İNTERNET VE ETİK Dr. Oğuz ÇETİN.

İNTERNET VE ETİK Dr. Oğuz ÇETİN

İNTERNET VE ETİK İÇERİĞİ
Telif Hakları Lisanslarına Göre Yazılımlar Lisanslı Yazılım Kullanımının Avantajları İnternette Güvenlik İnternetin Doğru Kullanımı ve Öğrencilerde İnternet Bilincinin Kazandırılması İnternet Etik Kuralları

İNTERNET BAĞIMLILIĞI

Ortaya çIkAn bu kavramlar NELER OLABİLİR ?

BU KAVRAMLAR ; Bilgi toplumu (İnformation Society)
Bilgi teknolojileri (İnformation Techonologies) Bilgisayar Programları (Computer Programs) Veri Tabanları İnternet İnternet Alan Adları Elektronik Posta Elektronik Ticaret Biyoteknoloji

İNTERNETTE TELİF HAKKI SORUNUNUN ORTAYA ÇIKIŞ NEDENLERİ
Elektronik formatta yayınlanan eserlerin internette yayınlanmasına ilişkin kullanıcılara, eser sahiplerine bir takım avantajlar sağlarken bunun yanında dezavantajlarda sağlamaktadır.

TELİF HAKKI İHLALİNİ KOLAYLAŞTIRAN GEReKÇELER
Telif hakları kanunları iletişim,basım ve dağıtım teknolojilerinde ve diğer alanlarda meydana gelen gelişmeler göz önüne alınarak zaman zaman güncelleştirilmektedir. Türkiye’de 1951’de kabul edilerek yürürlüğe giren FSEK, 1983 ve 1995 yıllarında iki defa değiştirilmiştir.İnternetin Dünyada ve Türkiye’de gelişmesi bu kanunun bir üçüncü defa değiştirilmesini gerektirecek bir olaydır.

Türkiye’de TELİF HAKKI
Ülkemizde telif hakları yasası 5846 sayılı “Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu” ile korumaya alınmış ve 1951 yılında yürürlüğe girmiştir.Eser sahiplerine maddi ve manevi haklar olmak üzere iki grupta haklar tanınmıştır.

MANEVİ HAKLAR İşleme Hakkı; diğer bir eserden yararlanmak suretiyle bu esere oranla bağımsız olmayan ve işleyenin hususiyetini taşıyan fikir ve sanat ürünleri meydana getirme hakkıdır. Çoğaltma Hakkı; bir eserin aslını veya kopyalarını herhangi bir şekil veya yöntemle,tamamen veya kısmen,doğrudan veya dolaylı,geçici veya sürekli olarak nüshasının çıkarılmasıdır.

MANEVİ HAKLAR Yayma Hakkı; bir eserin aslını veya çoğaltılmış fiziki nüshalarını kiralamak,ödünç vermek,satışa çıkarmak veya diğer yollarla dağıtma hakkıdır. Temsil Hakkı; bir eserden doğrudan doğruya veya işaret,ses veya resim nakline yarayan aletlerle umumi mahallerde okumak,çalmak,oynamak ve göstermek gibi temsil suretiyle faydalanma hakkıdır.

MANEVİ HAKLAR Umuma İletim Hakkı; bir eserin aslının veya çoğaltılmış nüshalarının Radyo-Tv ,uydu ve kablo gibi telli veya telsiz yayın yapan kuruluşlar vasıtasıyla veya dijital eğitimde dahil olmak üzere işaret ses ve görüntü nakline yarayan araçlarla yayınlanmasıdır.

MADDİ HAKLAR Eser sahibinin eserinden kazandığı para ile geçinebilmesini sağlayan haklar olarak ifade edilmektedir. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) gereğince cezalandırılır. Yazılım telif haklarını ihlal eden kişiler bazı yaptırımlarla karşı karşıya kalırlar.

Bunlar; Lisans başına 10 Bin TL’den 150 Bin TL’ye kadar para cezası
2 yıldan 6 yıla kadar para cezasına çevrilmeksizin hapis cezası 3 yıla kadar meslekten men cezası Çoğaltmada kullanılan veya kopya yazılımların yüklendiği bilgisayar ve araçlara el konulması açıklamalarını içermektedir.

TÜRKİYE’DE YAPILMASI GEREKENLER
İnternette fikri hakların korunmasına ilişkin mevcut yasal düzenlemeler öncelikle Türkiye’nin iç mevzuatına yansıtılmalıdır. Bu mevzuatların uygulanmasında görev alacak kişilerin internette telif hakları konusunda eğitilmeleri gerekmektedir. Bilişim suçları ile ilgili özel cezai düzenlemeler yapılmalıdır.

TÜRKİYE’DE YAPILMASI GEREKENLER
Okullarda ve üniversitelerde internet kullanım etiğine ilişkin dersler verilmelidir.İnternette telif hakları ihlaline ilişkin cezaların engellenmesi bu derslerde anlatılarak caydırıcılık sağlanabilir.

Soru 1 Ülkemizde telif hakkı nereden alınmaktadır ? A)Türk Standartları Enstitüsü B)Kültür ve Turizm Bakanlığı C)Telif Hakları Bakanlığı D)Türk Patent Enstitüsü

Soru 2 Aşağıdakilerden hangisi fikri haklarla ilgili kavramlardan değildir ? A) Biyoteknoloji B) Bilgi toplumu C) Elektronik haberleşme D) İnternet

YAZILIM NEDİR ?

YAZILIM Yazılım (Software),bilgisayar sistemlerinizi doğru ve etkin çalıştırılmasını sağlayan gelişmiş bilgisayar programlarıdır. Ayrıca yazılım bir fikir ve düşünsel emek ürünüdür, bu nedenle 12 Mart 2004 tarihli Fikir ve Sanat Eserlerini Koruma Kanunu kapsamında güvenceye alınan sistemlerdir.

YAZILIM LİSANSI Bu güvenceye alınmış bütün yazılımlar "lisanslı yazılım" olarak tanımlanır. Bir firma, kendi işleri için kullandığı bilgisayar yazılımlarını bizzat yazılımı üreten kişi ya da kurumdan parasal bedel karşılığı alıyorsa, lisanslı yazılım kullanıyor demektir.

YAZILIM LİSANSI NEDEN GEREKLİDİR?
Yazılım lisansı, telif hakkı sahibinin (yazılım üreticisinin) haklarını koruyan bir belgedir. Her bir yazılım için lisans almak şarttır; bu üreticinin telif hakkını çiğnemediğinizi, emeğinin karşılığını verdiğinizi gösterir. Telif hakkı sahibinin hakları yasalarla da korunur. Telif hakkı yasaları, insanların izin almaksızın yazılım kopyalayamayacağını açıkça beyan eder.

YAZILIM LİSANSI NEDEN GEREKLİDİR?
Hiç kimse telif hakkı sahibinin izni olmadan, emeğini kopyalayıp dağıtamaz ve kullanamaz. Eğer, izinsiz olarak bir bilgisayar programını kopyalar veya yasal olmayan bir kopyasını bir başkasına tedarik ederseniz, kanunları çiğnemiş sayılırsınız.

LİSANSLI YAZILIM KULLANMANIN AVANTAJLARI
Lisanslı yazılım kullananlar; Virüs tehlikesine karşı korunur. Teknik destek güvencesinden yararlanır. Doğru ve eksiksiz dokümantasyon rehberliğinde çalışır. İhtiyaçlarına özel çözümlere rahatlıkla ulaşabilir.

Yazılımından daha yüksek verim alır. Yazılımını düşük maliyetle güncelleştirme olanağına kavuşur. Bilgi teknolojilerindeki gelişmeler hakkında sürekli bilgilendirilirler.

Yazılım üreticileri, bilgisayarlarımızda kullandığımız, hayatımızı çok kolaylaştıran programları geliştirmek için zaman, para ve çaba harcamaktadırlar. Yatırım ve emeklerinin ürünü olan yazılımların bedellerini onlara değil de kopya yazılım satanlara akıttığımızda ise, yeni ürünlerin geliştirilmesi için gereken kaynağı kurutmuş oluruz.

Oysa yeni programlar yaratmak için, yazılım geliştiricilerin bu kaynağa gereksinimleri var. Kopya bir bilgisayar yazılımı aldığınızda, harcadığınız para doğrudan yazılım korsanının cebine gider; yazılımın gerçek üreticisi ise hakkını alamaz, mağdur olur.

KORSAN YAZILIM NEDİR ?

KORSAN YAZILIM Lisanslı yazılımın tam tersi, eğer kullanılan yazılım, yazılımı üreten firmadan habersiz olarak, üçüncü şahıs ya da kurumlar aracılığıyla çoğaltılmış ise ve bu şekilde temin edilip kullanılıyorsa bunun adına da "yazılım korsanlığı" denir.

KORSAN YAZILIM Korsan yazılım, lisans belgesi taşımayan, üretici firmadan izinsiz olarak, yasadışı yöntemlerle çoğaltılmış yazılımlara verilen addır. Bu tür yazılımların ticaretini, dağıtımını yapmak ve kullanmak "korsan yazılımcılık" kapsamına girer.

KORSAN YAZILIM Bugün dünyada ki bilgisayar kullanıcılarının %42 si yasal yollarla yazılımlarını elde ederken %58 i kaçak yolları elde etmektedir.

KORSAN YAZILIM KULLANMANIN DOĞURACAĞI SONUÇLAR
Cezai sonuçlar: 4 seneye kadar, paraya çevrilmeksizin hapis Eksik her bir lisans başına bin TL para cezası 3 seneye kadar meslek veya ticaretten men Söz konusu araçlara ve bilgisayarlara el konulması

Olumsuz İmaj Sonuçları: Korsan yazılım kullananlar, bu konuları takip eden basın organlarında yer alıp prestij kaybına uğrayabilirler. Firmayla iş yapan müşteriler yönünden güven eksiltici bir durum yaratır. Bazı kurumsal şirketlerin ve kamu kurumlarının ihalelerinden dışlanabilirler.

İşletimle İlgili Sonuçları: Korsan yazılım ürünlerinin beraberinde getirebileceği virüsler, bozuk CD´ ler ve hatalı ya da işlevsiz yazılımlar işlerinize zarar verecek, oluşan zarar verimliliğinizi düşürüp yüklendiğiniz maliyetleri arttıracaktır. Yazılımı çalmayı düşünen kişilerin bilgilerinizi de çalmakta sakınca görmeyeceği açıktır.

Yetersiz belgelendirme (dokümantasyon) nedeniyle verimsiz ve yavaş bir çalışmanın bedelini ödemek zorunda kalınacaktır. Lisanslı kullanıcılara verilen ürün teknik desteklerinden yoksun kalınacaktır. Her gün yazılımlar daha da büyümekte ve daha çok işlev içermektedir. Teknik destek alınamayan sistemler, aslında ucuza değil daha pahalıya mal olmaktadır.

Lisanslı kullanıcılara sağlanan yeni sürümlere yükseltme olanağına sahip olmama ve bu yeni sürüm yazılımlara çok daha uygun maliyetlerle temin edememe neticesinde sistem ölçeklenememektedir.

Ekonomiye Getireceği Olumsuz Sonuçlar: Yazılım sektörünün yazılım üretim gücüne engel olur, daha da ötesi, ülkemizin teknolojide ileri düzeye ulaşmış ülkelerin çok gerisinde kalmasına ve o düzeye yetişememesine neden olur. Bunun doğal sonucu, ülkemizin dünyadaki rekabet gücünü ve pazarlarını kaybetmesi olacaktır.

Yazılım sektörünün hem daha düşük maliyetlerle ürün geliştirmesine ve sunmasına hem de genç beyinlere istihdam yaratma potansiyeline darbe vurabilecektir. Ülkemizin önemli sorunlarından olan kayıt dışı ekonomiye büyük katkı sağlayacak ve vergi gelirleri yönünden hem devlete zarar verecek hem de vergisini ödeyen yazılım firmaları ile bu işin hırsızlığını yapan korsan yazılımcılar arasında haksız rekabet yaratacaktır.

NASIL LİSANSLANILABİLİR ?
Lisans satın almanın 3 faklı yolu vardır: 1. Tam Paket Ürün : Çoğunlukla perakendeciler tarafından bir kutu içinde CD’de tek bir kopya olarak satılan üründür OEM : Yeni bir hazır bilgisayar satın alırken önceden yüklenen hazır yazılımdır.

NASIL LİSANSLANILABİLİR
Bilgisayarınızda yüklü Microsoft Windows İşletim Sisteminin orjinal ve lisanslı olup olmadığını anlamanın 2 yolu vardır. a. Ürüne iliştirilmiş Orijinallik Sertifikası ve eksiksiz belgeler. b. Ürüne iliştirilmiş Orijinallik Sertifikası ve bir “Kurtarma CD’si ” – bu durumda belgeler birlikte verilmeyebilir.

NASIL LİSANSLANILABİLİR
3. İsme Özel Lisanslama : Beş veya daha fazla sayıda lisans satın alımında önemli indirimler sunar. Unutmayın, toplu lisanslama sözleşmeleri, MS işletim sistemleri için tam lisanslama sağlamaz. Bu yüzden, Microsoft İşletim Sisteminin tam ve yasal lisanslamasına sahip olmak için, ya yeni kurulu bir bilgisayarda önceden yüklenmiş Oem ya da bir perakendeciden Tam paket ürüne sahip olmak gereklidir.

LİSANS NEDİR ?

LİSANS Bir malı yabancı firma adına üretme iznidir.

YAZILIM LİSANSI Yazılım lisansı üreticisinin,kullanıcısının yazılımın kullanımı ve dağıtımı ile ilgili haklarını belirten hukuki bir anlaşmadır.

YAZILIM ÇEŞİTLERİ İşletim Sistemi Yazılımı Uygulama Yazılımları
Bilgisayarda kullanılan her türlü programa yazılım denir.Genelde programlar kullanılacakları zaman çevre birimlerinden (disklerden) belleğe (Ram)’e yüklenir. İşletim Sistemi Yazılımı Uygulama Yazılımları Programlama Yazılımları

İŞLETİM SİSTEMİ YAZILIMLARI
İşletim sistemi,bilgisayarın ilk açılma anından kapanana kadar kullanıldığı sürede görev yapan ana yazılımdır. Ana ve yan belleklerin en verimli biçimde kullanılmasını sağlar. Donanım birimi ile iletişimi sağlar. Çeşitli uygulama ve hizmet programlarının çalıştırılmasını sağlar.

İŞLETİM SİSTEMİ YAZILIMLARI

UYGULAMA YAZILIMLARI Belirli konulardaki problemlerin çözümüne yönelik olarak programlama dillerinden biri ile yazılmış yazılımlardır. Hangi işletim sistemine uygun olarak yazılmışsa o işletim sistemi altında çalışırlar. Değişik amaçlara yönelik yüzlerce uygulama programı vardır.

UYGULAMA YAZILIMLARI photoshop, winamp, msn,flash, oyunlar, anti virüs programları uygulama yazılımlarına örnek verilebilir.

PROGRAMLAMA DİLLERİ Uygulama yazılımlarının ve işletim sistemlerinin yazılması, oluşturulması için kullanılan yazılımlardır. Programlama dilleri,yazılımcının bilgisayara hangi veri üzerinde işlem yapacağını,verinin nasıl depolanıp iletileceğini,hangi koşullarda hangi işlemlerin yapılacağını tam olarak anlatmasını sağlar.Programlama dillerine örnek olarak Java,Delphi,Visual Basic,C++, Pascal vs. verilebilir.

KULLANIM HAKLARINA GÖRE YAZILIM ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

KULLANIM HAKLARINA GÖRE YAZILIM ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Lisanslı Yazılım; kullanabilmek için lisans hakkının satın alınması gereken programlardır. Demo Yazılım; tanıtım amaçlı bir süreliğine ücretsiz kullanılabilen süre bitiminde lisans hakları satın alınmak koşuluyla kullanılabilen yazılım türüdür.

Freeware (bedava) Yazılımlar; kullanıcıdan ücret talep etmeksizin cd,disket gibi internet vasıtasıyla dağıtılarak yapılan programlardır.

LİSANS KARTLARI Hologramlı Lisans Kartı Barkodlu Lisans Kartı
Manyetik Şeritli Lisans Kartı Mifare Lisans Kartı

Lisans Kartları, yazılım (software) satışlarında yazılım lisansı kartı olarak kullanılır.
Kuyumcular için özel hologramları ziynet lisans kartları üretilmektedir. PVC olarak imal edilen plastik ve lisanslama işlemleri için uzun süre kullanılabilecek kartlardır.

MİCROSOFT LİSANSLAMA MODELLERİ
Fatura saklama zorunluluğu yoktur. Microsoft'ta kaydınız bulunduğundan lisanslarınıza her an her yerden ulaşabilirsiniz. İki alt versiyonuna kadar kurulum yapma hakkınız bulunmaktadır.Office Office – Office 2007 vb.

Tek bir ürün anahtarı ile tüm bilgisayarlarınıza aynı ürünü kurabilirsiniz. Aktivasyon gerektirmez. Bilgisayarınızı değiştirseniz bile lisansınız tekrar tekrar kurabilirsiniz. Firmaya ait lisanslama tipidir.

Open Lisans Kiralama; Open Lisanslama avantajlarına ek olarak ; Kiralama olduğundan vergi avantajı vardır , direkt gider yazılır. Yıl içinde lisanslarınıza ekleme yapabilirsiniz. Evde kullanma hakkı vardır. Her zaman ürünün en son versiyonunu ücretsiz kullanabilirsiniz.

Kutu Lisans satın alma; Mağazalarda veya Bilgisayar firmalarında kutu içinde satılır.Kutu ve Fatura saklama zorunluluğu vardır. Aktivasyon gerektirir. Alt sürümler kullanılamaz. Her bilgisayara ayrı ayrı kutulardan kurulum gerektirir. Bilgisayarınızı değiştirseniz bile lisansınızı tekrar tekrar kurabilirsiniz.

OEM Lisans satın alma; Mağazalarda veya Bilgisayar firmalarında poşet kaplanmış olarak satılır.Sadece ve sadece yeni bir bilgisayar ile satın alınabilir. Kaçak durumdaki bilgisayarınıza OEM lisans satın alınamaz. Lisans ve Fatura saklama zorunluluğu vardır. Bilgisayar üzerine COA etiketi yapıştırılmalıdır.

Aktivasyon gerektirir. Lisans bilgisayara aittir ve bilgisayarı değiştirdiğinizde lisansınız geçersiz olur, aktaramazsınız. Her bilgisayara ayrı ayrı CD'lerden kurulum gerektirir.

NEDEN LİSANSA İHTİYACIMIZ VAR?
Bir yazılım lisansı bir şahıs veya firmaya tanımlanmış bir şekilde yazılımı kullanma hakkı verir. Lisans anlaşmasında ki şartlar yazılımın kullanımında ki kısıtlamaları açıklar. Ayrıca telif hakları yasası bir şahsın yazılımı nasıl kullanacağını şartlara bağlar.

Neden LİSANSLAMAYA DİKKAT ETMELİYİZ?
A.B.D Telif Hakları Sözleşmesi ve uluslararası telif hakları anlaşmalarına göre telif sahibinden belirli kullanım hakkı alınmadan bilgisayar programlarının da içinde bulunduğu telif hakları alınmış materyallerin kopyalanması, kullanımı ve dağıtımı yasaklanmıştır.

Neden LİSANSLAMAYA DİKKAT ETMELİYİZ?
Satış, bedava dağıtım veya kişisel kullanım amacıyla yapıldığına bakılmaksızın, Bilgisayar yazılımlarının ve yazılım bileşenlerinin kullanım hakkı alınmadan yapılan çoğaltma, kullanımı veya dağıtımı telif hakları ihlalidir. Bilgisayar yazılımları, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında yasal koruma altındadır.

İNTERNETTE GÜVENLİK

İNTERNETTE GÜVENLİK İnternette güvenli olarak gezinti yapmak ve bize gönderilen veya bizim dışarıya gönderdiğimiz bilgilerin güvenli bir şekilde aktarılmasıdır.

İNTERNETİN FAYDALARI Bilgiye daha kolay ve çok çabuk ulaşmayı sağlar.
Gidemediğimiz göremediğimiz her yer ile ilgili bilgilere ulaşmamızı sağlar. Film , müzik ve videolar yardımıyla eğlenceli vakit geçirmemizi sağlar. Veri ve görsel anlamda en çabuk iletişim aracıdır. İnternet ülkeleri ve İnsanları birbirine daha fazla yaklaştıran iletişim aracıdır

İNTERNETİN RİSKLERİ İnternet bağımlılığı Kontrolsüz alışveriş
Dolandırıcılık Şiddet Yabancılarla iletişim Yanlış bilgiye erişim

BİLGİSAYAR VİRÜSÜ Bilgisayar virüsü :Kullanıcının izni ya da bilgisi dahilinde olmadan bilgisayarın çalışma şeklini değiştiren ve kendini diğer dosyaların içerisinde gizlemeye çalışan aslında bir tür bilgisayar programıdır.

VİRÜS ÇEŞİTLERİ Ağ Virüsleri : Yerel ağlarda ve hatta internet üzerinde hızla yayılmak konusunda çok beceriklidirler. Genelde paylaşılan kaynaklar, paylaşılan sürücüler ya da klasörler üzerinden yayılırlar. Boot Virüsleri: Bir disketin veya sabit diskin ön yükleme bölümüne (boot sektörü) yazılan virüslerdir.

VİRÜS ÇEŞİTLERİ Makro Virüsleri: Ofis programlarının (Word, Excel,Powerpoint,Access) dokümanlarına ve veri tabanı dosyalarına bulaşırlar. Program Virüsleri: Çalıştırılabilir programlar olan exe ve com uzantılı dosyalara ulaşmak amacıyla çoğalan virüslerdir.

BİLGİSAYAR VİRÜSLERİNİN ETKİLERİ
Gereksiz mesajlar görüntülenebilir. İşletim sistemi zarar görebilir. Diskte kayıtlı bilgiler silinebilir veya değiştirilebilir. Disketteki bilgiye erişimi engelleyebilir. Kontrol dışı e-posta gönderebilir. Gereksiz yere ağ trafiği oluşturarak ağı yavaşlatabilir.

ZARARLI YAZILIMLAR Truva atları (trojanlar) : Truva atları yararlı yazılımlar gibi görünen bilgisayar programlarıdır. Ancak güvenliğinizi tehlikeye atar ve pek çok zarara yol açabilirler.

ZARARLI YAZILIMLAR Solucanlar; Bilgisayar solucanları çoğalan, bağımsız şekilde çalışabilen ve ağ bağlantıları üzerinde hareket edebilen programlardır. Virüs ve solucanlar arasındaki temel fark çoğalma ve yayılma yöntemleridir.

ZARARLI YAZILIMLAR Casus Yazılım; tanıtım, kişisel bilgi toplama veya onayınızı almadan bilgisayarınızın yapılandırmasını değiştirme gibi belirli davranışları gerçekleştiren yazılımlar için kullanılan bir terimdir.

BİGİSAYAR GÜVENLİĞİ RİSKLERİ
Bilgisayar güvenliği riski, bilgisayar donanımının, yazılımın, verinin, bilginin ve işlem kabiliyetinin kaybı veya zarar görmesine neden olacak olay veya eylemdir. Hackerlar Şifre kırıcılar Şifre kırıcılar Firma casusluğu Siber teröristler Script Kiddieler

BİLGİSAYAR GÜVENLİĞİ RİSKLERİ
Siber suç: Bilgisayar ve ağ sistemleri yasadışı kullanılarak işlenen suçlardır. Siber zorbalık: Bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak bir birey ya da gruba yapılan teknik ya da ilişkisel tarzda zarar verme davranışlarıdır. Siber terörist: Belirli bir politik ve sosyal amaca ulaşabilmek için bilgisayar veya bilgisayar sistemlerinin bireylere ve mallara karşı bir hükümeti veya toplumu yıldırma, baskı altında tutma amacıyla kullanılmasıdır.

HACKER Kişilerin sahip oldukları sistemlerdeki bilgileri izinsiz bir şekilde erişerek kendi çıkarı doğrultusunda kullanan kişilerdir. Hackerlar ,bankaların güvenlik ağlarını deliyorlar, kredi kartlarını kopyalıyorlar ve kişisel bilgisayarlara girip tüm şifreleri kırıyorlar.

SCRİPT KAİDELER Hackerlar,bankaların güvenlik ağlarını deliyorlar, kredi kartlarını kopyalıyorlar ve kişisel bilgisayarlara girip tüm şifreleri kırıyorlar.

AĞ SALDIRILARI Ağ üzerinden iletilen bilgi , kuruluşun yerleşkesinde tutulan bilgiden çok daha yüksek derecede güvenlik riskine sahiptir. Online güvenlik hizmeti, internet ve E- posta iletimindeki riskleri kontrol etmek için bilgisayarınızı değerlendiren bir Web sitesidir. Hizmet engelleme saldırısı(DoS saldırısı),bilgisayarın internet hizmetlerine erişimini keser.

AĞ SALDIRILARI Arka kapı, kullanıcıların güvenlik kontrollerini atlamalarına izin veren ,program veya programdaki talimatlar setidir. Kandırma, işgalcilerin kendi ağ veya internet iletimlerini ,yasal göstererek kullandıkları bir tekniktir.

AĞ SALDIRILARINDAN ETKİLENEN BİLGİSAYARLARDA AŞAĞIDAKİ DURUMLAR GÖZLENİR;
İşletim sistemi normalden daha yavaş çalışır. Dosyalar bozulur. Ekranda beklenmedik mesaj veya görüntüler görülür. Müzik veya beklenmedik sesler rastgele duyulmaya başlar.

AĞ SALDIRILARINDAN ETKİLENEN BİLGİSAYARLARDA AŞAĞIDAKİ DURUMLAR GÖZLENİR;
Sistem özellikleri değişir. İşletim sistemi başlatılamaz. Programlar veya dosyalar düzgün şekilde çalışmaz. İşletim sistemi beklenmedik şekilde kapanır. Bilinmeyen programlar veya dosyalar gizemli bir biçimde görülür.

BİLGİ HIRSIZLIĞI Birileri kişisel veya gizli bilgiyi çaldığı zaman meydana gelir. Şifreleme: Yetkisiz erişim önlemek amacıyla okunabilir veriyi okunamayan karakterlere dönüştürme işlemidir. Sayısal imza: bir kişinin ,web sitesinin veya kuruluşun gönderenin kimliğini doğrulamak için bir elektronik mesaja eklediği şifrelenmiş koddur.

YAZILIM HIRSIZLIĞI Yazılım hırsızlığı: Yazılım ortamını çalınması, bilinçli olarak programların silinmesi ve bir programı yasadışı olarak kopyalanmasına denir.

DONANIM HIRSIZLIĞI VE VANDALLIK
Donanım hırsızlığı: Bilgisayar ekipmanının çalınmasıdır. Donanım vandallığı: Bilgisayar ekipmanına zarar verilmesidir Hırsızlık ihtimallerini azaltmak için alınacak koruyucu önlemler şunlardır; Fiziksel erişim kontrolleri Alarm sistemleri Gerçek zamanlı yer tespit sistemi Ekipmanı kilitlemek için kablolar

YETKİSİZ ERİŞİM VE KULLANIM
Erişim kontrolleri kimin ne zaman erişim sağlayabileceğini ve hangi eylemleri gerçekleştirebileceklerini belirler. Dijital adli işlemler: Bilgisayar ve ağlarda bulunan kanıtların keşfi, derlenmesi ve analizidir. Dijital adli işlem birçok alanda karşımıza çıkmaktadır. Hukuki yaptırım Ceza takibatları Ceza takibatları Askeri istihbarat

YETKİSİZ ERİŞİM VE KULLANIM
Kuruluşlar , yetkisiz erişim ve kullanımı engellemek için bazı önlemler alırlar. Bunlar; Dosya ve yazıcı paylaşımlarını devre dışı bırakmak Güvenlik duvarları İzinsiz giriş tespit yazılımı

GÜVENLİK YAZILIMLARI Güvenlik yazılımları genel olarak 3 başlık altında toplanabilir: Antivirüs yazılımları Güvenlik duvarı (Firewall) yazılımları Casus yazılımlardan korunma yazılımları

GÜVENLİK YAZILIMLARININ ÖZELLİKLERİ
Günümüz bilgisayar dünyasında günde ortalama üç yeni virüs yazılmaktadır.. Bu virüslerden korunmanın en iyi yolu güncel bir virüs koruma programını bilgisayara yüklemektir. Bütün virüs koruma programları 3 temel işleve sahiptir: Virüs arama, bulma (virus scanner) Bulunan virüsü temizleme (virus cleaner) Bilgisayarda virüslere karşı koruyucu bir kalkan oluşturma

ANTİVİRÜS YAZILIMLARI
Bilgisayara ve kullanıcıya ciddi zararlar verebilecek olan yazılımları saptama, silme, kurtarma ve bilgisayarı koruma gibi görevleri olan aynı zamanda sürekli aktif halde çalışabilen ve güncellenmesi gereken yazılımlardır.

GÜVENLİK DUVARI Güvenlik duvarı, bir ağ üzerindeki kullanıcıların ve programların belli kaynaklara erişimini engelleyen yada sınırlayan yazılımsal ve donanımsal yapılardır.

CASUS YAZILIMLARINDAN KORUNMA YAZILIMLARI
Güvenlik duvarı, bir ağ üzerindeki kullanıcıların ve programların belli kaynaklara erişimini engelleyen yada sınırlayan yazılımsal ve donanımsal yapılardır.

VİRÜS VE CASUS YAZILIMLARDAN KORUNMANIN YOLLARI
Dışarıdan kaynağı belirsiz programları indirmemek, açmamak. Güvensiz e-postaları asla açmamak, içindeki eklentileri (attachment) çalıştırmamak. Lisanslı işletim sistemleri ve yazılımlar kullanmak Antivirüs ve Antispyware kullanmak Kişisel firewall kullanmak

İNTERNET; Dünya üzerinde bulunan bilgisayarların birbirlerine bağladıkları ağ diye tanımlayabiliriz. Hayatımızı verimli kılan bir araç. Sınırsız sayıda bilgi ve kitaba sahip olan bir kütüphanedir.

İNTERNETİN doğru KULLANIMI ÖĞRENCİLERE İnternet BİLİNCİNİN KAZANDIRILMASI

İNTERNET NASIL BİLİNÇLİ KULLANILIR?
Bilgisayarınıza Anti virüs, Güvenlik Duvarı ve Filtre programlarını kurun. Bu programların güncellenmelerini takip edin. Bazı sayfalarda açılan, herhangi bir fikrinizin olmadığı, ileti kutularındaki EVET (YES) butonunu tıklamayın.

İNTERNET NASIL BİLİNÇLİ KULLANILIR?
Kimden geldiğini bilmediğiniz e-postaları açmayın. Bu e-postalar zararlı yazılım içeriyor olabilir. Bu postaları açtığınız anda bilgisayarınıza yerleşebilir ve sisteminize zarar verebilir.

ÇOCUKLARIMIZA İNTERNETİ NASIL KULLANDIRMALIYIZ?

Çocuklarınızın daha bilinçli ve güvenli İnternet kullanıcıları olmalarına yardımcı olacak bazı öneriler aşağıda sıralanmaktadır: Her şeyden önce çocuğunuzla iyi bir iletişim içinde olunuz. Çocuğunuzun arkadaşları, zevkleri, korkuları, sevdikleri ve sevmedikleri konular hakkında bilgi sahibi olunuz. Çocuğunuza, her konuyu sizinle paylaşabileceği güvenini veriniz. Sizin yetersiz kaldığınız konularda uzmanlardan yardım alınız.

ÇOCUKLARA İNTERNETİ NASIL KULLANDIRMALIYIZ?
Çocuğunuzun Internet'e girdiği bilgisayarın çocuğun odasında olmamasına, evinizin ortak kullanım alanı içinde olmasına dikkat ediniz. Bu madde çok önemli, çocuğunuzun zararlı siteleri ziyaret etmesini büyük ölçüde engelleyecektir. Çocuğunuzun Internet'te kalma süresine ve bilgisayar kullanma süresine mutlaka kısıtlama getiriniz.

Çocuğunuzun yaşına uygun olacak kullanma süresini belirleyiniz. Unutmayınız ki, uzun süre bilgisayar veya Internet kullanımı çocuğunuzun sosyalleşmesine olumsuz etki yapabileceği gibi hareketsiz kalmasına, bazı fiziksel rahatsızlıklara neden olabilecektir.

Çocuğunuzun oyuna, kitap okumaya, spor yapmaya ve sanata vakit ayırmasını sağlayınız.

Her konuda olduğu gibi, bu konuda da ebeveyn olarak çocuklarınıza iyi birer örnek olunuz. Bilinçli ve güvenli Internet kullanım kurallarını öğreniniz ve uygulayınız.

Çocuğunuzla ve okul öğretmenleriyle birlikte çocuğunuzun yaşına uygun ve güvenli olan Internet sitelerinin adreslerini belirleyiniz. Belirlediğiniz sitelerin adreslerini bilgisayarınızın "sık kullanılanlar" bölümüne kaydediniz. Böylece bu sitelere giriş işlemi daha kolay olacaktır

Çocuğunuzun Internet kullanımını sık sık denetleyiniz. Hangi sitelere girdiği, hangi sohbet ortamlarında bulunduğu konusunda fikir sahibi olunuz. Mümkünse sohbet ortamlarındaki arkadaşlarını tanımaya çalışınız.

İnternet ortamında güvenliğini sağlamak ve zararlı içeriklerden korumak amacıyla gerekli güvenlik ve filtreleme programlarını edininiz.

Çocuğunuza Internet ortamında tanımadığı kişilerle sohbet etmemesini, iletişim kurmamasını öğretiniz.

Çocuğunuza, size sormadan Internet ortamında alış veriş yapmaması gerektiğini; istenilen kredi kart numaraları bilgilerini vermemesini öğretiniz.

FLAŞŞ HABERR !!! Lütfen Tıklayınız…

Unutmayınız ki yanlarında velisi olmayan 12 yaşın altındaki çocukların internet kafelere alınmaması gerekir. Yaşları tutmadığı halde çocukları kabul eden işletmeler aslında kanuna aykırı işlem yapıyor demektir. Lütfen onlar dikkat etmese bile bu kurala sizler dikkat ediniz ve gerekli ise çocuğunuzla birlikte bu yerlerde bulununuz.

Kişisel bilgilerinizi ve ileride pişman olacağınız içerikleri internette ve özellikle sosyal ağlarda paylaşmayınız. ÇÜNKÜ… İnternette her bilgi silinmeden kalabilir.

KORUNMA PROGRAMLARI NELERDİR ?
Bilgisayarınızı birçok kanaldan ve internetten gelecek tehdit ve tehlikeli yazılımlara karşı korumak için bilgisayarımıza kurmamız gereken bazı programlar vardır. Bunlar; Antivirüs programları Güvenlik Duvarı programları Filtre Programları

ANTİVİRÜS PROGRAMLARI
Bilgisayarınıza, internetten, flash belleklerden, DVD-CD ortamlarından bulaşabilecek virüslere karşı, kurmanız gereken yazılımdır. Güncel olduğu taktirde etkili koruma sağlayacaktır.

ANTİVİRÜS PROGRAMLARI
Sisteminizin bütününde belirli aralıklarla virüs taraması yapmalısınız. Sisteminize birden fazla antivirüs programı kurmamanız gerekir. Bilgisayarınızı yavaşlatacaktır. Bazen çakışmaya da sebep olup bilgisayarınızı kilitleyebilir.

GÜVENLİK DUVARI PROGRAMLARI
İnternetten ve diğer açık portlardan (Bilgisayarın giriş- çıkış üniteleri USB- DVD-CD vb.) gelebilecek tehlikelere karşı zararlı yazılımları bilgisayarınıza bulaşmadan girişini engelleyen yazılımlardır.

FİLTRE PROGRAMLARI İnternette web sayfalarını dolaşırken zararlı içerik tespit edilen sitelere girişi engelleyen yazılımlardır. Özellikle çocuklarınız için yasaklamak istediğiniz siteleri bu yazılımlara programlayabilirsiniz.

GÜVENLİ WEB DESTEĞİ

DAHA BİLİNÇLİ VE GÜVENLİ İNTERNET KULLANICILARI YETİŞTİRMEK
UNUTMAYIN!!! DAHA BİLİNÇLİ VE GÜVENLİ İNTERNET KULLANICILARI YETİŞTİRMEK SİZİN ELİNİZDE…

ETİK NEDİR? Etik bireylerin yaptıkları seçimleri ve davranış biçimlerini etkileyen doğru ve yanlışa ilişkin ilkeler ve değerler bütünüdür. Bazen etik ahlak kavramı olarak da kullanılmaktadır.

ETİK DEĞERLER Etik değerler,kanunlar tarafından sınırları belirlenmiş davranışların dışında kişinin,toplumun kendisine olan güven ve beklentisine uygun olarak hareket edebilmesidir.

İNSANDA ETİK DUYGUSU NASIL OLMALIDIR?
Yöneticiler ve Tüm çalışanlar,dürüst,İnsan ve İnsan haklarına saygılı,sabırlı ve anlayışlı,duyarlı ve hoşgörülü,adil ve eşit davranan bireyler olmalıdır. Uyumlu ve paylaşımcı ,samimi ve güvenilir,gayretli ve cesaretli,görevini yaparken din,dil, cins ,siyasi düşünce,mezhep ayrılıklarında etkilenmeyen ve verdiği sözleri tutan ,vefa duygusuna sahip olan bireyler olmalıdır.

İnternet kullanımında etik ise, birey ve internet etkileşiminde ortaya çıkan çok boyutlu bir kavramdır. İnternet üzerinde iletişimde bulunurken kabul edilebilir ya da edilemez davranışları belirleyen kurallara “İnternet Etiği” denilmektedir.

İNTERNET KULLANIMINDA ETİK KAYGILAR
İnternetin belli bir merkezden kontrol edilmesi çok zordur.Bundan dolay kişi internet kullanırken kendi vicdanıyla başbaşa kalmaktadır. Ancak kötü niyetli insanların varlığı bu ortamın ihlal edilmesine ve farklı amaçlar için kullanılmasına neden olmaktadır.

İnternetin bu şekilde kullanımı bazı etik kaygıları da beraberinde getirmiştir. Bunlar;
Mahremiyet ihlalleri Entelektüel mülkiyet hakkı ihlalleri Siber suçlar

MAHREMİYET İHLALLERİ Mahremiyet; “ bireylerin, devletin ve diğer kişilerin müdahalesinden muaf olarak hareket edebileceği, yaşamsal faaliyetlerini sürdürebileceği bir alanın ve kişilik haklarına bağlı olan tüm unsurların bütününe verilen addır.

ENTELLEKTüeL MÜLKİYET HAKLARI İHLALLERİ
Entellektüel mülkiyet hakları, fikri bir çalışmanın neticesinde ortaya çıkmış müzikten edebiyata, endüstriyel tasarımdan bilimsel buluşlara kadar uzanan, geniş bir yelpazedeki düşünceve ürünleri kapsar.

Etik Kaygıların Giderilmesi Yönünde Organizasyonların Sorumlulukları
Kurumsal güvenlik politikalarını oluşturmak. Kurum içi internet kullanım etiğini geliştirmek.

BİLGİSAYAR AHLAKI ÜZERİNE ALTIN KURALLAR
Kesinlikle, bilgisayarı, başkalarına zarar vermekte kullanmayın. Kesinlikle, başkalarının dosyalarını karıştırmanın yollarını aramayın. Kesinlikle, bilgisayarla, başkalarının işine mani olmayın.

Kaynakça www.abchukuk.com/makale21.html http://www.guvenliweb.org.tr/
Kanun]: 5846 Sayili “Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu”, Ankara: T.C. Kültür Bakanligi Telif Haklari ve Sinema Genel Müdürlügü, 199?. Crews ,Kenneth D., “Copyright Law, Libraries and Universities”, India University School Library and Information Science, October 2001. Tennant, Roy. “Copyright and Intellectual property Rights”, Library Journal, Vol: 124, Issue: 13, 1999. ¸ Kaplan, Yavuz, “Internet Ortamindaki Telif Hakki Ihlallerine Uygulanacak Hukuk”, Türkiye Bilisim Surasi, Kobitek.com

İNTERNET VE ETİK Dr. Oğuz ÇETİN.

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "İNTERNET VE ETİK Dr. Oğuz ÇETİN."— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim

Giriş

Sosyal ağ üzerinden giriş yapmak:

İNTERNET VE ETİK Dr. Oğuz ÇETİN.

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "İNTERNET VE ETİK Dr. Oğuz ÇETİN."— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim