ÜLKEMİZDE İŞ SAĞLIĞI.

... konulu sunumlar: "ÜLKEMİZDE İŞ SAĞLIĞI."— Sunum transkripti:

1 ÜLKEMİZDE İŞ SAĞLIĞI

2 İş Sağlığına Genel Bakış:
İş sağlığı, genel olarak çalışma hayatı ve sağlık arasındaki ilişkileri inceleyen bir bilimdir.

3 İş Sağlığına Genel Bakış:
İş sağlığı, iş hekimliği ve iş hijyeni konularını kapsayan hem tıbbi hem teknik uygulamaları kapsar.

4 İş Sağlığı Tarihçesi Eski Mısır’da Imhotep’in piramit işçilerinde bel incinmelerine (M.Ö. 2780), Platon zanaatkarlarda (M.Ö ), Aristo koşucularda ve gladyatörlerde (M.Ö ) Pliny tozlu çalışma mekanlarının öksürük ve nefes darlığıyla ilişkili olduğuna (M.S ) Juvenal ayakta durarak çalışanlarda varis oluşumlarına ve demircilerdeki göz hastalıklarına (M.S ) Galen madenci, kimyacı, terzi ve balıkçılarda(M.S )

5 İş Sağlığı Tarihçesi Georgius Agricola( ) ve Paracelsus( ) madencilerdeki akciğer hastalıklarına işaret etmişler. Agricola radon gazı ve akciğer kanseri ilişkisini, tozlu ortam ve pnömokonyoz ilişkisini anlamlandırmış ve “madenci hastalığı” adı vermiş. Ayrıca korunmaya yönelik tavsiyelerde bulunmuş. Paracelsus ise madenden çıkardıklarımız karşısında madencilerin sağlıklarını ödüyoruz şeklinde iş sağlığının önemini vurgulamış ve 3 ciltlik bir kitap kaleme almış.

6 Dr. Bernardino Ramazzini (1633-1714)
İş Sağlığı Tarihçesi Dr. Bernardino Ramazzini ( )

7 Dr. Bernardino Ramazzini
Kendisi “De Morbis Artificium Datriba” adlı kitabında; “bir hastanın evine gittiğinizde ona neresinin ağrıdığını, ne zamandan beri hasta olduğunu, barsaklarının düzenli çalışıp çalışmadığını, son günlerde ne tür yiyecekler yediğini sorarsınız. Bu sorulara ben bir soru daha eklemek isterim; hastaya ne iş yaptığını da sorunuz.” diyerek yapılan iş ile hastalık arasındaki ilişkinin önemini kalıcı olarak tıbba kazandırmıştır.

8 Meslek Hastalıklarının Türleri
Meslek hastalığı çeşitli etkenlere bağlı olarak farklı türlerde olabilir. Öte yandan hastalık vücutta farklı organlarla ilgili çeşitli belirtilerle seyredebilir. Bu yüzden meslek hastalıklarının incelenmesinde iki yönden yaklaşım yapılabilir. Birincisi hastalık tablosuna göre adlandırma, diğeri ise hastalığın nedenine göre sınıflandırmadır. Hastalıkta görülen belirtiler veya hastalığın yerleştiği organ olarak değerlendirildiğinde en sık görülen meslek hastalığı türü deri hastalıklarıdır. Ancak özellikle gelişmekte olan ülkelerde rutin veri kaynaklarında bunu saptama olanağı yoktur, çünkü deri hastalıkları önemli bir sorun olarak algılanmaz ve sağlık kuruluşuna başvurulmaz. Deriden sonra en sık tutulan sistem solunum sistemidir. İşyeri ortamında bulunan tozlar, kimyasal maddeler solunum yollarında irritan etki yapabilir veya akciğerlerin derinliklerine kadar ulaşıp orada birikebilir ve çeşitli reaksiyonlara yol açabilirler.

9 Meslek Hastalıklarının Türleri
Etkenlerine göre yapılan sınıflamada ise işin niteliğine göre bir gruplama yapılır. İnceleme kolaylığı bakımından işyeri faktörleri kimyasal, fiziksel, biyolojik vb. gruplar halinde değerlendirilir. Meslek hastalıklarına yaklaşım da buna paralel olarak sınıflandırılabilir. Fiziksel nedenli Kimyasal nedenli Tozlarla meydana gelen Biyolojik faktörlere bağlı Ergonomik faktörlere bağlı

10 Meslek Hastalıklarının Türleri
Buna paralel olarak Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü içinde 5 grupta toplanmıştır: A grubu: Kimyasal nedenlerle olan meslek hastalıkları B grubu: Mesleki deri hastalıkları C grubu: Pnömokonyozlar ve diğer mesleki solunum sistemi hastalıkları D grubu: Mesleki bulaşıcı hastalıklar E grubu: Fizik etkenlerle olan meslek hastalıkları

11 Ankara Meslek Hastalıkları Hastanesi-2006

12 Ülkemizde İş Sağlığı

13 Dünyada her yıl yaklaşık olarak 2 milyon 200 bin kişi işe bağlı sağlık sorunları yüzünden yaşamını yitirirken, Türkiye'de yılında saptanan meslek hastalığı sayısı yalnızca 574'tür. Dünyada meslek hastalıklarının görülme sıklığına göre Türkiye'de her yıl en az meslek hastalığı tanısı konması beklenirken, tanı konan olgu sayısının 500'ler civarında olması başta yöneticiler olmak üzere konu ile ilgili tüm kesimlerin üzerinde önemle durması gereken bir konudur. Ülkemizde bugün için meslek hastalıkları ile ilgili temel sorun meslek hastalığı tanısı konulamamasıdır. Meslek Hastalığı tanısı koymaya yetkili sağlık kuruluşları arasına 3 meslek hastalıkları hastanesine ek olarak devlet üniversitelerinin tıp fakültesi hastanelerinin de eklenmesi memnuniyet vericidir. Tanı aşamasında da yetersizlikler yaşanmakta. SSK’nın 2005 verilerine göre Türkiye’de 7 milyon 651 bin sigortalı çalışan var. Meslek hastalığı teşhisi konulmuş kişi sayısı aynı yıl yalnızca 519. 2006'da 7,8 milyon işçi arasında meslek hastalığına yakalananların sayısı sadece 574. Yani meslek hastalıkları bizim için bir buzdağından farksız.

14 Ülkemizin İstatistikleri
2004 2005 İŞ KAZASI SAYISI MESLEK HASTALIĞI SAYISI KADIN ERKEK Total 4.327 79.503 83.830 4 380 384 3.334 70.589 73.923 6 513 519 2006 2007 3.739 75.288 79.027 3 571 574 4.121 76.481 80.602 11 1.197 1.208

15 Görülmektedir ki iş kazaları ve meslek hastalıkları arasında açık bir uçurum var.
Meslek hastaları artıyormuşçasına değerler gözlesek de bunun kayıtlardaki dengesizliklerden ileri geldiğini söyleyebiliriz.

16 Yaşlara göre dağılım

17 Yaşlara göre dağılım İş Kazaları Meslek Hastalıkları

18 Görüyoruz ki meslek hastalıkları ziyadesiyle 45 yaş sonrası yükselip plato çizmekte.
İş kazaları ise yaş aralığında en yüksek sıklıkta.

19 Başlarken ve Bitirirken Dikkat

20 İş göremezlik süreleri

21 Meslek hastalıklarının iş göremezlik nedenleri arasında daha sıklıkla geçmesi, çalışanların sağlık kontrolü gereksinimlerinin düzenli yapılması gerektiğini göstermekte. Zira meslek hastalıklarının birçoğunun da 45 yaş sonrası tanındığını düşünürsek insanlarımız genelde iş göremez duruma geldiğinde meslek hastalıklarından haberdar olmaktadır gibi bir sonuç çıkarmaktayız. Ve ölümlerde meslek hatalıklarının azlığı bize bu ilişkilerin ortaya konamamasını ve kayıttaki yetersizlikleri tekrar vurgulamakta.

22 Ülkemize Maliyeti

23 Ülkemize Maliyeti

24 Türkiye’de devamlı olarak en az elli işçi çalıştıran bütün iş sahiplerinin, en az bir işyeri hekimi çalıştırması zorunludur. (Umumi Hıfzıssıhha Kanunu Madde 180, Sosyal Sigortalar Kanunu Madde 114, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde 91) Büyük işyerlerinde veya kaza ihtimali çok olan işlerde tabip sürekli olmalıdır. Görüldüğü gibi hekim işveren tarafından çalıştırılmak zorunda, maaşını işveren ödüyor. Ancak sağlık sorunlarının faturasını devletin sigorta kurumu karşılıyor. Hekim’in maaşını da veren işveren olduğu sürece işverenle hekim arasında ikilem oluşturabilecek maliyetli önlemlerin dile getirilmesi zor olacaktır.

25 Kayıtlardaki düzensizlik ve sigortasızlık hem hak sahiplerinin mahrumiyetini doğurmakta hem de bu konuda yeterli ilginin gösterilmesini engellemekte. Bu da tedbirlerin alınmamasıyla maliyet yükünü ve bundan önemlisi çalışanların sağlık kayıplarını arttırmakta.

26 Kaynaklar İş Sağlığı Sigorta Sistemi-Yerel Yönetimler 2007 Prof. Dr. Hilmi Sabuncu İş Sağlığı ve Güvenliği Prof. Dr. Nazmi Bilir 2004

27 Diğer Ülkelerde Durum Ne?

28 FİNLANDİYA 2002 YILI MESLEK HASTALIKLARI VERİLERİ

29 FİNLANDİYA KUZEY AVRUPADA,BALTIK DENİZİ KIYISINDA,İSVEÇ VE RUSYA ARASINDA YER ALMAKTADIR.BAŞKENTİ HELSİNKİ’DİR.

30 NÜFUS BİLGİLERİ: YAKLAŞIK OLAN NÜFUSUN %90’NI FİNLİLER TEŞKİL EDER.BUNDAN BAŞKA KUZEYDE LAPONLAR,GÜNEY VE BATI KESİMLERİNDE İSE İSVEÇLİLER YAŞAMAKTADIR. ÜLKENİN RESMİ DİLİ FİNCEDİR. NÜFUSUN %20’Sİ BAŞKENTİ OLAN HELSİNKİ’DEDİR.ÇOĞUNLUK İSE ŞEHİRDE YAŞAR.

31 EĞİTİM VE ÖĞRETİM PARASIZDIR
EĞİTİM VE ÖĞRETİM PARASIZDIR.7-15 YAŞ ARASI EĞİTİM VE ÖĞRETİMİN MECBURİ OLDUĞU ÜLKEDE OKUMA YAZMA BİLENLERİN ORANI YAKLAŞIK %100 DÜR. ÇALIŞAN NÜFUSUN %25’İ ZİRAAT VE ORMANCILIKLA UĞRAŞIR. YÖNETİM: İDARE ŞEKLİ CUMHURİYETTİR.1919 SENESİNDE KABUL EDİLEN BİR ANAYASASI 300 ÜYEDEN OLUŞAN BİR MİLLET MECLİSİ VARDIR.

32 EKONOMİ: ESKİDEN BÜYÜK ORANDA TARIM-ORMANCILIĞA DAYALI FİN EKONOMİSİ SON 10 YILDA RADİKAL BİR DEĞİŞİKLİĞE UĞRAMIŞ VE YERİNİ SANAYİ SEKTÖRÜNE BIRAKMIŞTIR. EN ÖNEMLİ SANAYİ DALI,ÜLKE ÜRETİMİNİN VE İHRACATININ YARISINA TEKABÜL EDEN METAL VE ELEKTRONİK SANAYİDİR. İŞ GÜCÜ:2.6 MİLYON(2006 VERİLERİ) İŞSİZLİK ORANI:%7(2006 VERİLERİ) NÜFUS BİLGİLERİ: NÜFUS ARTIŞ ORANI:%0.14 YENİ DOĞAN ÖLÜM ORANI:3.55/1000 ORTALAMA YAŞAM SÜRESİ _GENEL NÜFUS:78.5 _ERKEK:73.92 _KADIN:81.36

33 MESLEKİ HASTALIKLAR

34 2002 YILI İÇİN FIOH(FİNLANDİYA MESLEKİ HASTALIKLAR ENSTİTÜSÜ) TARAFINDAN 4807 MESLEK HASTALIĞI BİLDİRİLMİŞTİR.BU SAYI 2001 YILINDAN %2 DAHA AZDIR. MESLEKİ HASTALIKLARIN BÜYÜK BİR KISMINI OLUŞTURAN,ALERJİK SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI VE GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYIPLARI SON YILLARDA DÜŞÜŞ GÖSTERMEKTEDİR. MESLEKİ HASTALIK İNSİDANSI KANUN DEĞİŞİKLİKLERİ,İŞSİZLİK ORANLARINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER VE BİLDİRİM GİBİ BİRÇOK FAKTÖRE BAĞLI OLARAK DEĞİŞEBİLMEKTEDİR YILI İÇİN HER SİGORTALIDAN 20’SİNİN MESLEK HASTALIĞINA YAKALANDIĞI BİLDİRİLMİŞTİR.

35 BAZI MESLEK HASTALIKLARININ ORTAYA ÇIKMASI ÇOK UZUN YILLARI ALIRKEN,BAZI HASTALIKLAR ÇOK KISA SÜREDE GELİŞMEKTEDİR.MESELA GÜRÜLTÜL ORTAMDA ÇALIŞMAK YAVAŞ BİR ŞEKİLDE İŞİTME KAYBINA YOL AÇARKEN,TEKRARLAYAN AĞIR HASARLAR VE İRİTAN KONTAKT DERMATİT GİBİ ÇEŞİTLİ CİLT HASTALIKLARI İSE ÇOK DAHA ERKEN ORTAYA ÇIKMAKTADIR.BAZI MESLEK HASTALIKLARI İSE EMEKLİLİK SONRASI ORTAYA ÇIKMAKTADIR(AKCİĞER KANSERİ,ASBESTOZ GİBİ).TÜM BUNLAR ÇALIŞILAN SEKTÖR YOĞUNLUĞUNUN MESLEKİ HASTALIK İNSİDANSINI NASIL ETKİLEDİĞİNİ GÖSTERMEKTEDİR.

36 MESLEK HASTALIKLARININ YAŞA VE CİNSİYETE GÖRE DAĞILIMI

37 2002’DE ERKEKLERDE 3009,KADINLARDA 1798 MESLEK HASTALIĞI BİLDİRİLMİŞTİR. MESLEK HASTALIKLARININ KADINLARA DÜŞEN ORANI ÖNCEKİ SENELERLE BENZERDİR(%37). KADIN VE ERKEKLER ARASINDA EN YÜKSEK HASTALIK GÖRÜLME YAŞI ARALIĞI 50-54;ORTALAMA MESLEK HASTALIĞI GÖRÜLME YAŞI KADINLARDA 42,ERKEKLERDE 48 OLARAK BİLDİRİLMİŞTİR.

38

39 MESLEKİ HASTALIKLARIN EN SIK KAMUSAL,SOSYAL VE ÖZEL HİZMETLERDE İKİNCİ SIRADA İNŞAAT SANAYİ,TARIM VE ORMANCILIKTA MEYDANA GELMEKTEDİR. EN YÜKSEK MESLEKİ HASTALIK İNSİDANSI ORANLARININ YİYECEK,İÇECEK,TÜTÜN ENDÜSTRİSİ VE NAKLİYAT MALZEMESİ İMALATINDA OLDUĞU GÖRÜLMEKTEDİR. YİYECEK,İÇECEK,TÜTÜN ENDÜSTRİSİNDEKİ EN ÖNEMLİ MESLEK HASTALIĞI GRUBUNU ‘TEKRARLANAN ZORLAMA YARALANMASI’ OLUŞTURMAKTADIR.(%62) NAKLİYAT MALZEMESİ İMALATINDAKİ VAKALARIN %37 KADARINI İSE GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYIPLARI OLUŞTURMAKTADIR.

40 TARIM VE ORMANCILIKTAKİ MESLEK HASTALIKLARININ %30’UNU TEKRARLANAN ZORLAMA YARALANMASI,%26’SINI ALERJİK SOLUNUMSAL HASTALIKLAR,%21’İNİ CİLT HASTALIKLARI OLUŞTURMAKTADIR. İNŞAAT SEKTÖRÜNDEKİ VAKALARIN %37’SİNDEN ASBEST SORUMLU TUTULMAKTADIR.

41

42 İNŞAAT SEKTÖRÜNDE;TARIM,ORMANCILIK,BALIKÇILIK ENDÜSTRİSİNDE;METAL İŞÇİLİĞİNDE HEM MESLEKİ HASTALIK SAYILARI HEM DE MESLEKİ HASTALIK İNSİDANS ORANLARI DİĞER ALANLARA GÖRE DAHA YÜKSEKTİR. BU ENDÜSTRİLERDE 2002 YILINA AİT VAKA BİLDİRİLMİŞTİR.

43

44 KORE

45 Güney Kore'nin Nüfusu: 49,044,790 kişi (Temmuz 2007)
Yaş dağılımı: yaş: % 18.3 ( erkek 4,714,103/ kadın ,262,873) 15-64 yaş: % 72.1 ( erkek 18,004,719/ kadın 17,346,594) 65 yaş ve üstü: % 9.6 ( erkek 1,921,803/ kadın 2,794,698) (2007 tahmini.)

46 Güney Kore'de Ortalama yaş: Toplam: 35.8 yaş
-Güney Kore'de Bebek ölüm oranı: Toplam: 1000 canlı doğumda 6,05 ölüm -Güney Kore'de ortalama yaşam süresi Erkek :73.81 Kadın :80.93 -Güney Kore'de Doğurganlık oranı: çocuk/kadın (2007 tahmini)

47 İş gücü: 23.77 milyon kişi (31 Aralık 2006 tahmini)
İş gücü- iş alanlarına göre: Tarım: % 6.4 Endüstri: % 26.4 Hizmet: % 67.2 (2006 tahmini) -İşsizlik oranı: % 3.3 (2006 tahmini) Yoksulluk sınırı altındaki nüfus: % 15 (2003 tahmini).

48 Güney Kore'de Tarım – Ürünleri: Pirinç, kök ürünler, arpa, sebze, meyve, sığır, domuz, tavuk, süt, yumurta, balık Sanayiler: Elektronik ürünler, telekomünikasyon malzemeleri, otomobil ürünleri, kimyasallar, gemi yapımı, çelik

49 KORE 2007

50 Industrial accident compensation act
Industrial accident compensation act.tarafından 1,429,885 işyerinde yapılan 2007 tarihli araştırmada 12,528,879 işçi takip edildi ve 90,147 yeni vaka saptandı. Bu da tüm çalışanların %0,72 sine denk gelmektedir.

51 ’da IMF ile anlaştıktan sonra ulusal ekonomideki yükselmeye rağmen iş kazası ve meslek hastalıkları sıklığı 90ların başındaki düşüşünü yitirip 1998’den itibaren yükselmeye başlamıştır.

52 İş kazası ve meslek hastalıklarına bağlı ölümlerin sayısı 2007 de 2,406 olarak saptandı. Bunların 1,383 ü iş kazasına 1,023 meslek hastalığına bağlı ölümlerdir.

53 Bu ölümlerin ilk üç sebebi
serebrovasküler sebepler pnömokonyoz yüksekten düşme

54 2007 yılında 11,472 meslek hastalığı tanısı konulmuş
2007 yılında 11,472 meslek hastalığı tanısı konulmuş. Bir önceki sene ile karşılaştırıldığında 1,237 kişilik bir artış göze çarpıyor. Özellikle tipik meslek hastalıkları çoğunluğu oluşturuyor. Örneğin;kimyasala maruziyet,fiziksel sakatlıklar ve psikolojik rahatsızlıklar.

55 İsveç

56 İsveç nüfûsu 9,060,430’dir Kişi başı yıllık geliri USD İsveç’te 7 ile 16 yaş arasında eğitim mecburidir. Okur-yazar oranı yaklaşık % 100’dür. Altı tane üniversite vardır. İsveç, Anayasaya dayalı bir Monarşi ile yönetilmektedir

57 Yarısı çam ormanlarıyla kaplı olan, verimli su gücüne, demir filizine, uranyuma ve diğer minerallere sahip olan İsveç çok yönlü bir hammadde ve onun işlenmesini sağlayan bir sanâyiye sâhiptir. Sanayi: İsveç’in sanâyi kalkınması mâden kaynaklarına dayanır. Çok bol ve çeşitli mâden kaynaklarının başlıcası demir yatakları olup, dünyâ demir üretiminin % 25’ini İsveç sağlar. Ayrıca ülkede manganez, altın, bakır, gümüş ve kömür çıkar.

58 İsveç’in belli başlı sanayi ürünleri, makina, taşıt araçları, gemi inşâası (dünyâ üretiminde üçüncü), elektronik donanım, telefon, uçak, harp araçları, lokomotif, bilyalı yataklardır Ülke işgücünün % 29’u ağır sanâyi ve mâdencilik kesiminde çalışmaktadır Nüfûsun % 7’si tarımla uğraşmaktadır

59 İsveç sağlık sistemi, ulusal, bölgesel ve yerel olmak üzere üç düzeyde işlemektedir. Sağlık politikasının uygulanmasından ulusal düzeyde Sağlık ve Sosyal İşler Bakanlığı, bölgesel ve yerel düzeyde belediyeler ve il konseyleri sorumludur. İsveç Parlamentosu’nun Nisan 2003’te Halk Sağlığı Hedefleri Yasasını kabul etmesi ile İsveç, ulusal bir halk sağlığı politikasına kavuşmuştur.

60

61

62 1994 deki ani artışın sebebi M/S ESTONİA isimli geminin batması idi
1994 deki ani artışın sebebi M/S ESTONİA isimli geminin batması idi.Mürettebatla birlikkte 900’ün üstünde kişi hayatını kaybetti.

63 2006 yılında yapılan çalışmaya göre erkeklerde iş kazalarının en sık görüldüğü çalışma alanları:
1-Maden endüstrisi 2-Ağır metal sanayi 3-Madencilik 63

64 2006 yılında yapılan çalışmaya göre kadınlarda iş kazalarının en sık görüldüğü çalışma alanları
1-Orman endüstrisi 2-Yiyecek sanayi 3-Taşımacılık

65 2006 yılında yapılan çalışmaya göre erkeklerde meslek hastalığının sık görüldüğü çalışma alanları
1-Taşımacılık 2-Maden endüstrisi 3-Ağır metal sanayi

66 2006 yılında yapılan çalışmaya göre kadınlarda meslek hastalığının sık görüldüğü çalışma alanları:
1-Taşımacılık 2-Ağır metal sanayi 3-Savunma sanayi

67 Raporumuz Kayıt sisteminin düzeltilmesi şarttır. Aksi takdirde mesleki hastalıkların ciddiyeti kavranamaz. Öncelikli sorunlar saptanmalı ve bunlara yönelik uzun vadeli programlar tasarlanmalıdır. Tanı safhasında mesleki maruziyetler sorgulanmalı ve olası mesleki bağlantılar ortaya konulmalı. Bu noktadaki sorumluluk tüm hekimlerindir. Çalışanların sigortalı olarak çalışması sağlanmalıdır. Sigortanın ülkemizde devreye girdiği dönem hastalık veya sakatlığın başladığı dönemdir. Burada sigorta koruyucu rolünü unutmuş veya vazgeçmiş bir vaziyettedir. Etkin korumalarda sigorta da payına düşeni yerine getirmelidir. Yurdumuz işletmelerinin %90’dan fazla bir bölümünü teşkil eden işyerleri 50 işçiden az işçinin çalıştığı işyerleri iken buradaki çalışanların işyeri hekimliği hizmeti alması mevcut durumla namümkündür. Buna ilişkin bir düzenleme yapılmalıdır. İşyeri hekiminin de işvereni(patronu) olduğu sürece maliyetli çözüm önlemleri vb. uygulanabilirlikleri bir soru işareti olmakta. Uygun bir çözüm yöntemi ile işyeri hekiminin maaşını direk işverenden almasının önüne geçilmeli, hekimin inisiyatiflerini yitirmesi önlenmeli.

68 Özge FAYDALIEL Onur AKMAN Ayşegül TAŞGÜZEN