuçlarını diğer çalışanlara duyurun, bunlara yeni düşünceler eklenecektir. Üyeler kendilerine 5N 1K’ya dayanan soruları sormalıdırlar. Ziyaretçiler beyin fırtınası oturumuna katılabilirler. Beyin fırtınasını toplantı tutanağı ile kaydedin. DEVAMI

187 Beyin Fırtınası Oylaması
Beyin fırtınasında belirlenen fikirlerin sayıca azaltılması için oylama yapılır. Oylama sırasında ; Üyeler doğru olduğuna inandıkları her düşünceye oy verirler. En çok oy alan düşünceler işaretlenir. İkinci turda üyelerin bir oy hakkı vardır. Oylama sırasında lehte yada aleyhte tartışma açılabilir. DEVAMI

188 Beyin Fırtınası Alıştırmaları
BEYİN FIRTINASI ALIŞTIRMALARI ? ?

189 BEYİN FIRTINASI ALIŞTIRMALARI
1) Önerilen bir düşünceyi yazmak gereksizdir. Çünkü bir çoğunun beyin fırtınası konusuyla hiçbir alakası yoktur. Doğru Yanlış 2) Bir üye birbirine benzeyen birden fazla düşünceyi bir seferde önerebilir. 3) Eğer bir üyenin şiddetle karşı çıktığı bir düşünce önerilirse oturum durdurulmalı ve nedeni kısaca tartışılmalıdır. DEVAMI

190 BEYİN FIRTINASI ALIŞTIRMALARI
4) Birinci tur oylamada üyeler yalnızca üç oy kullanır. Doğru Yanlış 5) Beyin fırtınası oturumu ne zaman biter? - Herkes “pas” dediğinde 6) Beyin fırtınasında düşüncelerini yazan üyenin söz alma hakkı yoktur. DEVAMI

191 BEYİN FIRTINASI ALIŞTIRMALARI
7) Oturumda üye olmayıp ziyaretçi olarak bulunanlar da beyin fırtınasına davet edilirler. Doğru Yanlış 8) İkinci tur oylamada üyeler yalnızca üç oy kullanır. 9) Bir üye “pas” derse, o andan itibaren katılma şansını kaybeder. DEVAMI

192 3- 5N -1K TEKNİĞİ NE? Ne yapılıyor? Ne yapılmalı? NEREDE?
Nerede yapılıyor? Nerede yapılmalı? NE ZAMAN? Ne zaman yapılıyor? Ne zaman yapılmalı? NİÇİN? Niçin yapılıyor? Niçin o şekilde yapılıyor? NASIL? Nasıl yapılıyor? Nasıl yapılmalıdır? KİM? Kim yapıyor? Kim yapmalı?

193 5N 1K VERİ TOPLAMADA 5N 1K Ne toplanacak Neden toplanacak
Ne zaman toplanacak Nereden toplayacak Nasıl, hangi yöntemle toplanacak Kim toplayacak 5N 1K

194 4- SEBEP- SONUÇ (Balık Kılçığı) DİYAGRAMI

195 Sebep Sonuç Problem çözümünde problemin sebeplerinin sistematik olarak analizi amacıyla kullanılan araçtır. Belirli bir problemin veya durumun olası nedenlerini belirlemek, ortaya çıkarmak için kullanılır. Grubun problemin içeriğine odaklanmasını sağlar. Problem hakkındaki grup bilgisinin ortaya çıkmasını sağlar.  Detaylı bir sebep-sonuç diyagramı balık kılçığı şeklindedir, bu yüzden balık kılçığı diyagramı olarak da adlandırılır.  Her sebep incelenirken, normlardan, yöntemlerden oluşabilecek sapmalar, değişiklikler düşünülmelidir.    DEVAMI

196 Sebep Sonuç Diyagramı Yoluyla
Problem çözme sürecinin daha düzenli hale getirilmesi Problem hakkında bütün bilinenlerin ortaya konması, bilinenlerden bilinmeyenlere doğru sistematik bir yaklaşım. Problemle doğrudan deneyimi olan kişilerin uzmanlığından yararlanma MÜMKÜN OLABİLMEKTEDİR.

197 Sebep Sonuç Diyagramları
Eğiticidir. Tartışmalarda yol gösterir, konunun dağılmasını önler. Her türlü problemin analizi için kullanılabilir.

198 Sebep Sonuç Diyagramı Nasıl Çizilir?
Adım-1- Sorun tespit edilir başlık olarak yazılır. Adım-2- Tespit edilecek muhtemel nedenler için temel gruplamalar belirlenir (İhtiyaca göre gruplar belirlenir, Grup başlıkları ve sayısı standart değildir) Düşük Spor Başarısı Var Malzeme Metot Eğiticiler Düşük Spor Başarısı Var Çevre İnsan

199 TEMEL KILÇIKLAR (ana nedenler) OLARAK
Man Machine Medium Material Method Management Measurability =İnsan =Makine =Çevre/Ortam =Malzeme =Yöntem =Yönetim =Ölçülebilirlik 7M

200 Sonuç Sorun SONUÇ (SORUN) İNSAN MAKİNE ÖLÇÜLEBİLİRLİK ÇEVRE/ORTAM
YÖNTEM YÖNETİM MALZEME

201 Sebep Sonuç Diyagramı Nasıl Çizilir?
Adım-3- Bütün üyeler beyin fırtınası oturumuna katılır, sırayla tüm üyelerin düşünceleri alınır. Eğiticiler Bilgisiz yetersiz eğitici Adım-4- Her üye düşüncesinin hangi temel gruba girdiğini belirtmelidir bir neden bazen başka bir nedenin dalı olarak eklenir. Eğiticiler Bilgisiz yetersiz eğitici Yeni eğitici

202 Sebep Sonuç Diyagramı Nasıl Çizilir?
Daha sonra en önemli nedenleri tespit etmek için oylama yapılır, en fazla oyu alan nedenler daire içine alınır. Sorunun çözümüne öncelikle buradan başlanır ve kılçık yavaş yavaş kırılır. Tamamlanmış bir balık kılçığı aşağıdaki gibidir.

203 5 - İLGİ DİYAGRAMI

204 İlgi Diyagramı İlgi diyagramı, takımın çok sayıda fikir üretebilmesi ve daha sonra bu fikirleri doğal bir şekilde gruplandırma yapması ve özetlemesi için kullanılır. İlgi  diyagramı sürecin tüm aşamalarında takımdaki herkesin yaratıcılığını teşvik eder. İletişim engellerinin kırılmasını sağlar.  DEVAMI

205 İlgi Diyagramı nasıl uygulanır ?
1. Üzerinde konuşulan konu bir cümle ile ifade edilir.  2. Beyin fırtınası yapılarak en az 20 fikir üretilir.  Her fikir Post-it’lere uzaktan görülebilecek şekilde yazılır. (Tek kelime  kullanmaktan kaçınılmalı en az isim ve fiil yazılmalıdır. 4-7 kelime tercih edilir. Tipik bir benzerlik diyagramı fikirden oluşur olanına da rastlanabilir.)  3. Konuşmadan, fikirler eşzamanlı olarak 5-10 ilgili  gruba toplanır. Tipik bir benzerlik diyagramı 5-10 gruptan oluşur.  DEVAMI

206 İlgi Diyagramı nasıl uygulanır ?
4. Her bir grup için takımın ortak kararı ile özet / başlık kartları oluşturulur.   Her fikir grubu  için bir başlık oluşturularak Post-it’lere yazılır ve o grubun başına konur. Taslak başlık kartları  Her grup için cümleler üzerinde karar birliğine varılır. Başlık kartları son haline getirilir.  Çok büyük gruplandırmalarda gerek görülüyorsa alt gruplara bölünerek  başlıkları oluşturulur.  Not kartlarından birinin başlık kartı olması mümkündür, fakat yeni bir kart yaratmak daha yenilikçi fikirlere ulaştırabilir.  5. İlgi  diyagramı son haline getirilir. 

207 Post-it Post-it Post-it Post-it Post-it Post-it Post-it Post-it

208 Başlık BAŞLIK BAŞLIK BAŞLIK BAŞLIK Post-it Post-it Post-it Post-it

209 6- İLİŞKİ DİYAGRAMI Bir dizi fikir arasındaki sebep ve sonuç bağlarının grafiksel gösterimidir. Bu araç, Ana sebepler belirlenmek istendiğinde, Daha iyi tanımlanması gereken, birbiri ile ilişkili fazla sayıda konu olduğunda, Ana sebepleri belirlemek için veri olmadığında kullanılabilir.

210 İLİŞKİ DİYAGRAMI Moral probleminin sebepleri arasındaki ilişki diyagramı B Takdir eksikliği Temel Sebep A Çalışanların katılması Etkin ve Adil Olmayan Ödül C Çalışanların Yorgunluğu, bıkkınlığı Hayal kırıklığına yol açan sistemler F Çalışma arkadaşları arasında D Hayal kırıklığına yol açan sistemler Temel Sonuç E

211 7- AĞAÇ DİYAGRAMI Ağaç Diyagramı;
Geniş bir HEDEFİ grafik olarak daha detaylı seviyelere ayırmak için kullanılır.  Bir öneriye daha detaylı NASIL - ÇÖZÜM üretildiğini grafik olarak göstermek için kullanılır.  Bir problemin NEDENLERİNİ grafik olarak daha detaylı göstermek için kullanılır.  Bir problemin NEDENLERİNE NASIL öneriler ve eylemler geliştirildiğini grafik olarak göstermek için kullanılır.  DEVAMI

212 NASIL NİÇİN AĞAÇ DİYAGRAMI
………. İşleyen bir öneri süreci geliştirmek ………. HEDEF Yeterliliği artırmak Önerileri artırmak ………. Sonuçları ölçmek ………. Ödüllendirmek NİÇİN ?

213 NASIL-NASIL AĞAÇ DİYAGRAMI
Öğretmenleri Eğit Öğrenciyi Uzaklaştıran Sebepleri İncele Çözüm Çocukların Öğrenme Heyecanını Artır Okul-Aile İlişkilerini Güçlendir En Önemli 10 Sebebe Odaklan ve Önlem Geliştir Nasıl? Uygula ve Sonuçları İzle Kaynak Planlamasını İyileştir Nasıl? Başarıyı Kalıcı Hale Getir

214 NEDEN-NEDEN AĞAÇ DİYAGRAMI
Öğretmenlerin Tutumu Tecrübesizlik Problem Bilgisizlik Çocukların Öğrenme Heyecanını Kaybetmesi Arkadaşların Tutumu Rehberlik Servisinin Yetersizliği Ailenin İlgisizliği Neden? Araç-gereç Yetersizliği Okulun Kaynaklarının Yetersizliği Öğrencilerin Araç-Gereç Getirmemesi Neden? Gereksiz Araç-Gereç Talebi

215 NEDEN-NASIL AĞAÇ DİYAGRAMI
Nasıl ? Yapılacak Çalışma NEDEN Çözüm Önerisi Yapılacak Çalışma Yapılacak Çalışma Çözüm Önerisi SORUN NEDEN Yapılacak Çalışma Yapılacak Çalışma NEDEN Çözüm Önerisi Yapılacak Çalışma Yapılacak Çalışma Yapılacak Çalışma

216 8-ETKİNLİK ANALİZİ

217 ETKİNLİK ANALİZİ Soruna sebep olan unsurları ortadan kaldırmak için planlanan uygulamaların etkinliğini, uygulamalar gerçekleştirilmeden önce değerlendirmek ve hangi uygulamaların, hangi öncelik sırasında yapılacağına karar vermek için yapılmaktadır. DEVAMI

218 Etkinlik analizinde 4 etken dikkate alınmakta, ve her biri 0,1 ve 2 rakamları ile değerlendirilmektedir. ETKEN A-Uygulama kolaylığı Zor Normal Kolay B-Uygulama süresi Uzun Normal Kısa C- Maliyet Fazla Normal Az D-Sorun üzerindeki etkisi Etkisi yok Etkili Çok- (İş güv.,Kalite,Verimlilik Etkili Maliyet azaltma, Diğer) Beklenen etki 5 veya daha büyük ise uygulamalar gerçekleştirilir.Uygulama önceliği beklenen etkinin büyüklüğü dikkate alınarak belirlenir.

219 PROBLEM TESPİTİ

220 OKULUMUZDA; Öğrencilerin okumaya isteksiz oldukları, ders kitaplarının dışına çıkamadıkları, Yapılan yazılı ve sözlü değerlendirmelerde ifade eksikliğinin olduğu, Öğretmenlerin araştırma ödevleri konusunda belirli sınırlar içinde kaldıkları, Öğrencilerin kaynak kullanımı becerilerinin eksik olduğu, Kütüphanedeki kaynakların yetersiz olması nedeniyle öğrencilerin araştırmaya karşı isteksiz oldukları, Öğrencilerin araştırma ödevlerini yaparken karşılaştıkları zorluklar, Öğrencilerin kitap okuma konusundaki isteksizlikleri, Öğrencilerin yazılı iletişim araçlarına ilgisizlikleri, TESPİT EDİLMİŞTİR.

221 STRATEJİ BELİRLEME

222 PÇE ‘NİN STRATEJİLERİ Beyin fırtınası yöntemiyle sebep-sonuç diyagramı hazırlayarak problemi analiz etmek. İlişkiler diyagramı ve etkinlik analizi ile nedenleri önceliklendirmek. Ağaç diyagramı ile çözüm yollarını belirlemek. İşbirlikleri, anketler, gözlemler. Öğrenci başarılarını tarama. Uygulamaları takip etmek ve süreklilik kazandırmak.

223 PROBLEMİ ANALİZ ETME

224 PROBLEMİ ANALİZ ETME ÖĞRENCİ ÖĞRETMEN VELİ İDARE KAYNAK
EBEVEYNLERİN OKUMA ALIŞKANLIĞININ OLMAMASI TV BAĞIMLILIĞI VELİ DESTEĞİNİN OLMAMASI YÖNLENDİRME EKSİKLİĞİ VELİNİN KONUYA DUYARLI OLMAMASI İSTEKSİZLİK TAM GÜN EĞİTİM VEREN OKULUMUZDA KÜTÜPHANENİN İŞLERLİĞİNİN OLMAMASI FİZİKİ KOŞULLARIN YETERSİZLİĞİ OKULLA İLGİLİ ÇÖZÜM BEKLEYEN DİĞER SORUNLAR KİTAP SAYISININ YETERSİZLİĞİ İDARE KÜTÜPHANE GÖREVLİSİNİN OLMAMASI MADDİ YETERSİZLİKLER KAYNAK

225 ÖNCELİKLENDİRME

226 NEDENLERİN ÖNCELİKLENDİRİLMESİ
ZORLUK DERECESİ SÜRE MALİYET ETKİ DERECESİ TOPLAM ETKİ DEREC ÖNCELİK SIRASI 2 2 4 2 10 8 ÖĞRENCİLERİN TV BAĞIMLILIĞI ÖĞRENCİLERİN İSTEKSİZLİĞİ 2 2 4 4 12 8 ÖĞRETMENLERİN YÖNLENDİRMEMESİ 2 2 8 6 18 6 VELİ DUYARSIZLIĞI 2 4 2 2 16 7 AİLEDE OKUMA ALIŞKANLIĞI YOK 8 2 10 9 KİTAP SAYISININ YETERSİZLİĞİ 8 8 8 8 32 1 KÜTÜP. FİZİKİ KOŞULLARININ YETERSİZLİĞİ 8 6 4 2 20 5 KÜTÜPHANE GÖREVLİSİNİN OLMAMASI 8 8 4 8 28 2 6 6 8 8 28 2 OKULUN DİĞER SORUNLARIN ÖNCELİKLİ OLMASI VELİ DESTEĞİNİN OLMAMASI 8 6 8 4 26 3 MADDİ YETERSİZLİKLER 4 6 4 8 22 4 1 2 ZORLUK DERECESİ Zor Normal Kolay SÜRE Uzun ( Bir Yıldan Fazla ) Normal ( 0 – 6 Ay ) Kısa ( 0 – 3 Ay ) MALİYET Fazla Normal Az ETKİ DERECESİ Yok Etkili Çok Etkili

227 İLİŞKİ DİYAGRAMI ÖĞRENCİLERİN TV BAĞIMLILIKLARI
ÖĞRENCİLERİN İSTEKSİZLİĞİ ÖĞRETMENLERİN ÖĞRENCİLERİ YÖNLENDİRMEMESİ VELİLERİN DUYARSIZLIĞI KÜTÜPHANEDE KİTAP SAYISININ YETERSİZLİĞİ KÜTÜPHANENİN FİZİKİ KOŞULLARININ YETERSİZLİĞİ ANNE VE BABALARIN OKUMA ALIŞKANLIKLARININ OLMAMASI MADDİ YETERSİZLİKLER KÜTÜPHANE GÖREVLİSİNİN OLMAMASI VELİ DESTEĞİNİN OLMAMASI OKUL İLE İLGİLİ DİĞER SORUNLARIN ÖNCELİK KAZANMASI

228 İLİŞKİ DİYAGRAMI ÖĞRETMENLERİN ÖĞRENCİLERİ YÖNLENDİRMEMESİ
ÖĞRENCİLERİN İSTEKSİZLİĞİ ÖĞRENCİLERİN T.V. BAĞIMLILIKLARI KÜTÜPHANEDE KİTAP SAYISININ YETERSİZLİĞİ VELİ DUYARSIZLIĞI KÜTÜPHANENİN FİZİKİ KOŞULLARININ YETERSİZLİĞİ EBEVEYNLERİN OKUMA ALIŞKANLIKLARININ OLMAMASI MADDİ YETERSİZLİKLER KÜTÜPHANE GÖREVLİSİNİN OLMAMASI VELİ DESTEĞİNİN OLMAMASI OKUL İLE İLGİLİ DİĞER SORUNLARIN ÖNCELİK KAZANMASI

229 ÇÖZÜM SÜRECİ

230 NEDEN-NASIL AĞAÇ DİYAGRAMI
KİTAP SAYISININ YETERSİZLİĞİ KİTAP SAYISINI ARTTIRARAK KİTAP KAMPANYASI DÜZENLENMESİ NASIL EKSİK KAYNAKLARIN TESPİT EDİLMESİ ÖĞRENCİ VE VELİ KATKISININ SAĞLANMASI KÜTÜPHANENİN FİZİKİ KOŞULLARININ YETERSİZLİĞİ NASIL FİZİKİ KOŞULLARIN İYİLEŞTRİRİLMESİ BOYATILMASI RAF, MASA, SANDALYE TEMİNİ TEKNİK DONANIMIN SAĞLANMASI KÜTÜPHANENİN İŞLERLİĞİNİN OLMAMASI MADDİ YETERSİZLİKLER NASIL MADDİ KAYNAK TEMİNİ BAĞIŞLARLA VELİ DESTEĞİNİN OLMAMASI NASIL VELİLERLE İLETİŞİMİ GÜÇLENDİRME VELİ TOPLANTILARIYLA DUYURULAR KÜTÜPHANE GÖREVLİSİNİN OLMAMASI NASIL KÜTÜPHANE GÖREVLİSİNİN GÖREVE BAŞLATILMASI GÖNÜLLÜLÜK

231 PÇE EKİBİNİN (BEYİN FIRTINASI YÖNTEMİYLE) SORUNA ÖNERDİĞİ ÇÖZÜMLER
Kitap sayısının arttırılması, - Kitap kampanyası düzenlenmesi, - Eksik kaynakların tespit edilmesi, - Öğrenci ve veli katkısının sağlanması, Kütüphanenin fiziki koşullarının düzeltilmesi, Boyatılması, - Raf, masa, sandalye temini, - Teknik donanımın sağlanması, Maddi kaynak temininin sağlanması, - Bağışlarla Velilerle iletişimin güçlendirilmesi, - Veli toplantılarının, - Duyuruların yapılması, Kütüphane görevlisinin göreve başlatılması, - Gönüllü uzmanın bulunması.

232 F. Asuman SAMSUNLU-Hülya BİLİCAN
İŞ TAKİP PLANI Hülya BİLİCAN Mart-2003 15 gün Şubat-2003 Kütüphane memurunun alınması Özgül BOZKURT ---- - Öğretmenler Kurulu toplantısında sorunun gündeme getirilmesi Naile FIRAT 1 hafta Kütüphanedeki eksik kaynakların tespit edilip, liste oluşturulması. M. Bahar YEĞENOĞLU - Aziz KANMAZ Aralık- 2002 3 ay Ekim -2002 Kütüphanenin fiziki koşullarının düzeltilmesi ( sandalye, dolap, masa örtüsü, perde, bilgisayar temini ve kütüphanenin boyatılması ) F. Asuman SAMSUNLU-Hülya BİLİCAN Şubat -2003 2 ay Aralık -2002 Kitap kampanyası düzenlenmesi SORUMLU KİŞİ BİTİŞ TARİHİ SÜRE BAŞLANGIÇ TARİHİ KONU / SÜREÇ

233 İŞ TAKİP PLANI

234 KIZARAN ELMA MATRİSİ Hiç Çok az Orta İyi Çok iyi

235 ELDE EDİLEN SONUÇLAR

236 İnandığınız zaman aklınız o şeyi yapmanın yolunu bulur
“ İnandığınız zaman aklınız o şeyi yapmanın yolunu bulur Bir şeyin imkansız olduğuna inanırsanız aklınız bunun neden imkansız olduğunu ispatlamak üzere çalışmaya başlar. Ama bir şeyin yapılabileceğini inandığınızda, gerçekten inandığınızda aklınız onu yapmak üzere çözümler bulmanıza yardım etmek için çalışmaya başlar.

237 KENDİNİZE OLUMLU TELKİNLER YAPIN
ŞAŞIRTICI SONUÇLAR ELDE ETMEK İÇİN ZİHNİNİZİN EN DERİN KÖŞELERİNİN SİZİN İÇİN ÇALIŞMASINI SAĞLAYIN

238 ELDE EDİLEN SONUÇLAR VE ÇÖZÜM SÜRECİNİN PAYLAŞIM TOPLANTISINDA PAYLAŞIMI

239 Başarıyı Sınırlandıran Faktörlerden Biri Mazeret Bulma Hastalığıdır

240 İlginize teşekkürler