ÜNİTELERLE HEDEFLENEN SEVİYE

... konulu sunumlar: "ÜNİTELERLE HEDEFLENEN SEVİYE"— Sunum transkripti:

1 ÜNİTELERLE HEDEFLENEN SEVİYE
Adıg'eç'e bilmeyenler için başlangıç seviyesi esas alınmıştır. Öncelikle Latin Harflerle okuma ve yazmayı Günlük konuşmalarda geçen kelime ve cümleleri Günleri, sayıları, renkleri min seviyede öğretmektir Maksimum 500 kelime hedeflenmiştir. İstenilen seviye sitedeki diğer slaytlar ile geliştirebilir.

2 ÜNİTELER Ses temelli Latin Alfabe sistemiyle okuma yazmayı öğrenme ( 8 saat) Zamirler ( 4 saat) Şimdiki zaman – Geçmiş zaman – Gelecek zaman ( 4 saat) Kim ? Kimin ? Nerede ? Nasıl ? Niçin ? ( 4 saat ) Renkler ( 2 saat) Sayılar ( 2 saat) Günler , Mevsimler, Aylar ( 4 saat) Saat ( 2 saat) Konum ( 2 saat) Zamanlar ve Fiil Yapıları ( 6 saat) Sıfat ( 2 saat) Yönler ( 2 saat) Zarf ( 2 saat) Cümle yapısı ( 2 saat)

3 NEDEN LATİN ALFABE Latin harflerin yazılması ve öğrenilmesi kolaydır. Dünyada yaygındır. Bilgisayar dilleri esas alır. İnternet ortamında ortak bir payda sağlar. Kombinasyonlu 66 kiril harfini öğrenmek , türkçe klaviyesi ile yazmak zordur. Okunduğu gibi yazılan, yazıldığı gibi okunan fonemik alfabe esas alınmıştır Adıg'edeki farklı sesler için türkçe harflere 12 sessiz, 1 sesli harf ilave edilmiştir. Harf harf ile tanımlanmamış, avrupa alfabeleri gibi işaretli tek harf kullanılmıştır. Ek harfler kendi eşsesin benzerdir. Ç / Ç' H / H' L / L' P / P' T / T ' gibi Siteye eklenen çeviri programı ile eserleri iki alfabeye anında çevrilebilmektedir.

4 Ç'eraşe Témbot un K'uk'o adlı romanında kullanılan 373
Ç'eraşe Témbot un K'uk'o adlı romanında kullanılan harfin içerisinde Harflerin kullanım adedi ve sıklık yüzdeleri aşağıdaki tabloda verilmiştir E 55383 14,82 S 8851 2,37 H 2930 0,78 I 40040 10,71 P 8716 2,33 K' 2873 0,77 A 26270 7,03 N 8236 2,20 L 2398 0,64 Ğ 16079 4,43 X 7483 2,10 Ü 2165 0,58 R 15464 4,14 K 7186 2,04 Q 1921 0,51 Y 15460 C' 7104 1,90 Ç 1525 0,41 Ş 15446 4,13 F 6254 1,67 Ö 1030 0,28 W 15410 4,12 D 6136 1,64 C 1024 0,27 U 12590 3,37 L' 4936 1,32 T' 1000 M 12258 3,28 É 4741 1,27 S'' 993 O 10840 2,90 G 4737 P' 669 0,18 İ 10004 2,68 J 4727 1,26 Ğ' 479 0,13 T 9932 B 3535 0,95 Z' 363 0,10 Z 9243 2,47 H' 3342 0,89 S' 271 0,07 4

5 SES TEMELLİ ALFABE Açık Hece Yapısı K
É I İ O Ö U Ü KAnc KE beresKÉjiy KIne şeKİn KOps liKÖr KUten KÜp K Sessiz harflerden sesli harf sayısı kadar farklı açık hece sesi elde edilmektedir. Bu sistemde harfler kelime içerisinde tek sesle okunmaktadır. 5

6 SES TEMELLİ CÜMLE OKUMA SİSTEMİ
Sesten heceye, heceden kelimeye, kelimeden cümleye ulaşılan pratik okuma sistemidir. Sesli harfler kendileri birer ses olduğu gibi bir sessiz harfle birleşerek hece teşkil ederler. (Sesli harf + Sessiz harf) Kapalı Heceyi, (Sessiz harf + Sesli harf) Açık Heceyi oluştur. 33 sessiz, 9 sesli harli alfabeden teorik olarak 297 açık hece sesi elde edilir. Adıg'e dilinde ( 33 ü yeni kelimelerden gelen ) toplam 240 farklı açık hece sesi mevcuttur. TÜRKÇE ADIg'E 8 Sesli harf sayısı 9 21 Sessiz harf sayısı 33 168 Açık hece sayısı 240 6

7 ADIG'E DİLİNDE OLAN AÇIK HECELER
baz'e zıç'éğeajın çije durıs şoför be acénté palyaço düçantés futbol bétemal ç'ımaf çöh'on zekoz'ağ parfüm bını acıy kauçuk z'e gaz Bislan ç'iğun çündı z'ıwo röntgen borepşın cips dağe zéşız'iye kargéy burş corme det fabe kazgır otobüs jemcug déjıwun fed ğeligin ç'ale yeı`cüc dıwo féjen agor cane çanı diz bzıl'fığ gu ç'ehı çe doğmıc fifen figür cegu çiye döküman farfor ğatxe 7

8 ADIG'E DİLİNDE OLAN AÇIK HECELER
hésap Jineps K'ıne l'enten ğın ahıl joker şekin déléj ğogu h'ırbız' jök'u k'iç'ıjın zel'éwon ğu feguşhit'ıu` mıjur ç'eğawko bılım çıg'ay horayda ğejün bızak'o al'ın l'ag'e ç'erah'o kanc likör ligin g'ın hurcın K'ay kuten zel'iqun buğit'`u h'uray ke k'u alo ha jant'e K'ek'an küp hoparlör h'ağe jepk bereskéjiy ağoblağ haluğ herin jéletké k'éğetın l'ape halüj h'eden jıbğe kıne apedelel amal 8

9 ADIG'E DİLİNDE OLAN AÇIK HECELER
me Ninıw kıpiwtın h'uray sıd Mémıs normal Thap'iku' adre siap mıarıs nötr kaleport rénew personel miy Nurbiy kamp'o gurıt profesör modre nükleer puwpsehın ç'ebarin suret tümör pane ğet'ep'un büro süpermarket yimuk jep'aşö kompütür römork şate müze pe t'ıhamışqağo şıruk şejye benaqo p'e şıqe enstürüman şéğejen ne pélığuç'ı Qıne femsakın şıdı néwuş ç'epıç' serı şiz nıse ğet'ep'ığ s̕̕ıqu sére şok 9

10 ADIG'E DİLİNDE OLAN AÇIK HECELER
şö Hat'it' s'us̕̕ıqu wudı ç'ıyı şurup kantof kans̕̕uw wüan yil'es neşü traktör ğeturen xate akordiyon takır gus'af şharıwt'upş daxe banliyö ut'an gubs̕̕an kompütür kıxéz'ı Ayub terı s'e adewade xı zawle jant'e s̕̕e xeğewen tıxinl' zefed téth'ığ s'ı wédewon deşxo dezéqon T'éhir s̕̕ıne şıwın şıxuj zı tın s'it'`u witamin yaşış ziar t'ı qos̕̕izıbz wored yej mazot tiap s'ojı Tha wöğepsew yemın Zul 10

11 Kiril Adıg'e Harfleri ГЫ Гъу Жъу КIу Шъу ШIу ПIу Хъу Къу ПIу ТIу
11 adet ГЫ Гъу Жъу КIу Шъу ШIу ПIу Хъу Къу ПIу ТIу 2 li 26 adet Гъ Гу Дж Дз Ку Къ КI Жъ Жь Шъ ШI Цу ЦI Чъ ЧI Хъ Хь ПI ТI Лъ ЛI Iу IA IЭ IО Ы Tek 30 adet Е Ж З A Б В Г C Д И Й К Л М Н О П Р Т У Ф Х Ц Ч Щ Ш ъ ь Э Ю я

12 Kirilde Tek harf olarak kabul edilen harf grupları vardır.
Tek harf yerine 2 veya 3 harf yazmak kelimeyi uzatmakta ve öğrenmeyi zorlaştırmaktadır Üçlü harfler (11 adet ) ГЫ Гъу Жъу КIу Шъу ШIу ПIу Хъу Къу ПIу ТIу İkili harfler (26 adet ) Гъ Гу Дж Дз Ку Къ КI Жъ Жь Шъ ШI Цу ЦI Чъ ЧI Хъ Хь ПI ТI Лъ ЛI Iу IA IЭ IО Ы

13 Danef database çalışmalarında ts' ts dz çift harfler kullanılmıştır.
TEK HARF & TEK SES Prensibiyle bu harfler s̕̕ s' z' işaretli tek harflerle değiştirilmiştir. Kiril Alfabesinde tek harf yerine geçen 11 adet 3 lü ve adet 2 li harf gurubu mevcuttur 13

14 BAZI DİLLERDEKİ İŞARETLİ HARFLER
ADIG’E Nefşağom zewon zıl'eç'ın h'ul'fığew çılem desır zeç'e deç'ığ. Yat'`onere mafem axeme yaşışew zı nebg'ırem k'iğezejığ. Sıd adrexem yakebar yiow zıy ç'ewupç'ağep. Zawor yawuxığeptıy ğı makemıy çılem zıkşiatığep. SLOVAKÇA Nedělní milánské derby se neodehrávalo jen na hřišti. Oba tábory fanoušků si připravily rozsáhlé choreografie, v kterých pokračovaly i před začátkem druhého poločasu. Z přiložených fotek můžeme konstatovat, že nerazzurri nevyhráli jen na hřišti. LEHCE Wysoka jakość dźwięku przesyłanego przez mikrofon i zewnętrzny głośnik, a także inne ważne funkcje związane z trybem głośnomówiącym, umożliwiają wygodną komunikację w samochoz'ie ze znajomymi ROMENCE Yaafaceri destinat companiilor care doresc să îşi mobilizeze într-un mod mai eficient forţa de muncă. operaţională aflată în deplasare; ingineri de service pe teren gör det enklare att knäppa bilderna och den smidiga hjälper dig att använda kameran LİTVANYA Sąžiningumas - ratnsporto versle daug reiškia žodžiu sudaryti susitarimai, todėl visada jų laikomės. Be to, su vežėjais ir pervežimų užsakovais esame sudarę nemažai generalinių krovinių pervežimo sutarčių. 14

15 Tamamını yazabilmek için yukarıdaki harfler gereklidir.
A D I G'E H A R F X E R E e pe, ne, ke, lanle Ç̕ ç̕ ç̕apse, ç̕ehı, ç̕ıgu, ç̕iğun, zıç̕éğean Z̕ z̕ zekoz̕ağ, baz̕e, z̕ıwo G̕ g̕ çıg̕ay, l̕ag̕e, çıg̕ı H̕ h̕ ph̕e, h̕ırbız̕, ç̕erah̕o, bıh̕u K̕ k̕ k̕u, k̕o, k̕inı, k̕élın L̕ l̕ l̕ap̕e, al̕ın, zel̕éwon, zel̕iqun P̕ p̕ p̕aste, p̕e, nep̕ıy, s̕̕ap̕o, Thap̕iku` Q q şıqah̕o, şıqe, Qıne, qodığ, s̕̕ıqu T̕ t̕ ut̕an, yat̕e, t̕ı, t̕`u S̕ s̕ s̕ag̕e, s̕e, s̕ı S̕̕ s̕̕ s̕̕ap̕o, s̕̕e, s̕̕ıfı X x xate, xı, daxe, kıxéz̕ı, txinl̕, deşxo Danefde kayıtlı Adıg’e kelimenin kelimesi yalnız türkçe harflerle yazılmaktadır. Tamamını yazabilmek için yukarıdaki harfler gereklidir. 15

16 H A R F X E R A B Ç' C Ç D Z' E É F G Ğ G' H H' I İ J K K' L L' M N O
ane be ç'ale cane çem değu z'e mel téh'o fed gaz ğojı g'ın ha H' I İ J K K' L L' M N O Ö P P' h'ağe ığın min je ko k'o lı l'ı ne of mıjö pe p'e Q R S Ş T T' S' S̕̕ U Ü W X Y Z şıqe ram sape şı tı t'ı s'e s̕̕e udan çü wos xate yi zı 16

17 E Mez É Tét Be Pe Ne Ke Téh'o Téçın Tétığo Péwon
Kullanım oranı: % Kullanım oranı: % Be çok Pe Burun Ne Göz Ke Mezar Téh'o Örtü Téçın Üstten koparma Tétığo İtibar Péwon Rekabet

18 Ç' C ç'apse cane Kullanım oranı: % 0.27 Kullanım oranı: % 1.89 Ç'A
ç'ale Delikanlı Ç'E ç'ehı Uzun Ç'É Zıç'éğean Kaçırmak Ç'I ç'ımaf Kış Ç'İ ç'iğun Eşlik etmek Ç'O ? Ç'Ö Ç'U Ç'Ü CA Cane Gömlek CE Cegu Düğün CÉ Acénte İthal kelime CI Acıy Çok Cİ Cips CO Corme Sucuk CÖ ? CU Jemcug Sedef CÜ Yeıcüc

19 G' Ğ ğatxe g'ın Kullanım oranı: % 4 .41 Kullanım oranı: % 0.13 ĞA
Bahar ĞE Ğe Çağ ĞÉ ? ĞI Ğın Ağlamak Ğİ Buğit'`u İki yan ĞO Ğogu Yol ĞÖ ĞU Ğuç'ı Demir ĞÜ G'A Çıg'ay Meşe G'E L'ag'e Yüksek G'É ? G'I Fıtag'ın Gazyağı G'İ G'O G'Ö G'U G'Ü

20 H' H h'ağe ha Kullanım oranı: % 0.89 Kullanım oranı: % 0.78 HA Hade
Ceset HE s'ıhe İtimat HÉ Hésap İthal kelime HI Ahıl Akraba Hİ Feguşhit'ıu` İkilem HO Horayda HÖ ? HU Hurcın Cep HÜ H'A H'ağe Örgü H'E H'eden Çaput H'É ? H'I H'ırbız' Karpuz H'İ H'O Cerah'o tabanca H'Ö H'U H'uray Yuvarlak H'Ü

21 K' K kanc k'ay Kullanım oranı: % 0.77 Kullanım oranı: % 2.03 KA Kanc
Saksağan KE Ke Mezar KÉ Bereskéjıy Çarşamba KI Kıne Kına Kİ Şekin Tartmak KO Ceğawko Payanda KÖ Likör  İthal kelime KU Kuten Kırmak KÜ Küp İthal kelime K'A K'ay İsim K'E K'ekan K'É K'éğetın Kilitlemek K'I K'ıne K'İ K'iç'ıjın Terketmek K'O K'o Bacak K'Ö ? K'U K'u Araba K'Ü

22 L' L lanle l'ape Kullanım oranı : % 1.31 Kullanım oranı: % 0.64 LA
Labe Nehir adı LE Lecen Leğen LÉ Téléwizyon Télévizyon LI Bılım Yararlı Lİ Ligin Gıdıklanma LO Alo İthal kelime LÖ Hoparlör LU Haluğ Ekmek LÜ Halüj L'A L'ap'e Pahallı L'E L'emıc Köprü L'É Zel'éwon Rékabet L'I Al'ın Yüzük L'İ Zel'iqun Yayılmak L'O ? L'Ö L'U L'Ü

23 P' P Pag'e p'al'e Kullanım oranı: : % 2.32 Kullanım oranı: : % 0.18 PA
Pane Diken PE Pe Burun PÉ Péliğuç'ı Çok sovuk PI ç'epıç' Kenevir Pİ Kıpiwtın Kurtulmak PO Kaleport Meşakkat PÖ ? PU Puan İthal kelime PÜ Kompütür P'A P'al'e mühlet P'E P'e Yatak P'É ? P'I Ğet'ep'ığ Sökük P'İ Thap'iku İsim P'O Kap'o Kepek P'Ö P'U P'ur Evlatlık P'Ü

24 T' T tamğe t'arko Kullanım oranı: % 1 ,63 Kullanım oranı: % 2.89 TA
Damga TE Terı Biz TÉ Tét Üstünde TI Tın Vermek Tİ Tiz Üstü dolu TO Kantof Patates TÖ Traktör Siz TU Ğeturen Araklamak TÜ Kompütür İthal kelime T'A T'arko Çentik T'E T'equ Az T'É T'éhir İsim T'I T'ı Koç T'İ Hat'it' T'O ? T'Ö T'U Şharıwt'upş Başıboş T'Ü

25 S' s'ape S̕̕ s̕̕ap'o Kullanım oranı: % 0.07 Kullanım oranı: % 0.26 S'A
s'ak'o Keskin olmıyan S'E s'e Diş S'É ? S'I s'ı Yün S'İ s'it'`u İki diş S'O s'ojı Yonca S'Ö S'U s'us'ıqu Uğurböceği S'Ü S̕̕A S̕̕ap'o Arsız S̕̕E S̕̕e Ad S̕̕É ? S̕̕I S̕̕ıne Islak S̕̕İ Hams̕̕iy Çavdar S̕̕O S̕̕Ö S̕̕U Kans̕̕uw Kaval S̕̕Ü

26 Z' xez'aqo Kullanım oranı: % 0.10 Z'A Xez'aqo Dilenci Z'E z'e Ordu Z'É
? Z'I z'ıwo Çuval Z'İ Zıdéz'iye Yukarı hopluyor Z'O Z'Ö Z'U Z'Ü

27 Q qodın Kullanım oranı: % 1 ,63 QA Şıqaxo Dana çobanı QE Şıqe Dana QÉ
? QI Qıne İsim Qİ QO Benaqo Güreşçi QÖ QU S̕̕ıqu Küçük QÜ

28 X xate Kullanım oranı: % 2.09 XA Xate Bahçe XE Daxe Güzel XÉ Kıxéz'ı
Çiselemek XI Xı Deniz Xİ Txinl' Kitap XO Deşxo Ceviz XÖ ? XU Şxuj Kalça XÜ

29 A ane Agu Ade Aze Al'e Kullanım oranı: % 7 .0 Avuç içi Maşa Mahir
Eldiven

30 B baz'e Kullanım oranı: % 0 .94 BA Baz'e Sinek BE Be Çok BÉ Bétemal
Belalı BI Bını Çoluk çocuk Bİ Bislan İsim BO Bow BÖ ? BU Burş Karabiber BÜ Otobüs İthal kelime

31 Ç Çıg'ı Kullanım oranı: % 0 .41 ÇA Çanı Keskin ÇE Çe Dalak ÇÉ ? ÇI
Topaç Çİ Çije Uzak ÇO Palyaço İthal kelime ÇÖ Çöh'on Sürünmek ÇU Kauçuk ÇÜ Çündı Karanlık

32 D dağe Kullanım oranı: % 1 .63 DA Dağe Yağ DE Det Arasında DÉ Déjıwun
Koro tutmak DI Dıwo Sülük Dİ Diz Arası dolu DO Doğmıc Asık suratlı DÖ Döküman  İthal kelime DU Durıs Ciddi DÜ Düçan Bakkal

33 F fabe Kullanım oranı: % 1 .67 FA Fabe Sıcak FE Fed Benzer FÉ Féjen
Başlamak FI Bzıl'fığ Bayan Fİ Fifen Denkgelmek FO Farfor Porselen FÖ Şoför İthal kelime FU Futbol FÜ Parfüm

34 G gaz Kullanım oranı: % 1 .26 GA Gaz İthal kelime GE Röntgen GÉ Kargéy
Doğan GI Kazgır Kazma Gİ Ğeligin Gıdıklama GO Agor Tempo GÖ ? GU Gu Kalp GÜ Figür

35 İ izın ç'iz Makin Min Pıyı Kullanım oranı: % 2.66 Altı dopdolu Tartma
Bin Pıyı Düşman

36 J jağe Kullanım oranı: % 1 .26 JA Jant'e Baş köşe JE Jepk Çene JÉ
Jéletké Yelek JI Jıbğe Rüzgar Jİ Jineps İsim JO Joker İthal kelime JÖ Jök'u Köz JU Mıjur Süngü JÜ Ğejün Eritmek

37 M maze Kullanım oranı : % 3.26 MA Amal İmkan ME Me Koku MÉ Mémıs İsim
MI Mıarıs Elma Mİ Miy Bu MO Modre Diğeri MÖ Tümör  İthal kelime MU Yimuk Yetmiyen MÜ Müze İthal kelime

38 N nağo Kullanım oranı: : % 2.19 NA Nafe Aşikar NE Ne Göz NÉ Néwuş
Yarın NI Nıse Gelin Nİ Ninıw İsim NO Normal İthal kelime NÖ Nötr NU Nurbiy NÜ Nükléér

39 O of Otın Or otej Ont'ağ Goş Kullanım oranı: % 2.89 Ovmak Havadis Eğri
Bölü

40 Ö çöake ç'ışö Jönaqo Orjör Jöağo Kullanım oranı: % 0.27 Ten
Tarla sürme Orjör Geveze Jöağo Yıldız

41 R ram Kullanım oranı: % 4.12 RA Ram Çerçeve RE Rezen Razı olmak RÉ
Rénew Daima RI Gurıt Ortanca Rİ Ridade İsim RO Büro İthal kelime RÖ Römork RU Ruslan RÜ Enstrüman

42 S sape Kullanım oranı: % 2.36 SA Sak Dikkat SE Serı Ben SÉ Sére
Enteresan SI Sıd Ne Sİ Siap Elimde yok SO Personél İthal kelime SÖ Profésör SU Suret Fotoğraf SÜ Süpér

43 Ş şağe Kullanım oranı: % 4.11 ŞA Şağe Fitil ŞE Şe Süt ŞÉ Şéğejen
Başlatmak ŞI Şıdı Eşek Şİ Şiz Dopdolu ŞO Şok İthal kelime ŞÖ Şö Siz ŞU Şurup ŞÜ Neşü Kör

44 U udan Kullanım oranı: % 3.35 Uğo Duman Uh'o Perde Ule Aptal Upe Ön

45 Ü çündı Çü Şüı Şüağe Üğetın Kullanım oranı: % 0.58 Boğa İyi Yarar
Bekletilme

46 W wate Kullanım oranı: % 4.10 WA Wate Çekiç WE Zeweç'ın Arkaya vurmak
Wédewon Dava açmak WI Şıwın Tuzlamak Wİ Witamin İthal kelime WO Wored WÖ Wösen Alışmak WU Wudı Büyücü WÜ Wüan Sahip olmak

47 Y yay Kullanım oranı: % 4.12 YA Yay Onların YE Raye İsim Yemın Şer YI
Çığlık Yİ Yiz Dopdolu YO Akordiyon Akardiyon YÖ Banliyö İthal kelime YU Ayub YÜ ?

48 Z zawle Kullanım oranı: % 2.46 ZA Zawle Çok ZE Zefed Benzer ZÉ Zéç'e
Tümü ZI Zı Tek Zİ Ziar Sahibi ZO Mazot İthal kelime ZÖ ? ZU Zul İsim ZÜ

49 ( ` ) WUÇÜP'E kesme / accent grave keşen keş`en xeşağ xeş`ağ xewon
yar, sevgili keşen keş`en bilmek içeriye çekili xeşağ xeş`ağ dikili, ekili içine batmak xewon xew`on çentikleme kokusunu alma yewun yew`un gagalama bey pşı pş`ı on mantar hau hau` hayır yap ş`ı şıı` var Bazı kelimeler aynı harfleri içerdiği halde heceler yarım oktav kadar duraksanarak okunmaktadır Kelimeyi heceye bölmeden kesme işareti ile bütünlük korunur kesmenin geldiği hecede yarım oktav kadar durulur, varsa sağındaki heceye devam edilir.

50 S̕̕E YEOXER ŞAHIS ZAMİRLERİ / PERSONAL PRONOUNS
Serı BEN WO Worı SEN AR Arı O TE Terı BİZ ŞÖ Şörı SİZ AXER Axer ONLAR 50

51 S̕̕E YEOXER ŞAHIS ZAMİRLERİ / PERSONAL PRONOUNS
seçe BEN koşuyorum woçe WO SEN koşuyorsun AR maçe O koşuyor TE koşuyoruz teçe BİZ ŞÖ şöçe koşuyorsunuz SİZ AXER maçe(x) ONLAR koşuyorlar

52 S̕̕E YEOXER İYELİK ZAMİRLERİ / POSSESIVE PRONOUNS
SIY Benim WO WUY Senin AY YİY Onun TE TIY Bizim ŞÖ ŞÜY Sizin AXEME YAY Onların 52

53 S̕̕E YEOXER İYELİK ZAMİRLERİ / POSSESIVE PRONOUNS
Wune Benim Evim Wune WÜ Senin Evin Yİ Wune Onun Evi Tİ Evimiz Wune Bizim ŞÜ Wune Eviniz Sizin YA Wune Onların Evi 53

54 FİİL VE ÇEKİMİ Danef database inde vektörel olmak üzere toplam 7400 fiil mevcuttur. Zaman çekim 10 form olup bu kurs için 4 temel zaman formu verilecektir. Dilimizde gizli zamir fiil öncesi gelmektedir. Gizli zamirin kelime ses uyumu nedeniyle özellikle vektörel fiillerin çekimleri; dili yeni öğrenenler için zor olmaktadır. Bir sonraki slaytta 5. satıra kadar olan örnekler düzenli fiiller olup, fiiller kendi grubundaki çekim kalıbına uymaktadır. Çözüm için, aynı çekim grubuna giren fiiller sınıflanarak, her sınıfın çekim kalıplarına göre istenilen fiil çekilebilecektir.

55 FİİL GRUPLARI ve ÇEKİM KALIPLARI
S FİİL KÖK 1. TEKİL 2. TEKİL 3. TEKİL 1. ÇOĞUL 2. ÇOĞUL 3. ÇOĞUL 1 atın atı SE Seatı WO Woatı AY Yeatı TE Teatı ŞÖ Şöatı AXEME Yaatıx 2 yecen ce SE Séce WO Wöce AR Yece TE Tece ŞÖ Şöce AXER Yecex 3 çen çe SE Seçe WO Woçe AR Maçe TE Teçe ŞÖ Şöçe AXER Maçex 4 ç'ean ç'ea SE Sıç'ea WO Wuç'ea AR ç'ea TE Tıç'ea ŞÖ Şüç'ea AXER ç'eax 5 çıyen çıye SE Seçıye WO Woçıye AR Meçıye TE Teçıye ŞÖ Şöçıye AXER Meçıyex 9 yeşexın şexı SE Yeseşexı WO Yewoşexı AY Réşexı TE Yeteşexı ŞÖ Yeşöşexı AXEME Raşexıx 10 çeş`en ş`e SE ç'eseş`e WO ç'ewoş`e AY ç'éş`e TE ç'eteş`e ŞÖ ç'eşöş`e AXEME ç'aş`ex 11 dehıyen hıye SE Desehıye WO Dewohıye AY Déhıye TE Detehıye ŞÖ Deşöhıye AXEME dahıyex 12 blexın xı SE Blesexı WO Blewoxı AY Bléxı TE Bletexı ŞÖ Bleşöxı AXEME Blaxıx 13 fehın hı SE Fesehı WO Fewohı AY Féhı TE fetehı ŞÖ feşöhı AXEME Yahıx

56 Yit L'eh'an Şimdiki Zaman 1. grup Seatı Seata ? Sıatırep Sıatıreba ?
düzenli fiil Atın : kaldırmak kaldırıyorum kaldırıyormuyum ? kaldırmıyorum kaldırmıyormuyum ? Seatı Seata ? Sıatırep Sıatıreba ? Woatı Woata ? Wuatırep Wuatıreba ? Yeatı Yeata ? Yiatırep Yiatıreba ? Teatı Teata ? Tıatırep Tıatıreba ? Şöatı Şöata ? Şüatırep Şöatıreba ? Yatı Yaatıxa ? Yaatıxerep Yeatıxereba ? SE WO AY TE ŞÖ AXEME

57 Yit L'eh'an Şimdiki Zaman 2. grup Séce Séca ? Sécerep Sécereba ? Wöce
düzenli fiil Yecen: Okumak Okuyorum okuyormuyum ? okumuyorum okumuyormuyum ? Séce Séca ? Sécerep Sécereba ? Wöce Wöca ? Wöcerep Wöcereba ? Yece Yeca ? Yecerep Yecereba ? Téce Téca ? Técerep Técereba ? Şöce Şöca ? Şöcerep Şöcereba ? Yecex Yecexa ? Yecexerep Yecexereba ? SE WO AR TE ŞÖ AXER

58 Yit L'eh'an Şimdiki Zaman 3. grup Seçe Seça ? Sıçerep Sıçereba ? Woçe
düzenli fiil Çen : koşmak Koşuyorum Koşuyor muyum ? Koşumuyorum Koşumuyormuyum ? Seçe Seça ? Sıçerep Sıçereba ? Woçe Woça ? Wuçerep Wuçereba ? Maçe Maça ? Çerep Çereba ? Teçe Teça ? Tıçerep Tıçereba ? Şöçe Şöça ? Şüçerep Şüçereba ? Maçex Maçexa ? Çexerep Çexereba ? SE WO AR TE ŞÖ AXER

59 Yit L'eh'an Şimdiki Zaman 4. grup Sıç'ea Sıç'ea ? Sıç'earep
düzenli fiil ç'ean : desteklemek Yemek yiyorum Yemek yiyormuyum ? Yemek yemiyorum Yemek yemiyormuyum ? Sıç'ea Sıç'ea ? Sıç'earep Sıç'eareba ? Wuç'ea Wuç'ea ? Wuç'earep Wuç'eareba ? Arç'ea Arç'ea ? ç'earep ç'eareba ? Tıç'ea Tıç'ea ? Tıç'earep Tıç'eareba ? Şüç'ea Şüç'ea ? Şüç'earep Şüç'eareba ? ç'eax ç'eaxa ? ç'eaxerep ç'eaxereba ? SE WO AR TE ŞÖ AXER

60 Yit L'eh'an Şimdiki Zaman 5. grup Çiyen : Uyumak Seçiye Seçiya ?
düzenli fiil Çiyen : Uyumak Uyuyorum Uyuyor muyum ? Uyumuyorum Uyumuyormuyum ? Seçiye Seçiya ? Sıçiyerep Sıçiyereba ? Woçiye Woçiya ? Wuçiyerep Wuçiyereba ? Meçiye Meçiya ? Çiyerep Çiyereba ? Teçiye Teçiya ? Tıçiyerep Tıçiyereba ? Şöçiye Şöçiya ? Şüçiyerep Şüçiyereba ? Meçiyex Meçiyexa ? Çiyexerep Çiyexereba ? SE WO AR TE ŞÖ AXER

61 Bleç'ığe L'eh'an Geçmiş Zaman 1. grup Sıatığ Sıatığa ? Sıatığep
düzenli fiil Atın : kaldırmak kaldırdım kaldırdım mı ? kaldırmadım kaldırmadım mı ? Sıatığ Sıatığa ? Sıatığep Sıatığeba ? Wuatığ Wuatığa ? Wuatığep Wuatığeba ? Yiatığ Yiatığa ? Yiatığep Yiatığeba ? Tıatığ Tıatığa ? Tıatığep Tıatığeba ? Şüatığ Şüatığa ? Şüatığep Şüatığeba ? Yeatığex Yeatığexa ? Yeatığexep Yeatığexeba ? SE WO AY TE ŞÖ AXEME

62 Bleç'ığe L'eh'an Geçmiş Zaman 2. grup Sécağ Sécağa ? Sécağep
düzenli fiil Yecen: Okumak okudum okudum mu ? okumadım okumadım mı ? Sécağ Sécağa ? Sécağep Sécağeba ? Wöcağ Wöcağa ? Wöcağep Wöcağeba ? Yecağ Yecağa ? Yecağep Yecağeba ? Técağ Técağa ? Técağep Técağeba ? Şöcağ Şöcağa ? Şöcağep Şöcağeba ? Yecağex Yecağexa ? Yecağexep Yecağexeba ? SE WO AR TE ŞÖ AXER

63 Bleç'ığe L'eh'an Geçmiş Zaman 3. grup Sıçağ Sıçağa ? Sıçağep
düzenli fiil Çen : koşmak Koştum Koştum mu ? Koşmadım Koşmadım mı ? Sıçağ Sıçağa ? Sıçağep Sıçağeba ? Wuçağ Wuçağa ? Wuçağep Wuçağeba ? Çağe Çağa ? Çağep Çeğeba ? Tıçağ Tıçağa ? Tıçağep Tıçağeba ? Şüçağ Şüçağa ? Şüçağep Şüçeğeba ? Çağex Çağexa ? Çağexep Çağexeba ? SE WO AR TE ŞÖ AXER

64 Bleç'ığe L'eh'an Geçmiş Zaman 4. grup Sıç'eağ Sıç'eağa ? Sıç'eağep
düzenli fiil ç'ean : desteklemek Destekliyorum Destekliyormuyum ? Desteklemiyorum Destekliemiyormuyum ? Sıç'eağ Sıç'eağa ? Sıç'eağep Sıç'eağeba ? Wuç'eağ Wuç'eağa ? Wuç'eağep Wuç'eağeba ? ç'eağ Arç'eağa ? ç'eağep ç'eağeba ? Tıç'eağ Tıç'eağa ? Tıç'eağep Tıç'eağeba ? Şüç'eağ Şüç'eağa ? Şüç'eağep Şüç'eağeba ? ç'eağex ç'eağexa ? ç'eaxeğep ç'eağexeba ? SE WO AR TE ŞÖ AXER

65 Bleç'ığe L'eh'an Geçmiş Zaman 5. grup Çiyen : Uyumak Sıçiyağ
düzenli fiil Çiyen : Uyumak Uyudum Uyudum mu ? Uyumadım Uyumadım mı ? Sıçiyağ Sıçiyağa ? Sıçiyağep Sıçiyağeba ? Wuçiyağ Wuçiyağa ? Wuçiyağep Wuçiyağeba ? Çiyağe Çiyağa ? Çiyağep Çiyağeba ? Tıçiyağ Tıçiyağa ? Tıçiyağep Tıçiyağeba ? Şüçiyağ Şüçiyağa ? Şüçiyağep Şüçiyağeba ? Çiyağex Çiyağexa ? Çiyağexep Çiyağexeba ? Destekliyorum Destekliyormuyum ? Desteklemiyorum Destekliemiyormuyum ? Sısç'eağ Sıç'eağa ? Sıç'eağep Sıç'eağeba ? Wuç'eağ Wuç'eağa ? Wuç'eağep Wuç'eağeba ? Arç'eağ Arç'eağa ? ç'eağep ç'eağeba ? Tıç'eağ Tıç'eağa ? Tıç'eağep Tıç'eağeba ? Şüç'eağ Şüç'eağa ? Şüç'eağep Şüç'eağeba ? ç'eağex ç'eağexa ? ç'eaxeğep ç'eağexeba ? SE WO AR TE ŞÖ AXER

66 Keqoşt L'eh'an Gelecek zaman 1. grup Sıatışt Sıatışta ? Sıatıştep
düzenli fiil Atın : kaldırmak okuyacam okuyacam mı ? okumuyacam Okumuyacam mı ? Sıatışt Sıatışta ? Sıatıştep Sıatıştıba ? Wuatışt Wuatışta ? Wuatıştep Wuatıştıba ? Yiatışt Yiatışta ? Yiatıştep Yiatıştıba ? Tıatışt Tıatışta ? Tıatıştep Tıatıştıba ? Şüatışt Şüatışta ? Şüatıştep Şüatıştıba ? Yeatıştıx Yeatıştıxa ? Yeatıştıxep Yeatıştıxeba ? SE WO AY TE ŞÖ AXEME

67 Keqoşt L'eh'an Gelecek zaman 2. grup Séceşt Séceşta ? Séceştep
düzenli fiil Yecen: Okumak okuyacam okuyacam mı ? okumuyacam Okumuyacam mı ? Séceşt Séceşta ? Séceştep Séceştba ? Wöceşt Wöceşta ? Wöceştep Wöceştba ? Yeceşt Yeceşta ? Yeceştep Yeceştba ? Téceşt Téceşta ? Téceştep Téceştba ? Şöceşt Şöceşta ? Şöceştep Şöceştba ? Yeceştıx Yeceştxa ? Yeceştxep Yeceştxeba ? SE WO AR TE ŞÖ AXER

68 Keqoşt L'eh'an Gelecek zaman 3. grup Sıçeşt Sıçeşta ? Sıçeştep
düzenli fiil Çen : koşmak Koşacam Koşacam mı ? Koşmıyacam Koşmıyacam mı ? Sıçeşt Sıçeşta ? Sıçeştep Sıçeştıba ? Wuçeşt Wuçeşta ? Wuçeştep Wuçeştıba ? Çeşt Çeşta ? Çeştep Çeştıba ? Tıçeşt Tıçeşta ? Tıçeştep Tıçeştıba ? Şüçeşt Şüçeşta ? Şüçeştep Şüçeştıba ? Çeştıx Çeştıxa ? Çeştıxep Çeştıxeba ? SE WO AR TE ŞÖ AXER

69 Keqoşt L'eh'an Gelecek zaman 4. grup Sıç'eaşt Sıç'eaşta ? Sıç'eaştep
düzenli fiil ç'ean : desteklemek Yemek yiyecem Yemek yiyecem mi ? Yemek yemiyecem Yemek yemiyecem mi ? Sıç'eaşt Sıç'eaşta ? Sıç'eaştep Sıç'eaştıba ? Wuç'eaşt Woç'eaşta ? Wuç'eaştep Wuç'eaştıba ? ç'eaşt ç'eaşta ? ç'eaştep ç'eaştıba ? Tıç'eaşt Tıç'eaşta ? Tıç'eaştep Tıç'eaştıba ? Şüç'eaşt Şüç'eaşta ? Şüç'eaştep Şüç'eaştıba ? ç'eaştıx ç'eaştıxa ? ç'eaştıxep ç'eaştıxeba ? SE WO AR TE ŞÖ AXER

70 Keqoşt L'eh'an Gelecek zaman 5. grup Çiyen : Uyumak Sıçiyeşt
düzenli fiil Çiyen : Uyumak Uyuyacam Uyuyacam mı ? Uyumıycam Uyumıycam mı ? Sıçiyeşt Sıçiyeşta ? Sıçiyeştep Sıçiyeştıba ? Wuçiyeşt Wuçiyeşta ? Wuçiyeştep Wuçiyeştıba ? Çiyeşt Çiyeşta ? Çiyeştep Çiyeştıba ? Tıçiyeşt Tıçiyeşta ? Tıçiyeştep Tıçiyeştıba ? Şüçiyeşt Şüçiyeşta ? Şüçiyeştep Şüçiyeştıba ? Çiyeştıx Çiyeştıxa ? Çiyeştıxep Çiyeştıxeba ? SE WO AR TE ŞÖ AXER

71 WUNAŞÖ Emir kipi Atı Wumatı Yec Wömıc Çe Wumıç Çiye Wumçiy ç'aı`
Kaldır Kaldırma Atı Wumatı Oku Okuma Yec Wömıc Koş Koşma Çe Wumıç Uyu Uyuma Çiye Wumçiy Destekle Destekleme ç'aı` Wuç'emı`

72 VEKTÖREL FİLLER ZE XE Z'IN
ön eklerle konum belirleyen   ÖN EK + ORTA EK + FİİL KÖKÜ ZE XE Z'IN (birbirinden ayırmak) Bu slayt 1. Kur seviyesine sadece bilgi içindir.

73 Bu slayt 1. Kur seviyesine sadece bilgi içindir.
ç'efın defın fifın gofın k'éfın k'ifın kofın l'ıfın pefın pıfın refın rifın şıfın tefın téfın ufın xefın xifın yifın zıç'efın zeç'efın kıç'efın kızeç'efın zıdefın zedefın kıdefın kızedefın zıfifın zefifın kıfifın kızefifın zıgofın zegofın kıgofın kızegofın zık'éfın zek'éfın kık'éfın kızek'éfın zık'ifın zek'ifın kık'ifın kızek'ifın zıkofın zekofın kıkofın kızekofın zıl'ıfın zel'ıfın kıl'ıfın kızel'ıfın zıpefın zepefın kıpefın kızepefın zıpıfın zepıfın kıpıfın kızepıfın zırefın zerefın kırefın kızerefın zırifın zerifın kırifın kızerifın zışıfın zeşıfın kışıfın kızeşıfın zıtefın zetefın kıtefın kızetefın zıtéfın zetéfın kıtéfın kızetéfın zıufın zeufın kıufın kızeufın zıxefın zexefın kıxefın kızexefın zıxifın zexifın kıxifın kızexifın zıyifın zeyifın kıyifın kızeyifın DE Fİ GO KÉ K'İ ZI KO L'I ZE PE FIN + + KI PI RE KIZE Rİ ŞI TE TÉ U XE Xİ Bu slayt 1. Kur seviyesine sadece bilgi içindir. Yİ 73

74 Bazı fiiller www.danef.com SINIF FİİL KÖK Türkçe SINIF FİİL KÖK Türkçe
3 guzejön guzajö acele etmek 1 ğeth'en ğath'e ağırlamak ğın ğı ağlamak ğeğın ğeğı ağlatmak 2 yeçexın çexı akmak ( aşağıya ) ğems̕̕en ğams̕̕e aldatmak şten şte almak téxın txı almak (üstünden ) ğeturen ğeture araklamak bzecen bzace arsızlanmak 5 çıyen çıye uyumak bekon bako atlamak ( adım kadar ) 4 yel'en él'e atlamak (üstünden ) l'ıwon l'ewo atmak (birisinin arkasına ) ğepsın ğepsı ayartmak ğenefın ğenefı aydınlatmak bğedeç'ın bğedeç'ı ayrılık ğog'ın ğog'ı bağırmak k'uwen k'uwe ğecen ğace seslendirtmek ğeç'ıyin ğeç'ıyi bağırtmak yepl'ın pl'ı bakmak ç'el'ıpl'en ç'el'ıpl'e bakmak ( birsinin peşine ) depl'en dapl'e bakmak ( birşeyin arasına ) ç'epl'en ç'epl'e bakmak ( birşeyin altına ) p'un p'u bakmak, beslemek féjen féje başlamak xenen xane batıp kalmak ç'ebın ç'ebı batmak 1 ğes'eç'en ğes'aç'e becermek 3 bg'en bg'e beddua etmek 2 yejen je beklemek 4 şıtın şıt beklemek ( ayakta ) ğenefen ğenafe belirlemek wusın wusı bestelemek xebıcen xebıce bıçaklamak xın xı biçmek wuneç'ın wueç'ı boşaltmak ğelen ğale boyamak ğefıkon ğefıko bozmak ğotın ğotı bulmak şıan şıı` bulunmak ğeçerezın ğeçerezı burmak ğeguan ğegua canına tak ettirmek cen ce çağırmak lejen laje çalısmak ğelejen ğelaje çalıştırmak ğewol'en ğewoal'e çalkalamak wuten wute tığon tığo çalmak, aşırmak wupç'en wupç'ı çapa yapmak ğeçen ğaçe çatlatmak ğezen ğaze çevirmek, saymak 5 ç'ıyin ç'ıyi çığlık atmak yiç'ın ç'ı çıkmak ( içinden ) ğeth'ın ğeth'ı çizmek ğeben ğabe çoğaltmak

75 Bazı fiiller www.danef.com SINIF FİİL KÖK Türkçe SINIF FİİL KÖK Türkçe
4 keşön kaşö dans etmek 1 wutının wutını dayak atmak 2 yebg'ın bg'ı değmek 3 wuteşön wutaşö deli olmak ğonın ğonı delmek ğoyın ğoyı derlemek ğet'ep'un ğet'ep'u dikiş sökmek belerğın belerğı dikkati gevşeme l'eon l'ao dilemek bzın bzı dilmek deon dao dinlemek keh'un keh'u doğmak ğeşıpken ğeşıpke doğrulamak ç'ean ç'ea dokunmak ( birşeyin altına ) yibenen bane dolusmak ğeştın ğeştı dondurmak deç'en daç'e dökmek ( birşeyin arasına ) wuçün wuçü durmak utın ut durmak ( birşeyin önünde ) ç'erıtın ç'erıt durmak ( yanında ) ç'ebıcen ç'ebıce dürtmek ( birşeyin altına ) debıcen debıce dürtmek ( birşeyin arasına ) gofen goafe düşmek ( yanına ) psel'en psal'e düşünmek téw`an téw`a Ebelemek (üstünden ) 5 cın cı eğirmek ğesen ğese eğitmek wufen wufe eğmek ph'oten ph'oate ele geçirmek 4 zeabeç'ın zeabeç'ı elini arkaya atmak 2 yeabın abı ellemek ç'eaben ç'eabe ellemek ( birşeyin altına ) deaben deabe ellemek ( birşeyin arasına ) xean xea ellemek (içine ) awel'ewon awel'awo ellerini sağa sola çırpmak 3 çöh'on çöah'o emeklemek ç'eşün ç'eşü emmek t'qun t'qu ergimek jün jü erimek 5 t'en t'e eşmek 1 ğep'ert'en ğep'art'e ezmek wubın wubı ç'erıl'etın ç'erıl'etı fırlamak ( yanından ) ğel'eten ğel'ate fırlatmak téqon téqo galip gelmek ğegujön ğegujö geciktirmek bleç'ın bleç'ı geçmek ç'eç'ın ç'eç'ı kızeprıç'ın kızeprıç'ı geçmek ( bu tarafa ) orjörın orjörı gevezelik dehan deha girmek ( birşeyin arasına ) zeç'erıçen zeç'erıçe gitmek ( geri geri hızla ) ç'erıhan ç'erıha gitmek ( yanına ) ketın ketı Dönmemek ( hala ) ğetumpın ğetumpı gizlemek k'oşın k'oşı göç ğeqon ğaqo göndermek ( birini )

76 Bazı fiiller www.danef.com SINIF FİİL KÖK Türkçe SINIF FİİL KÖK Türkçe
4 l'ıpl'en l'ıpl'e gözetlemek 1 l'eç'ın l'eç'ı gücü yetmek 3 benen bane güreşmek ğeh'un ğeh'u gütmek ğedexen ğedaxe güzelleştirmek fın fı hamur açmak téhan téha hareket etmek, yola çıkmak ğoşen ğoaşe hata etmek wugın gu havanda dövmek ğefeben ğefabe ısıtmak 2 yeşön şö içmek kuten kute ihlal etmek ş`en ş`e ilerlemek ş`ın ş`ı qoten qote ğewupç'eç'en ğewupç'aç'e iliklemek yenes̕̕ın nes̕̕ı imrenmek k'éxın k'éxı inmek ( yukarıdan aşağıya ) ğel'eğon ğel'ağo işaret etmek beg'ın beg'ı kabarmak ğetecın ğetecı kabartmak apıç'ın apıç'ı kaçırmak atın atı kaldırmak ğedélen ğedéle kandırmak alın alı kanmak ğepıten ğepıte kapatmak blexın blexı karşıdan geçirmek gurıfen gurıfe kavramak deqoden deqoade Kaybolmak ( arasında ) 2 yet'en t'e kazımak 1 ğeçanın ğeçanı keskinlemek ğeh'ıyen ğeh'ıye kımıldatmak 3 h'ıyen h'ıye kıpırdamak ğewut'ıun ğewut'ıu kırıştırmak ğeblın ğeblı kışkırtmak ğeşın ğeşı kıvırmak ğelıbjen ğelıbje kızartmak ğepl'ın ğepl'ı kızdırmak ( ateşte ) yepemın pemı koklamak ğeşten ğaşte korkutmak çen çe koşmak 4 l'ıçen l'eçe koşmak ( peşinden ) ğet'ıļ'ın ğet'ıļ'ı koymak ( yerine ) ğeayen ğeaye kötülemek abel'eben abel'abe kurcalamak ğean ğea kurmak ( düzeneği ) şüeç'ın şüeç'ı kurtulmak ( ucundan ) ğun ğu kurumak ğeğun ğeğu kurutmak ğeğuşın ğeğuşı kurutmak ( taneli mlz.) yijen je kusmak (üstüne ) ğes̕̕ıqun ğes̕̕ıqu küçültmek h'onen h'oane küfür etmek bzen bze makaslamak ğerezen ğeraze memnun etmek th'en th'e mutluluk hın hı nakletmek yecen ce okumak

77 Bazı fiiller www.danef.com SINIF FİİL KÖK Türkçe SINIF FİİL KÖK Türkçe
4 tél'ın tél'ı olmak ( birşeyin üstünden ) 1 h'un h'u otlama ( hayvanın ) 3 ket'ısın ket'ısı oturmak şısın şıs usın us oturmak (önünde ) tésın tés oturmak ( birşeyin üstünde ) desın des oturmak ( arasından) şhaşısın şhaşısı oturmak ( başucunda ) ç'erısın ç'erıs oturmak ( birisinin yanında ) ğet'ısın ğet'ısı oturtmak otın otı ovmak cegun cegu oynamak ğecegun ğecegu oynatmak pşın pşı ölçmek wuç'ın wuç'ı öldürmek bewon bewo öpücük blen ble örmek ğebıl'ın ğebıl'ı örtbas etmek peqotın peqotı öte gitmek 5 çünth'en çünth'e paralamak ğelıdın ğelıdı parlatmak ç'el'ıqon ç'el'ıqo peşinden gitmek ğejen ğaje pişirmek 2 yezeğın zeğı razı olmak ç'ebenen ç'ebane saldırmak ( birşeyin altına ) şen şe satmak l'ıten l'ıte saymak ç'el'ıcen ç'el'ıce seslenmek 1 wuşefın wuşefı sır saklamak ğeg'ırzın ğeg'ırzı silkelemek ğeğonlen ğeğonle soldurmak wupsın wupsı soymak 2 h'unç'en h'uç'e 4 xeth'on xath'o sürükleyerek içeriye atmak ğeborepşın ğeborepşı şişirmek şüenen şüane takılmak 3 jökun jöku taşkınlık yapmak jön jö ç'ewon ç'awo tavana değmek ğeç'en ğeç'e tazelemek ğeşınen ğeşıne tehdit etmek h'oh'on h'oah'o temenni etmek bg'ınen bg'ıne terk etmek ul'`en ul'`e teyellemek k'uden k'ude tıkamak yewon wo tokat atmak ğeçın ğeçı topaç çevirmek 5 şıpen şıpe toplamak ( yerdekileri ) bıcen bıce tos vurmak ğewutısen ğewutıse tozutmak ığın ığı tutmak ( elde ) ğelığon ğelığo tüs'ülemek ç'ebıbıç'ın ç'ebıbıç'ı uçarak kaçmak (altından ) bıbın bıbı uçmak ç'ebıben ç'ebıbe uçmak ( birşeyin altına ) debıben debıbe uçmak ( birşeyin arasına ) bıbeten bıbate uçuşmak

78 PL'IŞÖA S̕̕EXER sıfatlar / adjectives
Sıfatlar isimleri niteler ve belirgin özelliklerini tanımlar. Bir isime ait bütün özellikler o ismin sıfatıdır. Dilimizde sıfat tamlamaları Türkçe ve İngilizcenin tersine nitelediği isimden sonra gelmektedir wune s̕̕ıqu` küçük ev mıarıse pl'ıj kırmızı elma pşaşe daxe güzel kız ç'ale pşer şişman çocuk 78

79 ZAĞORE PL'IŞÖA S̕̕EXER dıcı acı stırı acı (biber) cade büyük çağo
berrak gou şirin onteğu ağır yük bğuze dar neç'ı boş ule ahmak pşerı şişman şenıç asabi uşı akıllı l'h'ançe alçak wuçöağ bitkin ş`eğoay anlaşılması zor 79

80 ZARFLAR / ADVERBS Zarflar eylemleri niteler.
Bir eyleme ait bütün özellikler o eylemin zarflarıdır. K'ur fabjew yefı Arabyı süratli sürüyor Yia neç'ew keqojığ Eli boş döndü Sabiyır cegunew yejejığ Çocuk yeniden oyuna daldı Terezew kao Doğruyu söyle Femıyew qoağe İstemiyerek gitti Zandew şıt ! Dik dur !

81 Bazı Zarflar guaw lıdew wuzew jajew neç'ew guşxew neşöw şıpkew daow
psınç'ew amışew çanew şetanwuzew th'ew dırsew wodew neh' maç'ew guşü`ew neh' bew femıyew gukıdeçew şıhafew karıwuşxew wuç'ıtew sakew

82 edatlar / prepositions
Edatlar ismi nitelemezler. Tek başına kullanılmayan, bir isim ile kullanılıp O ismin anlamını tamamlayan kelime gruplarıdır. ç'aler çıg'ım yiç'ıb det Çocuk Ağacın arkasında. Unç'ıbzer yiqos' yil' Anahtar içinde Yatere yikore zeç'erıt Baba oğul yan yana duruyor Bzıwur çıg' şhapem pıs Kuş ağacın tepesinde.

83 Bazı Edatlar yiç'eğ yipaşha zetét ç'erıt ç'et yiç'ıu` xet fezenç'abz
det şıt yiwuj fezanç'ew yiç'ıbç'e yiqos̕̕ yiç'ıb zerıt kot zexet fedew peşü`et upe zeç'erıt pıs zegol' pıt yipe zegot ut zepıt zetél' peut

84 T É T T É L' GOT GOL'

85 YİT YİL' DEL' DET

86 Ç'ET Ç'EL' UT UL'

87 KOT KOL' XET XEL'

88 DES KOS US ç'ES

89 GOS YİS T É S

90 PIS PIL' XES

91 ZI PÇAĞE – BE PÇAĞE tekil - çoğul
Tekil kelimenin sonuna ( XE ) eki alarak çoğul hale gelirler. İsmin -i halinde ( r ), ismin -de halinde ( m ) ses uyumu ekini alır s'e xer s'e xem tığoaqo xer tığoaqo xem s'ığo xer s'ığo xem şejye xer şejye xem mı xer mı xem mo xer mo xem

92 İSMİN HALLERİ Ev Güzel ev Yalın hal Wune Wune daxe Evi Evi sattı
-i hali Wuner Wuner yişağ Eve Eve gidiyorum -e hali Wunem Wunem seqo Evde Evde kaldı -de hali Wunem kenağ Evden Evden getirdim -den hali wunem Wunem k'isxığ

93 Adıg'abze cümle yapısı ( Özne+ Nesne + Yüklem ) formuna uygundur.
GUŞIAL'E cümle Murat nepe keqoşt Murat bu gün gelecek Setenay canem wutı tıréz'e Setenay gömleği ütülüyor Si nane haluğ yiğejağ. Annem ekmek pişirdi. Newuşı woşx k'éşxışt. Yarın yağmur yağacak Tığer kıkoç'ı Güneş doğuyor Jıbğe k'épşağ Rüzgar esti Adıg'abze cümle yapısı ( Özne+ Nesne + Yüklem ) formuna uygundur. 93

94 Mır sıd ? Bu ne ? - Mır çetuw. - Bu kedi. Mır xet ? Bu kim ?
Mır xet ? Bu kim ? - Mır Ayde. - Bu Ayde. Mıy yişö sıd ? Bunun rengi ne ? - Ğojı. - Sarı. Sıdığo tıqon ? Ne zaman gideriz ? - Nepe tığaqu`. - Bu gün gidelim. Ay sıd yiorer ? O ne diyor ? - Seriy sıkeqoşt yeo. - Bende gelecem diyor. Sıd wuzfayer? Ne istiyorsun ? - Mo halığur kıseptına. - O ekmeği verirmisin. 94

95 O nun rengi ne neye benziyor ? - Pl'ıjı. - Kırmızı. Sıdıç'e tıqon ?
Ar sıd ? O ne ? - Ar şı. - O at. Ar xet ? O kim ? - Ar Pşımaf. - O Pşımaf. Ay yişö sıd fed ? O nun rengi ne neye benziyor ? - Pl'ıjı. - Kırmızı. Sıdıç'e tıqon ? Neyle gidelim ? - K'uç'e tıqon. - Araba ile gideriz. Mı k'ur xetı yiy ? Bu araba kimin ? - Sış`erep. (ç'erep ) - Bilmiyorum. Ar sıd zıfayer ? O ne istiyor ? - Şığın ç'ekes'ı (ş`ekes'ı ) fay. - Yeni elbise istiyor. 95

96 Wü s̕̕e sıd ? Adınız ne ? - Se sis̕̕e Danef - Benim ismim Danef
Xetxeme waşış ? Kimlerdensin ? - Wojxeme saşış. - Woj lardanım Wü nıbj Thapş ? Yaşınız kaç ? - T'`oç'ım sit. - 20 Yaşındayım Tıde wuqore ? Nereye gidiyorsun ? - Bezerım seqo. - Pazara gidiyorum Yi woase sıd fediz ? Fiatı kaç ? - Dışiş . - 3 lira ( üç altın ) 96

97 - Bilmiyorum. Genç (oldukça) Tıde wuşış ? Nerelisin ? - Konyem sı şış.
Moy yis̕̕e sıd ? Onun ismi ne ? - Ay yis̕̕e Nağo - Onu ismi Nağo Wü l'ekoas̕̕e sıd ? Soyadın adı ne ? - Naje Ay yinıbj sıd fediz ? O nun yaşı ne kadar ? - Sış`erep. ç'elaç'e. - Bilmiyorum. Genç (oldukça) Tıde wuşış ? Nerelisin ? - Konyem sı şış. - Konyalıyım. Sıd fedizew peçıj ? Ne kadar uzakta ? - Km: t'`oç'ıre xıre. - 26 KM. 97

98 Woşx k'éşxı Yağmur yağıyor Wos k'ésı Kar yağıyor Woşü` k'éxı
Woşü` k'éxı Dolu yağıyor Pşağo tét Hava sisli Tığer koha Güneş batıyor Tığer kıkoç'ı Güneş Doğuyor Ogur zetéştıç'ığ. Her taraf don . Dunayer febaye Dünya çok sıcak Nef meşı Gün ağarıyor Mezaxe keh'uğ Hava karardı Jıbğe k'épşe Rüzgar esiyor Jıbğer zepıwuğ Rüzgar dindi Woşöapşe tét Hava bulutlu Şıbler meğoağo Gök gürlüyor 98

99 Değow zıfap. Ogur çıa ( şıa ) Sıkı giyin. Dışarısı soğuk
Sigu` zeaha, sıkejışt İçim bunalıyor. Kusacağım Çıa kısxehağ Soğuk aldım Çıa sel'`e. Üşüyorum. Néwuş doktorum (azem) qo. Yarın doktora git. L'eped şüs̕̕exer zışıl' Siyah çorabı giy Wü cane şüeyi Gömleğin kirli Wü ç'eğç'elxer zebleh'u` İç çamaşırlarını değiştir Ogur çıa. Ujöw zıfap Dışarısı sovuk. Kalın giyin 99

100 ç'ence jağa ? ç'ence jöağa wuzfayer ?
Şayım sıd depşxıştır ? Çay ile ne yersin ? ç'ence jağa ? ç'ence jöağa wuzfayer ? Yumurtayı pişmiş mi, kaynamışmı istersin ? Koayere zéytınıre yikuşt. Peynirle zeytin yeter Psı re şığu kıset Su ile tuzu ver Hanth'upsı wöşöşta ? Çorbamı içeceksin Hau` şay séşöşt. Hayır çay içeceğim Şecağom psıhalüje tışxışt. Keqoj ! Öğleyin psıhalüje yiyeceğiz. Dön gel ! Pçıha çetlıbje kıtfeşı` Akşama çetlıbje yap. Mır mışıwu, mor şıwğo Bu tuzsuz, o tuzlu. Aşü`ı xet fayer ? Kim tatlı ister 100

101 Teşekkür ederim, iyiyim. Ya sen ? thawoéğepsew, değu, worı ?
Allah rahatlık versin Çeş rehat kıwoqu Hoş geldin k'éblağ Teşekkür ederim, iyiyim. Ya sen ? thawoéğepsew, değu, worı ? Sağol, herkes iyi opsew, zeç'e değu Kötü değil Deyep Yarın görüşürüz néwuş tızerel'eğun Senden çok razıyız l'eşew tıpferaz Arkadaşlar! nıbceğuxer! Öyledir arıştın Zora sokma Sémığez Gücenme bana lütfen! gubğen kısfemışı`! Bu benim suçum mır se silaj Herşey yolunda mı? zeç'e tereza? Yeni yılın uğurlu olsun Yil'esıç'er mafe pfeh'u` Bayramın kutlu olsun wümefeç' mafe pfeh'u` Hadisene! néqoba!, h'ıyeba 101

102 Bir kalıp peynir verin lütfen zı koayé gram hal kısetba
Bağışla kısfeğeğu Bir saat sonra zı sıhat newjı Bekle! kısaj! Her sabah pçedıjı kes Her gün mafe kes Her gece çeşı kes Ne oldu? sıd h'uğe? Kaç kez ? thapşre? Bir kalıp peynir verin lütfen zı koayé gram hal kısetba Bir kilo elma tartın lütfen zı kilo mıarıse keşeçıba On yumurta ver ç'enç'ipş kıset Paket süt verin lütfen zı tay şe kısetba Bir ay sonra zı maze newjı Yolumu şaşırdım se sığoşağ Ben yabancıyım se sıxexes 24. Sokağı arıyorum 24. wuramım sıl'eh'u Yaya olarak gitsem, orası uzak mı? l'esew sıqome, ar çıja? Bilet ücreti ne kadar? bilét waser thapşa? 102

103 Tekrar söyler misin lütfen mow, keojba ze Daha yüksek sesle söyle
Kimdir söyleyen? xeta kezıorer? Tekrar söyler misin lütfen mow, keojba ze Daha yüksek sesle söyle nah yinewu` kao Biraz sonra tekrar çaldırırım t'equ şıamı sıkıtéwojın Bir dakika. Onu şimdi çağıracağım ze. Marı sık'éceşt Bu evinin telefonu mu? mır yiwune téléfona? Kitap mağazası nerede? txıl' şap'er teşıa? Mağazayı saat olarak kaçta açılıyorlar? şap'er sıhat txapşım kızeoaxıra? Çocuk elbise bölümü nerede? sabıy şığın zışaşerer teşıa? Kadın elbise bölümü nerede? bzıl'fığe şığın zışaşerer teşıa? Daha ucuzunu gösterir misin nah pıwtır séğepl'eğuba Bu fazla uzun mır ç'ehışe Bu fazla kısa mır ç'ek'oaşe Bu fazla dar mır bğuzaşe Bu fazla büyük mır yinışe Bu fazla bol mı bıh'uşe 5 yaşındaki erkek için yil'esitf zinıbj ç'alem paye 6 yaşındaki kız için yil'esix zinıbj pşaşem paye 103

104 Kahverengi ayakkabı istiyorum çüake hapl' sıfay Ayak numaram kırk bir
sil'ako yişaph'er t'oç'it'ure zıre Bu ayakkabı dar mı çüaker zeju Bu ayakkabı bol mı çüaker bıh'u Sonuncu kim? yawojırer xet? Senin sıran geldi wo wüçezıw kesığ Çok kesme başe pımıwupç' Saatim durdu sisıhat wuçüğe Boğazım ağrıyor sıçıy mewuzı Midem bulanıyor sıgu kızeahe İşte biletim marı, sibilét Gidiş geliş bileti verin lütfen qon keğezejın bilét kısetba Saat 7'de beni uyandır sıhatır blım sıkeğewuş Tuvalet nerede? psıwuner teşıa? Bir sonraki durak hangisi? kıç'el'ıqore wuçüp'er tarı? Bu yol iyi mi? mı ğogur değoa? 104

105 Psı fal'`e sel'`e Susuzluktan ölüyorum Woçiya ? Ketec ! Woşıya?
Uyuyormusun ? Kalk ! Mow kewbut Şurayı tut K'él'eqon Koş Çiye( şıye ) kısequ Uykum geliyor Si cane zeeth'ığ Gömleğim yırtıldı Wu çöakexer ğalex Ayakkabılarını boya. Si s'e şüğe, mewuzı Dişim çürük dü, ağrıyor Sı a téth'ığ Elim çizildi Neqoex ! Gidelim ! Sı şha mewuzı Başım ağrıyor 105

106 MAFEXER

107 BLIPE Pazartesi … Monday

108 ĞUBCI Salı … Tuesday

109 BERESKÉJIY Çarşamba … Wednesday

110 MEFEK'U` Perşembe … Thursday

111 BERESK'ÉŞXO Cuma … Friday

112 MEFEZAKO Cumartesi … Saturday

113 THAWMAF Pazar … Sunday

114 Çeşı (şeşı ) gece nigth Çeşıbg'ı (şeşıbg'ı ) sabaha yakın midnigth
Nefşağo seher daybreak Pçedıype tanyeri sunrise Pçedıy sabah morning Şecağo öğle noon Şecağowuj öğleden sonra afternoon Pçıhaşhape günbatımı sunset Pçıhaşha akşam evening

115 ĞEXER

116 ĞETXAPE İlkbahar ... spring

117 ĞEMAF yaz ... summer

118 BJIHA sonbahar ... autumn

119 Ç'IMAF kış ... winter

120 Ayların isimleri değişik şekillerde söylenmektedir
Ayların isimleri değişik şekillerde söylenmektedir. Takvim Standardı için anlamları ile verilmiştir. January ocak щылэ маз Мэзае C`ıl'emaz sovuktan korunulacak ay February şubat Мэзай Щ|ышылэ Mezay yağışlı ay March mart гъэтхэпэ маз, март Гъатхэпэ Ğetxape yaz öncesi April nisan мэлылъфэгъу маз Мэлыжьыхь Melıl'feğu koyun kuzulama ayı May mayıs жъоныгъокIэ маз Нэкъыгъэ Jöneğu toprak sürme ayı June haziran мэкъуогъу Мэкъуауэгъуэ Mekuwoğu ot kurutma ayı July temmuz бэдзэогъу Бадзэуэгъуэ Bez'ewoğ sinek çoğalma ayı August ağustos шышъхьэIоу Шыщхьэ|у Şışhau yayla ayı september eylül Iоныгъу Фок|адэ Onığo harman ayı october ekim Чъэпыогъумаз Жэпуэгъуэ Şepwoğu kırağ düşme ayı November kasım шэкIогъу Щэк|уэгъуэ Xek'uwoğu Topraktan suyun çekildiği ay December aralık тыгъэгъэзэ маз Дыгъэгъазэ Tığeğaz gün dönümü ay

121 Sehatır thapş ? Sehatır bğu Sehatır bğum pş`ı bleç'ı
Sehatır bğure nıkore Sehatır bğum pl'`ane yiı` Sehatır bğum pl'`ane bleç'ı Sehatır bğum t'`oç' yiı`

122 kuzey ... north batı ... west doğu ... east güney ... south TIĞEMIWO
TIĞEKOHAP'E batı ... west TIĞEKOÇ'IPE doğu ... east TIĞAP'E güney ... south

123 ZANÇ'E doğru SEMEGU` sol CABĞU` sağ

124 ŞÖXER renkler tonlar ç'ıfı açık renk ç'aps̕̕e koyu renk şö zexel'
rengarenk şö zeyiç' tek renk 124

125 ŞÜS̕̕E siyah ... black

126 ŞH'OANT'E mavi ... blue

127 HAPL'I kahverengi ... brown

128 PL'IJI kırmızı ... red

129 WUs'IŞÖ yeşil ... green

130 ŞEPL'I pembe ... pink

131 ĞOJI sarı ... yellow

132 FIJI beyaz ... white

133  1 zı

134  2 t'u

135  3 şı

136  4 pl'`ı

137  5 tfı

138  6 xı

139  7 blı

140  8 yi

141  9 bğu

142  10 pş`ı

143  11 Pş`ıquzı

144  12 Pş`ıqut'u

145  13 Pş`ıquşı

146  14 Pş`ıqupl'`ı

147  15 Pş`ıqutfı

148  16 Pş`ıquxı

149  17 Pş`ıqublı

150  18 Pş`ıquyi

151  19 Pş`ıqubğu

152  20 t'oç'ı

153  21 t'oç'ıre zı

154  22 t'oç'ıre t'u

155  33 t'oç'ıre pş`ıquşre

156  44 t'oç'it'ure pl'`ıre

157  55 t'oç'it'ure pş`ıqutfıre

158  66 t'oç'işre xıre

159  77 t'oç'işre pş`ıqubl'ıre

160  88 t'oç'ipl'`ıre yire

161 t'oç'ipl'`ıre pş`ıquxıre
 96 t'oç'ipl'`ıre pş`ıquxıre

162  100 şe

163  101 şere zıre

164  202 şit'ure t'ure

165 NAN Zı wah'tım zı nanuw s̕̕ıqu gorem dunayem keqonew zıfiğehazerıştığ
NAN Zı wah'tım zı nanuw s̕̕ıqu gorem dunayem keqonew zıfiğehazerıştığ. Arıtiy Tham yewupç'ığ: A sı Tha yin néwuş se dünayem sıbğeqoştew kıseoağ, Arı şıhaç'em se sı s̕̕ıquded. Ziy karuw siap. Se ay taştew sı şıpsewuşt ? Mélékxem saxadiy woy papç'e zır kaxesxığ. Cır ar wo koaje, wuk'iğeğuneşt. Wü mélék mafe kesiy wored kufioşt. Şüı wuzéril'eğurer kepş`enzı wuth'eşt. Ade... s̕̕ıfxeme zıgore kızsaoç'e yabze sımş`ew kaoxerer taştew kısgurıoşt ? Wü mélék, wo zexepxı şüéğo guş`e daxexer k'üogorem guş`aç'er wüğeş`eşt. Ade si Tha, se wo sıkıbdeguş`a şüéğo zıh'uç'e se sıd sış`eştır? Wü mélék wüaxer wuwç'ew se duğa kısfepş`ınır wüğeş`eşt. Dunayem s̕̕ıf ayexer tétew zexesxığ. Se xetı sık'iğeğuneşt ? Wü méléki yipse xaxıştmıy yeğaş`em wuk'iğeğuneşt. Arı şıhaç'em wo wuzeresıml'eğujışüştır sigu k'éwo . Wü mélék wo se siguğe kufiş`ıgorem sadıyi kızerebğezejıştı ğoguxer wüğeş`eşt. Yét'uanıy mah'e l'ah'e zetéwuçüy, dunayem yimakexer cénnetım keu h'uğe. Nanuws̕̕ıqum dunayem zeretéhanfayer gul'itiy Tham ze cıriy yewupç'ıjığ: A si Tha, cı seqomı kaoba ade siméléki yis̕̕e sıd ? Yis̕̕e wumış`eme h'un. Ay wo NAN p'ow wuk'éceşt.

166 Trafik Polisim k'ugore kiğewçüğ.
Ku zıfırem yitxinl'xer yepl'equx . Polisir, k'um sid yil'ır yiuy yewpç'ığ. Zıfırém: Blımxér yitıx kırioağ. Şıham polisır k'um zıdepl'ıyem Zı s̕̕ıfgore téph'om yiç'eğç'e kıç'epl'ıgore yil'eğuğ. Ade mı kıç'epl'ıre sıd ? Yiuy zéwpç'ım: Walaha çılem sıkızdeç'ı zehum yaftézğépıtehığağ. Polisir nehıbere ğogum téti ... Arısı zıgoreç'e sıkağewuçümı... Şöt'ısexırıy mah'e-l'ah'e keşümğeu` yas`oğağ. Thar woş`emı kaoba ade wo Mır mıbılım mı sıd ? Mez kuşham z'ıwo haç'ığexer yıl'ew zı çük'u gore deqoyejı. Fabem, hıl'em riğezığe çür zıç'edeuç'ıjı K'um yişerehxer mıjöxem yaşüanekes mes'ewux. Çüm: sıd fede dünaye mır yioağ: Se seşéki mor mes̕̕ewu

167 Blıpe pçedıy. Sehatır blı. Setenay yane wunem k'éha
Blıpe pçedıy. Sehatır blı. Setenay yane wunem k'éha. Şhanğupçe uh'or öxı. Setenayır k'iğewşınew yéce: - Ketec ne. Wogujö ! - Wünape thaç'ı, wüşay yéşü´ Ze nan, marı sıketecı, ze... Yane çıx´anır tıréxı, k'éğetecı. Setenay yinape yethaç'ı, zéfape, zéğehazerı. Pçedıyşxe yiş´ınew şxap'em maqo. Yane şay fıréğah'o, yipaşha halığur, koayer, zeytınır féğeqoate. Setenay yişay xitekoağe şöşığur şaycemışxç'e zéeş´e. Yane : - Zığepsınç' sipşaş yeo. Wukşineşt k'um. ç'ex wüs'exerıy l'eç'ı !

168 ABZ'AXEME YAN Beş`ağe ar zıh'uğağer Nefşağom zewon zıl'eç'ın h'ul'fığew çılem desır zeç'e deç'ığ. Yat'`onere mafem axeme yaşışew zı nebg'ırem k'iğezejığ. Sıd adrexem yakebar yiow zıy ç'ewupç'ağep. Zawor yawuxığeptıy ğı makemıy çılem zıkşiatığep. Zı l'ııjım yipaç'e kéçeğoaç'ew zı ç'eleh'u ğuse yiş`ıy zewoap'em k'iç'ıjığem çıler k'iqohağ. Wunew zıuhare pepç l'ııjır arımıy ç'el'eh'ur arımıy yileğow yisır k'iç'ığ. Aşe ziam kızpil'hağ. Şı ziam şıwu zık'iş`ığ, şıy aşıy zimıar k'oah'o yiar pçeğu k'iştıy l'esew kadéjağ Amdeh'an yil'`ıy yiç'elıxıy yapereme yadıdeç'ığağex. Yablenerew yil'es pışquxım yihağer yej wunem kıdinağ. Wuçezıwu kesığ sişaw - rioağ Amdeh'an yaneh'ıç'em, k'upır yikelapçe kız`oaham. Yişhaşö téabe şüeyiğow zişeyiy yia kızeç'ihajığ. Zewap'em kışıwajexeme, l'ıı wuh'uğ. Şeşırıy neç'ı, depkımıy kıpısxınış kostın pıl'eğejep.

169 Yane zıy kırioağep yaneh'ıç'em
Yane zıy kırioağep yaneh'ıç'em. Yaneh' pçeğu yinır yiğesısıy kıxil'eşüy zewap'em yejağeme yaxewçöağ Cırıy çeş-zımafere çıler zewal'eme yajağ. Yaşenere mafem, pçıhadaqow, psewow kenağeme kağezejığ. Téqonığer kıdezxığeme zereçılew yapeğoç'ığex. Hademe yaç'etxew h'ul'fığexer zanç'ew kexal'em qoağex. Amdeh'an wunem yisığ. L'ııjım k'iopçığep, yanehıç'er guşüew sadej keçejığep. Sık'in kesığ. Se çezıwur kısnesığ, zızğehazerın.... Caştew zeriojığ. Tequ téş`ağew nebg'ıriş Amdeh'an yikelapçe kıuhağ. H'ul'fığe yişagu demç'ığew, mı çılem wunağo desep, Amdeh'an,.. K'ioağ kıuhağeme ya neh'ıjım. Maç'e psewow kezğezejığer. Amdeh'an nebg'ırıy diğeç'ığağ... Yil'ıre yiç'eliblıre. Aw zıy yioağep. Deç'ığe pepç yiçıle paye deç'ığ. Yiç'ıguy paye. Kezıl'fığeme paye, k'il'fığeme paye. Caştew yigupşısağ Amdeh'an

170 Kebar guxeç' kıpfethığer Amdeh'an. Yiguş`e kıpiz'ejığ yaneh'ıjım
Kebar guxeç' kıpfethığer Amdeh'an. Yiguş`e kıpiz'ejığ yaneh'ıjım. Zawom şéfexırer yat'eç'ıjırep. Ye zewap'em amalınçağeç'e şağeıl'ı, ye yiçıle kexal'e zanç'ew rahıl'`ejı Sıbzıl'fığemıy yapaşha sijüğehaj, a zır kısfeşöaş, yal'euğ Amdeh'an H'ulfığişme yawuj yitew kexal'em qoağe Amdeh'an. Şhatéh'om kıç'eşıre şhas' ujür şüs̕̕ew bzıl'fığe yişığew yinıbj yil'es t'`oç'işım yitığ. Caştew yiogu deç'ığ, yişhas' fıjıbze h'uğew kexal'em nesığ. Yaç'aqoxer yatéw`ubağew zewelme yahadexer satır ç'ehaw kexal'em yipaşha yil'ığex, yaneguxerıy yil'eğuştığexep, aw Amdeh'an yil'`ıjıre k'il'fığemre zenç'abzew yaqol'`ağ. Yapaşha yiwuçuiy zıy yim`ow tequre şıtığ. Yemıqu kısfeşümış`ı, abz'axexer timıxabzew nepe sızeréqorer, K'ioağ Amdeh'an. İzın kıseşütıy yaneguxeme saç'ejüğepl'ej.

171 Zımıy zıy k'ioağep Amdeh'an yil'`ıj ç'erıhıy ç'aqor yinegu kıtrixığ. Zepsewum zeredeguşeıştığew yewupç'ığ. Xetı kısion l'ııj wüqodıç'ew h'uğer ? Cewap kıratıjığ Pyiz'em yiguzegu yitew zewağe Amdeh'an. Yinepl'eğu zıtéfağer aç'eç'ığep. Terıy yiwuj titew tızewağ. Hadeguşer kıztéfem zewap'em zıkrariğexığep. Yawujıre pıyim yipse yağeğuğew zél'eğum yinap'exer zetril'hajığex. Pkublırıy kızerawuç'ığer pl'eğuğeba aşığum l'ııj. Lııjım ç'aqor tırih'ojıy, yiko yaneh'ıjew aş yisemegu kıgol'ım yinegu kırixığ Wüşhağusere wüsabiyişre kışıwunağex sişaw, K'ioağ Amdeh'an .. Sıd yas`ojıme wuzğerezen ?

172 Yiko yaneh'ıjım yil'eğu guarem yimake zawuleme yasatır kıxeuç'ığ
Yate yisemegu bğuç'e ştew zewağe tiyan. Yiçate yaneh l'eg'ağ. Yia yaneh' pkıyağ. Xadeguşer yate kıztéfem yiç'ıp'e yiwuçöağ. Yate yil' yişejığ. Yişıxeme yape yitew zawoze fehığe. Çılem pay fehığe. Yiç'ıgu pay. Yimake zeritew k'ioağ Amdeh'an. Yiko nah'ıjım yinegu wuçıujığe yawujrew téabejıze Yaneh'ıjım kıç'el'ıqorem yinegu kızréxım yipşew kıç'eşığer zerezepıwupç'ığer yil'eğuğ. Yiıy kexıwoağep, yimakıy keç'ezezığep. Yat'`oanere sabıyir wüşhağuse yişö xel'... Şawo kıpfeh'unew Tham sıpfél'eun, siç'al. Xet kıfeh'uğemıy yate yis̕̕e deyç'e raow ğeşenım zexaxınep. Amdeh'an. Yiç'ıbç'e maker kışıuğ. Yiş neh'ıj zéfexım hader yate yisemegubğuç'e yiğet'ıl'ıy yape yitew zewağe.

173 Yaşeneremıy yapl'`erenemıy yatfeneremıy yaşharıhajığ Amdeh'an, Yanegume yaç'epl'ejıze. Ğazab yamşeçığew guqodığer guğap'ençe-amalınçağer yagu k'imıpl'ağow pış`ığexew, pç'ehıp'emıy yimğegumeç'ew, gufit şhafitew meçıyex kıpşıh'uştığe. Şıxemç'e wubzecağ rioağ zım. Caş fed wunegu ps̕̕aşh'o zıfaw`ağer tiyan, Nıbjıç'e maker zexixığe Amdeh'an. Bğaşh'om fedew yatébıbeme bğejım fedew yatéç'ıyezıy zewağe. Wored kep`onır yiç'esağ. Wunegum yisıfe yimake çan abz'axe l'ıh'ujıme yaşhağı yiç'ığep Tiyan. Phaşe aze wuh'unew wöate wo kıpşıguğuştığe. Yiçate yaneh feazew zığabzexereme kaxelıdıç'ıştığ tiyan. Nehıjır zéfexıç'e kıç'el'ıqorer aş yiç'ıp'e yiwuçüze abz'axe zawleme yape yitew zewağex.

174 Yiç'ıbç'e make kışıuğa, hawme guç'eğu-gurışe çıjaç'e nımyil'eğuğa
Yiç'ıbç'e make kışıuğa, hawme guç'eğu-gurışe çıjaç'e nımyil'eğuğa. Yil'es pşıquxım yiwuçöağe şewojıyer yejeğoayew ( Sane paye siyate pay sışıme yapay ) yioze, pıyiz'em yiguzegu şıpke yitew, meh'aşeğow mezawo. Şemıy yihırep, seşxorıy yitame şızepewtı. Çaterıy yitanj şecaye. g'ırz makeme zıgore kaxek'uwuç'ığ ( - Keşüh'urey ! yaneh l'ııh'ujew txetxer zéqodıl'`ere yipse xetejüğex! ). Pıyiz'er zerepsewow şewojıyem kawçöç'ığem fed... Tequ téş`ağew pçıpıcınıme yaşüexel'ağew l'ııh'ujır pıy k'upım yihağ kışıl'eğoağ. Kek'uwağep, wuz şeçığayem yigu zel'iwbutığemıy yineguç'e kızxiğeşığep. Sıkewol'eğoa Tiyat? Zeç'emıy zexaxığe yimake çan. Sıdew daxe tiç'ıgu ! Mırew l'ag'ew nıbjıy aş sıtépl'ağep. Keguşüağex pıyixer, make çefç'e kezereğek'uwağex, aw z'e satır zaş`ıjınew yiğo yifağexep. Şewojıyem zerişel'`ağexetıy zexeç'ıjığo yimfeze abz'axe zawleme kawuh'ureyiğex. Zı nebg'ırıy yaç'eç'ıjığep.

175 Wuk'in çılem zaxaş`ıç'ı, K'ioağ kıgot zewalem
Wuk'in çılem zaxaş`ıç'ı, K'ioağ kıgot zewalem. Wügu jı değeç', wüneps kewut'upş Kamh'ul'`ere kıseh'ul'`ağep, kızeh'ul'`ağeme yaşış sıh'uğ nah. Yişha k'iatıy zawleme zanç'ew kıyapl'ıze k'ioağ Amdeh'an Amdeh'an yihademe zaç'ereç'ıjım kuşhame yatx ç'ıha tığew kohajırem zerineç'ıştığe. Yejırıy abz'axe zewel'xer makençew ç'el'ıpl'eze tığer zexıjıre l'enıkome k'ojığe Çeşnıkom çılem yihaç'eş gorem wored makem zıkşiatığ. Abz'axeme Yan tığew kohajırem deqoate Yiğeqotejığexer nap'e zetémıxew ç'el'epl'ex Kıtxemıpl'ejıreme l'ııh'uj woredır kafaşü`o Xetı yis̕̕e keşüomıy, abz'axe yane k'il'fığ Amdeh'an a woredır zexixıjığep

176 B A T I R Murat Çepay Xetxer: Batırbıy : İnstutır k'iwxığaç' Hacet Batırbıy yan Hamat' Batırbıy yateş Mıhamet Batırbıy yiwneğu Hamat'e yileğu` Aslan ç'ale zişü`uğ Goşfıj Aslan yan Hazret Aslan yileğu` Hasan Hazret yinıbceğu` Şamset Nıbjıç'ejep, aw yitépl'aç'e değow kızeténağ Suret Şamset yiph'u, nıbjıç' Raziyet Pşaşe zideqoğu` Nıwor Yil'esışe fediz yinıbjew yao

177 Hacet ( Gumeç'ew ) A si Batır wuznesıjığem l'etew pal'tew fabe keşef, armırme a wuzdeqojırem çıaşxo şeh'u yao Batırbıy : Mış fedizre kıç'emıotıç'ıjıba, Nan, kesşefışt sıoağıy. Wügu xemığeç' si Batır, nı pıstewurıy gumeç'ıl'ex Se sıofep, wo zıfesakıj, Nan Yey siç'al Hamat' kıkoç'ı Hamat' : Cırıy meşü`ok'ur kesığeba, sişneh'ıç' ? Kegujö Hamat' Ade se wo wöjejığaxew, nısedaxe yizakow k'iténağew sıuy, çılem zıdesşejınew sık`uhajığ. Mıhamet wüğusağba ? Arıy mow kıuhajışt. Nepe Mıhamet yigu şüep, raykonım kışés̕̕es̕̕enğexefay. Sıda şüa keh'uğer ? Aşıw tithamate Téwçöjıre, Mıhametre zequxerep. Séneguye Mıhamet yianat'e tıraşınç'e. Mıhamet fede lejaqoxer ğotığoaye, zıç'ızemquxerer sış`erepneh' Ar şıpke. s̕̕ıf yaxehaç'ıy yaxeç'ıç'ıy yeş`e, uşıj aw.. Ziy nepe çıle thamate pış`ığemıy, a tétır yaneh' deyixenep. ( zexixığer yigu rimhew ) Qo, ar sış`erep Nısedax, sış`erep, aw zequxerep. Hacet : Zıç'ızemquxerer Téwçöj yeşönım déhıxı sarı Mıde mış yiorer! Yemışöre şıa cır ? Zeç'erıy yeşöx. Wuthamaten pl'eç'ışta seo a t'equr pıxeml'ew ? Aş paye çılem yipaşe wuwbı huna ? Yaféwba ? Yaféwbı kodıy, Ar cırıy t'equre tipeşeştme tızeriyt'ısh'erer şül'eğun Terezew yeş`e

178 Hamat' : Nısedax !... Mıhamet kıkoç'ı Mırarı yejırıy Mıhamet: Ade se wüt'ıshajığax sışüeş`ığ. Değow sıb`uç'ejığ ( akçe féşeyı.. ) Batırbıy : Haw, Mıhamet thawöğepsew, sişıç'ağep... Aşç'e wo sıwopç'ıjığep. ( yiç'ıbe şüirél'ha ) ( femıye şıağow, aw wuç'ıtem kıxeç'ew yiç'ecıbe yiabejıy.. ) Serıy... Hamat' ! Aşıw ...( somiş kıréxış... ) Kıskoç'ığe şıağuy şıap,aw qo mı somişır...( Batırbıy yiç'eç'ıbe rél'ha ) Psı wuréşön. Suret kıkoç'ı. Sıs'ém tétxer zepl'ıjıx. Suret wuç'ıtağew kohajı. Tızeşüetew tışıtınha ? Neqox tét'ıshap'e gore ketğotınıy tıt'ısışt. Wo Batırbıy ( Suret zıkohajığemç'e a yiş`ıy... ) wo qorıy meşü`ok'ur kıztéhaşt ğogur kızeğaşı` Hacet ( Suret üğaç'emı zéreşüeyğor kıxeşew ) wo qo si Batır. ( Yadriğaştew ) wo qo sışneh'ıç' Batırbıy kıtraneş, adrexer yeç'ıx. Suret kıkoç'ıjı Wukemqoağemıy sigu kobğeştığep. Wos`oğağeba ? Suret : Yawujıre yil'esew wuzérecejıştım wusımğeqotejew...( yeqoal'`eş yiape yewbıtı ) Sapaşha wütış, kewoo neh', zızerepç'erıç'ıjew t'ıoağıy pışeğupşejın, wuxehajışt. Sıda p'ıorer Batır Arı. Bzıl'fığem nepe ble zızeréh'oç'ı yaoba ? Sigu xewoğeç'ı

179 Batırbıy : Xeseğeç'ımıy zıtétır keseo Suret : Aşığum sızexepş`ıç'ırep Batır. Ade ç'elejxem waxehajımı , xet yiş`ere ? Nem yitır psem fed yaoba ? Haw, Batır, sıd h'uğemıy se sıpfeşıpkeşt, aw ..worı worı sızşığupşejıştır. A wuzdeqojırem pşaşe daxe şıı`. Te axeme yafede tıh'uxenep. Arış Sıda p'ıorer Suret ? Arı. Şö h'ul'fığexer bow şüthağeps̕̕ıx. Zı keşöo, nemıç'ew şüzéqo Haw, Suret. Nıbjıy sigu yimıl' wos`oağep. Arsı wüş`eş ğehu. Sıfay zığeh'unew, Batır sıfay. Serıy sıfay Suret. Meşü`ok'u make keu Wümeşü`ok'u kesığ. ( zıgore yigu keç'ıjığew ) Sehatır thapş h'uğe şüa cı ? ( sihatım yeplış ) Si sehat şıt. Ar sehat h'una ? Wowyer neh'ışüımı tızeğeh'ojıba ade ? ( zeh'ojıx ) ( Suret fıç'epl'ıy ) Awujew kıseptığew are mır kızeresşıh'un fayer, Suret? ( kıfıç'epl'ıjıy ) . Wuzerefay !... Hamat' yimake keu Hacet A sical a si Batır ! Wukışineşt siç'ale dax ! Sıkaçe Nan ! H'arç'e Batır ! Ğogumaf ! H'arç'e , Suret ! ( apexer zerağewbıtıjı )

180 Suret : Ketxı zepıtze şıı, Batır guşıit'`u nem`amıy ketxı zepıt, armırme sigu meqodı. Batırbıy : H'un Suret worıy arı... ( Çemodanıy yeştejı, yeç'ı. Suret ay deqoate. Meşü`ok'ur yejejı. Yia feğesısıjı. Suret mıdre buğumç'e kohajı ) Hacet, Mıhamet, Hamat' kıkoç'ıjıx Hacet : Moştew Batır yecap'em zızğeqotejırem kes, sış`erep sigu kızıç'ısiorer -neh'ıbere tızereml'eğujınew. caştew yil'esipl'ıır sıhığe, cırıy.. Mıhamet: cı wo wügu zıfeqodıjın şıajep Hacet. Zı yil'es s̕̕ıqu zako wüç'ale zerécenew kıfenejığer, yit'ane... Hacet Yey Mıhamet kıpfemığesew wöjew zıh'urem yil'esırıy bow ç'ehı. Guğap'ew yia yil'fığe zako şüzabem nıçepe yiwne riml'ağow, şıhazakow kızerinerem, gupşıse maç'`a yigu keç'ıjırer? Zı çeşırıy yil'es fedizew kıpşeh'u. Wo cır wuşüızabejep, Hacet. P'`otejışt. Batırbıy instıtur k'iwxınsı... Hamat' : Zıgorıy kıtfişen nısedax. Arı. Pl'eğuğeba Şamset yipşaşe kızereqoağer ? A nebg'ırit'`ur zecağoxep. Yane guşe sigu rihıxerep, aw Suret s̕̕ıqur serıy siceğoaxep. Neqox. Suret zıdetşejınış, çılem tıqojışt. ( kohajıx ) KEWUŞ'INç'I Hacet yişagu. Çırbış wuneşxew kel'ağoxereme yafemdew, wunej s̕̕iqu det. H'ul'fığe zeredemsır kepş`enew ığeç' çıjeç'e cegu mah'er keu. Hacet yiaxer yiblıpk ç'eğ ç'el'ew, Mıhamet water yiığew cegur kızdiç'ıre l'enıkomç'e mapl'ex, medaox. A l'enıkomç'e ( psınç'ew ) Mow yis'ıpe kewbıt, Hacet ( l'ater réul'`ı ) mı zexetıps'erer Batırbıy bere üğetıjınep ştın, aw qo yıt'anıy yej zerefayew k'iş`ehın. ( Hacet cegu maker kızdeuç'ıre l'enıkomç'e mapl'e, Ar Mıhamet Yel'eğu, Of şıenır zepéğewu,

181 Hacet Zızğerehatın, sımıgupşısen sıl'eç'ırep. Mı kebarır zızexesxığem şıwblağew ziy kızgurıojırep. Mow pıkıxıp'`em sıxetım fed. cegu makem cırıy neh' zık'éatı ( nebg'ırit`urıy aç'e mapl'e Qo wuzegomwıt cır !...( ph'ejıyew şıl'xer k'éşıpıx ) Yişha caşöw tığem k'iğejöağem nıabl'eç'ıç'e pç'ant`er ril'eç'exızıy Hamat'e k'éha. K'éblağ pşıkonef. Ket'ıs. ( ph'er wunem réha ) Mıhamet: Ziy tébğefağep wum`o. Yişha caşö Adif yiable kızeraotejırem fed, çeş mezaxer k'éğenefı. Hamat' Xeta worıy wuzdehaşxıjırer, Mıhamet ? Mışem tığujır şüeperas' zeraow. Sıda wo wüşhas' kıpfih'ırer, sepal'ew zereptétım nemıc`ew ? ( cegu maker kızdiuç'ıremç'e pl'esıy met'ısı ) Wumıgubj Hamat'! Ade wugubjın feşüaş. H'uğe! ( wunemç'e a yeş`ış ) Sışneh'ıç'e cırıy kesıjığeba ? Kesıjığep aw yikesıjığo şıpk. ( Yi ç'ıbe yil' sehatır kıréxısı yepl'ı ) ( Ketecıjı ) . ç'ale bétemalım zexixıştır kebar gomıu, yigu yeuştep. Tış`eştırıy tıoştırıy tış`ejırep. cı sıd p`ojın , sıdıy pış`ejın ? A şıw a nebg'ırit`ur zefaye dedew zexetxıştığe, keh'ujığer sış`erep neh' Bew zetraotç'ı . Çıler pış`ereba Mıhamet ? Zı kebarır minew zeblaxışt. Kezıoaterem zıgore ximığah'ome yinıbe mewuzı. cı hayrım şükaqu yaoy kıtl'ağeqoağ, aw l'ebeku detz'eştep. Sıdehaştep yiuy tane yisırıy wuçüğe. Sıl'`eme tikexal'e sidaml'hajınç'ıy serıy aş sil'ape desz'eştep. Qo cı ğeş`eğonxer keşöox. Zexezxıremıy sıd kışüaon ? Hacet : Haw, Mıhamet, sihade wol'eğu, a zımç'e sıwodeuştep, wügu kısemığabğ. Terez Nısedax,terez Kıtfemıyağem terıy... Kışüfal'`eştığemıy şüış`erep.şüorer yemıqu, ar wuşhağu h'uştep. Zı nemıamıy kıtfeyeağ, tıriz'ew şıtığemı, ç'alem yikesıjığo dedem sıd paye dequağ ? Aş zıgore xemıl'ığemı, ar şımtığemı, nepe Batır kızşıdahajışt mafem sıd paye zıkrariyğeşıjıre ? Sıd paye kısaol'.

182 Hamat' Şıblekom yihığew yaoba ... Mıhamet: Sıd paye zıxejüwkore ? Wufemıyew xet cı wühınış, laje kızfihıjına ? Aslan feda seo pşaşeme yagu rimıhırer ? Zı ç'elejç'e sıda aş şıç'erer ? Ğeş`eğona Suret aş dihıxığemı? Batırbıy yiğotınba cı ? Nasıp a zı nebg'ırem yepxığew kuşüeş`a ? Hacet Haw tıdehaştep. Akıl ziam tızexiş`ıç'ışt, Tızexezımş`ıç'ıremıy... Arep, sıonep sıuağe şıham, yepsel'ıh'oştığemı ğeş`eğona ? Newış yejxer zegurım`ojığenç'ıy meh'uba ? Sıda aş fedew h'ureba ( mapl'ex ) cegu makem cırıy neh' zık'éatı Seş`e bow seş`e guş. Ar kızeretfeyağer, aw dunayem neh' wuşımç'erer, zır bığel'ap'esı wo wünasıp pış`ınır arı. Aştew bğotığe nasıpımıy wüğeth'eştep...( yigu kızexahaş, wunem yehajı ) Eyy wuxawko Nısedax ! Nemıç'ıme yal'epawoxesı yejxeme yanasıp kıdaxığexew bow be tıh'ejew şıaxer. Maşine make keu, kewçü. Batırbıy çemodanır yiığew k'éha. Batırbıy : ( çefew ) Haç'exer tiaxeba aşığum. Şümafe şüı ! Şıpke pıçıha hazır h'uğe( Mıhamet yiape yewbutı ) Fesıjapşıy, Batırbıy ! Adıg'eme zeret`o xabzew wucığem yihayr wol'eğu` Thawöğepsew, Mıhamet. ( Hamat' yiape yewbutış ) ofxer sıdew h'uxere Hamat' ? Hamat' : Yemığahım çeşıy mafıy tıxet, zı takik ğepsefığo tiap. Nepe wukzereqojırer sış`ağetıy yerağow sıkxeç'ıjığ... Ade cı tedeç'e zıbğezen wügu xel' ?, Batırbıy. Ar ğenefağeba - tikolxoz sıkeqojığ. ( keguşüe ) Wuxewkoağep sışnehıç'. cıdedem tişıç'ağ. Arı. Yinjener terez tışiç'ağ., ar şıpke zıgore tiaş aw, ç'ım kıxemşıxew mel'epawoş gubğem yit, zerebılımıy şım`aw. Hacet wunem k'eç'ı Wukesıjığa Batır ? Sıpfeguşüe Hacet Arı ,Sıpfeguşüe serıy Nısedax.

183 Batırbıy : ( Yane zırışéç'ızıy ) Wüşha sıdew şıt tan ? Hamat' : Yewowoy, a şıha mığojım simığal'`ew wıçüjıştep. Wuzı zepıtışt. Kombayne o maker yiç'ırep. se aş sésejığ. ( yişıpkew medao ) . cegu deta seo ? ( femıyaxew ) Det.. Xeta kezşağer ? Mıhamet: ( Yerağow ) A şıw...Şıblekor arı. ( cegu maker kızdiç'ıremç'e l'equağeş ) Xeta cı Aslan k'işağer ? cewap ramtışöw tétxer zepl'ıjıx. A şıw... A şıww... Qo xet yiş`erer aş k'işerer, ı Mıhamet ? Arı şıw... Kepşeştıme cı pşaşe daxew şıar maç'a ? A sermefit'`u, sınıbjıç'`ew sık'içıjığağotıy, ı Mıhamet ? ( Mıhamet re Hamat' ere zereğeşxıx. ) Hacet ( Kızepéwtış ) . Şıblekom ziy h'un k'işağep. Wışxores'ıjew Şamset yiph'u Suret zı Suretıj gor. ( kıç'aşte, aw kızximheşew ) . ı Xet p'uağer ? Hacet : Şamset yiph'u Suretıjır arı. Zeç'emıy zawşefı. Batırbıy cegu maker kızdiuç'ıremç'e l'ebeku zawle yez'ı, medao. Mıdrexer aş l'epl'ex .Batırbıy zıkzéreğezeç'ı, zerépl'ıxerer k'él'eğuş, kızximğeşew keşxıps̕̕ı ( çefew ) Ar değuba tan. Hayrır sidığuy değu. Aşığum nepe tıguşüeştba...!Tıçefıştba ? Mıhamet re Hamat' ere keçefıjıx. Arep Hacet, wüç'ale kızereqojığem paye, zı şıxın ç'eşığo gore pış`ığeba seo ? I? ( yiş`eştır yimış`ew şıtığem xeç'ıp'e kıaç'ehajığew ) Şükaqox wunem, anerıy hazırps. Neqo Hamat' Hamat' Neqo Mıhamet ! (Zereğeçefızı Mıhamet re Hamat' ere wunem yehax. Hacet ıy yawuj yit.) ( zexixığe h'ebarır cır neh kıgurıojığew yiş`eştır yioştırıy yimış`ew ph'e kutap'ew şagum del'ım tét'ıshağ, yepl'ıxı ) Aş fede meh'oa ? Meh'oa aş fede ?

184 Çefım zerihaxew Hazret re Aslan re kıdehax. Hazret : ( Wored kıç'aoç'ı ) Mıyekope radyom , si yör, yöra Kaler k'éğacerıy - sişul'eğup'e zakuy , yey. sızfaye pşaşer sınat'e mıh'uştımı, Zere rayonew kızepezğecen guşıy yey Batırbıy yapej, yiguç'e kızxiğeşırep Wo wo fesıj apşıy, studéntır ! Yecenım kupşhar kıxebğetekuğen faye , ket yabğeoağ. Aslan : ( Batırbıy yiape yiwbıtısıy ) . Wul'eğuph', siğuneğuj, wul'eğuph'. carı Hazret, te çıle pısıncır tıwt'ew tıxetıfe, Batırbıy instıtur k'iwxığ. Ti naçalnikeme kaxeh'oağ, sışneh'ıj. Hayrba kıxeh'oğemı. Sıpfeguşüe, Batırbıy, wüguç'e wuzfaye şıpker kıbderéh'u Batırbıy : Thawöğepsew, Aslan. Te p'uağemıy, wo wuth'e zıh'urem, terıy tıxenıştep, kıttémışxemıy kıttétekoşt. Sıpfeguşüe siwneğuj. Neqo Batırbıy wukzeresıjığem paye, bje gore zedetımıatı h'unep... Zıy témşöştme nepe wuşhağo şıağoxer tiax.. Aslan k'işağ, hayr yiı`, worıy yecap'er kewuwxığ. Hayrırıy ofep, te tıxemıtımıy ar zıgorew h'un. Mow kulıme yadej tihanıy, tışzexesın. Beş`ağew tızedışısıjığep. Tıguşıen, zıdğeth'en . Worıy sıpfeguşüe Aslan. Wüpao mafe seo ! Thawöğepsew, siwneğu, neqo thamaterıy kıtejen faye Se ğogum sıkzeretéç'ıjığ, mow zıkestıhaç'ınıy Terez, terez, Batırbıy wuzdaqorer cegu, pşaşexer utıx, wo wuç'ale zıkemış, zıkeğeç'eraç' Aşığum başe témığaş`ew a zıfes`oağem kaqo. Zıkemğegujü` ( Yejejıx. Hazret woredır k'iogore kohajıx )

185 Ğuç'ı ğol'ıp'e l'ağemıy sıkéwçöxış çöake l'eg'itume sıkrağewçörıy yey ç'ıgum yil'eg'ap'`em sıkıtéwçöş Sıkıpç'el'ıpl'ezı şüzım yidıj woqojırıy yey Batırbıy : ( yal'ıpl'ew t'equre şetı ) . Aş fede meh'oa ? Meh'oa aş fede ? Hacet yawuj yitew l'ıit'`ur wunem k'éhajıx Mıhamet: Tıbğeth'ağ, Tham wöğath', Hacet. Hacet Şuzğeth'ağemıy sış`erep,şüzğeps'ağ Haw Hacet. cı te tıqojın. Bılımxem yafao faş`exer tış`enıx. Qo cı Batırbıy mafe kesıy tızexetışt. Yecağ aw yepşejığep kızeramğao Yadğeoştırıy sış`erep aw.. Hamat' ( şefew Hacet réo ) . Ofır zeret`oğem tét. Nısedax tıdehaştep. ( Mıhamet yafimıdew yişha yaféğesısı ) . Çeş rehat kuşöqu`! Zığepsef sişneh'ıç'. Çeş rehat kışöqu` Thaşöğepsew ! Mıhamet re Hamat' ere deç'ıjıx. Nan mow cane kabze şıamı kısetıy zışeseğal' Ade se zımıy mıpçıha wumqow wukısç'erısın sışüeş`ıg'. Terezewıy tızerel'eğuğep. Tiwneğume yahayr sıxemıtımı yemıquba ? Se wuksedeuştme, wuzğeqoştep. Sıwol'eu.. Wukseml'eu nan. P'ıorer terezep. Sınibceğumıy saoç'en. Qo arew woomı...Wuksemdeuştmı sıd sış`en, si Batır..( caner kıfrixınew yeha )

186 Kewşünç'ı. Pşıne neh' l'eşew keu. cegur mejötı. T'equ téş`ağew Batırbıy cegum k'iç'ıjew kıtéha. cegu maker zexixırem kes oç'ı, yithaqume yewbutı. Şagum dehajı. Met'ısı.Gupşıse yinım zel'éşte. Batırbıy : Zıy kısgurıorep afede meh'oa ? Hacet koğum kıkoç'ış kıbğodeha Hacet A si Batır zımıwxıj. Wünasıp zıxeml'ım l'ıeğeç'e xepl'han pl'eç'ıştep. Nan sıd paye wumçıyere. Zımğepsefıre ? Kısedeu si Batır mı kıwoh'ul'`ağer wügu yemğequ Nan qo qorıy zığepsef. Wuketecıjın feyağep. Se sığol'ıjığağep, siç'al. A wuzdeşıağemıy şefıç'e sıkıpl'ıqoğağ. Zımıwxıj, kıpfeyeğağemı... Nan sıda p'ıorer...sawuj wütew yemıquba ? Zı was`o sışüeyiğu, Batır. Wöatıy tiağ, aw zawo mığom tia ç'ixığ . Tiajep. Aşıy tewçöl'`ağ. Zıtıwç'ıjığep. Mıdremıy téwçöl'`eşt ( wunem yehajı ) Maze zawle téş`ağ Aslan re Hazret re awiyss'énem kıtéhax Aslan : ( gubjığayew ) . Pıç'ehıp'e sıl'eğuğemıy h'unıyep, Batırbıy ç'elej s̕̕ıqur ç'ıle thamatew kesl'eğujınew Hazret : Sıda tış`eştır ade sışnehıj ? Yinasıp k'ihığ. Mıhamet arı zeç'e zış`ağer. Raykomım çeme keçejıgore tithametağe ç'elej şıağor tırariğeşığ. -Sepes'iyalist nıbjıç', ç'ale çan- yariosıy s̕̕ıfxerıy yiğedaoxıy, Batırbıy thamate ph'ent'equm tırariğet'ıshağ. Téwçöj sıgu zéreguğer. Jı k'imışejew şısığ. Yişha kışüaxığ.. - çılem sıdeç'ıjışt - kızéom nequ-nepsı keh'uğağ. Aş raoğem yiwuj wuxetımıy wudeç'ıjın. Tépl'ın mıdrem yiş`erem. Bow daxew keguşıa, yeceğeşxor. Yej Batırbıy Mıhamet partorgı yariğeş`ığeba ! Qo aş yiwuj wuzegomwut, sışneh'ıj. Wuzegowtığew wuzegol'ıtığeç'ıy cır ay xepş`ehıjın şıap, aw zıyadğequ fedize te tızerefayew tıpsewuşt. ( kohajıx )

187 Mırıy zı tawrıh' gor. Yéwmı yéwmı zeraotejew zı pçenıre zı tığujıgore şıağetıy... Pçenır çıg'ım l'ag'ew deqoyağew tığujır bleç'ıgore k'il'eğuğ. Yije kıdeharer riow dıriğejağ Wo tığujır arew wul'`ımı, mow kıdeqoay Thar seğeps''ı wünıbe k'isımğeç'ımı Sıfay sigu kıptézxepşexenew Haywanew şıame yagu zığepsefınew. Tığujır zew çıg'ım depl'ıyağ Mıgumec'ıxew moştew rioağ: Wünasıptıy pçen kuy wo wul'eyağew çıg'ım wütés. Wügu yil' zec'erıy wo kısep'oağ Aw zıgorem çıg'ım wuk'éxıjın. Caşığum a p'uağer wügu kezğec'ıjın Kerabğerıy ç'a pçenım fed L'ag'ew deqoayémı l'ııh'uj ded

188 Bazı kelimeler Adıg'e Türkçe Adıg'e Türkçe pşerı şişman vodı zayıf
ç'ehı ( ç'ıha ) uzun ç'ak'o kısa zejü dar şöambğo geniş ğumı kalın psığo ince paps̕̕e sivri pak'o küt s'ak'o keskin değil çanı keskin nefın aydınlık nıbj yaş nıko yarı nıse gelin of iş ont'ağ eğri orjör geveze p'al'e vade pane diken haluğu Ekmek psı su şığu tuz şöşüğ şeker şıbjıy Biber şejye bıçak cemışx kaşık s'as'e çatal lağe tabak agubje kase psışöal'e bardak h'ate önem ph'e odun pıte sert pe burun p'e yatak perıt öncü qon gitmek s'ı yün s̕̕ıfı insan s'ığo fare

189 Bazı kelimeler Adıg'e Türkçe Adıg'e Türkçe txen yazmak xate bahçe
yeşön içmek yetın vermek ş`en bilmek şığın giysi şınen korkmak şxap'e lokanta şxıw yoğurt téqon galibiyet t'equ` az tétığo itibar th'ağo saadet tığoaqo hırsız t'ısın oturmak zıgore bir şey pse can psewu canlı psıh'o nehir psınç'e hafif psıwne WC ps̕̕ı yalan qodın yok olmak sape toz şaqo satıcı şenıç aksi şıble yıldırım be çok ç'ale genç cane gömlek ç'ıfe kredi çiyen uyumak çıg' ı ağaç daxe güzel gou sevimli gubğe kır gupe yön ön guxel' niyet ğeğın ağlatmak

190 Bazı kelimeler Adıg'e Türkçe Adıg'e Türkçe ğın ağlamak g'ın barut ğuse
ortak ,eşlik hade ölü je ağız keqon gelmek k'u araba l'eped çorap l'epk nesil wes wos kar ğune kıyı lı et l'ı kan l'`ı adam l'ıten saymak yinı büyük zanç'e düz zawle epey wuzı acı xabze görenek xap'e yer xek'u vatan yecen okumak yecaqo öğrenci yeğecaqo öğretmen s̕̕e ad s'ı tüy s'ıha itimat s̕̕ıne ıslak udane iplik uğo duman wase fiyat daxe güzel aye çirkin thaqume kulak nıapl'eç' havlu şhanğupç pencere şxap'e mutfak pçe kapı pçen keçi wuram sokak ogu avlu wos kar woşx yağmur pçedıy sabahleyin şecağo öğle pçıha akşam nan anne şıph'u kız kardeş bab baba