STRATEJİ GELİŞTİRME DAİRE BAŞKANLIĞI

... konulu sunumlar: "STRATEJİ GELİŞTİRME DAİRE BAŞKANLIĞI"— Sunum transkripti:

1 STRATEJİ GELİŞTİRME DAİRE BAŞKANLIĞI
. ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ STRATEJİ GELİŞTİRME DAİRE BAŞKANLIĞI

2 Kamu Mali Yönetiminde Değişimin Nedenleri
İç Etkenler Kamu Mali Yönetim Sistemimizin Sorunları, Kamu kaynaklarının kullanımı konusunda artan kamuoyu hassasiyeti, Geleneksel Kamu yönetimi anlayışından çağdaş kamu yönetimi anlayışına geçilmesi için kamu kesiminde ve akademik çevrelerde oluşan değişim talepleri ve eleştiriler Dış Etkenler Avrupa Birliğine uyum süreci IMF ve Dünya Bankası ile ilişkiler

3 Kamu Mali Yönetim Sistemimizin Sorunları
Mali yönetim sisteminin ve bütçenin kapsamının dar olması, Kalkınma planı ile bütçeler arasındaki bağın kurulamaması, Bütçe dışı harcamaların varlığı ve artış göstermesi, Genel bir Türkiye bütçesinin ortaya koyulamaması, Giderlerin ve gelirlerin tahakkuk ettiğinde değil de, ödendiğinde ve tahsil edildiğinde kayıt altına alınabilmesi, Bütçe kod yapısının yetersiz olması, Kamu kaynaklarının etkin kullanılamaması ve harcama sonuçlarının alınamaması, Harcama sürecinin katı ön kontrole tabi olması, Harcama sürecinde yetki-sorumluluk dengesinin iyi kurulamaması,

4 Kamu Mali Yönetim Sistemimizin Sorunları
Bütçe hazırlama, uygulama ve kontrol sürecinde idarelere yeterli inisiyatif tanınmaması, Mali yönetimin otomasyon ve enformasyon sisteminin yetersiz olması, Muhasebe sisteminin yetersiz olması, Sayıştay denetimi kapsamının dar olması, Çağdaş kamu mali yönetim anlayışında hakim olan; stratejik planlama, çok yıllı bütçeleme, hesap verebilirlik, mali saydamlık, etkin iç mali kontrol ilkelerinin sistemde yer almaması,

5 Sisteme Eleştiriler Harcamada katı bir ön kontrol
Karmaşık Ön Mali Kontrol Yetki-Sorumluluk Dengesizliği İdarelere yeterli inisiyatif verilmemesi Ödeme aşamasında uygunluk (yerindelik) denetimi

6 ÖNCEKİ SİSTEMDE ÖN MALİ KONTROL
SAYIŞTAY MALİYE BAKANLIĞI (BÜMKO) Ödeme Emrinin Vizesi Sözleşmeler Harcama programı Söz.Tescili Sözleşme Tasarısı Vizesi Program Vizesi Sözleşme Tasarıları Harcama programı BÜTÇE DAİ.BŞK. BAKANLIKLAR Vize Edilen Program Ödeme Emri Düzenleme Talebi Ödeme Emri Gönderilmesi Ödeme Emri Gönderilmesi Ödenek İhtiyacının Ödeme Emri Gönderilmesi Bildirilmesi SAYMANLIK TAŞRA BİRİMİ ÖDEME İŞLEMİ

7 KARŞILAŞTIRMA Geleneksel Anlayış Modern Anlayış Merkezi planlama
Merkezi yönetim ve kontrol Mevzuat odaklı-kurallara dayalı Girdi odaklı Hata aramaya odaklı, usulsüzlük ve yolsuzluğu araştıran denetim Tek taraflı ve kapalı Katılımcı ve paylaşımcı Şeffaf ve ve hesap verebilir Stratejik planlama ve performans yönetimine dayalı Gelecek yönelimli Sonuç ve hedef odaklı Yerel ve yerinden yönetim ağırlıklı Yatay organizasyon yapısı ve yetki devri Yönetime değer katan sistem odaklı denetim

8 AB Uyum Süreci AB ve Dünya Bankası gibi uluslar arası kurum, kuruluş veya birliklere mali sistemle ilgili yeterli bilgi verilememesi veya verilen bilgilerin uluslar arası standartlara uygun olmaması, AB üyesi ülkelerle kamu mali kontrol sistemimiz arası farklılıklar, AB tarafından getirilen standartlar,

9 AB Ülkelerinde Mali Kontrol
Kuzey Modeli (İngiltere, Hollanda,İsveç,Danimarka) -Yönetim sorumluluğu anlayışı hakimdir. -Kurumun mali kontrol sistemine kurum dışından müdahale yoktur. Güney Modeli (Fransa,Portekiz,İspanya,Yunanistan) -Denetim harcamacı kuruluş dışında örgütlenmiştir. -Maliye Bakanlığı ve benzeri idarelerin müdahalesi vardır.

10 Mali Kontrol Sistemi Reformları İçin AB Standartları
1- MALİ KONTROL SÜRECİNİ TANIMLAYAN BİR YASA 2- AMACA UYGUN İÇ KONTROL SİSTEM VE YÖNTEMLERİ -Muhasebe ve Raporlama Standartları ile Politika Belgesi -Otomasyona Dayalı Muhasebe -Fonların Denetimini Ortaya Koyan Mekanizma -Ödeme Ve Taahhütler Üzerinde Ön Mali Kontrol -İhale Kontrol Sistemi -Kamu Gelirleri Kontrolü 3- FONKSİYONEL OLARAK BAĞIMSIZ BİR İÇ DENETİM 4- USULSÜZLÜK VE YOLSUZLUKLARI ÖNLEYİCİ BİR MEKANİZMA

11 Kamu Mali Yönetiminde Değişim Çalışmaları
8. Beş Yıllık Kalkınma Planında Özel İhtisas Komisyonu Raporunda 2001, 2002, 2003 Yılları Programlarında Ulusal Programda (2001),(2003) Katılım Ortaklığı Belgesinde IMF’ye verilen Niyet Mektuplarında Türkiye’de Saydamlığın Arttırılması ve Kamuda Etkin Yönetimin Geliştirilmesi Eylem Planında 59. Hükümet Programında ve Acil Eylem Planında Eleştirilen konularda yapılması düşünülen değişikliklere yer verilmiştir.

12 Kamu Mali Yönetim Sisteminde Yeni Düzenlemeler
SAYILI KAMU FİNANSMANI VE BORÇ YÖNETİMİNİN DÜZENLENMESİ HAKKINDA KANUN SAYILI KAMU İHALE KANUNU SAYILI KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ KANUNU SAYILI KAMU MALİ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNU SAYILI ÖZEL GELİR VE ÖZEL ÖDENEK KANUNU SAYILI BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİ KANUNU SAYILI BELEDİYE KANUNU SAYILI İL ÖZEL İDARELERİ KANUNU SOSYAL GÜVENLİK KANUNU KAMU YÖNETİMİNİN TEMEL KANUNU SAYIŞTAY KANUN TASARISI PERSONEL KANUNU TASARISI

13 5018 Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun Getirdiği Yenilikler
Kamu mali yönetiminin temel unsurları değiştirildi. Kamu mali yönetiminin kapsamı genişletildi. Mali kontrol sistemindeki görev tanımları ve görevliler değiştirildi. Kurumlara daha fazla inisiyatif verildi. Çok yıllı ve performansa dayalı bütçeleme anlayışına geçildi.

14 Kamu Mali Yönetiminin Temel Unsurları Değiştirildi
YÖNETİM SORUMLULUĞU MODELİ KAYNAKLARIN ETKİLİ, EKONOMİK VE VERİMLİ KULLANIMI STRATEJİK PLANLAMA PERFORMANSA DAYALI BÜTÇELEME ÇOK YILLI BÜTÇELEME HESAP VEREBİLİRLİK MALİ SAYDAMLIK TAHAKKUK ESASLI MUHASEBE İÇ KONTROL İÇ DENETİM GENİŞ KAPSAMLI DIŞ DENETİM

15 Klasik Gider Süreci Saymanlar Tahakkuk Memurları
İkinci derece ita amirleri (Sorumluluk üstlenmeleri halinde) Ödemeye esas teşkil eden belgeleri düzenleyen ve onaylayanlar (1050/22-E) Kusursuz Sorumluluk Modeli...

16 Harcama Sürecinde Yapılan Değişiklikler
Üst yönetici Harcama yetkilisi Gerçekleştirme görevlileri Muhasebe yetkilisi Yönetim Sorumluluğu Modeli...

17 Hesap Verme Sorumluluğu
TBMM BAŞBAKAN Bakan Üst yönetici Harcama Yetkilisi Gerçekleştirme Görevlileri

18 Yeni Mali Düzende Harcama Süreci
STRATEJİK PLAN BÜTÇE AYRINTILI HARCAMA PROGRAMI HARCAMA TALİMATI İHALE VE SATINALMA SÜRECİ ÖN MALİ KONTROL MAL VEYA HİZMETİN ALINMASI ÖDEME EMRİ BELGESİ ÖDEME MUHASEBE DENETİM (İç Denetim - Dış Denetim)

19 Mali Saydamlık Mali saydamlık;
Tüm gelir ve giderlerin bütçelerde yer alması, Kanunda öngörülen bütçeler dışında bütçe yapılmaması, Stratejik Planlar, bütçeler, kamu hesapları ve mali istatistiklerin kamuoyuna açık olması, Kamu idarelerinin kesin hesap ve faaliyet raporları düzenlemek suretiyle yetkili mercileri ve kamuoyunu bilgilendirmeleri, amaçlarını taşıyan bir kavramdır.

20 Hesap Verebilirlik Mali açıdan hesap verebilirlik;hükümetin, kamu idarelerinin mali yönetimde görevli olanların kamu kaynaklarının elde edilmesi, yönetimi ve kullanılmasında yürüttükleri faaliyetler ile iş ve işlemleri nedeniyle hiyerarşik üstlerine, denetim ve değerlendirme yapmakla görevli kuruluşa parlamentoya ve kamuoyuna hesap vermeleridir. Hesap verme sorumluluğu idari bir sorumluluktur. Hesap verme sorumluluğunun gereği esas itibariyle raporlamayla yerine getirilmektedir. Bu amaçla kanunda; Görev, yetki ve sorumlulukların açık olarak tanımlanması Kaynakların elde edilmesi, kullanılması, muhasebeleştirilmesi ve raporlanması süreçlerinin belirlenmesi Kamu idarelerinin faaliyet raporu düzenlemeleri öngörülmüştür.

21 Kamu Mali Yönetimi ve Bütçenin Kapsamı Genişletildi
Genel ve Katma bütçe yerine ,Merkezi Yönetim Bütçesi hazırlanmaktadır. Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri aynı mali yönetim ve kontrol sistemine tabi tutulmaktadır. Bütçeler üç yıllık olarak hazırlanmaktadır. İdarelerin tüm gelir ve giderleri bütçelerinde yer alacaktır.

22

23 Mali Kontrol Sistemindeki Görev Tanımları ve Görevliler Değiştirildi
SİSTEMDEKİ GÖREVLİLER VE GÖREVLER DEĞİŞTİRİLDİ SÜREÇ DENETİMİ GETİRİLDİ YÖNETİM SORUMLULUĞU BENİMSENDİ GENİŞ KAPSAMLI BİR DIŞ DENETİM ÖNGÖRÜLDÜ

24 Mali Yönetim Sürecinde Yeni Görevliler
Siyasi Sorumlu (Bakan veya Belediye Başkanı) Üst Yöneticiler Harcama Yetkilileri Muhasebe Yetkilileri Gerçekleştirme Görevlileri Mali Hizmetler Birimleri İç Denetçiler Dış Denetçiler

25 KARŞILAŞTIRMA 1050 SAYILI KANUN 5018 SAYILI KANUN İta Amiri
Tahakkuk Memuru Sayman Ödeme Emri Tahakkuk Müzekkeresi ve Verile Emri Saymanlık İşlem Fişi APK ve Bütçe Daire Bşk. Harcama Yetkilisi Gerçekleştirme Görevlisi Muhasebe Yetkilisi Ödenek Gönderme Belgesi Ödeme Emri Belgesi Muhasebe İşlem Fişi Strateji Geliştirme Bşk.

26 KAMU MALİ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNU
Kanun No : 5018 Kabul Tarihi : 10/12/2003 R.G. No : 25326 R.G. Tarihi : 24/12/2003

27 Kanunun Amacı Bu Kanunun amacı, kalkınma planları ve programlarda yer alan politika ve hedefler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını, hesap verebilirliği ve mali saydamlığı sağlamak üzere, kamu mali yönetiminin yapısını ve işleyişini, kamu bütçelerinin hazırlanmasını, uygulanmasını, tüm mali işlemlerin muhasebeleştirilmesini, raporlanmasını ve mali kontrolü düzenlemektir.

28 Kanunun Kapsamı Bu Kanun, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, sosyal güvenlik kurumları ve mahalli idarelerden oluşan genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin mali yönetim ve kontrolünü kapsar.

29 KAPSAMINDAKİ İDARELERİ KAPSAMINDAKİ İDARELER
GENEL YÖNETİM SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARI KAPSAMINDAKİ İDARELER MERKEZİ YÖNETİM GENEL BÜTÇELİ KURUMLAR ÖZEL BÜTÇELİ DÜZENLEYİCİ VE DENETLEYİCİ MAHALLİ İDARELER

30 Tanımlar Genel Bütçeli Kamu İdareleri: Başbakanlık, Anayasa Mahkemesi,Adalet Bakanlığı,… Özel Bütçeli Kamu İdareleri: Üniversiteler,… Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar: RTÜK,Sermaye Piyasası Kurulu,… Sosyal Güvenlik Kurumları: Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, Mahalli İdareler:Belediyeler ve Özel İdareler Bütçe: Belirli bir dönemdeki gelir ve gider tahminleri ile bunların uygulanmasına ilişkin hususları gösteren ve usulüne uygun olarak yürürlüğe konulan belgeyi, Harcama Birimi: Kamu idaresi bütçesinde ödenek tahsis edilen ve harcama yetkisi bulunan birimi,

31 Tanımlar Mali Kontrol: Kamu kaynaklarının belirlenmiş amaçlar doğrultusunda, ilgili mevzuatla belirlenen kurallara uygun, etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde kullanılmasını sağlamak için oluşturulan kontrol sistemi ile kurumsal yapı, yöntem ve süreçleri, Stratejik Plan: Kamu idarelerinin orta ve uzun vadeli amaçlarını, temel ilke ve politikalarını, hedef ve önceliklerini, performans ölçütlerini, bunlara ulaşmak için izlenecek yöntemler ile kaynak dağılımlarını içeren planı,

32 Kamu Maliyesi Kamu maliyesi; gelirlerin toplanması, harcamaların yapılması, açıkların finansmanı, kamunun varlık ve borçları ile diğer yükümlülüklerinin yönetimini kapsar. Kamu maliyesi, merkezden ve yerinden yönetim esaslarına göre yürütülür. Kamu idarelerinin görevleri, ilgili kanunlarında açık olarak belirlenir ve kaynakların dağıtımında esas alınır.

33 Kamu Maliyesinin Temel İlkeleri
Kamu mali yönetimi uyumlu bir bütün olarak oluşturulur ve yürütülür. Kamu maliyesi, kamu görevlilerinin hesap verebilmelerini sağlayacak şekilde uygulanır. Maliye politikası, makroekonomik ve sosyal hedefler ile uyumlu bir şekilde oluşturulur ve yürütülür. Kamu mali yönetimi Türkiye Büyük Millet Meclisinin bütçe hakkına uygun şekilde yürütülür. Kamu mali yönetimi mali disiplini sağlar. Kamu mali yönetimi ekonomik, mali ve sosyal etkinliği birlikte sağlayacak şekilde kamusal tercihlerin oluşması için gerekli ortamı yaratır. Kamu idarelerinin mal ve hizmet üretimi ile ihtiyaçlarının karşılanmasında, ekonomik veya sosyal verimlilik ilkelerine uygun olarak maliyet-fayda veya maliyet-etkinlik ile gerekli görülen diğer ekonomik ve sosyal analizlerin yapılması esastır.

34 Mali Saydamlık Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında denetimin sağlanması amacıyla kamuoyu zamanında bilgilendirilir.

35 Hesap Verme Sorumluluğu
Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır.

36 Stratejik planlama ve performans esaslı bütçeleme
Kamu idareleri; kalkınma planları, programlar, ilgili mevzuat ve benimsedikleri temel ilkeler çerçevesinde geleceğe ilişkin misyon ve vizyonlarını oluşturmak, stratejik amaçlar ve ölçülebilir hedefler saptamak, performanslarını önceden belirlenmiş olan göstergeler doğrultusunda ölçmek ve bu sürecin izleme ve değerlendirmesini yapmak amacıyla katılımcı yöntemlerle stratejik plan hazırlarlar.

37 Bakanların ve Üst Yöneticilerin Hesap Verme Sorumluluğu
Bakanlar, kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanılması konusunda Başbakana ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne karşı sorumludurlar. Üst Yöneticiler, Bakanlıklarda müsteşar, diğer kamu idarelerinde en üst yönetici, il özel idarelerinde vali ve belediyelerde belediye başkanı üst yöneticidir. Ancak, Milli Savunma Bakanlığında üst yönetici Bakandır.

38 Üst Yöneticiler Üst yöneticiler, idarelerinin stratejik planlarının ve bütçelerinin kalkınma planına, yıllık programlara, kurumun stratejik plan ve performans hedefleri ile hizmet gereklerine uygun olarak hazırlanması ve uygulanmasından, sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden mali yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi, izlenmesi ve bu Kanunda belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden Bakana; mahalli idarelerde ise meclislerine karşı sorumludurlar. Üst yöneticiler, bu sorumluluğun gereklerini harcama yetkilileri, mali hizmetler birimi ve iç denetçiler aracılığıyla yerine getirirler.

39 Üst Yöneticilerin Yetkileri Nelerdir?
1-Gelecek yıla veya yıllara sari işlere onay vermek 2-Harcama yetkilisini belirlemek 3-Şartlı bağış ve yardım için gelir ve ödenek kaydına izin vermek 4-İdari faaliyet raporunu hazırlamak 5-Muhasebe yetkilisini atamak 6-İç denetçiyi atamak 7-Kanunda sayılan para cezalarını vermek 8-Kamu alacaklarının silinmesine karar vermek

40 Mali Yönetim ve Kontrol Yapısı
ÜST YÖNETİCİ Mali Hizmetler Birimi İç Denetim Birimi Muhasebe Birimi Harcama Birimi Harcama Birimi Harcama Birimi Harcama sonrası Denetim Ön Mali Kontrol İç Kontrol

41 Bütçe Türleri ve Kapsamı
Özel bütçe, bir bakanlığa bağlı veya ilgili olarak belirli bir kamu hizmetini yürütmek üzere kurulan, gelir tahsis edilen, bu gelirlerden harcama yapma yetkisi verilen, kuruluş ve çalışma esasları özel kanunla düzenlenen ve bu Kanuna ekli (II) sayılı cetvelde yer alan her bir kamu idaresinin bütçesidir.

42 Bütçe İlkeleri Bütçelerin hazırlanması ve uygulanmasında, makroekonomik istikrarla birlikte sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak esastır. Kamu idarelerine bütçeyle verilen harcama yetkisi, kanunlarla düzenlenen görev ve hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla kullanılır. Bütçeler, kalkınma planı ve programlarda yer alan politika, hedef ve önceliklere uygun şekilde, idarelerin stratejik planları ile performans ölçütlerine ve fayda-maliyet analizine göre hazırlanır, uygulanır ve kontrol edilir. Bütçeler, stratejik planlar dikkate alınarak izleyen iki yılın bütçe tahminleriyle birlikte görüşülür ve değerlendirilir. Bütçe, kamu malî işlemlerinin kapsamlı ve saydam bir şekilde görünmesini sağlar.

43 Bütçe İlkeleri Tüm gelir ve giderler gayri safi olarak bütçelerde gösterilir. Belirli gelirlerin belirli giderlere tahsis edilmemesi esastır. Bütçelerde gelir ve gider denkliğinin sağlanması esastır. Bütçeler, ait olduğu yıl başlamadan önce Türkiye Büyük Millet Meclisi veya yetkili organlarca kabul edilmedikçe veya onaylanmadıkça uygulanamaz. Bütçelerde, bütçeyi ilgilendirmeyen hususlara yer verilmez.

44 Bütçe İlkeleri Bütçeler kurumsal, işlevsel ve ekonomik sonuçların görülmesini sağlayacak şekilde Maliye Bakanlığınca uluslararası standartlara uygun olarak belirlenen bir sınıflandırmaya tabi tutularak hazırlanır ve uygulanır. Bütçe gelir ve gider tahminleri ile uygulama sonuçlarının raporlanmasında açıklık, doğruluk ve mali saydamlık esas alınır. Kamu idarelerinin tüm gelir ve giderleri bütçelerinde gösterilir. Kamu hizmetleri, bütçelere konulacak ödeneklerle, mevzuatla belirlenmiş yöntem, ilke ve amaçlara uygun olarak gerçekleştirilir. Bütçelerde, ödenekler belirli amaçları gerçekleştirmek üzere tahsis edilir.

45 BÜTÇE SÜRECİ .

46 Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Hazırlama Süreci:
1 Kurumların stratejik planlarını hazırlamaları 2 Bakanlar Kurulu Mayıs ayının sonuna kadar toplanarak Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığınca hazırlanan orta vadeli programı kabul eder. Program aynı süre içinde Resmi Gazetede yayımlanır. 3 Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan orta vadeli malî plan, Haziran ayının onbeşine kadar Yüksek Planlama Kurulu tarafından karara bağlanır ve Resmî Gazetede yayımlanır 4 a) Maliye Bakanlığınca hazırlanan Bütçe Çağrısı ve eki Bütçe Hazırlama Rehberinin Haziran ayının sonuna kadar Resmi Gazetede yayımlanır. b) DPT tarafından hazırlanan Yatırım Genelgesi ve eki Yatırım Programı Hazırlama Rehberinin Haziran ayının sonuna kadar Resmi Gazetede yayımlanır. 5 Kamu idarelerince, önceden hazırlanan Stratejik Planlar, Performans kriterleri ve Bütçe Hazırlama Rehberindeki esaslara göre gider ve gelir (Genel Bütçeli İdareler gelir teklifi Maliye Bakanlığınca hazırlanır) tekliflerinin hazırlanması 6  Kamu idareleri, stratejik planları ile Bütçe Hazırlama Rehberinde yer alan esaslar çerçevesinde, bütçe gelir ve gider tekliflerini gerekçeli olarak hazırlar ve yetkilileri tarafından imzalanmış olarak Temmuz ayı sonuna kadar Maliye Bakanlığına gönderir. Kamu idarelerinin yatırım teklifleri, değerlendirilmek üzere aynı süre içinde Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığına verilir.

47 Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Hazırlama Süreci:
7 Kurumlardan gelen tekliflerin değerlendirilmesi ve Maliye ve DPT yetkilileri ile ilgili kuruluş yetkilileri ile görüşmelerin yapılması 8 Kesinleşmiş Bütçe Tekliflerinin kurumlarca gönderilmesi 9 Maliye Bakanlığınca, bakanlık gider tekliflerinin ve Genel Bütçe Gelir Teklifinin hazırlanması 10 Makro ekonomik göstergeler ve bütçe büyüklüklerinin en geç Ekim ayının ilk haftası içinde Yüksek Planlama Kurulunda görüşülmesi 11 Maliye Bakanlığınca Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Tasarısının Hazırlanması 12 Bütçe Tasarısı, Milli Bütçe Tahmin Raporu ve diğer dokümanların mali yıl başından en az 75 gün önce Bakanlar Kuruluna sunulması 13 Bakanlar Kurulunca incelenen ve kabul edilen Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Tasarısının TBMM'ye sevk edilmesi 14 Eylül ayının sonuna Düzenleyici ve Denetleyici Kurumların bütçelerinin doğrudan TBMM’ sunulması 15 Bütçe Tasarısının TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşülmesi

48 Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Hazırlama Süreci:
16 Plan ve Bütçe Komisyonunca kabul edilen bütçe tasarısının TBMM genel kurulunda görüşülmesi ve tasarının kanunlaştırılması 17 Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun Cumhurbaşkanınca Onaylanması 18 Bütçe Kanununun Resmi Gazetede yayımlanması

49 ANALİTİK BÜTÇE SINIFLANDIRMASI
. ANALİTİK BÜTÇE SINIFLANDIRMASI

50 Analitik Bütçe Sınıflandırması
Kamu mali yönetimi projesi kapsamında yürütülen çalışmalar, mevcut kodlamanın daha önce değinilen eksikliklerini otaya koymuştur. Yeni bütçe kodlaması, devletin mali istatistiklerinin daha düzenli, daha güvenilir, daha tutarlı, analize ve ölçmeye elverişli şekilde tutulması amacıyla hazırlanmıştır.

51 Analitik Bütçe Sınıflandırması
* KURUMSAL KODLAMA * FONKSİYONEL KODLAMA * FİNANSMAN TİPİ KODLAMA * EKONOMİK KODLAMA

52 Bütçe Kod Yapısı

53 Kurumsal Sınıflandırma
Kurumsal sınıflandırma, siyasi ve idari sorumluluğun belirlenmesini ve performans sorumlulularının tespitini hedeflemektedir. Aynı anayasal otoriteye tahsis edilen kaynakların aynı kodda yer alması benimsenmiş olup, bütçe türleri itibariyle sınıflandırma bunun istisnasıdır. Siyasi yada bürokratik olarak yönetim yetkisi kurumsal sınıflandırmanın temel kriteri kabul edilmiştir.

54 Kurumsal Sınıflandırma
Dört düzeyli ve sekiz haneli bir kodlama benimsenmiştir. Birinci düzey, bakanlıklar ile anayasal olarak eşdeğer kurumları ve bütçe türlerini belirlemektedir. İkinci düzey, birinci düzeyde tanımlanan yöneticilere karşı doğrudan sorumlu birimler ile bütçe türleri kapsamında yer alan kurumları ifade etmektedir. Üçüncü düzey kodlar, ana hizmet birimleri gibi ikinci düzeye bağlı birimleri kapsar. Dördüncü düzey kodlar, destek ve lojistik birimleri ile politikaları uygulayan birimleri tanımlar.

55 Kurumsal Sınıflandırma
1.DÜZEY BÜTÇE KODU 01 CUMHURBAŞKANLIĞI 02 TÜRKiYE BÜYÜK MiLLET MECLiSi 03 ANAYASA MAHKEMESi 04 YARGITAY 05 DANIŞTAY 06 SAYIŞTAY 07 BAŞBAKANLIK 08 ADALET BAKANLIĞI 09 MiLLi SAVUNMA BAKANLIĞI 1.DÜZEY BÜTÇE KODU 21 KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI 22  ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI 38-39 YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI 40-41 ÖZEL BÜTÇELİ KURUMLAR 42  DÜZ. VE DENETLEYİCİ KURUMLAR 43 SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARI 44-45  İL ÖZEL İDARELERİ 46-47 BELEDİYELER 48  MAHALLİ İDARE BİRİKLERİ

56 Kurumsal Sınıflandırma
Yüksek Öğretim Kurumları 1.Düzey 2.Düzey Yüksek Öğretim Kurulu 38 01 Ankara Üniversitesi 02 Orta Doğu Teknik Üniversitesi 03 Hacettepe Üniversitesi 04 Gazi Üniversitesi 05 İstanbul Üniversitesi 06 İstanbul Teknik Üniversitesi 07 …………………… .. Atatürk Üniversitesi 24

57 Kurumsal Sınıflandırma
Yüksek Öğretim Kurumları 1.Düzey 2.Düzey 3.Düzey 4.Düzey Atatürk Üniversitesi 38 24 Yardımcı Birimler 02-19 İdari ve Mali İşler Daire Bşk. 02 04 Danışma ve Denetim Birimleri 20-29 Strateji Geliştirme Daire Bşk. 23 Sağlık Bilimleri Eğitimi 30-39 Tıp Fakültesi 33 30 Fen Bilimleri Eğitimi 40-49 Mühendislik Fakültesi 43 Sosyal Bilimler Eğitimi 50-60 İletişim Fakültesi 54 50

58 Fonksiyonel Sınıflandırma
Fonksiyonel devlet faaliyetinin türünü göstermek üzere tasarlanmıştır. Dört düzeyli ve altı haneli kod grubundan oluşmaktadır. Birinci düzey , devlet faaliyetlerini 10 ana fonksiyona ayırmaktadır. Ana fonksiyonlar, ikinci düzeyde programlara bölünmektedir. Üçüncü düzey kodlar ise nihai hizmetleri göstermektedir. Dördüncü düzey kodlar muhtemel ihtiyaçlar için boş bırakılmıştır.

59 Fonksiyonel Sınıflandırma
01 GENEL KAMU HİZMETLERİ 02 SAVUNMA HİZMETLERİ 03 KAMU DÜZENİ VE GÜVENLİK HİZMETLERİ 04 EKONOMİK İŞLER VE HİZMETLER 05 ÇEVRE KORUMA HİZMETLERİ 06 İSKAN VE TOPLUM REFAHI HİZMETLERİ 07 SAĞLIK HİZMETLERİ 08 DİNLENME, KÜLTÜR VE DİN HİZMETLERİ 09 EĞİTİM HİZMETLERİ 10 SOSYAL GÜVENLİK VE SOSYAL YARDIM HİZMETLERİ

60 Fonksiyonel Sınıflandırma
II III IV FONKSİYONEL SINIFLANDIRMA 09 EĞİTİM HİZMETLERİ 04 YÜKSEK ÖĞRETİM HİZMETLERİ 01 00 Üniversiteler ve yükseköğretim hizmeti veren kurumlar 07 İkinci Öğretim Geliri İle Yürütülecek Hizmetler 08 Yaz Okulu Geliri İle Yürütülecek Hizmetler Tezsiz Yüksek Lisans Geliri İle Yürütülecek Hiz. 02 Doktora Eğitimi Veren Yüksek Öğretim Hizmetleri 06 EĞİTİME YARDIMCI HİZMETLER 03 Öğrencilerin Beslenmelerine İlişkin Giderler 05 Öğrencilerin Sağlığına İlişkin Giderler Öğrencilerin Kültür ve Spor Faaliyetlerine İlişkin Gi. Diğer Giderler Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Hizmetleri Kira Gelirleri İle Yürütülecek Hizmetler

61 Finansman Tipi Kodlama
1 GENEL BÜTÇELİ İDARELER 2 ÖZEL BÜTÇELİ İDARELER 3 DÜZENLEYİCİ VE DENETLEYİCİ KURUMLAR 4 SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARI 5 MAHALLİ İDARELER 6 ÖZEL ÖDENEKLER 7 DIŞ PROJE KREDİLERİ 8 BAĞIŞ VE YARDIMLAR .

62 Ekonomik Sınıflandırma
. 01 PERSONEL GİDERLERİ 02 SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARINA DEVLET PRİMİ GİDERLERİ 03 MAL VE HİZMET ALIM GİDERLERİ 04 FAİZ GİDERLERİ 05 CARİ TRANSFERLER 06 SERMAYE GİDERLERİ 07 SERMAYE TRANSFERLERİ 08 BORÇ VERME 09 YEDEK ÖDENEKLER

63 Bütçe Uygulama Esasları
Özel bütçeli idareler ve sosyal güvenlik kurumları ayrıntılı finansman programlarını hazırlar ve harcamalarını bu programa uygun olarak yaparlar. Kamu idareleri, bütçelerinde yer alan ödeneklerin üzerinde harcama yapamaz. Bütçeyle verilen ödenekler, tahsis edildikleri amaçlar doğrultusunda yılı içinde yaptırılan iş, satın alınan mal ve hizmetler ile diğer giderlerin karşılanmasında kullanılır. Ancak, ait olduğu mali yılda ödenemeyen ve emanet hesabına alınamayan zamanaşımına uğramamış geçen yıllar borçları ile ilama bağlı borçlar, ilgili kamu idaresinin cari yıl bütçesinden ödenir. Cari yılda kullanılmayan ödenekler yıl sonunda iptal edilir.

64 Harcama Esasları Aşağıda yer alan her bir alım için;
Menkul mal alımlarında Yeni Türk Lirasına, Gayrimaddi hak alımlarında Yeni Türk Lirasına, Menkul malların bakım ve onarımlarında Yeni Türk Lirasına, Gayrimenkullerin bakım ve onarımlarında Yeni Türk Lirasına, kadar olan tutarlar “(03) Mal ve Hizmet Alım Giderleri” tertiplerinden ödenir. Ancak, “(06) Sermaye Giderleri”ne ilişkin olarak yukarıdaki limitlerin uygulanmasında toplam proje ödeneği esas alınır.

65 Ödenek Aktarmaları Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, aktarma yapılacak tertipteki ödeneğin yılı bütçe kanununda farklı bir oran belirlenmedikçe yüzde beşine kadar bütçeleri içinde ödenek aktarması yapabilirler. Bu şekilde yapılan aktarmalar, yedi gün içinde Maliye Bakanlığına bildirilir.(2008 yılı Bütçe Kanununda bu oran %20 olarak belirlenmiştir.) Personel giderleri tertiplerinden, aktarma yapılmış tertiplerden ve yedek ödenekten aktarma yapılmış tertiplerden, diğer tertiplere aktarma yapılamaz.

66 Yedek Ödenek Merkezi yönetim bütçe kanununda belirtilen hizmet ve amaçları gerçekleştirmek, ödenek yetersizliğini gidermek veya bütçelerde öngörülmeyen hizmetler için, bu Kanuna (I) sayılı cetvelde yer alan idareler ile (II) sayılı cetvelde yer alan idarelerden merkezî yönetim bütçe kanununda gösterilecek olanların bütçelerine aktarılmak üzere, genel bütçe ödeneklerinin yüzde ikisine kadar Maliye Bakanlığı bütçesine yedek ödenek konulabilir. Bu ödenekten aktarma yapmaya Maliye Bakanı yetkilidir.

67 Kamu Yatırım Projeleri
Kamu yatırım projelerinin gerçekleşme ve uygulama sonuçları, ilgili kamu idaresi tarafından izleyen yılın Mart ayı sonuna kadar bir rapor halinde Sayıştay Başkanlığına, Maliye Bakanlığına ve Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığına gönderilir.

68 Yüklenmeye Girişilmesi
Yüklenme, usulüne uygun olarak düzenlenmiş sözleşme esaslarına veya kanun hükmüne dayanılarak iş yaptırılması, mal veya hizmet alınması karşılığında geleceğe yönelik bir ödeme yükümlülüğüne girilmesidir. Bütçede yeterli ödeneği bulunmayan işler için yüklenmeye girişilemez. Yüklenme süresi mali yılla sınırlıdır. Harcama yetkilileri, tahsis edilen ödenekler dahilinde yüklenmeye girebilirler. Yüklenmeye girişilen tutara ait ödenekler saklı tutulur; başka iş yaptırılması, mal veya hizmet alınması için kullanılamaz.

69 Ertesi Yıla Geçen Yüklenme
Niteliğinden dolayı mali yılla sınırlı tutulamayan ve sürekliliği bulunan aşağıdaki iş ve hizmetler için; her iş itibarıyla, bütçelerinde öngörülen ödeneklerin yüzde ellisini, izleyen yılın Haziran ayını geçmemek ve yüklenme süresi on iki ayı aşmamak üzere, ilgili üst yöneticinin onayıyla ertesi yıla geçen yüklenmelere girişilebilir: Yiyecek, yakacak, akaryakıt ve madeni yağ ihtiyaçları. Temini ve korunması güç olan ilaç, aşı, serum ve tıbbi sarf malzemeleri. Süreli yayın alımı, taşıma, koruma ve güvenlik, temizlik ve yemek hizmetleri.

70 Ertesi Yıla Geçen Yüklenme
Taşıtların malî sorumluluk sigortası ile yurt dışından tedariki yapılan silah, silah-teçhizat ve mühimmat sevkinin her türlü riske karşı sigortalanması amacıyla yaptırılan nakliyat sigortası, Makine-teçhizat, yol ve otoyol, bilgisayar ve haberleşme sistemlerinin bakım işleri; her türlü onarım işleri ile elektronik bilgi erişim hizmetleri.

71 Gelecek Yıllara Yaygın Yüklenmeler
Merkezi Yönetim Kapsamındaki Kamu İdareleri, bir mali yıl içinde tamamlanması mümkün olmayan yatırım projeleri için gelecek yıllara yaygın yüklenmeye girişebilir. Yılı bütçesinde ödeneği bulunması ve merkezî yönetim kapsamındaki idareler için Maliye Bakanlığının uygun görüşünün alınması kaydıyla; satın alma suretiyle edinilmesi ekonomik olmayan her türlü makine-teçhizat, cihazlar ve taşıtlar ile hava ambulansı ve yangınla mücadele amacıyla hava ve deniz araçlarının kiralanması veya finansal kiralama suretiyle temini; temizlik, yemek, koruma ve güvenlik ile personel taşıma hizmetleri, 16/6/2005 tarihli ve 5369 sayılı Kanuna göre sağlanan sabit ve ankesörlü telefon hizmetleri ile acil yardım çağrıları hizmetleri ve okullara sağlanan internet erişim hizmetleri, harita, plan, proje, etüt ve müşavirlik hizmetleri, orman ağaçlandırma ve amenajman işleri, kit karşılığı cihaz, aşı ve anti-serum alımı için; süresi üç yılı geçmemek, finansal kiralama suretiyle temin edileceklerde ise dört yıl olmak üzere üst yöneticinin onayıyla gelecek yıllara yaygın yüklenmeye girişilebilir.

72 Bütçelerden Yardım Yapılması
Gerçek veya tüzel kişilere kanuni dayanağı olmadan kamu kaynağı kullandırılamaz, yardımda bulunulamaz veya menfaat sağlanamaz. Ancak, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülmüş olmak kaydıyla; kamu yararı gözetilerek dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllere yardım yapılabilir.

73 Bütçe Politikası, Gelir ve Giderlerin İzlenmesi
Genel yönetimin tüm gelir ve giderleri ile borç ve mali imkânlarının tespitinin ve takibinin yapılabilmesi amacıyla, genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ve merkezi yönetim bütçesinden yardım alan kurum, kuruluş, vakıf ve dernekler ile benzeri teşekküller; gelir ve gider tahminlerini, mali tablolarını, birbirleriyle olan borç ve alacak durumlarını, personel giderlerine ilişkin her türlü bilgi ve belgeleri, istenilmesi halinde Maliye Bakanlığına vermek zorundadırlar. Bilgi, belge ve hesap durumlarını ibraz etmeyen veya uygun harcama yapmayan kamu idareleri ve diğer kuruluşlarla ilgili olarak gerekli önlemleri almaya Maliye Bakanı yetkilidir.

74 Harcama Yetkisi ve Yetkilisi
Bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisidir. Harcama yetkilileri bütçede öngörülen ödenekleri kadar, ödenek gönderme belgesiyle kendisine ödenek verilen harcama yetkilileri ise tahsis edilen ödenek tutarında harcama yapabilir.

75 Harcama Yetkilisi Kimdir?
Analitik bütçe sınıflandırmasının üçüncü ve dördüncü düzeyinde yer alan birimler bütçeyle ödenek tahsis edilen harcama birimlerini, bu birimlerin en üst yöneticileri ise harcama yetkililerini ifade etmektedir.

76 ABS kurumsal Sınıflandırma
KURUM ADI : ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ KURUMSAL SINIFLANDIRMA AÇIKLAMA I II III IV 38 24 43 47 ZİRAAT FAKÜLTESİ

77 Harcama Yetkilisi Harcama yetkilileri;
Harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, Ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından, Bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.

78 Üniversitelerde Harcama Yetkilisi
Genel Sekreterlik Daire Başkanlıkları Müşavirlik Fakülteler Yüksekokullar Enstitüler Araştırma ve Uygulama Merkezleri Genel Sekreter Daire Başkanı Müşavir Dekan Yüksekokul Müdürü Enstitü Müdürü Merkez Müdürü

79 Harcama Yetkisinin Birleştirilmesi
Teşkilat yapısında üst yönetici ile harcama birimleri arasında yönetim kademesi yer almak şartıyla, bütçeyle ödenek tahsis edilen harcama birimlerinin harcama yetkisi harcama türleri itibarıyla kısmen veya tamamen; merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde Maliye Bakanlığının, sosyal güvenlik kurumlarında ilgili bakanlığın, mahalli idarelerde ise İçişleri Bakanlığının uygun görüşü ve üst yöneticinin onayı ile bir üst yönetim kademesinde birleştirilebilir. Uygun görüş talep yazılarında, harcama yetkisinin bir üst yönetim kademesinde birleştirilme gerekçesine ayrıntılı olarak yer verilir. Üst yönetici ve yardımcılarına harcama yetkisinin birleştirilmesi suretiyle harcama yetkisi verilemez.

80 Harcama Yetkisinin Devri
Harcama yetkilileri, kamu hizmetlerinin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde sunulmasını sağlamak amacıyla aşağıda belirlenen sınırlar dahilinde harcama yetkisini devredebilirler. - Merkez teşkilatı harcama yetkilileri bu yetkilerini yardımcılarına, yardımcısı olmayanlar ise hiyerarşik olarak bir alt kademedeki yöneticilere, - Merkez dışı birimlerinde ise bölge müdürleri veya eşdeğer yetkililer, il müdürleri veya eşdeğer yetkililer ile nüfusu ’i aşan ilçelerin ilçe müdürleri  veya eşdeğer yetkililer harcama yetkilerini yardımcılarına, - Belediye ve il özel idareleri ile bunlara bağlı idarelerin harcama yetkilileri bu yetkilerini yardımcılarına, yardımcısı olmayanlar ise hiyerarşik olarak bir alt kademedeki yöneticilere, - Mahalli idare birliklerinde birlik başkanı harcama yetkisini birlik genel sekreteri, birlik müdürü veya birim amirlerine, kısmen veya tamamen devredebilirler.

81 Harcama Yetkisinin Devri
Her bir harcama işlemi itibarıyla, mal ve hizmet alımlarında ikiyüzellibin Yeni Türk Lirasını, yapım işlerinde ise birmilyon Yeni Türk Lirasını aşan harcamalara ilişkin harcama yetkisi hiçbir şekilde devredilemez. Harcama yetkisi aşağıdaki şartlara uygun olarak devredilir: -Yetki devri yazılı olmak zorundadır. -Devredilen yetkinin sınırları açıkça belirlenmiş olmalıdır. -Merkez teşkilatında harcama yetkisinin devri ve bu yetkinin geri alınması üst yöneticiye, mali hizmetler birimine ve muhasebe yetkilisine; merkez dışı birimlerde ise mali hizmetler birimine ve muhasebe yetkilisine yazılı olarak bildirilmelidir. Harcama yetkisinin devredilmesi, yetkiyi devredenin idari sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.

82 Harcama Yetkilisi Harcama yetkilisinin kanuni izin, hastalık, geçici görev, disiplin cezası uygulaması, görevden uzaklaştırma ve benzeri nedenlerle geçici olarak görevinden ayrılması halinde ilgili harcama biriminin harcama yetkilisi vekaleten görevlendirilen kişidir. İdarelerin teşkilat yapısında yer almayan birimler ile yurtdışı teşkilatına tahsis edilen ödeneklerin harcama yetkilileri üst yöneticiler tarafından belirlenir ve bunlar mali hizmetler birimi ile muhasebe yetkilisine yazılı olarak bildirilir. Kanunların verdiği yetkiye istinaden yönetim kurulu, icra komitesi, komisyon ve benzeri kurul veya komite kararıyla yapılan harcamalarda, harcama yetkisinden doğan sorumluluk kurul, komite veya komisyona ait olur. 5018 sayılı Kanunun 5436 sayılı Kanunla değişik 60 ıncı maddesi uyarınca harcama yetkilisi ve muhasebe yetkilisi görevi aynı kişide birleşemez. Mali hizmetler biriminde ön mali kontrol görevini yürütenler mali işlem sürecinde görev alamazlar.

83 Harcama Yetkilisi-İhale Yetkilisi
Bilindiği üzere, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 4 üncü maddesinde ihale yetkilisi, "İdarenin ihale ve harcama yapma yetki ve sorumluluğuna sahip kişi veya kurulları ile usulüne uygun olarak yetki devri yapılmış görevlileri" olarak tanımlanmıştır. Diğer taraftan, 5018 sayılı Kanunun 31 inci maddesinde harcama yetkilisi, "Bütçeyle ödenek tahsis edilen harcama birimlerinin en üst yöneticisi" olarak tanımlanmış bulunmaktadır. Buna göre, ihale yetkilisinin ilgili mevzuatında özel olarak belirlendiği haller dışında, 5018 sayılı Kanunun 31 inci maddesi uyarınca belirlenmiş bulunan harcama yetkilileri aynı zamanda ihale yetkilisi olacaktır.

84 Harcama Yetkilisi-İhale Yetkilisi
Harcama yetkilileri, ilgili mevzuatı uyarınca ihale usulleriyle yapılacak mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin ihale işlemlerine ilişkin olarak, ihale yetkisiyle sınırlı olmak üzere harcama yetkilerini, üst yöneticiden onay almak suretiyle, idarenin destek hizmetlerini yürüten birim yöneticilerine devredebilirler. Bu durumda, ihale onay belgesinin düzenlenmesinden sözleşmenin imzalanmasına kadar geçen süreçteki tüm ihale işlemlerine ilişkin ihale yetkisi destek hizmetleri birim yöneticisi tarafından kullanılacaktır. İşin yaklaşık maliyetinin belirlenmesi ve teknik şartnamenin hazırlanması gibi ihale öncesi işlemlerin ilgili harcama birimi, destek hizmetleri birimi veya idarenin diğer birimleri tarafından hazırlanması mümkün bulunmaktadır.

85 Harcama Yetkilisi-İhale Yetkilisi
Destek hizmetleri birimi, harcama birimlerinin ihtiyaçlarını birleştirmek suretiyle 4734 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde karşılayabilir. Birden fazla harcama biriminin doğrudan temin limiti dahilindeki ihtiyaçlarının, destek hizmetleri birimi tarafından birleştirilerek ihale usulleriyle karşılanması da mümkün bulunmaktadır.

86 Harcama Yetkilisi Harcama birimlerini ilgilendiren harcamaların harcama birimleri tarafından gerçekleştirileceği, ancak, harcama yetkililiği görevi uhdesinde kalmak şartıyla, harcama birimlerinin talebi ve üst yöneticinin onayıyla diğer harcama birimlerine ilişkin mali işlemlerin idarenin destek hizmetlerini yürüten birimi tarafından yapılabileceği hükme bağlanmıştır. Bu hükmün uygulanmasında, idarelerin teşkilat yapılarında destek hizmetleri ile yardımcı hizmet birimleri olarak yer alan idari ve mali işler, makine-ikmal, satın alma, yapı işleri, personel gibi birimler destek hizmetleri birimi sayılacaktır.

87 Harcama Yetkilisi Destek hizmetleri birimleri tarafından diğer harcama birimleri adına harcamaların gerçekleştirilmesi halinde, harcama talimatı/onay belgesi destek hizmetleri birimine gönderilerek mali işlemlerin destek hizmetleri birimi tarafından yapılması sağlanacaktır. Harcama işlemleri, üst yöneticiden alınan onayda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde tespit edilen ödeme emri belgesini düzenlemekle görevli gerçekleştirme görevlisi tarafından ödeme emrine bağlanarak imzalanmak üzere ilgili birimin harcama yetkilisine sunulacaktır.

88 Harcama Talimatı Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır.

89 Harcama Talimatı Kamu ihale mevzuatına göre düzenlenmesi öngörülen ihale onay belgesi ile onay belgesinde de harcama talimatındaki bilgiler yer almakta ve ihale yetkilisi olarak harcama yetkilileri bu belgeleri imzalamaktadır. Daha açık bir ifade ile 5018 sayılı Kanuna göre harcama yetkilisi tarafından verilen harcama talimatı, kamu ihale mevzuatına göre ihale yetkilisi tarafından imzalanan ihale onay belgesi ya da onay belgesi özellikleri itibarıyla aynı nitelikte belgelerdir.

90 Harcama Talimatı Kamu ihale mevzuatı gereğince ihale usulleri uygulanmak suretiyle yapılacak mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde ihale onay belgesi, Kamu ihale mevzuatı gereğince doğrudan temin usulüyle yapılacak veya 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 3 üncü maddesinde bu Kanuna tabi olmadığı belirtilen işlerde onay belgesi, Harcama talimatı : Kamu ihale mevzuatına tabi olmayan bir giderin idare adına geçici veya kesin olarak ödenebilmesi için giderin konusunu, gerekçesini, yapılacak iş veya hizmetin süresini, hukuki dayanaklarını, tutarını, kullanılabilir ödeneğini, tertibini, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgileri gösteren ve harcama yetkilisinin imzasını taşıyan belgeyi,

91 Giderin Gerçekleştirilmesi
Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekir. Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır

92 Gerçekleştirme Görevlileri
Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler. Elektronik ortamda oluşturulan ortak bir veri tabanından yararlanmak suretiyle yapılacak harcamalarda, veri giriş işlemleri gerçekleştirme görevi sayılır.

93 Ödenek Gönderme Belgesi
Harcama Süreci MERKEZ Harcama Yetkilisi Mali Hizmetler Birimi Gerçekleştirme Görevlileri Harcama Talimatı Ödeme Emri (Sadece Genel Bütçeli İdarelerde) Ödenek Gönderme Belgesi Stratejik plan Performans programı Bütçe Kesin hesap Muhasebe Ön mali kontrol Faaliyet raporu Mali istatistikler Diğer Raporlar Görevler TAŞRA

94 Ödenemeyen Giderler İlgili olduğu malî yılın sonundan başlayarak beş yıl içinde alacaklıları tarafından geçerli bir mazerete dayanmaksızın, yazılı talep edilmediğinden veya belgeleri verilmediğinden dolayı ödenemeyen borçlar zamanaşımına uğrayarak kamu idareleri lehine düşer.

95 Ön Ödeme Harcama yetkilisinin uygun görmesi ve karşılığı ödeneğin saklı tutulması kaydıyla, ilgili kanunlarda öngörülen haller ile gerçekleştirme işlemlerinin tamamlanması beklenilemeyecek ivedi veya zorunlu giderler için avans vermek veya kredi açmak suretiyle ön ödeme yapılabilir. Verilecek avansın üst sınırları merkezî yönetim bütçe kanununda gösterilir. Sözleşmesinde belirtilmek ve yüklenme tutarının yüzde otuzunu geçmemek üzere, yüklenicilere, teminat karşılığında bütçe dışı avans ödenebilir. İlgili kanunların bütçe dışı avans ödenmesine ilişkin hükümleri saklıdır.

96 Ön Ödeme Her mutemet ön ödemelerden harcadığı tutara ilişkin kanıtlayıcı belgeleri, ilgili kanunlarında belirtilmemiş olması halinde avanslarda bir ay, kredilerde üç ay içinde muhasebe yetkilisine vermek ve artan tutarı iade etmekle yükümlüdür. Süresi içerisinde mahsup edilmeyen avanslar hakkında tarihli ve 6183 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.

97 Özel Gelirler Özel gelirler karşılığında idarelere tahsis edilen özel ödenek miktarları, ilgili idarelerin bütçelerinde gösterilir. Mali yıl içinde kullanılabilecek özel ödenek miktarı, tahsil edilen özel gelir tutarını geçemez. Tahsil edilen özel gelirlerin ödenek tutarını aşması halinde, ödenek eklenemez.

98 Faaliyet Raporları Üst yöneticiler ve bütçeyle ödenek tahsis edilen harcama yetkililerince, hesap verme sorumluluğu çerçevesinde, her yıl faaliyet raporu hazırlanır. Üst yönetici, harcama yetkilileri tarafından hazırlanan birim faaliyet raporlarını esas alarak, idaresinin faaliyet sonuçlarını gösteren idare faaliyet raporunu düzenleyerek kamuoyuna açıklar.

99 Faaliyet Raporları İdare faaliyet raporu, ilgili idare hakkındaki genel bilgilerle birlikte; kullanılan kaynakları, bütçe hedef ve gerçekleşmeleri ile meydana gelen sapmaların nedenlerini, varlık ve yükümlülükleri ile yardım yapılan birlik, kurum ve kuruluşların faaliyetlerine ilişkin bilgileri de kapsayan malî bilgileri; stratejik plan ve performans programı uyarınca yürütülen faaliyetleri ve performans bilgilerini içerecek şekilde düzenlenir.

100 Mal Yönetiminde Etkililik ve Sorumluluk
Kamu idareleri, taşınırların yönetimi, kaydı, muhafazası ve kullanımından sorumludurlar. Taşınırların özelliğinden veya olağan kullanımından kaynaklanan yıpranma ile usulüne uygun olarak belirlenen firelerden dolayı sorumluluk aranmaz. Kullanılmak üzere taşınır teslim edilen görevliler, taşınırın korunmasından ve taşınıra verilen zararlardan sorumludur. Kamu idareleri, verilen zararların sorumlularına ödettirilmesini sağlamakla yükümlüdür.

101 İç Kontrol İç kontrol; idarenin amaçlarına, belirlenmiş politikalara ve mevzuata uygun olarak faaliyetlerin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yürütülmesini, varlık ve kaynakların korunmasını, muhasebe kayıtlarının doğru ve tam olarak tutulmasını, malî bilgi ve yönetim bilgisinin zamanında ve güvenilir olarak üretilmesini sağlamak üzere idare tarafından oluşturulan organizasyon, yöntem ve süreçle iç denetimi kapsayan malî ve diğer kontroller bütünüdür.

102 İç Kontrolün Amacı Kamu gelir, gider, varlık ve yükümlülüklerinin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yönetilmesini, Kamu idarelerinin kanunlara ve diğer düzenlemelere uygun olarak faaliyet göstermesini, Her türlü mali karar ve işlemlerde usulsüzlük ve yolsuzluğun önlenmesini, Karar oluşturmak ve izlemek için düzenli, zamanında ve güvenilir rapor ve bilgi edinilmesini, Varlıkların kötüye kullanılması ve israfını önlemek ve kayıplara karşı korunmasını, sağlamaktır.

103 İç Kontrolün Yapısı ve İşleyişi
Kamu idarelerinin malî yönetim ve kontrol sistemleri; harcama birimleri, muhasebe ve malî hizmetler ile ön malî kontrol ve iç denetimden oluşur. Yeterli ve etkili bir kontrol sisteminin oluşturulabilmesi için; mesleki değerlere ve dürüst yönetim anlayışına sahip olunması, mali yetki ve sorumlulukların bilgili ve yeterli yöneticilerle personele verilmesi, belirlenmiş standartlara uyulmasının sağlanması, mevzuata aykırı faaliyetlerin önlenmesi ve kapsamlı bir yönetim anlayışı ile uygun bir çalışma ortamının ve saydamlığın sağlanması bakımından ilgili idarelerin üst yöneticileri ile diğer yöneticileri tarafından görev, yetki ve sorumluluklar göz önünde bulundurulmak suretiyle gerekli önlemler alınır.

104 Ön Mali Kontrol Ön malî kontrol, harcama birimlerinde işlemlerin gerçekleştirilmesi aşamasında yapılan kontroller ile malî hizmetler birimi tarafından yapılan kontrolleri kapsar. Ön malî kontrol süreci, malî karar ve işlemlerin hazırlanması, yüklenmeye girişilmesi, iş ve işlemlerin gerçekleştirilmesi ve belgelendirilmesinden oluşur. Kamu idarelerinde ön malî kontrol görevi, yönetim sorumluluğu çerçevesinde yürütülür.

105 Muhasebe Yetkilisi Muhasebe yetkilileri ödeme aşamasında, ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde; Yetkililerin imzasını, Ödemeye ilişkin ilgili mevzuatında sayılan belgelerin tamam olmasını, Maddi hata bulunup bulunmadığını, Hak sahibinin kimliğine ilişkin bilgileri, Kontrol etmekle yükümlüdür.

106 İç Denetim İç denetim, kamu idaresinin çalışmalarına değer katmak ve geliştirmek için kaynakların ekonomiklik, etkililik ve verimlilik esaslarına göre yönetilip yönetilmediğini değerlendirmek ve rehberlik yapmak amacıyla yapılan bağımsız nesnel güvence sağlama ve danışmanlık faaliyetidir. Bu faaliyetler, idarelerin yönetim ve kontrol yapıları ile mali işlemlerinin risk yönetimi, yönetim ve kontrol süreçlerinin etkinliğini değerlendirmek ve geliştirmek yönünde sistematik, sürekli ve disiplinli bir yaklaşımla ve genel kabul görmüş standartlara uygun olarak gerçekleştirilir.

107 İç Denetçiler İç denetim, iç denetçiler tarafından yapılır. Kamu idarelerinin yapısı ve personel sayısı dikkate alınmak suretiyle, İç Denetim Koordinasyon Kurulunun uygun görüşü üzerine, doğrudan üst yöneticiye bağlı iç denetim birimi başkanlıkları kurulabilir.

108 Dış Denetim Sayıştay tarafından yapılacak harcama sonrası dış denetimin amacı, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin hesap verme sorumluluğu çerçevesinde, yönetimin mali faaliyet, karar ve işlemlerinin; kanunlara, kurumsal amaç, hedef ve planlara uygunluk yönünden incelenmesi ve sonuçlarının Türkiye Büyük Millet Meclisine raporlanmasıdır.

109 Ödenek Üstü Kamu zararı oluşturmamakla birlikte bütçelere, ayrıntılı harcama programlarına, serbest bırakma oranlarına aykırı olarak veya ödenek gönderme belgelerindeki ödenek miktarını aşan harcama talimatı veren harcama yetkililerine, her türlü aylık, ödenek, zam ve tazminat dahil yapılan bir aylık net ödemeler toplamının iki katı tutarına kadar para cezası verilir.

110 Kamu Zararı Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır

111 Kamu Zararı Kamu zararının belirlenmesinde;
İş, mal veya hizmet karşılığı olarak belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması, Mal alınmadan, iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılması, Transfer niteliğindeki giderlerde, fazla veya yersiz ödemede bulunulması, İş, mal veya hizmetin rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla alınması veya yaptırılması, İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması, Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması, Esas alınır.

112 Para Cezaları ve Yetkili Merciler
Bu Kanunda belirtilen para cezaları, ilgili kamu idaresinin üst yöneticisi tarafından verilir. Para cezaları, karar verilmesini izleyen ay başından başlamak üzere ve herhangi bir hüküm almaya gerek kalmaksızın; ilgililerine yapılan her türlü aylık, ödenek, zam, tazminat dahil bir aylık net ödemelerin dörtte biri oranında kesilerek tahsil olunur.

113 Zamanaşımı Kamu zararının meydana geldiği ve bu Kanunda belirtilen para cezalarının verilmesini gerektiren fiilin işlendiği yılı izleyen mali yılın başından başlamak üzere (zamanaşımını kesen ve durduran genel hükümler saklı kalmak kaydıyla) onuncu yılın sonuna kadar tespit ve tahsil edilemeyen kamu zararları ile para cezaları zamanaşımına uğrar.

114 Maliye Bakanlığı Tarafından Yürütülecek Hizmetler
Mali yönetim ve kontrol sisteminin tümüyle zaafa uğradığı, belirgin yolsuzluk veya kamu zararına yönelik emarelerin ortaya çıktığı durumlarda; ilgili bakanın talep etmesi veya doğrudan Başbakanın onayı üzerine Maliye Bakanı, yetkili denetim elemanlarına, kamu idarelerinin tüm mali yönetim ve kontrol sistemlerini, mali karar ve işlemlerini mevzuata uygunluk yönünden teftiş ettirir.

115 Kamu İdarelerinin Sorumluluğu
Mali karar ve işlemlere ilişkin her türlü kayıt, bilgi ve belgeler, kamu idareleri tarafından düzenli olarak muhafaza edilir. Kamu idareleri ve görevlileri; mali yönetim ve kontrol sistemleri ile bütçenin hazırlanması, uygulanması, sonuçlandırılması, muhasebeleştirilmesi, raporlanması işlemlerine ait bilgi ve belgeleri denetimle görevlendirilmiş olanlara ibraz etmek, görevin sağlıklı yapılmasını sağlayacak önlemleri almak ve her türlü yardım ve kolaylığı göstermek zorundadır.

116 ARAS ÜNSAL Mali Hizmetler Uzmanı
TEŞEKKÜR EDERİM… ARAS ÜNSAL Mali Hizmetler Uzmanı