ONKOLOJİDE HEMŞİRE OLMAK

... konulu sunumlar: "ONKOLOJİDE HEMŞİRE OLMAK"— Sunum transkripti:

1 ONKOLOJİDE HEMŞİRE OLMAK
OMÜ TIP FAKÜLTESİ KEMOTERAPİ HEMŞİRESİ HATİCE CESUR

2 Onkoloji hastaları, tanılarında, tedavilerinde ve yaşantılarında psikolojik, fiziksel ve sosyal yönlerden nitelikli ve kapsamlı hemşirelik bakımına gereksinim duymaktadırlar. Onkoloji hemşiresi, Multi disipliner ekip yaklaşımı ile, bakım gerektiren onkoloji hastalarının tedavisinde, nitelikli hemşirelik hizmetinin verilmesi ve sürekliliğinin sağlanmasında önemli role sahiptir.

3 Onkolojinin her alanında hasta bakımına en fazla zaman ayıran kişiler, hemşirelerdir.
Hasta ve ailelerinin duygusal tepkilerine maruz kalırlar. Hasta ailelerinin karşılaştıkları travma ve kayıplar, hemşireler için kişisel kayıplardan daha stresli olabilir.( Uzun süreli ilişki ve palyatif bakım )

4 Bu kişiler için sürekli empati yapmaya çalışırlar.
Kötü tıbbi haberler verirler. Aile üyelerinin acısını ve öfkesini dinlerler.

5 Stresörler ve yol açtığı sonuçlar
Araştırma: Onkolojide çalışmak olumsuz etkiliyor(%75) Umutsuzluk (%25,4) Bir gün ailemden birinin kanser olmasından korkuyorum (%8,5) Hastaya hiçbir şey yapamamaktan rahatsız oluyorum (%11,9) Kemoterapinin yan etkilerine maruz kalıyorum (%45,7) 12 farklı şehirde çalışan 89 onkoloji hemşiresi (Şenuzun ve ark. 2005)

6 Stresörler ve yol açtığı sonuçlar
12 farklı şehirde çalışan 89 onkoloji hemşiresi (Şenuzun ve ark. 2005) Yaşam kalitelerini; % 61,8 ne iyi ne kötü % 23,6 kötü % 9 çok kötü % 5,6 iyi olarak değerlendirmişlerdir.

7 Aynı çalışmada (Şenuzun ve ark.2005)
Yaşam kalitesinin; 40 yaş ve üzerinde Eğitim düzeyi düşük olanlarda Boşanmış yada dul olanlarda Haftada 40 saatten uzun çalışanlarda Kendi tercihi ile onkoloji alanında çalışmayanlarda daha düşük olduğu saptanmıştır.

8 Stresörler ve yol açtığı sonuçlar
Bilgi ve teknolojik gelişmelerde patlama yaşanmaktadır. Hemşirelerden hem bu gelişmeleri uygulamaya aktarmaları, hem de hastalarıyla yakın ilişki kurmaları beklenmektedir. Diğer yandan hemşireler maliyet artışı nedeniyle azaltılan kaynakla, artan hasta gereksinimini nasıl karşılayabilecekleri ikilemini yaşmaktadırlar. (Haw ve ark.1984)

9 TÜKENMİŞLİK KONUSU ÜZERİNDE NEDEN DURUYORUZ ?
Tükenmişlik veya stresle ilgili hastalıkların artış göstermesi Verimliliği etkileyen bir faktör olması Sağlıkla ilgili birçok harcamaya neden olması İşte hata ve kazaları artıran bir faktör olması Hastalara sunulan bakımın kalitesini etkilemesi

10 İşe başladığınız ilk günlerdeki ruh halinizi hatırlayın…… Gücümüzün %110’ u oranında çalışmaya hazır, idealist, kendi kendini motive eden, çalışarak hiçbir şeyin imkansız olmadığına inanan, mükemmele ulaşma konusunda katı, yüksek standartlar ve beklentileri olan bireylerdik!

11 Zamanla……. Aşırı talep nedeniyle enerji ve gücümüzü yitirerek ilerleyici bir strese girdik..

12 Önce ruhsal olarak tükenip, bitkin düştük…

13 Sonra empati yeteneği ile birlikte, kimlik duygusunu yitirdik ya da değişiklikler yaşadık..

14 Ve sonuç: İşe katkıda bulunamama ya da iş veriminin düşmesi…

15 Tükenmişliğe giden yol… 1.Dönem:Balayı Dönemi
Her şey mükemmeldir. İş ile ilgili sınırsız bir enerji ve motivasyon bulunmaktadır. Yapılan her iş doyum sağlamaktadır. Her şey mümkün görünmektedir. İş arkadaşları ve çalışılan kurum, kişinin takdirini kazanmaktadır.

16 Tükenmişliğe giden yol… 2.Dönem: Ayılma/Uyanma Dönemi
Balayı yerine daha gerçekçi gözlemler. Beklentilerinin abartılı olduğunu farketme ve kafanın karışmaya başlaması. Sorunun ortada olması ve daha fazla çaba ile yine de her şeyin yeniden düzeleceğine olan inancın devam etmesi…

17 Tükenmişliğe giden yol… 3.Dönem:Bıkkınlık Dönemi
İçindeki meslek ateşi yavaş yavaş sönmeye başlar. Motivasyon ve enerji giderek tükenmeye başlar.. Uyku düzensizliği, iştah değişikliği olur, verimlilik düşer, önemli kararları almada zorluk görülür. Bulunduğu kurumdan, amirlerinden ya da iş arkadaşlarından ulu orta yakınır. Adalet hissini kaybeder.

18 Tükenmişliğe giden yol… 4.Dönem:Tükenmişlik dönemi
Umutsuzluk, karamsarlık. Başarısızlık hissi, kendine güven eksikliği. Kendine olan saygıyı kaybetme. Anlamını kaybeden hayat. Yalnızlık hissi ve boşluğa düşme korkusu.

19 Tükenmişliğe giden yol… 5.Dönem:Yeniden yapılanma dönemi
Dibe vurmanın ardından yeniden yapılanma dönemi gelir.. Tıpkı ANKA kuşu gibi kendi küllerinden yeniden doğma dönemidir..Birçok yanılsama ve yanlış hedefler, yerini gerçekçi beklenti ve hedeflere bırakır.

20 Onkoloji Alanında Tükenmişliğe Neden Olan Bazı Faktörler
Fiziksel stresörler; Aşırı fiziksel, bilinçsel iş yüklenmesi Uzun çalışma saatleri Uygun olmayan çalışma koşulları ( fazla mesai, nöbet ) Zaman baskısı Araç, gereç ve eleman yetersizliği

21 Onkoloji Alanında Tükenmişliğe Neden Olan Bazı Faktörler
Sosyal stresörler; Rahatsız edici talepkar hastalar Saygının olmaması Meslektaşlarıyla çatışmalar yaşama Süpervizörlere güvensizlik ve onlara fazlasıyla katlanma

22 Onkoloji Alanında Tükenmişliğe Neden Olan Bazı Faktörler
Psikolojik stresörler; Şiddetli hastalıklar ve travmalar Hastaların durumlarının ağır olması Plan yapmak için zaman yetersizliği Hastaların beklentilerindeki artış Rol belirsizliği ve çatışması, görev çeşitliliği Sınırlı kariyer fırsatları, iş güvensizliği

23 Onkoloji Alanında Tükenmişliğe Neden Olan Bazı Faktörler
Yönetimle ilgili stresörler; Başarı performans geri bildirimleri Sosyal olanakların ve alınan ücretin az olması İşe yeni başlama Yapılan iş yüküne karşın karar verme gücünde sorumluluğun olmaması Hasta ve amirlerce yapılan takdirlerin az olması

24 Tükenmişlik sendromunun belirtileri
Bireysel tükenmişlik semptomları Fiziksel semptomlar Psikolojik semptomlar Davranışsal semptomlar Kurumsal tükenmişlik semptomları

25 Fiziksel Semptomlar Uykusuzluk veya aşırı uyuma Baş ağrısı
Gastrointestinal bulgular Uzun süreli ve sık soğuk algınlığı Kilo kaybı veya kilo alma Nefes darlığı Hipertansiyon veya hipotansiyon Kolestrol seviyesinde yükselme Koroner hastalıklar Konuşma bozukluğu Seksüel fonksiyonlarda bozulma

26 Psikolojik semptomlar
Dikkat kaybı Apati Emosyonel yorgunluk Düş kırıklığı İnsancıl duyguları yitirme Karar alma becerilerinde yetersizlik Güçsüzlük hissi Kuşku, suçluluk Yetersizlik duygusu Depresyon Yabancılaşma Endişede artma Alışılagelenden fazla risk alma Fazla güven yada aşırı güvensizlik

27 Davranışsal Semptomlar
İş performansında ve doyumunda azalma İş ilişkilerinde bozulma Amaç ve önceliklerin kaybı Kazaya yatkınlık Unutkanlık Konsantrasyon eksikliği ve kızgınlık

28 Kurumsal Tükenmişlik Semptomları
İşten yada servisten ayrılmaların çok oluşu Hizmetin kalitesinin düşmesi Çalışanların sık sık işe geç kalması Çalışanlar arasında çatışmaların artması Çalışanların duygusal ve bedensel sorunlarının artması ile birlikte iş yerinde üretkenlikte azalma

29 İşteki stres nedeniyle tükenen hemşireler;
Mesleki kapasitelerini sorgulamaya başlarlar. Mesleki kariyerlerini gözden geçirirler. Farklı işler aramaya başlarlar.

30 Araştırma: Hemşirelerde duygusal tükenme, doktorlardan daha yüksek bulunmuştur. Genç ve bekar olanlarda tükenmişlik daha yüksek bulunmuştur. Bir üniversite hastanesi onkoloji kliniği 77 doktor ve 56 hemşire (Alacacioğlu ve ark.2009)

31 SONUÇ……………..

32 Tükenmişlik onkoloji alanında çalışanlarda kaçınılmaz olabilir…Ancak kader değildir…Dönemsel sonuçlardan biridir..Alınacak önlemlerle kısa sürede kurtulabilinecek bir meslek hastalığıdır denilebilir…

33 Bireysel Düzeyde Başa Çıkma Yöntemleri
Sorumluluğu üstlenin. ( İş stresi karşısında zavallı olduğunuza inanma tuzağına düşmeyin.) “Bu stresli durumu değiştirmek için ne yapabiliriz?” sorusunu sorun. Bulduğunuz seçenekleri ortaya koyun. Kendinize gerçekçi amaçlar saptayın. Gerektiği zaman yardım isteyin. Çabalarınızın görülmesini sağlayın. Sadece “bakım veren” kimliği ile yaşamayın. Aile ve arkadaşlarınızla da zaman geçirin.

34 Bireysel Düzeyde Başa Çıkma Yöntemleri
Fiziksel egzersiz yapın. Masaj,yoga,müzik ya da grup terapisi yapın Pozitif olmaya çalışın. Stresi tehdit değil, meydan okuma olarak görün.

35 Devlet Düzeyinde Yapılması Gerekenler
Düşük ücret sorununun giderilmesi Ödül kaynaklarının arttırılması Personel yetersizliğine çözüm bulunması

36 Örgütsel Düzeyde Başa Çıkma Yöntemleri
Destekleyici bir örgüt iklimi yaratılmalı Zor işlerin dönüşümlü yapılması sağlanmalı İdareciler elemanlarına çalıştıkları bölüm ile ilgili bilimsel toplantı, kongre, araştırma yapma konusunda destek vermeli Yöneticiler zaman zaman ekip içi toplantılar yaparak sorunların tartışılmasına izin vermeli ve bu konuda adil davranmalı

37 İş Arkadaşları Düzeyinde Yapılması Gerekenler
Aynı yerde çalışan kişiler, iş dışında da birbirleriyle yakın ilişki kurmaya çalışmalı Birlikte çalışmaktan doğan sorunları, büyümeden çözme yoluna gitmeli Daha kıdemli olanlar, yeni başlayanlara karşı idealize olmayan adaptif rol modelleri olabilmeli.

38 Profesyonel Düzeyde Başa Çıkma Yöntemleri
Psikiyatri hemşiresi Psikolog ya da psikiyatr Sosyal hizmet uzmanı

39 Kanser Hastalarıyla Çalışmanın Olumlu Sonuçları Yok mu?
TSG, ciddi bir mücadeleyi gerektiren durumun ardından ortaya çıkan olumlu psikolojik değişimi ifade etmek için kullanmaktadır. ( Yılmaz, 2006 )

40 TSG beş boyutta değişim anlamına gelmektedir.
Kişiler arası ilişkilerde olumlu değişim Benlik algısında olumlu değişim Yaşamın değerini anlama Yeni seçeneklerin fark edilmesi ( Hedeflerdeki değişim ) İnanç sisteminde değişim

41 Araştırma: Onkolojide çalışmanın pozitif etkileri(8 kişi %9
“Artık yaşadığım sağlıklı her dakikadan keyif alıyorum” “Sağlıklı olmanın kıymetini çok iyi biliyorum” 12 farklı şehirden 89 onkoloji hemşiresi (Şenuzun ve ark.2005)

42 Araştırma: 92 onkoloji hemşiresi Onkolojide çalışmanın Ayrıcalık ,
Sabır geliştirici , Doyum sağlayıcı ve Olgunlaştırıcı olduğunu ifade etmişlerdir. 92 onkoloji hemşiresi (Terakye ve ark.2008)

43 SONSÖZ Profesör öğrencilerine “stres yönetimi” konusunda ders veriyordu. Su dolu bir bardağı kaldırıp öğrencilerine sordu: -”Sizce bu su dolu bardağın ağırlığı ne kadardır?” Cevaplar 200 gr ile 400 gr arasında değişti. Bunun üzerine profesör şöyle dedi: -”Gerçek ağırlık fark etmez. Fakat durum bardağı elinizde ne kadar süreyle tuttuğunuza göre değişir. Eğer bir dakikalığına tutarsam, problem yok. Eğer bir saatliğine tutarsam, sağ kolumda bir ağrı oluşacak. Eğer bir gün boyunca tutarsam, ambulans çağırmak zorunda kalırsınız. Aslında ağırlık aynıdır, ama ne kadar uzun tutarsanız size o kadar ağır gelir. Eğer sıkıntılarımızı her zaman taşırsak, er yada geç taşıyamaz duruma geliriz. Yükler gittikçe artarak daha ağır gelmeye başlar. Yapmanız gereken, bardağı yere bırakıp, bir süre dinlenmek ve daha sonra tutup tekrar kaldırmaktır. Yükümüzü bırakmalı, dinlenip tazelendikten sonra tekrar yolumuza devam etmeliyiz. İşten eve döndüğünüzde yükünüzü dışarıda bırakın. Nasıl olsa yarın tekrar alıp yükleneceksiniz. 43

44 STRESTEN UZAK KALIN. SAĞLIKLI VE MUTLU OLUN !!!
44