Türkiye: Ekonomi, Bilim ve Teknoloji

... konulu sunumlar: "Türkiye: Ekonomi, Bilim ve Teknoloji"— Sunum transkripti:

1 Türkiye: Ekonomi, Bilim ve Teknoloji
ISO Kongre, Kas. 2007 Orhan Bursalı

2 Konu Başlıkları Türkiye, İnovasyon ve Ekonomi
İki Örnek, Finlandiya ve Çin Nasıl Başardılar? Nerede politik irade Her şey iyi mi? Tarihimizden öğrenmek…

3 Son Haftalardaki Başarılar!
Türk Koyun Dolly, 3 tane daha Transgenik fare ODTÜ’de insansız uçak, Yepyeni Kızılötesi termal kameralar, Teknoloji Ödülleri, Tesid Ödülleri, Artesis… Ekranlara yepyeni polimer… Nato teknoloji merkezleri vb… AMA

4 Yenilikçilik, AB ve Türkiye
Yenilikçi Liderler İzleyenler Geri kalanlar Koşanlar Türkiye Avrupa Yenilikçilik Konumları, 2006

5 Yenilikçilik ve Ülkeler
Dikey eksen 25 ölçüte göre oluşturulan Global İnovasyon İndeksi, yatay eksen ise bir önceki seneye göre bu endeksin değişme oranı. 0,45 civarındaki yatay çizgi AB ülkelerinin ortalama inovasyon endeksini belirliyor.

6 İnişler ve Çıkışlar Ülkesi
Sabah

7 Ekonominin Kısa Öyküsü 1
60 yıl : 20 kez kriz = ~ 3 yılda bir İMF Toplam 28 yıl kesintisiz İMF Kesintisiz 10 yıl İMF ISO Kongre, Kas. 2007 Orhan Bursalı

8 Türkiye ve Dünya Dünya Rekabet İndeksi’07: 48. (43)
Ekonomik başarım: Siyasal Yön.Verim: İş verimliliği : Altyapı : (55 ülke) IMD- Zürih

9 Ekonominin Kısa Öyküsü 2
YAKIT HEP DIŞARIDAN Sürekli dış borç Sürekli ithalat Sürekli cari açık İthalata dayalı ihracat ve ekonomik yapı Veee: KRİZ KORKUSU

10 Türkiye ve Dünya Şevket Pamuk, CBT 1040

11

12 Birinci Örnek

13 Çin: Korku ve Hayranlık?!
1978’den beri % 9-12 arası büyüme 2003: Dünyanın 6. Büyük Ekonomisi Dış Ticaret hacmi: 4. Sırada (1978: 32.; 1989: 15.; 1997: 10., 2001: 6.) Kişi başına gelir 1000 $

14 Doğrudan Yabancı Yatırım
1980’lerde mia $, 2003’te toplam 500 mia $ Nature

15 İhracat - İthalat Dünyanın 3. Büyük ithalatçısı (06)
Milyar $ 2002: 260 mia$; 2006: 800 mia$, (2008 hedef: 1 trilyon $) Dünyanın 3. Büyük ithalatçısı (06) Nature

16 Ucuz Emek ?! Türkiye’ye kıyasla 4-5 kat daha az kazanç
Emek yılda ortalama %14, en düşüğü % 30 artıyor, artık “süper ucuz” emek değil… Asgari ücret: 70 Eu Yıllık kazanç 2000: 880; 2006:1974 Eu Meslek: 2235 Eu; Fabrika ve İnşaatta ücret artışı son iki yılda: % 30-50

17 Yüksek Teknoloji İhracatı
2000: 30 milyar $ 2005: 220 milyar $ Toplam ihracattaki payı : % 28 ! İhracat, Yapı: Düşük Orta Yüksek ,

18 Yüksek Teknoloji İth-İhracat

19 Dış Yatırım Ulusal şirketler 2006: 21 mia $ (Mali 3,5)
2006 sonunda: 5 bin Çin şirketi 170 ülkede 10 binden fazla şirket kurdu. Yabancı şirket satın alıyor; IBM… Afrika’da madenlerde hızlı yayılım 1330 mia euro rezervleri var: Yatırım

20 Teknolojik Durum Endeksi
Abd Japon Çin ABD Japon Çin Çin teknolojik durumunu 10 yılda 2 kattan fazla iyileştirdi Kaynak: Georgia Tech

21 ARGE Harcamaları 2005: % 1,34; 2006 Üç kat; 2020 hedefi: % 2,5
Araştırma harcamaları ekonomiden daha hızlı büyüyor: 2003’te yüzde 19.6 arttı. Temel bilimsel araştırmalarında artış % 18,8.

22 ARGE Elemanları Temel Araştırmalarda (%) : 8,5
Uygulamalı Araştırmalarda : 21.8 Deneysel Araştırmalarda : 69.8 (Deneysel: En yüksek oran!) NERELERDE? İş- Piyasa Üniversiteler 16.6 Araştırma Enstitü 15.8 Diğer 2,9

23 Yeni Teknolojilere Yatırım
Bütün bilimsel ve teknolojik alana yatırım Alternatif enerji, kanser, genetik.. Örnek: Şanghay High Tech parkta 100 doktoralı 200 teknisyen, sadece, yeni kanser tedavileri Için ARGE yapıyor. Parkta: Pekin’in desteklediği 8 ayrı lab var. Transgenik ARGE’ler. 34 yerli ve yabancı (Roche) ilaç şirketi. Çin yıllardır Uydu atıyor!

24 Ekonomik Tırmanış Chip üreten 7 fabrika ile dünyanın 2. büyük Chip üreticisi… Büyük büyümeye rağmen Çelik satıyor Şirketleri ABD ve AB’den High Tech ihale alıyor! Dünya Rekabet İndeksi’nde 2007: 15.(18)

25 Geri Beyin Göçü Dünyadaki 600 bin Çinli bilim insanı, teknisyen, girişimci ve mühendisten 170 bini ülkesine dönmüş: Büyük sinerji. Gelenlere batıdaki maddi imkanlar ve laboratuvar imkanları veriliyor. ABD’deki Çinli akademisyen araştırmacılarla yakın işbirliği, ortak lab ve araştırmalar…

26 Beyin Üretimi Mühendis yetiştirme’de tırmanış: ABD 2003: mühendislik doktorantlarının dörtte biri, Çinli.. Çin üniversiteleri: 2001: 465 bin mühendis mezunu. Harvard’a göre 2010’a kadar ABD’den daha çok bilim ve mühendislik doktora öğrencisi olacak. Üni.öğrencilerinin %35’ı mühendislikte.

27 Ekonomi Yapısal Dönüşüm
arası: Tarım : % 45,4 > 14.5 Sanayi : % 34,4 > 51.8 Hizmet: % > 33.7

28 Bilimsel Makale Yayını
En çok yayın yapan ülkeler sıralaması: 2. En çok atıf alan ülkeler, 10 yıl topl: 13.

29 Çin - Patent 2000: 2001: 2002: 2003: ARTIŞ: % 42.6 (Ülke içi, yerli başvuru sayısı) Referans: Türkiye: 325, 333, 425, 550, 465 ( ) (2002: ABD ; İng ; Japon: )

30 Nasıl Başardı ? 1986: Masterplan, En gelişmiş Batı bilimini yakala ! Bu amaçla her aracı kullan! Bakanlıklar, yüzlerce Çinli bilimciyle dünya pazarını 15 BT alanında inceledi. Rekabet edilebilirliği araştırdı. Vee yönlendirme yaptı.. Planları: Temel araştırma hedefleri, tarım, sağlık, çevre tekno., bilim ve eğitimi, informasyon yüksek tekno., ve makine sanayi…

31 Nasıl Başardı 2 2006 Stratejik Planı: 2000 bilim ,müh, Iş adamı katıldı, 3 yıl sürdü, eksiklikler, zayıf yönler saptandı, hayati önemde 20 alan belirlendi; aralarında ileri imalat, tarım, temel bilimler, insan kaynakları, enerji, ulusal savunma var. 20 çalışma grubu oluşturdu. HEDEFLER Yıl 2020’ye kadar, jumbo jet’den uzay teknolojisine kadar hemen hemen bütün alanlarda Çin Malı üretimini öngören, bütün ayrıntılarıyla bir BT ve inovasyon planı.

32 Nasıl Başardı 3 2020: İnovasyon toplumu: GSYİH: %2,5’u ARGE’ye. Yeni bilim odaklı sanayide öncülük. Teknik ilerlemeye dayalı ekonomi büyümeye katkı % 65 artacak İthal teknolojiye bağımlılık % 30’un altına Patent sayısında İlk 5’e girecek 13 Mega Proje, fizik, Malzeme, Jenerik Çip, temel yazılım, Elektronik Komponent, nano tekno, Kuantum, Protein bilimi

33 Nasıl Başaracak 4 2050: BT’de Dünya Lideri
Ulusal Kurumların yaratıcılıkları becerileri artacak, teknolojiyi destek yeniden yapılanacak, KOBİ’ler ARGE desteği Plan uygulaması: Vergi, Yüksek tek.böl., Yabancı teknoloji asimilasyonu, Harcamaların verimliliği, dışarıdan beyin ithali, sanayide bilim insanları ve mühendislerin rol artışı, fikri mülkiyet 2050: BT’de Dünya Lideri

34 İkinci Örnek

35 Ormancı’dan Tekno Lider
1950 öncesi yoksul, köylü; cazibesi, doğal kaynakları yok, ormancı ülke. Marshall Yardımı almadı! : sanayileşmesini gerçekleştirdi. , ilk BT politikaları. AMA BÜYÜK DÖNÜŞÜM: 1990 Sovyet Sis. Çöküşü ile Büyük Kriz: İflasın eşiği, yüzde 20 işsizlik

36 Devlet ve Ülke: Ulusal Yöneliş
Yöneticiler ve Aydınlar ele ele: Tek çözüm Bilim, Teknoloji ve İnovasyon Bilişim Teknolojileri, Yüksek Teknoloji Üretimi, Bilgi Ekonomisine Geçiş, İnsana eğitime yatırım Çok aktörlü B-T-İnovasyon Sistemi: BAŞBAKAN, BAKANLIKLAR, TEKES, AKADEMİ, ÜNİVERSİTE, İŞ DÜNYASI

37 Fin Sanayine Destek Parlamento, Bakanlıklar, B-T Politikaları Konseyi, Ulusal Tek. Ajansı: TEKES, Fin Akademisi Bakanların en önemli görevi sistemi finanse etmek. Ticaret ve Eğitim Bakanlıkları en önemli. Fin Akademisi temel Araş. Finanse TEKES: Endüstriyel/uygulamalı Arş : 2,6 mia Eu ARGE finansmanı (2000) Misyonu: Fin sanayisinin rek. gücünü teknoloji yoluyla arttırmak, istihdam ve sosyal refah Için üretim yapılarını çeşitlendirmek, üretkenliği ve ihracatı arttırmak.. Yüksek tek. Şir. kurul. Destek.

38 17 Yılda Lider Ülkeler Arasına
SONUÇ: Günümüzde dünyanın pek çok BT-İnovasyon göstergelerinde sıralarda, sistemi taklit edilen ülke! MESELA: Uluslararası Bilimsel Yayın 1990: 3900 (milyon nüfusa : 812 1995: 5700 (milyon nüfusa : 1163 2000: 7200 (milyon nüfusa : 1440 2005: 8200 (milyon nüfusa : 1580 DÜNYA 4.si (etki değeri 15)

39 ARGE Lideri (GSYİH, %) 80 bin ARGE Personel 1985 1,5 1995 41.000
1985 1,5 1995 1,9 1995 2,4 2000 3,1 2006 3,5 (Toplam: 5,8 Mia Eu.; 1.6’sı kamu, 3,9’u özel) 80 bin ARGE Personel % 50’si özel sektörde % 55’i özel sektörde %55’i özel sektörde 1/ 3’ü kadın

40 Yüksek Teknoloji İhracat İthalat 1991 % 6 12,1 1995 % 12,4 16,1
1991 % ,1 1995 % 12,4 16,1 2000 % 23,3 18,9 2005 % 21,3 15,7 2006: 11,2 mia Eu ihra; 7,8 mia Eu İtha= + 3,4 mia Eu Fazlalık

41 Patent - 6. Çerçeve 6. Çerçeve Programı 298 Mio Euro 862 Projeye
kurumsal /şirket ; bireysel 6. Çerçeve Programı 298 Mio Euro 862 Projeye destek

42 İnovasyon Stratejisi Yenilik mal ve hizmetler Için piyasa üretme
ARGE’ye hep yeni kaynak aktarma Kaynakların hareketliliği: Yapısal Reform Risk alacak girişimler yaratma ve destek ÖZET: HARCAMALARI KES, ARGE’YE DESTEK YARAT

43 Sonuç: Liderlikler 1 Avrupa İnovasyon Scorboard:
2003: 1.; 2004: 2.; 2006: 3. (06/07) İnovasyon yönetimi: 1. Bilgi yaratıcılığı : 2. Uygulama : 3. Entelektüel Kapasite : 4. Rekabetçi Altyapı : 11. ARGE Harcama : 2. Emek Verimliliği : 6.

44 Liderlikler 2 Dü.Ek.Forumu Küresel Rekabetçilik Rap:
2002: 2.; 2003: 1.; 2007: 6 Yö.Ge. Enstitüsü Dünya Rekabet Yıllığı: 2004: 8.; 2005: 6.; 2006: 10.; 2007: 17. Eğitim sisteminde: 6. (55 ülke arası) Kişi Başı Mil Gel: Euro (10 ülke) Enflasyon ,48

45 Liderlikler 3 Sürdürülebilir Çevre: 1
(146 ülke,Colum./Yale, 2001, 02, 05) Eğitim: Okuma 1; Mate 2, Bilim 1 (Pisa) Global barış İndeksi: 6 (121 ülke, 07) Yolsuzluk algılama: 1 ve 2. (170 ülke,2005,6,7 İnsan Geliş. İndeksi: 11. (177 ülke,UNDP) Dünya Demokrasisi (2006, 150 ülke) Kaynaklar: ( TEKES; Millenium Prize; CBT; Onur Sungur- SDÜ; Çeşitli indeksler..)

46 Milennium Teknoloji Ödülü
Fin hükümeti ve Sanayisi: Millenium Vakfı İki yılda bir, hayat standardını yükseltmek, Sürdürülebilir kalkınmaya hizmet için, çığır açan yenilik ve buluşlara veriliyor. 2004: Tim Barners Lee: Dünya çapında ağ 2006: Shuyi Nakamura: Mavi Led (Yüksek enerjili yeni ışık kaynağı) 2008: 88 başvuru, 2’si Türkiye’den 1 MİLYON EURO, 3 MANSİYON (LINUX İşletim Sistemi, Torvalds!)

47 Peki, Nasıl Başardı (lar) ?
Yüksek Siyasi İrade, Ülkeye hizmet, evrensel başarma azmi Merkezi yönlendirme (Piyasa değil!) Proje Gerçekleştirme Yüksek Motivasyonu Ülke “BT ve İnovasyonu Motoru”na İş becerme, gerçekleştirme isteği (T.Titiz 1987’de bakanken teknopark kuralım dedi, 2001’e kadar bekledik !)

48

49 Rakam yok, kavramlar var
Yenilikçi Liderler İzleyenler Geri kalanlar Türkiye Koşanlar

50 Temel İhtiyaç Sürdürülebilir bir ekonomik yapı
Sürdürülebilir bir büyüme Güçlü ekonomi, refah VE GEREKLİ ARAÇLAR: B - T ve Yenilikçi Sistem (ÇÜNKÜ BAŞKA HERŞEY DENENDİ !)

51 ÇÜNKÜ Ekonomi, Demokrasi, Refah ile Bilim-Teknoloji ve İnovasyon arasında bire bir ilişki var…

52 Veee bu topraklarda varoluşu sürdürmek
İyi Ekonomi, İyi Demokrasi, İyi Refah ve Zenginlik Veee bu topraklarda varoluşu sürdürmek herşeyden önce vizyoner siyasal ve bilimsel, ama ENTELEKTÜEL bir konudur.

53 Sürdürülebilir Gelişme de
Kalkınma Sürdürülebilir Gelişme de bir Düşünce bir Tercih bir İstek konusudur.

54 …Bütün araçları sistematik olarak birleştiren ve sefer eden merkezi sistem şart:
SİYASİ İRADE; BT-İNOVASYON SİSTEMİ.

55 TOPLUMDA BİLİM VE TEKNOLOJİ EGEMENLİĞİ SAĞLANSAYDI, BUGÜN ÜLKEMİZİN GÖRÜNTÜSÜ ÇOK FARKLI OLURDU (MU) !?