Ne Yapmalı, Nasıl Yapmalı?

... konulu sunumlar: "Ne Yapmalı, Nasıl Yapmalı?"— Sunum transkripti:

1 Ne Yapmalı, Nasıl Yapmalı?
Uzmanlık Dernekleri Ne Yapmalı, Nasıl Yapmalı? Bilimsel Araştırma Prof. Dr. Yücel KANPOLAT 1 Aralık 2006

2 !!! BİZE PLAN DEĞİL PİLAV HALK İSTEMİYOR İCAT ÇIKARMA
ESKİ KÖYE YENİ ADET BİZE PLAN DEĞİL PİLAV HALK İSTEMİYOR KANPOLAT

3 NEDEN BİLİM - NEDEN ARAŞTIRMA?
Adı XY. Türkiye’deki eğitim döneminde matematik ve fizikteki yıldız öğrencilerden biri. Üniversitedeki doktora çalışmalarında dünyanın parlak genç bilimcilerinden. İki yıldır Türk vatandaşı olabilmek için boğuşuyor, mükemmel CV sine rağmen iki yılda zorlukta Türk vatandaşı olabildi. ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ Adı Mert Nobre. Brezilya’dan Türkiye’ye futbol oynamak için geldi, yeni takımındaki yabancı oyuncu sayısını artırmak için Türk vatandaşı olmaya ikna oldu, bir hafta içinde Türk vatandaşı oldu. ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ ٭ Adı Mehmet Aurelio. Brezilya’dan Fenerbahçe’ye futbol oynamak için geldi, takımındaki yabancı oyuncu sayısını artırmak için Türk vatandaşı olmaya ikna oldu, bir hafta içinde Türk vatandaşı oldu ve derhal milli takıma seçildi.

4 NEDEN BİLİM - NEDEN ARAŞTIRMA?
Yer, Türkiye Bilimler Akademisi. Talep edilen öğle yemeği soğuk sandviç ve içecek. Ödeme için istenen üç ayrı yerden üç adet teklif mektubu. Yer, Türkiye’nin herhangi bir belediye mekanı. Havuzlar, görgüsüzlük örneği köprüler, yollar, dikildikten sonra kuruyan ağaçlar, vs, vs. Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre aynı sorumlulukları taşıyan ve devletin parasını harcayan kurumlar.

5 ? 200 MİLYAR $ BORÇ EN ÖNEMLİ EĞİTİM MESELEMİZ
BİLİMDE EVRENSEL REKABET GÜCÜMÜZ YILLIK PATENT SAYIMIZ INNOVASYONLA EKONOMİYE KATKILARIMIZ NOBELLİ BİLİMCİMİZ İRLANDA VE GÜNEY KORE

6 ORTAK SORUN EĞİTİM ÜNİVERSİTE SİVİL TOPLUM SORUNLU SİSTEMDE RANT

7 Philips Lockheed Bell Chrysler Kodak Motorola IBM McDonnell Douglas DuPont General Electric

8 AMERİKA İÇİN GERÇEKLERİ GÖRME ZAMANI (Washington Post)
(2 Mayıs 1995)   Polio aşısı ve kalp pilleri olmasaydı. Sayısal bilgisayarlar bulunmasaydı. Kentlerimiz için su arıtım sistemleri bilinmiyor veya uydulardan havayolu hava tahminleri yapılamıyor olsaydı. İleri kanser tedavileri bilinmeseydi veya jet uçaklar olmasaydı veya hastalıklara dayanıklı tahıl ve sebze türleri var olmasaydı veya kardio pulminer resüsitasyon (CPR) teknikleri geliştirilmemiş olsaydı hayat nasıl olurdu? Bugün biz bunları ve Amerika’yı teknolojik açıdan tarihte dünyanın en gelişmiş toplumu durumuna getiren başka binlerce teknolojik atılımı yaşamımızın doğal bir parçası olarak benimsiyoruz. Bunlar, ekonomimize rekabet gücü kazandırmış, milyonlarca insana iş alanı sağlamış ve yaşam standardımızı bugünkü yüksek konumuna ulaştırmış ürünlerimizdir. Bunlar sayesinde sağlığımız büyük ölçüde artmış yaşam beklentimiz uzamıştır. En gerçek tanımıyla, bunlar, Amerikan Rüyasının gerçekleşmesinin belirtileridir. Ama bütün bu atılımlar kendi başlarına ortaya çıkmamıştır. Bunlar, ulusal bir politika çerçevesinde oluşturulmuş, yeni teknolojilerin bulunup geliştirilmesini özendiren uzun vadeli bir ortaklığın ürünleridir. Uzun yıllardır kongremizde yer alan her iki parti de, istikrarlı olarak, üniversite araştırma programlarını ülkemizin geleceği açısından hayati önemde bir yatırım olarak görmüş ve desteklemişlerdir. Diğer taraftan endüstrimiz de aynı derecede kritik bir rol oynayarak bu teknolojik yenilikleri özenle pazarlara yönlendirmiştir. Bu ortaklık – Amerikan üniversitesinin araştırma ve eğitim gücü; Federal Hükümetin yatırım desteği ve endüstrinin reel sektörde ürün geliştirme katkısı – 20. yüzyılın büyük bölümünde Amerika’nın teknolojik liderliğini sağlayan kritik faktör olmuştur.

9 Bunlar kadar önemli bir faktör olarak, disiplin ve becerileri ile teknolojik atılımların gerçekleşmesine katkıda bulunan endüstride görevli mühendis, bilim adamı ve teknisyenleri yetiştirmede, üniversite araştırmalarının katkısını unutmamak gerekir. Üniversite araştırma programları yenilik yapma kıvılcımını yakan ve hesaplı risk yüklenme inisiyatifini oluşturan kaynağı sağlamıştır. O programlarca sağlanan fırsatlardan yararlanan başta dezavantajlı birçok genç, üniversitelerdeki yüksek teknoloji kariyerlerini, daha ileri iş olanaklarına tırmanmada birer basamak olarak kullanmıştır. Bugün, maalesef, Amerika’nın teknolojik ilerlemesi ciddi bir tehdit altındadır. Federal Hükümette küçülme kararlarına paralel olarak, kritik üniversite araştırmalarına ayrılan kaynaklarda da kesinti yapılması doğrultusunda baskılar vardır. Üniversite araştırmalarına ayrılan kaynaklar, bazıları için, kesinti yapılmak için kolay bir hedef olarak görülmektedir, zira birçok kişi bunların oynadığı kritik rolün bilincinde değildir. Pazarda başarı kazanan teknolojilerin ortaya çıkması uzun yıllar alan yoğun araştırmalar sonucunda gerçekleşebilmektedir. Tarih göstermektedir ki teknolojik buluşlara yol açan risk almaya yönelik esinlenme çevresini sağlayabilecek temel araştırmalar, ancak Federal kaynaklardan sağlanan gerçek anlamda “sabırlı” yatırımlarla arzu edilen sonuçlara ulaşabilmektedir. Çoğunlukla, elde edilen ilerlemeler yakın dönemde pratik uygulamaya yönelik sonuçlar oluşturmamaktadır. Ancak bunların açmış oldukları “teknoloji pencereleri” uygulanabilir sonuçlara ulaşma doğrultusunda gidilecek yolun birer ilk adımını oluşturmaktadır. 1920’lerde depremler üzerinde üniversitelerde başlatılmış bulunan araştırmalar, zamanla bugünkü şekliyle sismoloji biliminin ortaya çıkmasına ve deprem kuvvetlerine daha iyi karşı koyabilecek yapıların tasarlanabilmesine yol açmıştır.

10 Bugün, aşağıda imzaları bulunan bizler, Amerika’nın bazı önde gelen teknoloji firmalarının yöneticileri olarak, ülkemizin ekonomik ve sosyal geleceğinin aynı şekilde tehlikeli bir “deprem fayının” üstünde olduğuna inanıyoruz. Her birimiz şahsen temin ederiz ki, bugün Amerika’nın büyük ve küçük şirketleri, ister kurulmuş isterse de yatırım aşamasında olsun, bunların tamamı araştırma yapan üniversitelerin iki ürününe muhtaçtırlar: yeni teknolojiler ile iyi eğitilmiş mühendisler ve bilim adamları. Teknolojik liderlik, karakteri gereği, kalıcı değildir. Eski Mısır, Çin, Yunan, Roma Uygarlıkları, tarihlerinin bir dönemlerinde o günün bilimin en ileri düzeyini ellerinde tutmuşlardır. Her biri bu üstünlüklerinin ellerinden kaçmasına izin vermiş ve buna paralel olarak da uygarlıkları teknolojik öncülükten uzaklaştıkça uluslararası alandaki politik liderliklerini de yitirmişlerdir. Bütün bu gerekçelerle, Federal Hükümetin, üniversite çevresinde hem temel hem de uygulamalı araştırmaların kaynaklarla desteklenmesi doğrultusundaki geleneksel rolünü sürdürmesinin önemine işaret etmek isteriz. Amerikan Rüyasını yaşatmak istiyorsak, onu uzun süredir ayakta tutmuş olan ortaklığı da devam ettirmek zorundayız. Yüzyılın son yıllarına girerken, bazı önemli gerçekleri görme zamanının da geldiğini kabul etmek zorundayız. Yaşadığımız yüzyılı “Amerikan Yüzyılı” yapan bu çok özel yenilik yapıcı bilimsel çevreyi yaşatmayı istiyor muyuz? Yoksa, tarihteki diğer büyük uygarlıkların yolundan giderek liderliğimizi daha cesur ve kendine daha güvenli başka uluslara mı bırakacağız? Kongrenin üniversite araştırmaları konusunda kararını verme aşamasında olduğu bu günlerde, hiç yanılmayalım, verilecek karar 21. yüzyılın ne doğrultuda biçimleneceği ile ilgili bir karar olacaktır.

11 W. Wayne Allen Norman R. Augustine John L. Clandenin
Phillips Petroleum Lockheed Martin Bell South Corp. Company Corporation Robert J. Eaton George C. Fisher Robert W. Galvin Chrysler Corp CEO Eastman Committee Kodak Co. Motorola Inc Louis V. Gerstner Jr. Joseph T. Gorman Gerald Greenwald IBM Corporation TRW Incorporated United Artists George H. Heilmeier Jerry R. Junkins Edgar S. Woolard Jr Bellcore &CEO Texas E.I. DuPont   Instruments Inc DeNemours & Co. John Mc. Donnell Randall I. Tobias P. Roy Vagelos M.D. Mc. Donnell Douglas Eli Lilly & Co. Merck & Co. Inc. Corporation John F. Welch General Electric Co

12 Güneşten kopan ateş topu 100.000 - 60.000 yıl soğuma
Su buharına doymuş atmosferden yağan suyun oluşturduğu denizler Okyanuslar, kıtalar Mor ötesi ışınların suyu parçalaması Serbest oksijen - hidrojen Oksijen filtresi

13 Cansız Doğadan Canlıya Geçiş
Hidrojen - mekan - zaman - doğa yasaları Å mor ötesi ışınlar proteinler nükleik asit Yapay şimşek + amonyak + metan + su 24 saatte 3 aminoasit Glisin, Alanin, Aspartat Hücrenin (HAYATIN) temeli proteinler İLK CANLI HÜCRE Aminoasit, pürin, şeker, porfirin

14 Tuzlu suda sürüklenen hücre
Su ve çamurda bitkiler Uzantıları olan ilkel canlılar Bitkilerin karaya taşınması Suda ve karada yaşayanlar (amfibiyanlar) Sürüngenler, kuşlar Memeliler Avlanmak için ön ayakların gelişimi Arka ayaklar üzerinde ayağa kalkış Gözlerin öne gelişi

15 Bilim – Sanat - İnanç İlk İnsan Nehir deltaları Nil - Mezopotamya
Beslenme Barınma Nehir deltaları Nil - Mezopotamya Doğaya ve İnsana Bakış Bilim – Sanat - İnanç

16 Doğaya ve kendine bakan insan Bilim insanı Sorgulama

17 Sanatçı Doğayı ve İnsanı Yorumlayan
Bilim adamı ve toplumun hissedemediği titreşimleri onlardan önce hisseden H. Taner

18 Doğayı ve İnsanı Yüce Güçlerle Açıklayan
İnanç

19 TOPLAYICILAR AVCILAR TARIM TOPLUMU SANAYİ TOPLUMU
Toplum Yaşamı, Uygarlık, Kültür SANAYİ TOPLUMU Sosyal Sınıflar (İşçi-Burjuva), Demokrasi, Üretimin Tarımdan Sanayiye Dönüşü, Ticaretin Yön Değiştirmesi

20 Yazının bulunması Kütüphaneler Din kurumları Ortaçağ: Sihir Büyü Astroloji Rönesans: Akıl Matbaa, Pusula, Barut Üniversite: Bolonya - Paris Medrese Aklın Üstünlüğü Bağımsız Hür Düşünce Avrupa Birliği

21 TANRIYA YAKLAŞMAK İÇİN BİLİM Dünya Kainatın Merkezidir
Dünya Düzdür KOPERNİK GALİLEO VESALIUS “Ubi sunt tres medici, ibi sunt duo athei”

22 İbn-i Sina Avicenna (İ.S )

23 Üniversite AKIL - SEZGİ Öğretim Kurumu Araştırma Kurumu
Bolonya Araştırma Kurumu W. von Humboldt 1809 Üniversite - Sanayi Stanford, Berkeley, Caltech MIT - Harvard Eğitimin Yaygınlaşması Topluma Açılma Kirlenen Değerler Etik AKIL - SEZGİ INSIGHTS - WISDOM

24 1066 Bağdat Nizamiye Medresesi Selçuklu Türkleri, Türk-İslam Din, fıkıh, retorik, felsefe, matematik, astronomi, tıp XII. yüzyıl Kayseri, Sivas, Konya medreseleri 1331 İznik Medresesi 1453 Fatih Medresesi Öğrenci yurtları, fakülte binaları, sınıflar, kütüphane, yemekhane, akademisyen evleri, Süleymaniye Medresesi AKILCILIK EZBER SORGULAMA HURAFE

25 BATININ YÜKSELİŞİ 18. yüzyıla kadar Avrupa teknik olarak, ekonomik olarak, Osmanlı’nın gerisinde Sanayi Devrimi Değişmeyen klasik yapı Askerlik Değişmeyen yeniçeri ocağı Eğitim ve Kültür Din esaslı skolastik eğitim

26 Tarih Boyunca İlim ve Din (Bilim ve Din) Remzi Kitabevi - 1987
A. Adnan ADIVAR Tarih Boyunca İlim ve Din (Bilim ve Din) Remzi Kitabevi Sayfa 98 – Dip Not: Artık bu kitabın sonuna kadar doğuda bilim ve dinin ilişkileri üzerine bir bahse rastlanmayacaktır çünkü 14 yy. dan sonra İslam diyarında bilim ve felsefe sönmeye başladığından, dinin karşısında ne pozitif bilimler ne de felsefe vardı.

27 TARIM TOPLUMU SANAYİ TOPLUMU BİLGİ TOPLUMU

28 Bilgi Çağı Bilgi Toplumu
Enformasyon patlaması Ulaşım kolaylığı İnsan ömrünün uzaması Üretim patlaması Paylaşılan ortak değerler Bilgi ile oluşan katma değer USA, İnnovasyon, 200 Milyar $ Microsoft, 290 Milyar $ Bilgi Toplumu Üniversitesi Multiversite

29 Etik FİRMA, İNANÇ, MEDYA, SİYASET
Bilgi ve Teknoloji Çağı Bilgi Toplumu Barış ve Refah Toplumu FİRMA, İNANÇ, MEDYA, SİYASET Tarafları hoş tutan tartışma geleneği Etik SEZGİ AKIL

30 Fundamental basic neurosciences
(blue sky research) Laboratory studies simulating clinical diseases (experimental cerebral vasospasm, brain edema, experimental brain tumors, etc.) Applied clinical research (application of basic research techniques to a clinical problem) Research related to technical innovations and to improving surgical techniques (neuronavigation, functional mapping, laser-teachnique, instrumentation and biomechanics) Clinical observational studies (restrospective studies, case reports, prospective non-randomized studies, studies on natural course or outcome F. Randomized prospective controlled trials

31 ‘Bilim adamlığı bir meslek değil, bir yaşam biçimidir’, Cahit ARF
O ‘Bilim adamlığı bir meslek değil, bir yaşam biçimidir’, Cahit ARF

32 ? BİLİM = BİLGİ = TEKNOLOJİ

33 Orada, dışarıda, biz insanlardan bağımsız, düşünce ve incelemelerimize en azından kısmen açık o koca dünya, büyük ve ezeli bilmece gibi duruyordu. Onu tefekkür etmek, beni sanki özgürlüğe yöneltecek bir fener gibi kendine çekiyordu. Bir müddet sonra, saygı ve hayranlık duymayı öğrendiğim pek çok kişinin onunla uğraşmaya kendilerini adayarak büyük bir iç emniyeti ve özgürlüğü bulduklarını fark ettim. Dışımızdaki bu dünyayı, eldeki imkanlar nispetinde anlayabilmek arzusu, kısmen bilinçli, kısmen de bilinçsiz bir şekilde aklımdan çıkmaz oldu. Benzer bir tutku ile günümüzde ve geçmişte hareket etmiş ve hala da etmekte olan kişiler ve bunların başarıları, kaybedilmesi mümkün olmayan arkadaşlarım haline geldiler. Bu cennete giden yol, dini cennete çıkan yol kadar rahat ve çekici değildi. Ama sonunda emin olduğunu gördüm ve o yolu seçtiğim için asla pişman olmadım.  Albert Einstein, 1949