Sunuyu indir
Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz
1
TÜRKİYE’DE TARIM VE HAYVANCILIK
BÜLENT AKDENİZ BİLİM DERSANELERİ ADANA Bülent AKDENİZ
2
Türkiye’de Tarım ve Hayvancılık
Dünya üzerinde genel olarak uygulanan iki tip tarım yöntemi vardır: Bülent AKDENİZ
3
İntansif (Yoğun, ince) Tarım
Birim alanda en yüksek verimi almak için uygulanan bir yöntemdir. Genellikle gelişmiş, nüfus yoğunluğunun fazla, tarım alanlarının sınırlı olduğu ülkelerde uygulanır. Bülent AKDENİZ
4
Bu tarım yönteminde doğal koşullara bağımlılık azalmış, toprağın verimi en yüksek düzeye çıkarılmıştır. Hollanda, Japonya, Belçika, İsveç, İsrail gibi ülkelerde yaygındır. Bülent AKDENİZ
5
Ekstansif (Kaba, yaygın) Tarım
Genellikle tarım topraklarının geniş, nüfus yoğunluğunun az olduğu ülkelerde uygulanan bir yöntemdir. Bülent AKDENİZ
6
Doğal koşullara bağımlılık fazla olduğundan tarımsal üretimde yıllara göre dalgalanmalar görülür. Kanada, ABD, Arjantin ve Akdeniz ülkelerinde yaygındır. Bülent AKDENİZ
7
UYARI Nadas toprağın bir yıl ekilip diğer yıl boş bırakılmasıdır. Yağışların yetersiz olduğu yerlerde uygulanır. Bülent AKDENİZ
8
Türkiye, ekonomisinde tarımın önemli yer tuttuğu bir ülkedir.
Bülent AKDENİZ
9
Nüfusun çoğu tarım işleri ile geçimini sağlar
Nüfusun çoğu tarım işleri ile geçimini sağlar. Türkiye’nin kalkınmasında sanayi kadar tarımın da büyük bir payı vardır. Bülent AKDENİZ
10
Türkiye’de kurulan ve kurulmakta olan fabrikaların birçoğunun kullandığı hammaddeler tarımdan sağlanır. Bülent AKDENİZ
11
Türkiye’nin dış ticaretinde çeşitli ülkelere sattığı tarım ürünleri ülke ihracatında önemli bir paya sahiptir. Bülent AKDENİZ
12
Türkiye’de tarım, gerek yöntemi, gerekse çapı ile eski yıllarla karşılaştırılamayacak boyutlara ulaşmıştır. Bülent AKDENİZ
13
1935’lerde nüfusun %81’i tarım kesiminde çalışırken bu oran 1980’de %56’ya düşmüştür. Günümüzde ise bu oran %50’nin altına düşmüştür. Fakat bu düşüş, Türkiye’de tarım yaşamının gerilediği anlamına gelmez. Çünkü 1935 – 1980 yılları arasında nüfusumuz 2,5 kattan çok artmıştır. Bülent AKDENİZ
14
Yine bu dönemde tarım topraklarının alanı birkaç kat artmış olduğu gibi verimi de eskiye göre yükselmiştir. Bülent AKDENİZ
15
Bu gelişmede en önemli rolü oynayan etken tarımın kısmen makineleşmiş olmasıdır.
Bülent AKDENİZ
16
Tarımda değişen bir başka yön de tür bakımından çeşitlenme olmasıdır
Bülent AKDENİZ
17
Fakat bu gelişmelere karşın bir yandan nüfusun hızlı artması öte yandan da halkın yaşama düzeyinde görülen olumlu değişmeler her türlü eşya ve mallarda olduğu gibi tarım ürünleri tüketimini de artırmıştır. Bu yüzden bazı besin maddelerinin üretimi 3 – 4 kat arttığı halde, bir bölümü iç tüketime yetmemektedir. Bülent AKDENİZ
18
Ancak pamuk, tütün, yaş ve kuru meyveler başta olmak üzere bazı toprak ürünlerimiz ulusal gereksinmelerimizi fazlasıyla aşar ve dış ticaretimizde önemli bir yer tutar. Bülent AKDENİZ
19
Türkiye’nin her yanında ileri (intansif) tarım yöntemleri uygulanmasa da, tarımımız eski, geleneksel görüntüsünden uzaklaşmıştır. Bülent AKDENİZ
20
Bunu sağlamış olan en önemli etkenler şöyle sıralanabilir:
Bülent AKDENİZ
21
Toprak ve Bakımı: Toprak bakımında en önemli konu erozyonun önlenmesidir. Tarım arazilerinin suya aşırı derecede doyması ya da suyun toprağın yüzeyinde göllenmesi de önemli bir sorundur. Bülent AKDENİZ
22
Topraktaki fazla su akaçlama çalışmalarıyla akıtılmalıdır
Topraktaki fazla su akaçlama çalışmalarıyla akıtılmalıdır. Tarım topraklarının önemli bir sorunu da çoraklaşmadır. (Tuzlanma) Bülent AKDENİZ
23
Sulama: Ülkemizde sulamayı zorunlu hale getiren faktörlerden biri de yağış düzensizliğidir. Bu nedenle sulama iklime bağlı tarımdan kurtulmak için çok önemlidir. Bülent AKDENİZ
24
Sulama; Toprağın nadasa bırakılmaması
Üretimde dalgalanmaların önlenmesi Ürün artışının sağlanması Bülent AKDENİZ
25
Köyden kente göçün önlenmesi Yılda birden fazla ürün alınması
Sebze tarımının yaygınlaşması bakımından önemlidir. Bülent AKDENİZ
26
Ülkemizde tarım alanlarının ancak % 37'si sulanabilmektedir.
Bülent AKDENİZ
27
Gübreleme: Bitkiler topraktan sürekli çeşitli besin maddeleri alırlar. Bu nedenle toprağın güçlendirilebilmesi için gübreleme yapılır. Bülent AKDENİZ
28
Tohum ıslahı: Tohum ıslahı, tohumun daha verimli olacak biçimde iyileştirilmesi demektir. Bu da daha iyi türler elde edilmesi için melezleme yapılması gibi çalışmalarda sağlanır. Bülent AKDENİZ
29
Makineleşme: Toprakların kısa sürede sürülmesi, ekilmesi ve olgunlaştıklarında hemen toplanabilmesi için makineli tarımın yapılması şarttır. Bülent AKDENİZ
30
Makineleşme ülkemizdeki otlak ve çayırların daralmasına neden olurken ekilebilecek alanların oranını arttırmıştır. Makineleşme ülkemizdeki kırsal alanda işsizliğin artmasında ve göçün başlamasında etkili olan faktörlerden biridir. Bülent AKDENİZ
31
Karadeniz bölgesinde makineli tarımın yaygınlaşmaması makine kullanımına elverişli tarım alanlarının sınırlı olmasından kaynaklanır Bülent AKDENİZ
32
Çiftçinin Eğitimi ve Tarımsal Kredi:
Dünya'da modern tarım aletlerinin ilaçların kaliteli tohumların kullanıldığı bir dönemde çiftçinin bu konularda eğitilmesi verimi arttırmak açısından önemlidir. Bülent AKDENİZ
33
Elverişsiz piyasa dönemlerinde çiftçinin zarar görmesini önlemek için belirlenen taban fiyat üzerinde yapılan alımlara destekleme alımları denir. Bülent AKDENİZ
34
Bölgelerin Ekili Dikili Alanlarının Oranı
Marmara Bölgesi : % 30 İç Anadolu Bölgesi : % 27 Ege Bölgesi : % 24 Güneydoğu Anadolu: % 20 Akdeniz Bölgesi : %18 Karadeniz Bölgesi : % 17 Doğu Anadolu Bölgesi : % 10 Bülent AKDENİZ
35
Başlıca Ürünler ve Coğrafi Dağılışları
Tahıllar: Tahıllar iki nedenle tarım hayatımızın en önemli ürünüdür: Bülent AKDENİZ
36
Halkımızın beslenmesinde en önemli yeri tutar.
Ekili topraklarımızın ve kırsal bölgelerdeki iş gücünün en büyük bölümünü toplar. Bülent AKDENİZ
37
Anadolu ve Trakya’nın iç kesimlerini kaplayan bozkırlar Türkiye’nin en önemli tahıl üretim alanlarıdır. Bülent AKDENİZ
38
Buğday: Filizlenme ve büyüme döneminde nem, olgunlaşma döneminde ise yaz kuraklığı ister Bülent AKDENİZ
39
Bu nedenle ülkemizin sürekli yağış alan Karadeniz kıyılarında ve düşük sıcaklıkların görüldüğü Doğu Anadolu Bölgesi’nin yüksek kesimlerinde buğday yetişmez. Bülent AKDENİZ
40
Marmara, Ege ve Akdeniz Bölgeleri’nin kıyı ovaları buğday tarımına elverişli olduğu halde, buralardaki tarım alanları daha çok ekonomik değeri yüksek sanayi ürünlerinin tarımına ayrılmıştır Bülent AKDENİZ
41
Yurdumuzda tahıla ayrılan alanların yaklaşık %70’inde buğday ekilmektedir.
Bülent AKDENİZ
42
Arpa: Tahıllar arasında ekim alanının genişliği ve üretimi bakımından ikinci sırada yer alır. Coğrafi dağılışı hemen hemen buğday gibidir, Bülent AKDENİZ
43
İç Anadolu Bölgesi başta gelir
İç Anadolu Bölgesi başta gelir. Soğuğa ve sıcağa buğdaydan daha dayanıklıdır ve yetişme süresi daha kısadır. Bu yüzden yüksek yerlerde de üretimi yapılmaktadır. Bülent AKDENİZ
44
Çavdar: Soğuğa karşı dayanıklıdır. Buğday ve arpanın iyi yetişemediği yerlerde yetişir. Bülent AKDENİZ
45
Mısır: Coğrafi dağılışı öteki tahıllara uymaz. Bir yaz bitkisidir. Kıştan sonra ekilir. Yaz sonlarında hasat edilir. Bülent AKDENİZ
46
Karadeniz kıyılarında buğdayın yerini almıştır, fakat mısır Karadeniz Bölgesinde ticari bir önem taşımaz. Çünkü üretilen mısırın tamamı bölge içerisinde tüketilmektedir. Bülent AKDENİZ
47
Türkiye mısır üretiminin yarıya yakınını Akdeniz Bölgesi karşılar
Türkiye mısır üretiminin yarıya yakınını Akdeniz Bölgesi karşılar. Karadeniz Bölgesi ise 1/3 ünü karşılar. Bülent AKDENİZ
48
Pirinç: Muson Asyası ülkelerine özgü bir ürün olan pirinç bazı, Akdeniz ve Orta Doğu ülkeleriyle birlikte yurdumuzda da yetiştirilir. Bülent AKDENİZ
49
Fazla su ve sıcaklık ister
Fazla su ve sıcaklık ister. Yetişme döneminin bir bölümünü “çeltiklik” adı verilen özel hazırlanmış ve su ile doldurulmuş tarlalarda geçirir. Bülent AKDENİZ
50
Çeltik tarımında akarsular boyunca uzanan ovalar tercih edilir
Çeltik tarımında akarsular boyunca uzanan ovalar tercih edilir. Yurdumuzda pirinç üretim alanları dağınıktır. Pirinç üretimi yapılan başlıca bölgelerimiz Marmara, Karadeniz ve Akdeniz’dir. Bülent AKDENİZ
51
Sebzeler Genellikle Türkiye’nin her yöresinde sebze yetiştirilir.
Bülent AKDENİZ
52
Ancak yaz sıcaklıklarının geç kalması ve yetersizliği, su azlığı, fazla engebelilik, bahçe tarımına elverişli yerlerin azlığı gibi nedenlerden ötürü Doğu Anadolu ve Karadeniz Bölgelerinde önemini kaybeder. Bülent AKDENİZ
53
Seracılık: Seracılık daha çok kış sıcaklıklarının yüksek, güneşlenme süresinin fazla olduğu yerlerde yapılır. Bülent AKDENİZ
54
Turfandacılık: Doğal yetişme ortamında, meyve ve sebzelerin mevsiminden önce yetiştirilmesi işidir. Bülent AKDENİZ
55
Baklagiller Bunlar ticarete daha çok kuru olarak sürülür. Fasulye, nohut ve mercimek az veya çok Türkiye’nin her yanında yetiştirilir. Bülent AKDENİZ
56
Baklagillerin dağılışını kesin fiziksel ve beşeri nedenlere dayandırmak güçtür. Ancak nohutun daha çok İç Anadolu, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde fasulyenin Ege, Marmara bölgelerindeki ovalar ile Çukurova ve Batı Karadeniz bölümünde yetiştiği gözlenmektedir. Bülent AKDENİZ
57
Mercimek, baklagiller içinde nem isteği en az ve kuraklığa en dayanıklı olan bitkidir. Mercimek üretiminde ilk sırayı Güneydoğu Anadolu Bölgesi alır. Bülent AKDENİZ
58
Kırmızı mercimek üretiminin tamamına yakını bu bölgeden karşılanır
Kırmızı mercimek üretiminin tamamına yakını bu bölgeden karşılanır. Yeşil mercimek üretimi ise daha çok İç Anadolu Bölgesi’nde yapılmaktadır. Bülent AKDENİZ
59
Endüstri Bitkileri Tütün:
Nem isteyen ve kıraç toprakları seven bir bitkidir. Bülent AKDENİZ
60
Türkiye dünyanın belli başlı tütün üreten ülkeleri arasında yer alır
Türkiye dünyanın belli başlı tütün üreten ülkeleri arasında yer alır. Türkiye'nin dünya ticaretinde önemli bir yere sahip olması sadece başlıca ihracatçı ülkelerden biri olmasından değil, fakat daha çok yetiştirdiği tütünün kalitesinin üstünlüğündendir. Bülent AKDENİZ
61
Türkiye'de tütün tarımının coğrafi dağılışının ilk göze çarpan yanı, belli bölgelerde toplanmış olmasıdır. Bülent AKDENİZ
62
Bu durum, yalnız bu bölgelerde yetişme olanağı bulmuş olmasından değildir. Devletçe yapılan inceleme ve deneylerden sonra en kaliteli tütün yetişebilecek yöre ve toprakların saptanarak tarımın buralarda toplanmasındandır. Bülent AKDENİZ
63
Yurdumuzda üretilen tütünün %50’den fazlası Ege Bölgesi’nden elde edilir. Bu bölgemizi sırasıyla Güneydoğu Anadolu, Karadeniz ve Marmara Bölgeleri izler. Bülent AKDENİZ
64
Bülent AKDENİZ
65
Pamuk: Subtropikal iklimlerin başlıca ürünlerinden biri olan pamuk, Türkiye'de yaz mevsiminin sıcak ve kurak geçtiği ve gerekli zamanlarda sulama olanaklarının da bulunduğu yörelerde yetiştirilir Bülent AKDENİZ
66
Yetişmesinin her aşamasında yoğun bir işgücü ister.
Bülent AKDENİZ
67
Ege Bölgesi (Büyük Menderes, Küçük Menderes, Gediz ovaları), Güneydoğu Anadolu Bölgesi (GAP bölgesi), Akdeniz Bölgesi (Çukurova, Antalya ovası), Güney Marmara Bölümü ve Doğu Anadolu Bölgesi (Malatya, Elazığ, Iğdır ovaları), Türkiye’de pamuğun yetiştiği başlıca alanlardır Bülent AKDENİZ
68
Bülent AKDENİZ
69
Keten – Kenevir: Endüstri bitkilerimiz içinde örneğin pamuk ve tütün gibi, ekonomi bakımından büyük rol oynamaz; çünkü üretimimiz azdır. Her ikisi de liflerden ve tohumlardan elde edilen yağdan yararlanılan bitkilerdir. Bu ürünlerin tarımı devlet denetimi altında yapılmaktadır. Bülent AKDENİZ
70
Türkiye'de keten lifi ve keten tohumu üreten başlıca illerimiz
Bülent AKDENİZ
71
Zeytin: Akdeniz ikliminin bitkisidir. Çok uzun ömürlü olan zeytin ağacının en zayıf yanı, özellikle kış sonu ve ilkbahar başlarında sıcaklığın sıfırın altında birkaç dereceye düşmesine dayanamamasıdır. Bülent AKDENİZ
72
Üretim, birbirini izleyen yıllarda çok oynar
Üretim, birbirini izleyen yıllarda çok oynar. Bu, iklim koşullarından çok, ağacın bir özelliğidir. Bülent AKDENİZ
73
Yurdumuzda Akdeniz iklim özelliklerinin görüldüğü Ege Bölgesi, zeytin üretiminde en başta gelir. Üretimin 2/3'ünü karşılar. Ege'yi, Marmara, Akdeniz, Güneydoğu Anadolu Bölgeleri izler. Bülent AKDENİZ
74
Dünyanın başlıca zeytin üreticisi ülkeleri Akdeniz çevresinde yer alırlar. İspanya, İtalya en büyük üreticilerdir. Bunları, Türkiye, Yunanistan, Tunus, Portekiz, Suriye, Fas, Libya ve Cezayir izler. Bülent AKDENİZ
75
Bülent AKDENİZ
76
Susam: Yetişme döneminde yağ oranını artırmak için sıcağa gereksinim duyar, çok su istemez. En fazla; Akdeniz, Ege, Güneydoğu Anadolu ve Marmara bölgelerinde yetiştirilir. Bülent AKDENİZ
77
Şekerpancarı: Ilıman iklimin bitkisidir. Az yağışlı yerlerde sulamaya gereksinim duyar. Bülent AKDENİZ
78
Kıyı bölgelerimiz daha çok gelir getiren ürünlere ayrıldığı için tarımı iç bölgelerimizde yoğunlaşmıştır. Bekletilmemesi gerektiğinden, pancar ekimi şeker fabrikalarının bulunduğu yerlerde geniş yer tutar. Bülent AKDENİZ
79
Bülent AKDENİZ
80
Ayçiçeği: Mısır gibi, bir yaz bitkisidir. Mısır kadar yaz yağışlarına bağlı kalmadığından tarımı yaygındır. Bülent AKDENİZ
81
Marmara Bölgesi özellikle Trakya ayçiçeği tarımında başta gelir
Marmara Bölgesi özellikle Trakya ayçiçeği tarımında başta gelir. Orta Karadeniz, Ege ve iç Anadolu Bölgelerinde yetiştirilir. Bülent AKDENİZ
82
Ayçiçeği Bülent AKDENİZ
83
Soya Fasulyesi: Üretimi son yıllarda artmıştır. Sulama koşullarının ve yaz sıcağının uygun olduğu alanda yetiştirilir. En fazla (%90) Akdeniz'de yetiştirilir. (Samsun, Adana, İçel, Hatay, Antalya.) Bülent AKDENİZ
84
Çay: Muson Asyası’na özgü bir üründür. Çay ağaççığı doğal yetişme koşullarını Doğu Karadeniz'de bulur. Özellikle Rize çevresi, kışları, iki metreyi aşan düzenli yağışları eğimli yüzeyler hazırlayan yer şekilleri ile bu ağaççığın yetişmesine en elverişli yöredir. Bülent AKDENİZ
85
Bülent AKDENİZ
86
Çay Bülent AKDENİZ
87
Haşhaş: Yazları sıcak ve orta derecede yağışlı yerlerde yetişir. Tarımı devlet denetimi altında yapılmaktadır. Yıllık haşhaş üretiminin % 90 kadarını Afyon, Denizli, Konya, Burdur, Kütahya, Tokat, Isparta illeri sağlar. Bülent AKDENİZ
88
Bülent AKDENİZ
89
Anason: Alkollü içkilere koku vermek amacıyla kullanılır. Yatıştırıcı özelliği nedeniyle çay olarak da tüketilmektedir. Anason üretimi Marmara, Ege ve Akdeniz Bölgelerimizde yapılmaktadır. Bülent AKDENİZ
90
Bülent AKDENİZ
91
Gül: Üretim miktarı en az olan sanayi bitkilerimiz arasındadır. Gül bahçelerinin %90’ı Isparta’da bulunmaktadır. Bülent AKDENİZ
92
Bülent AKDENİZ
93
Meyveler Türkiye tarımının önemli kollarından biri meyveciliktir. Bu durumun nedenleri şöyle sıralanabilir: Bülent AKDENİZ
94
Üretim miktarı oldukça yüksektir.
Türkiye kadar çeşitli meyve yetiştiren ülkeler azdır. Bu çeşitlilik, aynı meyvenin bölgeden bölgeye değişen farklı türleri de dikkate alınırsa daha da artar. Üretim miktarı oldukça yüksektir. Bülent AKDENİZ
95
Çoğu, yaş olarak iç pazarlara yönelir ve tüketilir.
Bazı meyvelerimiz kurutulur. Bunlar içinde fındık, üzüm, incir dış satım (ihracat) mallarımız arasında önemli yer tutar. Bülent AKDENİZ
96
Bülent AKDENİZ
97
Fındık: Fındık ağacı özellikle Doğu Karadeniz Bölümünde iyi yetişmektedir. Yıllık yağışların bol oluşu, kış aylarının ılık geçmesi fındığın aradığı doğal koşullardır. Soğuk geçen ve uzun süren kışlar ürün üzerinde olumsuz etki yapar. Bülent AKDENİZ
98
Bülent AKDENİZ
99
Fındık genellikle 600 – 700 m den sonra yetişmez
Fındık genellikle 600 – 700 m den sonra yetişmez. Fındık üretiminin % 75 kadarını Doğu ve Orta Karadeniz (Ordu - Giresun), %23 kadarını da Batı Karadeniz (Akçakoca) kıyıları verir. Çok az bir bölümü de Marmara Bölgesinde üretilir. Bülent AKDENİZ
100
Türkiye hem üretim miktarı, hem da kalitesi bakımından dünyada başta gelir. Ürünün çok büyük bir bölümü ihraç edilir. İtalya ve İspanya başlıca rakip ülkelerdir. Bülent AKDENİZ
101
Bülent AKDENİZ
102
Fındık Bülent AKDENİZ
103
Üzüm: Ülkemizde en yaygın, miktarı bakımından en fazla üretilen meyvedir. Bülent AKDENİZ
104
Ege Bölgesi ile Güneydoğu Anadolu üzümü en çok üreten bölgelerimizdir
Ege Bölgesi ile Güneydoğu Anadolu üzümü en çok üreten bölgelerimizdir. En az üzüm üreten bölgemiz ise çok yağışlı ve nemli Karadeniz'dir. Bülent AKDENİZ
105
Üzüm Bülent AKDENİZ
106
İncir: İncir ağacının yetişme alanı, ne fındıkta olduğu gibi çok belli bir bölgeye bağlıdır, ne de üzümde olduğu gibi Türkiye'nin her yanına dağılmıştır. Bülent AKDENİZ
107
Zeytin kadar olmamakla birlikte subtropikal iklimin bitkisidir
Zeytin kadar olmamakla birlikte subtropikal iklimin bitkisidir. Başta Ege ve Akdeniz Bölgeleri olmak üzere deniz ikliminin görüldüğü kıyı bölgelerimizde toplanmıştır. Bülent AKDENİZ
108
İncir Bülent AKDENİZ
109
Turunçgiller: Yüksek sıcaklık, bol su ister. Don olaylarına karşı duyarlıdır. Bu yüzden subtropikal bölgenin ürünüdür. Akdeniz, Ege Bölgelerinde ve az miktarda da Doğu Karadeniz kıyılarında yetiştirilir. Bülent AKDENİZ
110
Bülent AKDENİZ
111
Turunçgiller Bülent AKDENİZ
112
Antepfıstığı Dünyanın çok sınırlı bölgelerinde yetiştirilen antepfıstığı ağacı Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin bitkisidir. (Fındığın Karadeniz'e özgü bir ürün olması gibi). Üretim miktarı zeytinde olduğu gibi yıllara göre çok değişiklik gösterir. Bülent AKDENİZ
113
Bülent AKDENİZ
114
Elma: Türkiye'de üzümden sonra en çok yetiştirilen ve tarım alanı en yaygın meyvedir. En yoğun üretim bölgesi İç Anadolu ile İç Anadolu'ya komşu kesimlerdir. Niğde, Konya, Nevşehir, Amasya en çok elma üreten illerimizdir. Bülent AKDENİZ
115
Bülent AKDENİZ
116
Muz: Tropikal bir meyve olan muz, ülkemizde Alanya, Gazipaşa ve Anamur’da yetiştirilir. Bülent AKDENİZ
117
Çiçekçilik: Çiçek, bir ticaret malı durumuna geldikten sonra, çeşitlilikleriyle bunların yetiştirildiği, pazarlamaya hazırlandığı yerler çoğalmıştır. Çok çeşitli çiçekler, özellikle Yalova'da yetiştirilmektedir. Kıyı bölgelerimizde yer yer başka çiçek yetiştirme yerleri çoğalmıştır. Bülent AKDENİZ
118
Bülent AKDENİZ
119
Tarım Ürünlerinin Sınıflandırılması
Ekim alanı sınırlandırılan ürünler: Haşhaş, Tütün, Pirinç, Kenevir, Şekerpancarı. Bülent AKDENİZ
120
Doğal yetişme alanı dar olan ürünler:
Doğal yetişme alanı dar olan ürünler: Her yerde yetişmeyen ancak belirli bölgelerde yetişen ürünlerdir. Muz, çay, fındık, turunçgiller, zeytin, incir; sıcaklık ve nem bakımından özel koşullar istediklerinden sadece belirli alanlarda yetişirler. Bülent AKDENİZ
121
Doğal yetişme alanı geniş olan ürünler: Doğal koşullar bakımından seçici olmayan ürünlerdir. Üzüm, buğday, arpa, çavdar, elma, şekerpancarı, ayçiçeği, tütün, pirinç ve patates bu gruba girer. Bülent AKDENİZ
122
Türkiye’de Hayvancılık
Hayvancılık geniş anlamda tarım çalışmalarının bir koludur. Evcil hayvanların etinden, yününden, gücünden, sütünden, derisinden ve diğer ürünlerinden yararlanmak amacıyla yapılır Bülent AKDENİZ
123
Türkiye, coğrafî konumu sonucu ortaya çıkan iklim tipleriyle ve yeryüzü şekillerinin etkisiyle hayvan besleme ve yetiştirilmesine elverişli koşullara sahip olan bir ülkedir. Bülent AKDENİZ
124
Türkiye'de hayvan sayısı fazla olmasına karşın hayvancılık ekstansif (geleneksel) yöntemlerle yapıldığı için verim düşüktür. Bülent AKDENİZ
125
Hayvancılığın geliştirilebilmesi için şunlar yapılmalıdır:
a) Hayvan soylarının ıslahı; yani türlerin iyileştirilmesi gerekir. b) Otlakların düzenlenmesi ve yem sorunun çözümlenmeli. c) Besicilik ve ahır hayvancılığı geliştirilmeli. Bülent AKDENİZ
126
Küçükbaş Hayvancılık Bu ad altında koyun, kıl keçisi, tiftik keçisi toplanır. Bülent AKDENİZ
127
Koyun: Kısa boylu otların yetiştiği bozkırlara uymuş bir hayvan soyudur. Türkiye'nin birçok yerinde ve özellikle yarı kurak olan step (bozkır) sahalarında başlıca yetişme yerini bulmuştur. Bülent AKDENİZ
128
Koyun, yürüyüşü ağır bir hayvan olduğundan dik yamaçlı yerleri değil, düz veya hafif dalgalı arazi ister. Bülent AKDENİZ
129
Kıl Keçisi: Koyuna göre tabiat şartlarına daha dayanıklı, daha kolay beslenebilen bir hayvandır. Bülent AKDENİZ
130
Dik yamaçlı yerlerde yetiştirilir
Dik yamaçlı yerlerde yetiştirilir. Orman korunması nedeniyle kıl keçisi sayısında son yıllarda biraz azalma görülmüştür. Bülent AKDENİZ
131
Bülent AKDENİZ
132
Tiftik Keçisi (Ankara Keçisi):
Bunların tüyleri ince, uzun ve ipek gibi parlaktır. Bu keçinin başlıca yaşama sahaları İç Anadolu'nun kuzey ve batı kenarları ile doğu kenarları ve aşağı Kızılırmak kesiminin batı yakasıdır. Bülent AKDENİZ
133
Bülent AKDENİZ
134
Büyükbaş Hayvancılık Bu ad altında sığırlar ile mandalar göz önüne alınır. Bülent AKDENİZ
135
Sığır: Türkiye'nin her bölgesinde sığır yetiştirilir. Hayvan sayısı bakımından koyundan sonra gelir. En fazla Erzurum - Kars bölümünde beslenir. Bülent AKDENİZ
136
Manda: Türkiye'nin bol sulu ve bataklık yerlerinde beslenir. (Karadeniz, Marmara) Bülent AKDENİZ
137
Bülent AKDENİZ
138
Kümes Hayvancılığı Etinden ve yumurtasından yararlanmak için üretilen ve beslenen tavuk, hindi, kaz, ördek gibi kanatlı hayvanlar kümes hayvanları adı altında toplanmıştır. Bülent AKDENİZ
139
Yakın zamana kadar kümes hayvancılığı küçük aile işletmeleri şeklindeydi. Sonraları şehirler çevresinde modern tavuk çiftlikleri kurulmuştur. Kümes hayvancılığı en fazla Marmara Bölgesi'nde yapılmaktadır. Bülent AKDENİZ
140
İpek Böcekçiliği İpek böceği, dut yaprağıyla beslenen tırtıl cinsi bir böcektir. Türkiye'de en fazla Marmara Bölgesi'nin güneyinde yetiştirilmektedir. (Bursa, Balıkesir, Ankara, Denizli, Antalya, Hatay, Diyarbakır, Amasya, Elazığ.) Bülent AKDENİZ
141
İpek dokumacılığı Bursa ve İstanbul'da toplanmıştır
İpek dokumacılığı Bursa ve İstanbul'da toplanmıştır. Bu arada suni ipeğin rekabeti olumsuz etki yapmıştır. (Gemlik, Bursa, İstanbul) Bülent AKDENİZ
142
Arıcılık Ekonomik değeri yüksek olan bal üretimi, tüm coğrafi bölgelerimizde yapılmakla birlikte Ege Bölgesi'nde en modern yöntemlerle yapılmaktadır (Muğla, Antalya, Şemdinli, Bitlis, Ankara, Ege Bölgesi, Erzurum, Kars) Bülent AKDENİZ
143
Bülent AKDENİZ
144
Balıkçılık Denizlerden, akarsulardan ve göllerden elde edilen balık ve diğer ürünlerin üretimi, ülkemiz ekonomisine katkısı fazla olmayan faaliyetlerdir. Bülent AKDENİZ
145
Denizlerimiz açık deniz olmayıp iç denizler durumundadır.
Türkiye'de deniz balıkçılığının geri kalmasının önemli nedenleri şunlardır: Denizlerimiz açık deniz olmayıp iç denizler durumundadır. Bülent AKDENİZ
146
Balıkçılığın en ilkel şekli olan "kıyı balıkçılığı" yapılmaktadır.
Balıkçılık, teknik donanımı fazla olmayan araçlarla yapılmaktadır. Bülent AKDENİZ
147
Balık türleri yeterince tanınmamaktadır.
Aşırı deniz kirliliği ve usulsüz avlanma vardır. Bülent AKDENİZ
148
Türkiye’de Ormancılık
Ormanların dağılışında sıcaklık ve nemlilik büyük etkendir. Bülent AKDENİZ
149
Türkiye'nin orman bakımından yoksullaşması şu nedenlerle açılanabilir:
Türkiye, orman yetişmesi için elverişli bir ülke olmasına karşın, orman bakımından yoksul sayılır. Türkiye'nin orman bakımından yoksullaşması şu nedenlerle açılanabilir: Bülent AKDENİZ
150
Türkiye'nin çok eski bir yerleşim yeri olması ve coğrafi durumuna bağlı olarak birçok savaşlara ve istilalara uğraması, Bülent AKDENİZ
151
Nüfusu besleyecek tarım alanlarının ve meraların bulunmasının zorunluluğu.
Bülent AKDENİZ
152
Türkiye'de coğrafi bölgelere göre ormanların dağılışı şöyledir:
Karadeniz Bölgesi : % 27 Akdeniz Bölgesi : % 22 Ege Bölgesi : %17 Marmara Bölgesi : %13 Doğu Anadolu Bölgesi: %10 İç Anadolu Bölgesi : %8 Güneydoğu Anadolu Bölgesi: %3 Bülent AKDENİZ
153
Türkiye’de ormanlar Bülent AKDENİZ
154
Bu görüşün doğruluğu, aşağıdakilerden hangisine bağlıdır?
"Türkiye'de, tarım alanlarında kullanılan traktör sayısı ne denli artarsa artsın, tarım alanında hayvan gücüne duyulan gereksinim tümüyle ortadan kalkmayacaktır." Bu görüşün doğruluğu, aşağıdakilerden hangisine bağlıdır? A) Traktör kullanımıyla ilgili bilgi eksikliğinin sürüp gitmesine B) Traktörden, toprak işleme dışındaki amaçlarla da yararlanılmasına C) Hayvan gübresine duyulan gereksinimin sürmesine D) Tarım alanlarından bir bölümünün traktörle işleyemeyecek durumda olmasına E) Hayvancılığın, ülke ekonomisindeki önemini korumasına (1981/I) Bülent AKDENİZ
155
Tarımda makine kullanımı önemli ölçüde verim artışı sağlamasına rağmen, Türkiye'de hayvan gücünden yararlanma ve basit araçların kullanımı sürmektedir. Tarımda tümüyle makineleşmeye geçilememiş olmasında, aşağıdakilerden hangisinin önemli bir rolü yoktur? A) Tarım alanlarının bir kısmının makineli tarıma elverişsiz olması B) Tarım çalışmalarının kısa süreli olması C) Makine fiyatlarının bazı üreticilerin ödeme gücünün üstünde olması D) Kırsal kesimde, işgücünün daha ucuz olması E) Makineli tarımın ekonomik olamayacağı kadar küçük işletmelerin bulunması (1990/I) Bülent AKDENİZ
156
Türkiye'de çiftçilere yeterli tarım ilacı, gübre ve sulama suyu sağlanması, tarımsal üretimi artırır. Bu cümlede belirtilen önlemlerin beklenen sonucu vermesi, Türkiye koşullarında, aşağıdakilerden en çok hangisine bağlıdır? A) Yeni ekim alanları açılmasına B) Bakım giderlerinin kredilerle karşılanmasına C) Nadasa bırakma yönteminin terk edilmesine D) Tarımsal ürün çeşitlerinin azaltılmasına E) Makineli tarıma geçilmesine (1982/II) Bülent AKDENİZ
157
Türkiye'de tarımda görülen aşağıdaki gelişmelerden hangisi, sulanabilen alanların genişletilmesine bağlı değildir? A) Ürüne uygun gübre kullanımının yaygınlaşması B) Birim alandan elde edilen ürün miktarının artması C) Yılda birden fazla ürün alınan tarım alanlarının genişlemesi D) Nadasa ayrılan toprakların azalması E) Sebze ve endüstri bitkileri üretiminin yaygınlaşması (2002/ÖSS) Bülent AKDENİZ
158
Türkiye'de nadasa ayrılan alanlarda son yıllarda azalma görülmektedir.
Aşağıdakilerden hangisi bu durumun ortaya çıkmasında etkili değildir? A) Sulama olanaklarının artması B) Gübreleme olanaklarının artması C) Makineli tarımın yaygınlaşması D) Tarımla uğraşan nüfusun azalması E) Nöbetleşe ekimin yaygınlaşması (1993/II) Bülent AKDENİZ
159
Aşağıdakilerden hangisi bu durumun sonuçlarından biri değildir?
Türkiye'de, tarıma elverişli alanların bir kısmı sanayi kuruluşları ve kent alanları içinde kalmakta, gün geçtikçe tarım için daha elverişsiz olan çayır ve meralar ile orman alanları tarım topraklarına dahil edilmektedir. Aşağıdakilerden hangisi bu durumun sonuçlarından biri değildir? A) Erozyonun hızlanması B) Tarımda verimin düşmesi C) Doğal bitki türlerinin yok olması D) Sulanabilir tarım alanlarının genişlemesi E) Doğal çevrenin kirlenmesi (1997/I) Bülent AKDENİZ
160
Bu durum, aşağıdakilerden hangisine kanıt gösterilebilir?
Türkiye'de bazı tarım ürünlerinde 1985 yılında görülen üretim artışları, yurt dışından sağlanan kaliteli tohumluklar sayesinde gerçekleşmiştir. Bu durum, aşağıdakilerden hangisine kanıt gösterilebilir? A) Türkiye'de tarım alanlarından, daha çok verim alınabileceğine B) Türkiye'de dengesiz beslenme sorununun bulunmadığına C) Türkiye'de modern tarımın yaygınlaştığına D) Türkiye'nin gıda üretimi kendine yeten bir ülke olduğuna E) Tarımda tek tip ürün yetiştiriciliğinin geliştiğine (1986/II) Bülent AKDENİZ
161
Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye'de tarla tarımında birim alandan alınan ürün miktarını artıracak önlemlerden biri değildir? A) Tarım alanlarının genişletilmesi B) Bilinçli gübre kullanımının yaygınlaştırılması C) Sulama olanaklarının artırılması D) Nöbetleşe ekimin yaygınlaştırılması E) Tohum ıslahı çalışmaları yapılması (2003) Bülent AKDENİZ
162
Sonbaharda ekilen buğdayın Doğu Anadolu ve İç Anadolu bölgelerinde farklı zamanlarda olgunlaşması, sıcaklıkla aşağıdakilerden hangisi arasındaki ilişkiyi gösterir? A) Yükselti B) Yağış miktarı C) Toprak çeşidi D) Denize yakınlık E) Enlem Bülent AKDENİZ
163
Temmuz ayı başında İzmir'den Kars'a giden bir kişi, İzmir'de tamamlanmış olan buğday hasadının Kars'ta yeni başlamakta olduğunu görmüştür. Bu gözleme dayanarak, Türkiye'nin doğusu batısı ile ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılabilir? A) Sıcaklık doğuda daha düşüktür. B) Ekim alanları doğuda daha geniştir. C) Makineli tarım doğuda daha azdır. D) Kurak mevsim doğuda daha kısadır. E) Sulu tarım doğuda daha azdır. (2000/ÖSS) Bülent AKDENİZ
164
İç Anadolu Bölgesinde Nisan ayının yağışlı, Temmuz ayının kurak geçmesi buğday verimini artırmaktadır. Buna göre, bu bölgede buğday verimi aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir? A) Yıl içinde yağışlı geçen gün sayısı B) Yıllık yağışın miktarı C) Yağışın yıl içinde dağılışı D) Yıl içinde düşen yağışın biçimi E) Toprağın yağışı sızdırma derecesi (1989/I) Bülent AKDENİZ
165
Türkiye'deki coğrafi bölgelerin iklim özellikleri göz
önüne alındığında, aşağıdakilerden hangisi Iğdır Ovası'nda pamuk yetiştirilmesine benzer bir durumdur? A) Gemlik'te zeytin yetiştirilmesi B) Aydın'da incir yetiştirilmesi C) Giresun'da fındık yetiştirilmesi D) Rize'de turunçgil yetiştirilmesi E) Konya'da buğday yetiştirilmesi (1992/I) Bülent AKDENİZ
166
Bir yerde iklim, toprak koşulları veya ekonomik koşullar gibi nedenlerle bir bitki türü çok yaygın olarak yetiştiriliyorsa, böyle bitkilere o yöre için "monokültür bitkisi" denir. Bu tanıma göre, aşağıdakilerden hangisinde verilen tarım bitkisi, karşısında verilen yöre için bir monokültür bitkisi değildir? Bitki Yöre A ) Zeytin Edremit Körfezi B ) Çay Rize Yöresi C ) Fındık Ordu - Giresun Yöresi D ) Ayçiçeği Ergene Havzası E) Pamuk Antalya Yöresi (1996/I) Bülent AKDENİZ
167
A) Tütün B) Çay C) Yerfıstığı D) Muz E) Susam
Türkiye'nin kıyı kesimleri, iklime bağlı olarak, Akdeniz - Ege, Marmara ve Karadeniz şeklinde üç farklı tarım bölgesine ayrılmıştır. Aşağıdaki tarım ürünlerinden hangisi, bu tarım bölgelerinin üçünde de yetişir? A) Tütün B) Çay C) Yerfıstığı D) Muz E) Susam Bülent AKDENİZ
168
Türkiye'deki büyükbaş ve küçükbaş hayvancılığın geliştirilmesi ve veriminin artırılmasında aşağıdakilerden hangisi en az etkilidir? A) Besicilikle ilgili eğitime önem verilmesi B) Süt kuzu ve süt dana kesimlerinin önlenmesi C) Yerli ırkların ıslah edilmesi D) Düşük faizli kredi olanaklarının sağlanması E) Yaylacılığın yaygınlaştırılması (1992/I) Bülent AKDENİZ
169
Türkiye'de orman yangınları, Batı ve Güney kesimlerine göre Kuzey kesimlerinde çok daha azdır.
Kuzeyde orman yangınlarının az olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Orman içi yerleşmelerin dağınık olması B) Orman alt sınırının kıyıdan başlaması C) Nem oranının fazla olması D) Ormanların daha çok yamaçlarda yer alması E) Orman içi ulaşım ağının gelişmiş olması (1991/I) Bülent AKDENİZ
170
Türkiye'de yetiştirilen büyükbaş hayvanları ve bunların belirli yıllardaki sayısını gösteren bir tablo ya da grafiğe dayanarak aşağıdaki bilgilerden hangisine ulaşılamaz? A) Verilen yıllarda hayvan sayıları arasındaki oran B) Belli bir hayvan sayısında verilen yıllara göre artış ya da azalış oranı C) En çok yetiştirilen hayvan D) Birim hayvandan alınan verim E) Belli bir yıldaki toplam hayvan sayısı Bülent AKDENİZ
171
BİLİM DERSANELERİ BÜLENT AKDENİZ TEŞEKKÜRLER ADANA 07.04.2017
Benzer bir sunumlar
