Mesleki Akciğer Hastalıkları

... konulu sunumlar: "Mesleki Akciğer Hastalıkları"— Sunum transkripti:

1 Mesleki Akciğer Hastalıkları
Prof. Dr. İbrahim AKKURT CÜTF Göğüs Hastalıkları AD SİVAS

2 Görev yerleriniz ? Eğitim Hastanesi Sağlık Bakanlığı-hizmet SSK-hizmet
Diğer

3 Tahminen ortalama ayda kaç MAH hastası izliyorsunuz ?
Hiç 1-5 6-10 > 10

4 İş yeri hekimliği(İYH) yapıyor musunuz ?
Evet Hayır

5 İYH olarak hiç MAH tanısı-ön tanısı koydunuz mu ?
1-5 6-10 > 10

6 Yasal MAH tanısı konulan hastanız oldu mu ?
1-5 6-10 > 10

7 Amaçlar Konu başlıkları Meslek Hastalığı kavramını Tarihçe
Maruziyet ajanlarını MAH’nın fizyopatolojisini Mesleki anamnez ve FM önemi Sık görülen MAH’da tanı – takip kriterleri MAH’nın önlenmesinde anahtar stratejiler Konu başlıkları Tarihçe MH kavramı - gerçeği /pratiği Epidemiyoloji Tıbbi tanımlama - fizyopatoloji MAH genel yaklaşım ilkeleri Sık görülen MAH - Tanı-tedavi- takip kriterleri Korunma-önlem Olgular

8 Dünya - Tarihsel süreç Ne iş yapıyorsun ?
Bernardino Ramazzini ( ) De Morbis Artificum Diatriba Dünya - Tarihsel süreç Ne iş yapıyorsun ? 18. yüzyılda yer altı maden işçilerinde pnömokonyoz-silikoz epidemileri Avrupa’da 1842’de kadın ve çocukların madenlerde çalışması yasaklandı 1844’de ise fabrikalarda işyeri hekimi bulundurulması zorunluluğu getirildi 1919’da ILO kuruldu... 1950’de WHO sağlık-çalışan sağlığı tanımları... “Hayret ve tereddüt ediyorum. Acaba, ilaç ve sinameki kokan muayenehane ve eczanelerde oturan bu azametli ve şık görüntülü doktorların burnuna işyerlerindeki pis kokulu şeyleri mi soksam, yoksa onları bu çukurları görmeye mi davet etsem?”

9 Ülkemizde - Tarihsel süreç
Umumi Hıfzısıhha Kanunu İş kazaları ve MH sigortası İSGÜM ’de MH ve iş kazasının yasal tanımı - MH ve iş kolları listesi Ankara ve İstanbul MHH TTB “İş yeri hekimliği” - Temmuz 2003’den beri : Yeni iş kanunu, yönetmenlikler... İşyeri Hekim yönetmeliği... SSK Hast...SB devri...MHH’de devredildi!

10 Meslek Hastalığı Kavramı - Pratiği (?) Dünya-Türkiye
Dünyada Mesleki = Çalışanlar Ülkemizde Mesleki = İşçi/Çalışanlar ?? Dünyada: MH yasal yaklaşım bazı farklılıklar gösterse de temel mentalite hemen hemen benzerdir...

11 Değişik ülkelerde MH(M.Astım) yasal yaklaşım
Evet 352 (1991) Çok K. Uzm. İşveren U.Büro Finland.  100 Değişir Eyalet Bürosu Kanada ? Uzm. Kurulu Bulgar. U.B. Hekimi İşveren-devlet Brezilya Belçika Çok Kadem Ö. Sigorta Mahk. Avustralya Kalıcı malul. varmı? Olgu sayısı (yılda) Tanı nasıl konur Kim muay. eder Tazmin edilir mi? Kim öder ? Kim idare eder ? Eur Respir J 1994; 7:

12 Kalıcı malul. varmı? Olgu sayısı (yılda) Tanı nasıl konur Kim muay. eder Tazmin edilir mi? Kim öder Kim idare eder Evet ??? 13/83 (1998) Çok K. Uzm. Evet SSK- İşveren SSK MHH TÜRKİYE ? Değişir No-fault sig.sis. ABD 293 (1991) Meslek H.Uzm. Genel vergi U.Büro İngiltere Hayır İşveren-işçi Değişik Hollanda 146 (1990) Heyet İspanya Çok Kadem Uzmanlar G.Kore

13 SSK Sosyal SİGORTALAR Kurumu
Şimdi ??? Hastalık Sigortası Analık Malüllük Yaşlılık Ölüm İş kazaları ve Meslek Hastalıkları Sigortası

14 Meslek Hastalığı “Yasal Tanım”
Ne oldu ??? Sigortalının çalıştırıldığı işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir

15 Epidemiyolojik veriler Dünya-Türkiye
Meslek Hastalığı Epidemiyolojik veriler Dünya-Türkiye İş yerlerinde Sağlık ve Güvenlik patolojileri MESLEK HASTALIĞI İŞ KAZASI

16 YILDA : 160 MİLYON MESLEK HASTALIĞI
WHO-1997 YILDA : MİLYON MESLEK HASTALIĞI 125 MİLYON İŞ KAZASI %99 %1 %44 %56 DÜNYA TÜRKİYE MESLEK HASTALIKLARI İŞ KAZALARI

17 BEKLENİLEN MESLEK HASTALIĞI SAYISI ?
Ülkeler arasında değişmekle birlikte, yılda her bin çalışan için 4-12 yeni MH olgusu beklenmeli... Son 5 yıl 1999 2000 2001 2002 2003 Kayıtlı sigortalı Beklenen MH (%04) 23.328 20.021 19.547 20.893 24.306 Saptanan MH 1025 803 883 601 Saptanamayan MH 22.303 19.218 18.665 20.292 23.866 440

18 Son 5 yıl

19 Doç.Dr. Kayıhan Pala – UÜTF-HSAD

20 Doç.Dr. Kayıhan Pala – UÜTF-HSAD

21 Bu tablo karşısında ne denilebilir ???
AVRUPA AVRUPA DUY SESİMİZİ İŞTE BU TÜRKLERİN AYAK SESLERİ... SSK son istatistiklerine göre Meslek Hastalıklar sayısı hızla düşüyor... Bu trend devam ederse AB' ne girdiğimiz gün tüm vatan sathında sıfır meslek hastalığı başarısıyla tarihe geçeceğiz. Bu başarıda emeği geçen bakanlık bürokratlarına,müfettişlere, hekimlere,mühendislere, tüm işletme yöneticilerine şükranlarımızı sunmamız gerekir...

22 MESLEKİ şüphesi SSK – (Disp.-Hast. Sigorta müdürlüğü)
Özel S.Ocağı Devlet Hast. Kliniklerimizde veya bilimsel çalışmalarda saptadığımız MH, Meslek Hastalıkları yasal havuzuna Girmedikçe Meslek Hastalığı sayılamazlar... Ünv. MESLEKİ şüphesi SSK – (Disp.-Hast. Sigorta müdürlüğü) Bölge Meslek Hastalıkları Hastanesi İş yeri Müf. Tah. Raporu Kesin tanı + yasal getiri

23 Olası mı ??? Geri kalan Balıkesir tüm iller Bilecik ZONGULDAK + Bursa
Yurt dışı Sigortalıları Mahkemeler Mesleki Ölüm kararları Balıkesir Bilecik Bursa Çanakkale Edirne İstanbul İzmir Kırklareli Kocaeli Sakarya Tekirdağ Yalova ZONGULDAK MESLEK H.H. Olası mı ??? Zonguldak Bartın Karabük ANKARA MESLEK H.H. İSTANBUL MESLEK H.H.

24 Yasal MH tanısı gerekli mi ?
Doğru veri-kayıt Yeni olgu –Ö NLEM Tedavi...İKMH sigr. Tazmin Maluliyet tayini

25 Tıbbi tanımlama - Fizyopatoloji
MAH Maruziyet ajanları İnhalasyon Kimyasal özellikler • irritanlar (tozlar, dumanlar) • allerjik (isosiyanatlar) • toksik (nitrojen dioksid) • fibrojenik (asbestos, silika) • karsinojenik (asbestos, radon) Biyolojik özellikler infeksiyöz (TB) allerjik (sedir ağacı tozu) toksik (MFF-ODF) Fiziksel özellikler • Tip: toz, gaz, sis, duman, buhar • Aerosollerin şekil ve çapları • Suda çözünürlükleri

26

27

28

29

30 Çap ( m) Sis Buğu Çakıl Kül Sülfirik asit Plaj kumu Buhar Toz
Yağmur damlası Sülfirik asit Plaj kumu Duman Buhar Toz Kil Balçık İnce kum Kaba kum Çakıl Yağ duman Kül Sigara dumanı Kömür tozu Siyah karbon Polenler Çekirdekçik Akc.hasarlı tozlar Bitki sporları İnsan tüyü Virüsler Bakteriler Çap ( m)

31 Çaplarına göre partiküllerin solunum sistemine birikimi
Burun % birikim Akciğer parankimi Trakea ve bronşlar Partikül çapı(m)

32 Maruziyet tiplerine göre etkilenme
Seviye Mekanizma Örnek Hava yolları İrritasyon-hasar BHR, Trakeobronşit, bronşit, RADS, BO İmmunolojik B.Astım(IgE-nonIgE) Karsinojen Bronş ca Parankimal İrritasyon/fibrozis İnert nodüler-kömür Nodüler fibrosis-silika Diffüz fibrozis-asbestos İmmünolojik HSP İnfeksiyöz TB Direk İnhalasyon ateşleri-kimyasal pnömoniler Plevral hast. İrirtasyon/fibrosis Plevral plaklar Mezotelyoma

33 Mesleki Akciğer Hastalıkları
Katılar - partikül büyüklüğü Gazlar - suda çözünebilirlik - > 10  ...Nasal ....Trakeobronş. ... Perif. SY. ve Alveoller - Suda çözünenler (NH3, SO2..)...ÜSY - Suda çözünmeyenler (NO2, Fosgen)... Alt sol.Y. ve alv YANIT KRONİK - B.Astım - KOAH - Fibrozisler -Pnömokonyozlar Maligniteler Kronik HSP AKUT - ÜSY irritasyonu, obst. - Bronkokonstruksiyon - RADS - Alveolit-P.Ödem-ARDS Fume fever Akut HSP

34 MAH - genel yaklaşım Öykü Semp. İş-meslek FM Tetkik PA Akciğer gr.
Akut: ani yoğun inhalasyon....acil servis • Sub-akut: progresif dispne, öksürük, balgam, göğüs ağrısı vb. semptomlarla ...poliklinik • Kronik: genellikle semptomsuz, fakat SFT veya PA akciğer grafisi anormalliği Öykü Semp. İş-meslek FM Tetkik PA Akciğer gr. SFT vb

35 Sık görülen MAH Tanı-tedavi- takip kriterleri
A. PNÖMOKONYOZLAR - KİP - Silikosis - Asbestosis - Silikat pnömokonyozları - Berilyum hastalığı -Diğerleri:Aluminyum, antimon,baryum, Kobalt,Siderosis, Miks toz Pnömokonyozları, vb. B. Mesleki astım C. HSP D.KOAH(kr.bronşit-amfizem) E. Bissinosis F.Toksik ajanlara bağlı patolojiler: Amonyak, Kadmiyum, Klorin, Metal-Polymer-Organik tozların ateşi(MFF-PFF-ODF) G. Akciğer kanserleri H. İnfeksiyöz hastalıklar

36 MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI GRAFİ SEMPTOM

37 Klinik/fonksiyonel tanı-takip
Radyolojik tanı-takip Pnömokonyozlar Diğerleri Klinik/fonksiyonel tanı-takip

38 Pnömokonyoz Akciğerlerde toz birikimi ve
buna karşı gelişen doku reaksiyonunun genel adı (ILO ) Benign Pnömokonyoz Doku reak. Kollajenöz Pnömokonyoz Basit Pnömokonyoz Radyoloji Komplike Pnömokonyoz

39 Kömür İşçisi Pnömokonyozu (KİP)
İş kolları Patoloji Pigmente lezyonlar Kömür makülü-nodül-PMF Silikotik nodül Amfizem Bronşit Kömür madenleri... Siyah karbon, grafit, karbon elektrolit endüstrisi... ilk radyolojik değişiklikler çoğunlukla <1.5 mm ve mm çapındaki yuvarlak “p”,”q” tipi opasiteler

40 Silikosis Serbest kristal silikaya maruziyet sonucu oluşan
akciğerin kronik-diffüz-interstisyel- fibrotik- granülomatöz hastalığı... Taş ocakları Kuvars değirmenleri Kum püskürtme işleri Madenciler Tünel kazıcıları Dökümcüler Cam sanayii. Seramik,vitray yapımı. Çimento üretimi. Çanak- çömlek yapımı. Kiremit, tuğla, balçık üretimi..... ilk radyolojik değişiklikler çoğunlukla ve mm yuvarlak “q”,”r” tipi opasiteler

41 Silikosis Kronik-klasik Akselere Akut silikosis (silikoproteinosis)
Hastalık proçesi başladıktan sonra; Hastalığın gelişim hızına Si’nın temizlenme derecesine bağlı olarak proçes ilerler... Ancak progresyonu önlemek için yinede erkenden maruziyetin sonlandırılması... Kronik-klasik Akselere Akut silikosis (silikoproteinosis)

42 An example of a mineral dust particle
An example of a mineral dust particle. Note that particles less than 10 μm are generally considered capable of penetrating to the alveolus.

43 Partikül birikimi Toz ve fibrozis
Most inhaled particles in the human are deposited in the proximal acinus. The dust gradually accumulates and eventually produces lesions such as the macule.

44

45 Parankimal toz birikimi
Whole lung section showing parenchymal dust deposition. Note that the dust is primarily deposited in the connective tissues of the bronchio-vascular rays and in the centriacinar region of the acinus.

46 Kömür tozu makülü Coal dust macule with mild centriacinar emphysema.

47 Silikotik nodül Microscopic appearance of a coal dust nodule showing large quantities of collagen with admixed black dust.

48 Progressif Massif Fibrosis
In advanced pneumoconiosis, massive lesions may develop. These are termed progressive massive fibrosis due to their ability to increase in size after cessation of exposure. Miners with this disease have reduced life expectancy and usually have a combination of both restrictive and obstructive lung disease.

49 Progressif Massif Fibrosis
The chest x-ray of progressive massive fibrosis. Note that the lesions are almost always bilateral, a feature that might help differentiate the opacity from a neoplasm.

50 İzolasyon malzemeleri başta olmak üzere bir çok iş kolunda...
ASBESTOS - MMF İzolasyon malzemeleri başta olmak üzere bir çok iş kolunda... Tekrarlayan plevral effüzyonlar Plevral kalınlaşma Plevral kalsifikasyonlar Rounded atelektazi Asbestosis Mezotelyoma Kanserler Asbestosis Öncelikle akciğerlerin bazallerinde lineer-retiküler (s-t) infiltrasyonlarla başlar zamanla Diffüz İnterstisyel Fibrozis(DİF) tablosuna dönüşür...

51 An example of a mineral dust particle
An example of a mineral dust particle. Note that particles less than 10 μm are generally considered capable of penetrating to the alveolus.

52 Asbestos Cisimcikleri
Scanning electron micrographs of asbestos bodies from the human lung.

53 Diffüz İnterstisyel Fibrozis
Asbestosis Diffüz İnterstisyel Fibrozis Asbestos fibres deposited in the lung are cleared very slowly due to their resistance to degradation and fibrous shape. Within the interstitium, they stimulate fibroblasts to produce collagen. Asbestosis originates in the small airways and spreads out to involve the adjacent alveolar septae. Eventually the disease results in diffuse pulmonary fibrosis and honeycomb lung.

54 Asbestosis Gross appearances of asbestosis showing pleural thickening, diffuse interstitial fibrosis, and early honeycomb change.

55

56 Plevral kalsifikasyon

57 Pnömokonyozlarda Zorunlu olmadıkça invaziv tanı yöntemine
Tanı Kriterleri: Meslek öyküsü Uygun radyolojik görünüm Bu görünüme yol açabilecek başka patolojinin  Zorunlu olmadıkça invaziv tanı yöntemine gerek yoktur... Tanıda Semptomatoloji ve klinik bulguların önemi ??? Bu nedenle;

58 Dünyada 1900’lerin başından itibaren yoğun pnömokonyoz
epidemileri sonucu PMF ile bir çok olgu kaybedilmiştir. Bunun üzerine erken tanı için her ülkede ulusal önlemler... ILO’nun 1930’da Güney Afrikanın Johannesburg.... pnömokonyoz radyografilerini okuma esasları , 1958, 1968, 1971 ve 1980’de bu esaslar gözden geçirilerek.... erkenden saptanması için uluslararası ortak dil ve yöntem oluşturulması amaçlanmıştır Japonya/Kyoto revizyon ’de resmileşti

59 Pnömokonyoz yapıcı işlerde çalışan kişilerin çalıştıkları ortamdaki nonsp. toz, silika, asbest gibi spesifik toz konsant. göre belli aralıklarla standart PA grafi... Bu filmlerin “ILO Pnömokonyozlu Filmleri değerlendirme sınıflaması” esaslarına göre değerlendirilmesi... Patolojiler : Parankimal Küçük-Büyük opasiteler Plevral: Plevral kalınlaşma, plaklar ve KF açı obliterasyonu Semboller Diğerleri

60 ILO Klasifikasyonu A, B, C 1- Standart grafi seti 2- Metin
Yuvarlak mm Düzensiz A, B, C

61

62

63

64

65

66

67

68

69

70

71

72 Sınıflamanın esası, basit tekrarlanabilir bir yöntemle radyografik anormallikleri kodlamaktır.
Sınıflama ne patolojik oluşumları tanımlar ne de çalışma kapasitesini hesaplayabilir.

73 riskli işlerde çalışan kişilerde etkileme başladığı an (1.kategori)
Amaç, riskli işlerde çalışan kişilerde etkileme başladığı an (1.kategori) uygun koşullarda iş değişikliği sağlayarak... Opasitelerin yoğunluk kategorileri 0. Kategori: 0/ /0 0/1 1. Kategori: 1/0 1/1 1/2 2. Kategori 2/1 2/2 2/3 3. Kategori 3/2 3/3 3/+

74 Dünyada Ulusal Pnömokonyoz Kontrol Programları :
Kademeli okuma sistemi (A-B okuyucu) Kurul (eşdeğer -2/3) sistemi İşçi İşveren Devlet

75 KURUL SİSTEMİ arası dönemde 6 PDK: (İstanbul-2, Ankara, İzmir, Adana, Zonguldak) SSK -1 Sağlık Bakanlığı-1 ÇSGB(İSGÜM)-1 (Atama? , Uzmanlık?, Koşullar ?) Ülkemizde; arasıdönemde en az 200 bin kişinin 4- 5 defa grafilerinin değerlendirilmesi gerekirdi... ? MTOİ ve tünel yapımında tozla mücadele ile ilgili yönetmelik. Resmi Gazete No:20635, tarih

76 ~ 25 bin akciğer grafisi okunmuş:
Maden ve Taş Ocakları İşletmelerinde ve tünel yapımında tozla mücadele ile ilgili yönetmelikte değişiklik yapılmasına dair yönet. RG. No:23976, tarih: 26 Şubat 2000 Bu süre içinde bu kurullar tarafından; ~ 25 bin akciğer grafisi okunmuş: Grafilerin %24’ü kalite – 4 (u/r): değerlendirilmemiş Geri kalanların %22’sinde patoloji saptanmış Pnömokonyoz prevalansı(???) : %7.4

77 35 x 35 cm veya daha büyük boyutta ILO sınıflandırılmasına
Standart Göğüs filmi: 35 x 35 cm veya daha büyük boyutta ILO sınıflandırılmasına göre 1 ve 2. Kalitede göğüs radyografisi A – okuyucusu: ILO Uluslararası pnömokonyoz radyografisi sınıflandırması konusunda eğitim görmüş tercihan işyeri hekimi B – okuyucusu : ILO Uluslararası pnömokonyoz radyografisi sınıflandırması seminerine katılarak film değerlendirme sınavını başarmış... Göğüs hast. veya Radyoloji Uz. MTİTY- RG. No:23976, tarih: 26 Şubat 2000

78 Geçen ~ 5 yıllık süre içinde
İSGÜM “A” okuyucusu İŞYERİ MHH “B” okuyucusu İSGÜM Geçen ~ 5 yıllık süre içinde ???

79 Pnömokonyozda tıbbi tedavi-takip
Komp: obstrüksiyon, solunum enf., TB, hipoksemi, solunum yet., kor pulmonale, aritmiler, pnx... Sigaranın bıraktırılması , Kategori B ve C’ye giren ileri, komplike pnömokonyozda hipoksemi ve onun komp. USOT, İnfluenza ve pnömokok aşıları,NİMV KİP’te prognozu etkileyen faktörler : Maruziyet süresi/yoğunluğu,Maruziyet yaşı, Radyolojik bulgular ?

80 Maluliyet almış KİP ve Silikosisli kişilerde yaşam süresini etkileyen faktörler
Maluliyet almış, ölümü saptanmış KİP ve silikosisli olgularda yaşam süresi ...ilk tanı konulduğundaki fonksiyonel etkilenme derecesi ile kuvvetli negatif ilişkilidir r: , p < 0.005 Akkurt İ ve ark. Toplum ve Hekim 1997; 12(77): 17-21

81 ASBESTOZİS Tedavi: Prognoz: İzlem
- Primer Korunma: çevresel, bireysel maruziyetin önlenmesi - Sekonder korunma: Erken tanı - Tersiyer korunma : Progresyonun önlenmesi, komplikasyonların tedavisi Prognoz: SFT’de erken etkilenme, erkenden efor dispnesinin varlığı Radyolojik parankimal ve plevral fibrozis, (ILO yoğunluk kategorisi mortalite-SFT etkilenme Derecesi ile koreledir) İzlem Akciğer grafisi, SFT (3-5 yılda bir) – (HRCT ?).....ATS 2004 Asbestos’a bağlı radyolojik değişiklikler: bilateral-diffüz-bazallerde düzensiz opasiteler(s,t), plevral kalınlaşma -kalsifikasyon Bu değişiklikler malign dejenerasyonun da habercisi

82 MESLEKİ ASTIM Giderek sıklığı artan MAH :
M. Astım /Mesleğin ortaya çıkardığı astım/ RADS....irritan astımı Mesleki Astım prevalansı... MA yapıcı madde sayısı > 250 Kağıt üretimi işçiler Buğday öğütücüler Ağaç işçileri Değirmenciler Fırıncılar Veterinerler Hayvan besleyiciler Çiftçiler Laboratuvar çalışanları Elek. elektronik end. Kaynakçılar Kozmetikçiler Bitkisel yağ üretenler Deterjan endüstrisi Gıda katkı maddesi ür Kahve işçileri Hastane çalışanları İlaç üretenler Lehimciler Elbise üretenler Platin arıtanlar Metal işçileri vb...

83 MA’da TANI Semptomatoloji ve Klinik bulgular
Meslek(maruziyet) anamnezi SFT-reverzibilite Nonspesifik ve spesifik BPT PEF takibi İş öncesi-sonrası FEV1 Cilt Testleri/Spesifik ve total IgE

84 Reaktif Havayolu Disfonksiyonu Sendromu (RADS)
* Daha önce her hangi bir solunumsal yakınması olmayan bir kişide ani ve yoğun maruziyet sonrası gelişen astım benzeri tablo... * Klinik ve fonksiyonel incelemedeki bulgular astım ile benzerdir... * Tanı-tedavi-takip kriterleri....B.Astım gibidir * Yanıt vermeyen bazı olgularda İrritanlara bağlı B.Astım gelişir...

85 mutlak sonlandırılmaması
MA - Tedavi - takip - Medikal tedavi mesleki olmayan astım tedavisi gibidir: basamak tedavisi - Çift kartuşlu respiratörler, yüz maskeleri ? Maruziyetin mutlak sonlandırılmaması ani atakla exitus’a yol açabilir

86 MA-Prognoz Maruziyetin sonlandırılması ile olguların
%50’sinde birkaç ayda düzelme... * Uzun süreli maruziyet, * Uzun süren semptomlar, * Tanı sırasında hastalığın şiddetinin ağır olması, * BPT’ne dual yanıt, * BAL’da eozinofil varlığı, * TDI(toluen diisosiyanat)’a yüksek dozda akut maruziyet MA da kötü prognostik göstergeler

87 Hipersensitivite pnömonileri (EAA, Çiftçi akciğeri vb)
Tekrarlayan antijenik maddelerin inhalasyonu ile duyarlı kişilerde alveollerde ve interstisyel aralıktaki inflamatuvar-granülomatöz reaksiyonla karakterize klinik... AKUT KRONİK

88 HSP Tekrarlayan maruziyet Organik toz Mesleksel allerjenik kimyasallar
İnterstisyel- Alveoler hastalık

89 HSP TİPLERİ Hastalık Ag kaynağı Olası Ag
Çiftçi Ac Küflü saman T.Aktinomiçes Aspergillus sp. Bagassosis Küflü şekerkamışı TA Mantar işçisi Küflü gübre ve mantar TA Hast Aspergillus sp. Mantar sporları Suberosis Küflü şişe mantarı Penicillium Malt işçisi Hast. Kontamine arpa Aspergillus

90 HSP - TANI KRİTERLERİ ANA KRİTERLER EK KRİTERLER
BAZAL KREPİTAN RALLER DİFFÜZYONDA DÜŞME İSTİRAHAT VE EGZERSİZDE pO2 DE DÜŞME RESTRİKTİF AKCİĞER BULGULARI ALLERJİK ALVEOLİTLE UYUMLU HİSTOPATOLOJİ POZİTİF BPT (İŞYERİ YADA DENEYSEL) ANA KRİTERLER ALLERJİK ALVEOLİT İLE UYUMLU SEMPTOMLAR VE LATENT PERİYOT ETKEN ANTİJENE MARUZİYET (ÖYKÜ, PRESİPİTAN AB. ÖLÇÜMÜ) ALLERJİK ALVEOLİT İLE UYUMLU AKCİĞER GRAFİSİ

91

92

93 3

94 HSP NİN AYIRICI TANISI

95 HSP - Tedavi Sorumlu etkenden uzaklaşma, Hava temizleme sistemleri,
Çevre düzenlenmesi, Endüstriyel tekniklerin değiştirilmesi, Kişisel koruyucu ekipmanlar Tıbbi tedavi....Steroid

96 HSP-Prognoz İzlem Rad., SFT(DLCO dahil) ve AKG...
Erken tanı ve maruziyetten uzaklaşmayla prognoz çok iyi ayda düzelme HP tipine ve coğrafik lokalizasyona göre de prognoz anlamlı olarak değişmektedir... İzlem Rad., SFT(DLCO dahil) ve AKG...

97 BİSİNOSİS İlk defa 1705’de İtalyan B.Ramazzini pamuk işçileri Astım...
Pamuk, keten, kenevir tozlarına maruz kalanlarda hafta sonu veya izin dönüşü göğüste sıkışma hissi, öksürük, zamanla balgam çıkarma ve nefes darlığı semptomları... Prevalans....%1-80

98 ~ 600 bin ~10-20/yıl Ülkemizde Bissinosis yapıcı işlerde çalışan
aktif sigortalı: ~ 600 bin Resmi tanı konulabilen Bissinosis: ~10-20/yıl

99 BİSİNOSİS-KLİNİK SINIFLAMASI
Grade-2 semp. + ventilatuar kapasitede  Grade-3 Tüm çalışma günlerinde göğüste sıkışma Grade-2 Her ilk çalışma gününde göğüste sıkışma Grade-1 Bazı ilk çalışma günleri göğüste sıkışma ve/veya öksürük Grade-1/2 semptom yok Grade-0 Schilling RSF, 1956

100 Toza maruz kalındığında öksürük. Evre SYİ1
Göğüs hastalığının alevlenmesiyle toza maruz kalmakla ortaya çıkan ya da kötüleşen inatçı balgam. Evre SYİ3 Toza maruz kalındığında yeni ortaya çıkan ya da tetiklenen inatçı balgam (yılın 3 ayı boyunca günlerin çoğunda) Evre SYİ2 Toza maruz kalındığında öksürük. Evre SYİ1 İlk çalışma gününde ve sonraki günlerinde göğüste sıkışıklık ve/veya nefes darlığı. Evre B2 İşe döndüğü ilk çalışma günlerin çoğunda göğüste sıkışıklık hissi ve/veya nefes darlığı Evre B1 Belirti yok Evre 0 WHO

101 Fonksiyonel etkilenme
Vardiya boyunca FEV1 değişikliği > %20 Ağır Etki %10-20 Orta Etki %5-10 Hafif Etki < %5 Etki yok WHO

102 Vardiya boyunca FEV1 değişkliği
Bissinosis-Takip Basal FEV1 Vardiya boyunca FEV1 değişkliği Evre < %60 F-3 % 60-70 F-2 > %80 BELİRGİN (> %20) F-1 HAFİF (%6-20) F-1/2 YOK < %5 F-0 NIOSH

103 + Bissinosis -Tedavi - Birincil korunma önlemleri
- Semptomatik: bronkodilatatörler, antiinflamatuarlar, USOT... + - Maruziyetin sonlandırılması

104 Prognoz Pamuk işçilerindeki FEV1 azalmasının daha çok kümülatif endotoksin maruziyetine bağlı... SFT etkilenmesinin şidetini belirleyen faktörler: Maruziyet süresi, Bissinosis semptomlarının şiddeti ve süresi...

105 MAH - Korunma-önlem İDARİ Control of Air Contaminants dispersion
yayılım salınım maruziyet İDARİ MÜHENDİSLİK KİŞİSEL KORUYUCU üretim inhalasyon

106

107

108

109 Kullanılan zamanla solunumsal korunmanın etkinliği arasındaki ilişki
Kul. zamanın %’desi etkinlik % 100% 100 98% 34 95% 17 90% 9 75% 4

110 OLGULAR

111 Öyküde başka hangi bilgiler önemlidir ?
Olgu - 1 26 y, erkek, saat 15.00’de acil servise getirildi: Birkaç saattir giderek artan halsizlik-ateş-miyalji ve nonproduktif öksürük... Öyküde başka hangi bilgiler önemlidir ? Son 2 yıldır kullanılmış metal malzeme eritme işinde çalışmaktadır... FM - Ateş: 38.5 C - Farengial hafif kızarıklık Göğüs muayenesi normal, solunum distresi-takipne yok - Nabız: 90/dk, kalb sesleri doğal Lab. - Hafif lökositoz - SFT normal - PA akciğer grafisi normal - AKG normal

112 TANI ? İnhalasyon ateşi Olgu - 1
Genellikle maruziyetlerden 4-6 saat sonra hafif ateş, lökositoz, miyalji ile başlayan; saatte de kendiliğinden geçen bir sendrom... Genellikle kalıcı patolojik ve fonksiyonel değişiklik bırakmaz... Metal dumanları Çinko, bakır, manganese Organik tozlar Tahıl tozları vb. Plastikler Teflon vb. Endotoksinler Kontamine nemlendiriciler Tedavi: Maruziyetten uzaklaştırma, semptomatik..

113 Olgu -2 72 y, emekli, erkek; 3 aydır progressif dispne +; öksürük,balgam yok 30 paket-yıl sigara + MESLEK ? Gençliğinde İstanbul’da tersanelerde gemi yapım/söküm işinde çalışmış... Fizik Muayene ? Göğüs ekspansiyonunda azalma, bibasiller ince raller SFT ? Restriksiyon bulguları: - volümlerde azalma,DLCO’da azalma PA akciğer grafisi ?

114 Olgu -2 Chest x-ray of asbestosis showing diffuse interstitial fibrosis with honeycombing. Asbestosis is characteristically more severe in the lower lobes and may be associated with pleural plaques. TANI ? Asbestosis

115 OLGU 3 FM : Normal S.G. - 50y, E - Zara/Sivas
Sırt ağrısı, nefes darlığı 8 yıldır eforla gelen ND, son 20 günde , Öksürük + balgam + İştahsızlık (20gün) – kilo kaybı 5kg/hafta Halsizlik-yorgunluk Sigara: 80 paket yıl Çevr. asbest maruziyeti:  Soy geçmiş: Baba: AC TB + Çocuğu: AC TB FM : Normal LABORATUVAR ESR: 64 mm/st BK: 9230 Hb: 14.4 Htc: 37.0 KK: 4.50 Plt: AKG:N Biyokimya: N

116 OLGU 3

117 OLGU 3

118 OLGU 3

119 OLGU 3

120 OLGU 3 MESLEK ANAMNEZİ TÜNEL KAZICILIĞI (20 yıl) YASAL TANI
SİLİKOZİS (1994) KOMPLİKASYON SİLİKOTÜBERKÜLOZ (2003)

121 B.S. 33 y, E, Cam İşleme ustası-8 yıl - Silikosis
OLGU 4 B.S. 33 y, E, Cam İşleme ustası-8 yıl - Silikosis

122 1964 doğumlu,E, Kum püskürtme-Silikosis
OLGU 5 1964 doğumlu,E, Kum püskürtme-Silikosis

123 OLGU 5

124 OLGU 5

125 M.K. 58 y, E, 18 yıl antimon madeni-antimon pnömokonyozu
OLGU 6 M.K. 58 y, E, 18 yıl antimon madeni-antimon pnömokonyozu

126 OLGU 6

127 OLGU 6

128 Z.S. 52 y, E, 20 yıl mozaik işçiliği-Silikosis
OLGU 7 Z.S. 52 y, E, 20 yıl mozaik işçiliği-Silikosis

129 OLGU 7

130 OLGU 7

131 MESLEK ? BİOMASS AKCİĞERİ ? EV HANIMI (Kırsal kesimde)
Demirtaş N, Seyfikli Z, Topçu S. Sivas bölgesinden hastanemize başvuran kadın hastalarda geleneksel biomass kullanımı ile KOAH arasındaki ilişki. Solunum Hastalıkları 1999 Gani H, Seyfikli Z, Çelik VK, Akkurt İ, Abadoğlu Ö. The effects of biomass exposure on lipid peroxidation and antioxidant activities on Turkish female groups. Eur Respir J 2000; 16(Suppl 31) (Toraks Dergisi 2001) 3. Süngü YS, Çınar Z, Akkurt İ, Özdemir Ö, Seyfikli Z. Sister-chromatid exchange frequency in women who exposed to biomass in a village of Central Anatolia.Turkish Respir J 2001 4. Kara M, Bulut S, Taş F, Akkurt İ, Seyfikli Z. Evaluation of pulmonary changes due to biomass fuels using high-resolution computed tomography. Eur Radiol 2003; 13(10): (EDITORIAL: Diederich S. Respiratory disease caused by exposure to biomass fuels. Eur Radiol 2003; 13(10): ) 5. Arslan M, Akkurt I, et al. Biomass exposure and the high resolution computed tomographic and spirometric findings. European Journal of Radiology 2004; 52: Sezer H, Akkurt I, et al. A Case-Control Study on the Effect of Exposure to Different Substances  on the Development of COPD. Annals of Epidemiology(yayında) EV HANIMI (Kırsal kesimde) MESLEK ? Sigara içmeyen, uzun zamandır KOAH tanısıyla izlediğiniz bayan hastada kombine tip SFT etkilenmesi ile beraber YRBT çektirdiniz...

132 Fibrotik bantlar ve bronşektazik değişiklikler(a-Sİ, b-SE,c-.Pİ, d-PE)

133 a-Sİ, b-SE, c-d-Pİ, e-f-PE
Fibrotik bantlar, PBV kalınlaşmalar, buzlu cam görünümü, hava kistleri ve büller a-Sİ, b-SE, c-d-Pİ, e-f-PE

134 PBV kalınlaşma, nodüler opasiteler, körvilineer dansiteler ve buzlu cam görünümü
a-Sİ, b-SE, c-Pİ, d-PE

135 Bronşektazik değişiklikler, buzlu cam görünümü, körvilineer dansiteleri
a-Sİ, b-SE, c-Pİ, d-PE

136 SON SÖZ ETYOLOJİ MESLEKİ RİSK ERKEN TANI KORUNMA

137 Klinik Danışma Merkezi
DEĞİL Cep:

138 Teşekkürler...