H1N1 GRİP SALGINI Sağlık Bakanlığı

... konulu sunumlar: "H1N1 GRİP SALGINI Sağlık Bakanlığı"— Sunum transkripti:

1 H1N1 GRİP SALGINI Sağlık Bakanlığı 23.10.2009

2 Sunum Planı Konu Başlıkları ve Sunum Sayfaları Genel Bilgiler (3-5),
Pandemik H1N1 gribi (6-9), Dünyadaki durum (10-13), Ülkemizdeki durum (14-16), Pandemi hazırlıklarımız (17-21), Pandemik grip aşısının seyri (22-23), Pandemik grip aşısı (24-32), Korunma ve salgın döneminde alınacak diğer tedbirler (33-35), İletişim (36-39).

3 GRİP Hastalık etkeni bir virüstür.
Yüksek ateş, baş ağrısı, boğaz ağrısı, öksürük, halsizlik, yaygın vücut ağrısı belirtileri ile seyreder. Grip mevsimsel olarak genellikle sonbahar sonu, kış ve ilkbaharın ilk aylarında görülür. Bunun sebebi; soğuk, artan nem, kalabalık ve sıkışık ortamlardır. Ülkemizde genellikle Aralık-Mart ayları arasında görülmekte olup, son 2 yıldır Mayıs ayının ortalarına kadar sarkmaktadır.

4 GRİP Her yıl belli aylarda ortaya çıkan mevsimsel grip, özellikle risk gruplarında ölümlere yol açabilen bir hastalıktır. Grip ölümler dışında iş gücü kaybı, üretim kaybı, çeşitli komplikasyonlar, ilaç kullanımı, hastane yatışı vb. birçok alanda sanılandan daha fazla olumsuz etkiye sahiptir.

5 GRİP Çok sayıda grip virüsü alt tipi mevcuttur.
İnsanlarda, kanatlılarda ve memeli hayvanlarda farklı virüs tipleri hastalığa yol açmaktadır. Hayvan ve insan grip virüsleri aynı canlıda buluştuklarında genetik materyal alışverişi yapabilmektedirler. Bu şekilde yeni virüs alt tipleri ortaya çıkabilmektedir. Dolaşımdaki virüslerdeki bu değişim dolayısıyla grip aşısının muhtevasını her yıl değiştirmek gerekmektedir.

6 GRİP Bir hastalığın kıtalararası salgınlara yol açması durumu PANDEMİ olarak tanımlanmaktadır. Genellikle her yılda bir grip pandemisi yaşanmaktadır. Pandemilerin yol açtığı yıkımlar, çeşitli faktörlere bağlı olarak çok değişken olabilmektedir. 6

7 20. Yüzyıl Pandemileri Resmi rakamlara göre;
1918 İspanyol Gribi salgınında 50 milyon, 1957 Asya Gribi salgınında 1 milyon 1968 Hong Kong Gribi salgınında 800 bin kişi ölmüştür.

8 Pandemik H1N1 Gribi Mart 2009’da Meksika’da insanlarda hastalık yapan yeni bir grip virüsü (Domuz Gribi) tespit edilmiştir. Hastalığa, etken virüsün domuz gribi virüsüne benzerliği ve virüsteki genetik değişimin domuzda meydana gelmesi sebebiyle “domuz gribi” denmiştir. Hastalık ABD başta olmak üzere önce bölge ülkelerine, daha sonra da dünyaya yayılmıştır. 11 Haziran 2009’da Dünya Sağlık Örgütü yeni H1N1 grip virüsüne bağlı pandeminin başladığını ilan etmiştir. 8

9 BİR GRİP PANDEMİSİNİN SONUÇLARI
İnsan kaybının yanı sıra, pandemilerde çok büyük sosyal ve ekonomik yıkımlar olabilmektedir. 2003 yılında SARS hastalığı bir pandemi karakteri göstermediği halde hastalığın sosyal ve ekonomik sonuçları tıbbi sonuçlarından daha olumsuz olmuştur. 29 ülkede 8096 kişi etkilenmiş, 774 kişi ölmüş, ancak Güneydoğu Asya ülkeleri bu süreçte yıllık GSYH’larının %0.5’ini kaybetmişlerdir. Dünya Bankası bir pandemide, yıllık ekonomik kaybın dünya toplam GSYH’sının %2’si kadar olabileceğini (yaklaşık 800 milyar USD) tahmin etmektedir. Gelişmekte olan ülkelerde bu kaybın daha yüksek olabileceği tahmin edilmektedir.

10 Pandemik H1N1 Gribi Dünya Sağlık Örgütü’nün 14 Ekim 2009’da yayınladığı son raporunda, dünyada laboratuvar teyitli vaka sayısının en az , ölüm sayısının ise en az olduğu bildirilmiştir. DSÖ’ye sadece laboratuvar teyitli vakalar bildirilmektedir. Salgın yaşanan birçok ülkede bütün hastalara laboratuvar teyidi yapılamadığından, gerçek vaka sayıları milyonlarla ifade edilecek şekilde çok daha fazladır. 10

11 Pandemik H1N1 Gribi Halen güney yarımkürede vaka sayıları düşme eğilimine girmiş ve her yıl görülen normal vaka sayılarına gerilemiştir. Kuzey yarımkürede ise giderek artan vakalarla grip aktivitesi artmaktadır. 11

12 Bazı Ülkelerde Güncel Vaka Ve Ölüm Sayıları
Nüfus (Milyon) Vaka Sayısı Laboratuar Teyitli Ölüm Nüfusa Göre Oranı ( nüfusa) Brezilya 9.249 899 0,50 ABD 43.771 593 0,20 Şili 12.247 134 0,87 Arjantin 8.851 580 1,54 Meksika 27.085 260 0,25 Avustralya 36.559 185 0,91 Yeni Zelanda 3.161 18 0,44 İngiltere ? 95 0,15 AB ve EFTA ülkeleri (toplam) 208

13

14 Ülkemizde Pandemik H1N1 Gribi
Ülkemizde ilk vaka 15 Mayıs 2009’da ABD’den gelen bir kişide havaalanında termal kamerayla tespit edilmiştir. 21Ekim 2009 tarihi itibarı ile toplam laboratuvar teyitli vaka sayımız 669’dur. Ölen vakamız bulunmamaktadır. Son dönemde tespit edilen vakaların genel durumları iyi olup takip ve tedavileri evlerinde devam etmektedir. 14 14

15 Pandemik H1N1 Gribi Ülkelerin coğrafi konumu, iklimi, aldıkları tedbirlerin etkinliği gibi sebeplerle ülkelerdeki vaka sayıları ve yayılma durumu değişkenlik gösterebilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü, ikinci ve daha büyük bir salgın dalgasının sonbaharla birlikte dünyayı etkisi altına alacağı uyarısını yapmıştır. 15

16 Pandemik H1N1 Gribi Ülkemiz çok önceden hazırlıklara başlamanın, Bilimsel Kurullar ve DSÖ ile beraber çalışmanın ve süreci iyi bir şekilde yönetmenin semeresini görmüştür. Bu sayede hastalığın ülkemize sirayeti geciktirilmiş, aşı ile korunma dönemi başlayıncaya kadar önemli bir süre kazanılmış, sosyal hayatımızın olumsuzluklardan mümkün olduğunca az etkilenmesi sağlanmış ve diğer ülkelere kıyasla turizmimiz çok daha az etkilenmiştir. Ülkemiz halen hastalıktan az etkilenen ülkeler kategorisindedir.

17 Domuz Gribi Öncesi Pandemi Hazırlıklarımız
2003 yılında ortaya çıkan Kuş Gribi vakalarından sonra DSÖ tarafından pandemi uyarısı yapılmış ve Bakanlığımızca hazırlıklar başlatılmıştır. 2004 yılında Pandemi Ulusal Faaliyet Planı hazırlıklarına başlanmış ve Plan 2005 yılında tamamlanmıştır. 2006 yılında yaşadığımız Kuş Gribi deneyiminden sonra “Plan” güncellenerek 23 Ağustos 2006’da sayılı Resmi Gazete’de 2006/23 sayılı Başbakanlık Genelgesi ekinde yayımlanmıştır.

18 Başbakanlık Genelgesi (2006/23)
Kamu kurum ve kuruluşlarınca alınması gereken tedbirler; Sağlık Bakanlığınca hazırlanan "Ulusal Pandemi Planı" internet ortamında adresinde yayınlanmaktadır. Bütün kamu kurum ve kuruluşlarınca, planın uygulanması konusunda Sağlık Bakanlığının merkez ve taşra teşkilatınca ihtiyaç duyulacak her türlü katkı ve destek ivedilikle sağlanacaktır.

19 Domuz Gribi Öncesi Pandemi Hazırlıklarımız
2006 yılında diğer kurumların da katılımı ile Pandemi Planı Tatbikatı yapılmış ve il hazırlıkları değerlendirilmiştir. Plan çerçevesinde; ilaç, koruyucu malzeme temin edilmiş, laboratuvar hazırlıkları ikmal edilmiş, sağlık personeline yönelik eğitim materyalleri ve halka yönelik iletişim materyalleri hazırlanmıştır.

20 2009’da Yapılanlar Pandemi İzleme Kurulu faaliyetine başlamış ve Pandemi Yürütme Kurulu oluşturulmuştur. internet sitesi açılmıştır. Alo 184 SABİM hattı konu ile ilgili olarak 24 saat esasına göre bilgi vermektedir. Havaalanı, kara hudut kapıları ve limanlara termal kamera yerleştirilmiş ve gerekli olan diğer tedbirler alınmıştır. Vatandaşlarımız basın açıklamaları, TV spotları, el broşürü ve afişler ile gripten korunma yolları hakkında bilgilendirilmektedir. 20

21 2009’da Yapılanlar 81 ilin pandemi planları güncellenmiş ve muhtemel bir salgına karşı hazırlıklar gözden geçirilmiştir. İllerdeki ilaç, maske, koruyucu kit stoklarına gerekli takviyeler yapılmıştır. Hastanelerin hazırlıkları tamamlanmıştır. 21

22 Pandemik H1N1 Gribinin Seyri
Hastalık başlangıçta beklenenden daha hafif seyretmekte ve beklenenden daha az ölüme yol açmaktadır. Bununla birlikte hastalığın yoğun görüldüğü ülkelere ait veriler; gebeler, 5 yaş altı çocuklar, kalp hastalığı, şeker hastalığı, akciğer ve böbrek hastalığı gibi kronik hastalıkları olan risk grubundaki kişilerde ağır seyrettiğini göstermiştir. Ayrıca mevsimsel gribe kıyasla çocuklar ve gençler daha sık hastalanmaktadır.

23 Pandemik H1N1 Gribinin Seyri
Ölümlerin engellenmesi amacıyla birçok bulaşıcı hastalıkta olduğu gibi risk gruplarının aşılanmasının öncelikli önemi vardır. Ayrıca geçmiş tecrübeler, hastalığın mevcut durumdan ağır seyirli duruma geçme potansiyeline sahip olduğunu gösterdiğinden vatandaşlarımızın ve ilgili kurumların korunma tedbirlerini gevşetmemeleri gerekir.

24 Pandemik H1N1 Aşısı Temini
Dünyada aşı üretiminin yetersiz kalabileceği ve aşıya erken dönemde ulaşmada sıkıntı yaşanabileceğinden, ülkemize aşı temini hususunda Mayıs 2009’dan itibaren aşı üreticileri ile görüşmeler sürdürülmüş, gerekli bütçe temin edilmiştir. 24

25 Pandemik H1N1 Aşısı Temini
Risk grubundaki yaklaşık 39 milyon kişinin aşılanabileceği şekilde 3 büyük üretici firma ile 43 milyon doz aşı bağlantısı yapılmıştır. Türkiye’de kullanılacak aşılar aşılar Avrupa ve Kanada orjinli olup, AB’nin resmi kuruluşu olan İlaç Ajansı (EMEA) tarafından ruhsatlandırılmış aşılardır. 25

26 Ülkelerin aşı alımları
Alınan bilgilere göre 18 ülke (Kanada, ABD, Libya, Avusturya, Belçika, Finlandiya, Fransa, Almanya, İrlanda, Hollanda, Norveç, İsveç, İsviçre, İngiltere, Avustralya, Japonya, Yeni Zelanda, Singapur) tüm nüfusları için yeterli miktarda aşı alımı için anlaşmalar yapmışlardır. Çok sayıda gelişmekte olan ülke de dahil olmak üzere pek çok ülke risk grupları için yetecek aşı anlaşmaları yapmışlardır.

27 Ülkelerin aşı programları
ABD, Avustralya,İsveç, Danimarka, Romanya, Fransa, Brezilya, İngiltere, Japonya, Macaristan ve Çin gibi ülkelerde pandemik H1N1 gribi aşısı uygulamasına başlanmıştır. Ayrıca Avrupa’da bir çok ülke aşılama çalışmalarının kısa süre içinde başlatılacağını ilan etmektedirler.

28 Aşılamanın amaçları Okul öğrencilerini aşılayarak hastalığın büyük kitlelere hızlı yayılımını engellemek, Hastalığın ağır seyretme ihtimali olan risk gruplarını hastalıktan korumak, hastalığın şiddetini ve ölümleri engellemek, Toplumda verilmesi gereken zorunlu hizmetlerin kesintisiz sürdürülmesini sağlamak.

29 Pandemik H1N1 Aşısı Uygulaması
Aşı uygulaması ücretsiz olacaktır. Belirlenen gruplara aşılama zamanı ile ilgili duyurular yapılacak ve aşının teslim takvimine uygun olarak hedef gruplar aşılamaya davet edilecektir. Öğrenciler, sağlık çalışanları, kritik görevlerdeki kamu personeli, kolluk kuvvetleri, silahlı kuvvetler mensupları ve sağlık kuruluşlarına gelemeyecek kronik hastalığı bulunanların aşılanmaları bulundukları/görev yaptıkları yerlerde yapılacak, diğer gruplar ise sağlık kuruluşlarına davet edileceklerdir. 29

30 Pandemik H1N1 Aşısı Uygulaması
İlk parti aşı 19 Ekim 2009 tarihinde teslim alınmış olup Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi’ndeki kontrollerinden sonra Ekim ayı sonu-Kasım ayı başında kullanıma sunulacaktır. Aşı uygulaması zorunlu değildir. Velilerinin rızası olmayan çocuklara aşılama yapılmayacaktır. 30

31 Pandemi Aşılamasında Hedef Gruplar
Gebeler Sağlık çalışanları 6ay- 24 yaş arası tüm nüfus İtfaiye, ulaşım, elektrik ve doğalgaz hizmetleri gibi kritik alanlardaki personel ile kritik alanlardaki yöneticiler Kolluk kuvvetleri (Emniyet, Jandarma) ve Silahlı kuvvetler mensupları Diyabet, kronik akciğer hastalığı, bağışıklık sisteminin baskılandığı durumlar gibi kronik hastalık sebebiyle risk taşıyan kişiler Hacı adayları 31

32 Pandemik H1N1 Aşısı Uygulaması
Pandemi aşısı hastalığa karşı önemli bir sigortadır! Şimdiye kadar hastalığın seyri genellikle hafif olsa da, riskli gruplarda hastalık ağır seyredebilmektedir. Ayrıca virüsün zamanla daha ciddi hastalık yapma potansiyeli vardır. Bu nedenle bu sigortaya sahip olma konusunda yoğun gayret sarf edilmiştir ve sonuçta aşı ülkemize kazandırılmıştır. Bu ülkemiz insanı için sevindirici bir durumdur.

33 Aşıların içeriği Aşılarda asıl etken madde yanında; adjuvan, stabilizatör ve koruyucu maddeler kullanılabilmektedir. Adjuvanlar aşıların etkinliğini artırmak amacıyla kullanılan maddelerdir. Aluminyum Hidroksit bu alanda en tanınan adjuvandır. Stabilizatörler, aşılar uygulanıncaya kadar aşı stabilitesini korumak üzere aşı flakonlarına ilave edilen maddelerdir. En çok kullanılan stabilizatör Magnezyum Klorid’dir. Koruyucular, mikrobiyolojik bulaşmayı engellemek üzere aşı flakonlarına eklenen maddelerdir. Koruyucu olarak en çok kullanılan maddeler Thiomersal ile Neomisin’dir.

34 Thiomersal Thiomersal, Etil Civa maddesinin organik bir bileşiği olup, 1930’lu yıllardan bu yana birçok aşı ve ilaçta koruyucu olarak kullanılmaktadır. Çoklu doz aşılarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Thiomersal içeren aşıların kullanımı ile Otizm arttığı iddiaları üzerine bu ilişkiyi araştıran birçok bilimsel inceleme yapılmıştır. Bu incelemeler sonucunda Thiomersal ile otizm arasında herhangi bir ilişki saptanamamıştır. Dünya Sağlık Örgütü Aşı Güvenliği Genel Komitesi (GACVS); Avrupa İlaç Ajansı (EMEA) Patentli Tıbbi ürünler Kurulu’nun (CPMP ve Amerikan Bağımsız Sivil Ulusal Bilim Akademileri (NAS) ve İlaç Enstitüsünün (IOM) raporda; Thiomersal içeren aşılarla yapılan bağışıklama ile özel nörolojik gelişim bozuklukları arasında bir ilişki olmadığı saptanmıştır. ( Kaynak: Dünya Sağlık Örgütü Aşı Güvenliği Genel Komitesi (GACVS); 20–21 Haziran 2002’de yayınladığı rapor )

35 Skualen Skualen bitkiler, hayvanlar ve insanlarda bulanan ve doğal yolla oluşan bir maddedir. Her insanın karaciğerinde üretilir ve kan dolaşımında bulunur. Farmasötik ürünlerde ve aşılarda buluna skualen balık yağından saflaştırılır. 1997’den beri Chiron (Novartis) firmasının influenza aşısı (FLUAD) ile 40 milyon dozu güvenli bir şekilde uygulanmıştır. Bu aşıda doz başına yaklaşık 10 mg skualen bulunmaktadır. Bu aşı ile ilişkili ciddi bir yan etki ortaya çıkmamıştır. Hafif lokal reaksiyonlar gözlenmiştir.

36 Pandemik grip aşısı neden gerekli?
Bu aşıların kullanımı bireyleri koruyacak ve sağlık hizmetlerine olan negatif etkiyi azaltacaktır. İnfluenza aşılarının olumlu bir güvenlik geçmişleri vardır ve geliştirilen aşıların hiçbirinde güvenlikleriyle ilgili bu güne kadar bir tartışma konusu gündeme gelmemiştir. Pandemik grip aşısını; Gribin yayılımını engellemek, Ölümleri azaltmak, Kritik hizmetlerin devamını sağlayarak sosyal kaosu engellemek Sağlık sistemine olan güvenin devamını sağlamak amacıyla uygulamak gerekmektedir. Kaynak:

37 Korunma Dönemi Ellerin sık sık sabun ve su ile yıkanması,
Hapşırık ve öksürük esnasında tek kullanımlık mendille ağız ve burnun kapatılması, Hastalık belirtisi olanların sağlık kuruluşlarına haber vermeleri-başvurmaları, Hastaların erken tanı ve tedavilerinin yapılması, Hastaların evlerinde veya hastanede izolasyonu, Temaslıların takibi. 37

38 Salgın Dönemi Ellerin sık sık sabun ve su ile yıkanması,
Hapşırık ve öksürük esnasında tek kullanımlık mendille ağız ve burnun kapatılması, El sıkışma, sarılma, öpüşme gibi alışkanlıklara ara verilmesi (temas etmeden merhabalaşma) Ağır hastalık belirtisi olanların sağlık kuruluşlarına başvurmaları, diğer hastaların evlerinde tedavisi-izolasyonu Gereken hallerde; Okullarda öğretime ara verilmesi, Toplu sosyal aktivitelerin (festival, sinema, tiyatro, spor karşılaşmaları gibi) ertelenmesi veya iptal edilmesi, Tıbbi maske kullanımı 38

39 İletişim Bakanlığımız hastalığın yayılma dönemlerine göre düzenli olarak bilgilendirme yapacak, gerekli uyarılarda bulunacaktır. İhtiyaç halinde günlük canlı basın açıklamaları yapılacaktır. Kamuoyunun bilgilendirilmesi amacıyla tüm iletişim imkânları kullanılacaktır. Panik oluşturmadan farkındalık arttırıcı, bilgilendirici bir iletişim dili kullanılmaya çalışılmaktadır. 39

40 İletişim Kamuoyunu bilgilendirmek ve farkındalığı artırmak amacıyla çok sayıda materyal hazırlanmıştır. Milli Eğitim Bakanlığı ile birlikte tüm öğrencileri konu hakkında bilgilendirmek üzere eğitim çalışmaları başlatılmıştır.

41 İletişim Bakanlığımız bünyesinde koordinasyon merkezi (SAKOM) oluşturulmuştur. Merkez 7 gün 24 saat esasıyla çalışacaktır. Basın mensupları için Basın Müşavirliğimizde oluşturulan irtibat merkezi mevcuttur. Kamuoyunu şeffaf bir şekilde zamanında ve doğru bir şekilde bilgilendirmeye devam etmekteyiz. 41

42 İletişim Son günlerde medyada:
“Kabusa 50 gün kaldı” “Kıyamet gibi uyarı” “Sınıftaki panik büyüyor” “Domuz gribi aşısı tehlikeli mi” “ Türk insanı kobay olarak kullanılacak” gibi bazı haber başlıkları yer almıştır. Ayrıca son günlerde konuyla ilgili bilimsel temele dayanmayan bazı yaklaşımları görmek üzücü olmuştur. Bu yaklaşımların toplumun algısını ciddi şekilde olumsuz etkileyebileceği göz ardı edilmemelidir.

43 İletişim Salgınla mücadele, tüm sektörlerin işbirliğini gerektiren acil ve oldukça önemli bir durumdur. Halkı paniğe sevk etmeden doğru bilgilerle, düzenli bir şekilde uyarmak salgının kontrol altına alınması için oldukça önem önem arz etmektedir. 43

44 44 44