UYGARLIK TARİHİ 2. HAFTA KÖKENLER

... konulu sunumlar: "UYGARLIK TARİHİ 2. HAFTA KÖKENLER"— Sunum transkripti:

1 UYGARLIK TARİHİ 2. HAFTA KÖKENLER
Hazırlayan: Yrd.Doç. Dr. Nurşen Gök Kaynakça: Jared Diamond, Tüfek Mikrop ve Çelik, TÜBİTAK yay.., 2002

2 İnsanın ortaya çıktığı coğrafya: Afrika Afrika’dan çıkış tezi: Cennet Bahçesi kuramı

3 BAŞKA KURAMLAR DA VAR: ÇOK MERKEZLİ EVRİM KURAMI
3

4 Sonraki 5 yada 6 milyon yıl bütün insanlık tarihi Afrika’da geçiyor.
İnsanın dünyada görüldüğü tarih bundan 7 milyon yıl öncesi. 9 milyon yıl olarak hesaplayanlar da var. Mekan: Afrika. Sonraki 5 yada 6 milyon yıl bütün insanlık tarihi Afrika’da geçiyor. Jared Diamond, Tüfek Mikrop ve Çelik, TÜBİTAK yay.., 2002, s.31.

5 İnsan Ortaya Yeryüzünde Görüldüğü Andan İtibaren Doğayı Kendinin Kılıyor; Onu Dönüştürüyor….
Önce Çok Ama Çok Yavaş

6 Kültür (-Uygarlık) İnsanın doğayı kendinin kılması-insansallaştırması-kendi ifadesine dönüştürmesi
İnsan verili, hazır Doğa’yı olduğu gibi ona verildiği gibi bırakmıyor. İnsanoğlu var olduğundan beri sürekli dönüştürdü doğayı. Dönüştürdü ve onu kendine yararlı kullanılabilir duruma getirdi. İnsan el emeği ve zihin emeğiyle Doğa’yı kendinin kılıyor, insansallaştırıyor. Doğa sanki insanı yansıtan sonsuz aynaya dönüşüyor. Buna Doğa’nın temellükü (appropriation) diyoruz. Hilmi Yavuz, Batı Uygarlığı Tarihine Teorik Bir Giriş, Ankara, 2008, s.11..

7 İNSAN DOĞAYI NASIL KENDİNİN KILAR-salt insana ait etkinlikle:
Nesnelleştirerek Dışsallaştırarak- kendisini doğadan ayırarak. İnsan kendini doğadan insana ait etkinlikle ayırır. doğayı kültüre dönüştüren insana ait etkinliktir. Salt İnsana ait etkinlik hangisidir: a-alet kullanma, b-alet kullanma için zihinsel tasarı- yönelmişlik,c- alet yapma için alet kullanma Doğru cevap.c))) Alet kullanma mı önce gelir zihinsel tasarım mı (metaryalist yaklaşım) Salt insana özgü olan hangisidir: a-Dil’i kullanma, b-simgeler (eğretileme-metafor) dizgesi olarak dili kullanma. Doğru cevap b))) Dil mi önce gelir, bilinç mi (idealist yaklaşım) Hilmi Yavuz, Batı uygarlığı tarihine teorik bir giriş, Ankara, 2008, s

8 İnsanoğlu ne zaman ilk aleti üretti ne zaman konuştu?

9 İklimin insana yaptığına bak: Havalar çoook ısındı
İklimin insana yaptığına bak: Havalar çoook ısındı. İnsanın alışık olduğu orman yok artık. Savanada yeni bir mekanda yaşam bakalım ona ne getirecek… Savanaya inen insan henüz bugünün insanına tam olarak benzemiyor. Taş atabiliyor…Doğada bulduğu kırık dalı toprağı eşeleyip solucan çıkarmak için kullanabiliyor….sonra ama çok sonra doğada hazır bulduğuyla yetinmeyecek. Taşı kendisi sivriltecek. Bu onun ilk yaptığı alet. doğada hazır bulduğu ucu sivri dala bakarak kendisi sivri uçlu dalı üretecek.

10 UYGARLIĞIN TEMELİNİN ATILDIĞININ RESMİDİR: Oldovan ve aşöliyen ilk taş aletler.Aşoliyen teknolojisine özgü damla biçimli balta örneği ilginç

11 İlk taş aletini yapan insan bu beceriyi kazanmak için oldukça uzun bekledi. Her şeyin çok hızla değiştiğine tanık bugünün insanına çok ama çok uzun gelecek bir süre. Bu becerikli yaratık henüz Afrika’dan dışarı adımını atmış da değil. bugünün insanına tam olarak da benzemiyor. Ama savanaya inen canlı da değil artık.

12 Ön İnsan 4 milyon yıl önce
İnsan’ın ilk atası 7 milyon yıldır yeryüzünde diyor bazı Antropologlar…diğer bazıları da 9 milyon yıldan bahsediyor. Hesabı siz yapın ilk kaba taş alet için ne kadar bekledi insan Ön İnsan milyon yıl önce Homo Africanus Milyon yıl önce (Kaba taş alet yapabiliyor) Homo Habilis Milyon yıl önce Homo Erectus 1 milyon yıl önce-yada yıl. Afrika’dan çıkacak olan bu atamız.

13 Aferensis 3 milyon yıl önce yaşayan erken insansılar. İlk defa 2
Aferensis 3 milyon yıl önce yaşayan erken insansılar. İlk defa 2.4 milyon yıl önce görülen Homo cinsinden daha küçük beyin ve daha büyük yüz yapısı taşıyorlardı. Resimdeki kafa tasları aynı büyütmede değildir.

14 Afrika’yı ilk terk eden insan Homo erectus. Tarih yine tartışmalı
Afrika’yı ilk terk eden insan Homo erectus. Tarih yine tartışmalı. Belki bir milyon yıl önce belki yıl önce.. Artık dik durmayı başarıyor bu canlı. Eh zaten alet de yapabiliyor. Silahı var yani. Bilinen bir şey varsa insan artık dünyanın başka mekanlarına hiç durmadan yayılacak artık.

15 İnsanın Avrupa’da ilk görüldüğü tarih yarım milyon yıl öncesi: NEANDERTHALLER
Yarım milyon yıl önceden itibaren Afrika ile Batı Avrasya’daki insan kalabalıkları birbirlerinden ve Doğu Asya’da yaşayanlardan ayrışmaya başlıyor. yıl önce Avrupa ve Batı Avrasya’da yaşayanlar Neanderthal olarak adlandırılıyor. Jared Diamond, Tüfek Mikrop ve Çelik, TÜBİTAK yay.., 2002, s.33.

16 Neanderthaller karikatürlerde mağarada yaşayan insansı maymuna benzeyen yaratıklar olarak gösterilse de bizden daha büyük beyinleri var. Ölülerini gömüyorlar, hastalarına bakıyorlar. Taştan aletleri hala çok kaba. Jared Diamond, Tüfek Mikrop ve Çelik, TÜBİTAK yay.., 2002, s.33.

17 Afrika’da neanderthallerle aynı dönemde yaşamış insan topluluklarına ait iskeletler neanderthallerden çok bugün bizimkilerle daha fazla benziyorlar. Aynı kaba aletleri üretiyorlar. Avcılık yetenekleri gelişkin değil. Manda vs. gibi hayvanlardan uzak duruyorlar. Balık yakalayamıyorlar. Doğu Asya’dakiler her ikisinden de farklı. Jared Diamond, Tüfek Mikrop ve Çelik, TÜBİTAK yay.., 2002, s

18 HOMO SAPİENS Bugünkü biz insanlara yeterince benzedikleri için Homo sapiens olarak adlandırılıyorlar. Ancak iskelet olarak bizden hala farklılar.Daha küçük beyinleri var. El sanatları ve davranış bakımından büyük farklılıklar var. Kültür dağarcığına eklenebilecek şey Ateşin kullanılması. Bize onlardan kalanlar iskelet artıkları ve taştan yapılmış çok kaba aletler. Henüz Avustralya’da insan yok. Çünkü Güneydoğu Asya’dan oraya geçmek için gemi gerekli. Homo sapiens bunu yapabilecek yeterlilikte değil. Amerika'da insan yok. Önce Sibirya’ya gidilmeli .Sibirya'nın soğuğunda da hayatta kalamaz. Jared Diamond, Tüfek Mikrop ve Çelik, TÜBİTAK yay.., 2002, s

19 Moleküler genetik bulguları değerlendiren evrimciler, bize benzeyen homo sapiensin eski insanlardan yıl önce ayrıldığı görüşünü benimsiyorlar. Evrimciler yine bu olayın Afrika'dan geliştiğini Oradan Asya, Avrupa ve sonunda Avusturya ve Amerika’ya yayıldığını kabul ediyorlar. Bilim ve Yaratışçılık, Amerika Ulusal Bilimler Akademisinin Görüşü, TUBİTAK yay., 2004, II. Baskı, s.24.

20 BÜYÜK SIÇRAMA Homo sapiens sapiens
İnsanlık yıl önceki büyük sıçramayla başlıyor. Arkeolojik çöp yığınları hızla ilginçleşiyor. İlk kesin işaret Doğu Afrika. Bir örnek aletler (etkileşim birbirinden görme var). Süs eşyaları. Deniz kabuğundan kolyeler. İnsanların tam anlamıyla bugünkü insana benzeyen iskeletleri var. Jared Diamond, Tüfek Mikrop ve Çelik, TÜBİTAK yay.., 2002, s.34.

21 . Avustralya da Yeni Gine’de insanın büyük sıçramasına kadar yerleşim yok (ilk gemiyi Yeni Gineliler yapacak)

22 Büyük sıçrama sonrası insan coğrafi sınırını ilk kez büyük ölçüde genişletti.
Buzul çağları sırasında su hapsolmuştu ve Bering boğazı, Endonezya adaları, Sumatra, Borneo, Cava, Bali ile Asya arasında sığ deniz yerine toprak vardı. Yine de Orta Endonezya adaları derin denizlerle birbirinden ayrılmıştı. Asya'dan Avustralya’ya yeni Gine'ye ulaşmak için gemi gerekiyordu. Jared Diamond, Tüfek Mikrop ve Çelik, TÜBİTAK yay.., 2002, s.37.

23 Dünyanın geri kalan yerlerine modern zamana kadar yerleşme devam ediyor
Girit -Kıbrıs M.Ö Karayip Adaları M.Ö. 4000 Kuzey Kutup M.Ö.2000 Madagaskar M.S. 300 İzlanda M.S. 9.yy. Güney Kutbu son 700 yıl içinde

24 ERKEN YOLA ÇIKAN KAZANIYOR MU? Diye soruyor Jared Diamond
Kıtalara insanların farklı tarihte yerleşmelerinin anlamı var mı? Zaman makinesine girip o döneme gitsek bu ilk yerleşimlerin bugünkü dünya geleceğini belirlediğini söyleyebilir miyiz? yıl önce hangi kıtanın kazanacağı tahmin edilebilir miydi)) En hızlı gelişenin Avrasya olduğunu bugün görüyoruz.

25 Yayılan insan yok olan hayvanlar Aklımız da Tutalım Bu Gerçeği- Uygarlıkların oluşumunu çok etkileyecek bu Gerçek Bugün Avustralya/Yeni Gine'de kanguru dışında büyük hayvan yok. Büyük memeliler Afrika’da. Neden? İnsan buraya geldikten sonra yok oldu. Son yıl önce varlar. Bu kaderi değiştirecek nedenlerden biri. Günümüzde önlem alınmasaydı Güney kutup insanları yok olmak üzereydi…foklar dodolar… yıl önce Belki Sibirya'ya giden insan Avrasya’daki kürklü gergedanlarla mamutların yok olmasına da neden oldu. Jared Diamond, Tüfek Mikrop ve Çelik, TÜBİTAK yay.., 2002, s

26 Ağaçtan yere inince beslenme geçim iktisat sorunu otlar meyveler yumuşakçalarla çözülüyor kişilik grup. Doğal kırılmış sopadan araç yapımına geçilir. İnsan taşı yontar avcılık başlar. İş bölümü Sürü kişilik takıma dönüşür. İş bölümü başka şeyleri de tetikler. İşaretleşme dil…Ateşin bulunması… Yaşamda kalmak için ortak paylaşım devam ediyor. Sonar uzman avcılık gelecek. ( Cro Magnonlar bildiğimiz buzul çağı adamı..) A.Şenel…

27 Cro-Magnon İnsanları Kısa süre sonra yıl önce Güneybatı Avrupa’da sıçramalı gelişme var.. Taşın yanı sıra kemikten aletler de var. Örneğin olta kancası biçiminde.Dikiş iğnesi. Oklar yaylar. Fil gergedan belli uzaklıktan artık avlanabilir. Soğuk iklim için giyecek yapabilir. Bu Cro-Magnonların bize ulaşan en ünlü ürünleri sanat ürünleri. Olağan üstü mağara resimleri heykeller. Müzik aletleri. Güneybatı Fransa Lascaucs Mağaralarındakileri görenler bu insanların sadece iskeletleri bakımından değil zihinsel olarak da çağdaş olduklarını anlayacak. Jared Diamond, Tüfek Mikrop ve Çelik, TÜBİTAK yay.., 2002, s.34.

28 Coğrafya iklim koşulları bir kez daha insanın kaderini belirliyor
Coğrafya iklim koşulları bir kez daha insanın kaderini belirliyor. Buzul çağının yaşandığı dünyada Güneybatı Avrupa…

29 Süslemeli mağaralara ilişkin çalışmaları başlatan Rahip Henri Breuil Lascaux mağarasının 1940’ta bulunuşundan kısa bir süre sonra mağarada inceleme yapıyor

30

31

32