TÜRKİYE – AB İLİŞKİLERİ

TÜRKİYE – AB İLİŞKİLERİ
ERHAN AKDEMİR, ATAUM

- Ortalıktan Tam Üyelik Başvurusuna
-Tam Üyelik Başvurusundan Gümrük Birliğine -Gümrük Birliğinden Adaylık Sürecine -Adaylıktan Katılım Müzakerelerine -Müzakerelerin Başlatılması Kararı ve Sonrası

Türkiye AET’ye katılmak için ilk başvurusunu 31 Temmuz 1959’da yaptı

Türkiye ile AET arasında bir ortaklık anlaşması olan Ankara Antlaşması 12 Eylül 1963’te imzalandı ve 1 Aralık 1964’te yürürlüğe girdi. Bu Antlaşma Türkiye’nin hazırlık, geçiş ve nihai dönemleri içeren 3 aşamalı bir süreci kapsamaktaydı.

Bu anlaşmanın temelinde üç aşamada tesis edilen Gümrük Birliği bulunmaktadır. - Mali Protokol - ikinci Mali Protokol 1970 yılında - üçüncü Mali Protokol de 1977 de imzalandı

ANKARA ANTLAŞMASI Ankara Antlaşması 33 maddelik ana metin, ek bir geçici protokol, bir son senet, 4 niyet ve yorum bildirisi ve bir mektuptan oluşmaktadır.

ANKARA ANTLAŞMASI Antlaşmanın 2. Maddesine göre temel amaç, Türkiye ekonomisinin hızla kalkınmasını ve Türk halkının istihdam düzeyinin ve yaşam standartlarının yükseltilmesini sağlamak.

ANKARA ANTLAŞMASI 28. maddesi ise Türkiye'nin üyeliğini düzenlemektedir: "Anlaşma'nın işleyişi, Topluluğu kuran Antlaşma'dan doğan yükümlülüklerin tümünün Türkiye'ce üstlenilebileceğini gösterdiğinde, Akit Taraflar, Türkiye'nin Topluluğa katılması olanağını incelerler."

HAZIRLIK DÖNEMİ Bu dönemde Türkiye, geçiş dönemi ve son dönem boyunca kendine düşecek yükümlülükleri üstlenebilmek için, Topluluğun yardımıyla ekonomisini güçlendirecekti. Bu dönemin süresi 5 yıl olarak saptandı

GEÇİŞ DÖNEMİ Bu dönemde taraflar, Türkiye’nin ekonomik politikalarının Topluluğun ekonomik politikalarına yakınlaştırılmasını sağlayacaklardı. Süre 12 yıl olarak belirlendi.

SON DÖNEM Son dönem Gümrük Birliği’ni ifade etmekteydi ve bu dönem için süre saptanmamıştı.

GEÇİCİ PROTOKOL Bu belgeyle hazırlık döneminde tarafların birbirlerine karşı izleyeceği ticaret politikalarının çerçevesi çizilmekteydi. Hazırlık döneminden, geçiş dönemine geçiş bir Katma Protokol ile gerçekleştirilecekti. Geçiş Dönemi 22 yıllık bir dönemdi

MALİ PROTOKOL Türkiye’nin AET ile bir ortaklık ilişkisine girmesinden dolayı karşı karşıya kalabileceği ekonomik zorlukları bir ölçüde gidermek için topluluğun sağlayacağı mali kaynakları içermekteydi

KATMA PROTOKOL GB hedefine ulaşılması için gerekli koşulları düzenleyen bir belgeydi. Katma Protokol ile geçiş döneminin takvimi oluşturulmaktaydı Protokolle Türkiye ve AET’ye önemli mali, ekonomik ve sosyal yükümlülükler getirilmekteydi.

23 Kasım 1970’de Katma Protokol imzalandı. 1 Ocak 1973’de yürürlüğe girdi Katma Protokol: Katma Protokol 22 yıllık bir süre zarfında gümrük birliği hedefine ulaşılmasını teminen alınacak teknik önlemlerin zaman çizelgesini belirtmektedir.

Katma Protokol taraflar arasında sanayi ürünleri, tarım ürünleri ve kişilerin serbest dolaşımının sağlanması ve Gümrük Birliği'nin tamamlanması öngörüldü

Katma Protokol Topluluk, bazı petrol ve tekstil ürünleri dışında Türkiye'den ithal ettiği tüm sanayi mallarına uyguladığı gümrük vergileri ve miktar kısıtlamalarını tek taraflı olarak sıfırladı

Katma Protokol Buna karşılık, Türkiye'nin AB kaynaklı sanayi ürünlerinde gümrük vergilerini tedricen sıfırlaması öngörülmüş ve böylece Gümrük Birliği'nin fiilen yürürlüğe girmesi için 22 yıllık bir süre tanınmıştır

1974 sonlarından itibaren ilişkilerde sorunlu bir döneme girildi. Bunun temel nedenleri: Türkiye’nin Kıbrıs’a askeri müdahalesi Petrol Krizi (Ekonomik sıkıntılar) - Katma Protokol’de bağıtlanmasına rağmen Türk işçilerinin serbest dolaşım hakkına Federal Almanya’nın karşı çıkmaya yönelik sinyaller vermesi

Aralık 1976’da AET’den yeni tavizler koparılamamış ve Protokolden doğan yükümlülükler 1 yıl süreyle ertelemiştir.

1980’deki askeri müdahale sonrası, 22 Ocak 1982’de AB, Türkiye ile ilişkilerini dondurma kararı aldı. Eylül Darbesi, ilişkilerin 1986’ya kadar soğumasına neden oldu.

16 Eylül 1986 tarihli Ortaklık Konseyi toplantısından sonra AB ile ilişkilerin yeniden canlanması süreci başladı

14 Nisan 1987’de Türkiye, AT’ye, Roma Antlaşması’nın 237 nci, AKÇT Antlaşması’nın 98 nci ve EURATOM Antlaşması’nın 205 nci maddelerine istinaden tam üye olmak üzere müracaat etti.

Başvuru üzerine 18 Aralık 1989’da açıklanan Komisyon görüşünde,Türkiye'nin üyelik için uygun bir ülke olduğuna ancak birliğin kendi iç pazarını tamamlama sürecinden önce (1992) yeni üye kabul edemeyeceği ve Türkiye’nin birliğe katılmadan önce sosyal ve siyasal alanda gelişmesine ihtiyaç duyulduğuna değinildi.

1990’lı yıllarda Türkiye’nin AB ile ilişkilerinde iki temel unsur belirleyici olmuştur a) Soğuk Savaşın Sona ermesi b) Avrupa bütünleşmesi yolunda meydana gelen hızlı ilerlemeler

Bu dönemde Türkiye – AB ilişkilerinde 6 önemli gelişme vardır: 1) Eski sosyalist ülkelerin demokrasiye ve Pazar ekonomisine geçmeleri 2) AT’unda parasal ve ekonomik birliğin yanında siyasal birliğinde sağlanması görüşlerinin güçlenmesi 3) Avrupa’nın siyasal sınırlarının belirlenmesi tartışmaları ve kültür, kimlik konularının gündeme gelmesi

4) İnsan hakları kavramının uluslararası ilişkilerde belirleyici rol oynamaya başlaması ( Kopenhag Kriterleri) 5) Türkiye’nin yaşadığı siyasal ekonomik istikrarsızlık (PKK, Kıbrıs) 6) Türkiye ile AB’nin yaklaşımlarındaki temel farklılıklar

6 Mart 1995, Türkiye ile AB arasında Gümrük Birliği’nin gerçekleştirilmesi ile ilgili ve Gümrük Birliği döneminde uygulanacak usul, esas ve süreleri belirleyen 1/95 ve 2/95 sayılı kararlar Ortaklık Konseyi’nin 36 nci dönem toplantısında kabul edildi.

1 ocak 1996, Türkiye, AB ile entegrasyonunda 22 yıl süren “Geçis Dönemi”ni 31 Aralık 1995 tarihinde tamamlayarak, tarihi itibariyle, tam üyelik sürecinde “Son Dönem”e, sanayi ürünlerinde ve işlenmiş tarım ürünlerinde sağlanan Gümrük Birliği ile girmiştir. Tam üyelik yolundaki nihai dönem başlamıştır.

malların serbest dolaşımına ilişkin değil, aynı zamanda rekabet kuralları, devlet yardımları fikri ve sınaî mülkiyet hakları gibi alanlarda da Topluluk mevzuatına uyum yükümlülüğü doğmuştur

Türkiye'nin üstlendiği yükümlülükler çerçevesinde yapılanlar
• Topluluk gümrük mevzuatına uyum • Topluluk ticaret politikasına ve üçüncü ülkelerle yaptığı tercihli ticaret anlaşmalarına uyum • Sanayi ürünleri ticaretindeki teknik engellerin kaldırılması • Rekabet politikası ve fikri mülkiyet hukukuna uyum

29 Nisan 1997 Türkiye – AT Ortaklık Konseyi Lüksembourg’da toplandı. Konsey Başkanı Türkiye’nin AT üyeliğine ehil olduğunu ve diğer tam üyeliğe başvuran ülkelerle birlikte, aynı kriterler altında değerlendirileceğini vurguladı.

Türkiye 16 Temmuz 1997’de yayınlanan “Gündem 2000”de genişleme sürecinde yer almadı. Rapor, Gümrük Birliği’nin Türkiye’nin uyum konusunda başarılı olduğunu gösterecek şekilde yürüdüğü yönünde ifadeler kullanmakla birlikte, Türkiye hakkındaki politik ve ekonomik argümanları tekrarlamıştır.

GÜNDEM 2000 16 Temmuz 1997 tarihinde AB Komisyonu, AB’nin 21. Yüzyıldaki güçlenme ve genişleme perspektiflerini bu belgeyle ortaya koymuştur. Belge 1300 sayfadan oluşmuştur. Dört temel konuyu içermektedir: - Genişleme - OTP’nın Reformu - Yapısal Fonlarda Değişiklik - AB’nin Finansmanı

Aralık 1997 Lüksemburg Zirvesi
12-13 Aralık 1997, Avrupa Birliği'nin Lüksemburg'ta gerçekleştirdiği Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi sonucunda Çek Cumhuriyeti, Slovak Cumhuriyeti, Macaristan, Polonya, Slovenya, Romanya, Bulgaristan, Litvanya, Letonya, Estonya ve Kıbrıs Rum Yönetimi tam üyelik için aday ülkeler olarak belirlenmiştir. Türkiye ise aday ülkeler arasında zikredilmemiş, tam üyeliğe ehil olduğu teyid edilmiştir.

Çek Cumhuriyeti Kıbrıs Rum Yönetimi Estonya Macaristan Polonya Slovenya ile müzakereler başlamıştır.

Kopenhag kriterlerine uyum müzakerelerin başlayabilmesi için bir ön koşuldur. Müzakerelere başlanması demek bütün ülkelerin müzakereleri aynı zamanda başarılı bir şekilde tamamlayacağı anlamına gelmez Aday ülkelerin katılımı, Kopenhag kriterleri ile tam uyuma ve Birliğin yeni üyeleri alabilme kapasitesine bağlıdır. Bu ülkeler için genel bir müzakere çerçeve belgesi hazırlanmıştır

İLERLEME RAPORU İlerleme Raporları AB Komisyonu’nun, AB’ye üye adayı olan ülkelerin, 1993’te saptanan Kopenhag Kriterleri açısından ne ölçüde ilerleme kaydettiklerini saptadığı raporlardır. Yani aday ülkenin başarısının veya başarısızlığının değerlendirildiği bir karnedir.

İLERLEME RAPORU İlerleme Raporlarının hazırlanmasına 1997 Lüksemburg Zirvesi’nde karar verilmiştir. 1998 Cardiff Zirvesi’nde de Türkiye için ilerleme raporu hazırlanmasına karar verilmiştir. Kısaca, aday ülkenin üyelik gerekliliklerini üstlenebilme kapasitesinin değerlendirildiği raporlar, her yılın ekim ayında yayınlanmaktadır.

İLERLEME RAPORU Komisyon ilerleme raporlarını hazırlarken;
- Aday ülkelerin üyelik yönünde göstermiş olduğu gelişmelere ilişkin olarak sundukları bilgilere, - Parlamento raporları ve kararları - Avrupa Konseyi - AGİT - Uluslararası finans kuruluşları - STKlar - Uluslararası örgütlerin değerlendirmeleri esas alınmaktadır.

İLERLEME RAPORU İlerleme Raporlarının önemi ise, aday ülke ile katılım müzakerelerinin başlatılması aday ülkenin tam üye olması kararının verilmesinde bu rapor başlıca kaynak olmaktadır. Bu seneki İlerleme Raporu 12 Ekim’de yayınlanmıştır.

2011 İLERLEME RAPORU aşırı tutukluluk sürelerine dikkat çekilmekte
gazeteciler aleyhine açılan davalardan endişe duyulduğu yüzde 10’luk seçim barajı eleştirilmekte Milletvekili dokunulmazlıkları ve bu dokunulmazlıkların kapsamı Anayasa değişikliği, "doğru yönde atılmış bir adım" olarak görülmekte

2011 İLERLEME RAPORU Müktesebatın Kabulü için 2008 Ulusal Programı’nın ve Eylem Planı’nın daha iyi takip edilmesinin gerektiği belirtilmekte Belediyelerin hâlâ büyük oranda merkezden sağlanan gelire bağlı olması raporda eleştiri konusu olmuştur ceza davaları olmak üzere, yığılma nedeniyle bekleyen davaların sayısına dikkat çekilmekte

2011 İLERLEME RAPORU Türkiye’nin, Avrupa Konseyi Çocukların Cinsel Sömürü ve Tacize Karşı Koruması Sözleşmesi’ni Kasım 2010’da, Birleşmiş Milletler İşkenceye Karşı Konvansiyonu’nun İhtiyari Protokol’ünü de Eylül 2011’de parlamentosunda onayladığı belirtilmekte

2011 İLERLEME RAPORU 2010 yılı Ekim ayından itibaren Türkiye’den AİHM’e 7,764 yeni başvuru yapılmıştır. Türkiye, AİHM karalarının çoğuna uymuş, 2010 yılında toplam 24.5 milyon Avro tazminat ödemiştir

2011 İLERLEME RAPORU Adalet Bakanlığı nezdinde bir İnsan Hakları Bölümü’nün kurulduğu, hâkim, savcı, polis ve kamu görevlilerinin insan hakları eğitimi aldıklarına da vurgu yapılmıştır.

2011 İLERLEME RAPORU kolluk kuvvetlerinin uyguladığı kötü muamelede daha önceki yıllara göre belirli bir azalma kaydedildiği vurgulanmış ANCAK gözaltına alınma esnasında kötü muamele ve şiddet iddialarının hala mevcut olduğu, göçmen barınma kamplarında da olumsuz koşulların sürdüğü vurgulanmıştır.

2011 İLERLEME RAPORU Rapor, çocuk ve gençlere yönelik mahkeme ve tutukevi sayısının yetersiz olduğunu da dile getirmiştir ifade özgürlüğü ihlallerinin endişe ile izlendiği vurgulanmakta, basın özgürlüğünün kısıtlandığına, gazetecilerin tutuklandığına dikkat çekilmektedir.

olumlu olarak belirtilmektedir.
2011 İLERLEME RAPORU Trabzon’daki Sümela Manastırı’ndaki Ortodoks Ayini ile Van’daki Akdamar Kilisesi’ndeki Ermeni Ayini’nin ikinci kere düzenlenmesi 2011 İlerleme Raporu’nda da olumlu olarak belirtilmektedir.

2011 İLERLEME RAPORU kadın haklarına ve cinsiyet eşitliğine ilişkin sınırlı ilerleme kaydedildiği belirtilmektedir cinsiyet eşitliğinin, namus cinayetlerinin ve erken ve zorla evlilikler dahil kadına yönelik şiddet özellikle kadının siyasette, kamu yönetiminde yönetici pozisyonunda, eğitim alanında yönetici pozisyonunda, vali olarak, siyasi partilerde ve sendikalarda temsilinin genel olarak sınırlı kaldığının altı çizilmekte

2011 İLERLEME RAPORU İşçi hakları ve sendikalara ilişkin mevcut yasal çerçevenin halen AB ve ILO Sözleşmeleri ile uyumlu olmadığı hususu eleştirilmiştir

Aralık 1999 Helsinki Zirvesi
Aralık 1999’daki Helsinki Zirvesi’nde Türkiye önkoşulsuz olarak aday ülke statüsüne alındı. Türkiye’nin de diğer aday ülkelere tanınan olanaklardan faydalanması, Katılım Ortaklığı Belgesi gibi üyelik sürecindeki reformları destekleyecek katılım öncesi stratejileri oluşturması yolu açıldı.

Aralık 1999Helsinki Zirvesi
AB’nin tutum değişikliğinin nedenleri: 1999 yılında Kosova’ya gerçekleştirilen uluslar arası müdahale ve Kafkaslardaki enerji kaynaklarının güvenliği çerçevesinde, Türkiye’nin stratejik konumu AGSK çerçevesinde Türkiye’nin askeri bir güç olarak vazgeçilemezliği ABD’nin girişimleri (daha sonra bu girişimler ters tepmiş ve Türkiye için “Truva Atı” değerlendirilmesi yapılmıştır)

Aralık 1999Helsinki Zirvesi
AB’nin tutum değişikliğinin nedenleri: AB ülkelerinin bazılarındaki iktidar değişiklikleri. Sosyal demokrat partilerin iktidara gelmeleri Yunanistan’da Simitis Hükümeti’nin Türkiye’ye karşı ılımlı bir tutum izlemesi Türkiye’de olumlu ekonomik ve siyasal gelişmelerin yaşanması (sınırlıda olsa)

Türkiye’nin Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Bakanlar Konseyi tarafından 8 Mart 2001’de kabul edildi. Katılım Ortaklığı Belgesi’nin imzalanmasından sonra, hükümet 19 Mart 2001’de birliğe uyum süreci ile ilgili olarak kendi Ulusal Programı’nı açıkladı.

KATILIM ORTAKLIĞI BELGESİ
Katılım Ortaklığı, aday devletlerin üyelik hazırlıklarına yardımda kullanılacak bir dizi politika aracının temelini oluşturur. Adaylık sürecinin pürüzsüz ve kısa sürede ilerlemesi, belgede öngörülen koşulların, yine belgede öngörülen süreler içinde yerine getirilmesine bağlıdır. KOB, aday ülkelerin üyelik süreçlerinde ilerleme kaydetmeleri için yerine getirmeleri beklenen hususları içermektedir.

KATILIM ORTAKLIĞI BELGESİ
Katılım Ortaklığı Belgesi (KOB) 1993 tarihli ünlü Kopenhag Kriterleri’nin her aday ülkenin özel koşullarına göre uyarlanmış ve çok daha detaylı bir açılımıdır ama özünü Kopenhag Kriterleri’nden almaktadır. KOB bu sene İlerleme Raporu ile birlikte yayımlanmıştır.

ULUSAL PROGRAM Aday ülkeler kendilerine sunulan KOB sonrası AB Komisyonu’na cevaben bir Ulusal Program hazırlamaktadırlar. Türkiye’nin AB üyeliğinin gereklerini yerine getirebilmek üzere üstleneceği mevzuat uyumu ve yapısal değişim yükümlülüklerini ne şekilde ve ne kadar sürede karşılayacağını ortaya koyduğu belgedir.

ULUSAL PROGRAM Ulusal Program altı ana başlıkta oluşur
- Giriş (Programın Gerekçesi, Hedefi) - Siyasi Kriterler (Demokrasi, İnsan Hakları) - Ekonomik Kriterler (Ekonomik Gelişmeler)

ULUSAL PROGRAM - Üyelik yükümlülüklerini üstlenebilme kapasitesi ( AB Müktesebatının üstlenilebilmesi için alınması gereken önlemler) - Müktesebatın Uygulanmasına Yönelik İdari Kapasite (Türk mevzuatında yapılması gerekli değişiklikler) - Reformların Mali Açıdan Global Değerlendirmesi ( Yerine getirilmesi gereken reformların gerektirdiği kaynak ihtiyacı)

14-15 Aralık 2001 tarihlerinde yapılan Laeken Zirvesinde, Türkiye tarafından Ekim 2001’de gerçekleştirilen Anayasa değişiklikleri, Türkiye ile müzakerelerin başlatılması yönünde önemli bir gelişme olarak değerlendirildi ve Türkiye’nin siyasi ve ekonomik kriterlere uyum yönünde reformlara devam etmesinin önemi vurgulandı.

Haziran 2002’deki Sevilla Zirvesinde, Türkiye’nin, Katılım Ortaklığı Belgesinde belirtilen önceliklerin tamamlanması konusundaki gayretlerinin desteklendiği belirtildi, siyasi ve ekonomik reformların hayata geçirilmesiyle Türkiye’nin AB’ye katılım ihtimalinin ortaya çıkacağı ifade edildi. Türkiye’nin adaylığının bir sonraki aşamasına ilişkin kararın da Kopenhag Zirvesinde alınabileceği vurgulandı.

12-13 Aralık 2002 tarihlerinde yapılan Kopenhag Zirvesinde, Türkiye’nin Kopenhag kriterlerine uyum yönünde 2002 yılı içinde kaydettiği ilerlemelerin olumlu karşılandığı belirtildi, ancak siyasi kriterlere uyum bakımından uygulamanın da önem taşıdığı vurgulandı. Zirvede, Komisyonun görüş ve tavsiyeleri ışığında, Aralık 2004’te toplanacak Zirvenin Türkiye’nin Kopenhag siyasi kriterlerini yerine getirdiği yönünde bir karar alması durumunda müzakerelerin gecikmeksizin başlatılacağı ifade edilmiştir.

19-20 Haziran 2003'te yapılan Selanik Zirvesinde, başta 2003 yılı sonuna kadar tamamlanması öngörülen hukuki düzenlemeler olmak üzere, Türk hükümetinin reform sürecininin devam ettirilmesine ilişkin kararlılığının memnuniyetle karşılandığı belirtildi ve katılım müzakerelerinin başlatılması için Kopenhag siyasi kriterlerinin yerine getirilmesi yönünde sürdürülen çabaların desteklendiği ifade edilmiştir.

16 – 17 Aralık 2004 Brüksel Zirvesi’nde 3 Ekim 2005 tarihinde Türkiye ile tam üyelik müzakerelerine başlanacağı kararı verilmiştir

17 ARALIK SONRASI DÖNEMİN TEKNİK YÖNLERİ
Katılım Ortaklığı Belgesi ve Ulusal Program önümüzdeki dönemin ana unsurlarıdır. Türkiye’ye KOB iletilecek ve Türkiye’de buna cevaben Ulusal Programını hazırlayacak Diğer iki ana unsur ise tarama ve katılım müzakereleridir

AB İLE MÜZAKERELERE BAŞLAMAK NE ANLAMA GELİYOR?
Üyelik müzakerelerinin anlamı, her aday ülkenin Avrupa Birliği müktesebatını ne kadar sürede kabul edip, yürürlüğe koyacağının ve etkili bir şekilde uygulayacağının saptanması, aday ülkenin Avrupa Birliği’ne hangi koşullarda katılabileceğinin belirlenmesi ve Avrupa Birliği üyeliğinin getireceği yükümlülüklerin karşılanabilecek duruma gelinebilmesini ifade etmektedir.

AB İLE MÜZAKERELERE BAŞLAMAK NE ANLAMA GELİYOR?
Temel amaç aday ülkenin Avrupa Birliği’ne sağlıklı bir şekilde katılmasını sağlamak ve ülkeyi üyelik hedefine ulaştırmaktır. Avrupa Birliği mevzuatı 115 bin sayfadan meydana gelmektedir Avrupa Birliği müktesebatı olarak da adlandırılan “acquis” toplam 35 ana başlıktan meydana gelmektedir.

AB MÜKTESEBATI (ACQUIS COMMUNAUTAIRE)
Kurucu Antlaşmalar (Roma Antlaşması ile Tek Senet, Maastricht, Amsterdam, Nice Antlaşmaları) Topluluk tarafından kabul edilen tüzükler, direktifler ve kararlar

AB MÜKTESEBATI (ACQUIS COMMUNAUTAIRE)
Adalet Divanı kararları Topluluk tarafından imzalanan uluslararası anlaşmalar Üye ülkelerin Birlik faaliyetine ilişkin kendi aralarındaki anlaşmalar

MÜZAKERE SÜRECİ Türkiye ile müzakereler 3 Ekim 2005 tarihinde toplanan Hükümetler Arası Konferans ile başlamıştır. Müzakereler, sürecin ilk aşaması olan “tarama” ile başlatılmaktadır.

TARAMA SÜRECİ AB müktesebatı kapsamındaki mevzuat hakkında bilgi verilmekte, AB müktesebatı ile aday ülke mevzuatı arasındaki farklılıklar belirlenmekte ve bu farklılıkların giderilmesi anlamına gelen uyum sürecinin çok genel bir takvimi ve bu süreçte karşılaşılacak muhtemel sorunlar saptanmaya çalışılmaktadır.

TARAMA SÜRECİ Müzakerelerin başlatılacağı müktesebat başlıklarını belirleyen ve müzakerelerin genel seyrinin ortaya çıktığı süreç.

KATILIM MÜZAKERELERİ Her aday ülkenin AB müktesebatını ne kadar sürede kabul edip, yürürlüğe koyacağının ve de etkili bir şekilde uygulayacağının belirlendiği süreçtir. Klasik müzakerelerden çok faklı olarak manevra alanı çok dardır.

TÜRKİYE NELERİ MÜZAKERE EDEBİLECEK?
Avrupa Birliği ile yeni dönem “müzakere” başlığını taşısa da, bu süreçte klasik müzakerelerin aksine pazarlık payları ve manevra alanları çok sınırlı tutulmaktadır. Avrupa Birliği müktesebatının parçası olan kriterlerin, standartların ve uygulamaların müzakere edilemediği bu süreçte, yalnızca bunların “ne kadar sürede” kabul edilip yürürlüğe koyulacağı ve etkili bir şekilde uygulamaya geçirileceği müzakere edilebilmektedir.

GEÇİŞ DÖNEMLERİ VE DEROGASYONLAR NE ANLAMA GELİYOR?
İlgili aday ülkenin yapısal dinamiklerine bağlı olarak Avrupa Birliği müktesebatına ekonomik, sosyal ve siyasal gibi bazı alanlarda mevzuatın katılım sırasında uygulanması mümkün olmayan durumlarda, uyum için geçiş dönemleri ya da derogasyonlar (istisnalar) talep edilebilmektedir. Örneğin Malta’da beş yıldan az yaşamış olan Avrupa Birliği vatandaşlarının ikinci bir gayrimenkul edinmeleri sürekli olarak engellenmiştir.

Avrupa Birliği bazı alanlarda geçiş dönemlerine kesinlikle yanaşmamaktadır. Bu alanlar: - temel serbest piyasa ekonomisi kuralları ile ilişkili konular - işletmelerin rekabet gücünü doğrudan etkileyen hususlar - Avrupa Birliği’nde siyasi açıdan önemli bazı düzenlemeler

Avrupa Birliği’nin geçiş dönemine olanak tanıdığı alanlar: - üretim sürecini dolaylı etkileyen ve aday ülkeye büyük maliyet getirecek hususlar - sektörel olumsuz etkinin somut şekilde kanıtlanması - devlet bütçesine aşırı yükün belirlenmesi - ulusal çıkarla çelişmesi ve söz konusu çıkarın Avrupa Birliği açısında büyük önem taşımıyor olması

GEÇİŞ DÖNEMLERİ VE DEROGASYONLAR
Tarım başlığı konusunda “doğrudan gelir destekleri”’ne (Polonya) başlangıçta karşı olan AB, daha sonra aşamalı olarak verilmesini kabul etti. “Sermayenin Serbest dolaşımı” başlığı altında emlak fiyatlarının ucuzluğu gerekçe gösterilerek, yabancıların ülkelerinde mülk edinmeleri konusunda uzun geçiş dönemleri elde edildi. (Polonya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Bulgaristan)

Tarım alanları ve ormanlara yatırım gibi konularda Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Slovakya ve Macaristan 7 yıllık geçiş dönemi elde etti. Polonya bu alanlarda 12 yıllık geçiş dönemleri elde etti.

Ancak, her aday ülkenin kendi özgü özellikleri söz konusu. Bu sebeple geçmişteki uygulamaların aynen devan edeceğini düşünmek hataya neden olabilir.

TÜRKİYE’Yİ MÜZAKERELERDE EN ÇOK ZORLAYACAK KONULAR NELER?
Avrupa Birliği ile 3 Ekim 2005’te başlayan müzakere sürecinde kişilerin serbest dolaşımı, tarım, çevre, bölgesel politika ile yapısal fonlar, mali ve bütçesel işler olmak üzere en zor görüşmelerin bu beş konu çerçevesinde gerçekleşmesi beklenmektedir.

TÜRKİYE, MÜZAKERE SÜRECİNDE AB’DEN NE KADAR MALİ YARDIM ALABİLECEK
Türkiye, 2002, 2003 ve 2004 yıllarında sırasıyla 126 milyon, 144 milyon ve 250 milyon Euro’luk mali yardım almıştır. dönemi için Türkiye’ye toplam 1.7 milyar Euro ayrılmıştır. 2007 – 2013 bütçesinde de Türkiye yönelik yardımlarda çok büyük sıçramalar beklenmemektedir. 2014 yılında yıllık mali yardım miktarının 1 milyar Euro civarında olacaktır

DİĞER ADAY ÜLKELERE VE RİLEN MALİ YARDIMLAR VE TÜRKİYE (2000– 2006 MİLYAR€)
ROMANYA: 5,1 BULGARİSTAN: 2,8 POLONYA: 15,3 TÜRKİYE: 1,7

MÜZAKERE ÇERÇEVE BELGESİ
MÇB, üç bölümden oluşmaktadır Müzakerelerin Kuralları ( Türkiye’den beklentilere, müzakerelerin ilerlemesi ve askıya alınması) Müzakerelerin özü ( AB Müktesebatına ilişkin sorumluluklar) Müzakerelerin Prosedürü ( Müzakerelerin başlatılabilmesi için hazırlık derecesi)

Belge üzerinde halen uzlaşılamayan konular olmasına rağmen en önemli husus müzakerelere başlanmış olunmasıdır. Hedef tam üyeliktir ve bunun aksi yönünde herhangi bir ibare MÇB’nde yer almamaktadır.

ANCAK Belgede Türkiye’nin Katılım Sürecini Olumsuz Etkileyebilecek Unsurlar da Vardır.

Müzakerelerin ucunun açık olması Türkiye’nin en sıkı bağlar ile AB Kurumlarına bağlanması talebi Kıbrıs konusu (Ek Protokol) Kalıcı kısıtlamalar gibi konularda sürecin sağlıklı yürümesi açısından oldukça önemlidir.

MÜZAKEREYE AÇILAN BAŞLIKAR
Şirketler Hukuku Fikri Mülkiyet Hukuku İstatistik İşletmeler ve Sanayi Politikası Trans-Avrupa Ağları Bilim ve Araştırma Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı

Tüketicinin ve Sağlığının Korunması Mali Kontrol Vergilendirme Bilgi Toplumu ve Medya Sermayenin Serbest Dolaşımı Çevre

Bilim ve Araştırma faslı geçici olarak kapandı

MÜZAKERESİ ASKIYA ALINAN BAŞLIKLAR
Avrupa Komisyonu’nun 29 Kasım 2006 tarihli tavsiye kararına istinaden AB Dışişleri Bakanları’nın 11 Aralık 2006 Tarihli Kararı Gümrük Birliği'ne ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmediği gerekçesiyle

EK PROTOKOL İMZALANDI 29-07-2005
Türkiye, Gümrük Birliği Anlaşması’nın, Rum Kesimi’ni de kapsayacak şekilde genişletilmesini öngören ek protokol metnini imzaladı ve Kıbrıs Rum Kesimi'ni tanımadığını bir deklarasyonla bildirdi

TÜRKİYE'NİN AB'YE İLETTİĞİ KIBRIS DEKLARASYONU
1. Türkiye, Kıbrıs sorununa siyasi bir çözüm bulunması yönündeki kararlılığını muhafaza etmektedir ve bu yöndeki tutumunu da açıkça ortaya koymuştur. Bu doğrultuda Türkiye, BM Genel Sekreteri’nin iki-kesimli yeni bir ortaklık devleti kurulmasını hedefleyen kapsamlı çözüme ulaşma yönündeki çabalarını desteklemeyi sürdürecektir. Adil ve kalıcı bir çözüm, bölgede barışa, istikrara ve uyumlu ilişkilerin tesisine önemli bir katkıda bulunacaktır.

2. İşbu Protokol’de atıfta bulunulan Kıbrıs Cumhuriyeti, 1960’ta kurulan asıl ortaklık devleti değildir

3. Türkiye bu nedenle, Kıbrıs Rum makamlarının, halihazırda olduğu gibi, Kıbrıs’ta sadece ara bölgenin güneyinde otorite, denetim ve yetki icra ettiği ve Kıbrıs Türk halkını temsil etmediği şeklindeki tutumunu sürdürecek ve anılan makamların tasarruflarını buna göre muameleye tabi tutacaktır

4. Türkiye bu Protokol’ün imzalanması, onaylanması ve uygulanmasının, Protokol’de atıfta bulunulan Kıbrıs Cumhuriyeti’nin herhangi bir biçimde tanınması anlamına gelmediğini ve Türkiye’nin 1960 Garanti, İttifak ve Kuruluş Anlaşmalarından kaynaklanan hak ve mükellefiyetlerini haleldar etmediğini beyan eder.

5. Türkiye, işbu Protokol’e taraf olmasının Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile mevcut ilişkilerini değiştirmeyeceğini teyit eder.

6. Kapsamlı bir çözüm bulununcaya değin, Türkiye’nin Kıbrıs’a ilişkin tutumu değişmeyecektir. Türkiye, Kıbrıs’ta kapsamlı bir çözüm sonucunda oluşacak yeni ortaklık devleti ile ilişkiler tesis etmeye hazır olduğunu beyan eder.

AB’NİN KARŞI DEKLARASYONU
Avrupa Birliği, gümrük birliği anlaşmasını genişleten protokolü imzalarken, ''imza Kıbrıs'ı tanıma anlamına gelmez'' görüşünü savunan Türkiye'ye karşı bir deklarasyonla yanıt verdi

1. Avrupa Topluluğu ve üye devletleri, Aralık 2004 tarihli Avrupa Konseyi Zirve sonuçları uyarınca, bir tarafta Topluluk ve üye devletleri diğer tarafta Türkiye olmak üzere taraflar arasında ortaklık ilişkisi kuran Anlaşma’ya ilişkin Ek Protokol’ün Türkiye tarafından imzalanmasını teyit eder. Avrupa Topluluğu ve üye devletleri, Türkiye’nin, Protokol’ün imza aşamasında Kıbrıs Cumhuriyeti’ne ilişkin bir deklarasyon yayınlamaya gerek görmesini esefle karşılar

2. Avrupa Topluluğu ve üye devletleri işbu deklarasyonun tek taraflı olduğunu, Protokol’ün bir parçası olmadığını ve Türkiye’nin Protokol’de yer alan yükümlülükleri üzerinde hukuki bir etkisi bulunmadığını açıkça belirtir

3. Avrupa Topluluğu ve üye devletleri, Ek Protokol’ün tam ve ayrımcılık yapmaksızın uygulanmasını ve ulaştırma araçlarına getirilen sınırlamalar da dahil olmak üzere malların serbest dolaşımına ilişkin tüm engellerin kaldırılmasını bekler. Türkiye, Protokol’ü tüm üye devletlere bütünüyle uygulamalıdır. AB bunu yakından takip edecek ve 2006 yılında tüm uygulamayı değerlendirecektir.

3. Avrupa Topluluğu ve üye devletleri, ilgili başlıklarda müzakerelerin başlamasının, Türkiye’nin anlaşmadan doğan yükümlülüklerini tüm üye devletlere karşı yerine getirmesine bağlı olduğunu vurgular. Yükümlülüklerin bütünüyle yerine getirilmemesi müzakerelerin genel seyrini etkileyecektir.

4. Avrupa Topluluğu ve üye devletleri, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin 1 Mayıs 2004 tarihi itibariyle Avrupa Birliği üyesi olduğunu hatırlatır. Uluslararası hukuk konusu olarak sadece Kıbrıs Cumhuriyeti’ni tanıdıklarının altını çizer

5. Tüm üye devletlerin tanınması katılım sürecinin gerekli bir parçasıdır. Buna uygun olarak AB, Türkiye ve tüm üye devletler arasındaki ilişkilerin biran evvel normalleşmesine verdiği önemi vurgular

6. Konsey, 2006 yılında, tüm bu konulara ilişkin kaydedilecek gelişmelerin takibini temin edecektir

7. Bu deklarasyon bağlamında, Avrupa Topluluğu ve üye devletleri BM Genel Sekreteri’nin, ilgili Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Kararları ve AB’yi kuran temel ilkeler doğrultusunda, soruna kapsamlı bir çözüm getirme yolundaki çabalarına destek verilmesinin önemi hakkında ve adil ve kalıcı bir çözümün bölgede barış, istikrar ve uyumlu ilişkilere katkıda bulunacağı konusunda mutabıktırlar.

AB KOMİSYONU’NUN KARARI
AB Komisyonu, 11 Aralık’ta toplanacak AB Dışişleri Bakanlarına 8 müzakere başlığının bekletilmesine, diğer başlıkların da yükümlülükler yerine getirilmediği sürece kapatılmamasını tavsiye etmeye karar verdi

AB DIŞİŞLERİ BAKANLARI’NIN KARARI
AB dışişleri bakanları, Türkiye ile müzakerelerin 8 başlıkta askıya alınması konusunda uzlaşmaya vardı. Varılan uzlaşmaya göre 8 başlıkta müzakere durdurulurken, Ek Protokol yükümlülükleri yerine getirilene dek diğer fasılların kapatılmaması öngörülüyor…

14-15 2006ARALIK AB LİDERLER ZİRVESİ SONUÇ BİLDİRİSİ
Konsey, Avrupa Topluluğu ve üye devletlerin 21 Eylül 2005 tarihli (Türkiye'nin Gümrük Birliği Ek Protokolü gereği limanlarını Rumlara açması, müzakere başlıklarının açılmasının buna bağlı olması ve 'Kıbrıs Cumhuriyeti'ni tanıması gerektiğini içeren) deklarasyonunu anımsatarak, Türkiye'nin Gümrük Birliği Ek Protokolü'nün ayrım gözetmeksizin tümüyle uygulanmasına yönelik yükümlülüklerini yerine getirmediğini not eder

14-15 2006ARALIK AB LİDERLER ZİRVESİ SONUÇ BİLDİRİSİ
Konsey, Komisyon'un 29 Kasım tarihli tavsiyelerini memnuniyetle karşılar. Bu bağlamda, Konsey, üye ülkelerin, Türkiye'nin Kıbrıs Cumhuriyeti'ne yönelik kısıtlamaları içeren politikalarla ilgili başlıkların açılmasına, Komisyon Türkiye'nin ek protokoller bağlantılı yükümlülüklerini tam olarak uyguladığını doğrulamadan karar veremeyeceğini kararlaştırır

ASKIYA ALINAN SEKİZ BAŞLIK
Malların Serbest Dolaşımı Gümrük Birliği Balıkçılık Ulaştırma Mali Hizmetler İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunma Serbestisi Tarım ve Kırsal Kalkınma Dış İlişkiler

TÜRKİYE’Yİ AB TAM ÜYELİĞİNE YAKLAŞTIRDIĞI İÇİN
FRANSA’NIN VETOSU TÜRKİYE’Yİ AB TAM ÜYELİĞİNE YAKLAŞTIRDIĞI İÇİN

FRANSA’NIN VETOSU Tarım ve Kırsal Kalkınma
Ekonomik ve Parasal Politika Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu Mali ve Bütçesel Hükümler Kurumlar

GKRY’NİN VETOSU İş Gücünün Serbest Dolaşımı Enerji
Hukuki ve Temel Haklar Adalet, Özgürlük ve Güvenlik Eğitim ve Kültür Dış Güvenlik ve Savunma

MÜZAKERELER AB VE AB devletlerİnce askIya alInan veya bloke edİlen toplam başlIklarIn sayIsI 18

Bu durumda, açIlabİlecek başlIk sayIsI
Kamu İhaleleri Rekabet Sosyal Politikalar ve İstihdam

12. FASIL: GIDA GÜVENLİĞİ, VETERİNERLİK VE BİTKİ SAĞLIĞI
Gıda Güvenliği, tüketicinin korunması, bilgilendirilmesine yönelik hijyen ve sunum kuralları, gıda güvenliğinin teminine yönelik mekanizmalar ve denetimlere yönelik düzenlemeler

canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerin topluluk içi ticareti, hastalık kontrol ve eradikasyonu, AB dışındaki ülkelerden gelecek ürünlere ilişkin teknik ve idari düzenlemeler ile hayvansal kökenli ürünlerin üretiminin kontrolüne ilişkin düzenlemeler

Bitki ve bitkisel kökenli ürünlere zarar veren organizmaların kontrolü, dikim amaçlı bitkilerin ticaretinde bitki pasaportunun kullanılması, zirai mücadele ilaçlarının ruhsatlandırılması işlemleri, iç ve dış karantina tedbirleri

hayvan hastalıklarının bildirimi, hayvanların kimliklendirilmesi ve hareketlerinin takibine ilişkin gerekli idari yapılara ve mekanizmalara ilişkin kapsamlı düzenlemeler

(FasIl 19) Sosyal Politika ve İstihdam
iş hukuku, iş sağlığı ve güvenliği, kadın ve erkek arasında eşit muamele, ayrımcılıkla mücadele, sosyal diyalog, istihdam, sosyal içerme ve sosyal koruma, çalışma ve yaşama koşullarının iyileştirilmesi

FasIl 19) Sosyal Politika ve İstihdam
sendikal hakların AB standartları ve ilgili ILO Konvansiyonları ile uyumlu olması

TÜRKİYE’NİN KATILIM SÜRECİ İÇİN AB STRATEJİSİ
AMAÇ: katılım müzakerelerine önümüzdeki dönemde daha fazla ivme kazandırılması kamuoyunun bilgilendirilerek farkındalığının ve desteğinin artırılması

Strateji’nin dört platformu: Birinci Platform: resmi müzakere süreci: Açılmış fasıllardaki taahhütlerimizin ve strateji belgelerindeki unsurların yerine getirilmesi,

Strateji’nin dört platformu: Birinci Platform: resmi müzakere süreci: Müzakerelere açılabilmesi muhtemel fasıllarla ilgili çalışmalar, müzakere pozisyon belgelerinin hazırlanması, mevcut tıkanıklıkların aşılmasına yönelik kurumlar arası çalışmaların koordinasyonu,

Strateji’nin dört platformu: Birinci Platform: resmi müzakere süreci: Açılmış fasıllarda mevcut kapanış kriterleri ile ilgili taahhütlerin yerine getirilmesi yer alacak

Strateji’nin dört platformu: İkinci Platform: fasılların açılıp açılmadığına, askıya alındığına veya bloke edildiğine bakılmaksızın MUP, KOB ve UP önceliklerinin gündemde tutulması

Strateji’nin dört platformu: İkinci Platform: Türkiye, 35 fasıldan oluşan bir platformda çalışmalarını sürdürecek

Strateji’nin dört platformu: İkinci Platform: AB’ye katılım sürecine ilişkin olarak kamuoyu desteğindeki düşüşü önleme Sivil toplum, üniversiteler ve AB alanında çalışmaya hazır unsurlar yeniden etkili biçimde devreye sokma

Strateji’nin dört platformu: İkinci Platform: AB henüz açılmamış fasılları açmaya karar verdiğinde, Türkiye’nin çok daha fazla ilerleme sağlamış ve ilgili faslın kapanabilme aşamasına yaklaşmış olması

Strateji’nin dört platformu: İkinci Platform: AB’nin Türkiye için biçtiği süre ve hız tersine çevrilmiş olacak, kontrolün Türkiye’de olması

Strateji’nin dört platformu: Üçüncü Platform: siyasi kriterlerle ilgili Siyasi reformların daha etkin şekilde sürdürülmesi ve uygulamanın takip edilebilmesi

Strateji’nin dört platformu: Dördüncü Platform: diğer üç platformu destekleyecek iletişim stratejisi Türkiye’yi Avrupa’ya, Avrupa’yı da Türkiye’ye anlatma

AB'ye destek Türkİye'de AB üyelİğİnİ destekleyenlerİn oranI son 6 ayda yüzde 48'den yüzde 45'e gerİledİ

AB'ye destek AB kurumlarIna duyulan güven de son 6 ayda önemlİ ölçüde gerİledİ. AP’YE güvenenlerİn oranI % 27'den % 19'a ve AB Komİsyonu'na güvenenlerİn oranI % 20'den % 18'e İndİ.

ATAUM KAMUOYU VE TÜRK DIŞ POLİTİKASI ANKETİ
“Türkiye’nin AB’ye üye olmasını istiyor musunuz” EVET: % 55,3 HAYIR: %25,2

“Sizce AB Türkiye’ye karşı güvenilir ve samimi davranıyor mu?” HAYIR: %83,9 EVET: %11,6

“Türkiye AB ilişkilerinde en büyük sorun nedir?” % 32,4: “din ve kimlik farklılığı” % 15,8 “Kıbrıs”, %14,4 “Türkiye’nin ekonomik sorunları”

AB’ye tam üyelik ne zaman gerçekleşir %32,8: “hiçbir zaman” %20,5: “5–10 yıl sonra” %17,1: “11–15 yıl sonra”

AB’ye tam üyelik ne zaman gerçekleşir %15,2: “20 yıldan fazla” %9,5: 16–20 yıl sonra” % 4,8 “5 yıldan az”

TÜRKİYE’NİN TAM ÜYELİĞİNİN AB’NE KATKILARI
SİYASİ KONULAR VE GÜVENLİK BOYUTU Türkiye’nin AB üyeliği, AB’nin savunma politikalarına ve bölgesel istikrara önemli ölçüde katkıda bulanacaktır Tam üyelik, AB’nin enerji kaynakları çerçevesindeki stratejik çıkarlarının korunmasında belirleyici olacaktır Türkiye’nin tam üyeliği, AB’nin adalet ve içişleri alanındaki politikalarının etkinliğinin artmasına katkı sağlayacaktır

SİYASİ KONULAR VE GÜVENLİK BOYUTU Avrupa’nın dünya siyasetinde önemli bir küresel rol oynamasını sağlayacaktır. Türkiye, AB’nin ABD’nin hegemonvari dış politikasını dengelemede önemli bir işlev üstlenecektir. AB’nin küreselleşmeyi daha demokratik ve sosyal adalet içeren temellere oturtma isteği Türkiye’nin tam üyeliğiyle gerçekleşebilecektir.

EKONOMİK KONULAR AB pazarının genişlemesi AB ekonomisine büyük katkı sağlayacaktır Türkiye’nin tam üyeliği, AB firmalarına doğrudan yatırımlar çerçevesinde önemli fırsatlar kazandıracaktır Tam üyelikle beraber tarife dışı ve teknik engellerin tümüyle ortadan kalkması AB piyasalarına önemli faydalar sağlayacaktır

KÜLTÜREL VE SOSYAL KONULAR Türkiye’nin AB üyeliği, Birliğin bir “Hristiyan Klübü” olmadığını kanıtlayacaktır AB’nin Yakın ve Ortadoğu ile olan ilişkileri Türkiye’nin tam üyeliğinden olumlu yönde etkilenecektir

KÜLTÜREL VE SOSYAL KONULAR AB’nin kültürel çoğulculuk çerçevesindeki kimlik oluşumuna önemli ölçüde katkıda bulanacaktır Türkiye’nin AB üyeliği Trans –Avrupa Ağlarının genişlemesi yönünde faydalar getirecektir

TÜRKİYE – AB İLİŞKİLERİ

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "TÜRKİYE – AB İLİŞKİLERİ"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim

Giriş

Sosyal ağ üzerinden giriş yapmak:

TÜRKİYE – AB İLİŞKİLERİ

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "TÜRKİYE – AB İLİŞKİLERİ"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim