Prof. Dr. Hüseyin PADEM International Burch University

... konulu sunumlar: "Prof. Dr. Hüseyin PADEM International Burch University"— Sunum transkripti:

1 Prof. Dr. Hüseyin PADEM International Burch University
ARASTIRMA YONTEMLERİ Prof. Dr. Hüseyin PADEM International Burch University

2

3 BİLGİ, BİLGİNİN KAYNAKLARI VE BİLİMSEL YÖNTEM
Bilgi: ‘insan aklının erebileceği olgu, gercek ve ilkelerin butunu, malumat, duşunce urunu’ Bilgi sistemi, bilgi ureten sistemlerin tumu bilgi sistemi olarak tanımlanır. Planlama, gelecekte yapılacak işlemlerin ne zaman, nasıl, ne ile, kimler tarafından, kimin sorumluluğunda, girdi ve cıktılarının ne olacağı, hangi kaynaklar kullanılarak yapılacağının onceden belirlenmesi faaliyetlerinin tumudur. Veri (Data), veri ve bilgi genellikle aynı anlamda kullanılan kelimelerdir. Ancak veri, toplanmış değerler, ham bilgi olup, belli işlem ve analizlerden gecirildikten sonra anlamlı hale getirilen değerlerdir. Verileri bilgiye donuşturen işlem ve analiz dizileri bilgi işlem olarak tanımlanır.

4 Verilerin ayıklanması, işlenmesi, sınıflandırılması gibi işlemlerden sonra mesajının netleşmesi ile bilgi (information) elde edilir. Know-how, teknolojiye donuşturulmuş pratik bilgi olarak tanımlanır ve maddi değeri yuksek olup genellikle stratejik oneme sahiptir.

5 BİLGİ KAYNAKLARI VE BİLGİYE ULAŞMA
İnternet Kitaplar Dergiler Sözlükler Ansiklopediler Gazeteler İstatistik veri kitapları ve raporlar Atlaslar Biyografik kaynaklar Tarihi kaynaklar Diğer bilgi kaynakları

6 Bilim ve Bilgi Bilim, varlık, insan ve olaylar ile bunlar arasındaki ilişkilerin belirlenmesi icin elde edilen bilgiler ve bilgi uretim faaliyetlerinin butunu olarak tanımlanabilir. Bilgi uretimi icin bilimsel yontemler kullanılır.

7 Bilimin Amacı 1. Açıklamak 2. Yorumlamak
Bilimin işlevleri 3 grup altında toplanabilir 1. Açıklamak 2. Yorumlamak 3. Kontrol altına almak ve mudahale etmek Bilimin amacları 1- Varlığı keşfetme 2 - İnsanı keşfetme 3 - Olayları çözme

8 Bilimin Ozellikleri Pozitivist bilim anlayışında
Pozitivist otesi bilim anlayışı BİLİM TARİHİ Arkeoloji, insanlığın ilk var olduğu zaman diliminden bu yana, elde ettiği tarihi belge veya eserlerden yararlanarak ozellikle insanların kullandığı aletlerden hareketle bilimsel seviyelerini tespit etmektedir.

9 Nobel Ödülleri Alfred Bernhard Nobel ( ) dinamiti ve bazı etkili patlayıcıları bulan İsvecli bir bilim adamı Nobel odulleri her yıl Alfred Nobel’in olum tarihi olan 10 Aralık tarihinde verilmektedir.

10 BİLİMİN FARKLI AMAÇLA KULLANIMI
Bilimsel araştırmaların ana amacı insanların maddi-manevi yaşama koşullarını surekli daha iyi hale getirmek ve neticede insan mutluluğunu artırmaktır. Bilimin gelişmesi ile uretilen bilgi ve teknoloji, insanlar aleyhine de kullanılabilir. “Bilimsel” ifadesinin zamanla sağlamış olduğu guvenilirliği olumsuz olarak kullanma yoluna da gidilmiş

11 BİLİMİN FARKLI AMAÇLA KULLANIMI
Oryantalistlerin Turk ve İslam Buyuklerini anekdotlar vasıtasıyla değersizleştirme gayreti Bazen de tarihi şahsiyetleri cok ahlaklı, dindar gibi gosterip, diğer yandan topluma ait malları calan, gerektiğinde gizlice ahlaksızlık yapan olarak tanıtıp, yuksek erdemlere sahip insanların da bu tip bayağı işler yapabildiği şuphesini yerleştirmeye calışmışlardır. Mevlana’ya aitmiş gibi Mesnevi nin 7. cildinin hazirlanmasi Piltown adamı

12 BİLİM VE TOPLUM Bilim insanlari topluma karsi sorumludurlar. Insanligin esas ortak sorunlari 1- Bilgisizlik 2 –Fakirlik 3 –İhtilaf Bilim, en genel hatları dikkate alınarak sayısal (fen ve teknoloji) ve sosyal bilimler olmak uzere 2 ana başlık altında toplanabilir.

13 BİLİM VE KÜLTÜR Toplumda devam edegelen her turlu duygu, duşunce, eğitim, dil, sanat, ahlak, gelenek, yontem gibi her şey kultur anlamındadır. Bilim ve kultur arasında birbirini tamamlayıcı nitelikte bir ilişki vardır. Sürdürülebilir Bilim, Surdurulebilir bilimsel ve teknolojik calışmaların yapılabilmesi icin gerek araştırıcı guvenliği ve gerek ise doğal ve sosyal cevrenin her turlu risk faktorlerini tanımlayıp gercekleşme ihtimaline gore gerekli onlemlerin alınması gereklidir.

14 ODEV 1 “International Burch University nin Turkce nin ogrenilmesi ve yayginlastirilmasindaki rolu” temali bir makale. Makale sonunda ilginizi ceken 3 arastirma konusu *Odev teslim tarihi, bir sonraki ders saati*

15 ARAŞTIRMA KONUSUNUN BELİRLENMESİ VE KARAR VERME
Konu seciminde goz onunde bulundurulması gereken hususlar; Araştırmacıların konuya olan ilgisi, Araştırma grubunu oluşturan bilim insanlarının uyumlu calışma yetenekleri, Calışılacak konunun onemi, Calışılacak konunun orijinalliği, Araştırmacıların bilimsel yeterliliği, Ulaşılabilecek, sahip olunan kaynak yeterliliği, Araştırma icin gerekli zaman.

16 HİPOTEZ VE ARAŞTIRMA SORULARININ BELİRLENMESİ
Nesnelerin ya da kişilerin birden cok değer alabilen ozellikleri değişken olarak tanımlanır. Değişkenler kendi icerisinde ilişki bakımından bağımlı ve bağımsız değişkenler olmak uzere ikiye ayrılır. Bağımsız değişken olayları veya durumu etkileyen değişkendir *gubre*. Bağımlı değişken ise bu olaylardan etkilenen değişkendir *urun*. hipotez “Deneylerle henuz yeter derecede doğrulanmamış ancak doğrulanacağı umulan teorik duşunce, faraziye

17 Gelir, bagimsiz Tuketim bagimlidegisken

18 KARAR VERME Etkili karar vermek icin su beş adımın sırasıyla takip edilmesi gereklidir 1. Amacın ve hedefin tam olarak tanımlanması 2. Amaca ulaşmak için gerekli bilgilerin toplanması 3. Uygun çözümlerin belirlenmesi 4. Yapılması gereken faaliyetlere karar verilmesi 5. Uygulama ve değerlendirme Karar Verme de, 5N1K kuralındaki sorular cevap bulmalıdır. Bu kural “Ne, Niçin, Nerede, Ne zaman, Nasıl ve Kim?”

19 3. BÖLÜM LİTERATÜR TARAMASI VE ARAŞTIRMA ÖNERİSİ
Literatur taraması sonucunda aşağıdaki sorulara tam olarak cevap verilebilmelidir: • Araştırma konusu, teorisi ve calışmanın cercevesi ile ilgili yeterli bilgi elde edildi mi? • Calışma icin en uygun yontem belirlendi mi? • Gecmişte yapılan calışmalar hakkında detaylı bilgi elde edildi mi? • Konunun onemi tam olarak anlaşıldı mı? • Bu calışma bilime ne gibi bir katkı sağlayacaktır?

20 Literatur taraması cok farklı kaynaklar taranarak gercekleştirilebilir
Literatur taraması cok farklı kaynaklar taranarak gercekleştirilebilir. Bunlar : • Arama motorları, • Ulusal ve uluslararası indeksler, • Kutuphaneler, • Bilimsel dergiler, • Tez calışmaları, • Veri tabanları, • Konferans bildiri kitapları, • Tarihi kaynaklar, • Raporlar, • İstatistiki veriler bulanan yayınlar, • Ampirik calışmalar, • TV programları vb.

21 ARAŞTIRMA ÖNERİSİ NASIL HAZIRLANIR
Genel olarak bu bolumler: • Başlık • Ozet • Giriş Problemin tanımı o Araştırmanın amacı o Beklenen sonuclar • Literatur ozeti • Araştırma soruları veya hipotezler • Yontem, Dizayn ve Prosedurler o Veri toplama o Veri analizi o Ornekleme o Arac-gerecler, aletler ve cihazlar • Bilime sağlanacak katkı (araştırmanın onemi) • İcerik taslağı • Zaman cizelgesi ve calışma planı • Butce • Kaynaklar

22 Giriş bolumu kapsamı: • Calışmanın amacı, • Araştırma soruları, araştırmanın gerekliliği ve onemi, • Onerilen calışmanın mantığı, nedeni ve o anki durumu, • Araştırmada ele alınması gereken başlıca konular ve alt problemlerin kısaca tanıtılması, • Varsa bağımlı ve bağımsız değişkenler, • Varsa araştırma modeli, • Eğer varsa hipotezler ve teoriler, • Calışmayı kısıtlayan durumlar.

23 Giriş bolumu ve literatur ozeti istenirse birlikte de verilebilir
Giriş bolumu ve literatur ozeti istenirse birlikte de verilebilir. Bu bolumlerde cevaplanması gereken başlıca sorular şoyle sıralanabilir: • Bu araştırma nicin onemlidir? • Bu araştırmada neye ulaşılmak isteniyor? • Bu alanla ilgili yapılmış başka hangi calışmalar var? • Bu calışma bilime ne gibi bir katkı sağlayacak? • Calışmanın araştırma soruları nelerdir?

24 Yontem bolumunde şu sorulara cevap bulunmalıdır:
• Araştırmada anket mi, laboratuvar ortamında bir deney mi yoksa gozlem ya da goruşme tekniği mi kullanılacak? • Veriler nereden ve kim tarafından toplanılacak? • Orneklem seciminde nasıl bir yol izlenecek? • Araştırmanın gecerlilik ve guvenilirliği nasıl test edilecek?

25 Zaman cizelgesi hazirlanirken su sorulara cevap bulunmalıdır:
• Araştırma ne zaman başlayacak ve ne zaman bitecek? (Aşama aşama belirtilmelidir.) • Yapılan planlama gercekleştirilebilir mi? • Yapılan plan dış etkenlerden ve muhtemel aksaklıklardan nasıl etkilenir? • Planın işleyişinde kontrol nasıl gercekleştirilecek? • Araştırmada hangi iş kim tarafından yapılacak?

26 Araştırma önerilerinde en çok yapılan hatalar
• Araştırma sorusunun net bir şekilde ifade edilmemesi, • Kullanılacak yonteme tam karar verilmemesi, • Cok uzun ya da cok kısa olması, • İstenen formata uymama, • Gereksiz atıf ve yanlış referans verme, • Buyuk sorunların yuzeysel, kucuklerinin ise detaylı verilmesi, • İfadelerin tutarsız olması, • Ana kaynakların goz ardı edilmesi.

27 4. BÖLÜM METODOLOJİ Nitel (QUALITATIVE RESEARCH) araştırmalarda genellikle “Nasıl?”, “Nicin?”, “Ne şekilde?” sorularına cevap aranır. daha cok sosyal araştırmalarda kullanılmakta olup sozel ağırlıklı ve yoruma dayalı calışmalarda kullanılır. Nitel araştırmalar tutum, davranış ve tecrubelerle ilgilenir. Tumevarım mantığı, toplanan verilerden hareketle genellemeler yapma, on plana cıkmaktadır.

28 Gözlemden yola çıkarak kuram oluşturma süreci tüme varım. Nitel
Gözlemden yola çıkarak kuram oluşturma süreci tüme varım *Nitel* , Kuramdan yola çıkarak, kurama kanıt arama yöntemi tümden gelim *Nicel*; yöntemidir. (Trochim, 2001).

29 Nicel (QUANTITATIVE RESEARCH) araştırmalarda, “Ne kadar
Nicel (QUANTITATIVE RESEARCH) araştırmalarda, “Ne kadar?”, “Ne kadar sıklıkla?”, “Kac tane?” , “Ne olcude?” gibi sorulara cevap aranır. Belirlenen bir problemin teorilerle test edilmesi, sayılarla olculmesi ve istatistiksel tekniklerle analiz edilmesidir. Genel olarak sayısal araştırmalar olarak isimlendirilebilir. Tumdengelim ya da genelden ozele dir. KARMA ARAŞTIRMA Bazen hem nitel hem de nicel metodolojinin birlikte kullanılması gerekebilir. Bu karma araştırma (Triangular Research) adını alır.

30 5. BÖLÜM, ARAŞTIRMA METOTLARI VE VERİ TOPLAMA
Veriler, birincil veriler ve ikincil veriler olarak iki ana grupta toplanmaktadır. Birincil veriler, araştırmacının kendisi tarafından toplanan, hali hazırda mevcut olmayan veriler olarak tanımlanabilir. İkincil veriler ise, resmi veya ozel kurumlardan, kişilerden, basından, istatistik kurumlarından, kayıt defterlerinden elde edilen kısaca analiz icin hazır olan tum ham veriler olarak tanımlanabilir.

31 Birincil veriler İkincil veriler Avantajları Daha guncel olabilir - Daha esnektir. - Planlama yapmaya daha elverişlidir. Uzun zaman gerektirmez. - Guvenilirliği daha yuksektir. - Maliyeti daha duşuktur. Dezavantajları - Maliyeti yuksektir. - Toplama sureci daha uzundur. - Guvenilirliği daha duşuktur. - Analiz sureci daha zordur. - Bilgiler guncel olmayabilir. - Hedeflenen verilerin tamamı bulunmayabilir. - Ek araştırma gerektirebilir.

32 Temel kavramlar Ana Kitle (Population)Yapılacak araştırmada incelenecek olan en geniş kume olarak tanımlamak mumkundur. Örneklem (Sample) Ana kitle arasından ana kitleyi temsil edebilecek olan daha kucuk kumeye orneklem denir. Geçerlilik (Validity) Araştırmada gecerlilik, amaca uygun ve yeterli cevaplar alabilme gucunu gostermektedir. Altunışık vd. (2007)’ne gore gecerlilik “bir test veya olceğin olculmek istenen şeyi olcme derecesidir”. Güvenilirlik (Reliability) Aynı sorular aynı kişilere, farklı zamanlarda, aynı şartlarda uygulandığında yine aynı sonucların elde edilebilmesi veya eşit koşullarda alınan orneklerin laboratuvar koşullarında analiz edilmesi ile elde edilen verilerin kabul edilebilir farklılıklarda olması anlamındadır. Yani kullanılan veri toplama aracının ve orneklemlerin tutarlı olmasıdır.

33 VERİ TOPLAMA YÖNTEMLERİ
Tarama: Belge tarama: Genellikle bir işletmeye, kuruma ait belgeler uzerinden incelemeyi gerektirir. Web uzerinden tarama: Web üzerinden tarama en çok literatür taramasında kullanılır. Görüşme Onceden planlanmış, belli kişi veya kişilerle, yine belli bir tarih ve konuda yapılan konuşma, goruşme olarak tanımlanır. Deney Bir konuyla ilgili veri elde etmek amacıyla, araştırmacı tarafından arazi veya laboratuvar ortamında gercekleştirilen bilimsel calışmalara deney denir.

34 Gözlem Bulunulan durumda meydana gelen değişikliklerin tespit edilmesine denir.
Anket Anket, başlıca veri toplama araclarından biridir. Belli bir amaca yonelik olarak, bir sistem dahilinde veri toplamak uzere araştırmacı ya da araştırmacılar tarafından geliştirilir.

35 ANKET Anket hazırlama ve uygulama akış diyagramı
Anket, başlıca veri toplama araclarından biridir. Belli bir amaca yonelik olarak, bir sistem dahilinde veri toplamak uzere araştırmacı ya da araştırmacılar tarafından geliştirilir. Bir anketin amacı tolere edilebilir ve tamamlanabilir ozel bilgiler elde etmektir. Asamalari: Hipotez ve Araştırma Sorularının Belirlenmesi Metodolojinin Belirlenmesi Soru Tiplerine Karar Verilmesi Anketin Dizayn Edilmesi Pilot Uygulama Hedef Gruba Uygulama Analiz Etme ve Değerlendirme

36 ANKET Hipotez ve araştırma sorularının belirlenmesi *ikinci bolumde verilmişti* Metodolojinin Belirlenmesi Yüz yüze (karşılıklı) görüşme yöntemi Telefon yöntemi Posta yöntemi İnternet yöntemi Karma yöntem

37 Soru Tiplerine Karar Verilmesi
Sorular kısa ve öz olmalıdır Tek bir amaca yönelik soru sorulmalıdır Sorular net olmalıdır. Kişisel bilgiler istenmemeli ve gizliliğe dikkat edilmelidir. Kategorileri gereksiz yere artırmamalıdır

38 Soruların İçeriklerine Göre Sınıflandırılması
a) Bilgi soruları b) Demografik sorular c) Görüşe dayalı sorular d) Varsayıma dayalı sorular Soruların Cevaplarına Göre Sınıflandırılması a) Kapalı uçlu sorular Olası cevapların anketi hazırlayan tarafından belirlenip verildiği sorulardır. b) Açık uçlu sorular Bu tip sorularda anketi cevaplayan kişiden soruyu kendi cumleleriyle serbestce cevaplaması beklenir.

39 Anket Hazırlarken Yapılan Başlıca Hata Türleri
*Sayfa 80, kitap takibi*

40 Anketin Dizayn Edilmesi
Uzman görüşü alma Kapak sayfası ve sunuş yazısı Yönerge yazısı Sorular bölümü

41 Pilot Uygulama Anket taslağı hazırlandıktan sonra, anketin geliştirilmesi ve muhtemel hataları gidermek amacıyla asıl hedef gruba uygulamadan once kucuk bir gruba pilot uygulama yapmak gerekir. Bunun yapılması anketin gecerliliği ve guvenilirliğini artıracaktır. Bir bahcede yetiştirilen domateslerin incelendiği duşunulurse, bahcedeki domateslerin tamamı ana kitle, bu bahceden farklı koklerden alınan domatesler ornek ya da orneklem, bu işlem ise orneklemedir. Ornekleme yontemleri olasılıklı ve olasılıksız ornekleme olmak uzere iki ana gruba ayrılır.

42 Hedef Gruba (Örneklem) Uygulama
Anket pilot uygulama yapılıp gerekli duzeltmeler ve değişiklikler tamamlandıktan sonra hedef gruba uygulanmalıdır. Hedef grup araştırmacı tarafından belirlenen bir ornekleme yontemiyle alınan orneklem grubudur.

43 Olasılıklı Örnekleme Yöntemleri
a) Basit rastgele örnekleme, Orneklemi oluşturacak birimlerin her birine eşit şans verecek şekilde yapılan orneklemeye denir. Ana kitledeki her birimin orneklem grubuna girme olasılığı eşittir. b) Sistematik örnekleme, Basit rastgele orneklemeye cok benzer bir ornekleme metodudur. Tek fark birinde gelişiguzel diğerinde belli bir duzene gore secme vardır

44 N birimlik bir ana kitleden n orneklem k birim aralıkla secilecekse, oncelikle k belirlenir. k değeri N/n’ye eşittir. Orneğin, 50 elemandan oluşan bir ana kitleden sistematik ornekleme yontemiyle 10 eleman secilecekse, once k=50/10=5 olarak belirlenir. Sonra rastgele bir elemandan başlanır, 17, 22, 27, 32, 37, 42, 47, 2,7,12 ile numaralanan elemanlar alınır. c) Tabakalı örnekleme, Ana kitleyi oluşturan elemanlar incelenecek ozelliklere gore farklılık gosteriyorsa, bu durumda alt gruplara ayırarak bu gruplardan belli oranda rastgele orneklem almaya tabakalı ornekleme adı verilir.

45 d) Küme örnekleme,Bu orneklemede, elemanlar arasından orneklem alma yerine alt kumeler oluşturularak, bu kumelerden orneklemler alınır. Bu orneklem turunde kumeler arasında farklılığın nitelik ve nicelik yonunden az olması gerekir.

46 Olasılıksız Örnekleme Yöntemleri
a) Gelişigüzel örnekleme, Bu ornekleme yonteminde ulaşılabilen herkes ornekleme dahil edilir ve hedeflenen ornekleme sayısına ulaşılıncaya kadar devam edilir. b) Kota örneklemesi, Araştırma yapılacak olan ana kitlenin belli ozelliklerine gore gruplama yapılarak her gruptan belli bir oranda orneklem alınmasıdır. Bu gruplama genellikle meslek, yaş, cinsiyet, gelir duzeyi, oğrenim duzeyi vs. olarak yapılabilir. c) Amaçlı örnekleme, Araştırma yapılacak ana kitlede araştırmanın amacına en uygun grubun secilmesidir. Bu yontemde orneklem tamamen araştırmacının ulaşmak istediği hedefle ilgilidir

47 d) Kartopu Örnekleme, Ana kitlenin tam olarak bilinemediği ve orneklem belirlemenin birbirine bağlı olduğu durumlarda kullanılır. Oncelikle orneklemi oluşturacak ilk kişiye ulaşılır. Sonrasında bu kişiden bilgi alınarak bunun bir altındaki kişilere, sonra onlardan bilgi alınarak bir alttaki kişilere ulaşılır ve boylece devam edip gider.

48

49

50

51 Bilimsel Yöntem Bilimsel yöntem: bir olay, olgu, soru ya da problem hakkında gözleme dayalı olarak güvenilir, geçerli ve tutarlı bilgi elde etme ya da bu amaca yönelik kullanılan kurallar ve ilkelerdir. Yani araştırmanın ve bilgi toplama ve değerlendirmenin dayandığı kuralları, ilkeleri, teknikleri süreçleri … anlatır.

52 Bilimsel Yöntemin Temel İlkeleri-1
Bilimsel yöntemi diğerlerinden ayıran ve bu şekilde elde edilen bilgiye güvenilirlik, geçerlilik ve tutarlılık sağlayan bazı temel ilkeler vardır. 1. Somutluk ilkesi: mekanı belli, zamanlı, gözlemlenebilen, hakkında veri toplanabilen, ölçülebilen olaylar, soru ve sorunları konu edinir. 2. Objektif (yansızlık) ilkesi: yöntem; araştırıcı önyargı, duyguları, dilekleri ve beğenilerinin etkisinde olmamalı 3. Bilmediğini varsaymak ilkesi 4. Kavramların açıklıkla tanımlanması ilkesi: Araştırma konusunda yer alan kavramların açık, anlaşılır ve ölçülebilir olarak tanımlanması gereklidir.

53 Bilimsel Yöntemin Temel İlkeleri-2
5. Konunun sınırlandırılması ilkesi 6. Olay ve olguların bütünlüğü ilkesi: araştırma konusunun geçmişi olabileceği, başka olaylarla ilişkisinin olabileceği, olaylar zincirinin bir halkası olabileceği göz önünde bulundurulur. 7. Olay ve olguların değişebileceği ilkesi: toplumsal olaylar kadar doğa olayları da değişkendir

54 Bilimsel bilgi: eğer bir bilgi bilimsel yöntem ve teknikler kullanılarak elde edilmiş ve sınamaya açık (tekrarlanabilir) ise bilimsel bilgi olarak adlandırılır. (Hıyar meyvesinin büyümesi) Bilginin hatalı kullanımı: Nükleer, genetik, kimya vs bilgileri her zaman insanlık aleyhine kullanılabilir. Bilimsel bilginin çıkar ve riskli kullanımı:prestij, şöhret amaçlı klonlama, kök hücre, nükleer madde kullanımı.

55 Güzel Sanatlar ve Bilim
Sanat; bazı düşüncelerin, algıların, amaçların durum ya da olayların söz, hareket, simge, şekil, müzik, yazı gibi yollarla beceri ve hayal gücü kullanılarak ifade edilmesi, görsel ve işitsel olarak sunulması etkinliği olarak tanımlanabilir. Geleneksel ve çağdaş olabilir. Edebiyat, müzik, resim, mimarlık, heykel, tiyatro vs. Özgün, estetik, toplum düşüncelerini yansıtması nedeniyle bilimle içi içedir.

56 BİLİM VE BİLİMİN ÖZELLİKLERİ
Bilim: belirli bir teori veya yaklaşımın ışığında, tarafsız-objektif olarak, bilimsel yöntem ve teknikleri kullanılarak, gözlemlenebilen ve ölçülebilen, konusu ve mekanı belli, sonlu, zamanlı ve özgün olgular hakkında toplanmış, güvenilir, geçerli ve mantıksal bir ilişki içinde tutarlılığı olan bilgi topluluğudur. Bilimin konusu: Bilim doğada, insanda ya da toplumda olan olayları ve olguları gözlemleyerek ve deney yaparak anlamaya ve açıklamaya çalışır. Bilimin araştırma konusu olmayan hiçbir konu yoktur.

57 Bilimin Özellikleri Gözlenebilir Ön yargıdan uzak ve eleştiricidir
İlericidir Yöntem ve teknikleri net ve açıktır Yöntem ve sonuçları tekrarlanabilir Sonuçları sınama ve sorgulamaya açıktır Temeli olan önermeler üzerine kuruludur Durağan, değişmez ve mutlak değildir Bilim genelleyicidir Yönteme dayanır ve sistematiktir İnsanlık değerlerinden (yargı, önyargı, duygu ..) tamamen soyutlanamaz Dünyada, doğada, toplumda belirli bir düzenin var olduğunu kabullenir

58 Amprik Yöntemler Birçok başarılı bilimsel veri kullanılarak yeni bilimsel çalışmalar için yol gösterici olarak kullanılan veriler manzumesidir. Amprik genellemeler çok sayıda veriye dayanır, bunlar kullanılarak kurgulama yapılır ve varsayılır.

59 Bilimin Amaçları Bilimde bir olay, olgu ya da sorunu: saptama, keşfetme, ortaya koyma ve çözme çabası. Anlaşılma ve anlamlandırılma. Neden-sonuç ilişkisi. (Yanık gıda örneği) Bir araştırıcı (Weber) bilimin amaçlarını şu şekilde sıralar: Dış nesneleri ve insan faaliyetlerini ölçerek teknolojinin gelişmesi. İnsan hayatını kolaylaştırır Düşünme yöntemleri, düşünmek için gerekli araçlar ve eğitim Açıklık kazanmak; yani kendimizi ve çevremizi anlamak. İnsan merakını giderir.

60 ODEV 1 Esya ve hadiseleri cozmek, belirlemek ve açıklama nin etkileri
*Nicin bilim, Olumlu, olumsuz, baska bilgilere temel vs ...* *Odev teslim tarihi, bir sonraki ders saati*

61

62 Bilim ve İlerleme Bilgi birikimi ile insan dünyayı, doğayı, toplumu ve kendini anlaması daha güvenilir ve doğru noktaya gelir 2000 li yıllarda bilgi ve teknolojiye hükmeden ülkelerin aynı zamanda küresel dünyada da baskın oldukları görülmektedir.

63

64 Bilimde İlerleme Koşulları
Özgür düşünce ve hoşgörü ortamı ile bunu besleyen kültür Araştırmaya ve yeni düşüncelere destek Araştırma sonucu ortaya çıkan teknik ve araçların kullanılmasına destek

65 Bilimin Sınıflandırılması
Pozitif bilimler: Yenilik oluşturan, olgular arasındaki ilişkiyi açıklamaya çalışan, teknoloji geliştiren bilimler. Doğa bilimleri ve Sosyal bilimler (Toplumsal) olarak ikiye ayrılır Diğer bilimler: Doğru düşünme kurallarına uyulunca çıkacak sonucun da doğru ve kesin olacağı kabulüne dayanır. Mantık, felsefe.

66 3.Bölüm: Bilim Tarihi MO 6000 lerdeki Hindistan, Mezopotamya ve Mısır a dayanır MO 399. Sokrates Dinsizlik ve gençliği ayartma suçlarıyla idam edildi. MO Aristo bazı bilimsel kitaplar yazdı MS Farabi felsefe, hukuk, doğa bilimleri, metafizik ve müzikle uğraşmış MS İbn-i Sina Tıp ve Felsefe ile uğraşmış MS Gazali yaratılma ve insan üzerinde çalışmış. 1440 Alman Gutenberk matbaayı buldu 1452 Leonardo da Vinci. Gerçek bir bilgin ve mucit

67

68 Nobel Ödülleri 1896 da ölen Alfred Nobel adına verilir
İlk 1901 de X ışınlarını bulan Wilhelm Roentgen e verildi Her yıl Fizik, kimya, tıp, edebiyat ve barış dallarında veriliyor.

69 Odev 2 Bilim tarihinde etkin musluman lar *2 hafta sonra alinacak*
Case study 1 *Menderes Coskun, Latîfî’de Oryantalizmin Parmak İzleri: Latîfî’nin Türk ve İslam Büyüklerini Anekdodlar Vasıtasıyla Değersizleştirme Gayreti

70 4. Bölüm: BİLİMSEL ARAŞTIRMA VE AŞAMALARI
Bilimsel araştırma: Bilimsel yöntem kullanarak, gözlenebilir, ölçülebilir, konusu ve mekanı belli, sonlu, zamanlı, özgün olay, olgu ve sorunlar hakkında sorulara güvenilir, geçerli, tutarlı ve sınanabilir bilgi üretme sürecidir. Arastırma ekibi ve ozellikleri: yetkin, aksiyoner, mutlak guvenilir ve arastırmaya hevesli bireylerden olusturulmalı

71

72 Araştırmanın Aşamaları
Araştırma sorusunun belirlenmesi ve ifade edilmesi. Sorun ne? Araştırma hipotezinin ortaya konulması. Ne olabilir? Kaynak araştırması sonucu sorun ve hipotezin değerlendirilmesi Soruya cevap aranması ve hipotez (lerin)in test edilmesi Araştırma bulgularının ortaya konulması ve hipotezlerin sınanması sonucunda ret veya kabul veya sınırlı kabul-ret i.

73 Amac ve Yararin Ortaya Konulmasi
Arastirmanin neden yapildigini aciklamak, arastirma konusunun, sorusunun ve yonteminin de belirlenmesine katki saglar. Ayni zamanda arastiricinin yetismesini saglar

74 Anket calısmasında: Bilgilendirilmis Kabul
“Informed consept” belgesinin temel unsurlari: Arastirmaya gonullu katilim Denege tam ve guvenilir bilgi verilmesi Riskleri anlayabilecek kapasite olmali Ozel yasam hakkinin korunmasi

75 Konu Secimi Arastirmaci, entellektuel olarak ilgi uyandirabilecek,
kendisinin ilgi duydugu, guncel gecerliligi olan, bilime ve topluma katki saglamasi beklenen Ongorulen surede bitecek, zamanli Ozgun nitelikli Olay, olgu ya da sorunu konu secmelidir

76 Arastirma konusuna kaynaklik edebilecek sorular genellikle duzenli ve acikca ifade edilmis degildir.
Eger ..., Acaba ....., farkli ise .... Gibi ifadelerle baslar ve genellikle degiskendir. Bu surec ilk bakista gorundugunden daha zordur. Password is ‘RESEARCH BEGETS RESEARCH’

77 ODEV Calisma konunuz ile ilgili bir makalenin secimi ve analizi
Teslim tarihi 3 hafta sonra Bosna li ogrencilerin Bosna daki Oriantalizm ve etkileri hk arastirma yapmalari

78 Arastirma Konusu Ornekleri
Kisinin kultur ve sanata ilgisi Eski model araclarin hava kirliligine etkisi GDO lu bitkilerin allerjik etkisi Bosnak Enstitusunde bulunan el yazmasi Isimli eserinde bulunan Turkce kelimeler ve bunlarin kullanim amaclari Savas sirasinda kadin hatiralari

79 Kaynak Taramasi (Literatur Arastirmasi)
Secilen konu hakkinda: Kutuphane arastirmasi Belge incelemesi Internetten kaynak ulasimi Uzman veya taraflarla gorusme Istatistik kurumlari Dergi-gazete arastirmasi Onceden yapilan tezler Kaynak taramasi ile arastirmanin sinirlari belirler

80 Arastirma sorusunun netlestirilmesi ve hipotezlerin belirlenmesi
Dikkat: Yapilmis bir calismayi tekrarlama ve kesfedilmisi tekrar kesfetme riski !!!! Kaynak taramasindan sonra arastirma sorusunun son hali verilir

81 Do you know the difference between the independent and dependent variables?

82 ANKET Ozellikle sosyal bilimlerde gerekli olan verilerin toplanmasinda kullanilan bir yontemdir. Anketlerin tekrarlanmasi oldukca zor oldugundan baslangicta hipotez, sorular ve denekler eksiksiz dusunulmeli Anket turleri, yuz yuze, posta ile, faksla, telefonla, internetle, e posta ile, elden birakip ... gibi

83 Anket sorulari Sorularin bir bolumu anket uygulanan kisinin cinsiyeti, yasi, medeni durumu, dogum yeri, meslegi, egitim duzeyi, gelir duzeyi gibi sorulardan olusabilir. sorular acik net olmali, cevap siralari kolay olmali, sorular acik ve net olmali, kelime ve cumle yapisina dikkat etmeli ve cumle kisa olmali, sorular kolaydan zora dogru dizilmeli, sorularin zor olanlari anketin sonuna dogru olmali, ozgurluk, esitlik, adalet gibi bazi sozcukler duygulara hitap ettiginden cok kullanilmamali

84 Anket sorulari acik uclu soru olmamali, ne zaman yerine hangi tarihte,
tek fikir sorulmali, `hukumet enflasyon ve issizlik konusunda basarilimidir` enflasyon ve issizlik soruluyor sorular varsayimla baslamamali `esinizle gorucu usulumu evlendiniz yerine `evli iseniz gorucu usulu ile mi evlendiniz` olmali indirekt yapi kullanilabilir, `hic rusvet verdinizmi` degil `rusvet vermek zorunda kaldinizmi` sorular yonlendirici olmamali `.... degil mi` seklinde degil` uygun buluyormusunuz` anket hatalarini en aza indirmek icin pilot uygulama yapilabilir en fazla 40 soru olmali.

85 Anket sorulari Acik uclu sorular, cevap alani sinirlandirilmamis sorulardir, `hukumetin egitim politikasi hakkinda ne dusunuyorsunuz,..... Kapali uclu sorular, cevap seceneklerle sinirlidir, `asagidakilerini hangi yogunlukta yaparsiniz` Acik ve kapali uclu sorular, cevap secenekleri sunulur, son secenek `baska belirtiniz` ile biter Anketin kapsami, mumkun oldugunca dar tutulmali, denekler gerekli ise konu hk bilgilendirilmeli, sonuclarin kisiye bagli aciklanmayacagi ve gizli oldugu belirtilmeli, kurum adina yapiliyor ise resmi antetli kagit kullanilmali

86 Anketlerin degerlendirilmesi
Veriler bilgisayar ortaminda analiz edilir, ilgili programlar kullanilir Grafik, diagram, tablo ve gruplandirma yaparak netice aciklamak sonucun anlasilmasini kolaylastirir. Odev, calisma konunuz ile ilgili bir anket hazirlayiniz Teslim tarihi, bir sonraki hafta

87 Experimental research
Students Group A Group B Two methods of instruction Assessment Comparation Which method is effective? A, or B Independent variable Dependent variable

88 Arastirma Yonteminin Belirlenmesi
Su kararlarin verilmesi gerekir: Veri toplama teknigi, araci ve sorulari Arastirilacak sorunun bizzat kendi ozellikleri (objenin rengi, maddenin miktari, bulasicilik, tercume eserin sayisi-hasar gormesi ...) Bulgular arasinda beklenen fark buyuklugu Kullanilacak basit veya istatistiksel cozumleme teknikleri

89 Veri Toplama Anket uygulamak, guvenilir kurumlardan veri derleme, tarihi kaynak inceleyerek, baskalarinin yaptigi calisma sonuclarini derleyerek, deney yaparak, sozlu gorusme yaparak... Veri saglamadaki titizlik dogrudan arastirma sonucunun guvenilirligini belirler

90 Verilerin ayiklanmasi ve islenmesi
Alinan ilk verilere ham veri denir. Bunlar gozden gecirlir, ayiklanir ve islenerek cozumlemeye hazir hale getirilir Istatistik kullanilacak ise SPSS, Exel, Nvivo, grafik ve tasarim programlari kullanilarak sistematik bir hale getirilir

91 Verilerin Analizi Deneme yontemleri ve istatistik teknikler kullanilir. Ayrica korelasyon (degiskenler arasi iliski), ki kare, t testi, faktor analizi, regresyon gibi daha detayli sayisal teknikler de kullanilabilir.

92 Bulgularin Degerlendirilmesi ve hipotezlerin sinanmasi
Burada elde edilen bulgular ortaya konur ve bu konuda simdiye kadar yapilmis calismalarin sonuclari ile karsilastirilarak sonuc ve oneriler belirlenir. Ancak sonuclar hipotezleri desteklemiyor ise bu dogal bir sonuctur. Eger bundan onceki asamalarda bir hata yapilmamis ise calisma yine guvenilir ve bilimseldir. Burada nedenler cok iyi tartisilmalidir

93 The Research Process – a Process Perspective
Figure 3.1 The research process

94 Figure 2.2 The wheel of research
Research Never Stops Figure 2.2 The wheel of research

95 Ornek proje analizi Bap mali projesinin analizi

96 Presentation:Writing the Final Report
Guidelines Audience Good communication Language and flow Form and style Headings

97 Presentation:Structure of the report
Title page Table of contents Executive summary Introduction and problem statement Theoretical background Methodology Findings of empirical study Conclusions and recommendations Footnotes Bibliography or references Appendix

98 Presentation: An Example of a Table of Contents
Figure An example of a table of contents

99 Getting started with writing
Practical hints Create time for your writing Write when your mind is fresh Find a regular writing place Set goals and achieve them Use word processing Generate a plan for the report Finish each writing session on a high point Get friends to read and comment on your work

100

101 Writing for different audiences
Key differences between an ‘Academic’ report and a ‘Consultancy’ or ‘Management’ report The academic report: Tends to be longer Will be marked and graded Will contain contextual descriptions The consultancy report: Has less focus on the development of theory Contains recommendations relating to the organisation’s business

102

103 Four short paragraphs that answer the questions:
Report structure (1) The abstract Four short paragraphs that answer the questions: What were my research questions and why were they important? How did I go about answering the research questions? What did I find out in response to these questions? What conclusions can be drawn? Adapted from Saunders et al. (2009)

104 Literature review - purpose
Report structure (2) Introduction - include The research questions(s) and a clear statement of research objectives Brief background and a guide to the storyline Literature review - purpose To set your study in the wider context To show how your study supplements existing work

105 Report structure (3) Checklist Complete the Checklist
for points to include in your method chapter Developed from Robson (2002)

106 Results chapter(s) - purpose Discussion chapter- purpose
Report structure (4) Results chapter(s) - purpose To report the facts your research discovered To support the facts with quotes from participants Discussion chapter- purpose To interpret results and relate the findings to the original research goals and objectives To indicate implications of the research

107 Report structure (5) Using a matrix in the planning of the content for the results and conclusions chapters Saunders et al. (2009) Figure Using a matrix in the planning of the content for the results and conclusions chapters

108 Conclusion chapter – purpose
Report structure (6) Conclusion chapter – purpose To answer the research question(s) To meet the research objectives To consider the findings To present any contributions to the topic displayed in the literature To reflect on any implications for future research

109 Report structure (7) References Appendices
Use a convention that is accepted by your university (e.g. Harvard, APA) Cite all sources referred to in the text Check all citations to prevent plagiarism Appendices Include only essential supporting material Include copies of interview schedules Keep appendices to a minimum

110 Organising the report content (2)
Main points to consider Choosing the title Telling a clear story Helping the reader by- Dividing your work Previewing and summarising chapters Using suitable tables and graphics Writing in a suitable style

111 Writing style Key points: Clarity and simplicity – avoid jargon
Checking grammar and spelling Preserving anonymity Regularly revising each draft

112 Evaluating the first draft
Checklist Complete the Checklist to help you evaluate the first draft Saunders et al. (2009)

113 Oral presentation Three key stages: Planning and preparation
Use of visual aids Presenting

114 Summary: Chapter Writing is a creative process and a powerful way to clarifying your thinking A project report needs a clear structure that helps to develop the storyline All the information should be readily accessible to the reader

115 Summary: Chapter Use a clear writing style free and check for spelling and grammatical errors Be prepared to rewrite the first draft several times Remember to check the assessment criteria

116 Summary: Chapter Failing to prepare for your presentation is preparing to fail Visual aids help the audience understand your presentation Remember to – Tell them what you're going to say Say it Tell them what you said

117 Etige Aykiri Davranislar
Asirma (Intihal-plagiarism): Fikir, metot, veri, uygulama, yazi, yapit, sekil vs. Sahtecilik (Uydurma, Fabrication): bilerek bir belgeyi degistirmek, arastirma yapmadan veri uretmek Carpitma (Falsifaciation): kayitlari, yontem. Cihaz vs kullanilmis gibi gosterme, hipotez aksine verileri dikkate almamak, sonuclarla oynamak Duplication: ayni arastirmayi birden fazla farkli dergilerde yayinlamak

118 Etige Aykiri Davranislar
Dilimleme: butunlugu bozacak sekilde parcalara ayirma Haksiz yazarlik: Katkisi olmayani yazarlar arasina dahil etmek, veya katilmak (Sadece yazim asamasindaki katki yazarlik hakki dogurmaz). Diger: Makul disi alinti, Mastre ve Dr tezinden cikan yayina ogrenci veya danisman ismini yazmamak

119 Etige Aykiri Davranislar
Kurum ve katkilarini yazmamak Insan ve hayvanlar hk etik kurallara uymamak Jurilerde uyeleri yaniltici, yanlis ya da eksik bilgi vermek

120 Bilim ve Arastirma Etigi (Ahlaki)
Arastirma surecinde bilginin nasil uretilecegi, nasil paylasilacagi ve kullanilacagi hususunda etik kurallara ihtiyac vardir. Bilim etigi su konularda olabilir: 1. Arastirma konusu, amaci ve yarari 2. Yontem 3. Veri elde etme sureci 4. Atif 5. Verilerin paylasilmasi 6. Bilginin kullanimi 7. Arastirmanin finansmani