BOLOGNA SÜRECİ NEDİR? Bologna Süreci, Avrupa Yükseköğretim Alanı yaratmayı hedefleyen bir reform sürecidir. Pek çok uluslararası kuruluşun işbirliği.

... konulu sunumlar: "BOLOGNA SÜRECİ NEDİR? Bologna Süreci, Avrupa Yükseköğretim Alanı yaratmayı hedefleyen bir reform sürecidir. Pek çok uluslararası kuruluşun işbirliği."— Sunum transkripti:

1

2 BOLOGNA SÜRECİ NEDİR? Bologna Süreci, Avrupa Yükseköğretim Alanı yaratmayı hedefleyen bir reform sürecidir. Pek çok uluslararası kuruluşun işbirliği ile 47 üye ülke tarafından oluşturulan ve sürdürülen bir süreçtir. Sürece üyelik hükümetler/devletler arası herhangi bir anlaşmaya dayanmamaktadır. Bologna Süreci kapsamında yayımlanan bildirilerin yasal bir bağlayıcılığı bulunmamaktadır. Süreç tamamen her ülkenin özgür iradeleri ile katıldıkları bir oluşumdur ve ülkeler Bologna Süreci’nin öngördüğü hedefleri kabul edip etmeme hakkına sahiptirler.

3 BOLOGNA SÜRECİNİN HEDEFLERİ
Avrupa yükseköğretimini yeniden yapılandırmak, Avrupa topluluğunun ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarına uygun Avrupa Yükseköğretim Alanı’nı oluşturmak, Yükseköğretim sistemlerini birbiri ile uyumlu, kolay anlaşılır ve ulusal ve uluslararası bir çerçevede tanınır duruma getirmek, Yükseköğretim kurumları arasında işbirliğini, hareketliliği ve mezunların istihdam edilebilirliğini arttırmak

4 B O L O G N A S Ü R E C İ 1998 Sorbonne Deklerasyonu 1999
Ortak Bir Yeterlilikler Çerçevesinin Oluşturulması Ortak iki seviyeli eğitim sisteminin yerleştirilmesi (Lisans ve yüksek lisans Öğrenci ve eğitmenlerin hareketliliğinin sağlanması 1998 Sorbonne Deklerasyonu B O L O G N A S Ü R E C İ Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir dereceler Kredi sistemi (AKTS) Araştırmacıların hareketliliği Kalite güvencesi Yükseköğrenimde Avrupalılık boyutu 1999 Bologna Deklerasyonu Yaşam Boyu eğitim (LLP) Sosyal Boyut Yükseköğrenim kurumları ve öğrencilerin katılımı Avrupa Yüksek Öğrenim Alanının Özendirilmesi 2001 Prag Bildirisi Kurumsal, Ulusal ve Avrupa seviyelerinde Kalite Güvencesi Doktora eğitiminin 3. seviye olarak kabul edilmesi Derecelerin ve kredilerin tanınması (Diploma Eki) Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi Eğitim ve araştırma arasında yakın bağlantı 2003 Berlin Bildirisi Sosyal Boyut’un güçlendirilmesi Kalite Güvencesi’nin standartları ve rehberleri Ulusal Yeterlilikler Çerçeveleri Ortak Dereceler’in takdimi ve tanınması Yükseköğrenimde esnek öğrenme yolları 2005 Bergen Bildirisi Avrupa Kalite Güvencesi Kaydı’nın oluşturulması Bologna Sürecinin Global Boyutunu geliştirme stratejileri Sosyal Boyutu izleme amaçlı etkin ulusal planların üretilmesi 2007 Londra Konferansı 2020 yılına kadar mezunların en az %20’sinin hareketliliğinin sağlanması Yükseköğretimden faydalanan grupların artırılmasının sağlanması Yükseköğretime ayrılan kaynakların artırılması ve çeşitlendirilmesi 2009 Leuven Konferansı

5 AMAÇ; Birbiri ile karşılaştırılabilir ulusal eğitim sistemleri,
Yüksek hareketlilik (öğrenci, akademik ve idari personel), Birbiri ile çok iyi ilişkilendirilmiş öğretim ve araştırma etkinlikleri İç ve dış paydaş katılımı ile sürekli denetlenen ve izlenen süreç

6 BOLOGNA SÜRECİNİN 10 EYLEM BAŞLIĞI:
1. Kolay anlaşılır ve birbirleriyle karşılaştırılabilir yükseköğretim diploma ve/veya dereceleri oluşturmak (bu amaç doğrultusunda Diploma Eki uygulamasının geliştirilmesi), Yükseköğretimde Lisans, Yüksek Lisans ve doktora olmak üzere üç aşamalı derece sistemine geçmek, Avrupa Kredi Transfer Sistemini (European Credit Transfer System, ECTS) uygulamak, Öğrencilerin ve öğretim elemanlarının hareketliliğini sağlamak ve yaygınlaştırmak, Yükseköğretimde kalite güvencesi sistemleri ağını oluşturmak ve yaygınlaştırmak, Diploma eki, Avrupa’da yükseköğretim alanında diploma ve derecelerle ilgili olarak “ortak ve herkesçe anlaşılır formatta” bilgi sağlamak için tasarlanmış bir formdur. Diplomaya ek olarak verilen bu belge, uluslararası şeffaflığı pekiştirmek amacıyla, ülke dışından alınan diploma ve derecelerin tanınmasında ilgili kurum ve kuruluşlara yardımcı olmaktadır. 

7 BOLOGNA SÜRECİNİN 10 EYLEM BAŞLIĞI: (DEVAMI)
6. Yükseköğretimde Avrupa boyutunu geliştirmek, Yaşam boyu öğrenimi teşvik etmek, Öğrencilerin ve yükseköğretim kurumlarının sürece aktif katılımını sağlamak, Avrupa Yükseköğretim Alanı’nın cazip hale getirmek, “Avrupa Araştırma Alanı (European Research Area, ERA) ile Avrupa Yükseköğretim Alanı (European Higher Education Area, EHEA) arasında bir sinerji kurmak.

8 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (1. ve 2. eylem)
TYYÇ EQF-LLL AKTS EQF Düzey 8 Doktora EQF Düzey 7 Yüksek Lisans 90-120 Yükseköğretim Düzeyleri EQF Düzey 6 Lisans 240 EQF Düzey 5 Önlisans 120 07/07/2011 tarihli Yükseköğretim Kurulu Genel Kurul Kararı 6111 Sayılı Kanun’un 171, 172 ve 173. maddelerinin uygulanmasına ilişkin usül ve esaslar 07/07/2011 tarihli Yükseköğretim Kurulu Genel Kurul Kararı ile belirlenmiştir. Söz konusu kararın (B) bendinin 7. maddesinde “2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 44. maddesinde yapılan değişiklikte yer alan ders kredilerinin hesaplanmasında, TYYÇ’de her bir düzey için belirlenen ve program bazında öngörülen bilgi, beceri ve yetkinliklerin kazandırılmasına dayalı öğrenci iş yükü esas alınır. Öğrenci iş yükü, ders saatlerinin yanı sıra laboratuar, atölye, klinik çalışması, ödev, uygulama, proje, seminer, sunum, sınava hazırlık, sınav, staj, iş yeri eğitimi gibi eğitim-öğretim etkinliklerinde harcanan bütün zamanı ifade eder. 1 kredi, saat arası öğrenci iş yüküne karşılık gelecek şekilde yükseköğretim kurumlarının senatoları tarafından tespit edilir. TYYÇ’de yer alan 5. Düzey (Ön Lisans) için 120 Kredi; 6. Düzey (Lisans) için 240 Kredi; 7. Düzey (Yüksek Lisans) için asgari 90 Kredi ve 8. Düzey (Doktora) için asgari 180 Kredi esas alınır. Tıp Doktorluğu Programı 360 Kredi; Diş Hekimliği, Eczacılık ve Veteriner Hekimlik ile Orta Öğretim Alan Öğretmenliği Programları 300 Kredi olup; bu programlar, yüksek lisans düzeyindeki bütünleşik programlardır.” denilmektedir. EQF Düzey 4 EQF Düzey 3 İlk Ve Orta Öğretim Düzeyleri EQF Düzey 2 EQF Düzey 1

9

10 5 ÖNLİSANS TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) TYYÇ
DÜZEYİ BİLGİ Kuramsal Uygulamalı BECERİLER Kavramsal/Bilişsel YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü Yetkinlik 5 ÖNLİSANS _____ EQF-LLL: 5. Düzey QF-EHEA: Kısa Düzey Ortaöğretim düzeyinde kazanılan yeterliliklere dayalı olarak alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç-gereçleri ve diğer kaynaklarla desteklenen temel düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olma. - Alanında edindiği temel düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri aynı alanda bir ileri eğitim düzeyinde veya aynı düzeydeki bir alanda kullanabilme becerileri kazanma. - Alanında edindiği temel düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak, verileri yorumlayabilme ve değerlendirebilme, sorunları tanımlayabilme, analiz edebilme, kanıtlara dayalı çözüm önerileri geliştirebilme. - Alanı ile ilgili temel düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütebilme. - Alanı ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için ekip üyesi olarak sorumluluk alabilme. - Sorumluluğu altında çalışanların bir proje çerçevesinde gelişimlerine yönelik etkinlikleri yürütebilme. - Alanında edindiği temel düzeydeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme, öğrenme gereksinimlerini belirleyebilme ve karşılayabilme. - Öğrenimini aynı alanda bir ileri eğitim düzeyine veya aynı düzeydeki bir mesleğe yönlendirebilme. - Yaşamboyu öğrenme bilinci kazanmış olma. - Alanı ile ilgili konularda sahip olduğu temel bilgi ve beceriler düzeyinde düşüncelerini yazılı ve sözlü iletişim yoluyla aktarabilme. - Alanı ile ilgili konularda düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü A2 Genel Düzeyi’nde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilme ve meslektaşları ile iletişim kurabilme. - Alanının gerektirdiği en az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı Temel Düzeyinde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme. - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, uygulanması ve sonuçlarının duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere sahip olma. - Sosyal hakların evrenselliği, sosyal adalet, kalite ve kültürel değerler ile çevre koruma, iş sağlığı ve güvenliği konularında yeterli bilince sahip olma.

11 6 LİSANS TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) TYYÇ
DÜZEYİ BİLGİ Kuramsal Uygulamalı BECERİLER Kavramsal/Bilişsel YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü Yetkinlik 6 LİSANS _____ EQF-LLL: 6. Düzey QF-EHEA: 1. Düzey Alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç-gereçleri ve diğer kaynaklarla desteklenen ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olma. - Alanında edindiği ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilme. - Alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak verileri yorumlayabilme ve değerlendirebilme, sorunları tanımlayabilme, analiz edebilme, araştırmalara ve kanıtlara dayalı çözüm önerileri geliştirebilme. - Alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütebilme. - Alanı ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alabilme. - Sorumluluğu altında çalışanların bir proje çerçevesinde gelişimlerine yönelik etkinlikleri planlayabilme ve yönetebilme. - Alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme, - Öğrenme gereksinimlerini belirleyebilme ve öğrenmesini yönlendirebilme. -Yaşamboyu öğrenmeye ilişkin olumlu tutum geliştirebilme. - Alanı ile ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirebilme; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilme. - Alanı ile ilgili konularda düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilme. - Toplumsal sorumluluk bilinci ile yaşadığı sosyal çevre için proje ve etkinlikler düzenleyebilme ve bunları uygulayabilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü B1 Genel Düzeyi’nde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilme ve meslektaşları ile iletişim kurabilme. - Alanının gerektirdiği en az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı İleri Düzeyinde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme. - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması ve sonuçlarının duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun hareket etme. - Sosyal hakların evrenselliği, sosyal adalet, kalite kültürü ve kültürel değerlerin korunması ile çevre koruma, iş sağlığı ve güvenliği konularında yeterli bilince sahip olma.

12 7 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) YÜKSEK LİSANS
DÜZEYİ BİLGİ Kuramsal Uygulamalı BECERİLER Kavramsal/Bilişsel YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü Yetkinlik 7 YÜKSEK LİSANS _____ EQF-LLL: 7. Düzey QF-EHEA: 2. Düzey - Lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak, aynı veya farklı bir alanda bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirebilme ve derinleştirebilme. - Alanının ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrayabilme. - Alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilme. - Alanında edindiği bilgileri farklı disiplin alanlarından gelen bilgilerle bütünleştirerek yorumlayabilme ve yeni bilgiler oluşturabilme, - Alanı ile ilgili karşılaşılan sorunları araştırma yöntemlerini kullanarak çözümleyebilme. - Alanı ile ilgili uzmanlık gerektiren bir çalışmayı bağımsız olarak yürütebilme. - Alanı ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunların çözümü için yeni stratejik yaklaşımlar geliştirebilme ve sorumluluk alarak çözüm üretebilme. - Alanı ile ilgili sorunların çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapabilme. - Alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme ve öğrenmesini yönlendirebilme. - Alanındaki güncel gelişmeleri ve kendi çalışmalarını, nicel ve nitel veriler ile destekleyerek alanındaki ve alan dışındaki gruplara, yazılı, sözlü ve görsel olarak sistemli biçimde aktarabilme. - Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri yönlendiren normları eleştirel bir bakış açısıyla incelemeyebilme, geliştirebilme ve gerektiğinde değiştirmek üzere harekete geçebilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü B2 Genel Düzeyi’nde kullanarak sözlü ve yazılı iletişim kurabilme. - Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini ileri düzeyde kullanabilme. Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması ve duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerleri gözeterek denetleyebilme ve bu değerleri öğretebilme. - Alanı ile ilgili konularda strateji, politika ve uygulama planları geliştirebilme ve elde edilen sonuçları, kalite süreçleri çerçevesinde değerlendirebilme. - Alanında özümsedikleri bilgiyi, problem çözme ve/veya uygulama becerilerini, disiplinlerarası çalışmalarda kullanabilme.

13 8 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) DOKTORA TYYÇ
DÜZEYİ BİLGİ Kuramsal Uygulamalı BECERİLER Kavramsal/Bilişsel YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü Yetkinlik 8 DOKTORA _____ EQF-LLL: 8. Düzey QF-EHEA: 3. Düzey - Yüksek lisans yeterliliklerine dayalı olarak alanındaki güncel ve ileri düzeydeki bilgileri özgün düşünce ve/veya araştırma ile uzmanlık düzeyinde geliştirebilme, derinleştirebilme ve alanına yenilik getirecek özgün tanımlara ulaşabilme. - Alanının ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrayabilme; yeni ve karmaşık fikirleri analiz, sentez ve değerlendirmede uzmanlık gerektiren bilgileri kullanarak özgün sonuçlara ulaşabilme. -Alanındaki yeni bilgileri sistematik bir yaklaşımla değerlendirebilme ve kullanabilme. - Alanına yenilik getiren, yeni bir düşünce, yöntem, tasarım ve/veya uygulama geliştirebilme ya da bilinen bir düşünce, yöntem, tasarım ve/veya uygulamayı farklı bir alana uygulayabilme, özgün bir konuyu araştırabilme, kavrayabilme, tasarlayabilme, uyarlayabilme ve uygulayabilme. -Yeni ve karmaşık düşüncelerin eleştirel analizini, sentezini ve değerlendirmesini yapabilme. - Alanı ile ilgili çalışmalarda araştırma yöntemlerini kullanabilmede üst düzey beceriler kazanmış olma. - Alanına yenilik getiren, yeni bir düşünce, yöntem, tasarım ve/veya uygulama geliştiren ya da bilinen bir düşünce, yöntem, tasarım ve/veya uygulamayı farklı bir alana uygulayan özgün bir çalışmayı bağımsız olarak gerçekleştirerek alanındaki ilerlemeye katkıda bulanabilme. - Alanı ile ilgili en az bir bilimsel makaleyi ulusal ve/veya uluslar arası hakemli dergilerde yayınlayarak ve/veya özgün bir yapıt üreterek ya da yorumlayarak alanındaki bilginin sınırlarını genişletebilme. - Özgün ve disiplinlerarası sorunların çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapabilme. - Yaratıcı ve eleştirel düşünme, sorun çözme ve karar verme gibi üst düzey zihinsel süreçleri kullanarak alanı ile ilgili yeni düşünce ve yöntemler geliştirebilme. - Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri yönlendiren normları eleştirel bir bakış açısıyla inceleyebilme, geliştirebilme ve gerektiğinde değiştirmeye yönelik eylemleri yönetebilme. - Uzman kişiler ile alanındaki konuların tartışılmasında özgün görüşlerini savunabilme ve alanındaki yetkinliğini gösteren etkili bir iletişim kurabilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü C1 Genel Düzeyi’nde kullanarak ileri düzeyde yazılı, sözlü ve görsel iletişim kurabilme ve tartışabilme. - Alanındaki bilimsel, teknolojik, sosyal veya kültürel ilerlemeleri tanıtarak, yaşadığı toplumun bilgi toplumu olma ve bunu sürdürebilme sürecine katkıda bulunabilme. - Alanı ile ilgili karşılaşılan sorunların çözümünde stratejik karar verme süreçlerini kullanarak işlevsel etkileşim kurabilme. - Alanı ile ilgili konularda karşılaşılan toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik sorunların çözümüne katkıda bulunabilme ve bu değerlerin gelişimini destekleyebilme.

14 DERS ÖĞRENME ÇIKTILARI (KAZANDIRILAN YETKİNLİKLER)
√ Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi √ Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Alana Özgü Yeterlilikler Program Çıktıları DERS ÖĞRENME ÇIKTILARI (KAZANDIRILAN YETKİNLİKLER)

15 ÖĞRENCİ MERKEZLİ EĞİTİM
Eğitimin çeşitli kademelerinde çok uzun yıllardır “Öğrenci Merkezli Eğitim” gündemde olmuş, ancak uygulanması konusunda önemli bir gelişme sağlanamamıştır. Bologna Sürecinde öğrenci merkezli eğitim önemle vurgulanmaktadır. Öğrenci merkezli eğitim için; Üniversitelerin, oluşturulan Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi ve çalışmaları başlatılan Alana Özgü Yeterlikler’ini göz önünde bulundurarak tüm programları için “program çıktıları” nı tanımlamaları gerekmektedir. Daha sonra programdaki her bir dersin “öğrenme çıktıları” belirlenmelidir. Öğrenme çıktıları, öğretim stratejileri ve değerlendirme arasında dinamik bir ilişki kurulmalıdır.

16 YETERLİLİKLER PROGRAM ÇIKTILARI ÖĞRENME ÇIKTILARI
Eğitim amaçları , bir programın eğitsel misyonunu nasıl planlamayı sağladığını ve paydaşlarının gereksinimlerini nasıl karşılayacağını bildiren açık, genel ifadelerdir. Programın eğitim amaçları, mezunların bir programı bitirmelerini izleyen birkaç yıl içinde gerçekleştirmeleri beklenenleri tanımlayan ifadelerdir. Programın öngörülen eğitim amaçlarını sağlayabilmesi için programdan beklenen “program çıktıları” nın belirlenmesi gerekir.  Ulusal düzeyde yükseköğretim yeterlilikleri arasındaki ilişkiyi açıklayan, ulusal ve uluslararası paydaşlarca tanınan ve ilişkilendirilebilen, yeterliliklerin belirli bir düzen içerisinde yapılandırıldığı bir sistemdir. Ulusal düzeyde yükseköğretim yeterlilikleri gözönünde bulundurularak herhangi bir meslek alanındaki yeterliliklerin ilgili paydaşların görüşleri alınarak belirli bir düzen içerisinde yapılandırıldığı bir sistemdir. Ulusal Yeterlilikler Çerçevelerinin ilgi tutulabileceği ve bu sayede farklı ülkelerin yeterliliklerini birbirleriyle ilişkilendirilebileceği şemsiye (üst) çerçevelerdir. Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Bölüm Misyonu Alana Özgü Yeterlilikler Paydaş Görüşleri Eğitim Amaçları Program Çıktıları Dış paydaş görüşleri (Mezunlar, işverenler, meslek odası temsilcileri, danışma kurulu) İç paydaş görüşleri (Öğretim üye ve elemanları, bölüm personeli, öğrenciler, ..) Program çıktıları; öğrencilerin programdan mezun oluncaya kadar kazanmaları gereken bilgi ve becerileri tanımlayan ifadelerdir. Ders Öğrenme Çıktıları

17 Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Alana Özgü Yeterlilikler
PROGRAM ÇIKTILARI ÖĞRENME ÇIKTILARI Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Alana Özgü Yeterlilikler Program Çıktıları Müfredat Ders A Ders B Ders C Ders D Öğrenme Çıktıları Öğrenme çıktıları Öğrenme Çıktıları Öğrenme Çıktıları (Öğretenin ne anlattığına değil, öğrenenin ne kazandığına dayanan öğrenme)

18 ne yapabileceğini ifade eden yetkinliklerdir.
ÖĞRENME ÇIKTILARI Öğrenme çıktıları, öğrenim sürecinin veya bir programın tamamlanmasının ardından, başarılı olmuş bir öğrencinin; ne bileceğini, ne anlayabileceğini ne yapabileceğini ifade eden yetkinliklerdir.

19 ÖĞRENME ÇIKTILARI Öğretenin amacından ziyade öğrenenin başarısı ile ilgilidir. Öğrenme çıktıları öğretmekten öğrenmeye bir anlayış değişikliğini, bir dönüşümü vurgular. Öğrenci merkezli öğrenmeye, Öğrenme – öğretme – değerlendirme ilişkisine, Öğrenmenin programlanmasına, sürdürülmesine ve ölçülmesine odaklanmayı gerekli kılar.

20 İYİ BİR ÖĞRENME ÇIKTISININ ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
Ölçülebilir olmalı Öğrenci ve öğreten açısından açık ve anlaşılır olmalı Alana özgü yeterlilikler (bilgiler) bir temel olarak alınmalı, nihâi hedef olarak değil Benzer kapsam ve ölçekte olmalı Bloom öğrenme seviyelerine göre yazılmalı

21 ÖĞRENME ÇIKTILARINI YAZARKEN NELERE DİKKAT EDELİM?
Öğrenme çıktıları; Bir ders ya da modül için yaklaşık 5-8 tane olmalıdır. Herkes için anlaşılır olmalıdır. Eğer hedef uzun süreli ise (meslek yaşantısına kadar uzanacaksa ) belirtilmelidir (mesleki etik, yaşam boyu öğrenme vb.) Dersin seviyesine uygun olmalıdır.(Lisans- lisansüstü vb.) Her bir kazanım için tek bir fiil kullanılmalıdır. Bilmek, anlamak, öğrenmek, aşina olmak, maruz kalmak, haberdar olmak gibi belirsiz terimlerden kaçının. Bu terimler öğrenme kazanımlarından ziyade öğretme amaçlarına yöneliktir. Öğrenme çıktıları gözlemlenebilir, ölçülebilir ve değerlendirilebilir olmalıdır. 21

22 Öğrenme çıktıları yazılırken 5 ayrı aşama dikkate alınmalıdır:
Öğrencinin neyi yapabilir olmasını istiyorsunuz ? (çıktılar = kazanımlar) - Bu kazanımları sağlamak için öğrenci neyi bilmek zorundadır ? (ders müfredatı) Öğrenmeyi sağlamak için hangi aktiviteler kullanılacak ? (pedagojik yöntemler) Öğrenci, kazanımları sağladığını (öğrendiğini) nasıl gösterecek ? (Ölçme) Öğrencinin öğrenmeyi başardığını nasıl bileceğim ? (değerlendirme)

23 BLOOM’UN REVİZE EDİLMİŞ TAKSONOMİSİNİN BİLİŞSEL SÜREÇ BOYUTUNUN AŞAMALARI (COGNİTİVE DOMAİN)
1. Hatırlama (Remember): Uzun süreli bellekten ilgili bilgiyi hatırlama. 1.1) Tanıma (Recognizing): sunulan materyale uygun bilginin uzun süreli belleğe yerleştirilmesi Örnek: Tarihte önemli olayların tarihlerini tanır. Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki önemli olaylarının tarihlerini söyler/yazar. 1.2) Anımsama (Recalling): uzun süreli bellekten ilgili bilginin bulunup getirilmesidir. Örnek:Tarihte önemli olayların tarihlerini sorulduğunda anımsar.

24 2.1) Yorumlama (Interpreting): Önemli konuşma ve dokümanları yorumlar.
2. Anlama (Understand): Sözlü, yazılı, sembol ve grafik iletişimle gönderilen mesajlardan anlam çıkarma. 2.1) Yorumlama (Interpreting): Önemli konuşma ve dokümanları yorumlar. Örnek: Belirli bir formdaki temsili (Örn.sayısal olanı) diğer bir forma (sözlü) dönüştürür. 2.2) Örnek Gösterme (Exemplifying): Bir kavram veya ilke için özel bir örnek veya açıklama bulmaktır. Örnek: Resim sanatındaki çeşitli stillere ilişkin örnekler verir. 2.3) Sınıflama (Classifying): Zihinde düzensiz olarak gözlenen veya tanımlananları sınıflar. Örnek:Bir kavram, ilke ve vb’nin hangi kategoriye ait olduğunu belirlemek

25 2.4) Özetleme (Summarizing):Genel konu veya önemli noktaları soyutlar.
Örnek: Videoda gösterilen olayların kısa bir özetini yazar. 2.5) Sonuç Çıkarmak (Inferring): Sunulan bilgiden mantıksal sonuç çıkarır. Örnek:Yabancı dil öğrenirken örneklerden gramatik ilkeleri belirtir. 2.6) Karşılaştırma (Comparing): iki düşünce, nesne ve benzeri arasındaki benzerlikleri tespit eder. Örnek:Tarihî olayları günümüz şartlarıyla karşılaştırır. 2.7) Açıklama (Explaining): Bir sisteme ilişkin neden sonuç modeli oluşturur. Örnek: Fransa’da 18. yüzyılda yaşanan önemli olayların nedenlerini açıklar.

26 3.Uygulama (Apply): Verilen bir durumda bir işlemi kullanma veya yapma.
3.1) Yapma (Executing):Bir işlemi benzer bir göreve uygulama. Örnek:Tam sayıları başka tam sayılara böler. 3.2) Tamamlama (implementing):Bir işlemi benzer olmayan bir göreve uygular. Örnek:Newton’ın ikinci kanununun uygun olduğu durumları kararlaştırır.

27 4. Analiz (Analyze): Bütün halindeki parçaların içerisindeki materyalleri ayırma ve tüm yapıyla ve kısımlarıyla olan ilişkileri belirleme. 4.1) Farklılaştırma (Differentianting): Bir materyalin ilgili parçalarını ilgisiz olanlardan veya önemli parçalarını önemsiz olanlardan ayırma. Örnek:Bir matematik probleminde ilgili ve ilgisiz sayılar arasında ayrım yapar. 4.2) Organize Etme (Organizing): Bir yapı içerisindeki öğelerin nasıl uyduğunu veya işlev gördüğünü belirleme. Örnek:Belli bir tarihi açıklamaya karşı çıkar ve kanıtlara dayalı tarihî bir tanımlamada kanıtları yapılandırır. 4.3) Niteleme/Atfetme (Attributing): sunulan materyalin altında yatan bakış açısını, taraflılığı, değerleri veya niyeti tespit etme. Örnek: Yazarın politik görüşlerine dayanarak bir makalesindeki görüşünü belirler.

28 5. Değerlendirme (Evaluation): Kriter ve standartlara göre hüküm verme.
5.1) Kontrol Etme (Checking):Bir süreç veya üründeki tutarsızlık veya hataları tespit etme; uygulanmakta olan bir işlemin etkililiğini belirleme. Örnek:Gözlemlediği verilere göre bir bilim adamının düşüncelerini ve ulaşmış olduğu sonuçların uygunluğunu inceler. 5.2) Kritik Etme (Critique):Bir ürün ile harici kriterler arasındaki tutarsızlıkların belirlenmesi; bir problem için uygulanan işlemin uygunluğunu tetkik etme. Örnek:Verilen bir problemi çözmede iki yöntemden hangisinin en iyi yol olduğuna karar verir.

29 6. Yaratıcılık (Create): Tutarlı veya fonksiyonel bir form oluşturmak için parçaları bir araya getirme, yeni bir örüntü ve yapı içerisinde parçaları organize etme. 6.1) Oluşturma (Generating): Kriterlere bağlı olarak alternatif hipotezler geliştirme. Örnek:Gözlenmiş bir olgunun sebebini açıklamak için hipotezler oluşturur. 6.2) Planlama (Planning) : Bazı görevleri yerine getirmek için bir prosedür geliştirme. Örnek: Verilen bir tarihî konuda bir araştırma planlar. 6.3) Meydana Getirme (Producing):Bir ürün oluşturma. Örnek:Belirli bir amaca yönelik ürün oluşturma.

30 Örnek: Sosyoloji Yüksek Lisans Program Çıktıları
(PÇ1) Klasik ve güncel sosyolojik teorileri, aralarındaki farklılıkları ve ilişkileri tanımlayabilmek ve değerlendirebilmek (PÇ2) Sosyolojide teorinin rolünü, teorik yaklaşımların sosyal analizlerde, araştırma ve uygulamalarda nasıl kullanıldığını belirleyebilmek (PÇ3) Sosyal yapılar, sosyal aktörler ve kültür arasındaki ilişkileri kapsayan teorik tartışmaları yorumlayabilmek

31 PROGRAM ÇIKTILARINI DERS ÇIKTILARI İLE İLİŞKİLENDİRME (KESİT)
X D2 D3 D4 D5 D6 D1: Klasik Sosyolojik Teoriler D2: Güncel Sosyolojik Teoriler D3: Birey ve Toplum D4: İleri Araştırma Yöntem ve Teknikleri D5: İleri İstatistik D6: Etik Sorunlar

32 Neden Hareketlilik ? Farklı öğrenme süreçlerinin ve ortamlarının denenmesi için olanaklar sunar, bilgi ve deneyimin paylaşılması ve transferini kolaylaştırır Öğrencilerin/personelin kişisel ve mesleki gelişimini teşvik eder, Akademik işbirliklerinin gelişmesine ve kalitenin yükseltilmesine etki eder Öğrencilerin/personelin kendi ülkesi dışında da iş sahibi olabilmesine katkı yapar, Küresel anlamda iş çevrelerinin ihtiyaçlarına katkı sağlar, Küresel vatandaşlığın gelişimine katkı sağlar, Yeni arkadaşlıklar ve kültürler arası etkileşimin gelişimine yardımcı olur ve karşılıklı anlayışın gelişimini sağlar, Öğrencilerin/personelin sahip oldukları ya da olmadıkları imkanları kavramasına yardımcı olur, Düşünen, sorgulayan ve çözüm üretmeye çalışan bir toplum oluşumuna katkı sağlar

33 BOLOGNA SÜRECİNİN UYGULANMASINDA ÖNEMLİ NOKTALAR
AKTS ‘lerin öğrenci iş yüküne göre belirlenmesi (Öğrencilerin her bir ders için ayırdıkları ders içi ve dışı toplam sürenin öğrenci görüşlerine göre belirlenmesi) Hareketliliğin arttırılması ve giden ve gelen öğrenci sayısının dengeli olması için yabancı dilde verilen derslerin sayısının arttırılması. AKTS ve DE etiketleri sahibi olarak Uluslar arası görünürlülüğün arttırılması Öğrencilerin ve diğer paydaşların sürece katılımının arttırılması Kuruma ait bir kalite güvencesi sisteminin kurulması Bologna süreci ile ilgili çalışmaların sadece BEK ve ADEK kurulları ile sınırlı kalmaması, yaygınlaştırılması