Okul olgunluğu(okula hazır olma tanı ve kriteri)

... konulu sunumlar: "Okul olgunluğu(okula hazır olma tanı ve kriteri)"— Sunum transkripti:

1 OKUL OLGUNLUĞU- İLKOKUL ÇAĞINDA GÖRÜLEN ÖĞRENME PROBLEMLERİ- OKUL KORKUSU

2 Okul olgunluğu(okula hazır olma tanı ve kriteri)

3 İlk toplumsallaştırma kurumu olarak okul, eğitim ve öğretim sürecinde iki temel işleve sahiptir:
Bunlardan biri uyum diğeri bilgilendirmedir.

4 Okula uyumun ilk adımı: okul olgunluğu
Okul olgunluğu öğrencinin psikolojik, sosyal, bedensel ve bilişsel olarak okul ortamındaki faaliyetlere hazır oluş ve yeterlilik halidir.

5 Bir çocuğun okula hazır olup olmadığını aşağıdaki kriterlerle test edebiliriz:
çeşitli periyotlarla dakika oturabilmesi Kurallara uyma, yerinden kalkmama, ders dinleme, konuşmama içten gelen, kendiliğinden olan isteklerini kontrol altına alma Grup kararlarına katılma ve uyma Paylaşmayı Ve Sırasını Bekleme Gerektiğinde Kendisini Koruyabilme

6 Bazı harfleri kopya etmesi
Basit bir adam ve ev resmi çizebilmesi Kare artı ve çarpı işaretlei çizebilmesi Renkleri kavramları bilmesi Makas kullanabilmesi Düzgün ve tam cümleler kurabilmesi Kendi giyinme ve ayakkabılarını bağlayabilmesi Tuvaleti kendi başına kullanabilmesi

7 Okul Olgunluğu ve Diğer Normalden Sapma Hallerinin Belirlenmesi
Birinci hafta çocukların evlerinden getirdikleri oyuncaklar ile oyunlar oluşturma- çizgi, boyama- kesme yapıştırma vb. faaliyetlerde çocukları gözlemleyip notlar alınmalıdır. İkinci hafta şekillerin çizdirilmesi

8 uygulama: 1. öğretmen çizilecek şekli tek olarak çocukların önüne koyar ve aynısını yapmalarını ister. Bunun dışında uyarma ve ipucu vermez. 2. Şekilleri çizemeyen veya tümüyle bozuk çizen çocukların tespit edilmesi( tümüyle bozuk çizenlerin öncelikle göz muayenesini yapılması) 3. Çizgi çalışmalarının başlangıcında C- E- H sembollerinin sık sık verilmesi ve kontrol edilmesi 4. Çizgi çalışmalarına katılmayan, çok az katılan, kalemi fazla bastıran çocukların gözlenmesi 5. Sınıfta oturmayan ve dikkati çok bozuk olan çocuklar

9 Not : YUKARDAKİ MADDELERİN ÇOĞUNLUĞU UYUYORSA MUTLAKA okul rehber öğretmeniyle işbirliği yapılmalı. Yaşına, el kaslarının gelişimine, sosyal, psikolojik ve bilişsel gelişimine bakılarak aile bilgilendirmesi yapılmalı.

10 İLKOKUL ÇAĞINDA ÇOCUKLARDA ÖĞRENMEYİ ZORLAŞTIRAN DURUMLAR

11 Çocuklardaki Bazı Öğrenme Bozuklukları
Zihinsel Yetersizliği olan Çocuklar(mental retardasyon) Özel Öğrenme güçlüğü(disleksi) Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu

12 Zihinsel yetersizliği olan çocuklar
Hafif düzeyde olan çocuklar: normale yakın zekaya sahip olduklarındanakademik becerilerin eğitimi verilir. Yaşlarına göre gecikme ve öğrenmede zorluk yaşasalardapek çok şeyi öğrenebilirler. Normal okullarda tam zamanlı kaynaştırma alırlar Orta düzeyde olan çocuklar: zeka düzeyleri daha düşüktür. Akademik becerileri almakta zorlanırlar. Özbakım ve günlük yaşayışlarını sürdürme amaçlı eğitim verilir. Çoğunlukla Özel eğitim sınıfları uygundur. Ağır düzeyde olan çocuklar: zeka düzeyleri çok düşük. Uyum ve davranış problemleri vardır.

13 Öğrenme Bozuklukları Okuma bozukluğu (Disleksi) Matematik bozukluğu
Başka türlü adlandırılamayan yazılı anlatım bozukluğu ve okuma bozukluğu

14 Öğrenme Bozuklukları - sıklık
Yaygınlığının %4-10 arasında olduğu belirtiliyor Tek başına Matematik bozukluğu daha nadirdir, Başka türlü adlandırılamayan yazılı anlatım bozukluğunun %6 sıklığında olduğu tahmin ediliyor. Yazılı anlatım ve matematik boz. kızlarda daha sık Sıklıkla dikkat eksikliği ile birliktedir. Ailesel yatkınlık vardır.

15 Öğrenme Bozuklukları – neden?
Nöropsikolojik faktörler, Çevresel ve emosyonel nedenler Bilişsel faktörler Genetik faktörler Doğumsal faktörler

16 ÖĞRENME BOZUKLUĞU (disleksi) için belirtiler
Okul öncesi: Dil sesleriyle ilgili oyunları oynamada ilgisizlik (tekrar ve uyaklama) Anaokulundaki uyaklı şiirleri öğrenmede güçlük Sıklıkla bebeksi konuşmayı kullanma ve kelimeleri yanlış telaffuz etme, kendi ismindeki harfleri tanımada yetersizlik, harflerin , sayıların veya haftanın günlerinin isimlerini hatırlamada sorun

17 Öğrenme bozukluğu için belirtiler Anaokulu
Harfleri tanıyamama ve yazamama, kendi ismini yazamama, imlaya uyduramama Konuşulan kelimelere heceleri ayırmada güçlük Uyaklı kelimeleri tanımada güçlük (örn. Bal, sal dal) Harfleri sesleriyle bağlandırmada güçlük (örn. b harfi b sesini verir) Fonemleri tanıyamama (örn. Köpek, adam, araba, hangisinin kedi ile aynı sesle başladığını bilememe

18 Öğrenme bozukluğu için belirtiler İlk sınıflar (1-3)
Fonemleri tanıma ve işlemede problemlerin sürmesi Mat veya top gibi çok kullanılan tek heceli kelimeleri okuyamama Sesleri ve harfleri bağlantılandırmada sorunlara işaret eden okuma problemleri Sayı ve harfleri sıralamada zorluk Okumanın zor olduğu ile ilgili şikayet etme ve okumadan çekinme veya okumayı reddetme

19 Öğrenme bozukluğu için belirtiler Orta sınıflar 4-6
Uzun, çok heceli kelimelerin parçalarını yanlış telaffuz etme veya atlama Benzer sesleri olan kelimeleri karıştırma Tarih, isim ve telefon numaralarını hatırlamada güçlük Kelimenin ilk kısmını doğru anlama, sonrasını “atma” Yavaş, zorlanarak ve yanlış okuma ile veya böyle olmadan okuyarak da az anlama Ev ödevlerini veya testlerini zamanında bitirmede güçlük Berbat imla, kötü ve minimal yazılı ödev Yüksek sesle okumaktan korkma veya reddetme, okumaktan kaçınma

20 Öğrenme Bozuklukları- Genel tedavi yaklaşımları
Özel Eğitim: Öğrenme bozukluklarının şiddetine bağlı - ve genellikle okullarda eğitim uygulanır, destek sınıfları veya özel sınıflar gerekli olabilir Hafif durumlarda özel eğitim gerekli olmaz Psikolojik destek: Düşük benlik saygısı, okul başarısızlığı ve okuldan uzaklaşma sıktır. Destekleyici yaklaşım gerektirir. Okul danışmanlığı, bireysel, grup veya aile terapisi gerekli olabilir İlaç: ilaç tedavisinin yeri yoktur.

21 Öğrenme bozukluğu öğretmene tavsiyeler
Günde 1-2 saat, yoğun ve soruna odaklı eğitim ile birkaç yıl içinde gelişme gösterebilirler Yardımcı teknolojinin kullanılması daha büyük yaşlarda ve önemli düzeyde okuma sorunu olanlarda düşünülebilir (bilgisayar programları)

22 Öğrenme bozukluğu öğretmene tavsiyeler
Kolay anlayabilecekleri, kısa cümleler ve kesin yönergeler Grupla çalışırken görevini net olarak belirlemeli ve üstesinden geleceği görevler seçilmeli Anlatılanları dinleyerek anlayabilirler; ancak yazılı yoklamalarda yeterli cevapları veremeyebilirler. Sembolleri birbirlerine karıştırırlar. Toleranslı olun

23 Öğrenme bozukluğu öğretmene tavsiyeler
Dikkatleri kısadır; kısa görevler verin. Bir başka konuya geçmeden önce öğrendiğinden emin olun Yapılması gerekenleri sınıfa söyledikten sonra ona tekrar ettirirseniz daha iyi öğrenebilirler.

24 DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE -DEHB

25 Dikkat Eksikliği - Hiperaktivite Bozukluğu
Okul çağı çocuklarının: %3-5’i E/K: 3-5/1 Nörobiyoloji bir yetersizlik düşünülmektedir. Genetik ve çevresel faktörlerle ilişkili bulunmakta Erkeklerde daha sık

26 DEHB - Genel belirtiler
Aşırı hareketlilik (hiperaktivite) Dikkat sorunları ve Dürtüsellik (impulsivite) Belirtileri vardır.

27 Hiperaktivite Hem uykuda hem de uyanıkken yaşıtlarına göre daha hareketlidirler Hareketleri bozucu ve amaçsızdır. Yaşla hareketlilik azalabilir, yerini rahatsızlık hissi alabilir.

28 Dikkat sorunları Her zaman görülmeyebilir. Çok yeni, ilgi çeken uyaranlara karşı olmayabilir. Sıkıcı, çeldiricili, yorucu, tekrarlayıcı ve motivasyonun düşük olduğu durumlarda daha çok olmak üzere konsantrasyon (dikkatini odaklama) sorunları görülür. Dağınık, unutkan, eşyalarını kaybetmeye yatkın, hayalci ve dışarıdan kontrol olmadan görevleri bitiremeyen çocuklar olarak tarif edilirler.

29 Dürtüsellik Tehlikeli aktivitelere girişme, sınıfta konuşma, sırasını bekleyememe, diğerlerinin konuşmalarının yada oyunlarının arasına girme. Arkadaş, öğretmen ve ebeveynle tartışma ve kavgalar olabilir, bu durum arkadaşları tarafından reddedilmeye yol açabilir

30 DEHB TANI KRİTERLERİ- 1 Aşağıdakilerden 1 ya da 2 vardır
Aşağıdaki dikkatsizlik belirtilerinden en az 6’sı, en az 6 ay süreyle, uyumsuzluk doğurucu ve gelişim düzeyine göre aykırı bir derecede sürmüştür: Dikkatsizlik çoğu zaman dikkatini ayrıntılara veremez ya da okul ödevlerinde, işlerinde ya da diğer etkinliklerinde dikkatsizce hatalar yapar Çoğu zaman üzerine alığı görevlerde ya da oynadığı etkinliklerde dikkati dağılır doğrudan kendisine konuşulduğunda çoğu zaman dinlemiyormuş gibi görünür

31 DEHB TANI KRİTERLERİ - 2 çoğu zaman yönergeleri izlemez ve okul ödevlerini, ufak tefek işleri ya da iş yerindeki görevlerini tamamlayamaz çoğu zaman üzerine aldığı görevleri ve etkinlikleri düzenlemekte zorluk çeker çoğu zaman sürekli zihinsel çabayı gerektiren görevlerden kaçınır, bunları sevmez ya da bunlarda yer almaya karşı isteksizdir çoğa zaman üzerine aldığı görevler ya da etkinlikler için gerekli olan şeyleri kaybeder çoğu zaman dikkati dış uyaranlarla kolaylıkla dağılır günlük etkinliklerinde çoğu zaman unutkandır

32 DEHB TANI KRİTERLERİ - 3 Aşağıdaki hiperaktivite-impulsivite belirtilerinden en az 6’sı, en az 6 ay süreyle, uyumsuzluk doğurucu ve gelişim düzeyine göre aykırı bir derecede sürmüştür: Hiperaktivite (Aşırı hareketlilik) çoğu zaman elleri, ayakları kıpır kıpırdır ya da oturduğu yerde kıpırdanır durur çoğu zaman sınıfta ya da oturulması beklenen diğer durumlarda oturduğu yerden kalkar çoğu zaman uygunsuz olan durumlarda koşuşturup durur ya da tırmanır (ergenlerde ya da erişkinlerde subjektif huzursuzluk duyguları şeklinde olabilir)

33 DEHB TANI KRİTERLERİ -4 çoğu zaman, sakin bir biçimde boş zamanları geçirme etkinliklerine katılma ya da oyun oynama zorluğu vardır çoğu zaman hareket halindedir ya da bir motor tarafından sürülüyormuş gibi davranır çoğu zaman çok konuşur

34 DEHB TANI KRİTERLERİ - 5 Dürtüsellik:
çoğa zaman sorulan soru tamamlanmadan önce cevabını yapıştırır çoğu zaman sırasını bekleme güçlüğü vardır çoğu zaman başkalarının sözünü keser ya da yaptıklarının arasına girer (ör. Başkalarının konuşmalarına ya da oyunlarına burnunu sokar) Bozulmaya yol açmış olan bazı hiperaktif-impulsif belirtiler ya da dikkatsizlik belirtileri 7 yaşından önce de vardır.

35 DEHB Ayırıcı Tanısı Bedensel hastalıklar:
Duyusal bozukluklar: özellikle işitme, görme bozukluğu İlaca bağlı dikkat eksikliği: Epilepsi Tiroid hastalıkları Öğrenme güçlükleri Mental Retardasyon Merkezi sinir sistemi infeksiyon veya tümörleri

36 DEHB Ayırıcı Tanısı diğer
Gelişimsel: Yaşa uygun hareketlilik Ortam, çevre ve aileye ilişkin sorunlar: Okulda uygun olmayan yerleştirme (ör. Çok zeki bir çocuğun normal sınıfı yerleştirilmesi) Aile ve sosyal sorunlar (boşanma, kötüye kullanım, ihmal) Anne babada patoloji yada olmamaları Kaotik ev ortamı, etkisiz disiplin

37 DEHB- Genel Tedavi Yaklaşımı
İlaç: Stimülanlar %75 inde belirtileri azaltır. Metilfenidat (Ritalin, Concerta) 6 yaş ve üstü Antidepresanlar: stimülanlar yetersiz kalırsa. İmipramin (Tofranil) Antipsikotikler veya lityum diğerleri ile sonuç alınamazsa. Ciddi belirtiler ve saldırganlık varsa. Psikolojik: Çok yönlü yaklaşım gerekli. Bireysel psikoterapi, anne baba eğitimi, danışmanlık, aile terapisi, özel eğitim.

38 DEHB- Tedavi En iyi tedavi yaklaşımı ilaç ve diğer tedavi yaklaşımlarının birlikte kullanılmasıdır Tek başına değerlendirildiğinde birleşik tedaviyi sırasıyla ilaç tedavisi, davranışsal tedavi ve toplumsal destek izlemektedir.

39 DEHB’de Akademik organizasyon becerileri ve eğitimi
İlaçlar akademik üretkenliği artırır ancak tüm akademik sorunları çözmez. İlaçlar okuma performansına fazla etki yapmayıp aritmetiği düzeltebilir. Bu eğitim yaklaşımlarında ailenin motivasyonu ve yardımı önemlidir.

40 DEHB’de Bilişsel Davranışçı Terapi
Çocuklara problem çözme, öfke ve hayal kırıklığı ile başa çıkma, devamlılık ve sosyal beceri tekniklerini öğretmek için programlar oluşturulmuş ancak çok başarılı olmamıştır.

41 Öğretmene öneriler Çocuğa açık ve net yönergeler verilmeli.
Öğrencinin yapacağı işler küçük basamaklara bölünmeli Zaman süresi yavaş yavaş arttırılmalı O gün neler yapılacağını önceden bilmesi sağlanmalı Her zaman uyulan bir sınıf düzeni geliştirilmeli Çocuk pencereden uzak tahtaya yakın bir yere oturmalı Oyun saatlerini azaltmaktan ve tenefüs iptalinden kaçınmak gerekli,

42 Öğretmene öneriler Türkçe matematik gibi derslerin arasına diğer dersler serpiştirilmeli Çocuğun davranışlarını kontrol edecek etkin bir sistem geliştirilmeli: ödül puanları, başarısını grafikle göstermek,yıldız ve çıkartmalar Çocuğun ismini hareketliliğinden dolayı sınıfta çok kullanmamak; onun anlayacağı bir işaret dili geliştirmek Başladığı işi tamamlamasını sağlamak Derste işlenen konuların yazılı hale getrilmesi

43 Öğretmene öneriler Sınavları çoğu kez okumadan ve üzerinde düşünmeden cevaplarlar; birebir sınav yapabilirsiniz, başarılarının arttığını göreceksiniz İşlerin nasıl yapılması gerektiğini, söyleyin, yazın, sık sık tekrarlayın Ödevlerini anlayıp anlamadığından emin olun, ödevleri yazılı olarak verin. Çabuk unuturlar; öğrenme ve hafızalama yöntemlerini, anafikir çıkarma, özet çıkarma, soru sorma yöntemlerini öğretin

44 O şimdi okullu- okul fobisi

45 Okul fobisi OKUL FOBİSİ DENİLEN DURUM OKUL ÇOCUKLARININ YÜZDE 5 İNİ ETKİLİYOR

46 OKUL KORKUSU MU? Bazı çocuklar okula başlamadan önce çok hevesli görünseler de okul zamanı geldiğinde bu istekleri kalmaz Çocuklarda okulda oluşan yoğun sıkıntı ve huzursuzluk hissi nedeniyle okula gitmek istememe ve okulda yalnız kalamama durumuna okul fobisi adı verilmektedir.

47 ANNEDEN AYRILMA KORKUSU MU?
Okul korkusunun çoğunlukla anneden ayrı kalma korkusu ile yakından ilgisi vardır. Çocuk anneden ayrı kalamaz ve annenin yokluğunda kendisine ve annesine zarar geleceği , kötü bir şeyler olacağı endişesini yaşar.

48 BEDENSEL BELİRTİLER kimi çocuklarda çok sık ağlamalar veya sabah okula giderken huysuzlaşmak, inatçılık yapmak gibi şikayetler görülebilir. Okul korkusu bazı çocuklarda bulantı, kusma. karın ağrısı, baş ağrısı, ishal yada uykuda huzursuzluk gibi belirtilerle kendini gösterebilir.

49 TEDAVİ: ÇOCUKLAR İLK BAŞLARDA OKULA GİTMEYİ REDDETSELER DE ORTAMA GÜVEN DUYMAYA BAŞLAYINCA OKUL ORTAMINA ALIŞIRLAR. BAZI ÇOCUKLARDA BU SÜRE UZAYABİLİR. MUTLAKA ANNE BABAYA BU KONUDA BİLGİLENDİRME ÇALIŞMASI OKUL REHBERLİK SERVİSİYLE BİRLİKTE YAPILMALI AİLE TUTUMLARINDAKİ OLUMLU DEĞİŞİKLİKLER ÇOCUĞA YANSIYACAKTIR ÇOCUĞUN GÜVENDİĞİ BİRİSİ BİR SÜRE OKULDA BEKLEYEBİLİR; ANCAK SÜREKLİ SINIFTA BEKLEME ŞEKLİNDE DEĞİL, BASAMAK BASAMAK UZAKLAŞTIRILARAK YAPILMALIDIR.

50 TEDAVİ İLERİ VAKALARDA PSİKİYATRİST YARDIMI ALINMALIDIR.
AİLENİN UYGULAYACAĞI BASKI, ŞİDDET DAHA OLUMSUZ SONUÇLAR VERİR. ÖĞRETMEN KARARLI VE SABIRLI OLMALI; ANNEYLE İŞBİRLİĞİ YAPARAK ÇOCUĞA GÜVEN VE CESARET VEREREK YAKLAŞMALI İLERİ VAKALARDA PSİKİYATRİST YARDIMI ALINMALIDIR.

51 Katılım için Teşekkürler..