Istimlak Planlamasi Egitimi

... konulu sunumlar: "Istimlak Planlamasi Egitimi"— Sunum transkripti:

1 Istimlak Planlamasi Egitimi
Ayse Kudat Social Assessment BOTAS’a sunulmustur 2002

2 Kamulaştırmayı yeni bir yaklaşımla yapmalıyız

3 Bu işi daha önce de yaptık!
BOTAŞ 2000 Yılında Değiştirilen Yeni Yasayı Kullanarak Bu Güne Kadar Kaç Parsel İstimlak Etti?

4 Bu Parsellerin Yüzde Kaçında Uzlaşmaya Varıldı?
Bu hale düşmek istiyor muyuz? Bu Parsellerin Yüzde Kaçında Uzlaşmaya Varıldı? Peki buradaki başarı neden Nasıl tekrarlıyabiliriz?

5 Parsellerin Yüzde Kaçı Dava Konusu Oldu?
Bu hale düşmek istiyor muyuz? Parsellerin Yüzde Kaçı Dava Konusu Oldu?

6 Kamulaştırmada Gecikme Kaçınılmaz
Davalar Kaç Ayda / Yılda Sonuçlandı? Nerelerde, Hangi Illerde Daha Çabuk Sonuca Varıldı? Davalar ortalama 4-5 ayda sonuçlanmakta ama bölgelere göre süreç değişmekte Hiçbir yerde yasanın gerektirdiği sürede davalar sonuçlanmıyor!!! Kamulaştırmada Gecikme Kaçınılmaz

7 Malik bulunamadığında işler büsbütün gecikiyor
Yaptığımız çalışmalarda köy dışındaki malikleri bulmanın zor olduğunu görüyoruz

8 Ya bunun nedenini biliyor muyuz?
      Kamulaştırma Yapılıp Da Bittikten Sonra Kaç Parsel Sahibi Fiyat Anlaşmazlığı Nedeni Ile Yargıtaya Gitti? 1028 malikten 7 tane yargıtaya giden dava var Ya bunun nedenini biliyor muyuz?

9 Bunları yaptıysak neden daha başarılı olamadık?
2000 Yılı Uygulama Değişikliklerinden Sonra BOTAŞ İstimlak İşlemi Yaptığı Yerlerde, Uzlaşmadan Önce Yasa İle İlgili Halkı Bilinçlendirecek Faaliyetlerde Bulundu Mu? Evet, uzlaşmadan önce yöre halkını bilgilendirici görüşmeler BOTAŞ irtibat büroları aracılığıyla yapılmaktadır Bunları yaptıysak neden daha başarılı olamadık? Şimdi ne yapacağız da mahkemelerde sürünmekten halkı nasıl kurtaracağız?

10 Ya bunun nedenini biliyor muyuz? Ne yapmamız gerek?
1028 malikten 7 tane yargıtaya giden dava var Ya bunun nedenini biliyor muyuz?

11 ALT YAPI PROJELERİNİN ORTAK SORUNU
KAMULASTIRMA VE YENİDEN YERLEŞİM İLKELERİ

12 sırtına binmesini önlemektir
Biri yer, biri bakar... Kıyamet bundan kopar. Yeniden Yerleşim Planı çok sayıda insanın kazançlarının az sayıda insanın sırtına binmesini önlemektir

13 Enerji, su ve bunun gibi altyapı yatırımları milyonlarca insana büyük yararlar getirirken bazılarının hakları, toprakları, ev-barkları ellerinden gitmektedir

14 Bazı altyapı projeleri yüzlerce köyü yok etmeden inşa edilemez
Ilısu barajı yapılsa idi 182 köy su altında kalacaktı

15 $ Son on yıldır uluslararası finansman kuruluşları
üzerindeki baskılar artmış ve de ellerinden malı mülkü giden insanların adil biçimde tazmin edilmeleri şartı ciddiye alınmaya başlamıştır Sadece tazminat, özellikle parasal ödemeler, çoğu kez insanları mağdur durumda bırakmakta ve de paralar çar çur olmaktadır $ Bu nedenle süregelirlik ilkeleri ön plana çıkmış ve de bir çok Proje kalkınmaya öncelik veren yatırımlarla parasal tazminatı birleştirmiştir

16 Dünya Bankası ve Uluslararası Finans Kuruluşu (IFC)
diğer finansman kuruluşlarını etkilemiş ve Yeniden Yerleşim Planlamasını gereğini evrensel hale getirmişlerdir Kamulaştırma Politikası Ana İlkeleri IFC para vereceği projelerde kamulaştırma ve yeniden yerleşim gereğini en aza indirmeyi ön görmektedir Ayrıca projelerden olumsuz biçimde etkilenen tüm kesimlerin en hassas biçimde saptanmasını ve de bunlar için alınacak tedbirlerin ayrıntıyla belirlenmesini şart koşmaktadır Yıllar aylar itibariyle ayrıntılanmış bir Plan bütçesi ise en önemli şarttır

17 Önemli Azalan veya Elden Giden Gelirin Yerine Konması Yeniden Yerleşim
Planlamasının En Önemli Gereksinimidir

18

19 BU GURUPLARLA İLGİLİ BAZI YASAL AÇIKLAR VARDIR
Private Owners Private User Public Owners Local Authority State Authority Registered Not Registered Tenant Farmers Squatters on Public & Private Lands Users of common property Resources Gaps between the local laws and the World Bank policies in Compensation Potential Actual

20 Türkiye dışındaki ülkelerde
yasa açıkları daha da belirgin Oysa projemizi izleyen iç ve dış baskı gurupları Dünya Bankası kurallarına tıpa tıp uyulmasını istemektedir. Etkilenen kesim için de en doğrusu budur.

21 Planın bir projeye uygulanması için o projeden
IFC/World Bank Resettlement Policy OD 4.30 DÜNYA BANKASININ KONUMUZLA İLGİLİ DÜZENLEMESİ OD. 4.30: RESETTLEMENT ACTION PLAN’DIR Planın bir projeye uygulanması için o projeden etkilenen insanların mal-mülklerinin tümünü veya bir kısmını kendi istekleri dışında kaybetmeleri gerekmektedir

22 YYP İÇERİĞİ IFC/World Bank Resettlement Policy OD 4.30
YYP PROJEDEN ETKİLENEN İNSANLARIN TÜM KAYIPLARINI KARŞILAYIP ONLARIN KISA VE UZUN DÖNEMDE GELİR VE SERVET KAYBINA UĞRAMIYACAKLARINI ESAS ALIR Plan projeden etkinenen insanlara danışarak ve de onların isteği doğrultusunda hazırlanmalı ve de böyle bir yöntem kullanıldığı kamu oyunu ikna edici bir biçimde gösterilmelidir Planın hazırlanması için bilgilendirme yeterli değildir Proje nedeniyle kaybedilen her türlü gelir kayıbı önlenmelidir Verilecek tazminat GELİR kaybını süre gelir bir biçimde yerine koymalıdır Proje inşaatı öncesi var olan yaşam standardı, rahat, huzur,en azından yerine konulmalı hatta iyileştirilmelidir YYP bir kalkınma Planı olmalıdırö bir tazminat planı değil

23 NE KADAR TEKRARLASAK AZ YYP YALNIZCA BİR TAZMİNAT PLANI DEĞİLDİR

24 OYSA BU HALİYLE BTC-TÜRKİYE YYP BÜYÜK ÇAPTA YALNIZCA TAZMİNATA YÖNELİKTİR

25 Yeniden Yerleşim Planı kredi anlaşmasının önemli bir parçasıdır
Yeniden Yerleşim Planı kredi anlaşmasının önemli bir parçasıdır. YYY de vaad edilen işlemler yerine getirilmezse kredi ödemelerine ara verilir veya kredi bütünü ile iptal edilir. İşin şakası yok!!!!!!!

26 YYY bir rapor veya bir raporun eki değildir
Projeden olumsuz olarak etkilenen nüfusun gelir ve de yaşamlarını düzenlemek için gerekli yasaları, kararları ve de aksiyonları özetlilen resmi bir belgedir

27 YENİDEN YERLEŞİM SÖZCÜĞÜ BİR ANLAMDA YANILTICIDIR
YENİDEN YERLEŞİM SÖZCÜĞÜ BİR ANLAMDA YANILTICIDIR. ÖNEMLİ OLAN HEM EKONOMİK HEM DE FİZİKİ ETKİLERİN YARATILMAMASINI SAĞLAMAK, YARATILDIĞINDA DA BUNLARI TAZMİN ETMEKTİR Fiziki etkiler evlerin ve iş yerlerinin yıkılmasını gerektiren projelerden doğar Ekonomik etkiler ise şu veya bu biçimde gelir ve serveti azaltan kamulaştırma gereksiniminden doğar Uluslararası kuruluşlardan kredi alan devlet veya şirketler YYY'dan sorumludur. YYP hem fiziki ve hem de ekonomik etkileri gidermek zorundadır

28 Biz Şanslıyız BTC Projesinin Türkiye ayağında bir çok yerde varolan YY sorunları görülmemektedir.

29 YENİDEN YERLEŞİM SORUNLARI

30 Problems Associated with Resettlement
Topraksızlık İşsizlik Evsizlik İkincil hale gelmek Açlıkla karşı karşıya gelmek ve tarım geliri düşüşü Hastalık / ölüm artışları Ortak doğal kaynakların kaybı Sosyal çöküş

31 Özel Mülkiyet toprağı (ha)
BTC Gürcistan bölümünde birçok hane tamamen topraksız kalmaktadır Özel Mülkiyet toprağı (ha) 600 500 400 Alan (ha) 300 200 100 Şahısların sahip olduğu bütün topraklar Projeden etkilenen topraklar 44 metre sınırları içindeki topraklar 32 metre sınırları içindeki topraklar Adigeni Borjomi Akhaltsikhe Gardabani* Tsalka Tetritskaro İller Source: GIS Survey, BTC Georgia, 2002.

32 Oysa Türkiye ayağında toprağını bütünüyle kaybeden kimse yok
Source: GIS Survey, BTC Georgia, 2002.

33 Kısmen Etkilenen Tamamiyle etkilenen 104 79 1 Kasaba- Hasankeyf 29 Köy
Ilısu barajı yapılsaydı 183 köy ve mezra olduğu gibi sular altında olacaktı. Toplam 183 yerleşim etkilendi Kısmen Etkilenen Tamamiyle etkilenen 104 79 1 Kasaba- Hasankeyf 29 Köy 49 Mezra 57 Köy 47 Mezra 52,000 kişi kısmen veya tamamiyle topraklarını kaybedecekti.

34 Birçok YY Projesi insanları işsiz güçsüz bırakır
Örneğin Ilısu’da köy hanelerinin %40’ı maraba olduklarından toprakların su altında kalması onları da işsiz bırakacaktır

35 Ilısu- Topraksız Haneler Source: 1999 Village Headmen Survey

36 Oysa İndonezya’da BP’nin yaptığı bir projede BP olmasa idi kimsenin tarım dışında çalışmasına imkan olmayacaktı

37 Ilısu bölgesinde toprak dağılımı aşırı eşitsizdir
Ilısu bölgesinde toprak dağılımı aşırı eşitsizdir. Halkın neredeyse yarısı topraksızken birkaç köye tümüyle sahip olanlar vardır.

38 Ilısu barajı çok sayıda evi sular altına alacaktı. Buralarda
yaşayan insanların bır bölümüde zaten boşaltılmıştı Mevcut Köyler Boşaltılmış Köyler Toplam Dolaysız Etkilenen Dolaylı Etkilenen forecast (a) 13,531 34,952 5,811 8,600 62,894 forecast (b) 12,468 13,152 74,103 İndonezya’da ise insanlara yepyeni evler verilecektir

39 Ekonomik gücünü yitiren, tanımadığı etmediği yerlere sürülen aileler ise ikincil hale gelip gittikleri yeni toplumlarda adam yerine bile konmazlar. Veya başka bir yere taşınmasa bile mal-mülklerini kaybetmiş olurlar.

40 BTC / Gürcistan ayağında, Gardabani ilinde özel toprak sahiplerinin %51’nin en azından parsellerinin yarısını kaybettiklerini görüyoruz. Source: GIS Survey, BTC Georgia, 2002.

41 BTC / Gürcistan ayağında, ülke genelinde ise özel toprak sahiplerinin %27’sinin en azından parsellerinin yarısını kaybettiklerini görüyoruz. Source: GIS Survey, BTC Georgia, 2002.

42 BTC / Türkiye’de ise özel toprak sahiplerinin çok küçük bir kısmının topraklarının yarısından fazlasını kaybettiklerini görüyoruz. Source: RAP, Survey Data, 2002.

43 Gürcistanda kırsal kesim
GELİRLERİ çok düşük olduğundan BTC Projesinin etkileri büyük olacaktır

44 Gürcistan’da: Ortalama toprak mülkiyeti düşük ( ha) Ortalama tazminat US$2,000 Yıllık aile geliri $1,500’dan az Güven yok. Bankacılık sistemi gelişmemiş. Ele geçen US$2,000 ile insanların 3-4 yıl geçinmesi söz konusu değil.

45 İndonezya’da ise halk şu anda tarım ve balıkçılıkla geçinmekte
İndonezya’da ise halk şu anda tarım ve balıkçılıkla geçinmekte. Yeniden yerleşim zorunluluğu olduğundan ailelerin tarım gelirleri azalacak. Koruma sahası nedeniyle de balıkçılığa kısıtlama gelecek. BP işinde çalışmazlarsa uzun zaman aç kalabilirler.

46 Ceyhan Terminalinde de balıkçılığa kısıtlama konuluyor…
Bunun etkilerini hala bilmiyoruz. Türkiye YYY’nın bitmesi için bu konunun açığa çıkarılması gerekiyor.

47 BTC projesinde hem Türkiye’de hem de diğer ülkelerde boru hattı yakınındaki topraklara sınırlama getiriyor. Bu hem geliri hem de tüm parselin değerini düşürüyor. Şu andaki YYP’da bu konu açık değil

48 İstimlak tazminatlarının çar-çur edilme tehlikesi dünyanın her yerinde geçerli olduğu için istimlak ve yeniden yerleşme içeren projelerde uluslararası kuruluşlar her zaman kalkınmaya yönelik yatırımlara önem vermişlerdir. Örneğin, muhtemelen Gürcistan’da çok sayıda yaşlı kadının eline geçen dolarları ya mafya ya da oğulları alacak, Azerbaycan’da olduğu gibi gene mağdur durumda kalacaktır. YYP buna çare arıyor

49 Türkiyede ne tek başına yaşlı insanlar proje etki alanında çok sayıda
ne de köyleri mafya sarmış durumda Üstelik insanlar paralarını bankada tutup faiz alabilirler

50 Gene de BTC-Türkiye YYP kamulaştırma tazminatları
konusunda yoğunlasmış ve de kalkınma bu günden daha ileride olma konusunda yeterli bir biçimde eğilmemiştir

51 SAĞLIK SORUNLARINA GELİNCE
Bataklık ve tropik ortamın yaygın olduğu Endonezya’da ölümü önleyici sağlık önlemleri proje başlamadan bir yıl önce alınmaktadır. Yeni yerleşim yerlerinden biri gerçekten bataklık olduğu için YYP’ını bu konuyu iyice irdelemek zorunda kalmıştır.

52 SAĞLIK SORUNLARINA GELİNCE
Bataklık ve tropik ortamın yaygın olduğu Endonezya’da ölümü önleyici sağlık önlemleri proje başlamadan bir yıl önce alınmaktadır. Yeni yerleşim yerlerinden biri gerçekten bataklık olduğu için YYP’ını bu konuyu iyice irdelemek zorunda kalmıştır.

53 ORTAK KULLANILAN SU KAYNAKLARINA GELİNCE
Örneğin Ilısu yapılsaydı yasalar bazı köy ortak değerlerinin tazminatlarına el vermeyecekti Halkın depo, ahır ve hatta ev diye kullandığı mağaralar su altına gidecek, en çok da yoksul halk mağdur olacaktı.

54 SOSYAL ÇÖKÜŞ Zorunlu YYP toplumları alt üst etmekte, sağa sola göç eden aileler, bölünmüş haneler aile ilişkilerini bozmaktadır. GENÇLİK BUNALIMLARI VE İNTİHARLAR

55 Örneğin, Ilısu’da baraj yapılsaydı, halk Türkiye’nin birçok yerine dağılmış olacaktı. Güvenlik nedeniyle boşaltılan köylü halkı da zaten benliklerini kaybetmişti. Sivil toplum kuruluşları özellikle bu nedenle Ilısu’ya karşı çıkmıştı.

56 Toprağını kaybedenlere toprak verme
Alt yapı yatırımların yeniden yerleşim risklerini azaltmak için temel yaklaşımlar vardır: Toprağını kaybedenlere toprak verme Bu strateji Gürcistan’da bir kesim için gerekli olabilir.

57 İşsiz kalanlara iş kurma Ilısu için bu şart olacaktı
Alt yapı yatırımların yeniden yerleşim risklerini azaltmak için temel yaklaşımlar vardır İşsiz kalanlara iş kurma Ilısu için bu şart olacaktı

58 Alt yapı yatırımların yeniden yerleşim risklerini azaltmak için temel yaklaşımlar vardır
Tüm YYP eğitim ve yeni maharetlerin geliştirilmesine önem verilir. BTC Gürcistan ve Azerbaycan bölümlerinde tarımsal maharetlerin geliştirilmesine önem vermek gerekir. Yalnız kırsal alanlardan göç, geride eğitimi zor bir grup insan bırakmaktadır.

59 Evsizlikten yeni konuta kavuşma
YYP konuları konutların zarar görmesi şeklinde yorumlandığından BTC’nin planlanmasında en çok buna önem verilmiştir. Tangguh YYP

60 Tarımsal gelir ve gıda düşmelerine gelince
Dünya’da birçok YYP tarım verimliliğini arttırıcı önlemler içeriyor. BTC de aynı sekilde tarım ve hayvacılık verimliliğini arttırmak için özel bir kalkınma fonu yaratabilir.

61 Kamu kaynakların yerine konulması
Bir çok ülke devlet ormanlarının ve meralarının yerine yöre halkı için kalkınma projeleri hazırlamaktadır. Örneğin Chad-Cameroon boru hattında böyle bir uygulama görüyoruz. Tangguh da aynı uygulamayı yapıyor. BTC Türkiye bunu, Hem TEMA’ya ağaçlandırma desteği vererek Hem de Orman Bakanlığına ödenen tazminatların 1/3’ünü ağaçlandırmaya harcanması nedeniyle gerçekleştiriyor. YYP için ayrılan orman ve meraları zarar gören köylere tarımsal kalkınmaya dönük küçük yatırımları amaçlıyor. Mera ıslahı da yapılabilinir. Bu da BTC’nin karları halkla paylaşma stratejisinin bir parcası olabilir.

62 Gene de BTC-Türkiye YYP yeterli kalkınma ağırlığı yok.
ORKÖY ile orman köylerinde ortak yatırımlar yapmak bir çok çözümden biri olabilir.

63 Bu nedenle de BTC Yeniden Yerleşim Planına bir Fon ekledik.
İngilizcesine kolay olsun diye RAP Fonu dedik Belki Türkçesine de Kamulaştırma Fonu (KAFO) diyebiliriz

64 ilkeler

65 Şu ana kadar değindiğimiz konulara yeterli yanıtları vermek için her YYP’da bazı ana unsurlar aranır.

66 YYP Ana Unsurları Yasal çerçeve Etkilenen nüfus ve etkilenme biçimleri
Tazminat planı Verilecek yardım ve etkilenen yaşamın yerine konulması için gerekenler Kurumsal sorumluluklar Katılımcı planlama öğeleri Şikayetlerin çözümlenmesi İzmele / Değerlendirme Bütçe Uygulama Takvimi

67 YASAL ÇERÇEVE Kamulaştırma Yasası BTC Projesinin önemli sorunlarını çözüyor. Bazı nedenlerle yasanın yazıldığı biçimde uygulanması ve de halk yararına işlem yapılması sorunlu. Örneğin, Köy dışında mülk sahiblerinin olması Yarıcı ve icarcıların hakkının tanınması Yeniden kullanıma açılsa bile kamulaştırılan ve de kullanımı kısıtlanan toprakların bir parselin tümüne getireceği olumsuz etkilerin tazmini Sürekli kullanım hakkı için uygun fiat biçme yönteminde anlaşılması

68 Etkinenen Nüfus

69 Etkilenen Nüfus Büyük bir Alana Dağılmış Durumda

70 BTC / Türkiye’nin genel görünümü
Boru hattı uzunluğu : 1070 km Etkilenen il sayısı : 10 Etkilenen köy sayısı : 298 Etkilenen parsel sayısı : * Kamulaştırılacak toprak : 2996 ha Orman Arazisi : 270 ha

71 Tam sayım birçok açıdan önemlidir
Hak sahiplerinin saptanması Gerekli idari işlerin başlatılması Sosyo-ekonomik araştırmaların hazırlanması İzleme / değerlendirme sisteminin kurulması

72 BTC / Türkiye etkilenen nüfus
İller Toplam Köy Sayısı Nüfusu 2000 İllerdeki Kent Alanı 1997 Etkilenen Yerleşim Yerleri Dolaysız Nüfus etkilenen Ardahan 243 94,031 98,534 6 39,725 34,779 28 30,554 29,386 Kars 385 182,871 182,495 8 142,145 138,546 24 13,226 12,444 Erzurum 1,052 376,838 374,390 19 560,551 515,704 66 56,009 61,315 Erzincan 560 144,635 123,287 9 172,206 156,548 37 35,628 29,738 Gümüşhane 336 109,383 93,125 77,570 64,672 5 1,068 1,070 Sivas 1,267 333,287 317,177 17 421,804 390,468 46 22,634 22,190 Kayseri 486 328,078 299,021 732,354 679,906 29 12,472 13,683 K.Maraş 529 466,377 469,265 10 536,007 555,976 32 63,107 61,736 O smaniye 170 146,788 144,212 7 311,994 297,335 13 10,089 9,884 Adana 547 451,625 418,515 14 1,397,853 1,270,640 16,036 13,992 TOTAL 5,575 2,633,913 2,520,021 113 4,392,209 4,104,574 293 260,823 255,438 Source: BTC, and State Institute of Statistics 2002 Source: BTC Turkey RAP, Chapter 1

73 BTC / Türkiye: Etkilerin saptanması
YY proje nedeniyle mal, mülk, gelir ve servet kaybedebilecek tüm nüfusu saptamak zorundadır. Bunu saptamak için belli adımlar atılmıştır: Toprak niteliğini, bitki dokusunu ve alt yapıyı gösteren tematik haritalar Yerleşim yerleri itibariyle nüfus sayımı Etkilenen taşınmazların envanteri Sosyo-ekonomik anket Tazminatın ana hatları Danışma, paylaşma, ve katılımcı plan hazırlama

74 Etkilenen özel parseller -
8m ve 28m koridor 400 300 Area (Ha) 200 8m. 100 28m. KARS SIVAS ADANA ARDAHAN ERZINCAN ERZURUM K.MARAS KAYSERI OSMANIYE GUMUSHANE

75 Boru Hattı Etkilenen İllerde Sınırlı Sayıda İlçeden Geçmekte
Bu nedenle il bazındaki etkilerde sınırlı

76 Kalıcı ve geçici etkilere örnek
Kahramanmaraş Province Andırın District Geben Village IPT1 Area Private Lands IPT1 Camp Site 22 metrelik sürekli koruma alanı da kalıcı etkiler içindedir

77 Etkilenen parsellerin bir çoğu kadastro nedeniyle yaratılmış ara parseller
Newly created parcels (rivers, roads, cadastral roads, etc)

78 Taşınmazların envanteri
Toprak Konut ve diğer yapılar Ağaçlık, özel orman, vs. İşletmeler Doğal kaynaklar Kamuya ait taşınmazlar; okul, mezar, vs. Kültürel zenginlikler Altyapı Taşınmazların envanteri

79 BTC / TÜRKİYE PROJESİDEN
ETKİLENEN NÜFUS HAKKINDA SOSYO- EKONOMİK ANKETTEN ÖĞRENDİKLERİMİZ

80 Sosyo-Ekonomik Anket Çalışmaları Ne İşe Yarar?
Etkilerin oranını saptar Hem hane hem de toplum düzeyindeki kayıpları ve gerekli tazminatı saptamak Halkı bilgilendirmek ve onlardan bilgi almak Halkın isteklerini sistematik bir biçimde belgelemek Etkilenen halkı bütünüyle tanımak, risk faktörlerini belirlemek Gelir ve yaşam düzeylerini ayrıntılamak

81 Socio-economic Studies
Survey all income sources to calculate income loss from project land acquisition as a proportion of total income Indonesia BP Resettlement Case Link socio-economic studies with the census and inventory of assets to provide complete information on household income streams Follow appropriate methodologies to ensure that a statistically valid representative sample of all strata of the affected population – including women and other vulnerable groups – is included in the survey

82 BTC / Türkiye çok iyi bir anket uygulamasıyla tüm sorun ve çözümlere ışık tutmuştur.
Toplam gelire oranla proje nedeniyle kaybedilen yıllık gelir Tarılsal gelire oranla kaybedilen yıllık gelir Adana 0.23 1.03 Osmaniye 0.41 1.36 Kars 0.18 0.61 Ardahan 0.52 1.18 Kahramanmaraş 0.27 1.33 Kayseri 0.20 0.72 Erzurum 1.14 2.37 Erzincan 0.33 0.81 Gümüşhane 0.57 Sivas 0.58 Total 0.47 1.17 Gürcistan ?

83 Anketin genel sonuçları

84 Sosyo-Ekonomik Anket Sonuçları
Projenin gelir ve servet üzerine etkiler salt olarak önemli bir boyutta ama göresel olarak mütevazi Geçici ve kalıcı olarak projede kullanılacak topraklar halkın toplam toprak mülkiyetiyle karlılaştırıldığında küçük Proje nedeniyle kaybedilen tarımsal gelir de aynı şekilde toplam gelirle karşılaştırıldığında fazla değil

85 Toplam toprak mülkiyetinin ancak küçük bir bölümü proje tarafından kamulastırılacak

86 Parsel sahiplerinin büyük çoğunluğu kendi topraklarını
kendileri işlemekteler

87 Bu durum yasal sorunlar yarattığından bu gurubun
Bu nedenle kiracı, icarcı veya yarıcı az sayıda, ama gene de ektilenen parsellerin 1/5 ini geçmiyor Bu durum yasal sorunlar yarattığından bu gurubun küçük olması önemli

88 Yarıcı ve ıcarcılar Etkilenen parsellerin yalnızca beşte biri yarıcılar tarafından işlenitor ama bu kesim MADUR (vulnerable) değil. Tam tersine bunların da üçte biri toprak sahibi. Gelirlerini arttırmak için başkalarının da toprağını ekiyorlar.

89 BTC / Türkiye Gürcistan ?

90 Gürcistan’da ise kiralanan devlet topraklarının bir
bölümü 50 yıllık kiralanıyor. Bu nedenle, istimlak sonucu bu insanlara daha uzun süreli tazminat gerekebilir.

91 Kiracı, icarcı ve ortakçılar farklı biçimlerde anlaşılıyor
…ama çoğu durumda toprak peşin parayla kiralanıyor

92 Topraktan elde edilen gelir tüm gelirin önemli bir parçası

93 Ayni gelir de oldukça yüksek, ama diğer ülkeler gibi değil
Both in absolute dollar terms …and in relative terms

94 Küçük ara parseller sayılmazsa etkilenen toprağın çoğu
özel mülk Mülk sahiplerinin üçte ikisi (68 %) tapulu. Ayrıca parsellerin %24 ü zılliyetliç In addition, 24 percent of the owners have customary title (zilyet) to the land. The rest are either in the process of receiving the title or do not intend to ever complete the paperwork

95 Mülk sahiplerinin çoğunun tapusu var
Formal title No formal title …ama tapusuz olan da çok Customary ownership Do not have title for other reasons* *Other reasons include forgetting, lack of cadastre work, and ongoing paperwork

96 Sıvas, Erzurum ve Erzincanda çoğu Parsel Tapulu
Ama tapu hakkına sahip olan herkezin tapu tescili yok

97 Üstelik tapudaki yanlışlıklardan çok sayıda insan şikayetçi ve
Kimi toprak toplulaştırma işlemlerinin yanlış yapıldığını Kimi miras tescili yapılmadığını söylemekte. Tapudaki sorunların çözümsüz kalması ise kamulaştırmayı zorlaştırmakta ve yavaşlatmakta

98 Mülk sahipleri tapularına kayıtlı diğer kişilerden habersiz
Bu da sorun yaratabilir

99 POSOF (ARDAHAN-TURKEY) Kadınların durumu ise zilyet
saptanan yerlerde özellikle kötü TOTAL 618 PARCELS AFFECTED BY BTC PROJECT REGISTERED 53 PARCELS UNREGISTERED 565 PARCELS (CUSTOMARY OWNERSHIP) ONLY 2 WOMEN AMONG OWNERS ONLY 1 WOMAN AMONG OWNERS

100 Ardahan’da GIS kayıtlarında ancak %10 kadın mülk sahibi varken, Osmaniye’de etkilenen parsellerin %70’inde en az bir kadın adı görülüyor. 87 percent customary ownership

101 Etkilenen parsellerin az bir böiümünde ağaç var ama gelire katkıları çok

102 kaynaklarından yararlanıyor
Ormanlık arazi içinde veya yakınında dolaysız olarak etkilenen topluluklar Ormana yakın topluluk Herkes (100%) orman kaynaklarından yararlanıyor Ormana yakın olmayan topluluk Boru hattının olumsuz etkiler yaptığı gözlemlendi. Etkilenen Etkilenmeyen Toplumsal kaynak kaybı

103 Bilgilendirdik diyoruz ama bilen az!!!!
A relatively large percent of owners-users are informed of the project but few have specific information on the size of the land affected and of the legal framework that provides protection to them. In fact, as late as May 2002, over 95 percent of the people did not know that the expropriation law had been changed. A substantial proportion of the affected communities are forest communities and residents are concerned of adverse impacts

104 Toprağının başında olmayan mülk sahipleri
Bunları bulmak kolay değil. Oysa yeni yasa bunu neredeyse şart koşuyor.

105 GIS verilerini kullanarak 510 parsel seçildi. %18 cevap verdi
GIS verilerini kullanarak 510 parsel seçildi. %18 cevap verdi %40 cevap vermedi %33 bulunamadı %9 hala aranıyor

106 Results of Comparing GIS Data With Mail Survey Data
BOTAŞ’ın yeni çalışmaları köy dışında maliklerin değil ??? gösteriyor Ama gene de bulunamamış çok kişi olacak. Sırf bu nedenle mahkemelik olmaya değer mi?

107

108 Köy dışında mülk sahiplerinin 1/5’i kimseye vekalet vermek istemiyor.
%37’nin köyde akrabası yok %30’nun ise birden fazla parseli etkileniyor

109 Hem kendi yasalarımız hem de Dünya Bankası düzenlemeleri
farklı kesimlerin haklarını düzenlemekte Private Owners Crop compensation during the ROW opening Tenant Farmers Users of common property Resources Land Asset compensation during the construction and operation phases Squatters on Public & Private Lands

110 ? Hem kendi yasalarımız hem de Dünya Bankası düzenlemeleri
farklı kesimlerin haklarını düzenlemekte Public Owners Compensation to the State Authorities according to the LAW State Authority Compensation to communities that use the Law Forest Lands Pastures ? 2B

111 Land, Resource and Assets Ownership
Case of Turkey Private Owners Private User Public Owners Local Authority State Authority Registered Not Registered Tenant Farmers Squatters on Public & Private Lands Users of common property Resources Gaps between the local laws and the World Bank policies in Compensation Potential Actual

112 Private Land, Resource and Assets Ownership
Case of Turkey Private Owners Private User Public Owners Tenant Farmers Local Authority State Authority Title deed registered Title deed and land registration system not available Users of common property Resources Other common areas Grazing Lands Squatters on Public & Private Lands Pastures Treasury Lands Forest Lands Gaps between the local laws and the World Bank policies in compensation

113 Public Land, Resource and Assets Ownership
Case of Turkey Public Owners Local Authority State Authority Other common areas Irrigation network Grazing Lands Forest Lands Water resources Treasury Lands Pastures Village specific network Inter village networks Village common lands Lakes and other fresh water resources Vacant treasury lands River banks Lands used by squatters Demarcated for the use of individual households Under use by private persons Forest lands collectively used 2B

114 Kullanım kısıtlamasının maliyeti
Saptadığımız etkiler ve etkilenenler için Türkiye’de tam bilgiye sahibiz Bilgi eksikliği Ceyhan - Balıkçılık Kullanım kısıtlamasının maliyeti

115 Ongoing studies to close the knowledge gap
Oysa Gürcistan’ın Bilgi Açıkları Büyük Land Owners Tenants Number of Owners Location of Owner Level of expropriation impact Individual Owners Joint Owners Resident Owners Absentee Owners High Low Joint cultivation without joint ownership Single-plot Owners Multiple-plot Owners Ongoing studies to close the knowledge gap Individual compensation Seek land-for-land solution Use RAP Fund for development purposes

116 Ayrıca Gürcistan’da toplumsal kaynak kaybı da büyük
Kiralanmış Toprak Kiralanmamış Toprak Bireylere kiralanmış Belediye arazisi İşgalciler Orman Otlak Ekilebilir Arazi Otlak Ekilebilir Toprak Bireye kiralanmış Ortak Kullanım Uzun süreli kiralama Kısa Süreli Kiralama Bilgi kaybını azaltmak için devam eden çalışmalar Individual response formulated for leased lands RAP Fund response formulated RAP Fund response formulated for forest, pastures, and communally utilized land

117 Details are still under preparation in Turkey
Remaining Components Details are still under preparation in Turkey A description of compensation framework A description of resettlement assistance and restoration of livelihood activities A description of institutional responsibilities A framework for public consultation, participation, and development planning A description of provisions for redress and grievances A framework for monitoring, evaluation, and reporting A detailed budget An implementation schedule

118 COMMENT

119 COMMENT

120 Altyapı ve yerleşim birimi kayıpları

121 COMMENT

122 COMMENT

123

124 COMMENT

125 COMMENT