GELİŞME “Gelişme potansiyeli geri kalmışlıkla doğru orantılıdır”

... konulu sunumlar: "GELİŞME “Gelişme potansiyeli geri kalmışlıkla doğru orantılıdır”"— Sunum transkripti:

1

2 GELİŞME “Gelişme potansiyeli geri kalmışlıkla doğru orantılıdır”
Alexander Gershenkron: Economic Backwardness in Historical Perspective Toynbee: “challenge and response”

3 Dinamikler: Fırsatlar Varolan ekonomik düzey ve engeller:
(siyasal, sosyal, kültürel vs.) Fırsatlar rekabet, kullanılan, alınan teknoloji = daha az direnç ve maliyet

4 Merkantilizm Bullion = külçe “bulyonizm” Dış ticaret fazlası
Kendi kendine yeterlilik

5 modern kapitalist ekonomiye geçiş
feodal > ticaret toplumu tarımsal > endüstriyel ekonomi merkantilism > ekonomik liberalizm

6 Gelişmenin önkoşulları
1. Sermaye birikimi 2. Pazar genişliği 3. Hammadde kaynakları 4. “Özgür” ve ucuz emek 5. Olumlu siyasal ve hukuksal yapı

7 DEĞİŞİM SÜRECİ Enflasyon Tüccar sınıfının gelişmesi
KEŞİFLER Pazar büyümesi Para artışı Enflasyon Tüccar sınıfının gelişmesi Ticari sermaye birikimi Pazar için üretim Serflerin topraktan atılışı Kente göç Ucuz işgücü

8 Ticaret üçgeni !!!

9 9

10 Köle taşımada lojistik çözüm

11 Neden İngiltere? 1. Çitleme “Enclosure” “koyunlar insanları yiyor”
= özgür emek 2. Coğrafi konum 3. Rekabetçi kültür feodal=burjuva

12 Neden İngiltere (devam...)
4. Ham maddeler (demir, kömür) 5. Protestan Etiği (Max Weber:The Pretestant Ethic and the Spirit of Capitalism) 6. Düzenli talep : adi, günlük mallar

13 KAPİTALİZMİN ÖNCÜLERİ
İngiltere, Hollanda, Danimarka “İsveç, Norveç, Danimarka Belçika, Felemenk. Hollanda!” 18.yy Osmanlı kullanımından!!! “O bu işin daniskasını bilir !” Ama Danimarkalılar da Angora (= Moher) kazaklara bayılırlardı

14 Siyaset ve toplum Temsiliyet Şeçme özgürlüğü Doğal haklar
“Devlet” ve “sivil Toplum” Temsiliyet Şeçme özgürlüğü Doğal haklar “Size yapılmasını istemediğinizi başkasına yapmayın” Voltaire

15 Aydınlanma ve Bilimsel Devrim
1. Evren çözümlenebilir doğal yasalarla yürür 2. Bilimsel yöntemle ulaşılabilecek bilginin sınırı yoktur 3. Tek otorite deneyimdir ( ne TANRI ne de BİLİNMEZLİK) 4. İnsan ve toplumlar sonsuza kadar geliştirilebilir

16 Liberal devlet ve birey
Devlet ekonomiye müdahale edemez “Laissez faire” Doğal yasalar ve doğal haklar “Pazar” da doğaldır ve yasalara tabidir Bencil azamileştirme = maximization “görünmez el” “THE INVISIBLE HAND”

17

18 “ekmek elden su gölden” mi ?
“Akşam yemeğimizi kasabın veya fırıncının iyilikseverliğine değil onların kendi çıkarlarını kollamalarına borçluyuz” Adam Smith

19

20 Kapitalist gelişmenin sonuçları
Çalışma koşullarının kötüleşmesi Çevresel bozulma (kent-kır) İşçi sınıfı “ghetto” ları İşbölümü özellikleri Makinalaşma İşin bütününden kopuş “yabancılaşma” (alienation)

21 İNGİLİZ ENDÜSTRİLEŞMESİ
Kaynaklar: kömür, demir, + insan! Yeni üretim araçları 1733 Flying Shuttle (hareketli mekik) 1765 Spinning Jenny (iplik eğirme makinası) 1785 Power Loom (mekanik tezgah) 1793 Cotton Gin (çırçır makinası) 1769 Steam Engine (buhar makinası)

22 Watt buharlı makine

23 Genişleme (Küreselleşme!)
Ulaşım ve iletişimde devrim 1807 Robert Fulton “Buharlı gemi” 1830 George Stephenson “Lokomotif” 1839 Samuel Morse “Telgraf” 1855 İstanbul –Edirne telgraf hattı 1867 İzmir-Aydın demiryolu 1867 Alexandre Graham Bell “Telefon” 1892 Rudolph Diesel “Diesel Motoru”

24 Tren

25 “GÜNEŞ BATMAYAN İMPARATORLUK”

26 Devrim! yayılıyor 1850’ler Fransa, Amerika 1870’lerden sonra Almanya
Italya Avusturya- Macaristan Rusya

27 ÇELİŞKİLER I. Feodal Sınıflar - Burjuvazi II. Burjuvazi – Proletarya
Fransız devrimi II. Burjuvazi – Proletarya Sosyalizm ve İşçi Sınıfı mücadeleleri III. Merkez - Çevre Emperyalizm ve Anti-Emperyalist mücadeleler

28 EKONOMİK ve..... SOSYAL DÖNÜŞÜMLER
KRİZ Kültürel kimlikler ekonomik statüler tepkiler 28

29

30 İDEOLOJİLER !!!! “İDEOLOJİ” Değişim süreçlerinde tüm “tepkiler”
“DÜNYA GÖRÜŞLERİ” ve “İDEOLOJİ” lere gereksinim duyarlar

31 ideolojiler: açıklar değerlendirir (iyi- kötü)
yönlendirir (biz- öteki) program sunar

32 Endüstrileşme kimin sırtından ?
Fabrika ve madenler  Çocuk emeği Uzun çalışma saatleri Sosyal güvence yokluğu Geçimlik ücret (Survival wage) palyatif reformlar Factory Act of 1833 ‑ 13 yaşından küçükler en fazla 9 saat ! Ten Hours Bill (1847) ‑ 13‑18 yaş arası kadın ve çocuklar 10 saat 1874’ de tekstil işçilerinin , % 14 ü 13 yaş altı idi 32

33 PİK DEMİR ÜRETİMİ MİKTAR 25 68,3 150 244 455 677,417 1,248,781
(Ton) YIL MİKTAR 1720 25 1788 68,3 1796 150 1806 244 1823 455 1830 677,417 1839 1,248,781 1840 1,396,400 1843 1,215,350 1847 1,999,608 1853 2,701,000

34 ALINAN PATENTLER YIL patent 1771-1780 297 1781-1790 512 1791-1800 675
ALINAN PATENTLER YIL patent 297 512 675 936 1113 1545 2713 4654 17,596 22,027 31,921

35 HAM PAMUK İTHALİ MİKTAR 55,721 183,861 320,166 693,706 1,214,790
(in l000 lb.) YIL MİKTAR 55,721 183,861 320,166 693,706 1,214,790 2,009,000 3,874,000 6,136,000 10,005,000

36 PAMUKLU DOKUMA İHRACATI
(1000 yard) YIL MİKTAR 3,396,000 5,873,000 10,344,000 19,970,000 24,239,000 36,955,000

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48 48

49 Prof. Erdal Yavuz