Tekstil ve Hazır Giyim Sektöründe

... konulu sunumlar: "Tekstil ve Hazır Giyim Sektöründe"— Sunum transkripti:

1 Tekstil ve Hazır Giyim Sektöründe
Nitelikli İş Gücü Yetiştirme Programları Doç.Dr.Sema Palamutcu Pamukkale Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi Tekstil Mühendisliği Bölümü, Denizli Nedim Doğan Uzman Yardımcısı İŞKUR Alanya, Antalya

2 Tekstil ve Hazır Giyim Sektöründe
Genel Bakış

3 Tekstil ve Hazır Giyim Sektörünün Ülkemiz için Potansiyeli
Kaynak: 3.Sanayi Şurası Komisyon Raporları, Orta ve Yüksek Teknolojili Ürünlerde Avrasya’nın Üretim Üssü, Ekim 2013, Ankara

4 İŞGÜCÜ İHTİYAÇLARI VE EĞİTİM
AB Uzmanlığı Yönetim Bilişim Sektörü Endüstri Mühendisliği Enformatik Ergonomi Mühendisliği Bilişim ve Enerji Tıp Koruyucu Hekimlik Fizik Tedavi Uzmanlığı Uluslararası Finans Elektronik Haberleşme Mühendisliği Mekatrorik Mühendisliği Moleküler Biyoloji ve Genetik Sermaye Piyasası Uzmanlığı Tüm Devre Tasarım ve Üretim Uzmanlığı Görsel İletişim Tasarımı Uluslararası İlişkiler Yazılım Mühendisliği Perakende ve Lojistik Çevre Biyoteknolojisi Organik Tarımcılık Güneş Enerji Sistemleri İmalatçısı ve Kurulumcusu Enerji Verimliliği Müteahhitliği Rüzgâr Türbini İmalatçısı ve Kurulumcusu Geri Dönüşümcü Sürdürülebilir Sistem Geliştiricisi Şehir Planlamacısı Uçak-Uzay Mühendisi Tıp Mühendisliği Tarımsal Genetik Mühendisliği Ulaştırma Mühendisliği Bilgisayar ve Sistem Mühendisliği Ekolog Cevher Hazırlama Mühendisliği Nükleer Enerji Mühendisliği Biyokimya Bilgisayar Programcılığı Biyoteknoloji Tekstil ve hazır giyim ile ilgili meslekler yer almıyor….. Kaynak: 3.Sanayi Şurası Komisyon Raporları, Orta ve Yüksek Teknolojili Ürünlerde Avrasya’nın Üretim Üssü, Ekim 2013, Ankara

5 Türk tekstil sektörünün dünyadaki yeri
Dünya ticaret örgütü verilerine göre Türkiye; Dünyada 7. büyük konfeksiyon üretim kapasitesine sahip; Dünyada 14. büyük tekstil üretim kapasitesine sahip; Dünyada 6. en büyük konfeksiyon ihracatçısı, Dünyada 3. en büyük ev tekstili ihracatçısı, Dünyanın7. büyük pamuk üreticisi; Mevcut makine parkının %75 ‘i 10 yaşından daha genç makinalardan oluşuyor.

6 Kaynak: modified from the Tan. B
Kaynak: modified from the Tan. B., Overview of the Turkish Textile and Apparel Industry

7 Yıllar İtibariyle Hazır Giyim Dış Ticareti
Yıllar İtibariyle Tekstil Dış Ticareti

8 Kaynak: Pamuk M. , UNITEKS tanıtım sunumu
Kaynak : TİM raporları

9

10 Türkiye’de mevcut istihdam
Kaynak: Dokuzuncu Kalkınma Planı ( ) Tekstl, Der Ve Gym Sanay Özel Htsas Komsyonu Raporu,

11 Türkiye’de mevcut istihdam
Kaynak: Dokuzuncu Kalkınma Planı ( ) Tekstl, Der Ve Gym Sanayi Özel Htsas Komsyonu Raporu, Kayıtdışı istihdam dikkate alındığında Tekstil ve Hazır Giyim sektörlerinin tüm sektörler içindeki toplam istihdam oranı %12 civarında olduğu tahmin edilmektedir [5]. Kaynak:Tekstil, Hazır Giyim, Deri ve Deri Ürünleri Sektörleri Raporu, 2013/1 AB-27 içinde 2,6 milyon Tekstil ve Konfeksiyon işçisi vardır. Türkiye’de bu sayı yaklaşık 2,5 milyondur. Tekstil ve Konfeksiyon işçileri AB içinde toplam istihdamın % 4 kadarını oluştururken, bu oran Türkiye’de % 13,6’dır. Türkiye’de ayrıca bu sektör sanayi istihdamının % 23,9’unu oluşturmaktadır. Kaynak:

12 Türkiye’de sektörün coğrafi dağılımı ve istihdam oranları
Kaynak: Turkish Textile and apperal cluster

13 Marmara Ege Çukurova bölgeleri için 4 yıllık ortalama verilerle elde edilen eğilimler Kaynak: Turkish Textile and apperal cluster

14 Eğitim kurumları İŞKUR .. UMEM: Uzmanlaşmış Meslek Edindirme Merkezi ,
Üniversiteler (lisansüstü-lisans-önlisans) Meslek liseleri Halk eğitim merkezleri .. İŞKUR UMEM: Uzmanlaşmış Meslek Edindirme Merkezi , UMEM/İEP: UMEM İş Başı Eğitimi Programı İşçi yetiştirme kursları/İstihdam garantili, İşbaşı eğitimleri

15 İŞKUR Kurumun başlıca görev alanları,
Türkiye İş Kurumu kısa adıyla İŞKUR, Türkiye’de gerek aktif, gerekse pasif işgücü piyasası politikalarını yürütmekle yükümlü kamu kuruluşu olup, faaliyetlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlı olarak yürütmektedir. Yönetsel ve mali bakımdan özerk olan kurum, istihdamın korunmasına, geliştirilmesine, yaygınlaştırılmasına ve işsizliğin önlenmesi faaliyetlerine yardımcı olmak ve işsizlik sigortası hizmetlerini yürütmekle yükümlüdür. Kurumun başlıca görev alanları, -işgücü arz ve talebinin belirlenmesi; -iş ve meslek analizlerinin yapılması, -iş ve meslek danışmanlığı hizmetleri, -işsizlerin ve istihdamdakilerin istihdam edilebilirliğini artırmak üzere işgücü yetiştirme, -mesleki eğitim ve işgücü uyum programlarının uygulanması, -işe yerleştirme hizmetleridir.

16 İŞKUR tarafından açılan kurslar, 2012

17 Denizli ve Kayseri Tekstil ve Hazır Giyim Sektörü ve İŞKUR faaliyetleri

18 Denizli ve Kayseri Tekstil ve Hazır Giyim Sektörünün İŞKUR ile İşbirlikleri
Denizli ve Kayseri’de tekstil sektörü olarak farklı alanlarda yoğunlaşmıştır. Denizli havlu ve bornoz, ev tekstili, Kayseri’de de ağırlıklı olarak mobilya sektörleri kümelenmiştir. Tekstilde kaydolan firmaları inceleyecek olursak, Denizli’de 27 işyerinin kayıt yaptırdığı ve bu işyerlerinin genellikle küçük üretim oranına sahip ve istihdamı 15 işçiyi geçmeyen işletmeler olduğu göze çarpmaktadır. Kayseri’de ise tekstil sektöründe yeni kayıt yaptıran işyeri sayısının 85 olduğu ve bu işletmelerden 47’sinin sanayi 38’inin de hizmet sektöründe faaliyette bulunmakta olduğu belirlenmiştir. Firmaların Durumu İşyeri Sayısı Denizli Kayseri 2012 Yılında İşkura Kaydı Olan 394 252 2012 Yılında İşkura kaydı Olmayan 132 138 2012 Yılı İçerisinde Pasife Düşen 156 123 Genel Toplam (İŞKUR’a Kaydı Olan ve Olmayan Firmaların Toplamı) 526 390 Not; Son 1 yıl içerisinde pasife düşenler, İŞKUR kaydı olup ama son 1 yıl içerisinde İşkurdan herhangi bir eleman talebinde veya herhangi bir hizmetinden yararlanmayan firmaları kapsamaktadır.

19 Denizli ve Kayseri’de Tekstil Sektöründeki Tanımlı Meslek Gurupları
İstihdam faaliyetinde bulunan işyerleri çeşitli sektörlere, alt sektörlere, faaliyet alanlarına ve her bir faaliyet alanındaki işler de mesleklere ayrılmaktadır. Meslek sayısın en fazla olduğu sektör sanayi sektörüdür, çünkü içerisinde tekstil, makina, kimya, otomotiv vb. birçok sektörü bulundurmaktadır. 2011 yılında Denizli’de yapılan işgücü piyasa araştırmasına göre, “toplamda sigortaya kayıtlı 883 meslek grubu bulunmakta ve tekstil ve konfeksiyon ile ilgili olan 85 meslekte kişi istihdam edilmektedir. İstihdam edilen kişi sayısı olarak ele alacak olursak 798 meslek grubunu içinde bulunduran Denizli’deki diğer bütün sektörlerin istihdamına yakın bir istihdam potansiyeli vardır. Kayseri’de toplamda 1385 işyeri içerisinde mobilya, tekstil ve hazır giyim sektöründe faaliyet gösteren 76 firma bulunmaktadır. Genel toplamda kişi istihdam edilmekte ve bunların 8.080’i tekstil ve hazır giyim sektöründe istihdam edilmektedir. Sektör Adı Kuruma kayıtlı Meslek Sayısı İstihdam Edilen Kişi Sayısı Denizli Kayseri Tekstil Sektörü 85 63 29 735 8 080 Diğer Sektörler 798 747 35 966 72,092 Genel Toplam 883 810 65 701 80172

20 Denizli’de 100 kişinin Üzerinde Çalışanı Olan İŞKUR’a Kayıtlı Meslekler
Kayıtlı Kişi Sayısı El ve Makine Nakışçısı 346 İplik Eğirme Operatörü 261 Konfeksiyon Kontrolörü 189 Overlok Makinesi Operatörü 180 Boya renk İşçisi 173 Tekstil Teknikeri 171 Kalite Kontrolcü- Tekstil 155 Kumaş boyacısı 150 Çözgü kesici(Dokuma Tezgahı) 147 Dikiş Makinesi Operatörü(Kumaş) 139 Halı Dokuyucu( El Tezgahı) 118 Kurutma Makinesi Operatörü 110 Genel Toplam 2139

21 Kayseri’de 100 kişinin Üzerinde Çalışanı Olan İŞKUR’a Kayıtlı Meslekler
Kayıtlı Kişi Sayısı Mobilya İmalatçısı/Mobilyacı (Ahşap) 3.703 Mobilya Döşemecisi 2.125 Dokumacı (Dokuma Makineleri Operatörü) 1.320 Diğer Dokuyucular, Kontrolörler, Onarıcılar 881 Yatak İmalat İşçisi 877 Diğer Mobilyacılar ve İlgili İşçiler 658 Kalite Kontrolcü- Tekstil 615 El Ve Makine Dikişçisi (Genel) 528 Dikiş Makinesi Operatörü-Kumaş 467 Diğer Mobilya İşçileri 446 Genel Toplam 11.620

22 Denizli ve Kayseri Tekstil ve Hazır Giyim Sektörünün İstihdam Yapısı
Denizli tekstil sektöründe çalışan sayısı kadın ve erkek ile toplam kişidir. Kayseri mobilya sektörü için yapılan incelemede 828 kadın ve erkek çalışan olduğu belirlenmiştir. Toplam İstihdam İşyeri sayısı Erkek Kadın Toplam Tekstil ve Hazır Giyim imalatı Denizli 399 15.979 13.758 29.735 Kayseri 76 7252 828 8 080 Genel Toplam 1.453 44.408 21.315 65.723 1 385 69 085 11 087 80 172

23 Denizli ve Kayseri Tekstil ve Hazır Giyim Sektörü için İŞKUR Tarafından Açılan Programlar
Denizli’de 2012 yılında toplamda 283 adet program uygulanmış olup bu programların yaklaşık %20 kadarı tekstil ve hazır giyim sektörü ile ilgili programlardır. Diğer faaliyetlere genellikle hizmet sektörleri ve kamu ile ilgili faaliyetlerde yoğunlaşmıştır. Sanayi sektöründe tekstil ve hazır giyim sektörü dışında kablo, makine ve inşaat sektörlerinde olmak üzere az sayıda kurs düzenlenmiştir. Kayseri de ise 2012 yılında toplam 249 kurs açılmış olup bu programların 24 tanesinin tekstil sektörüne ait olduğu görülmüştür Açılan Program Sayısı 2010 2011 2012 Tekstil Sektörü Denizli 47 54 62 Kayseri 18 21 24 Diğer Sektörler 183 202 221 189 211 225 Genel Toplam  230 256 283 207 232 249

24 Denizli ve Kayseri’deki Tekstil Firmalarının İŞKUR’a Kayıt Durumları
Faaliyet İçerisinde Bulundurduğu Üretim Alanlarına Göre İşkur Kaydı Olan İşkur kaydı Olmayan Denizli Kayseri Çırçır 3 2 İplik İşletmesi 11 9 Dokuma İşletmesi 217 197 Örme İşletmesi 37 28 Boya-Terbiye-Baskı İşletmesi 23 Dar Dokuma İşletmesi 6 4 Konfeksiyon İşletmesi 125 103 Teknik Tekstil İşletmesi Tekstil Elyafının Hazırlanması ve Bükülmesi 27 Tekstil Ürünlerinin İmalatı 76 Mobilya ve Ev Tekstili 287 Genel Toplam 429 390 368 123

25 Denizli ve Kayseri’de Sektörlere Göre Eleman Açığı Olan İşler ve Temininde Güçlük Çekilen Meslekler
Denizli tekstil ve hazır giyim sektöründeki açık işlerin sektörel dağılımına bakacak olursak, %82’si sanayi sektöründe faaliyet gösteren, %18’i de hizmet sektöründe faaliyet gösteren firmaların oluşturduğu görülmektedir. [17] Kayseri’deki tekstil, hazır giyim ve mobilya sektörünü ele alacak olursak, %68’i sanayi, %31’i hizmet ve % 1’Ii de inşaat sektöründe bulunan firmalarda açık işler olduğu saptanmıştır. [7] Tablo inceleyecek olursak, “toplam 220 işyeri içerisinde 82 işyeriyle en fazla mesleklere göre açık pozisyonu bulunan sektör tekstil sektörüdür. [6] Sektör Adı İşyeri Türü Kamu Özel D K Tekstil Sektörü 82 98 Diğer Sektörler 5 8 128 Genel Toplam 210 226

26 Denizli’de Tekstil ve Hazır Giyim Sektöründeki İhtiyaç Duyulan Mesleklerin Dağılımı
Tablodaki verilere göre, tekstil sektöründe ihtiyaç duyulan mesleklerle 2012 içerisinde İŞKUR’da açılan taleplerdeki mesleklerle paralellik göstermektedir. Özellikle konfeksiyonla uğraşan firmalarda yeni açılan taleplerde de makineci(dikiş) mesleği göze çarpmaktadır. Bu sıkıntı çalışacak kalifiye eleman bulamamaktan ve kriz döneminde işten ayrılan çalışanların farklı sektörlere kaymasından kaynaklanmaktadır. Meslek Adı 10 Altı 10 ve Üzeri 50 ve Üzeri Toplam El ve Makine Dikişçisi(Genel) 35 Makineci(Dikiş) 18 10 Kompleci (Dokuma Hazırgiyim ve Ev Tekstili) 15 Boyama-Yıkama Makinesi Operatörü Konfeksiyon İşçisi(Kumaş) 8 Dikiş Makinesi Operatörü( Kumaş) 7 El ve Makine Nakışçısı 5 Kalite Kontrolcü(Kumaş) Örgü Makinesi Operatörü 2 Şablon Operatörü(Kumaş) Tekstil Terbiye İşçisi(Tekstil) Genel Toplam 82 69

27 2012 yılında Denizli ve Kayseri’de Düzenlenen Tekstil ve Hazır Giyim Sektörüne Yönelik Mesleki Eğitim Kursları - I 2012 yılında Denizli’de ve Kayseri’deki açılan kurs verilerine göre ağırlıklı olarak kurslar UMEM (Uzmanlaşmış mesleki eğitim programları) ve İEP (İşbaşı eğitim programları) olarak açılmıştır. Denizli’de düzenlenen 62 program içerisinde 54 tanesini bu iki program oluşturmaktadır. Kayseri’de düzenlenen 24 programın 16’sını bu iki program oluşturmaktadır. Bunun sebebi işi iş başında öğretme düşüncesiyle edinecekleri meslekleri tekstil firmalarında birebir mühendisler ve usta başları nezaretinde pratik ağırlıklı ve teorik destekli olarak fabrika bünyesinde çalışarak ve görerek öğrenilmesidir.

28 2012 yılında Denizli ve Kayseri’de Düzenlenen Tekstil ve Hazır Giyim Sektörüne Yönelik Mesleki Eğitim Kursları - II En çok eğitim programı açılan meslekler arasında makineci (dikiş), Kompleci ( Dokuma Hazır Giyim ve Ev Tekstili ve Kumaş paketleme işçisi) olarak karşımıza çıkmaktadır. Sektörün Denizli’de konfeksiyon ve dokuma ağırlıklı olduğunu düşünürsek bu alanlarda çalışacak eleman temininin güçlüğü ve yetişmiş elemanların piyasaya kazandırılması düşüncesiyle daha çok yoğunlaşıldığı düşünülebilinir. Tekstil terbiye işletmelerindeki mesleklerle ilgili eğitim sayısının az olduğu görülmektedir. Bunun sebebi boyahane işletmelerinin mevcut potansiyel için yetersiz olmasından ve yetişmiş, işi bilen elemanın bu sektörde fazlalığından kaynaklanan ve sürekli fabrikalar arasında işçi sirkülasyonu olmasından kaynaklanmaktadır.

29 2012 yılında Denizli ve Kayseri’de Düzenlenen Tekstil ve Hazır Giyim Sektörüne Yönelik Mesleki Eğitim Kursları - III 2012’de Kayseri’de düzenlenen kurslara bakacak olursak Mobilya üretim sektörüne yönelik mesleklerde düzenlenen eğitimlerin çokluğu göze çarpmaktadır. Toplamda 28 tane mesleki eğitim kursu düzenlenmiştir. En çok açılan kurslar; Mobilya Döşeme İşçisi, Dekoratif Ev Tekstili Üretim Elemanı ve Dikiş Makinesi Operatörü kurslarıdır. Bu kurslar genellikle UMEM, UMEM/İEP ve Hükümlülere yönelik kurslar olarak açıldığı görülmektedir. En çok düzenlenen program 14 programla UMEM projesidir. Ayrıca Kayseri’de mobilya sektörüne hammadde temin eden iplik işletmeleri için eleman temin etmek için İplik Eğirme Operatörü ve İplik Eğirme Operatörü (Ring/Vater/Vargel) olarak UMEM kapsamında 5 kurs açılmıştır.

30 Tekstil ve Hazır Giyim Sektöründe yeni istihdam olanakları

31 Türkiye’de İşgücünün Eğitim Düzeyi, Temmuz-2012
İşgücü İstihdam İşsiz İşgücüne Katılım Oranı İşsizlik Oranı Bin % Toplam 27.821 25.498 2.323 50,8 8,4 (Temmuz 2013, 9,3) Okur-yazar olmayan 1.227 1.187 40 21,0 3,2 Lise altı eğitimliler 15.926 14.751 1.175 48,8 7,4 Lise 2.913 2.596 316 52,5 10,9 Mesleki veya teknik lise 2.796 2.540 256 64,7 9,2 Yükseköğretim 4.960 4.424 536 77,2 10,8 Hedef gurup -Türkiye’deki istihdam düzeyine bakıldığında %57,2’sinin lise altı eğitimli olduğu ve yaklaşık %4,4’ünün ise okuma yazma bilmediği görülmektedir. -İşsizlik oranlarında en düşük oran okuma yazma bilmeyen kesimdir. -En yüksek işsizlik oranı ise lise eğitimlilerdedir.

32 Kaynak: Pamuk M. , UNITEKS tanıtım sunumu

33 Çukurova bölgesindeki tekstil sektörü için öneriler
enerji harcamaları ile ilgili teşvik uygulamaları devam etmeli. Eğitimli insan gücünün sürdürülebilir olarak arttırılmalı. Ar-Ge faaliyetlerinn arttırılmalı. Markalaşma sürecinin hızlanması ve güçlendirilmesi, Turquality Kümelenme politikasının sektör için etkin şekilde kullanımı Vergiler ve teşvikler ile ilgili yapıcı çözümler geliştirilmeli. Mevsimlik çalışma yerine sürekli çalışma modeli yaygınlaşmalı ve eğitimli insan gücü sürdürülebilir olarak arttırılmalı . Esnek çalışma programları yapılandırılmalı, ücret politikaları ulusal ölçekler yerine yerel ölçekler ile yapılandırılmalı. Bölge tekstil ve konfeksiyon ile ilgili olan diğer sektörler ile işbirliği içinde olacak şekilde yapılandırılmalı. Kaynak: Turkish Textile and apperal cluster

34 Değerlendirme -Türkiye’nin en büyük istihdam yaratan sektörleri arasında olan tekstil ve hazır giyim sektörü hızla değişen küresel dengeler içinde hızlı dönüşüm yaşamak ve varlığını güçlenerek devam ettirmek zorunda olan bir sektördür. -Örgün eğitim kurumlarında verilen akademik ve mesleki eğitim dışında İŞKUR gibi kurumların, sivil toplum örgütlerinin, özel sektör kurumlarının oluşturacakları yetişkin eğitimi programları, hizmet içi eğitim programları, sürekli eğitim faaliyetleri düzenlemeleri; -ileriye dönük pazar projeksiyonları, teknolojik ve sosyal değişimler ışığında gerekli iş gücü planlaması yapmaları; -eğitim programları hazırlamaları son derece önemli ve gereklidir.

35 Kaynaklar [1] Öngüt, Ç. E., Türk Tekstil ve Hazır Giyim Sanayiniinin Değişen Dünya Rekabet Şartlarına Uyumu, DPT, 2007 [2] İAOSB, Tekstil Ürünleri İmalatı ve Giyim Eşyalarının İmalatı, Temmuz, 2012. [3] Egeli, H.A., Dış Ticaret Açısından Sanayileşme Stratejileri ve Türkiye Açısından Değerlendirilmesi [4] Tekstil, Hazır Giyim, Deri ve Deri Ürünleri Sektörleri Raporu, 2012/2 [5] Tekstil, Hazır Giyim, Deri ve Deri Ürünleri Sektörleri Raporu, 2013/1 [6] Denizli İŞKUR İş Piyasası Araştırma Raporu, 2011 [7] Kayseri İŞKUR İşgücü Piyasası Araştırma Raporu 2011 [8] Gözlükaya, T., 2005: Denizli İlinde Tekstil Sektörünün Gelişimi ve İl Ekonomisine katkıları [9] Mütevellioğlu, N., Aksoy, B., 2011:İşsizlikle Mücadelede İl İstihdam ve Mesleki Eğitim [10] Karabulut, A., 2007: Türkiye’de İşsizliği Önlemede Aktif İstihdam Politikalarının Rolü ve Etkinliği [11] Ağustos 2013 [12] Kayıt dışı İstihdam, Ağustos, 2013 [13] Tekstil ve Hazır Giyim Sektöründe Kayıtdışı İstihdam, Ağustos, 2013 [14] Tekstil ve Hazır Giyim Sektöründe Kayıtdışı İstihdam, Ağustos, 2013 [15] Yrd. Doç. Dr. Dedeoğlu, S., 2012:Türkiye’de Tekstil Sektörü ve Kadın İşçiler, Gaziantep, İTKİB, Kahramanmaraş, Malatya ve Adıyaman Araştırma Raporu

36 İlginiz için teşekkür ederim,
Doç.Dr.Sema Palamutcu Pamukkale Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi Tekstil Mühendisliği Bölümü, Denizli

37 Yorum ve Sorular ? Doç.Dr.Sema Palamutcu Pamukkale Üniversitesi,
Mühendislik Fakültesi Tekstil Mühendisliği Bölümü, Denizli Nedim Doğan Uzman Yardımcısı İŞKUR Alanya, Antalya