6111 SAYILI “TORBA KANUN” ÇERÇEVESİNDE VERGİ ALACAKLARININ YENİDEN

... konulu sunumlar: "6111 SAYILI “TORBA KANUN” ÇERÇEVESİNDE VERGİ ALACAKLARININ YENİDEN"— Sunum transkripti:

1 6111 SAYILI “TORBA KANUN” ÇERÇEVESİNDE VERGİ ALACAKLARININ YENİDEN
YAPILANDIRILMASI ISPARTA S.M.M.M.O. Isparta, Sakıp ŞEKER Yeminli Mali Müşavir

2 6111 SAYILI KANUNUN KAPSAMI
1.KESİNLEŞMİŞ VERGİ ALACAKLARININ YENİDEN YAPILANDIRILMASI 2.İHTİLAFLI VERGİ (DAVA AŞAMASINDAKİ) ALACAKLARININ TASFİYESİ (HENÜZ KESİNLEŞMEYEN VERGİ TARHİYATLARI DAHİL) 3. VERGİ İNCELEME AŞAMASINDAKİ İŞLEMLERİN TASFİYESİ 4.PİŞMANLIKLA BEYANNAME VERME 5.MATRAH VE VERGİ ARTIRIMI 6.STOK AFFI 7.KASA FAZLASI VE ORTAKLARDAN ALACAK HESAPLARININ TASFİYESİ 8. VARLIK BARIŞI KANUNUNDAN YARARLANANLARA EK SÜRE 9.SGK ALACAKLARININ YENİDEN YAPILANDIRILMASI 10. DİĞER KANUNLARDAN DOĞAN KAMU ALACAKLARININ YENİDEN YAPILANDIRILMASI

3 KAPSAMA GİREN VERGİ ALACAKLARININ DÖNEMİ
1.)VERGİ USUL KANUNU KAPSAMINA GİREN; A) 31/12/2010 TARİHİNDEN (BU TARİH DÂHİL) ÖNCEKİ DÖNEMLERE, BEYANA DAYANAN VERGİLERDE BU TARİHE KADAR VERİLMESİ GEREKEN BEYANNAMELERE İLİŞKİN VERGİ VE BUNLARA BAĞLI VERGİ CEZALARI, GECİKME FAİZLERİ, GECİKME ZAMLARI, B) 2010 YILINA İLİŞKİN OLARAK 31/12/2010 TARİHİNDEN (BU TARİH DÂHİL) ÖNCE TAHAKKUK EDEN VERGİ VE BUNLARA BAĞLI VERGİ CEZALARI, GECİKME FAİZLERİ, GECİKME ZAMLARI, C) 31/12/2010 TARİHİNDEN (BU TARİH DÂHİL) ÖNCE YAPILAN TESPİTLERE İLİŞKİN OLARAK VERGİ ASLINA BAĞLI OLMAYAN VERGİ CEZALARI, ÖRNEĞİN, KASIM-2010 DÖNEMİ KDV VE MUHTASAR VERGİ BORÇLARI KANUN KAPSAMINDA TAKSİTLENDİRİLECEK, ARALIK-2010 DÖNEMİNE İLİŞKİN BEYANNAMELERDEN KAYNAKLANAN BORÇLAR KANUN KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMEYECEK ÇEVRE VERGİSİ, EMLAK VERGİSİ, MTV GİBİ BÜTÜN VERGİLER KAPSAMA DAHİL 2.) TARİHİNDEN ÖNCE TAHAKKUK EDEN GÜMRÜK KANUNU KAPSAMINA GİREN GÜMRÜK VERGİLERİ, İDARİ PARA CEZALARI, FAİZLER, GECİKME ZAMLARI

4 1.KESİNLEŞMİŞ VERGİ ALACAKLARININ YENİDEN YAPILANDIRILMASI
VADESİ TARİHİNDEN ÖNCE OLAN VE KESİNLEŞMİŞ OLAN VERGİ BORÇLARI VERGİ ASLININ TAMAMI ÖDENECEK, ALACAK ASLINDA İNDİRİM YOK. VERGİ ASLINA BAĞLI OLARAK KESİLEN VERGİ ZİYAI CEZALARININ TAMAMI SİLİNECEK. VERGİ ASLINA BAĞLI OLMAKSIZIN KESİLEN VERGİ CEZALARININ %50’Sİ SİLİNECEK. GECİKME ZAMMI VE GECİKME FAİZİ YERİNE TEFE/TÜFE’YE GÖRE HESAPLANACAK FAİZ TAHSİL EDİLECEK. YENİDEN YAPILANDIRMA SAYESİNDE GECİKME ZAMMINDA YILINA GÖRE 2/3’E VARAN İNDİRİM SÖZ KONUSU OLMAKTADIR

5 TAKSİTLERİN ZAMANINDA ÖDENMEMESİ
KESİNLEŞMİŞ BORÇLARINI YENİDEN YAPILANDIRANLARIN BORÇ TAKSİTLERİNİ SÜRESİNDE ÖDEMESİ GEREKİR BİR TAKVİM YILINDA 2’DEN FAZLA TAKSİT SÜRESİNDE ÖDENMEDİĞİ TAKDİRDE KANUN HÜKMÜNDEN YARARLANILAMAYACAK BİR TAKVİM YILINDA EN FAZLA 2 TAKSİDİ SÜRESİNDE ÖDEMEYEN VEYA EKSİK ÖDEYENLER KANUN HÜKÜMLERİNDEN YARARLANABİLECEK, ANCAK ÖDENMEYEN TAKSİTLER SON TAKSİDİ İZLEYEN AYIN SONUNA KADAR GECİKİLEN HER AY VE TAKSİT İÇİN GECİKME ZAMMI ORANINDA GEÇ ÖDEME ZAMMI İLE BİRLİKTE ÖDENECEK.

6 CARİ DÖNEM VERGİLERİNİN VADESİNDE ÖDENMEMESİ
KESİNLEŞMİŞ BORÇLARINI YENİDEN YAPILANDIRANLARIN TAKSİT SÜRELERİ İÇERİSİNDE AŞAĞIDA BELİRTİLEN VERGİ TÜRLERİNİ DE ZAMANINDA ÖDEMEK ZORUNDADIR -Yıllık gelir/kurumlar vergileri -Gelir/kurumlar vergisi stopajları -KDV ve ÖTV BU VERGİLERİN ÇOK ZOR DURUM OLMAKSIZIN HER BİR VERGİ TÜRÜ İTİBARIYLA BİR TAKVİM YILINDA 2’DEN FAZLA TAKSİDİN VADESİNDE ÖDENMEMESİ HALİNDE YENİDEN YAPILANDIRMA HAKKI KAYBEDİLECEKTİR.

7 2010 YILINA İLİŞKİN GEÇİCİ VERGİ BORÇLARI
2010/1,2,3. VERGİLENDİRME DÖNEMLERİNE İLİŞKİN GEÇİCİ VERGİ BORÇLARI İÇİN GECİKME ZAMMI YERİNE ÜFE ORANI UYGULANACAKTIR. 2010/4. DÖNEM GEÇİCİ VERGİ BORÇLARI KANUN KAPSAMINDA DEĞİL 2010 YILI GELİR/KURUMLAR VERGİSİ TAHAKKUK ETTİKTEN SONRA GEÇİCİ VERGİ ASLININ ÖDENMESİ GEREKMEZ.

8 2.İHTİLAFLI VERGİ(DAVA AŞAMASINDAKİ) ALACAKLARININ TASFİYESİ
İLK DERECE MAHKEMESİNDE AÇILMIŞ DAVALARDAN VAZGEÇİLMESİ VEYA DAVA AÇMA SÜRESİ HENÜZ GEÇMEMİŞ TARHİYATLAR İÇİN DAVA AÇILMAMASI ŞARTIYLA; -VERGİ ASLININ %50’Sİ SİLİNECEK, %50’Sİ ÖDENECEK, -VERGİ ASLINA BAĞLI OLARAK KESİLEN CEZALARIN TAMAMI SİLİNECEK, -VERGİ ASLINA BAĞLI OLMAYAN (ÖZEL USULSÜZLÜK VEYA USULSÜZLÜK) CEZALARIN %25’İ ÖDENECEK, %75’İ SİLİNECEK, -GECİKME FAİZİ YERİNE TEFE/TÜFE ORANINA GÖRE FAİZ HESAPLANACAK ’TEN ÖNCE TEFE, SONRAKİ DÖNEMLER İÇİN ÜFE

9 İTİRAZ VE TEMYİZ AŞAMASINDAKİ ALACAKLARIN DURUMU
İTİRAZ VE TEMYİZ AŞAMASINDAKİ ALACAKLARDA MÜKELLEFİN DAVADAN VAZGEÇMESİ HALİNDE; 1.SON KARARIN TERKİN (MÜKELLEF LEHİNE) OLMASI HALİNDE, -Vergi aslının %20’si ödenecek, %80’i silinecek -Asla bağlı cezanın tamamı silinecek -Asla bağlı olmayan vergi cezasının %10’u ödenecek, %90’ı silinecek -%20 vergi aslına gecikme faizi/zammı yerine TEFE/ÜFE oranında faiz ödenecek Ödeme 36 ayda 18 taksitte yapılabilecek. Taksitlendirmede yıllık faiz oranı %5

10 İHTİLAFLI ALACAKLARDA (DEVAM)
2. SON KARARIN TASDİK VEYA TADİLEN TASDİK (MÜKELLEF ALEYHİNE) OLMASI HALİNDE; -TASDİK EDİLEN VERGİ ASLININ TAMAMI ÖDENECEK, -ASLA AİT CEZANIN TAMAMI SİLİNECEK, -ASLA BAĞLI OLMAYAN CEZALARIN %25’İ ÖDENECEK, %75’İ SİLİNECEK -GECİKME FAİZ/ZAMMI YERİNE TEFE/TÜFE UYGULANACAK SON KARARIN MÜKELLEF LEHİNE BOZMA OLMASI HALİNDE VERGİNİN YARISI ÖDENECEK, CEZA KALDIRILACAK, ÖDENECEK VERGİYE TEFE/TÜFE UYGULANACAK

11 İHTİLAFLI BORÇLARINI YENİDEN YAPILANDIRANLARIN TAKSİTLERİNİ VADESİNDE ÖDEMEMESİ
İHTİLAFLI BORÇLARINI YENİDEN YAPILANDIRANLARIN BORÇ TAKSİTLERİNİ SÜRESİNDE ÖDEMESİ GEREKİR BİR TAKVİM YILINDA 2’DEN FAZLA TAKSİT SÜRESİNDE ÖDENMEDİĞİ TAKDİRDE KANUN HÜKMÜNDEN YARARLANILAMAYACAK BİR TAKVİM YILINDA EN FAZLA 2 TAKSİDİ SÜRESİNDE ÖDEMEYEN VEYA EKSİK ÖDEYENLER KANUN HÜKÜMLERİNDEN YARARLANABİLECEK, ANCAK ÖDENMEYEN TAKSİTLER SON TAKSİDİ İZLEYEN AYIN SONUNA KADAR GECİKİLEN HER AY VE TAKSİT İÇİN GECİKME ZAMMI ORANINDA GEÇ ÖDEME ZAMMI İLE BİRLİKTE ÖDENECEK.

12 CARİ DÖNEM VERGİLERİNİN VADESİNDE ÖDENMEMESİ
İHTİLAFLI BORÇLARINI YENİDEN YAPILANDIRANLAR TAKSİT SÜRELERİ İÇERİSİNDE AŞAĞIDA BELİRTİLEN VERGİ TÜRLERİNİ DE ZAMANINDA ÖDEMEK ZORUNDADIR -Yıllık gelir/kurumlar vergileri -Gelir/kurumlar vergisi stopajları -KDV ve ÖTV BU VERGİLERİN ÇOK ZOR DURUM OLMAKSIZIN HER BİR VERGİ TÜRÜ İTİBARIYLA BİR TAKVİM YILINDA 2’DEN FAZLA TAKSİDİN VADESİNDE ÖDENMEMESİ HALİNDE YENİDEN YAPILANDIRMA HAKKI KAYBEDİLECEKTİR.

13 3.İNCELEME TARHİYAT AŞAMASINDAKİ İŞLEMLERİN TASFİYESİ
KANUNUN YAYIMLANDIĞI TARİHTEN ÖNCE BAŞLAYAN VERGİ İNCELEMELERİ DEVAM EDECEK, İNCELEME SONUNDA YAPILACAK TARHİYATLAR NEDENİYLE “KESİNLEŞMEMİŞ ALACAKLAR” İÇİN GETİRİLEN OLANAKLARDAN YARARLANILACAK. BU KAPSAMDA; -TARH EDİLECEK VERGİNİN %50’SİNDEN VAZGEÇİLECEK, -VERGİ ASLINA BAĞLI OLARAK KESİLEN CEZALARIN TAMAMI SİLİNECEK, -VERGİ ASLINA BAĞLI OLMAYAN (ÖZEL USULSÜZLÜK VEYA USULSÜZLÜK) CEZALARIN %25’İ ÖDENECEK, %75’İ SİLİNECEK, -GECİKME FAİZİ YERİNE TEFE/TÜFE ORANINA GÖRE FAİZ HESAPLANACAK

14 İNCELEMEYE BAŞLAMA İNCELEMEYE BAŞLAMA TUTANAĞININ DÜZENLENMESİ.
MÜKELLEFİN YAZI İLE DAVET EDİLMESİ. DEFTER VE BELGELERİ İSTEME YAZISININ TEBLİĞ EDİLMİŞ OLMASI. MATRAH TESİSİNE YÖNELİK TUTANAK DÜZENLENMESİ. DEFTER VE BELGELERİN İNCELEME ELEMANINA İBRAZ EDİLMİŞ OLMASI.

15 4.PİŞMANLIKLA VEYA KENDİLİĞİNDEN BEYANNAME VERME
MATRAH VEYA VERGİ ARTIRIMI YERİNE MÜKELLEFLER İSTERLERSE RİSKLİ GÖRDÜĞÜ DÖNEM VEYA TUTARI DİKKATE ALARAK VUK’NUN 371. MADDESİNE GÖRE PİŞMANLIKLA BEYANNAME VEREBİLECEKLER PİŞMANLIK ZAMMI YERİNE TEFE/ÜFE ORANI UYGULANACAKTIR TAHAKKUK EDEN VERGİNİN 15 GÜN İÇİNDE ÖDENMESİ YERİNE 36 AY TAKSİTLE ÖDEME MÜMKÜN KENDİLİĞİNDEN VERİLEN BEYANNAMELER ÜZERİNE TAHAKKUK EDEN VERGİ ASLI ÜFE ORANINDA UYGULANACAK FAİZ UYGULANACAK VE 36 AYA KADAR TAKSİTLENDİRİLEBİLECEK, CEZANIN TAMAMI SİLİNECEK

16 5.MATRAH/VERGİ ARTIRIMININ KAPSAMI
GELİR VERGİSİ KURUMLAR VERGİSİ KATMA DEĞER VERGİSİ GELİR /KURUMLAR VERGİSİ STOPAJI -ÜCRET ÖDEMELERİ -KİRA ÖDEMELERİ -ZİRAİ ÜRÜN VE HİZMET ÖDEMELERİ -SERBEST MESLEK KAZANCINA İLİŞKİN ÖDEMELER -VERGİDEN MUAF ESNAFLARA YAPILAN ÖDEMELER -YILLARA YAYGIN İNŞAAT İŞİ ÖDEMELERİ KAR DAĞITIMLARI NEDENİYLE MATRAH ARTIRIMI SÖZ KONUSU DEĞİL ÖTV, BSMV, ÖİV, DAMGA VERGİSİ, HARÇLAR, EMLAK VERGİSİNDE DE MATRAH ARTIRIMI SÖZ KONUSU DEĞİL

17 MATRAH/VERGİ ARTIRIMINDA ÖZELLİKLER
ARTIRIM İÇİN NİSAN AYI (2 AY) SONUNA KADAR MÜRACAAT EDİLEBİLECEK ARTIRIMDA BULUNULAN YILLARLA İLGİLİ OLARAK VERGİ İNCELEMESİ YAPILAMAYACAK ARTIRIMIN HESABINDA VERGİ İNCELEMESİ SONUCU KESİNLEŞEN MATRAH VE EK MATRAH BEYANLARI BİRLİKTE DİKKATE ALINACAKTIR. MATRAH ARTIRIMINDA BULUNULAN YILDA ZARAR BEYAN EDİLMİŞ İSE ZARARIN %50’SİNDEN İZLEYEN YILLARDA YARARLANILAMAYACAK MATRAH ARTIRIMI NEDENİYLE TAHAKKUK EDEN VERGİ PEŞİN VEYA TAKSİTLE ÖDENEBİLECEK MATRAH VEYA VERGİ ARTIRIMI DOLAYISIYLA VERİLECEK YILLIK, MUHTASAR VE KATMA DEĞER VERGİSİ BEYANNAMELERİ VE DİĞER BEYANNAMELER İÇİN DAMGA VERGİSİ ALINMAYACAK.

18 MATRAH/VERGİ ARTIRIMINDA ÖDEME
GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİNİN GELİR/KURUMLAR VERGİSİ MATRAHLARINI ARTIRMALARI HALİNDE, DAHA ÖNCE TEVKİF YOLUYLA ÖDEMİŞ OLDUKLARI VERGİLER, ARTIRILAN MATRAHLAR ÜZERİNDEN HESAPLANAN VERGİLERDEN MAHSUP EDİLMEZ. MATRAH ARTIRIMINDA BULUNAN MÜKELLEFLERİN YILLIK GELİR VE KURUMLAR VERGİSİNE MAHSUBEN DAHA ÖNCE TEVKİF YOLUYLA ÖDEMİŞ OLDUKLARI VERGİLERİN İADESİ İLE İLGİLİ TALEPLERİNE İLİŞKİN İNCELEME VE TARHİYAT HAKKI SAKLIDIR. TAKSİTLE ÖDEMENİN TERCİH EDİLMESİ HALİNDE, 6-18 TAKSİTTE AYA KADAR SÜREDE ÖDEME MÜMKÜN OLACAK TAKSİTLE ÖDEMENİN KABUL EDİLMESİ HALİNDE YILLIK %5 FAİZ HESAPLANACAK. 12 AYDA 6 TAKSİTTE ÖDEYENLER %5, 18 AYDA 9 TAKSİTTE ÖDEYENLER %7, 24 AYDA 12 TAKSİTTE ÖDEYENLER %10, 36 AYDA 18 TAKSİTTE ÖDEYENLER %15 FAİZ ÖDEYECEK

19 İHLAL NEDENİ SAYILMAYAN EKSİK ÖDEMELER
Vadesinde ödenmesi öngörülen alacakların veya taksit tutarının % 10’unu aşmamak şartıyla 5 liraya (bu tutar dahil) kadar yapılmış eksik ödemeler için Kanun hükümleri ihlal edilmiş sayılmayacak Bu hükme göre, taksitler için yapılan ödemelerde her bir taksite yönelik 5 liraya kadar eksik ödemeler ihlal sebebi sayılmamıştır. Bununla birlikte, taksit tutarının %10’u 5 liranın altında ise yüzde %10 tutarına isabet eden tutar kadar eksik ödeme ihlal sebebi sayılmayacaktır.

20 MATRAH ARTIRIMINA İLİŞKİN BORÇLARIN ÖDENMEMESİ HALİNDE GECİKME ZAMMI 2 KAT UYGULANACAK
MATRAH/ VERGİ ARTIRIMI YOLUYLA HESAPLANAN VE BEYAN EDİLEN GELİR, KURUMLAR VE KATMA DEĞER VERGİLERİNİN KANUNDA BELİRTİLEN ŞEKİLDE ÖDENMEMESİ HALİNDE, SÖZ KONUSU TAKSİTLER 6183 SAYILI KANUNUN 51 İNCİ MADDESİNE GÖRE BELİRLENEN GECİKME ZAMMI ORANIN BİR KAT FAZLASI ORANINDA UYGULANACAK GECİKME ZAMMIYLA BİRLİKTE TAKİP VE TAHSİL EDİLECEKTİR. TAKSİTLERİN ÖDENMEMEİŞ OLMASI MATRAH ARTIRIMINDAN KAZANILAN HAKLARI ORTADAN KALDIRMIYOR BU HÜKÜM, HER BİR MADDE VE ALACAKLI İDARELER AÇISINDAN TAKSİTLENDİRİLEN ALACAKLAR İÇİN AYRI AYRI UYGULANACAKTIR.

21 KURUMLAR VERGİSİNDE MATRAH ARTIRIMI
Artırılacak matrah, yıllar itibarıyla beyan edilen matrahın belli bir yüzdesinden ve aşağıda belirtilen asgari tutarlardan az olamayacaktır. YIL BEYAN ASGARİ MATRAH 2006 % 2007 % 2008 % 2009 % Artırılacak matraha %20 kurumlar vergisi uygulanacaktır. Ancak, bu kanunun diğer hükümlerinden (kesinleşmiş vergi borcu veya dava aşamasında vergi borcu gibi ) yararlanmayanlar için %15 vergi oranı uygulanacaktır. %19,8 ORANINDA YATIRIM İNDİRİMİ İSTİSNASI VE YATIRIM FON VE ORTAKLIKLARININ KURUMLAR VERGİSİ İSTİSNASINDAN YARARLANANLARIN KURUMLAR VERGİSİNDEN AYRI OLARAK BU İSTİSNA KAZANÇLAR İÇİN DE MATRAH ARTIRIMINDA BULUNMASI GEREKİR.

22 GELİR VERGİSİNDE MATRAH ARTIRIMI
Artırılacak matrah, yıllar itibarıyla beyan edilen matrahın belli bir yüzdesinden ve aşağıda belirtilen asgari tutarlardan az olamayacaktır. YIL BEYAN BİLANÇO/SMK İŞLETME 2006 % 2007 % 2008 % 2009 % Artırılacak matraha %20 GELİR vergisi uygulanacaktır. Ancak, bu kanunun diğer hükümlerinden (kesinleşmiş vergi borcu veya dava aşamasında vergi borcu gibi ) yararlanmayanlar için %15 vergi oranı uygulanacaktır.

23 GELİR/KURUMLAR VERGİSİNDE STOPAJ ARTIRIMI
STOPAJ ARTIRIMINDA MÜKELLEFLERİN İLGİLİ YILDA BEYAN ETTİKLERİ VERGİLER ESAS ALINACAKTIR YIL ücret smk/kira yy.inşaat 2006 %5 % 5 %1 2007 %4 %4 %1 2008 %3 %3 %1 2009 %2 %2 %1

24 KATMA DEĞER VERGİSİNDE VERGİ ARTIRIMI
İLGİLİ YIL İÇİNDE VERİLEN BEYANNAMELERDE GÖSTERİLEN TOPLAM “HESAPLANAN KDV’NİN” BELLİ BİR ORANI KADAR EK VERGİ ÖDENMESİ GEREKMEKTEDİR. ARTIRIM YILLIK OLARAK YAPILABİLECEKTİR, YILIN BELLİ AYLARI İÇİN VERGİ ARTIRIMI SÖZ KONUSU DEĞİL İSTİSNA VE BENZERİ NEDENLERLE HESAPLANAN KDV BEYAN ETMEYENLER İLGİLİ YIL İÇİN BEYAN ETTİKLERİ GELİR/KURUMLAR VERGİSİNİN %18’İ KADAR KDV BEYAN ETMEK DURUMUNDADIR. DEVREDEN KDV OLANLARDA DEVİR KDV DÜZELTİLMEYECEKTİR SONRAKİ DÖNEME DEVREDEN KDV YÖNÜNDEN VERGİ İNCELEMESİ YAPILABİLİR

25 KATMA DEĞER VERGİSİNDE VERGİ ARTIRIM ORANLARI
YIL ARTIRIM ORANI %3 %2,5 %2 %1,5

26 MATRAH ARTIRIMINDAN YARARLANAMAYACAK OLANLAR
VUK’nun359 uncu maddesinin (b) fıkrasındaki “defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler”, matrah artırımı hükümlerinden yararlanamazlar. Sahte belge kullananlar kanunun sağladığı bütün avantajlardan yararlanabilir. Bu durumdaki mükelleflerin sadece fiili işledikleri yıllar için mi matrah artırımından yararlandırılmayacağı kanunda açık değildir. Özel esastan genel esasa geçenlerin kanundan yararlandırılması gerekir. Bu durumda olan mükelleflerin pişmanlık hükümlerinden yararlanması mümkündür. Ayrıca bu durumdaki mükellefler Kanunun diğer kolaylıklarından yararlanabilir. (kesinleşmiş borçların taksitlendirilmesi veya ihtilaflı borçların tasfiyesi veya stok affı ve ortaklardan alacakların ve kasa fazlalıklarının düzeltilmesi gibi)

27 6.İŞLETMEDE MEVCUT OLDUĞU HALDE KAYITLARDA YER ALMAYAN STOKLAR
GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİNİN İŞLETMELERİNDE MEVCUT OLDUĞU HALDE KAYITLARDA YER ALMAYAN EMTİA, MAKİNE, TEÇHİZAT VE DEMİRBAŞLARIN EMSAL BEDELİ İLE KAYDA ALINMASI MÜMKÜN KANUNUN YAYIMLANDIĞI TARİHİ İZLEYEN 3. AYIN SONUNA KADAR VERGİ DAİRESİNE BİLDİRİMDE BULUNULACAK SABİT KIYMETLER İÇİN AMORTİSMAN AYRILAMAYACAK SATIŞ HALİNDE SATIŞ BEDELİ İLE KAYITLI BEDEL ARASINDAKİ OLUMSUZ FARK ZARAR KABUL EDİLMEYECEK

28 KDV ORANI VE İNDİRİMİ GENEL ORANA TABİ SABİT KIYMETLER VE MALLARDA %10, İNDİRİMLİ ORANA TABİ OLANLARDA CARİ ORANIN YARISI KADAR (%0,5 VEYA %4) KDV UYGULANACAK HESAPLANAN KDV 2 NOLU BEYANNAME İLE BEYAN EDİLECEK, EMTİA İÇİN HESAPLANAN KDV 1 NOLU KDV BEYANNAMESİNDE İNDİRİLECEK SABİT KIYMETLER İÇİN HESAPLANAN KDV İNDİRİLEMEYECEK, ANCAK GİDER OLARAK DİKKATE ALINABİLECEK

29 MUHASEBE KAYDI BİLANÇO ESASINA GÖRE DEFTER TUTANLAR ENVANTERLERİNE KAYDETTİKLERİ EMTİA VE SABİT KIYMETLERİN BEDELİNİ BİLANÇOLARINDA SERMAYE YEDEĞİ OLARAK GÖSTEREBİLECEK İŞLETME HESABI ESASINA GÖRE DEFTER TUTAN MÜKELLEFLER İSE SÖZ KONUSU EMTİAYI DEFTERLERİNİN GİDER KISMINA SATIN ALINAN MAL OLARAK KAYDEDECEKLER.   İŞLETMEDE MEVCUT OLDUĞU HALDE KAYITLARDA BULUNMAYAN VE EMSAL BEDELİ 10 BİN TL   OLAN MALIN KAYDA ALINMASINDA MUHASEBE KAYDI AŞAĞIDAKİ GİBİ YAPILACAKTIR;  

30 ÖRNEK ____________ / _________
/ 153 TİCARİ MALLAR TL 191 İNDİRİLECEK KDV TL 525 KAYDA ALINAN EMTİA KARŞ TL (6111 Sayılı Kanunun 10 uncu maddesi) 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR TL (Sorumlu sıfatı ile ödenecek KDV) ____________ / _________

31 KAYITLARDA OLMAYAN SABİT KIYMETLERİN KAYDA ALINMASI
____________________ / ______________________ 253 TESİS MAKİNA VE CİHAZLAR TL 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD.VE ZAR TL 526 DEMİRBAŞ MAKİNE VE TEÇHİZAT ÖZEL KARŞILIĞI TL (6111 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi) 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR TL (Sorumlu sıfatıyla ödenecek KDV) __________________ / ___________________

32 7.KAYITLARDA YER ALDIĞI HALDE İŞLETMEDE MEVCUT OLMAYAN MALLARIN DURUMU
GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ KAYITLARINDA YER ALDIĞI HALDE İŞLETMEDE MEVCUT OLMAYAN MALLARINI EMSAL BEDELİ İLE FATURA DÜZENLEMEK VE VERGİSEL YÜKÜMLÜLÜKLERİNİ YERİNE GETİRMEK SURETİYLE STOK KAYITLARINI DÜZELTMELERİ MÜMKÜN FATURA BEDELİ EMSAL BEDELE UYGUN OLACAK FATURADA CARİ ORANDA KDV GÖSTERİLECEK SATIŞ BEDELİ İLE MALIN STOKTAKİ MALİYET BEDELİ ARASINDAKİ FARK SONUÇ HESAPLARINA İNTİKAL ETTİRİLECEK BORÇLU HESAP OLARAK 689 NOLU HESAP (OLAĞAN DIŞI ZARARLAR) KULLANILABİLECEK VE KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDER OLARAK DEĞERLENDİRİLECEK KANUNUN YAYIMLANDIĞI TARİHİ İZLEYEN 3. AYIN SONUNA KADAR FATURANIN DÜZENLENMESİ VE KAYITLARIN YAPILMASI GEREKİR. MALİYET BEDELİ 100 BİN TL OLAN VE FATURASIZ SATILAN MALIN EMSAL BEDELİ 120 BİN TL VE KDV ORANI %1 İSE KAYITLAR AŞAĞIDAKİ GİBİ YAPILACAKTIR:

33 ÖRNEK UYGULAMA / 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR TL (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider) 600 YURTİÇİ SATIŞLAR TL (6111 sayılı Kanunun 11/1 maddesi) 391 HESAPLANAN KDV TL ________________________________ / _____________________________ Düzenlenen fatura nedeniyle “Ticari mallar” hesabının düzeltilmesi. ________________________________ / ____________________________ 621 SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ TL 153 TİCARİ MALLAR TL

34 KAYITLARDA YER ALDIĞI HALDE İŞLETMEDE YER ALMAYAN STOKLARIN ÇIKIŞ KAYDI
FATURADA ALICI KISMINA 6011 SAYILIKANUN UYARINCA DÜZENLENDİĞİ YAZILACAKTIR YAPILAN İŞLEM SONUCU SÖZ KONUSU MALA AİT KDV İLE STOKTA GÖSTERİLEN MALİYET BEDELİ İLE FATURA BEDELİ (EMSAL BEDEL) ARASINDAKİ OLUMLU FARKIN VERGİSİ NORMAL BEYANNAMELER İLE BEYAN EDİLECEKTİR. KANUNEN KABUL EDİLMEYEN TUTAR TİCARİ ZARARI ARTIRACAĞI İÇİN ÖZKAYNAK AZALACAKTIR. 689 NOLU HESAP YERİNE VARSA KAYITDIŞI ÇEK VE SENET DE GÖSTERİLEBİLİR.

35 8.KAYITLARDA YER ALDIĞI HALDE İŞLETMEDE YER ALMAYAN KASA MEVCUDUNUN DÜZELTİLMESİ
BİLANÇO ESASINA GÖRE DEFTER TUTAN KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ BU HAKTAN YARARLANABİLECEK, GELİR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ BU HAKTAN YARARLANAMAYACAKTIR. BELGESİZ HARCAMALAR VEYA ORTAKLARIN KİŞİSEL İHTİYAÇLARI NEDENİYLE KASA HESABINDAN ÇEKİLEN PARALARIN FİİLİ DURUMA UYUMU SAĞLANACAKTIR. TARİHİNDEKİ FİKTİF KASA MEVCUDU DİKKATE ALINACAKTIR. KANUNUN YAYIMLANDIĞI TARİHİ ZLEYEN 3. AYIN SONUNA KADAR VERGİ DAİRESİNE BEYANNAME VERİLECEKTİR. KASADAKİ FAZLA TUTARIN %3’Ü KADAR VERGİ HESAPLANACAK VE BEYANNAME VERME SÜRESİ İÇİNDE ÖDENECEKTİR. ZARAR OLARAK KAYDEDİLECEK TUTAR KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDER OLARAK KABUL EDİLECEKTİR. KASA HESABINDAKİ 100 BİN TL FAZLALIĞIN DÜZELTME KAYDI:

36 ÖRNEK UYGULAMA 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE 100.000 TL ZARARLAR
(6111 sayılı Kanununun 11/2 Maddesi) 100 KASA TL ___________________________ / ________ Verginin hesaplanması: _________________/ _________________________ 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE TL 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR TL ______________/ ________________________ 689 nolu hesap yerine 570 nolu hesabın da kullanılabilmesi gerektiğini düşünmekteyim. İşlemin nedeni önceki yıllar ise.

37 9.KAYITLARDA YER ALDIĞI HALDE GERÇEKTE OLMAYAN ORTAKLARDAN ALACAK HESAPLARININ DÜZELTİLMESİ
BİLANÇO ESASINA GÖRE DEFTER TUTAN KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ BU HAKTAN YARARLANABİLECEK, GELİR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ BU HAKTAN YARARLANAMAYACAKTIR. BELGESİZ HARCAMALAR VEYA ORTAKLARIN KİŞİSEL İHTİYAÇLARI NEDENİYLE ORTAKLARDAN ALACAKLAR HESABINDAN GÖSTERİLEN PARALARIN FİİLİ DURUMA UYUMU SAĞLANACAKTIR. TARİHİNDEKİ FİKTİF ORTAKLARDAN ALACAKLAR HESABI DİKKATE ALINACAKTIR. ORTAKLARA BORÇ TUTARI VARSA NET TUTAR DİKKATE ALINACAKTIR ORTAKLARIN BİR KISMININ BORÇLU BİR KISMININ ALACAKLI OLMASI DURUMUNDA HESAPLAMA TOPLAM TUTAR ÜZERİNDEN YAPILACAKTIR.

38 ORTAKLARDAN ALACAK TUTARININ DÜZELTİLMESİ
İŞ AVANSI VEYA PERSONEL AVANSI GİBİ HESAPLARDA GÖSTERİLEN ANCAK GERÇEK ALACAK NİTELİĞİNDE OLMAYAN ALACAKLARIN DA YIL SONUNDA ORTAKLARDAN ALACAK HESABINA ALINARAK KANUN KAPSAMINDA DÜZELTİLMESİNDE FAYDA BULUNMAKTADIR. KANUNUN YAYIMLANDIĞI TARİHİ ZLEYEN 3. AYIN SONUNA KADAR VERGİ DAİRESİNE BEYANNAME VERİLECEKTİR. ORTAKLARDAN ALACAK TUTARIN %3’Ü KADAR VERGİ HESAPLANACAK VE BEYANNAME VERME SÜRESİ İÇİNDE ÖDENECEKTİR. %15 KAR DAĞITIM STOPAJI YERİNE %3 VERGİ ÖNEMLİ BİR AVANTAJDIR. ZARAR OLARAK KAYDEDİLECEK TUTAR KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDER OLARAK KABUL EDİLECEKTİR. TÜZEL KİŞİŞİ VEYA TİCARİ İŞLETME NİTELİĞİNDEKİ ORTAKLARDAN OLAN FİKTİF ALACAKLARIN BU ŞEKİLDE DÜZELTİLMEMESİ GEREKTİĞİ DÜŞÜNÜLMEKTEDİR. AKSİ TAKDİRDE BORÇTAN KURTULAN TÜZEL KİŞİ ORTAK BORCUN TAMAMINI VAZGEÇİLEN ALACAK OLARAK GELİR YAZMAK DURUMUNDA KALIR. ORTAKLARDAN ALACAKLAR HESABINDAKİ 100 BİN TL’NİN DÜZELTME KAYDIAŞAĞIDAKİ ŞEKİLDE YAPILACAKTIR:

39 ÖRNEK UYGULAMA ___________________/_________________
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE TL ZARARLAR (6111 sayılı Kanununun 11/2 Maddesi) 131/231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR TL ___________________________ / ________ Verginin hesaplanması: _________________/ _________________________ 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE TL 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR TL ______________/ ________________________ 689 nolu hesap yerine 570 nolu hesabın da kullanılabilmesi gerektiğini düşünmekteyim. İşlemin nedeni önceki yıllar ise. 2010 yılı sonunda şirketin banka hesabından ortaklara aktarılan paraların bu haktan yararlandırılmaması gerektiği düşünülmektedir.

40 SON TEŞEKKÜRLER…

41 İNŞAAT İŞLERİNDE MUHASEBE VE VERGİ UYGULAMALARI
ISPARTA S.M.M.M.O. Isparta, Sakıp ŞEKER Yeminli Mali Müşavir

42 Muhasebe Uygulaması Yönünden İnşaat İşleri
1- Taahhüt Şeklinde Yürütülen İnşaat İşleri a) Yıllara yaygın inşaat ve onarma işleri, b) Yıllara yaygın olmayan inşaat ve onarma işleri, 2- Özel İnşaat İşleri (Yap-sat) a) Kendi nam ve hesabına bina inşası b) Kat karşılığı inşaat işleri 3- İşletmeler tarafından yatırım amacı ile yapılan inşaat işleri (bizzat inşa edilen büro, fabrika, tesis vb. inşaatlar) 4- Özel Maliyet Bedeli Kapsamında Yapılan İnşaat İşleri (yap işlet devret modeli dahil) 5-Yapı Kooperatiflerince Yürütülen İnşaat İşleri

43 İnşaat işlerinde değerleme ölçüsü
VUK’nda 8 farklı değerleme ölçüsü yer almaktadır. Maliyet bedeli, borsa rayici, tasarruf değeri…gibi. (VUK;261) Değerleme işlemi, vergi matrahlarının hesaplanmasıyla ilgili iktisadi kıymetlerin değerinin takdir ve tespit edilmesini ifade eder. VUK'nun 269. maddesine göre iktisadi işletmelere ait gayrimenkuller maliyet bedeli ile değerlenir. Maliyet bedeli iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veya değerinin artırılması nedeniyle yapılan ödemelerle bunlara müteferri bilumum giderlerin toplamını ifade eder.

44 İnşaat işlerinde değerleme
Kendi adına yapılan inşaat işleri” imal edilen emtia” gibi maliyet bedeli ile değerlenir. (VUK;275) VUK’nunda hizmet bedelinin hangi değerleme ölçüsü ile değerleneceğine ilişkin açık bir hüküm yoktur. Yap-sat şeklindeki taşınmazların imal ve inşası imal edilen emtia, başkaları adına yapılan inşaat taahhüt işleri ise ”hizmet” olarak değerlenir. Hizmet işleri de maliyet bedeli esasına göre değerlenir. Gayrimenkullerde maliyet bedeline "satın alma bedeli“ nden başka, mevcut bir binanın satın alınarak yıkılmasından ve arsasının tesviyesinden mütevellit giderlerin de ilave edilmesi gerekir. İnşa edilen binalarda inşa ve imal giderleri satın alma bedeli yerine geçer denilmiştir. (VUK;270, 271) Gayrimenkulleri genişletmek veya iktisadi kıymetlerini devamlı olarak artırmak maksadıyla yapılan giderler gayrimenkulün maliyet bedeline eklenir. (VUK;272)

45 İnşaat işlerinde maliyet unsurları
Arsa bedeli bina maliyetinin en önemli unsurudur. (UFRS’de arsa bina maliyetine dahil edilmez ve amortismana konu edilmez.) Mevcut bir binanın satın alınarak yıkılması ve arsanın tesviyesi için yapılan harcamalar, İnşaatla ilgili her türlü malzeme giderleri, işçi ve memurların ücretleri, İnşaat işi ile ilgili vergi, resim, harç ve benzeri ödemeler, İnşaat işi ile birlikte başka işlerin veya birden fazla işin bir arada yapılması halinde, genel giderlerden ilgili inşaata düşen paylar, Finansman giderleri, Amortisman giderleri, (kullanılan makine ve taşıtlara ait) İnşaat işi ile ilgili olarak ödenen tazminatlar (kıdem, ihbar ve sözleşmeden doğan cezalar dahil)

46 İnşaat işinin kapsamı Bir işin inşaat işi olup olmadığı faaliyet sonucunda bir “eser”in meydana gelip gelmediğine bakılır. Dekapaj işinin eser niteliği taşıyıp taşımadığı tartışmalı olmakla birlikte kanunda belirtildiği için inşaat işi sayılmaktadır. Çevre düzenleme, arazi düzenleme, sondaj, kuyu açma ve benzeri işler de inşaat işi sayılır. Bir binanın belli bir kısmının inşası da inşaat işi sayılır. Duvar yapılması, boya işleri, çatı, su, doğalgaz ve elektrik tesisatının yapılması inşaat işi kapsamındadır. Onarma (tamir ve bakım) işleri de yapılan işin maliyetine ve büyüklüğüne bakılmaksızın inşaat işi sayılır. Bu işler birden fazla takvim yılına yayılıyorsa yıllara yaygın inşaat işi olarak muhasebeleştirilir ve vergilendirilir.

47 I-YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARMA İŞİ KAVRAMI
İş inşaat veya onarma işi olmalı Başkası nam ve hesabına yapılmalı. (taahhüt işi olmalı) Bir takvim yılından daha fazla süreyi kapsamalı Yapı sözcüğü: Karada veya suda daimi veya geçici,resmi veya özel, yer altı veya yer üstü inşaatı ile bunların ilave, değişiklik ve tamirlerini içine alan sabit veya hareketli tesisleri ifade etmektedir. Her türlü bina,köprü, yol, baraj, liman, enerji iletim hattı, kanalizasyon, su dağıtım şebekesi,kanal, tünel ve benzeri yapılar inşaat kavramı içinde değerlendirilmektedir. Bütünlük arz eden etüd, proje, makine ve tesisat ve montaj işleri de inşaat kavramına dahildir.

48 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARMA İŞLERİNDE KAZANCIN TESPİT YÖNTEMLERİ
1.TAMAMLAMA YÖNTEMİ -GVK’nın maddelerinde yıllara yaygın inşaat ve onarma işlerinde kazancın işin bittiği yılda tespit edileceği hükme bağlanmıştır. İşin bitimi ise geçici kabul tutanağının onaylanmasına veya işin fiilen tamamlanmasına bağlanmıştır. -Yıllara yaygın inşaat işlerinde kazancın her hesap dönemi sonu itibarıyla tespit edilmemesi dönemsellik ilkesinin bir istisnasını teşkil etmektedir. VUK’nun 174. maddesine göre hesap dönemi takvim yılı olup, bir hesap dönemi içindeki gelir ve giderlerin karşılaştırılmasını ifade eder. -Yurt dışında yürütülen inşaat işlerinde kazancın tespitinde ilgili ülkenin kanunları göz önünde bulundurulur.

49 2.TAMAMLAMA YÜZDESİ YÖNTEMİ
Tamamlama yüzdesi yönteminde, inşaat işinden kaynaklanan gelir ile tamamlanma seviyesine göre katlanılan maliyetler eşleştirilerek kazanç her hesap dönemi sonunda tespit edilir. Bazı ülkelerde bu yöntemlerden sadece birisi tercih edildiği halde bazı ülkelerde mükellefin isteğine bırakılmıştır. TMS-11’e (İnşaat Sözleşmeleri) göre, inşaat sözleşmesinin sonucu güvenilir biçimde öngörülebiliyorsa inşaat sözleşmesine ilişkin gelir ve maliyetler bilanço günü itibariyle sözleşmeye konu işin tamamlanma aşaması esas alınarak kazancın tespit edilebileceği öngörülmektedir.

50 Tamamlama yüzdesi yöntemine örnek
Sözleşme tutarı TL, tahmini maliyeti TL olan ve 2 yıl sürecek olan bir inşaat işinde birinci yılın sonunda TL harcama yapılmış, karşılığında TL hak ediş düzenlenmiş olsun. Maliyet yöntemine göre, ( cost to cost) tamamlanma yüzdesi / =%33,3 olarak hesaplanan maliyete isabet eden gelirin de *%33,3= TL hesaplanması gerekmektedir. Gerçekleşmiş maliyete göre tahsil edilen geliri aşan ( )= YTL bilançonun pasifinde 382 nolu hesapta (Gelecek Yıl Gelirleri ) gösterilmeli, gelir tablosunda ise kar ( )= TL gösterilmelidir. Yapılan harcamanın 4 milyon TL olması halinde tamamlama yüzdesi 4/9=%44.4 ve kar ( )= TL hesaplanacak, ancak hak edişe henüz bağlanmayan ( =) TL alacak olarak muhasebeleştirilecektir. Bu tutar bilançoda 182 nolu hesapta Onaylanacak Hakediş Alacakları olarak gösterilmelidir.

51 İŞİN BİTİM TARİHİ GVK’nın 44. Maddesinde, “inşaat ve onarma işlerinde geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarih; diğer hallerde işin fiilen tamamlandığı veya fiilen bırakıldığı tarih bitim tarihi olarak kabul edilir” denilmektedir. “Geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan iş” deyiminden (2886 Sayılı DİK ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa tabi idareler tarafından ihalesi yapılan ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa göre anahtar teslimi götürü bedel veya birim fiyat esasına göre sözleşmeye bağlanan yapım işlerini anlamak gerekir. Özel hukuk alanındaki inşaat sözleşmelerinde de işin bitimi geçici ve kesin kabul şartlarına bağlandığı takdirde, bu tür işlerde de geçici kabul tutanağının işveren tarafından onaylandığı tarihi işin bitim tarihi olarak kabul etmek gerekir. Özel sektörde işin bitimi genel olarak kesin kabule, yani işin fiilen tamamlandığı tarihe göre tespit edilmektedir. Sözleşmenin feshi, iflas, ölüm, devir ve benzeri hallerde işin bitim tarihi bu işlemlerin gerçekleştiği ve belgeye bağlandığı tarihtir. Ancak, birleşme, kısmi bölünme ve tür değişikliklerinde devir işlemi işin bittiği anlamına gelmez.

52 İŞE BAŞLAMA TARİHİ Yapılan sözleşmede, yapılacak işin yer teslimi öngörülmüş ise, yerin teslim edildiği tarih, Sözleşmede, yer teslim tarihi belirtilmemiş ise, sözleşmede belirtilen işin başlangıç tarihi, Sözleşmede, bunların hiçbiri belirtilmemiş ise, sözleşmenin imzalandığı tarih, işe başlanılan tarih olarak kabul edilmesi gerekmektedir.

53 Taahhüt işlerinde muhasebe
Tekdüzen hesap planında taahhüt şeklindeki inşaat işlerinin 740-Hizmet üretim maliyeti hesabında gösterilmesi önerilmektedir. İşin devam etmesi halinde maliyetler bilançoda nolu hesaplarda, gelirler ise bilançoda nolu hesaplarda gösterilmelidir. işin tamamlandığı dönemde gelir tablosunda maliyetler 622-satılan hizmet maliyeti hesabında, gelirler ise 600-Yurt içi satışlar hesabında gösterilir.

54 ORTAK GİDERLERİN DAĞITIMI
Birden fazla inşaat işinin birlikte yapılması halinde; Yıl içinde birden fazla inşaat ve onarma işinin birlikte yapılması halinde, her yıla ait müşterek genel giderler bu işlere ait harcamaların birbirine olan nispeti dahilinde dağıtılır tarihinden önce ortak genel giderler hakediş tutarları ölçüsünde dağıtılmaktaydı. Diğer işlerle birlikte yapılması halinde; Yıl içinde tek veya birden fazla inşaat ve onarma işinin 42. madde kapsamına girmeyen işlerle birlikte yapılması halinde, her yıla ait müşterek giderler, bu işlere ait harcamalar ile diğer işlere ait satış ve hasılat tutarlarının birbirine olan nispeti dahilinde dağıtılır.

55 İHALESİ ALINAMAYAN İŞLERLE İLGİLİ GİDERLER
Her proje veya işin kar veya zararının ayrı ayrı belirlenmesi gerektiğinden, inşaat giderleri işler itibariyle ayrı hesaplarda izlenmelidir. Alınamayan işlerle ilgili olarak yapılan harcamalar işin alınamayacağı kesinleştiği tarih itibariyle dönem gideri olarak dikkate alınmalı ve bana göre devam eden işlere pay verilmemelidir. Keza, alınamayan iş gideri ile devam eden işin arasında bir illiyet bağı yoktur. Alınamayan iş giderlerinin ortak genel gider gibi dağıtıma tabi tutulması gerektiği yönünde görüşler de var.

56 ORTAK GİDERLERDEN FAALİYET DIŞI GELİRLERE PAY VERİLMESİ GEREKİR Mİ?
İşletmenin esas faaliyeti dışında elde ettiği demirbaş satışları, kira gelirleri, faiz ve benzeri menkul kıymet gelirleri, alınan tazminatlar gibi arızi nitelikteki gelirlerin de diğer faaliyetler olarak dikkate alıp bunlara da ortak genel giderlerden pay verilecek midir? Arızi nitelikteki bu tür gelirler için ortak genel giderlerden pay verilmesine gerek olmadığı ileri sürülebilirse de Maliye Bakanlığı ortak genel giderlerin dağıtımında kullanılacak hasılata faaliyet dışı gelirlerin de dahil edilmesi gerektiği görüşündedir. Danıştay da bu görüştedir. Ortak giderlerden arızi gelirlere pay verilmesi işletme lehine bir uygulamadır.

57 Finansman giderlerinden pay verilmesi
Ortak gider kavramına finansman giderleri de dahildir. Finansman giderlerinin dağıtımında kur farkı gelir ve giderlerinin netleştirilmesi gerektiği görüşündeyim. Kur farkı gelirlerinin tamamının dönem geliri, kur farkı zararlarının tamamının inşaat işlerinin gideri olarak dikkate alınması doğru olmaz. Bu uygulamada faaliyet dışı zararlar gider olarak kabul edilmez. Örneğin, demirbaş satış zararlarına bağımsız bir faaliyet olmadığı için genel yönetim giderlerinden pay verilmemelidir.

58 ÇALIŞMAYAN MAKİNA AMORTİSMANLARI
Birden fazla inşaat ve onarma işlerinde veya bu işlerle müştereken kullanılan tesisat, makine ve ulaştırma vasıtalarının amortismanları, bunların her işte kullanıldıkları gün sayısına göre dağılır. GVK;Md:43 Danıştay’a yansıyan bir olayda, Danıştay 3.Dairesi, dönem içerisinde satın alınan makinenin satın alma tarihinden önceki günlere isabet eden amortismanın doğrudan dönem zararı olarak kaydedilebileceğine karar vermiştir. Çalışılmayan günlere ait amortismanlar 680 nolu hesaba yazılmalıdır.

59 BİTEN İŞLERDEN ARTA KALAN MALZEMELERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE MALİYETİ
Kullanılmış olup diğer işlerde de kullanılabilecek olan inşaat malzeme ve artıkları emsal bedeli ile biten inşaat giderinden çıkartılıp diğer inşaatın giderine veya stok hesaplarına alınmalıdır. İnşaat artıklarının satılması halinde elde edilen gelir 649. Diğer Olağan Gelir ve Karlar hesabına alınmalı; artıkların maliyet bedelinin kesin olarak hesaplanamadığı durumlarda, maliyet bedeli ilgili olduğu inşaat maliyetinden çıkartılmamalıdır. Kullanılmadan satılması gereken malzemeler ilgili inşaat maliyetinden çıkartılarak 153- Ticari Mallar veya 157-Diğer Stoklar hesabına alınmalıdır.

60 İNŞAAT İŞLERİNDE RANDIMAN HESABI
Her maliyet oluşumunda olduğu gibi inşaat işlerinde de bir randıman hesabı yapmak mümkündür. İnşaat giderleri içinde yer alan demir, çimento, akaryakıt, kereste, tuğla, kum, çakıl gibi temel girdilerin yapılan işte ve miktarda kullanılması gerektiği kesin olmasa bile yaklaşık olarak hesaplanabilir. İnşaat işlerinde maliyetin kesin olarak tespit edilemediği durumlarda gelir kesin olarak tespit edilebiliyorsa (kamu ihalelerinde olduğu gibi) gelirin %20’si safi kar kabul edilmektedir.

61 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLERİN KAYDI
Genel gider niteliğinde olup dönem karını önemli ölçüde etkilemeyecek tutardaki kanunen kabul edilmeyen giderlerin devam eden işlere dağıtılmayıp doğrudan ilgili yılda sonuç hesaplarına intikal ettirilerek kanunen kabul edilmeyen gider olarak matrahın hesabında dikkate alınması uygun olur. Aksi halde her iş için nazım hesaplarda veya maliyet hesaplarının altında (740/170) KKEG adı altında muavin hesap açmak ve işin bittiği yılda matraha ilave etmek gerekir.

62 HAKEDİŞ GELİRLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNDEN DOĞAN FAİZ VE KUR FARKLARININ DURUMU
Maliye Bakanlığı, ticari kazancın öz sermayenin kıyaslanması yöntemiyle belirlendiği, faiz gelirinin öz sermayenin bir unsuru olduğu, faiz gelirlerinin, muhasebe tekniği olarak ayrı hesaplarda izlenmesi gerektiği ve dönemsellik ilkesi gereği, yıllara yaygın inşaat işi yapanlarda da banka faizi gelirlerinin yıllık esasına göre beyan edilmesi gerektiği görüşündedir. Buna karşılık Maliye Bakanlığı faiz giderlerinin maliyet unsuru olduğu ve doğrudan gider kaydedilmesini kabul etmemektedir. Maliye Bakanlığının yaklaşımı çelişkilidir. Hak edişlerin değerlendirilmesinden elde edilen kazanç vergiye tabi ise aynı dönem içinde kullanılan kredi faiz ve kur farklarının da zarar kabul edilmesi gerekir.

63 Devam Danıştay, yıllara yaygın inşaat işinden dolayı döviz olarak elde edilen avans ve istihkak bedellerinin bankalarda değerlendirilmesi sonucu oluşan kur farkı ve faiz gelirlerinin GVK'nun 42. maddesi uyarınca yıllara yaygın inşaat işinin hasılatına dahil edilerek, işin bitiminde kazancın tespitinde dikkate alınması gerektiğine karar verilmiştir. Bu konuda çok sayıda karar bulunmaktadır.

64 AVANSLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Gerek inşaat işlerinde gerek diğer ticari faaliyetlerde avanslar gerçek bir alacak veya borç olarak dikkate alınmalıdır. Özel inşaat işlerinde bina tamamlanmadan tahsil edilen paralar mutlaka alınan avanslar hesabında gösterilmelidir. Yabancı para cinsinden olan avansların değerlemesinden doğan kur farkları kar veya zarar olarak değerleme gününde kayda alınmalıdır. Yıllara yaygın inşaat işlerinde ise Danıştay kur farkı gelirlerini işin bittiği yıl geliri olarak değerlendirilmesi gerektiği görüşündedir.

65 YILLARA YAYGIN İNŞAAT İŞLERİNDE KAZANCIN TESPİTİ ŞEKLİNİN İŞLETMEYE SAĞLADIĞI YARAR VE ZARARLAR
Her yıl kar/zarar hesabı yapılmasına gerek yok Devlet yönünden sürekli gelir garantisi var. Bilançoda öz kaynaklar düşük görüneceği için devlet ihalelerine girilmesinde problemler var Öz kaynaklar düşük göründüğü için örtülü sermaye uygulamasında grup içi borçlanmalarda problem var

66 KAMU İHALE MEVZUATINDAN KAYNAKLANAN SORUNLAR
a) Cari oranın (dönen varlıklar / kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri, dönen varlıklardan ve hakediş gelirleri kısa vadeli borçlardan düşülecektir), b) Öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir), c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’ den küçük olması,

67 YILLARA YAYGIN OLMAYAN İNŞAAT İŞLERİNDE GEÇİCİ VERGİ UYGULAMASI
Yıllara yaygın inşaat işleri geçici vergiye tabi değil. Gelir olmasa da geçici vergi beyannamesi verilmeli. Y.Y.inşaat işi olanlarda son geçici vergi beyanı ile yıllık gelir/kurumlar vergisi beyannamesi arasındaki matrah farkı %10’u aşsa da Y.Y. İnşaat işleri geçici vergiye tabi olmadığı için vergi tarhını gerektirmez. Yıllara yaygın olmayan inşaat işlerinde geçici vergi inşaatın bittiği geçici vergi döneminde mi beyan edilmeli yoksa gelir elde edildikçe kar/zarar hesaplanmalı mı? Tartışmalı bir konu. Son geçici vergi dönemine geçici kabulü onaylanan yıllara yaygın inşaat işlerinin de dahil edilmesinde yarar var. Ancak, yasal engel var.

68 Enflasyon düzeltme farkları
Öteden beri devam eden işlerle ilgili bir diğer sorun da 178 veya 358 nolu hesaplardaki enflasyon düzeltme farklarıdır. Bu hesapların inşaatın tamamlandığı dönemde gelir tablosundaki enflasyon karları veya enflasyon zararları hesaplarına devredilmesi gerekir.

69 Fon payı iadesi sorunu 2003 yılı ve önceki yıllarda başlayan inşaatlarla ilgili olarak kesilen fon paylarının inşaatın tamamlandığı yıl beyannamesi verildikten sonra hesaplanan verginin %10’unu aşmayan fon paylarının Anayasa Mahkemesi kararı uyarınca iade olarak vergi dairesinden alınması mümkün İade olarak alınan fon payı ya geçmiş yıllar karlarına (bilanço hesabına) ya da vergiye tabi olmayan “önceki dönem karları” hesabına (gelir tablosu hesabına) kaydedilmelidir.

70 HakedişlerdenTevkifat Yapılması ve İadesi
Yıllara yaygın inşaat işlerinde işveren tarafından müteahhide yapılan hakediş ve avanslardan %3 gelir/kurumlar vergisi tevkifatı yapılması gerekir. Döviz cinsinden yapılan ödemelerde ödeme tarihindeki kur dikkate alınarak tevkifat yapılacaktır. Aleyhe doğan kur farklarında daha önce fazla kesilen verginin iadesi mümkün değildir. İade ancak işin tamamlandığı dönemde yapılabilir. Alınan işin taşeronlara verilmesinde de tevkifat yapılması gerekir. Fazla ödenen verginin işin bittiği yılda TL’si nakden iade edilir. YMM tam tasdik sözleşmesi olanlarda bu tutar TL’dir. Fazla kesilen verginin mükellefin kendi borçlarına mahsubunda sınır yok.

71 Yurtdışı İnşaat, Onarma, Montaj ve Teknik Hizmetlerden Elde Edilen Kazançlara İlişkin İstisna
Kurumların yurtdışında yaptıkları inşaat,onarma ,montaj işleri ve teknik hizmetlerden sağlanan ve Türkiye’deki hesaplarına intikal ettirilen kazançlar kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. İstisnadan yararlanmak için hasılatın belli bir kısmının veya kazancın döviz olarak Türkiye’ye getirilmesi zorunlu değildir. Türkiye’deki hesaplara intikal ettirilmeyen söz konusu kazançların istisnadan yararlandırılması mümkün değil. Tebliğde “söz konusu kazançların Türkiye’deki genel sonuç hesaplarına intikal ettirilmesi istisnadan yararlanılması için yeterlidir” ifadesi kullanılmıştır. Yurt dışı inşaat işi kazancının vergi incelemesi sonrasında tespit edilmesi halinde kurumlar vergisi ve kar dağıtımı yapıldığı gerekçesiyle cezalı vergi tarhı söz konusu olabilir. Yurt dışı inşaat işleri gelirlerinin tahakkuk ettirilmesine rağmen Türkiye’ye getirilmemesi durumunda bu alacaklara ait kur farkları kurumlar vergisine tabi. Teknik hizmetlerde istisnadan yararlanabilmek için yurtdışında işyeri bulunması gerekir.

72 Yapım İşlerinde KDV Tevkifatı
Bakanlık 91 nolu KDV Genel Tebliği ile KDV Kanunu’nun 9. maddesindeki yetkiyi kullanarak, yapım işleri ile bu işlere ilişkin mühendislik, mimarlık, etüd ve proje hizmet alımlarına ait bedel üzerinden hesaplanan KDV’nin 1/6’sının aşağıda belirtilen bazı kurum ve kuruluşlar tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilmek üzere tevkifata tabi tutulmasını kararlaştırmıştır. Tevkifattan doğan iadeler YMM raporu ile yerine getirilebilmektedir. 30 Nisan 2006 tarihinden önce ihalesi tamamlanan yapım işleri tevkifata tabi değildir (99 nolu Tebliğ) 30 Nisan 2006 tarihinden önce ihalesi tamamlanan işlerin bu tarihten sonra taşerona verilmesi halinde taşerondan tevkifat yapılacaktır. Fatura düzenleme haddinin altındaki yapım işine ilişkin alımlar ile taahhüt niteliği taşımayan alımlarda tevkifat yapılmayacaktır

73 Yapım işlerinde tevkifat yapmak zorunda olan kurum ve kuruluşlar
Genel bütçeye dahil daireler, Özel bütçeli idareler, İl özel idareleri, belediyeler ve bunların teşkil ettikleri birlikler, Döner sermayeli kuruluşlar, Kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları, Üniversiteler (vakıf üniversiteleri hariç) Emekli ve yardım sandıkları, Bankalar ve özel finans kurumları (katılım bankaları) KİT’ler ( KİK’ler ve iktisadi devlet teşekkülleri)

74 KDV Tevkifatı (Devam) Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar, OSB’ler
Menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dahil bütün borsalar, Yarıdan fazla hissesi yukarıda sayılan kurum ve kuruluşlara ait olan kurum, kuruluş ve işletmeler, Hisse senetleri İMKB’ye kayıtlı şirketler Yukarıda sayılan kurum ve kuruluşların birbirlerine karşı yaptıkları işlemler tevkifata tabi değil

75 KDV Tevkifatı (Devam) İhaleyi kazanan mükellefin(yüklenicinin) işi kısmen veya tamamen alt yüklenicilere (taşeronlara) veya daha alt yüklenicilere devredilen yapım işlerinde işi devreden her yüklenici kendine ifa edilen hizmete ait KDV’nin 1/6’sı oranında tevkifat yapacak ve 2 nolu KDV beyannamesi ile beyan edecektir. Tevkifat yapılan mükellef matrahı tam, KDV oranını %15 (%18*5/6) olarak gösterecektir. Yapım işleri ile birlikte ifa edilen mimarlık, mühendislik, etüd ve proje, harita ve kadastro, imar uygulama, her ölçekteki imar planı hizmetleri ve benzeri hizmetler yapım işlerinin tabi olduğu oranda tevkifata tabidir.

76 II-Özel inşaat işlerinde muhasebe
İşletmelerin kendi arsa veya arazisi üzerine ya da kat karşılığı başkalarına ait arsa veya arazi üzerine satmak amacıyla inşa ettiği bina ve benzeri inşaatlarla ilgili maliyetler, hizmet üretim maliyeti olarak değil, dönem içinde üretim giderleri hesaplarından 710, 720 ve 730 no.lu hesaplarda izlenir. Özel inşaat işlerinin aynı yıl içinde bitirilememesi halinde, inşaat maliyetinin bilançoda no.lu hesaplara değil, 151 no.lu Yarı Mamuller - Üretim hesabına devredilmesi gerekir. Tamamlandığı halde henüz satılmayan bina ve bağımsız bölümlerin de yine 15-Stoklar grubu içinde yer alan 152- Mamuller hesabında izlenmesi gerekir.

77 KAT KARŞILIĞI İNŞAAT İŞLERİ
1- Değer Artışı Kazancı 2- Ticari Kazanç ÜÇ FARKLI YAKLAŞIM 1- Arsa payı karşılığı edinilen bağımsız bölümün yeni bir iktisap olduğu 2- Arsanın şekil değiştirmesi görüşü (Servetin değerlendirilmesi) Arsanın alındığı tarih iktisap tarihi kabul edilmekte. 3- Trampa iki ayrı teslim

78 TİCARİ KAZANCIN UNSURLARI
Devamlılık a- İşlem Çokluğu (Maliye’nin görüşü) b- Alım ve Satımda Çokluk (Danıştay’ın görüşü) Ticari Organizasyon ( işin ticari bir organizasyon gerektirmesi veya ticari bir organizasyon altında yürütülmesi) Amaç (Kazanç elde etme niyeti) İktisadi İşletme Kavramı : Gelir sağlamak amacıyla emek ve sermayenin bağımsız bir organizasyon teşkil edecek şekilde birleşmesi ve faaliyete geçmesi. İktisadi işletme kavramı ticari işlemeden daha geniş.

79 KAT KARŞILIĞI İŞLERİNDE KDV UYGULAMASI
Maliye’nin görüşüne göre; Arsanın iktisadi işletmeye dahil olması durumunda müteahhide devri KDV’ye tabi. Arsanın iktisadi işletmeye dahil olmaması ve arızi nitelikte olması halinde müteahhide devri KDV’ye tabi değil. İktisadi işletmeye dahil olmamakla birlikte arsa sahibinin inşaat işlerini mutad ve sürekli şekilde yapması halinde arsanın müteahhide devri KDV’ye tabi.

80 ARSANIN MÜTEAHHİDE DEVRİNDE VERGİYİ DOĞURAN OLAY
Tapuda tescil veya fiili kullanıma terk İnşaatın tamamlanıp (iskanın) yapı kullanma izin belgesinin alınması Kat irtifakı tesisi vergiyi doğuran olayı meydana getirmez. İnşaat devam ederken alınan kat irtifakı tapusunda fatura kesilmez.

81 MÜTEAHHİDİN ARSA SAHİBİNE BAĞIMSIZ BÖLÜM TESLİMİNDE KDV
1- Kat karşılığı sözleşmesi trampa niteliğinde olmadığından KDV’ye tabi değil. (Danıştay’ın baskın görüşü) 2- Kat karşılığı sözleşmesi trampa olup, bağımsız bölümlerin mal sahibine teslimi KDV’ye tabi. (30 No’lu KDV Genel Tebliği) 3- Sadece inşaat kısmı hizmet ifası olarak KDV’ye tabi olmalı. (3.görüş)

82 KDV MATRAHININ TESPİTİ SORUNU
Emsal Bedel Yaklaşımı (30 nolu Tebliğ) Maliyet Bedeli Yaklaşımı ( VUK, Md:267) -Ortalama maliyet bedeli -Perakende veya toptan satışta %5 veya %10 kar -Takdir esası

83 Örnek Uygulama ½ ‘si mal sahibine ½’si müteahhide ait olacak şekilde yapılan kat karşılığı sözleşmesine göre inşa edilen toplam 10 adet konutun toplam maliyeti 1 milyon TL ise, müteahhide kalan her bir konutun maliyet bedeli 200 bin TL’dir. Bu durumda arsa sahibine kalan dairelerin maliyet bedeli, müteahhide kalan dairelerin maliyet bedelinden az olmamak üzere 1 milyon lira olmalıdır. Bu tutarın 500 bin TL’lik kısmı arsa bedeli, 500 bin TL’lik kısmı bina bedeli olmalıdır. KDV’ne tabi tutar bina maliyetine ait kısım olmalıdır. 30 nolu Tebliğdeki emsal bedelden ne anlaşılması gerektiği açık değildir. Arsa mal sahibine ait olduğuna göre KDV’ne tabi tutulmamalıdır.

84 Müteahhidin Arsa Sahibine Düzenlediği Faturanın Kaydı
KDV oranı %1 olarak dikkate alınmıştır. / 152- Mamuller Hesabı 600- Yurtiçi Satışlar 391- Hesaplanan KDV Arsa sahibine düzenlenen faturanın kaydı (arsa kısmının emsal bedeli- maliyet bedeli) / 620-Satılan Mamuller Maliyeti 152- Mamuller Hesabı (Arsa sahibine verilen dairelerin maliyet hesabından çıkarılması)

85 VERASET YOLUYLA EDİNİLEN ARSANIN KAT KARŞILIĞI VERİLMESİ
GVK Mükerrer 80/1’e göre ivazsız olarak iktisap edilen mal ve hakların elden çıkarılmasından doğan kazançlar hiçbir süreye bağlı olmaksızın gelir vergisine tabi değildir. Bununla birlikte; 1- Maliye, ivazsız edinilen arsanın kat karşılığı verilmesi ve karşılığında bağımsız bölüm alınmasını yeni bir iktisap kabul etmektedir. 2- Danıştay ise bu işlemi servetin şekil değiştirmesi olarak değerlendirmekte. 3- Diğer bir görüş ise, arsa kısmı ayrı bina kısmı ayrı olup, arsa kısmına isabet eden kazanç vergi dışı kalmaktır.

86 ARSA PAYININ DEĞERİ SORUNU
1- Arsa payının müteahhide devir bedeli, devredilen arsa karşılığında müteahhitten alınan bağımsız bölümlerin değeridir. 2- Arsanın devir bedeli, arsanın müteahhide devir tarihindeki emsal bedelidir. 3- Arsanın maliyet bedeli, müteahhit tarafından arsa karşılığında arsa sahibine teslim edilen gayrimenkulün inşaatı için yapılan harcamaların toplamıdır. 4- Maliyet bedelinin enflasyon (TEFE/TÜFE oranında artırılması.

87 İnşaat işlerinde tapu harcı
5838 sayılı kanun ile tarihinden itibaren cins değişikliği harcı maktu harca dönüştürülmüştür. Her işlem bedeli 100 TL olarak belirlenmiş olup, süresinde cins tashihi yaptırmayanlardan %50 harç cezası alınmasına ilişkin düzenleme kaldırılmıştır tarihinden önce tamamlanan inşaatlar için de ceza uygulanmayacaktır. Kat irtifaklarında harç emlak vergi değeri üzerinden değil, gerçek alım-satım bedeli üzerinden binde 16,5 oranında alıcı binde 16,5 oranında satıcı tapu harcı ödeyecektir.

88 Yapı Denetim Ücretlerinin Durumu
Kat karşılığı inşaat işlerinde 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun uyarınca fiilen müteahhit tarafından ödenen yapı denetim ücretine ait KDV’nin indirimi ve fatura bedelinin inşaat maliyeti olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği tartışmalıdır. VUK’nun 3. maddesindeki ispat külfeti ilkesi ve olayın gerçek mahiyeti dikkate alındığında yapı denetim ücretinin müteahhit tarafından gider yazılması gerekir. KDV indiriminde 29 ve 34. maddelerin durumu tartışmalı. Sözleşmenin Kanun hükmü gereği yapı sahibi ile denetim firması arasında yapılmış olmasının vergi hukukuna etkisi YDH Kanundaki yapı sahibinin müteahhidi vekil tayin edemeyeceği kuralının yapılan ödemenin gider yazılması ve KDV indirimi yönünden önemi.

89 KAMU İHALE MEVZUATINA GÖRE İHALEYE KABUL KRİTERLERİ
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 35. Maddesine göre; (R.G. Mükerrer sayı. 4 Mart 2009) a) Cari oranın (dönen varlıklar / kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri, dönen varlıklardan ve hakediş gelirleri kısa vadeli borçlardan düşülecektir), b) Öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir), c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’ den küçük olması, Bu oranlar tarihinden itibaren geçerli olacak, bu tarihe kadar eski oranlar sırasıyla; 0,50; 0,10; 0,75 olarak uygulanacaktır. ( tarihli R.G.)

90 III-BİZZAT İMAL VE İNŞA İŞLERİNDE MUHASEBE (YAPILMAKTA OLAN YATIRIM GİDERLERİ)
İşletmede yapımı süren ve tamamlandığında ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılacak olan, her türlü madde ve malzeme ile işçilik ve genel giderlerle ilgili harcamalar 258- Yapılmakta Olan Yatırımlar hesabında izlenir. Dönem içinde 740- Hizmet üretim maliyeti hesabının veya maliyet hesaplarının (710,720, 730) kullanılmasında da bir sakınca olmadığı düşüncesindeyim.

91 5 Puanlık SGK İşveren Priminin Kaydı
Devletçe verilen teşvik primleri ve benzeri destek ödemeleri yatırım maliyetinden düşülebileceği gibi, cari yılın geliri olarak da kayıtlara alınabilir. Yatırım teşvik primlerinin yatırım maliyetinden düşülmesi veya gelir olarak kaydedilmesi mükelleflerin tercihine bırakılmıştır.(176 nolu VUK Genel Tebliği)

92 SGK Prim İndiriminin Kaydı (Devam)
5510 sayılı Kanunun 81nci maddesine göre özel sektör işverenlerinin 4/a maddesi kapsamında çalıştırdıkları ücretlilere ait işveren sigorta primlerinin vadesinde ödenmesi halinde 5 puan indirimli olarak ödenmesi mümkündür. Bu indirimler; 602 hesapta mı, 649 hesapta mı, İlgili gider/maliyet hesabından indirim şeklinde mi kaydedilmeli? Farklı uygulamaların yıllara yaygın inşaat işleri ve yapılmakta olan yatırımlarda yarattığı vergisel sorunlar var.

93 IV-ÖZEL MALİYET BEDELİ HESABININ KAYDI
Kiralanan gayrimenkullerin yenileştirilmesi veya ekonomik değerinin sürekli olarak artırılması amacıyla yapılan giderler ile kiralanan gayrimenkulün kullanılması için yapılıp kira süresinin sonunda mal sahibine bırakılacak olan varlıkların bedelleri 264- Özel Maliyetler hesabında izlenir. Yap işlet devret modeli yatırım maliyetlerinin de 264 nolu hesapta izlenmesi gerektiği görüşündeyim. 252 binalar hesabında izlenmesi de bilanço dip notlarında açıklama yapmak şartıyla hatalı olmaz. Özelleştirme idaresinden satın alınan varlıklarla ilgili ödenen hak bedelleri 260 nolu hesapta izlenir ve işletme süresi içerisinde itfa edilir.

94 V-Yapı Kooperatiflerinde Muhasebe
Yapı kooperatifleri kar amacı gütmemekle birlikte inşaat tamamlandığında inşa edilen bağımsız bölümleri ortaklarına maliyet bedeli üzerinden devredecek ve fatura düzenleyecek, alacak tutarı ortaklardan alınan avans niteliğindeki aidat borçlarından kapatılacaktır. Faturanın zorunlu olmadığı ileri sürülebilirse de KDV için buna ihtiyaç var. tarihinden önce bina inşaat ruhsatı almış olan konut yapı kooperatiflerinin üyelerine konut teslimi KDV’den müstesnadır. Bu durumda olan kooperatiflerin KDV mükellefiyeti tesis ettirmelerine gerek yok tarihinden sonra ruhsat alanlarda KDV oranı %1 veya 150m2’den büyük olanlarda %18 tarihi itibarıyla arsası olup bina inşaat ruhsatı almamış kooperatifler ile bu tarih itibarıyla hiç arsası bulunmayan kooperatifler inşaat ruhsatı alıncaya kadar mükellefiyet tesis ettirmeyebilecektir. ( tarihli özelge)

95 Kullanılacak Hesap Kodları
Yapı kooperatiflerinin durumu yap-sat olarak tanımlanan özel inşaat işinden farklı değildir. Bu nedenle maliyetlerin 710,720 ve 730 nolu hesaplarda izlenmesi ve inşaat devam ederken maliyetlerin Yarı Mamuller hesabında gösterilmesi gerekir. Yapı kooperatifleri inşaat maliyetlerini 740 nolu hesapta izlememelidir.

96 Hizmet Stokları Kavramı
Hesap dönemi sonunda henüz tamamlanmayan yıllara yaygın olmayan inşaat, taahhüt işlerinin maliyet bedeli 157- Diğer Stoklar hesabında izlenmelidir. Bir hesap dönemini aşan mühendislik, kontrollük ve kadastro hizmetlerine ilişkin maliyetlerin kaydında da aynı esas geçerlidir. Hesap dönemi sonunda henüz tamamlanmayan özel maliyet bedeli harcamalarının kaydı? Gelecek yıllara/aylara ait giderler ile inşaat işlerine ilişkin maliyetler farklı kavramlardır. (180/280 nolu hesapların niteliği)

97 Son Saygı ve sevgilerimle…..