İNŞAAT SEKTÖRÜNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ SEMPOZYUMU

... konulu sunumlar: "İNŞAAT SEKTÖRÜNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ SEMPOZYUMU"— Sunum transkripti:

1 İNŞAAT SEKTÖRÜNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ SEMPOZYUMU
/ Adana Prof. Dr. M. Emin ÖCAL Ç.Ü. Müh. Mim. Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı/ Sağlık Ve Güvenlik Genel Müdürlüğü

2 İŞ KAZALARININ ÜLKEMİZDE VERDİĞİ ZARAR, MAALESEF SANILANDAN ÇOK DAHA BÜYÜK BOYUTLARDADIR

3 Geçici İş Görmezlikle geçen Gün sayısı
AŞAĞIDAKİ TABLO BU ACI GERÇEĞİ BÜTÜN BOYUTLARI İLE ORTAYA KOYMAKTADIR ( SSK-2006). Toplam İş kazası sayısı Sürekli iş göremez duruma düşenlerin sayısı Ölenlerin sayısı Geçici İş Görmezlikle geçen Gün sayısı Yatakta Ayakta 79.027 2.267 1.601 56.225

4 KONUNUN ÜÇ BOYUTU VARDIR :
EKONOMİK YÜNÜ İş kazaları sonucu doğrudan ve bağlı nedenlerle ülkemizde meydana gelen ekonomik kayıpların Milyar YTL/Yıl olduğu tahmin edilmektedir. CEZAİ YÖNÜ Yürütülen pek çok cezai takibat, çeşitli cezalandırmalar ve üzüntülere, umutsuzluklara, iş duraksamalarına, yargı yükünün artmasına neden olmaktadır. VİCDANİ YÖNÜ Katma değer yaratmak ve alın teri ile evine ekmek götürmek için çalışan insanların, gerekli önlemler alınmaması nedeniyle, iş göremez duruma düşmeleri veya hayatlarını kaybetmelerine neden olmak, büyük haksızlıktır ve toplum vicdanını derinden yaralayıcı bir durumdur.

5 GELİŞMİŞ TOPLUMLARDA İŞ KAZALARININ NEDEN OLDUĞU KAYIPLARIN BOYUTU ÇOK ÖNCEDEN KAVRANMIŞ VE BU KONUDAKİ BİLİNÇ DÜZEYİ, İŞ GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİNİ, İŞ ALANININ DIŞINA TAŞIYACAK BOYUTA ULAŞMIŞTIR. ÖRNEĞİN İŞLETMELER, TATİL GÜNÜ BALIK TUTMAYA GİDECEK ÇALIŞANININ KAZAYA UĞRAMAMASI İÇİN ALINMASI GEREKEN EĞİTİCİ ÇALIŞMALAR BİLE YAPMAYA BAŞLAMIŞLARDIR.

6 İŞ GÜVENLİĞİNİN HEDEFİ,
İŞ KAZASI RİSKİ OLAN FAALİYETLERDE HER TÜRLÜ GÜVENLİK ÖNLEMLERİNİ ALARAK, İŞ KAZALARINI TAMAMEN ÖNLEMEK YA DA EN ALT DÜZEYE İNDİRMEKTİR.

7 KONU İNŞAAT SEKTÖRÜ BAĞLAMINDA ELE ALINDIĞINDA, AŞAĞIDAKİ GRAFİKTE DE GÖRÜLDÜĞÜ GİBİ MAALESEF BU SEKTÖR İŞ KAZASI MEYDANA GELME RİSKİ EN FAZLA OLAN FAALİYET ALANLARINDAN BİRİSİDİR

8 İş Kazalarının Sektörlere Göre Dağılımı (SSK-2005)

9 Toplam İş kazası sayısı Tüm Faaliyetler Bazında Toplam
ANCAK ÖLÜMCÜL İŞ KAZASI BAKIMINDAN İNŞAAT SEKTÖRÜ İLK SIRADA YER ALMAKTADIR (SSK-2006) Faaliyet Kodu Faaliyet Grupları Toplam İş kazası sayısı Sürekli iş görmezlik Ölüm 11 Kömür Madenciliği 6.011 282 82 20 Gıda Maddeleri Sanayi 2.334 46 32 23 Dokuma Sanayii 5.869 72 29 33 Taş,Toprak, Kil, Kum Vs. İma. 4.891 48 34 Metal Mütea. Esas Endüs. 4.964 38 17 35 Metalden Eş.İm.(Makina Hariç) 10.283 124 25 36 Makina İm. Ve Tamiratı 4.875 49 22 Nakil Araçları İmali 5.388 40 İnşaat 6480 324 290 61 Toptan Ve Perakende Tic. 2.236 50 62 71 Nakliyat 3.928 81 163 Tüm Faaliyetler Bazında Toplam 73.923 1.639 1.096

10 İller Ölüm Yaralı Uzuv kaybı Toplam 32 31 11 74
ÖRNEĞİN, Ç.S.G. BAKANLIĞI ADANA GRUP BAŞKANLIĞINA BAĞLI İLLERDEKİ İNŞAAT İŞYERLERİNDE 2005 YILINDA 32 ADET ÖLÜMLÜ İŞ KAZASI MEYDANA GELMİŞTİR(ÇSGB-Adana Böl. Müd.) İller Ölüm Yaralı Uzuv kaybı Toplam Adana 7 10 3 20 Gaziantep 13 8 2 23 Hatay 1 Mersin 6 Maraş 4 Urfa Osmaniye Kilis 32 31 11 74

11 (100.000 İşçi Başına Düşen Ölümlü İş Kazası Sayısı/ ILO-2005)
İNŞAAT SEKTÖRÜNDE MEYDANA GELEN İŞ KAZASI SAYISI BAKIMINDAN ÜLKELER ARASINDAKİ YERİMİZ DE İÇ AÇICI DEĞİLDİR ( İşçi Başına Düşen Ölümlü İş Kazası Sayısı/ ILO-2005)

12 ÜLKEMİZDE VE ÖZELLİKLE İNŞAAT SEKTÖRÜNDE NEDEN BU KADAR FAZLA İŞ KAZASI OLMAKTADIR?
ŞÜPHESİZ BUNDA ÜLKEMİZİN EKONOMİK VE SOSYAL YAPISI İLE İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN ÖZGÜN KOŞULLARININ PAYI BÜYÜKTÜR. MAALESEF ÇALIŞANLARIMIZIN ÇOĞUNLUĞU, İHTİYAÇ DÜZEYİ BAKIMINDAN, FİZYOLOJİK İHTİYAÇLAR BASAMAĞINDA BULUNMAKTADIR. BİLİNDİĞİ GİBİ BİR İHTİYAÇ GRUBU TATMİN EDİLMEDEN DİĞERİ ORTAYA ÇIKMAMAKTADIR. BU DURUM, ÇALIŞANLARIMIZIN İŞ GÜVENLİĞİNE DİKKATLERİNİN ÇEKİLMESİ VE KENDİLERİNE BU KONUDA OTOKONTROL REFLEKSİ KAZANDIRILMASINI GÜÇLEŞTİRMEKTEDİR.

13 Fizyolojik İhtiyaçlar
İHTİYAÇLAR HİYERARŞİSİ Sosyal ihtiyaçlar Güvenlik ihtiyacı Takdir edilme ihtiyacı Fizyolojik İhtiyaçlar (yeme, içme, uyuma vb) Kendini kanıtlama

14 İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN İŞ KAZASI RİSKİNİ ARTIRICI ÖZGÜN KOŞULLARINI DA AŞAĞIDAKİ BAŞLIKLAR ALTINDA ÖZETLEMEK MÜMKÜNDÜR. İNŞAAT İŞLERİ ÇOĞUNLUKLA DOĞAL İKLİM KOŞULLARI ALTINDA GERÇEKLEŞTİRİLİR.

15 İNŞAAT SEKTÖRÜNDE İŞÇİ DEVİR HIZI FAZLADIR
İş Kazalarının Sigortalının Son İşveren Nezdindeki Çalışma Süresine Göre Dağılımı (SSK-2005) Sigortalının Çalışma Süresi İş Kazası Sayısı 1 Gün 1.405 2-7 Gün 1.054 8-30 Gün 3.535 1 Aydan Fazla - 3 Ay (Dahil) 7.802 3aydan Fazla - 1yıl (Dahil) 19.000 1yıldan Fazla-2yıl (Dahil) 12.134 2yıldan Fazla-5yıl (Dahil) 13.590 5yıldan Fazla-10yıl (Dahil) 9.483 10+Yıl 5.920 Toplam 73.923

16 İş Kazalarının Kaza Sebeplerine Göre Dağılımı (SSK-2005)
ÇALIŞMA ORTAMI ÇOĞUNLUKLA ZEMİN SEVİYESİNDEN YUKARIDA YA DA AŞAĞIDADIR. İş Kazalarının Kaza Sebeplerine Göre Dağılımı (SSK-2005) Kaza Sebepleri Kaza sayısı 100 Taşıt kazaları - 2.704 300- Kişilerin düşmesi 8.660 400- Makinelerin Sebep Olduğu Kazalar 7.824 500- Patlama Sonucu Çıkan Kazalar 764 600- Normal Sınırlar Dışındaki Isılara Maruz Kalmak Veya Temas Etmek 1696 700- Düşen Cisimlerin Çarpıp Devirmesi 15.791 800- Bir Veya Birden Fazla Cismin Sıkıştırması, Ezmesi,Batması, Kesmesi 26.981 1000- Herhangi Bir Şekilde Vücudun Zorlanmasından İleri Gelen İncinmeler 2459 1100-Vücudun Doğal Boşluklarına Yabancı Bir Cisim Kaçması 1504 1600-öldürme ve yaralama 1373 1900- Diğer Nedenler 3370

17 ÇALIŞANLAR VE MALZEMELER SÜREKLİ HAREKET HALİNDEDİRLER VE BU HAREKETLER SİSTEMATİK DEĞİLDİR.
ÇALIŞMA ALANI GENİŞ VE DAĞINIKTIR. İŞLER ÇOĞUNLUKLA FARKLI ORGANİZASYON VE İŞ DİSİPLİNİNE SAHİP ÇEŞİTLİ TAŞERONLAR TARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLİR.

18 İşyerinde Sigortalı Sayısı (SSK-2005)
İNŞAAT İŞLETMELERİNİN ÇOĞU KÜÇÜK VE KURUMSALLAŞMAMIŞ OLDUĞUNDAN BUNLARDA İŞLETME KÜLTÜRÜ GELİŞMEMİŞTİR. İşyerinde Sigortalı Sayısı (SSK-2005) İş kazası Sayısı 1-3 19.519 4-9 7.736 10-20 8.493 21-49 10.594 50-99 6.343 6.818 2.001 5.618 3.075 1001+ 3.726 TOPLAM 73.923

19 VE HER ŞANTİYE KENDİNE ÖZGÜ KOŞULLARA SAHİPTİR.

20 BUNLARIN BİLİNMESİ, BİZLERİ,
“NE YAPARSAK YAPALIM, İNŞAAT SEKTÖRÜNDE İŞ GÜVENLİĞİ KONUSUNA BAŞARILI OLUNAMAZ” GİBİ BİR YANILGIYA DÜŞÜRMEMELİDİR. TAM TERSİNE, İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN İŞ KAZASI RİSKİNİ ARTIRICI YÖNLERİNİ GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURMAK, İŞVEREN VE İŞ GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLERİNİN, İŞ KAZALARI İLE ÇOK DAHA BİLİNÇLİ, SABIRLI, ISRARLI VE DİKKATLİ BİR ŞEKİLDE MÜCADELE ETMELERİNİ SAĞLAYACAK, BAŞARILARIN ARTIRACAKTIR.

21 ÇÜNKÜ ÜLKEMİZ VE İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN BELİRTİLEN OLUMSUZLUKLARINA RAĞMEN, BİLİNÇLİ BİR MÜCADELE İLE BU KONUDA ALINMIŞ ÇOK BAŞARILI SONUÇLAR VARDIR. ÖRNEĞİN, BAKÜ-TİFLİS-CEYHAN BORU HATTININ CEYHAN TERMİNALİ’NDE, 10 MİLYON ADAM-SAATLİK ÇALIŞMAYI, TEKFEN İNŞAAT FİRMASI KAZASIZ TAMAMLAYABİLMİŞTİR.

22 O HALDE, İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİNİ VE ALINAN SONUÇLARI BEKLENEN DÜZEYE ÇIKARABİLMEK İÇİN NE YAPILMALIDIR? ŞÜPHESİZ BU KONUDA YÜRÜTÜLECEK ÇALIŞMALARIN UZUN VADEDEKİ TEMEL HEDEFİ, BU İŞİN AKTÖRLERİNİ, GEREKLİ OTO KONTROL REFLEKSİNİ SAĞLAYACAK DÜZEYDE BİLGİLENDİRMEK VE BİLİNÇLENDİRMEKTİR.

23 16578 İL Kodu İL Adı İnşaat işyeri sayısı 01 ADANA 5485 27 GAZİANTEP
Ç.S.G. BAKANLIĞI ADANA GRUP BAŞKANLIĞINA BAĞLI İLLERDEKİ İNŞAAT İŞYERİ SAYILARI İL Kodu İL Adı İnşaat işyeri sayısı 01 ADANA 5485 27 GAZİANTEP 1831 31 HATAY 2294 33 MERSİN 3934 46 KAHRAMANMARAŞ 1348 63 ŞANLIURFA 1162 79 KİLİS 165 80 OSMANİYE 359 Toplam 16578 BU İLLERDE HER TÜRLÜ İŞ YERİNDE İŞ GÜVENLİĞİ DENETİMİNDEN SORUMLU MÜFETTİŞ SAYISI: 24 ADETTİR.

24 OTOKONTROL REFLEKSİNİN GELİŞTİRİLMESİNDE BAŞARIYA ULAŞMAK İÇİN YAPILACAK ÇALIŞMALARIN İKİ TEMEL AYAĞI ULUNMAKTADIR. BUNLARDAN BİRİSİ, YASAL DÜZENLEMELER (YAPTIRIMLAR), DİĞERİ İSE EĞİTİMDİR.

25 “Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği”
HALEN İNŞAAT İŞLERİNDE İŞ GÜVENLİĞİ, 23/12/2003 TARİHİNDE YÜRÜRLÜĞE GİREN “Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği” ÇERÇEVESİNDE YÜRÜTÜLMEKTEDİR. BU DÜZENLEME İLE GETİRİLMİŞ OLAN EN ÖNEMLİ YENİLİK, İŞYERİNDE İŞ GÜVENLİĞİ İLE İLGİLİ BİR KOORDİNATÖR ATANMASININ ZORUNLU KILINMIŞ OLMASIDIR.

26 İŞ GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEME HENÜZ BEKLENEN ETKİNLİKTE UYGULAMAYA AKTARILAMADIĞI İÇİN, DEĞERLENDİRİLMESİNE YÖNELİK YETERLİ BİR GERİ BESLEME OLUŞMAMIŞTIR. ŞÜPHESİZ ÜLKEMİZE HAS YETERSİZLİKLER NEDENİYLE SİSTEMİN İŞLETİLMESİNDE BAŞLANGIÇTA BAZI AKSAKLIKLARIN OLMASI BEKLENEBİLİR.

27 BU AŞAMADA BELKİ, İŞ GÜVENLİĞİ KONUSUNUN UNSURLARINDAN OLAN TEKNİK UYGULAMA SORUMLUSU VE YAPI DENETİM FİRMALARI İLE İLGİLİ YAPILMIŞ DÜZENLEMELER VE YAŞANAN GELİŞMELERDEN YARARLANILARAK BAZI ÖNGÖRÜLERDE BULUNULABİLİR VE ÖNLEM GELİŞTİRİLEBİLİR.

28 YENİ DÜZENLEMENİN HAYATA GEÇİRİLMESİNDE KARŞILAŞILABİLECEK ZORLUKLARLA İLGİLİ AKLA İLK GELEN, SAĞLIK VE GÜVENLİK KOORDİNATÖRÜNÜN YAPTIRIM GÜCÜNÜN NASIL SAĞLANABİLECEĞİDİR. BU KONUDA ÇEŞİTLİ ÖNERİLER GELİŞTİRİLEBİLİR ŞÜPHESİZ. ANCAK, İMAR YASASI, TİP İMAR YÖNETMELİĞİ VE KAMU İHALE YASASINA, DENETİM ELEMANLARININ İŞ GÜVENLİĞİ NOKSANLIĞINI ÇALIŞMA MÜDÜRLÜKLERİNE İHBAR ETMELERİNİ ZORUNLU KILAN HÜKÜM KONULMASI, İLGİLİ KOORDİNATÖRÜ GÜÇLENDİRMESİ YANINDA; KAMU VE ÖZEL KESİMDE ÇALIŞAN DENETİM ELEMANLARININ DA DOĞRUDAN SORUMLULUK ÜSTLENMELERİNİ SAĞLAYACAKTIR.

29 ŞÜPHESİZ BİR KONUDA KESİN SONUÇ ALMANIN YOLU EĞİTİMDİR
ŞÜPHESİZ BİR KONUDA KESİN SONUÇ ALMANIN YOLU EĞİTİMDİR. BU NEDENLE KONUNUN TARAFLARI OLAN İŞVEREN, İŞ GÜVENLİĞİ ELEMANI VE ÇALIŞANLARI KONUYLA İLGİLİ BİLGİLENDİRME VE BİLİNÇLENDİRMEYE YÖNELİK EĞİTİM ÇALIŞMALARI SİSTEMATİK BİR ŞEKİLDE VE KESİNTİSİZ DEVAM ETMELİDİR.

30 İŞVERENLERİ İŞ GÜVENLİĞİ KONUSUNDA BİLİNÇLENDİRMEDEN, KENDİLERİNİ BUNA İNANDIRMADAN BU KONUDA SONUÇ ALMAK ÇOK ZORDUR. ÇÜNKÜ, HERHANGİ BİR FİKİR VE DAVRANIŞ NORMUNUN BİR İŞLETMEDE YERLEŞTİRİLEBİLMESİ İÇİN ÖNCELİKLE BUNU ÜST YÖNETİMİN BENİMSEYİP ÖZÜMSEMESİ BİR ZORUNLULUKTUR.

31 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDEN SORUMLU OLACAK KOORDİNATÖRLER KAPSAMLI BİR EĞİTİMDEN GEÇİRİLMELİDİRLER.
ÇÜNKÜ BU ELEMANLARIN ÇOK FARKLI FAALİYET ALANLARINDA ÇALIŞMALARI SÖZ KONUSUDUR. BU NEDENLE KENDİLERİNİN, İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İLE İLGİLİ TEMEL BİLGİLER YANINDA SEKTÖRLERİN ÖZELLİĞİNE BAĞLI RİSK KAYNAKLARI KONUSUNDA DA BİL SAHİBİ OLMALARI GEREKİR. AYRICA BU ELEMANLARA VERİLECEK EĞİTİMİN, “DUY-GÖR-YAP” İLKESİNE UYGUN OLARAK UYGULAMALARLA DESTEKLENMESİ ÖNEM ARZ ETMEKTEDİR

32 İŞLETME ÇALIŞANLARINA İŞ GÜVENLİĞİ BİLİNCİNİN KAZANDIRILMASI İÇİN BU ÇALIŞMANIN BİR SİSTEMATİK İÇİNDE VE KESİNTİSİZ SÜRDÜRÜLMESİ GEREKİR. BU BİR GÖNÜL VERME, GEREĞİNE İNANMA İŞİDİR; GEÇİCİ İLGİ VE HEVESLERLE SONUÇ ALINAMAZ. ÖNCE ÇAĞDAŞ VE GERÇEKÇİ BİR EĞİTİM SİSTEMİN KURULMASI, SONRA GEREKLİ İNSAN KAYNAĞI İSTİHDAM EDİLEREK ÇALIŞMALARIN KESİNTİSİZ VE ISRARLA SÜRDÜRÜLMESİ GEREKİR. BİLİNEN NEDENLERDEN DOLAYI İNŞAAT SEKTÖRÜNDE ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİNDE ÇOK DAHA SABIRLI VE DİKKATLİ OLUNMALIDIR.

33 EĞİTİM SÜRECİNDE KAZANDIRILMAK İSTENEN DAVRANIŞ ŞEKLİNİN KOLAY BENİMSENMESİNİ VE KALICILIĞINI ARTIRMAK İÇİN; İŞYERİNE GELEN HER YENİ ÇALIŞAN VE HATTA ZİYARETÇİLERE VERİLMEK ÜZERE, MÜTEAKİP SLAYTLARDA ÖRNEKLENDİĞİ GİBİ, GÖRSEL GRAFİKLERLE DESTEKLENMİŞ BASILI DOKÜMAN HAZIRLANMASININ ÇOK YÖNLÜ YARARLARI OLACAĞI KUŞKUSUZDUR.

34 GEREKLİ ÖNLEM ALINMADAN KAZI ALANINA GİRMEYİNİZ!

35 EMNİYET KEMERİ TAKMADAN KESİNLİKLE ÇALIŞMAYINIZ!

36 EMNİYET KEMERİNİ UYGUN ŞEKİLDE TAKINIZ!

37 GÜVENSİZ GÜVENLİ

38 MERDİVENİN SON BASAMAĞINA HİÇ BİR ZAMAN ÇIKMAYINIZ!

39 AĞIRLIKLARI UYGUN ŞEKİLDE KALDIRINIZ!

40 FAZLA DİK MERDİVENDE ÇALIŞMAYINIZ!
Kuralı

41 SABRINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM